Professional Documents
Culture Documents
- Nhn s, khng c thnh t bo, mng t bo c cholesterol. X khun - Sinh sn bng phn i. - Hnh si, hnh tia, si c th phn nhnh. - Nhn s, kch thc nh 0.21 m. - Si vi khun c 2 loi: + Khun ti c cht. + Khun ti kh sinh. - Khun lc: b mt kh, bm cht vo mi trng, khng nhn r cu trc si, c cu trc phng x, mang nhiu mu sc khc nhau. Vi khun lam - Sinh sn: Bng ngoi bo t. - Nhn s, n bo, hoc a bo. - Thnh t bo: Glycopeptid - Cha khng bo kh d ni. - Dinh dng; Quang t dng. - Sinh sn: Phn ct, t on. - Thc n cho ng vt thu sinh, l thc n giu dinh dng b sung. - C nh nitrogen khng kh, tng lng mn cho t. - Sn xut sinh khi, iu ng vt nguyn sinh - T chc c th: n bo nhn thc. - Cu trc: Khng c thnh t bo, cht ho khng kh. - L thnhh phn ca ng vt ph du thc n cho c, - Sn xut cht khng sinh (streptomixin) v mt s cht khc. - Phn gii mt s hp cht kh phn gii nh cellulose, linhin. - Sn xut trong cng nghip enzyme. VAI TR TC HI - Gy nhiu bnh him ngho cho ngi v sinh vt (Vim phi, bnh tit niu, bnh sinh dc)
d tr ch yu l glycogen, c roi hoc khng roi. t do hoc k sinh gy bnh. Khi gp iu kin bt li s kt bo xc. - Sinh sn: V tnh bng cch phn i. Vi to Hu tnh bng cch tip hp. - Kch thc: Hin vi. - T chc c th: n bo hoc a bo, nhn thc. - Cu to: C roi hoc khng, thnh cellulose dng si mnh. Lc lp c sc t quang hp chlorophyll, caroten. - Dinh dng; T dng, phn b rng, ch yu sng tri ni trong nc. - Sinh sn: Nhanh: + V tnh: Phn i, bo t. + Hu tnh: Giao t Nm men - Hnh thi: Hnh cu, bu dc. s loi cu to t si nm tht hoc si nm gi. Thnh t bo cu to t mannan glucan v nannan chitin. - T chc c th: Nhn chun. - Dinh dng: K sinh v hoi sinh. - Sinh sn: V tnh bng ny chi, phn ct hoc sinh sn hu tnh bng tip hp. Nm si - T bo nhn chun, h si nm ng
- Thc n cho ng vt thu sinh, lm giu cht hu c cho t. - Sn xut thc n giu protein, vitamine cho ngi v ng vt. - X l nc thi th, cng nghip, y t - Mt s to c c tnh cao gy cht hng lot ng vt thu sinh (Hin tng nc n hoa) - Thc n cho ngi v gia - Cng nghip sn xut bia, ru, cn, men bnh m, sn xut sinh khi - K sinh gy hi cho ngi v ng vt. - Lm h hng thc phm.
knh 3-5 m. - Cu to: Phn nhnh, khng c vch ngang, c th hnh thnh si cng bo. Thnh t bo c cu trc khc nhau, tu nhm: Hemicellulose, chitin. - Dinh dng: Hoi sinh hoc k sinh. - Sinh sn: V tnh bng t on, bo t hoc sinh sn hu tnh.
protein v vitamine. - Sn xut thuc khng sinh v vitamine. - Sn xut cc loi ho cht nh GA, AIA - K sinh gy bnh ngi v ng vt, thc vt.
Nm si
X khun
Khun lc x khun
KHI QUT V VI SINH VT 1. VD: - Nhn s: VK lam, VK lao, E.coli - Thc vt nguyn sinh: To lc dng si, to lc n bo - ng vt nguyn sinh: Trng c, trng amip - Nm: Nm men, nm si mc tng 2. nh ngha: L nhng sinh vt c kch thc rt nh, ch quan st c di di knh hin vi. 3. c im: - T chc c th: Kch thc rt nh b, n bo nhn s hoc nhn thc, 1 s l tp hp n bo.
- Dinh dng: Hp th v chuyn ho cht dinh dng nhanh sinh trng v sinh sn nhanh. - Phm vi loi: Ch yu thuc 3 gii Khi sinh, Nguyn sinh v gii Nm. - Phm vi phn b: Rng, hu ht mi ni v cc loi mi trng khc nhau.
CHUYN HO VT CHT V NNG LNG VI SINH VT I. MI TRNG SNG CA VI SINH VT 1. Trong t nhin: Sng hu ht cc loi mi trng, k c mi trng khc nghit. 2. Trong phng th nghim: Chia thnh 2 loi mi trng: a. Mi trng lng (Mi trng dch th): Trn c s s lng, thnh phn cc cht trong mi trng bit hay cha bit, chia thnh: - Mi trng t nhin: Gm cc cht t nhin khng xc nh c s lng, thnh phn. VD: +Cao tht b: Cha cc acid amine, peptide, nucleotide, acid hu c, vitamine v mt s cht khong. +Pepton: L dch thu phn mt phn ca tht b, cazein, bt u tng dng lm ngun carbon, nng lng v nitrogen. +Cao nm men: L ngun phong ph cc vitamine nhm B cng nh ngun carbon, nitrogen.
- Mi trng tng hp: Gm cc cht bit thnh phn ho hc v s lng. - Mi trng bn tng hp: Gm cc cht t nhin v cc cht ho hc. b. Mi trng c: Khi thm vo mi trng lng 1,52% thch (agar) II. CC KIU TNG HP CC CHT CC KIU DINH DNG: Trn c s ngun nng lng, ngun carbon dng tng hp cc cht, chia thnh: Kiu dinh dng 1.Quang t dng 2.Quang d dng 3.Ho t dng nh sng Cht v c (NH4 , NO2-, H2, H2S, Fe2+ Cht hu c
+
VD To, VK lam, VK lu hunh mu ta, mu lc VK ta, VK lc khng cha lu hunh VK nitrate ho, VK oxy ho lu hunh, VK hydro VSV ln men, hoi sinh
Cht hu c CO2
C 4 kiu dinh dng, trong khi thc vt, ng vt bc cao ch c mt kiu dinh dng. III. MT S KIU PHN GII CC CHT CHUYN HO VT CHT VSV c im VD H hp hiu kh H hp k kh VK nt sn Ln men Nm men, VK lactic
nh ngha
Qu trnh phn gii carbohydrate thu NL cho TB. Cht v c, c thnh phn ion l: NO3-, SO42-.
L s phn gii carbohydrate trong t bo cht, c xc tc bi enzyme trong iu kin k kh, khng c s tham gia ca mt cht nhn electron t bn ngoi. Cc phn t hu c.
O2 : - SV nhn thc chui truyn in t mng trong ti th. - SV nhn s din ra ngay trn
Sn
NL
to thnh 1. H hp: a. Trong mi trng c oxy: *H hp hiu kh: - Cht nhn electron l O2. - Sn phm: 36-38mol ATP (tc 40% nng lng ca mt mol glucose. *H hp hiu kh khng hon ton: Mi trng thiu mt s nguyn t vi lng Thiu mt s coenzyme trong chui chuyn electron khng th dng pha phn gii th nht (Gm ng phn v chu trnh Krebs) Thi ra mi trng cc sn phm phn gii d dang. *H hp vi hiu kh: Xy ra mt s VK m trong t bo khng s lng, chng loi enzyme (SOD SuperOxyDismutase, catalase, peroxydase) phn gii trit cc yu t c hi (H+, O, OH-) trong iu kin mi trng c t O2 .
b. Trong mi trng khng c oxy H hp k kh *H hp nitrate (Kh d ho nitrate, phn nitrate ho): Ly oxy t hp cht nitrate lm cht nhn electron cui cng trong chui vn chuyn electron. 1 mol glucose 25 mol ATP (30%).
Nitrogen kh quyn VK c nh nitrogen VK phn nitrate ho
*H hp sulfate: (Kh d ho sulfate, phn sulfate ho) Ly oxy t sulfate lm cht nhn electron cui cng trong chui vn chuyn electron. 1 mol glucose 22 mol ATP (25%). 2. Ln men: 1 mol glucose 2 mol ATP (2%) L qu trnh phn gii carbohydrate xc tc bi enzyme trong iu kin k kh, khng c s tham gia ca cht nhn electron t bn ngoi. Trong , cht cho v cht nhn e u l cc cht hu c.
IV. QU TRNH TNG HP CC CHT 1. C ch: a. Tng hp acid nucleic: -Din ra ging vi qu trnh tng hp acid nucleic ca mi sinh vt khc: Nh qu trnh t sao, sao m theo nguyn tc b sung. b.Tng hp protein: RNA Protein thng qua qu trnh gii m. n (acid amine) polypeptide c.Tng hp polysacharide: VD: tinh bt, glycogen, chitin, cellulose. (glucose)n + [ADP-glucose] (glucose)n+1 + ADP d.Tng hp lipid: - ihydroacetonP Glyceron - Cc phn t acetyl-CoA Cc acid bo. - Glycerol + acid bo Lipid 2. ng dng: a. Sn xut sinh khi hoc protein n bo Ln men cht thi t cc nh my ch bin rau, qu, bt, sa, thu nhn sinh khi lm thc n cho chn nui. b. Sn xut acid amine Sn xut acid amine qu (khng thay th) cho ngi v gia sc. Acid amine khng thay th l loi acid amine c th khng c kh nng t tng hp m phi ly vo trc tip. Acid amine thay th l loi acid amine m c th c kh nng t tng hp c. c. Sn xut cc cht xc tc sinh hc
Cc enzyme ngoi bo ca VSV c s dng ph bin: - Amylase: Thu phn tinh bt Dng lm tng, ru np, sn xut bnh ko, cng nghip dt, sn xut syrup. - Protease (Thy phn protein) Dng lm nc tng, ch bin tht, cng nghip thuc da, cng nghip bt dt - Cellulase (Thu phn cellulose) Dng trong ch bin khai thc v x l cc b thi dng lm thc n cho chn nui v sn xut bt git. - Lipase (Thu phn lipid) Dng trong cng nghip bt git, cht ty ra. d. Sn xut gm sinh hoc Sn xut kem ph b mt bnh, cht ph gia trong cng nghip khai thc du ho. Trong y hc, dng lm cht thay th huyt tng. Trong sinh ho hc, dng lm cht tch chit enzyme. V. QU TRNH PHN GII CC CHT 1. Phn gii protein: a. C ch:
Protease
Protein Acid amine CO2 + NH3 + NL - Giai on 1: Phn gii phn gii protein phc tp thnh cc acid amine bn ngoi t bo. - Giai on 2: VSV hp th acid amine phn gii to ra NL. Khi mi trng thiu C v tha N VSV kh amine, s dng acid hu c lm ngun carbon. b. ng dng:
10
- Thu c cc acid amine tng hp protein bo v t bo khi b h hi. - Lm tng, lm nc mm 2. Phn gii polysaccharide a. C ch: - Ln men ethylic: Tinh bt
Nm (ng ho)
Nm men ru
Glucose
ethanol + CO2
Glucose
VK Lactic d hnh
Lactic
Cellulose trng.
- Qu trnh OXH do VK sinh acid acetic (gim) C2H5OH + O2 CH3COOH + H2O + Nng lng b. ng dng: - Phn gii tinh bt sn xut ko, siro, ru - Tn dng b thi thc vt lm nm n. - Cung cp cht dinh dng cho cy trng. - Lm thc n cho gia sc.
11
Ch : Gy h hng hoc lm gim cht lng thc phm, dng, hng ho. VI. MI QUAN H GIA PHN GII V TNG HP L 2 qu trnh din ra song song, ng thi, ph thuc cht ch vo nhau. Trong : Tng hp -Cc phn t lin kt to thnh cc hp cht phc tp. -Nng lng c tch lu trong cc mi lin kt ca hp cht phc tp. -Sinh khi tng, t bo phn chia. -Cung cp ngun nguyn liu cho qu trnh phn gii. Phn gii -Cc hp cht phc tp c phn ct thnh cc phn t nh b ri c hp th v phn gii tip trong t bo. -Nng lng c gii phng do ph v mi lin kt ca cc hp cht phc tp. -Vt cht d tr gim, t bo gim sinh khi v kch thc. -Cung cp ngun nng lng cho qu trnh tng hp.
MT S CU HI N TP Phn 1: Khi qut v vi sinh vt 1. Th no l chng VSV thun khit ? 2. Tin mao v tim mao ca vi khun khc nhau ch yu im no ? 3. Nu 3 yu t tc ng vo thnh t bo VK v c ch tc ng ca chng ? 4. Ti sao khi cho enzyme lysosyme tc ng ln thnh t bo th vi khun v Archaea th Archaea vn gi c hnh dng n nh ? 5. Ti sao mt t bo VK ch c mt ADN NST nhng li c th c nhiu plasmide?
12
6. Gii thch nh th no v hnh thc si cng bo (t bo nhiu nhn) ? Hnh thc ny c loi sinh vt no ? Cc t bo ny phn b u v c vai tr g ? 7. Hin tng kt bo xc ging v khc nhau nh th no vi hin tng hnh thnh ni bo t ? 8. Nu tm tt s khc nhau gia vi khun v Archaea ? 9. VSV c phi l mt n v phn loi khng ? 10. Khun lc l g ? Ch x trong x khun c ngha g ?N khc vi ch cu trong cu khun nh th no ? 11.Ti sao vi khun hnh cu li c nhiu dng khc nhau: Song cu khun (diplococus), chui cu khun (streptococus), t cu khun (staphylococus) 12. C hai mi trng nui cy A v B. Trong mi mi trng l mt loi VK khc nhau ang sinh trng bnh thng. Thm vo mi dung dch enzyme lysosyme. Sau mt thi gian thy B s lng VK tng ln cn A th khng ?C nhn xt g v loi t bo vi khun mi mi trng ? 13. c im no trong cu trc ca VK lam (cu trc ca thnh t bo) gip n c th d dng ni trn mt nc ? iu ny c li g i vi i sng ca VK lam ? Phn 2: Chuyn ho vt cht v nng lng VSV 1. Hy k tn cc loi mi trng nui cy VSV ? Nu phn loi theo mi trng th c bao nhiu loi mi trng VSV ? 2. Gii thch thut ng Ho t dng v c, Ho d dng hu c ? Cho VD ? 3. M t qu trnh ln men lactic t glucose ?
13
4. So snh qua trnh ln men ru v ln men lactic ? 5. Ti sao khi ru cn trnh iu kin hiu kh ? 6. Ti sao hoa qu lu (b hng) c mi ru ? 7. Ti sao ru nh hoc bia lu ngy c vng trng v c v chua gt ? C th quan st thy hin tng g khi nh ln mt vi git oxy gi ? 8. Mun bit mt chng VSV c phi l VSV hiu kh hay khng th phi lm nh th no ? 9. Mt s VSV khuyt dng khng th sng trn mi trng ti thiu nhng khi c ni cy chung vi mt VSV nguyn dng khc th c hai u sinh trng, pht trin bnh thng. Hin tng ny goi l g ? Gii thch ? 10. So snh h hp hiu kh, ln men v h hp k kh ? 11. Cho bit nm men c nhng hnh thc trao i cht no ? Mun thu c sinh khi nm men ngi ta phi lm g ? 12. T hiu bit v Quang hp VSV, hy: a. Phn bit quang hp thi oxy v khng thi oxy ? b. Nu tn mt s VSV thuc hai nhm trn m em bit ? c. Trong hai dng trn, dng no tin ho hn ? 13 .Trong quy trnh sn xut cc loi ung cha ru nh bia, ru vang, sake, c nhng im no chung v khc bit ? 14. Hy k tn nhng nhm VSV c kh nng c nh nitrogen phn t m em bit ? Hin tng c nh nitrogen xut hin vo thi tri t nguyn thu, kh quyn giu hydro, cha c oxy. Theo em h thng enzyme c nh nitrogen ca VK ny hin nay
14
phi c c im g v nhng VSV sng trong iu kin no s c kh nng c nh nitrogen ? Cho VD ? 15. nghin cu kiu h hp ca 3 loi vi khun A, B, C ngi ta a chng vo cc ng nghim khng y np vi mi trng nui cy ph hp, v trng. Sau 48 gi ngi ta quan st thy cc ng nh sau: a. Cho bit kiu h hp ca A, B v C ? b. Ly VD loi VK A, B, C ? c. Ly VD v VSV nhn chun c kiu h hp nh A, B ?
16. Trong iu kin nh sng v giu CO2, mt loi VSV c th pht trin trn mi trng c thnh phn (g/l) nh sau: (NH4)3PO4: 1,5 ; KH2PO4 : 1,0 ; MgSO4: 0.2; CaCl2: 0,1 ; NaCl: 5,0 ; a. Mi trng trn l loi mi trng g ? b.VSV pht trin trn mi trng ny c kiu dinh dng g ? c. Ngun carbon, ngun nng lng v ngun nitrogen ca VSV ny l g ? 17. Bng cc kiu dinh dng, hy chng minh tnh a dng ca VSV ? 18. Bng cc kiu chuyn ho, hy chng minh tnh a dng ca VSV ? 5. So snh u nhc im ca phng php kh trng Paster v phng php kh trng Tidan ? 6. Trong mi trng nui cy khng lin tc din ra pha tim pht l pha thch nghi ca VK vi iu kin mi trng sng. Vy bng cch no VK thch nghi c vi mi trng ?
15
7. Trong khi nui cy VSV c nhng trng hp pH ca mi trng b thay i. Nguyn nhn do u ? trnh s thay i t ngt pH, ngi ta phi lm g ? 8. Trong 2 mi trng nui cy A v B. B sung lng tng ng cc t bo VK Staphylococus (Gr+). mi trng A, thm mt t lysosyme vo dch nui cy u pha cp s (lu tha). mi trng B, thm mt lng lysosyme tng ng vo dch nui cy cui pha cp s. Theo em, s lng t bo VK hai mi trng c khc nhau khng ? Gii thch ? 9. Ngi ta cho VK Clostrium tetani vo 4 ng nghim, trong mi ng nghim c cc thnh phn sau: ng 1: Mi trng c bn. ng 2: Mi trng c bn + riboflavin (Vitamine B12) ng 3: Mi trng c bn + riboflavin + acid lipoic ng 4: Mi trng c bn + riboflavin + acid lipoic + NaClO Trong iu kin nhit thch hp, sau mt thi gian thy ng 3 tr nn c, cn ng 1, 2, 4 vn trong sut. a. VK Glostrium tetani thuc loi VK g ? b. Vai tr ca riboflavin, acid lipoic v NaClO i vi VK Clostrium tetani ? 10. Mt loi VK trong iu kin n nh c kh nng sinh sn theo kiu phn i 20 pht mt ln. Bn a mt VK vo mi trng nui cy, sau 2 gi s c bao nhiu VK trong mi trng nui cy ? Sau 10 gi s l bao nhiu ? Nu loi ny tip tc tng sinh ko di th hin tng g s xy ra ? 11. Mt huyn dch Clostrium tetani c gi trong ng nghim 15 ngy nhit phng, gi l huyn dch A. Mt huyn dch B cha Clostrium tetani khc c chun b t mt ng nghim c 24 gi tui.
16
a. Tin hnh nhum Gram c 2 huyn dch ny. Trnh by kt qu thu c khi quan st hai loi tiu bn ny di knh hin vi ? b. un nng c 2 huyn dch ti 80oC trong 15 pht. Sau cy 0.1ml mi huyn dch un nng ln mi trng thch hp, nhit thch hp. Sau mt thi gian ngi ta thy c nhiu khun lc mc trn a thch cy A, 1 khun lc mc trn a thch cy B. C th kt lun g v c tnh ca dng VK ny ? c tnh ny lin quan n nhng c im c trng no ?
17