ThS.

Hong Thanh Lm
Trng i hc Quang Trung
Ni dung
M u
Gii quyt vn bng tm kim
Cc chin thut tm kim m
Cc chin thut tm kim kinh nghim
Cc chin thut tm kim ti u
Tm kim c i th
Tri thc v lp lun
Logic mnh
Logic v t cp mt
Biu din tri thc bi lut v lp lun
2
Logic mnh
Biu din tri thc
C php v ng ngha ca logic mnh
C php
Ng ngha
Dng chun tc
S tng ng ca cc cng thc
Dng chun tc
Cc cu Horn
Lut suy din
Lut phn gii, chng minh bc b bng lut phn gii
3
Biu din tri thc
Con ngi nhn thc th gii qua cc gic quan (tai,
mt,...).
Cc thng tin ny c lu gi li trn no theo mt cch
no
T s nhn thc, con ngi s dng chn, tay... thc hin
cc hnh vi tc ng ti mi trng xung quanh
My tnh (nh Robot) cng vy
Nhn thc th gii qua cc b cm bin (webcam, nhit
k...)
Biu din thng tin thu gi c (cho my hiu)
Thc hin cc hnh vi
4
Biu din tri thc
C s tri thc
Tp hp cc tri thc c biu din mt dng no
Chng ta thng biu din tri thc bng mt ngn ng
Mt ngn ng lun c hai thnh phn
C php
Tp cc k hiu
Tp cc qui tc
Ng ngha
Ngoi ra, ngn ng
biu din tri thc cn c c ch suy din
5
Tp k
hiu
chung
ca
cc
ngn
ng
Latinh
Tp k hiu v ng ngha
ca cc ngn ng tay
Biu din tri thc
Ngn ng
biu din tri thc
C php Ng ngha
C ch
suy din
+ +
=
Biu din tri thc
Mt ngn ng biu din tri thc tt l ngn ng:
C kh nng din t rng (biu din c mi iu ta
mun)
C kh nng suy din nhanh
7
Logic mnh
Biu din tri thc
C php v ng ngha ca logic mnh
C php
Ng ngha
Dng chun tc
S tng ng ca cc cng thc
Dng chun tc
Cc cu Horn
Lut suy din
Lut phn gii, chng minh bc b bng lut phn gii
8
C php
Rt n gin, bao gm
Tp k hiu
Qui tc xy dng cng thc
Tp k hiu
Hai hng logic: True, False
Cc k hiu mnh (bin mnh ): P, Q,...
Cc kt ni logic: ., v, , ,
Cc du m ngoc v ng ngoc
9
C php
Qui tc xy dng cng thc
Cc bin mnh l cng thc
Nu A v B l cng thc th ta cng c cc cng thc sau
(A.B) (c A hi Bhoc A v B)
(AvB) (c A tuyn B hoc A hoc B)
(A) (c ph nh A)
(AB) (c A ko theo Bhoc nu A th B)
(AB) (c A v B ko theo nhau hoc A tng ng B)
Ch :
ngn gn, ta c th b i cc du ngoc khng cn thit.
Ta c th vit (A . B) v C thay v vit ((A . B) v C).
10
C php
Nu cng thc l k hiu mnh th cng thc c
gi l cu n. V d:
P
Q
Cc cng thc khng c gi l cu n th c gi l
cu phc hp
(A . B) v C
(A B) C
11
Ng ngha
Ng ngha ca cc cng thc c th mang mt ngha no
trong th gii thc. Cch thc hin
Gn mnh bng mt ngha no .
V d: P = Paris l th nc Php
Mnh c th ng hoc sai
Vi tng cng thc c th, nhim v t ra l xc nh
tnh chnh xc ca n.
12
Ng ngha
P . Q = True nu P v Q u ng
P v Q = True nu P ng hoc Q ng
P Q = False nu P ng m Q sai
P Q = True nu P v Q cng gi tr
P = True nu P sai
P = False nu P ng
13
V d
14
in gi tr True/False vo bng sau:
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False
False True
True False
True True
V d
15
Kt qu in gi tr True/False vo bng
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False True
False True True
True False False
True True False
V d
16
Kt qu in gi tr True/False vo bng
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False True False
False True True False
True False False False
True True False True
V d
17
Kt qu in gi tr True/False vo bng
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False True False False
False True True False True
True False False False True
True True False True True
V d
18
Kt qu in gi tr True/False vo bng
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False True False False True
False True True False True True
True False False False True False
True True False True True True
V d
19
Kt qu in gi tr True/False vo bng
Bng trn cn gi l bng chn l. Da vo bng chn l, ta
c th xc nh gi tr ca mt cng thc
P Q P P.Q P v Q PQ PQ
False False True False False True True
False True True False True True False
True False False False True False False
True True False True True True True
V d
20
Lp bng chn l cho cng thc (P Q) . S
P Q S PQ (PQ) .S
False False False
False False True
False True False
False True True
True False False
True False True
True True False
True True True
V d
21
Lp bng chn l cho cng thc (P Q) . S
P Q S PQ (PQ) .S
False False False True
False False True True
False True False True
False True True True
True False False False
True False True False
True True False True
True True True True
V d
22
Lp bng chn l cho cng thc (P Q) . S
P Q S PQ (PQ) .S
False False False True False
False False True True True
False True False True False
False True True True True
True False False False False
True False True False False
True True False True False
True True True True True
Ng ngha
23
Mt cng thc c gi l tha c nu n ng trong
mt minh ha no . V d:
P Q l tha c v n ng vi minh ha PTrue v
QTrue
Mt cng thc c gi l vng chc nu n ng trong
mi minh ha (lun ng). V d:
P v P l vng chc v n lun ng vi mi gi tr P
Mt cng thc c gi l khng tha c nu n sai
trong mi minh ha (lun sai). V d:
P . P l khng tha c v n lun sai vi mi gi tr P
Logic mnh
Biu din tri thc
C php v ng ngha ca logic mnh
C php
Ng ngha
Dng chun tc
S tng ng ca cc cng thc
Dng chun tc
Cc cu Horn
Lut suy din
Lut phn gii, chng minh bc b bng lut phn gii
24
Dng chun tc
Trong mc ny, chng ta s chun ha cc cng thc, a
cng thc v dng thun li cho vic lp lun, suy din
25
S tng ng ca cc cng thc
True . A A
True v A True
False . A False
False v A A
(A) A
AB A v B
AB (AB) . (BA)
Lut De Morgan
(AvB) A . B
(A . B) AvB
Lut giao hon
A v B B v A
A . B B . A
A B B A
Lut kt hp
(A v B) v C A v (B v C)
(A . B) . C A . (B . C)
Lut phn phi
A . (B v C) (A.B) v (A.C)
A v (B . C) (AvB) . (AvC)
26
Dng chun tc
Cc cng thc tng ng c th xem nh cc biu din
khc nhau ca cng mt s kin.
Mt s khi nim
Nu P l mt mnh th P v P c gi l literal
P l literal dng
P l literal m
Cu tuyn l cng thc c dng P
1
v....v P
m
vi P
i
l mt literal
V d: P v Q v R
Cu hi l cng thc c dng P
1
..... . P
m
vi P
i
l mt Literal
V d: P . Q . R
27
Dng chun tc
d dng vit cc chng trnh my tnh, chng ta s
chun ha cc cng thc
a chng v dng chun hi: hi ca cc cu tuyn
C dng A
1
..... . A
m
trong cc A
i
l cu tuyn.
V d: P . (Q v R)
a chng v dng chun tuyn: tuyn ca cc cu hi
C dng A
1
v.... v A
m
trong cc A
i
l cu hi.
V d: P v (Q . R)
28
Dng chun tc
Cch a cng thc v dng chun hi
B cc du ko theo () bng cch thay (AB) bi
(AvB).
Chuyn cc du ph nh () vo st cc k hiu mnh
bng cch p dng lut De Morgan v thay (A) bi A.
p dng lut phn phi, thay cc cng thc c dng
Av(B.C) bi (AvB) . (AvB).
29
Dng chun tc
Cch a cng thc v dng chun tuyn
B cc du ko theo () bng cch thay (AB) bi
(AvB).
Chuyn cc du ph nh () vo st cc k hiu mnh
bng cch p dng lut De Morgan v thay (A) bi A.
p dng lut phn phi, thay cc cng thc c dng
A.(BvC) bi (A.B) v (A.B).
30
V d
Chun ho cng thc sau v dng chun tc hi v dng
chun tc tuyn:
(P Q) v (R v S)
a v dng chun hi:
(P Q) v (R v S) (P v Q) v ( R . S)
((P v Q) v R) . ((P v Q) vS)
(P v Q v R) . (P v Q vS)
a v dng chun tuyn:
(P Q) v (R v S) (P v Q) v ( R . S)
P v Q v ( R . S)
31
Cc cu Horn
Ta xt cu tuyn c dng
P
1
v ... v P
m
v Q
1
v ... v Q
n
trong P
i
v Q
i
l cc mnh (literal dng)
Cu tuyn trn c th c biu din tng ng thnh
cu Kowalski :
P
1
. ... . P
m
Q
1
v ... v Q
n
Khi n=1 th ta c cu Horn vi dng:
P
1
. ... . P
m
Q
32
Logic mnh
Biu din tri thc
C php v ng ngha ca logic mnh
C php
Ng ngha
Dng chun tc
S tng ng ca cc cng thc
Dng chun tc
Cc cu Horn
Lut suy din
Lut phn gii, chng minh bc b bng lut phn gii
33
Lut suy din
Mt cng thc H c gi l h qu logic ca mt tp
cng thc G ={G
1
,...,G
m
} nu bt k minh ha no m mi
G
i
ng th H ng
V d vi G = {AB, A} th H=B l mt h qu logic ca
G v ta xem bng chn l di, mi khi c 2 cng thc
trong G ng th H ng
34
A B AB H
False False True False
False True True True
True False False False
True True True True
Lut suy din
T tp tri thc c s, ta c th s dng mt s qui tc (lut
suy din) sinh ra tri thc mi
Tri thc mi chnh l h qu logic ca tp tri thc c s
Mt lut suy din gm 2 thnh phn
Mt tp cc iu kin
Mt kt lun (tri thc mi)
Mt lut suy din c m t di dng
35
Tp cc iu kin
Mt kt lun
Lut suy din
36
Lut b hi
Lut a vo hi
Lut a vo tuyn
Lut phn gii
Vi o, |, l cc cng thc, ta c cc lut sau:
Lut Modus Ponens
Lut Modus Tollens
Lut bc cu
Lut suy din
Ta c th lp bng chn l chng minh cc lut trn
V d bng chn l di chng minh
tnh ng n ca lut phn gii:
Ta c th thy, mi khi 2 cng thc trong tp iu kin u
ng th cng thc kt lun cng ng
37
o | o v | | v o v
False False False False True False
False False True False True True
False True False True False False
False True True True True True
True False False True True True
True False True True True True
True True False True False True
True True True True True True
Lut
phn
gii
Lut suy din
Gi s chng ta c mt tp no cc cng thc. Cc lut
suy din cho php ta t cc cng thc c suy ra cng
thc mi bng mt dy p dng cc lut suy din.
Cc cng thc cho gi l tin
Cc cng thc c sinh ra c gi l nh l
Dy cc lut c p dng dn ti nh l c gi l
chng minh
38
Lut suy din
V d: Ta c cc cng thc
sau
Q . S G v H (1)
P Q (2)
R S (3)
P (4)
R (5)
Yu cu chng minh cng
thc G v H l ng
39
Lut suy din
V d: Ta c cc cng thc
sau
Q . S G v H (1)
P Q (2)
R S (3)
P (4)
R (5)
Yu cu chng minh cng
thc G v H l ng
Bi gii:
T (2) v (4) ta suy ra Q
(Lut Modus Ponens)
T (3) v (5) ta suy ra S
(Lut Modus Ponens)
T Q v S ta suy ra Q . S
(Lut a vo hi)
T Q . S v (1) ta suy ra
G v H
chng minh xong
cng thc G v H
40
Lut suy din
Phng php chng minh bc b
Phng php thng xuyn c s dng trong chng minh
ton hc
T tng: chng minh P ng, ta gi s P sai bng cch
thm P vo gi thit v dn ti mt mu thun
41
Lut suy din
V d: Cho cc cng thc:
( A . B) P (1)
(C . D) P (2)
E C (3)
A (4)
E (5)
D (6)
Yu cu chng minh P
42
Lut suy din
V d: Cho cc cng thc:
( A . B) P (1)
(C . D) P (2)
E C (3)
A (4)
E (5)
D (6)
Yu cu chng minh P
Gii:
Gi s P False, khi ta c
P (7)
T (2) v (7) ta c
(C . D) hay C v D (8)
T (6) v (8) ta c
C (9)
T (3) v (9) ta c
E => mu thun vi gi thuyt (5)
Vy, P True
43
Logic mnh
Biu din tri thc
C php v ng ngha ca logic mnh
C php
Ng ngha
Dng chun tc
S tng ng ca cc cng thc
Dng chun tc
Cc cu Horn
Lut suy din
Lut phn gii, chng minh bc b bng lut phn gii
44
Lut phn gii
Lut phn gii c c th ha bng cc cu c bit
di y
Lut phn gii trn cc cu tuyn
Lut phn gii trn cc cu Horn
Ta thng hay dng dng c bit ny hn
45
Lut phn gii
Khi ta c th p dng lut phn gii cho 2 cu th hai cu
c gi l hai cu phn gii c
Kt qu nhn c t gi l phn gii thc k hiu phn
thc gii cho 2 cu A v B l res(A, B)
Phn gii thc ca hai literal i lp nhau (P v P) l cu
rng, k hiu []
Cu rng khng tha c (lun nhn gi tr False)
46
Chng minh bc b bng lut phn gii
Gi s G l tp cc cu tuyn, ta gi R(G) l tp cu gm
Cc cu thuc G
Cc cu c th sinh ra c t G
nh l phn gii: mt tp cu tuyn G l khng tha c
nu v ch nu cu rng [] e R(G)
Ngha l: Nu t cc cu tuyn trong G, ta c th sinh ra
cu rng th G khng tha c.
Vic dn ti cu rng ng ngha vi vic sinh ra 2 literal
i lp nhau (P v P)
47
Chng minh bc b bng lut phn gii
Nhn xt
gii mt bi ton chng minh vi phng php bc b
bng lut phn gii, trc ht ta s a tng tin v dng
chun tc tuyn
Nu chun tc tuyn c dng cu tuyn th ta c th p dng
lut phn gii lm
48
Chng minh bc b bng lut phn gii
V d, chng minh P
ng t cc tin sau:
( A . B) P
(C . D) P
E C
A
E
D
Trc tin ta s chuyn
chng thnh
A v B v P
C v D v P
E v C
A
E
D
49
Chng minh bc b bng lut phn gii
Bi ton qui v vic chng
minh P t tp hp G cc
cu tuyn sau
A v B v P (1)
C v D v P (2)
E v C (3)
A (4)
E (5)
D (6)
50
Chng minh bc b bng lut phn gii
Bi ton qui v vic chng
minh P t tp hp G cc
cu tuyn sau
A v B v P (1)
C v D v P (2)
E v C (3)
A (4)
E (5)
D (6)
Gii:
Gi s P False, ta c th thm
vo G cu sau:
P (7)
T (2) v (7) ta c
C v D (8)
T (6) v (8) ta c
C (9)
T (3) v (9) ta c
E (10)
T (5) v (10) => G cha []
Vy, P True
51