VIETNAMESE Legal issues for Older People Why make a will?

Ti sao vit di chc?

Di chc l g?
Di chc l mt ti liu php l nu r cch qu v mun nhng th qu v s hu c phn chia khi qu v qua i. Di chc khng ch dnh cho nhng ngi s hu ti sn hoc c nhiu tin.

Vn Php l i vi Ngi Cao tui

LP DI CHC L MT BC TCH CC BN C TH THC HIN NHM:

cung cp cho nhng ngi m qu v quan tm li nhng th c th cho nhng ngi nht nh ch nh ngi qu v tin cy thc hin cc hng dn trong di chc ca qu v (ngi thi hnh di chc ca qu v) li bt k hng dn no khc m qu v c th c (v d: v vic thu xp hu s ca qu v) trao qu cho t chc t thin nu qu v mun. Vic lp di chc s xa b nhng nghi ng v tr ngi c th ny sinh khi khng c bng chng v nhng nguyn vng ca ngi khut. Ngay c khi qu v khng c nhiu tin hoc qu v khng s hu mt cn nh, qu v c th mun li nhng vt c gi tr hoc vt lu nim khc nh tc phm ngh thut, tin xu, n trang, c, th t hoc nh cho nhng ngi c th. Sau khi qu v qua i, ti sn v ca ci ca qu v c gi l ti sn ca qu v.

TI SAO TI CN MT BN DI CHC?
Nu qu v khng c di chc, qu v s khng c quyn quyt nh v cch phn chia ti sn ca qu v. Nu qu v qua i m khng c bn di chc (c gi l khng li bn di chc sau khi qua i), ti sn ca qu v s c phn chia cho h hng ca qu v theo mt cng thc php l (c tn quy tc cho vic khng li bn di chc). iu ny c th rt khc so vi nhng g m qu v mong mun hoc d nh xy ra. Khng li bn di chc sau khi qua i cng c th gy ra s phc tp, tr hon v chi ph thm cho ngi li. Nu qu v qua i m khng li bn di chc v qu v khng c bt k h hng no thn thit hn ngoi anh/ch con bc, ti sn ca qu v s c xung cng. Bn di chc s ch c hiu lc sau khi qu v qua i. Nu qu v mun ai trng nom hoc a ra cc quyt nh v ti chnh ca mnh trong khi qu v vn cn sng nhng khng th t mnh lm vic trn th qu v s cn thit lp quyn y nhim lu di cho lut s. bit thm thng tin v quyn y nhim lu di, hy xem sch nh ca Legal Aid NSW Ai s quyt nh cho qu v nu qu v khng th t quyt?

Do vy, tt nht l qu v nn nh lut s, Ngi c y thc hoc ngi gim h NSW hoc mt cng ty y thc s thc hin di chc cho qu v. Mc d c cc cng c gip t lp di chc, an ton hn l qu v nh n mt chuyn gia thc hin di chc cho mnh nhm m bo rng di chc c lp ng cch v ph hp vi nhu cu ca qu v. Chuyn gia cng c th t vn cho qu v v bt k vn thu no m qu v cn ch khi son di chc.

CHI PH SON DI CHC L BAO NHIU?

Khng c ph c nh. Ph dnh cho lut s thay i v c th ty thuc vo mc phc tp ca bn di chc. Qu v cng c th i kho gi so snh chi ph m cc lut s s tnh. Ngi c y thc v Ngi gim h NSW khng tnh ph lp hoc cp nht di chc ca qu v. Tuy nhin, di chc ca qu v cn ch nh Ngi c y thc v Ngi gim h NSW lm ngi thi hnh di chc ca qu v v ph s c p dng khi ti sn ca qu v c phn chia sau khi qu v qua i. Cng ty y thc tnh ph lp di chc v ph cng p dng gip phn chia ti sn ca qu v sau khi qu v qua i.

AI C TH LP BN DI CHC?
Bt k ai trn 18 tui u c th lp bn di chc min l h c nng lc tinh thn. Ngi khuyt tt tr tu nh hoc ang giai on u ca chng mt tr vn c th lp bn di chc nu h c nng lc ti thi im lp di chc. Nu nng lc ca h b nghi ng, tr tu ca h cn c nh gi bi ngi thch hp, chng hn nh bc s, nh tm l hc hoc bc s tm thn hc. Ta n Ti cao c th ph chun vic lp di chc bi ngi di 18 tui.

BN DI CHC CA TI S C HIU LC TRONG BAO LU?

Bn di chc ca qu v s chiu lc cho n khi qu v qua i, tr khi qu v thay i bn di chc , to bn di chc mi hoc hy b (hy) bn di chc . Cuc hn nhn cng s hy b bn di chc tr khi bn di chc c lp nhm thc y cuc hn nhn c th . Nu qu v d nh kt hn hoc ly d, qu v s cn phi cp nht bn di chc ca mnh. Qu v nn nh t vn php l v trng hp ca mnh. Qu v cng nn nh t vn php l v vic cp nht bn di chc ca mnh nu trng hp ca qu v thay i theo chiu hng khc, v d: nu con hoc chu c sinh ra hoc nu v/chng ca qu v qua i.

TI LM CCH NO LP BN DI CHC?
Vic lp bn di chc c th l mt qu trnh n gin v khng qu tn km. Bn di chc phi c k v chng kin ng cch hp l v mt php l. iu quan trng l qu v phi nu r nh ca mnh gim nguy c ny sinh tranh chp v vic qu v mun ai c nhn ti sn g.

TI NN CH NH AI LM NGI THI HNH DI CHC CA MNH?

Ngi thi hnh di chc l ngi c tn trong di chc ca qu v. Ngi ny s c trch nhim x l ti sn ca qu v sau khi qu v qua i. Ngi ny phi l ngi trn 18 tui m qu v tin tng v l ngi sn sng m nhim trch nhim ny. Hoc qu v c th ch nh mt chuyn gia, chng hn nh Ngi c y quyn hoc Ngi gim h php l NSW hoc ngi thi hnh di chc. Trong trng hp ny, qu v s phi tr ph. Qu v phi m bo rng ngi thi hnh di chc bit ni qu v ct gi di chc ca mnh.

TI C TH TRAO QU TNG CHO T CHC T THIN KHNG?

Vic trao qu tng trong di chc ca qu v cho t chc t thin (vt li) l mt cch tt th hin s h tr ca qu v cho mt mc ch quan trng i vi qu v. Qu v c th chn trao: vt li cn li (bt k th g cn li sau khi tt c cc qu tng v chi ph khc c khu tr t ti sn ca qu v) phn trm ti sn ca qu v s tin c th qu tng l ti sn hoc c phiu. iu quan trng l nh t vn php l m bo rng vic ny c thc hin ng (t chc t thin phi c m t chnh xc) v rng nhng ngi thn ca qu v c quan tm ng.

TI NN CT GI DI CHC CA MNH U?
Hu ht mi lut s s ct gi di chc gc ni an ton cho khch hng m khng tnh ph. y l la chn an ton nht v nu di chc bin mt, coi nh qu v x hy b di chc . Qu v cng c th ct gi di chc trong kt gi an ton ti ngn hng hoc mt ni an ton ti nh. tng hay l ct gi bn sao c ch k vi giy t c nhn ca qu v, cng vi ghi ch gii thch ni di chc gc. Qu v cng nn cung cp cho ngi thi hnh di chc mt bn sao (trong phong b dn kn nu qu v mun) hoc ni cho h bit ni di chc gc.

DI CHC CA TI C TH B GY KH D KHNG?
Mt di chc c th b gy kh d nu di chc khng hp l. Ngi khng tha nhn di chc khng hp l s phi chng minh rng:
di chc khng phi l di chc cui cng ca qu v (qu v lp mt di chc khc vo ngy sau ) di chc khng c k v chng kin ng cch qu v khng c nng lc tinh thn khi lp di chc ( l l do ti sao vic lp di chc trong khi qu v vn cn khe v khng c nghi ng v kh nng tinh thn li quan trng n vy) di chc c thay i sau khi c k ban u, hoc qu v b p buc hoc gy p lc (ch khng do khuyn khch) trong vic lp di chc.

TI C TH THAY I DI CHC CA MNH NU TI I KHNG?

Qu v c th thay i di chc ca mnh bt k khi no min l qu v c nng lc tinh thn. Tuy nhin, qu v khng th thay i di chc ca mnh bng cch gch b iu g trong di chc ca mnh hoc vit iu g khc thay vo v tr . Qu v c th lp bn b sung di chc (mt ti liu ring bit trong qu v thc hin thay i i vi di chc ca mnh). Bn b sung ny s cn c k v c chng kin ging nh khi qu v lp di chc ca mnh. Thng thng, tt nht l qu v lp mt di chc hon ton mi.

Mt s i tng nht nh (ch yu l gia nh) cng c th khng tha nhn di chc trong vng 12 thng sau ngy qu v qua i nu h tin rng h khng c tha hng ng trong di chc. Vic ny c gi l khiu ni i vi iu khon v gia nh. Vic nh lut s lp di chc cho qu v s gim bt xc sut vic ny c th xy ra.

Ti c th yu cu tr gip php l u?
LUT S T NHN
Hip hi Lut Dch v Gii thiu Lut s NSW c th gii thiu qu v vi lut s t nhn lp bn di chc. T: (02) 9926 0300 Email: ereferral@lawsociety.com.au www.lawsociety.com.au
Sch nh ny c son bi Chng trnh Php l & Gio dc dnh cho Ngi Cao tui ca Legal Aid NSW hp tc vi Hip hi Lut ca NSW. Chng trnh ny cung cp t vn, h tr v thng tin php l cho ngi cao tui ti NSW. tm hiu thm v Chng trnh hoc yu cu t chc mt phin thng tin v ch ny, hy gi (02) 9219 5000. Cc tp sch nh khc hin c:

NGI C Y THC V NGI GIM H NSW

lp di chc min ph khi c ch nh lm ngi thi hnh di chc. Ph p dng khi ti sn c qun l. T: (02) 9252 0523 www.tag.nsw.gov.au bit v tr vn phng ca h NSW.

Chuyn n cng gia nh?

m bo qu v bo v cc quyn li ca mnh

Tr gip ti chnh cho gia nh ca qu v?

Hiu v nhng ri ro

Qu v ang b bo hnh hoc lm dng?

Qu v c th chm dt tnh trng ny

Ai s quyt nh thay cho qu v nu qu v khng

th t quyt? Hy ngh n vic lp k hoch trc

HIP HI NGI C Y THC C (TCA)

TCA l c quan i din cao nht ca cc hip hi ngi c y thc ca c. Qu v c th tm danh sch cc cng ty y thc trn trang web ca TCA www.trustcorp.org.au hoc gi n (02) 9221 1983 hoc 1800 819 427.

Qu v l ng/b?
Cc cu hi php l ca qu bn s c gii p Tp sch nh ny nhm mc ch hng dn lut v khng thay th cho li khuyn php l. Mc d chng ti c gng ht sc m bo thng tin ny c cp nht v chnh xc nht c th, lut php li c tnh phc tp v khng ngng thay i. Nu qu v chun b tham gia vo mt v kin tng trc ta hoc khiu kin, qu v nn nh lut s t vn. Legal Aid NSW tuyn b t chi tt c trch nhim i vi bt k sai st hoc thiu st hoc i vi bt k mt mt hoc h hng no, ton b hoc mt phn, pht sinh t bt k c nhn no da vo thng tin trong sch nh ny. Mt s ni dung trong sch nh ny c xut bn ln u tin bi t chc Benevolent Society v c ti bn trong mt n bn hp tc gia Legal Aid NSW v Benevolent Society c tn Speakingfor myself: Planning for later life decision-making ((Hy ln ting cho chnh bn thn: Lp k hoch cho cc quyt nh cui i). c bn sao ca tt c sch nh ny, hy gi 9219 5028, gi email theo a ch publications@legalaid.nsw.gov.au hoc truy cp www.legalaid.nsw.gov.au/pubsonline

DCH V PHP L DNH CHO NGI CAO TUI

Cung cp t vn v tr gip php l cho ngi cao tui trong mt s lnh vc lut php. T: (02) 9281 3600 hoc 1800 424 079 www.tars.com.au

LAWACCeSS NSW
Cung cp thng tin php l, t vn v gii thiu min ph qua in thoi, bao gm vn phng Legal Aid NSW gn nht, Trung tm Php l Cng ng, lut s t nhn v cc t chc khc. T: 1300 888 529 (ph cuc gi ni ht) TTY (in thoi dnh cho ngi khim thnh hoc khim ngn): 1300 889 529 www.lawaccess.nsw.gov.au

ISBN 978-0-9806128-4-4

For copies of these brochures call 9219 5028.

January 2011