Email : lphao@hcmut.edu.vn Tel : 84-8-8654086 PHNG PHAP X LY AXIT 515 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh NOI DUNG Gii thieu tong quan C s ly thuyet x ly axit 516 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh THANH HE CAT KET Dau kh chu yeu c khai thac trong tang tram tch gom cat ket, cuoi ket co o rong cao, o tham tot va ket cau tng oi yeu hoac tang a mong nt ne. Trong qua trnh khai thac do ap suat lo rong giam dan, lam tang ng suat tac ong len thanh he khong gan ket hay gan ket yeu, lam v vun thanh he va gay ra hien tng sinh cat 517 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh C S LY THUYET X LY AXIT Cuc ho uxt thoong dong Cuc chut pho gu dong trong xo y uxt Lou chon uxt Co cho phun ong trong xo y uxt Cuc yoo to unh hoong trong xo y uxt Co so y thoyot thot ko xo y uxt tung cut kot vu tung cucbonut 518 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh CAC HE AXIT THNG DUNG Axit vo c Axit hu c Hon hp axit He axit lam cham phan ng Kha nang hoa tan cua axit 519 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh AXIT VO C Axit hydrocloric (HCl) Axit HCl c s dung pho bien nhat, chu yeu trong tang cacbonat Hon hp axit hydrochloric hydrofluoric (HCl + HF) ay la hon hp axit c dung cho phan ln cac thanh he Axit fluoboric (HBrF4) Dung dch axit fluoboric dung lam dung dch em trc khi x ly s ong can lam dnh chat trong lo rong . 520 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh AXIT HU C Axit Acetic (CH 3 COOH) La axit axit khong mau, trong suot, mui gat, san xuat nong o 97-99%, c pha che e on nh dung dch axit Axit Formic (HCOOH) Manh hn, re hn CH 3 COOH, nhng an mon khong eu va t tao ra nhng hang hoc nh HCl 521 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh HON HP AXIT Hon hp axit HCl + CH 3 COOH va HCOOH + HF s dung hieu qua trong a cacbonat va duy tr mc o an mon thap (ac biet nhiet o cao) va ngan khong cho cac axit hu c phan ng Hon hp axit HF + HCl dung hieu qua trong cac tang cat ket co nhiet o cao 522 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh HE AXIT LAM CHAM PHAN NG Axit b gel hoa Axit co cha hoa pham lam cham phan ng Axit nhu hoa 523 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh KHA NANG HOA TAN CUA AXIT nh ngha: o hoa tan la lng khoang vat b hoa tan bi mot lng axit tren khoi lng hay the tch chuan o hoa tan co the tnh vi nhieu mc o phan ng: . . KV KV axit axit V MW V MW = 524 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh CHAT C CHE AN MON Catafin A ay la mot trong nhng chat chong an mon cua axit tot nhat. Khi pha vao dung dch axit vi 0.1% tong the tch, cng o an mon cua dung dch giami t 55 65 lan Marvelan K (O) Lieu lng pha che trung bnh cho phep 0.1%. Marvelan K(O) la mot chat c che co cng o hoat tnh cao N 1 A Cng o chong an mon cua N-1-A rat ln. Neu pha che lieu lng 0.1% N-1-A vi 0.2% Urotrofin, cng o an mon cua dung dch axit ( 20 0 C) giamxuong 30 lan Fomalin Vi thanh phan 0.6% ve khoi lng trong dung dch axit th s an mon giam7 - 8 lan Unhicon Ps-5 Khi pha che t 0.25-0.5% ve khoi lng trong dung dch axt th cng o an mon giam31 - 42 lan 525 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh LA CHON AXIT Tieu chuan x ly la 15% HCl oi vi tang cacbonat va hon hp 3% HF + 12% HCl cung vi dung dch 15% HCl e ra gieng khoan cho tang cat ket Nhng nam gan ay, khuynh hng s dung HF vi nong o thap hn trong dung dch vi muc ch giam ket tua gay nhiem ban 526 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh S O LOAI BO NHIEM BAN TRONG QUA TRNH HOAN THIEN GIENG TRONG TANG CAT KET Set va can Giam san lng do qua trnh hoan thien gieng Trong khe nt,tap soi hay tang co o tham cao O mang X ly nh oi vi loai tr can va set Tang cat ket co xi mang cacbonat Tang cat ket khong co xi mang cacbonat Fluoboric axit (HBrF 4 ) X ly bang HCl-HF 527 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh C CHE PHAN NG TRONG X LY AXIT o tham cua mau th nghiem giam khi acid HCl-HF tiep xuc vi no luc ban au, sau o neu tiep tuc cho acid HCl-HF i qua th o tham lai tang Axit HCl thc te ch tac dung vi thanh phan cacbonat ma khong tham gia tac dung vi cac thanh phan khac cua a 2HCl + CaCO 3 = CaCl 2 + CO 2 + H 2 O 4HCl + CaMg(CO 3 ) 2 = CaCl 2 + MgCl 2 + CO 2 + 2H 2 O 2HCl + FeCO 3 = FeCl 2 + CO 2 + H 2 O 528 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh CAC YEU TO ANH HNG TRONG X LY AXIT Nhiet o Dung dch se i vao cac lo rong cua thanh he co nhiet o gan giong vi nhiet o bm ep tren be mat khi xet en cac yeu to nh: the tch khe nt ln, toc o x ly cao ong thi gay ra hien tng mat dung dch. Do s khac nhau ve nhiet dung rieng va cac ac tnh cua dung dch mat vao thanh he, nhiet o trong khe nt se tuy thuoc vao loai dung dch em c s dung. Ap suat Noi chung khi ap suat va > 500 psi th no anh hng t, khi ap suat va < 500 psi th anh hng nhieu hn. 529 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh Nong o hon hp axit Anh hng cua nong o axit HCl en toc o x ly c the hien: 0% < C% < 25%: Nong o axit tang th toc o phan ng tang C% > 25%: Nong o axit tang th toc o phan ng giam Van toc cua dong chay Van toc dong chay tang th toc o phan ng cung tang theo va tnh bang cong thc sau: R = 0,8 6 28, 5. 184 .10 V b
+
CAC YEU TO ANH HNG TRONG X LY AXIT 530 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh THIET KE X LY AXIT TANG CAT KET VA TANG CACBONAT X ly nhu axit o mang cho thanh he cacbonat Nhu axit cho o mang cat ket Sai sot hay gap phai trong qua trnh x ly axit Cong nghe x ly axit vung can ay gieng 531 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh X LY NHU AXIT O MANG CHO THANH HE CACBONAT c tien hanh vi ap suat nho hn nhieu so vi ap suat nt va Muc ch lam tang tnh ong nhat ve he so tham thau trong vung can ay gieng Khoang cach hng tam cc ai ma axit co the xam nhap vao va phu thuoc vao van toc dong chay axit trong lo rong va thi gian tac dung cua no 532 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh NHU AXIT CHO O MANG CAT KET Dung dch ra gieng sau khi x ly thng co cha: Hydrocacbon hay HCl nong o 15% oi vi cac gieng dau HCl cho cac gieng bm ep nc Axit, N 2 hoac kh t nhien cho cac gieng kh The tch dung dch ra gieng sau khi x ly axit nen bang the tch cua hon hp HCl + HF a s dung 533 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh SAI SOT HAY GAP PHAI TRONG QUA TRNH X LY AXIT Ket qua x ly khong at yeu cau co the do: Khong s dung HF Dung dch em khong co HCl Lng hon hp axit khong u Khong ra ngay S dung dau diesel trong gieng kh hay bm ep nc Gay v va trong khi x ly Khong dung dung moi tng ho trong hon hp axit x ly X ly thanh he khong b nhiem ban 534 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh CAC TRNG HP X LY Gieng bm ep Gieng khai thac 535 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh X LY AXIT GIENG BM EP Khi chuyen gieng ang khai thac vao bm ep can tuan theo cac bc sau: Ngng gieng ang hoat ong, thay dau trong gieng bang nc hoac dung dch co ty trong tng ng Keo cac thiet b long gieng len va tha can HKT en v tr phin loc M ngoai can HKT (khoang khong vanh xuyen) ong ngoai can lai va bm vao va phan HCl con lai M van ngoai can HKT, bm nc ay axit HCl (CKP) con lai trong can vao va Neu khoang khong vanh xuyen ngoai can HKT chat long chiem cho la nc th khong ngng cac may bm Ngng bm, thao thiet b, noi mieng gieng vi may bm va thiet lap che o cong nghe 536 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh CONG NGHE X LY AXIT GIENG KHAI THAC Ngng gieng, o ay dau, nc hoac dung dch co ty trong tng ng theo ap suat va vao long gieng va HKT Thao au gieng (cay thong), a cac thiet b long gieng len be mat Xac nh ay gieng. Trng hp co lang ong ay gieng phai tien hanh ra sach gieng Tha HKT en v tr phin loc cuoi cung Lap cay thong khai thac, noi mieng gieng vi ng bm e chuan b bm nhu tng dau axit Th ng bm ep va cay thong vi ap suat 35MPa Chuan b hai may bm, mot may noi vi bon cha dung dch axit Nhat thiet phai tuan thu trnh t khi bm nhu tng Neu gieng sau x ly co trao chat long (chat long dap gieng la dau) th thay the dau bang nc hoac dung dch co ty trong tng ng 537 PGS. TS. L Phc Ho Cng ngh khai thc du kh AN TOAN TRONG X LY AXIT X ly axit can phai c tien hanh bi oi chuyen nghiep c ao tao ve x ly hoa hoc Phai tranh xa cac ng cao ap va ng ni an toan Trc khi th o kn cua ng ong, phai kiem tra o tin cay cua tat ca cac cho noi, siet lai cac bo phan b hong, khong chat Yeu cau an toan khi ket thuc cong viec