Professional Documents
Culture Documents
DecuongOnTapVatLy12 Chuong1,2,3,4
DecuongOnTapVatLy12 Chuong1,2,3,4
+ + +
2
cos sin '
t A t A x v
Cho bit vt chuyn ng nhanh
hay chm. Vn tc sm pha hn li
2
Gia tc
( )
( )
2
2
' '' cos
cos
a v x A t
A t
+
+ +
Cho bit vn tc ca vt bin thin
nhanh hay chm. Gia tc ngc pha
so vi li v sm pha so vi vn tc
2
Chu k
2
T
(rad/s)
L i lng trung gian cho bit dao
ng thc hin nhanh hay chm.
ng
nng
( )
2 2
2
s
2 2
d
mv m A
E in t
+ (J)
Nng lng ca vt c c do chuyn
ng, l i lng bin thin tun
hon theo thi gian vi chu k
2
T
,
tn s 2f.
Th nng
( )
2 2
2
s
2 2
t
kx kA
E co t + (J)
L nng lng c c do tng tc gia
cc phn ca l xo, l i lng bin
1
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
thin tun hon theo thi gian vi
chu k
2
T
, tn s 2f.
C nng
2 2 2
2 2
m A kA
E
Tng ng nng cng th nng. L
i lng khng i theo thi
gian( bo ton)
2
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
3. Cc con lc:
Cu to iu kin dao ng
iu ha
Chu k
Con lc
l xo
Mt l xo c khi lng khng
ng k, mt u c nh,
mt u gn vi mt qu
nng
Trong gii hn n hi
ca l xo, ma st khng
ng k
2
2
m
T
k
Con lc
n
Mt dy mnh, khi lng
khng ng k, khng dn,
mt u treo c nh, mt
u gn qu nng m.
c treo ni xc nh,
dao ng khng ma st
vi bin gc nh
2
2
l
T
g
4. Ch :
-Li dao ng t cc i khi vt bin: x = A
-Li dao ng t cc tiu khi vt v tr cn bng( VTCB): x =0
-Vn tc ca vt dao ng t cc i khi vt i qua v tr cn bng:
max
v A
-Vn tc ca vt dao ng t cc tiu khi vt bin:
min
0 v
- Gia tc ca vt dao ng t cc tiu khi vt v tr cn bng:
min
0 a
- Gia tc ca vt dao ng t cc i khi vt v tr bin:
2
max
a A
Vi con lc l xo chu k c tnh bng cng thc:
2
2
m
T
k
+ Vy chu k ca n ph thuc vo cng ca l xo v khi lng t vo vt.
Vi con lc n chu k c tnh bng biu thc:
2
2
l
T
g
- Vy chu k ca n ph thuc vo chiu di ca dy treo v gia tc ri t do
+ Gia tc ri t do ph thuc vo v a l v khong cch t ni treo con lc n
tm tri t nn chu k ca con lc cng ph thuc vo cc yu t ny.
+ Si dy ca con lc c th lm bng cc vt liu khc nhau nn chiu di ca n ph
thuc vo nhit ca mi trng nn chu k ca n cng ph thuc vo yu t ny.
- Biu thc c lp:
2
2 2
2
v
x A
+
5. Tng hp dao ng iu ha:
a. iu kin tng hp hai dao ng iu ha l hai dao ng ny phi cng phng,
cng tn s.
b. Cng thc tng hp:
Cho hai dao ng iu ha:
( )
( )
1 1 1
2 2 2
s
s
x Aco t
x A co t
+
'
+
+Vi
1 2
A A A
ta c dao ng tng hp l tng i s ca hai dao ng trn:
( ) ( )
1 2 1 1 2 2
s s x x Aco t A co t + + + +
=
1 2 1 2
2 cos s
2 2
A co t
+ _
+
,
+ Vi
1 2
A A
ta tng hp bng phng php Fresnel:
Bin tng hp l: ( )
2 2 2
1 2 1 2 2 1
2 cos A A A A A + +
Vn tc gc tng hp:
3
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
Pha ban u ca dao ng tng hp l:
1 1 2 2
1 1 2 2
sin sin
tan
cos cos
A A
A A
+
Nu hai dao ng thnh phn:
- Cng pha:
2 1
2k
th
1 2
A A A +
- Ngc pha:
2 1
(2 1) k +
th
1 2
A A A
- Lch pha nhau bt k:
1 2 1 2
A A A A A < < +
4
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
II. Cc dng bi tp th ng gp:
Dng 1: Vit phng trnh dao ng iu ha. Xc nh cc c trng ca mt dao
ng iu ha.
( ) + t A x cos
+ Xc nh tn s gc
Tn s
sng
L s dao ng m mi phn t mi trng
thc hin c trong mt n v thi gian.
Bc sng +L khong cch ngn nht gia hai im
trn cng mt phng truyn sng dao ng
cng pha vi nhau.
+ L qung ng m sng truyn i c
trong thi gian mt chu k dao ng ca
sng.
v
T
v
vT
f
Vn tc
sng
L vn tc truyn pha dao ng.
Bin
sng
Bin sng l bin dao ng ca phn
t vt cht ti im kho st khi c sng
truyn qua.
- Nhng phn t cng xa
ngun, nng lng m sng
truyn ti cng nh.
+ Sng l sng cu: Nng l-
ng truyn sng ( gim) t l
Nng l-
ng
+ Sng lm cho cc phn t mi trng c
sng truyn qua dao ng nn sng mang
5
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
sng nng lng.
+ Qu trnh truyn sng l qu trnh
truyn nng lng.
nghch vi bnh phng
khong cch ti ngun.
+ Sng l sng phng: Nng
lng truyn sng( gim) t l
nghch vi khong ti ngun.
+ Sng truyn trn mt -
ng thng th nng lng
truyn qua mi im l nh
nhau.
6
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
2. m hc:
a. Dao ng m v sng m:
- Dao ng m l dao ng c hc c tn s t 16 Hz 20 000 Hz ( 20 kHz).
- Sng m l sng c hc c tn s t 16 Hz 20 000Hz.
- Sng siu m: l sng c tn s f > 20 kHz. C mt s loi vt nh: Co co; Di; C
voi. C th pht ra v cm nhn c sng siu m.
- Sng h m: l sng c tn s f < 16 Hz.
Tai ngi khng th cm nhn c sng h m v sng siu m hay sng siu m v
sng h m khng gy ra cm gic m i vi tai ta.
b. Mi trng truyn m. Vn tc m:
- Mi trng truyn m:
+ m truyn c trong mi mi trng vt cht n hi: rn, lng, kh
+ m khng truyn c trong chn khng.
- Vn tc:
+ Ph thuc vo tnh n hi v mt ca mi trng, nhit ca mi trng:
v
rn
>
v
lng
>
v
kh
.
+ Cc cht nh, mm, xp truyn m km.
Ch : Khi sng truyn qua hai mi trng c tnh cht khc nhau th vn tc thay
i nn bc sng cng thay i. Tuy nhin chu k T, tn s f v tc gc
th khng
i.
c. Cc c trng vt l ca m:
- Tn s: f = 16 Hz 20 kHz.
- Vn tc m khong 340 m/s trong khng kh n vi nghn m/s trong cht rn.
- Bc sng:
v
vT
f
(m).
- Nng lng m Cng m Mc cng m:
+ Cng m (I): ti 1 im l nng lng truyn trong mt n v thi gian qua mt
n v din tch t vung gc vi phng truyn m. n v : W/m
2
.
+ Mc cng m(L): l i lng o bng log ca t l s gia cng I ti im
ang xt v cng m chun I
0
ca m ( I
0
= 10
12
W/m
2
)
0
( ) lg
I
L B
I
d. Cc c tnh sinh l ca m:
+ cao ca m: l c tnh sinh l ca m, n ph thuc vo c tnh vt l ca
m l tn s.
- Nu f nh: m l m trm.
- Nu f ln: m l m cao (bng).
+ m sc: L c tnh sinh l ca m, n ph thuc vo c tnh vt l ca m l
bin v tn s.
+ to ca m: l c tnh sinh l ca m, n ph thuc vo c tnh vt l ca
m l mc cng m L v tn s m.
e. Ngng nghe, ngng au v min nghe c:
- Ngng nghe: Mun gy cm gic m th cng m phi ln hn gi tr cc tiu
no gi l ngng nghe.
7
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
+ ngng nghe ph thuc vo tn s: C th khi f = 100 Hz th ngng nghe I = 10
12
W/m
2
;
Khi tn s f = 50 Hz th ngng nghe I = 10
7
W/m
2
.
+ Tai ngi rt thnh vi nhng m thanh c tn s f = 1000 5000 Hz m ging ni ca
ph n c tn s nm trong khong ny nn cc i pht thanh thng dng pht thanh
vin l n.
+ m cao nghe r hn m trm.
- Ngng au: Khi cng m 10 I W/m
2
vi mi tn s ca sng m, tai ta c mt cm
gic au n, nhc nhi gi l ngng au.
- Min nghe c: Min t ngng nghe n ngng au gi l min nghe c.
f. Ngun m v hp cng hng:
- Ngun m: l nhng vt dao ng pht ra m thanh. VD: dy n rung ng, ct
khng kh trong cy so, kn trng, m
- Hp cng hng: Hp rng c kh nng cng hng i vi nhiu tn s khc nhau.
3. Hin tng giao thoa v sng dng:
a. Hin tng giao thoa:
- Hai sng kt hp: l hai sng c cng tn s, cng pha hoc c lch pha khng
i.
- nh ngha hin tng giao thoa: l s tng hp hai hay nhiu sng kt hp trong
khng gian, trong c nhng ch c nh bin sng c tng cng hoc gim bt.
+ lch pha ca hai sng truyn t hai ngun truyn ti mt im M l:
2 1
2 2
d d d
- im c bin cc i khi:
2 1
2k d d k
0, 1, 2, 3... k t t t
- im c bin cc tiu khi: ( ) ( )
2 1
2 1 2 1
2
k d d k
+ +
0, 1, 2, 3... k t t t
b. Sng dng: Sng c cc nt v bng c nh trong khng gian.
- Nhng im cch u c nh mt s nguyn ln na bc sng th l mt nt sng.
2
x k
- Nhng im cch u c nh mt s l ln
1
4
bc sng th l mt bng sng:
( ) 2 1
4
x k
+
II. Cc dng ton thng gp:
Dng 1: Vit phng trnh sng ti im M trn phng truyn sng cc ngun O
on x = OM.
Dng 2: Xc nh trng thi dao ng ca im M (Cc i hay cc tiu) bt k
trong min giao thoa hai sng.
Dng 3: Giao thoa vi hai ngun kt hp S
1
v S
2
. Tm s gn li (s dao ng cc i)
v s gn lm (s dao ng cc tiu) trn S
1
S
2
.
Dng 4: Xc nh iu kin c sng dng. Suy ra s im bng, s im nt.
Dng in xoay chiu.
I. Tm tt kin thc:
1. Dng in xoay chiu:
a. Sut in ng xoay chiu: Cho khung dy phng c din tch S quay u vi tc
gc
; tn s gc
2
2 f
T
.
b. in cung cp cho mch ngoi:
( )
0
s
u
u U co t +
u: l in p tc thi.
U
0
: l in p cc i. (V)
: l tc gc ( rad/s)
u
- Dung khng:
1 1
2
C
Z
C fC
- in p gia hai u
on mch bin thin
iu ha tr pha so vi
dng in gc
2
nh
lut
U
I
R
L
U
I
Z
C
U
I
Z
R
B A B A
L C
B A
9
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
m
2. Dng in xoay chiu trong on mch RLC. Cng sut ca dng in xoay chiu:
Gi s gia hai u on mch RLC c in p
0
s u U co t
th trong mch c dng in xoay chiu
0
s( ) i I co t
; trong :
0
0
U
I
Z
;
( )
2
2
L C
Z R Z Z + =
2
2
1
R L
C
_
+
,
gi l tng tr ca on mch RLC.
tan
L C
Z Z
R
(
u i
l gc lch pha gia in p gia hai u on mch vi cng
dng in chy qua mch).
3. Hin t ng cng h ng trong on mch RLC ni tip:
Khi hin tng cng hng xy ra:
2 2
max min
1
0 1
Z C
I I Z Z R Z Z LC
LC
Cng dng in cc i l:
max
U
I
R
- Nu N
2
> N
1
U
2
> U
1
: My tng p.
- Nu N
2
< N
1
U
2
< U
1
: My h p.
* Nu b qua mi hao ph in nng th ta c P
1
= P
2
( Trong P
1
v P
2
ln lt l cng
sut tiu th ca cun s cp v cun th cp).
1 2 1
1 1 2 2
2 1 2
U I N
U I U I
U I N
, f) :
+ Cng sut tiu th ca on mch (hay cng dng in qua mch) t
cc i.
+ in p v dng in cng pha.
Dng 6: on mch RLC ni tip, bit in p gia hai u in tr R, hai u cun
cm L, gia hai bn t in C. Tm:
+ in p gia hai u on mch.
+ Gc lch pha gia in p hai u on mch v dng in.
Dng 7: Xc nh tn s ca dng in xoay chiu to bi my pht in xoay
chiu 1 pha.
Dng 8: My bin p: Tm cng dng in trong cun th cp v in p hai
u cun th cp.
Dng 9: Cc bi ton v truyn ti in nng: in nng hao ph trn ng dy
truyn ti.
12
n tp vt l 12 GV:
Nguyn Quang Hiu
DAO ng v sng in t
I. Dao ng in t:
1. Dao ng in t trong mch dao ng:
- Mch dao ng l mch kn gm t in c in dung C v cun cm c t
cm L.
- Bin thin ca in trng v t trng trong mch LC gi l dao ng in t.
- Tn s gc:
1
. LC
; Chu k:
2
2 . T LC
; Tn s
1
2 .
f
LC
.
2. Nng lng in t trong mch dao ng:
- Nng lng in trng tp trung t in, nng lng t trng tp trung cun cm,
nng lng in t ca mch LC bng tng nng lng in trng v nng lng t trng.
- Trong qu trnh dao ng ca mch, nng lng t trng v nng lng in trng lun
lun chuyn ha cho nhau nhng tng nng lng in t l khng i.
3. Sng in t:
- Qu trnh lan truyn in t trng c gi l sng in t.
- Sng in t l sng ngang.
- Bc sng ca sng in t:
c
cT
f
(c = 3.10
8
m/s l tc nh sng trong chn
khng).
II. Cc dng bi ton thng gp:
Dng 1: Xc nh chu k (tn s) dao ng ring ca mch dao ng? Bc sng ca
sng in t?
Dng 2: Mt my thu v tuyn in c mch LC li vo c kh nng bt sng in
t c tn s f (hoc bc sng ). Xc nh C (hay L) ca mch dao ng.
13