BLM 20

MATEMATKSEL KOMUTLAR VE UYGULAMALARI PLC cihazlarnn iersinde toplama ,karma,arpma,blme,karekk alma, gibi ilevleri yerine getirebilecek fonksiyonlar bulunmaktadr. Bu fonksiyonlarn kullanlmasyla kumanda ve kontrol sistemlerinde hacim, alan devir says lm, uzunluk lm, faktryel hesaplama gibi ilemleri yapmak mmkn olmaktadr. 20.1 -Tam say toplama : Bu komut, iki adet 16 bit tam sayy (IN1), (IN2), toplar ve sonucu ka (OUT) yazar. Yani IN1 + IN2 = OUT ki 16 bit saynn toplam 16 bit'ten byk (OUT'a smayacak kadar uzun) olabilir. Bu durumda sadece sadaki 16 bit OUT'a yazlrve SM1.1 (tama) bit'i set edilir. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT ADD_I ENO

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, sabit saylar OUT (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, *VD, *AC, *LD 32 bitlik saylarn toplama ilemi iin "double say toplama" komutu kullanlmaldr. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT ADD_DI ENO

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VD, ID, QD, MD, SMD, SD, LD, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (Double word) : VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD lem sonucu negatif ( - ) karsa SM1.2 zel hafza bit' set edilir. lem sonucu "0" karsa SM1.0 zel hafza bit' i set edilir. lem sonucu tamaya neden olmusa SM1.1 bit' i set edilir. 20.2 -Tam say karma : Bu komut, iki adet 16 bit tam sayy (IN1), (IN2), karr ve sonucu ka (OUT) yazar. Yani IN1 - IN2 = OUT. OUT negatif olursa SM1.2 ( negatif) bit' i set edilir. Sembol :
SUB_I EN IN1 IN2 OUT ENO

353

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, *VD, *AC, *LD 32 bitlik saylarn karma ilemi iin "double tam say karma" komutu kullanlmaldr. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT SUB_DI ENO

Operantlar :
IN1, IN2 (Double word):VD, ID, QD, MD, SMD, SD, LD, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD

OUT ( Double word)

: VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD

lem sonucu negatif ( - ) karsa SM1.2 zel hafza bit' set edilir. lem sonucu "0" karsa SM1.0 zel hafza bit' i set edilir. lem sonucu tamaya neden olmusa SM1.1 bit' i set edilir. 20.3 -Tam say arpma : Bu komut, iki adet 16 bit tam sayy (IN1), (IN2), arpar ve sonucu 16 bit olarak ka (OUT) yazar. Yani IN1* IN2 = OUT k ve giri operant'lar arasndaki akmalar komutu geersiz klar. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT MUL_I ENO

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (word) : VW, IW, QW, MW, SMW, SW, LW, T, C, AC, *VD, *AC, *LD 32 bitlik saylarn arpma ilemi iin "double tam say arpma" komutu kullanlmaldr. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT MUL_DI ENO

Operantlar :
IN1, IN2 (Doble word) : VD, ID, QD, MD, SMD, SD, LD, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD

OUT ( Double word)

: VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD

354

ki word deerin arpm tam say sonulu yani virgll kacaksa ya da sonu Doble word olarak kacaksa aadaki komut kullanlmaldr. Sonu 32 bit' tir. Sembol :
MUL EN IN1 IN2 OUT ENO

Operantlar : IN1, IN2 ( word) : VW, IW, QW, MW, SMW, SW, LW, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (Double word) : VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD lem sonucu negatif ( - ) karsa SM1.2 zel hafza bit' set edilir. lem sonucu "0" karsa SM1.0 zel hafza bit' i set edilir. lem sonucu tamaya neden olmusa SM1.1 bit' i set edilir. lemde sfra blme ilemi yaplmaya allrsa SM1.3 zel hafza bit' i set olur. 20.4 -Tam say blme: Bu kutu, iki adet 16 bit tam sayy (IN1), (IN2), bler ve sonucu 16 bit olarak ka (OUT) yazar. Yani IN1/ IN2 = OUT k ve giri operant'lar arasndaki akmalar komutu geersiz klar. 16 bit sonu (OUT) ikinci girile (IN2) ayn adrese sahip olamaz. Sembol :
DIV_I EN IN1 IN2 OUT ENO

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (word) : VW, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, *VD, *AC, *LD 32 bitlik saylarn blme ilemi iin "double tam say blme" komutu kullanlmaldr. Sembol :
EN IN1 IN2 OUT DIV_DI ENO

Operantlar :
IN1, IN2 (Doble word) : VD, ID, QD, MD, SMD, SD, LD, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD

OUT (Double word)

: VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD

Double word'nn kk word' kalan, byk word' blm ierir. ki word deerin sonucu double word karsa aadaki komut kullanlabilir. Ya da blme sonucu kalanl ise bu komut kullanlmaldr. Sonu 32 bit' tir. Sonucun 16 bit' lik ksm kalandr. Kalanl blmelerde en deerli 16 bit kalan, en deersiz 16 bit ise blm ierir. 355

Sembol :
DIV EN IN1 IN2 OUT ENO

Operantlar : IN1, IN2 (word) : VW, IW, QW, MW, SMW, SW, LW, AC, HC, Sabit saylar, *VD, *AC, *LD OUT (Double word) : VD, ID, QD, MD, SM, SD, LD, AC, *VD, *AC, *LD lem sonucu negatif ( - ) karsa SM1.2 zel hafza bit' set edilir. lem sonucu "0" karsa SM1.0 zel hafza bit' i set edilir. lem sonucu tamaya neden olmusa SM1.1 bit' i set edilir. lemde sfra blme ilemi yaplmaya allrsa SM1.3 zel hafza bit' i set olur. 20.5 - Aritmetik ilemlerin DATA BLOKLARI kullanlarak gerekletirilmesi : Data blgesine yazlan iki deer iin matematiksel ilem yaplacaktr. I0.0 butonuna basldnda data iersindeki bilgilerin toplam, I0.1 butonuna basldnda data iersindeki bilgilerin fark, I0.2 butonuna basldnda data iersindeki bilgilerin arpm Q0.0 k word'ne aktarlacaktr. Giriten herhangi bir sinyal gelmediinde ktan bir deer okunmayacaktr. Bu ilem iin nce "data blok" oluturulmal ve say deerleri 16 bit'lik alan iinde bulunmaldr. Bir hafza blgesini kullanmak iin o blgeyi veri tipi ve numarasyla birlikte adreslemek gerekir. rnein ilemi deiken hafza bitleri ile gerekletirelim. Hafza alanlarna bit, bayt, word ve double word olarak eriim mmkndr. Bir data blok'un yklenmesi : Bu ilemi gerekletirebilmek iin Wiew mensnden Data Block sayfas almaldr. Data blok' da sadece V deiken hafza alanlar kullanlabilir. Data Blok oluturmak :
VW0 VW2 16#0007 16#0005 // 7 saysnn VW0 alanna yklenmesi // 5 saysnn VW2 alanna yklenmesi

Burada VW0 deiken hafza alanna 7 says ve VW2 deiken alanna da 5 says, heksadesimal olarak yklenmitir. VW0 = VB0 + VB1 olmak zere 2 bayt' lk alandan oluur. Buna gre 7 says VW0 alannda aadaki gibi olumaktadr. (16#0007) :
VW0 VB0 VB1

0
0 0 0

1
7

VW2 = VB2+ VB3 olmak zere 2 bayt' lk alandan oluur. Buna gre 5 says VW2 alannda aadaki gibi olumaktadr. (16#0005) :
VW2 VB2 VB3

0
0 0 0

1
5

356

Eer toplama veya karma ilemlerinin sonularn ikilik sistemdeki karl olarak PLC' nin k alannda grmek istiyorsak PLC' mizin k alan 1 word uzunluunda (8 ktan fazla). olmas gerekir. Deilse SWAP komutu kullanmalsnz. Bu durumda 7 + 5 = 12 ilem sonucunu (1100) olarak QB1 bayt alannda grmek mmkn olacaktr.
VW0 VB0 VB1

0
0 0 VW2 VB2 VB3 0
T O P L A

1
7

(16#0007)

0
0 0 0
S O N U

1
5

(16#0005)

QW0 QB0
Q0.7 Q0.6 Q0.5 Q0.4 Q0.3 Q0.2

QB1
Q0.1 Q0.0 Q1.7 Q1.6 Q1.5 Q1.4 Q1.3 Q1.2 Q1.1 Q1.0

1
0 0 0

1
12

(16#000C)

Uyar ! : Eer elimizdeki PLC' cihaznn k says 1 word uzunluunda deilse, baka bir deile 8 ktan fazla deilse bu cihazda QB1 k bayt' olamayacaktr. Bu durumda QB1 alan iindeki bilgiler ile QB0 alanndaki bilgilerin yer deitirilmesi gerekir. Bu ilem aadaki komutla gerekletirilebilir.

SM0.0

SWAP EN ENO

SM0.0

SWAP EN ENO

QB0

IN

OUT

QB1

QW0

IN

PLC programnn gerekletirilmesi :

Network 1 I0.0, I0.1, I0.2 girileri pasifken (OFF iken) QW0 k byte' na "0" deeri (heksadesimal olarak) yklensin. Giriler (I0.0, I0.1,I0.2 ) pasifken QW0 k hibir deer gstermemelidir.
I0.0 I0.1 I0.2 EN MOV_W ENO

NETWORK 1 LDN AN AN MOVW I0.0 I0.1 I0.2 16#0, QW0

16#0

IN

OUT

QW0

Uyar : Data blok iersindeki deerler 255' den bykse MOV_ W kullannz. Bu durumda IN giriine 16#0 yazlmaldr. 255' den kk deerler iin MOV_B kullannz. 357

Network 2

I0.0 aktif yaplrsa 7 + 5 = 12 toplama ilemi data blok, iinde bulunan VW0 ve VW2 ' nin deerlerini okur. Bu komut, toplama sonucunu QW0 alan iersine yazar.
ADD_I ENO

I0.0 EN VW0 VW2 IN1 IN2

NETWORK 2 LD MOVW +I
QW0

I0.0 VW0, VW4 VW2, VW4

OUT

Network 3
I0.1

I0.1 aktif yaplrsa 7 - 5 = 2 karma ilemi data blok, iinde bulunan VW0 ve VW2 ' nin deerlerini okur. Bu komut, karma sonucunu QW0 alan iersine yazar.
SUB_I ENO

NETWORK 3 LD MOVW -I I0.1 VW0, VW4 VW2, VW4

EN VW0 VW2 IN1 IN2

OUT

QW0

Network 4
I0.2

I0.2 aktif yaplrsa 7 x 5 = 35 arpma ilemi data blok iinde bulunan VW0 ve VW2 ' nin deerlerini okur. Bu komut, arpma sonucunu QW0 alan iersine yazar.
MUL_I ENO

NETWORK 4 LD MOVW *I I0.2 VW0, VW4 VW2, VW4

EN VW0 VW2 IN1 IN2

OUT

QW0

Network 5

Elinizde bulunan PLC cihaz, 8 k veya daha az ise bu PLC QB0 alanna sahiptir. Bu rnekte ilem sonular QB1 alan iersinde gereklemektedir. Bu nedenle yer deitir komutu (SWAP) kullanlmaldr. Bu komutla QB1 ile QB0 alan iindeki bilgiler yer deitirir. Bu durumda mevcut bilgileri QB0 alannda binary olarak grebilirsiniz.
SWAP EN ENO Bu komut kullanldnda rnein arpma ilemi sonucunu (35 deerini) aadaki gibi grebiliriz.

SM0.0

QW0

IN

ekil 20.1 : Aritmatiksel ilemler LADDER ve STL devresi

Q0.7 Q0.6 Q0.5 Q0.4 Q0.3 Q0.2 Q0.1 Q0.0 Q1.7 Q1.6 Q1.5 Q14 Q1.3 Q12 Q1.1 Q1.0

= 35

QB0

SWAP

QB1

Q0.7 Q0.6 Q0.5 Q0.4 Q0.3 Q0.2 Q0.1 Q0.0 Q1.7 Q1.6 Q1.5 Q14 Q1.3 Q12 Q1.1 Q1.0

QB0

QB1

358

20.6 - Bir elektrik devresi probleminin PLC' de DATA BLOK' larn kullanlmas ile zlmesi Aadaki elektrik devresinde istenenleri hesaplayalm.
R1 10: R3 4: I2 I R2 20:
U1 = U2 U= 32 V U3 = 12 V

I1

stenenler : U1 =U2 =? I1 kol akm =? I2 kol akm =? I devre akm =? R1 diren gc (P1)=?

ekil 20. 2 :

q q Kark bir elektrik devresinde PLC ile hesaplama

x x x x x x

Giri butonlarndan hi birisi uyarlmamsa QB0 k sfr deerini gstersin. I0.0 sensr aktif yapldnda hesaplanm U1=U2 deeri, QB0 k bayt'nda ikilik sistem karl olarak okunabilsin (U1=U2= U -U3 = 32 - 12 = 20 v). I0.1 sensr aktif yapldnda hesaplanm I1 deeri, QB0 k bayt'nda ikilik sistem karl olarak okunabilsin (I1= U1 / R1 yani 20 / 10 = 2 A). I0.2 sensr aktif yapldnda hesaplanm I2 deeri, QB0 k bayt'nda ikilik sistem karl olarak okunabilsin (I2= U2 / R2 yani 20 / 20 = 1 A). I0.3 sensr aktif yapldnda hesaplanm I deeri, QB0 k bayt'nda ikilik sistem karl olarak okunabilsin (I = I1 + I2 yani 2 + 1 = 3 A). I0.4 sensr aktif yapldnda hesaplanm P1 deeri, QB0 k bayt'nda ikilik sistem karl olarak okunabilmelidir (P1 = I1. U1 yani 2. 10 = 20 w ).

Data blounun yazlmas : Data blok sayfasn aabilmeniz iin View mensnden Data Block' u ya da ekrann sol tarafndaki Data Block ikonunu tklaynz. Data Blok
VWO VW2 VW4 VW6 VW8 32 10 20 4 12 // "U" gerilim deerinin VW0 alanna yklenmesi // "R1" diren deerinin VW2 alanna yklenmesi // "R2" diren deerinin VW4 alanna yklenmesi // "R3" diren deerinin VW6 alanna yklenmesi // "U3" gerilim deerinin VW8 alanna yklenmesi

Data blok bilgilerini yazabilmeniz iin Data Blok sayfasn amanz gerekmektedir.
Network 1 // I0.0, I0.1, I0.2, I0.3, I0.4 girileri pasifken (OFF iken) QB0 k bayt'nda "0" deeri okunsun.
I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 EN

MOV_B ENO

IN

OUT

QB0

NETWORK 1 LDN I0.0 AN I0.1 AN I0.2 AN I0.3 AN I0.4 MOVB 0, QB0

359

Network 2 // U1,U2 = U - U3 ileminin gerekletirilmesi : U1,U2 = 32 -12 = 20 v. Sonu AC0 alanna yazlsn.
SM0.0 EN VW0 VW8 IN1 IN2 OUT AC0 ( akmlatr 0) SUB_I ENO

NETWORK 2 LD SM0.0 MOVW VW0, AC0 -I VW8, AC0

Network 3 // I0.0 girii aktif hale getirildiinde AC0 iindeki VW0, VW8 fark sonucu QB0 k bayt'na aktarlr. Deer ikilik sistem karl olarak ktan okunur. kta 20 rakamnn lojik karl Q0.2 ve Q0.4 alr.
I0.0 EN ENO MOV_B

NETWORK 3 LD I0.0 MOVB AC0, QB0 20 1 0 1 0 0

QB0
Q0.4 Q0.3 Q0.2 Q0.1 Q0.0

AC0

IN

OUT

Network 4 // I1 = U1 / R1 ileminin alan iersine yazlsn

gerekletirilmesi : I1 = 20 /10 = 2 A. Sonu AC1 MicroWIN16' da DIV komutunu kullannz.

SM0.0 EN AC0 VW2 IN1 IN2

DIV_I ENO

NETWORK 4 LD SM0.0 MOVW AC0, AC1 /I VW2, AC1

AC1 (Akmlatr 1)

OUT

Network 5 // I0.1 girii aktif hale getirildiinde AC1 iindeki AC0, VW2 blm sonucu QB0 k bayt'na aktarlr. Deer ikilik sistem karl olarak ktan okunur. kta 2 rakamnn lojik karl Q0.1 alr.
I0.1 EN ENO MOV_B

NETWORK 5 LD I0.1 MOVB AC1, QB0 2 0

Q0.3

AC1

IN

OUT

QB0
Q0.2 Q0.1 Q0.0

Network 6 // I2 = U2 / R2 ileminin gerekletirilmesi : I2 = 20 / 20 = 1 A. Sonu AC2 alan iersine yazlsn. MicroWIN16' da DIV komutunu kullannz.
SM0.0 EN AC0 VW4 IN1 IN2 OUT AC2
(Akmlatr 2)

DIV_I ENO

NETWORK 6 LD SM0.0 MOVW AC0, AC2 /I VW4, AC2

360

Devre 7 // I0.2 girii aktif hale getirildiinde AC2 iindeki AC0, VW4 blm sonucu QB0 k bayt'na aktarlr. Deer ikilik sistem karl olarak ktan okunur. kta 1 rakamnn lojik karl Q0.0 alr.
I0.2 EN ENO MOV_B

NETWORK 7 LD I0.2 MOVB AC2, QB0 1 0

Q0.3

AC2

IN

OUT

QB0
Q0.2 Q0.1 Q0.0

Devre 8 // I = I1 + I2 ileminin gerekletirilmesi : I = 2 + 1 = 3 A. Sonu AC3 alan iersine yazlsn.

SM0.0 EN AC1 AC2 IN1 IN2 OUT AC3 ADD_I ENO

NETWORK 8 LD SM0.0 MOVW AC1, AC3 +I AC2, AC3

Devre 9 // I0.3 girii aktif hale getirildiinde AC3 iindeki AC1, AC2 toplam sonucu QB0 k bayt'na aktarlr. Deer ikilik sistem karl olarak ktan okunur. kta 3 rakamnn lojik karl Q0.0 ve Q0.1 alr.
I0.3 EN ENO MOV_B

NETWORK 9 LD I0.3 MOVB AC3, QB0 3 0

Q0.3

AC3

IN

OUT

QB0
Q0.2 Q0.1 Q0.0

Devre 10 // P1 = I1xU1 ileminin gerekletirilmesi P1 = 2 x 20 = 40 Watt. Sonu AC0 alanna yazlsn. Uyar ! : PLC' de 4 adet akmlatr bulunduundan AC4 yazlamaz.
SM0.0 EN

MUL_I ENO

MicroWIN16' da MUL komutunu kullannz.

AC1 AC0

IN1 IN2 OUT AC0

NETWORK 10 LD SM0.0 MOVW AC1, AC0 *I AC0, AC0

Devre 11 // I0.4 girii aktif hale getirildiinde AC0 iindeki AC1, AC0 arpm sonucu QB0 k bayt'na aktarlr. Deer ikilik sistem karl olarak ktan okunur. kta 40 rakamnn lojik karl Q0.3, Q0.5 alr.
I0.4 EN MOV_B ENO

NETWORK 11 LD I0.4 MOVB AC0, QB0 40 1 0 1 0 0 0

QB0
Q0.5 Q0.4 Q0.3 Q0.2 Q0.1 Q0.0

AC0

IN

OUT

ekil 20.3: Elektrik devresi zm iin LADDER devresi

361

rnek : Bir tavuk iftliinde ierideki s ile dardaki s fark 100 C olduunda pnmatik bir sistem pencereyi asn. Is fark 40 C olduunda ise pnmatik sistem pencereyi kapatsn. Ancak 120 C' nin altnda hibir ekilde pencere almasn. Uyar : Bu ilem iin analog giri modl kullanlmas gerekir. Analog modl giriinde LM35 s sensr kullanld kabul edilirse LM35 CZ balants :
+5V

LM 35 CZ 1K

0 V0 (k) 10 mV / C

-50 0 C = - 0.5 v

+1500 0 C = 1.5 v

ekil 20.4 : LM 35 CZ balants

- 500 C ...........................00 C .............+ 40 C................+ 100 C ........................+1500 C

- 500 mV....................... 0 mV ............+ 40 mV............. + 100mV ...................+ 1500 mV - 0.5V ....................... . 0 V ............+ 0.04V.............. + 0.1V ...................+ 1.5 V

- 32000

+ 854

+ 2134

+ 32000

LM35' in 40C ve 100C s deerlii iin karl olan dijital say deerlerini bulalm. Dijital karlk : 1500 mV iin 40 mV iin 40 C PLC' de yazlmn gerekletirilmesi :
Network 1
SM0.0 MOV_W EN ENO

32000 ise x

1500 mV iin

32000 ise x

100 mV iin 100 C

X = 32000 x 40 / 1500 = 854

X = 32000 x 100 / 1500 = 2134 olur.

PLC, RUN moduna alndnda ieride bulunan sensrn Analog modl giri deeri lojik olarak VW2 alanna atanr.

IAW0

IN

OUT

VW2

362

Network 2 PLC, RUN moduna alndnda darda bulunan sensrn Analog modl giri deeri lojik olarak VW4 alanna atanr.
SM0.0 EN MOV_W ENO

IAW2

IN

OUT

VW4

Network 3
SM0.0

VW2 ile VW4 arasndaki fark VW6 alanna yazlr.

EN VW2 VW4 IN1 IN2

SUB_I ENO

OUT

VW6

Network 4 VW6 alan iersindeki deer, 2134' den (10 0C' dan) byk ve eitse Q0.0 k rlesi set olur. Pnmatik valf ve silindir alarak pencereleri aar. erinin scaklnn 120 C' nin altnda olmas halinde Q0.0 almaz.
VW2 VW6 >=I
2134 10 C
0

Q0.0 S

<I
2550 0 12 C

120 C s deerinin dijital karl 2550' dir (hesaplaynz).

Network 5 VW6 alan iersindeki deer, 854' den kk ve eitse (40 C ise). Q0.0 k rlesi reset olur. Pnmatik valfin enerjisi kesilir ve silindir geri gelerek pencereleri kapatr.
VW6 <=I
854 0 4 C
+24V

Q0.0 R

Q0.0

S1

K1

K1

4 A
K1 0V Y1

Y1 5S R 3 1 P

ekil 20.5 : karma ilemi ile ilgili rnek bir devre

363

rnek : Bir bant sistemi 0.8 m/sn (80 cm/sn) hzla hareket etmektedir. Tayc bant zerinde bulunan bir parann uzunluu llecek ve cismin uzunluk deeri cm cinsinden bir adrese kaydedilecek, parann istenen deerde olmamas halinde bir uyar sinyali gelecek ve para pnmatik bir sistemle bant dna itilecektir.
zm iin yaplacak ilemler : Para D noktasna geldiinde optik sensrn konta kapanr. Kontak, para D noktasndan geinceye kadar kapal kalr. Kontan kapal kald sre kk znrlkl bir zamanlayc ile belirlenmelidir. Sre ve hz arplarak uzunluk bulunabilir. Para D noktasna geldiinde I0.1 sensr iin ykselen kenar, D noktasn terkettiinde ise den kenar kullanlmaldr.
+24V

K
Sinyal k I0.1 Optik Sensr V( hz) D Tayc bant Rle

0V

K 24 v

Y1 Valf bobini

Network 1: Parann uzunluunun diyelim ki 1480 cm den ksa, 1520 cm den uzun olmas durumunda Q0.0 knn almasn istiyoruz. Bu durumda 1480 ve 1520 deerleri PLC RUN konumuna alndnda ilk dngde 1520 deeri VW2 ve 1480 deeri VW4 alanlarna yklensin.
SM0.1 EN MOV_W ENO

STL komut listesi

VW2

1520

IN

OUT

Network 1 LD SM0.1 MOVW +1520, VW2 MOVW +1480, VW4

EN

MOV_W ENO

1480

IN

OUT

VW4

Network 2: Para D noktasna terkettiinde I0.1sensrnn M0.0 rlesini altrmas. I0.1 N M0.0 S 1 Network 3 : I0.1 sensr alglama yapt srece T40 zamanlaycsnn altrlmas ve M0.0 rlesinin RESET edilmesi. RESET' in amac sensr alglama yapt sre iinde arpma ileminin gerekletirilmemesi. I0.1
IN 32760 PT T40

Network 2 LD I0.1 ED S M0.0, 1

TON

Network 3 LD I0.1 TON T38, +32760 EU R

M0.0 P R 1

M0.0, 1

364

Network 4:. I0.1 sensrnn alglama ilemi sona erdiinde Network 2' deki M0.0 dahili rlesi SET olur ve Network 4' de T 40 zamanlaycnn deeri ile bandn hz olan 80 cm/sn arplr. Sonu VW10 alanna yazlr. M0.0
EN T40 80 MUL_I ENO VW10

Network 4 LD M0.0 MOVW T38, VW10 *I 80, VW10

IN1 IN2 OUT

Network 5:. Eer VW10 alan iindeki arpm sonucu deeri VW2 alan iindeki deerden bykse Q0.0 k senoid valfe kumanda ederek Pnmatik silindir paray bant dna itsin. rnein T40' n I0.1 sensrnn algla ilemi sona erdiindeki deeri 20sn. olsun. arpm sonucu 20* 80 = 1600 cm. olur. Sonu 1520 cm. den byk olduundan Q0.0 k alr ve Pnmatik silindir paray bant dna iter.
VW10

Parann boyu ile ilgili hesaplama : T40 zamanlaycs 100 msn tabanl olduuna gre 32760 * 100 = 3276000 msn = 3276 sn zamanlaycnn I0.1 sensr ald yani sensrn alglama ilemi sona erdii andaki rnek deer 200 olduu grlrse geen zaman = 3276 * 200 / 32760 =20 saniyedir. Parann uzunluu : 20 * 80 = 1600 cm. = 16.0 metredir. Maksimum uzunluun 1520 cm. olmas istendiinden para bant dna itilir. Uyar !!! : Sistemin hassas almas iin znrl dk olan T32 veya T33 gibi zamanlayclarn kullanlmas daha uygun olur. rnekte zamanlayc deerlerinin ve sonularn Onlne olarak bilgisayar ekrannda grebilmek iin T40 zamanlaycs seilmitir.

Q0.0 P S 1

>I
VW2

Network 6:. Uzun veya ksa paralar bant dna atacak olan selenoid valfi altran Q0.0 k yarm saniye sre ile alsn Pnmatik silindirin almas iin bu sre yeterlidir. T37 zamanlaycs 0.5 saniye sre ile Q0.0 kn altrr. Q0.0
IN 5 PT T37

Network 5 LDW> VW10, VW2 EU S Q0.0, 1 Network 6 LD Q0.0 TON T37, +5 Network 7 LD T37 R Q0.0, 1 Network 8 LD I0.1 ED AW< VW10, +1480 S Q0.0, 1

TON

Network 7:. T37 zamanlaycs 0.5 saniye sonunda Q0.0 knn almasn durdurur. T37 Q0.0 R 1 Network 8 : Eer parann boyu 14.8 metreden kk ise para bant dna itilir. I0.1 N
VW10

Q0.0 S 1

<I
1480(VW4)

ekil 20.6 : arpma ilemi ile ilgili rnek bir devre

Parann boyunun maksimum 1520 santimetre minimum boyunun 1480 santimetre olmas istenmektedir. Bu durumda VW10 alan iindeki sonu 1480 den az ise yine Q0.0 k alarak paray bant dna iter. Parann maksimum boyu iin geen sre 19 saniyedir. (3276 * 190 / 32760= 19 sn. (19 * 80 = 1520 cm = 15.2 m.) rnein : paray alglama sresi 18 saniye ise 18 * 80 = 1440 cm = 14.4 m bu boy hedeflenen uzunluun altnda olduundan Q0.0 k alr ve paray bant dna iter.

Eer Matematiksel ilemlerde gerel (ondalkl 25.4 , 325.8 gibi) saylar kullanlacaksa komutlar blmnden Floating point Math mensndeki ADD_R, SUB_R, MUL_R, DIV_R komut kutularn kullanmalsnz. rnein 351. ve 352. sayfalardaki rnekte bant hz 0.8 m olarak verilseydi saycnn ieriini (16 bit tam saydr) DI_R komutu ile gerel sayya evirdikten sonra MUL_R komutu ile bu iki deeri arpnz. Sonucu TRUNC komutu ile yuvarlaynz. Gerel say komutlarnda DW alannn kullanldn unutmaynz.

365