S P Kraków jest pięknym miastem. S P Wiosna jest porą roku. S P Ptasia grypa jest zakaźną chorobą. S P Pięć jest liczbą nieparzystą. S P Krasnoludek jest małym stworzeniem. S P
S JEST P
SUBJECT = PODMIOT PREDYKAT = ORZECZNIK
= SUBIEKTUM
Tradycyjna teoria nazw
1) Nazwa jest to wyrażenie, które może być podmiotem lub orzecznikiem w zdaniach typu „S jest P” Ze względu na budowę dzielimy nazwy na: • Krótkie (proste) z jednego wyrazu np. Warszawa, Wisła, 5 • Długie (złożone) z kilku wyrazów np. obecna stolica RP, najdłuższa rzeka w Polsce, 2+3 2) Desygnat nazwy, jest to przedmiot oznaczony daną nazwą (nazwą ogólną) Np. człowiek będący na sali 116 o godz. 10:30 – ma tyle desygnatów ile jest osób na sali. Człowiek – ma tyle desygnatów ile jest ludzi na świecie. 3) Zakres nazwy jest to zbiór jej wszystkich desygnatów. nazwadesygnat nazwyzakres nazwy Ze względu na zakres nazwy dzielimy na: • Nazwy jednostkowe – mają jeden desygnat np. prezydent RP • Nazwy ogólne - mają więcej niż jeden desygnat np. pies • Nazwy puste – w ogóle nie mają desygnatów np. krasnoludek, jednorożec, syn bezdzietnej matki, pegaz. 4) Nazwy konkretne i abstrakcyjne gruźlik gruźlica
człowiek (nazwa konkretna) stan organizmu (nazwa abstrakcyjna)
Nazwy dzielimy również na:
• Konkretne – są to nazwy rzeczy lub osób, bądź też nazwy czegoś co wyobrażamy sobie jako rzecz lub osobę, • Abstrakcyjne – są to nazwy własności przedmiotu, relacji między przedmiotami, nazwy zdarzeń, nazwy liczb. 5) Nazwy niezbiorowe i zbiorowe Nazwy dzielimy również na: • Nazwy niezbiorowe np. drzewo, gwiazda, książka, obywatel, nauczyciel, mrówka, człowiek. • Nazwy zbiorowe np. las, gwiazdozbiór, księgozbiór, społeczeństwo, Rada Pedagogiczna, mrowisko, ludzie. Nazwy zbiorowe ukazują swoje desygnaty jako zbiorowiska, układy przedmiotów, całości złożone z części. 6) Nazwy indywidualne i generale (podział nazw ze względu na nadawanie nazwy) Nazwy dzielimy również na: • Indywidualne (imiona/nazwy własne) np. Wisła, las. • Generalne (nadane ze względu na cechy) np. najdłuższa rzeka w Polsce, zbiorowisko drzew.
Przykłady:
Las nazwa prosta, ogólna, konkretna, zbiorowa, indywidualna.