UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.

52 Doboj

dr Bo ko Mi i Doboj 2008

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

1.Osloboditi tijelo veza i ucrtati aktivne sile i reakcije veza (sile ne e biti uravnote ene, jer estica nije u stati koj ravnote i). 2.Izabrati pogodan referentni koordinatni sustav. 3.Postaviti odgovaraju e jedna ine kretanja za izabrani koordinatni sistem te odrediti nepoznate sile ili ubrzanje estice. 4.Primijeniti kinemati ke jedna ine za odre ivanje brzine odnosno polo aja.

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

1. Kuglica padne vertikalno na kosu podlogu u ta ki A i odbije se pod uglom 400 mjereno prema vertikali, tako da nakon toga opet udari u podlogu u ta ki B. Kolika je brzina v1 I koliko sekundi e pro i dok kuglica iz polo aja A dospije u polo aj B. Kretanje kuglice nakon odbijanja od podloge u to ki A: Po etna brzina: v1x = v1 cos 500 v1y = v1 sin 500 Zakon kretanja kuglice u parametarskom obliku (kosi hitac): x(t) = v1 t cos 500 .........................(1) y(t) = v1 t sin 500 - 0,5 g t2 ..............(2) Kosa podloga definisana je jedna inom y(x) = - x tg 200 ..............(3) Kuglica pada na kosinu u ta ki B: xB = 3,16 m . Iz jedna ina 1, 2, i 3 za zadani xB (uslov da je kuglica dospijela u ta ku B), odredimo brzinu koju kuglica mora imati u ta ki A, i vrijeme za pre eni put:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

2. Kretanje materijalne ta ke zadano je jedna inama: x=3t , y=4t-3t2 . Treba odrediti polupre nik zakrivljenosti trajektorije po kojoj se kre e ta ka, u polo aju koji odgovara trenutku presjecanja trajektorije po kojoj se kre e ta ka i osi x. Jednad ba trajektorije y(x) odredi se eliminacijom vremena t iz parametarskih jedna ina.

(trenutak presjecanja osi x)

Trajektorija je parabola:

Zakon promjene brzine i ubrzanja:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Vektor brzine i vektor tangencijalne komponente ubrzanja su kolinearni vektori (smjer tangente).

Isti nagib ima i vektor brzine:

Polupre nik zakrivljenosti:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Iz kinematskih podataka polupre nik zakrivljenosti trajektorije mo e se odrediti kako slijedi:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

3. Padobranac sko i iz aviona i slobodno pada prvih 5 sekundi, a zatim otvori padobran tako da trenutno naglo uspori. U slijede e 3 sekunde (mjereno od trenutka otvaranja padobrana), padobranac postigne konstantnu brzinu od 5,5m/s. Koliko je njegovo max. usporenje uz pretpostavkuda se mijenja linearno od max. vrijednosti u trenutku otvaranja padobrana do nule (u trenutku postizanja konstantne brzine). Pri crtanju funkcija pretpostavljena je pozitivna orijentacija a i v, u smjeru kretanja Funkciju brzine odredimo integracijom funkcije ubrzanja: - Analiti ko rje enje:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Po etna brzina u drugom intervalu jednaka je brzini na kraju prvog intervala:

U tekstu zadatka zadano je: u tre oj sekundi drugog intervala (t*=3) ubrzanje a = 0 m/s2, i brzina v = 5,5 m/s .

Maksimalno usporenje padobranca je 29,03 m/s2 a) Grafoanaliti ko rje enje (odreneni integral jednak je povr ini ispod integrirane funkcije):

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

2. Kretanje materijalne to ke odreneno je parametarski jednad bama: x(t)=3t , y(t)=2 sin 3t .Treba odrediti: - Jedna inu trajektorije, funkciju brzine, funkciju ubrzanja, i komponente aT, aN - polupre nik zakrivljenosti trajektorije po kojoj se kre e ta ka u polo aju koji odgovara trenutku presjecanja trajektorije i osi x. Jedna inad ba trajektorije y(x) odredi se eliminacijom vremena t iz parametarskih jedna ina

Kretanje po inje u ishodi tu (t=0). - Brzina ta ke:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

- Ubrzanje to ke:

kontrola: Provjera veli ine ukupnog ubrzanja

- Polupre nik zakrivljenosti trajektorije:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Presjeci te trajektorije po kojoj se to ka kre e i osi x odreneno je jednad bom y=0 0=2 sin 3t brzina:

ubrzanje:

polupre nik zakrivljenosti:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

PrimjerLift (zajedno s vagom na kojoj stoji putnik) ima masu m1=200 kg, a putnik u liftu masu m2=80 kg. Ako je poznato da se lift ubrzava prema gore ubrzanjema=1.2m/s2 potrebno je odrediti: a)kolika sila F je potrebna za takvo ubrzanje, b)koliku e te inu pokazivati vaga na kojoj stoji putnik?

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Nosa aviona istisnine m=87000 BRT ima brzinu v0=30 vorova u trenutku kada motori prestaju raditi. Uz pretpostavku da je otpor broda ovisan o kvadratu brzine prema jednad bi:

potrebno je odrediti: a)koliko je vremena potrebno da se njegova brzina smanji na v= 0.1v0, b)koliki e put prevaliti brod za to vrijeme. 1 BRT=1000 kg, 1 vor=1.852 km/h

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Postaviti jedn ine kretanja satelita koji se kre e oko Zemlje pod djelovanjem gravitacijske sile:

Prema op tem Newtonovom zakonu gravitacije sila kojom se privla e dva tijela iznosi gdje je gravitacije konstanta: Ako je jedno od tijela Zemlja mase: i polupre nik a ovaj se izraz mo e preurediti ovako:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Na povr ini Zemlje biti e: Ova sila je jednaka te ini satelita: Izjedna avanjem

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Dva automobila kre u se jednoliko po pravcu brzinama od 80 km/h i 50 km/h. Oba automobila po inju se kretati istovremeno s tim da razmak izme u prvog i drugog automobila iznosi 2 km.Odredite vrijeme T kada e automobil br1 susti i automobil br 2.

Jednoliko pravolinijsko kretanje:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

ovjek baci eljeznu kuglicu A u bunar. Nakon 1 s baci i drugu kuglicu B ali ovaj pata s po etnom brzinom od 15 m/s prema dole. a) Koliko e vremena trebati drugoj kuglici (raunajui od trenutka kada je ba ena) da sustigne prvu? b) Na kojoj e se udaljenosti od polazne ta ke to dogoditi (pravac kretanja orijentirati prema dole)? Kuglica B

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Odredite koju je po etnu brzinu imao automobil ako se pri jednoliko promjenljivom kretanju du kru nice polupre nika 100 m, njegova brzina smanjila na 18 km/h, a ubrzanje do 0,8 m/s2 za vrijeme od 40 sekundi. Jednoliko usporeno kretanje

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Po zavoju polupre nika 1000 m kre e se voz jednoliko usporeno. Njegova brzina u poetku kretanja po zavoju iznosila je 54 km/h. Nakon to je voz pro ao put od 500 m brzina mu se je smanjila na 36 km/h. Odredite ubrzanje vloza: a) na po etku kretanja b) na kraju kretanja.

Jednoliko usporeno kretanje:

Ukupno ubrzanje: Tangencijalno ubrzanje - retardacija:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Tangencijalno usporavanje retardacija at = 0,125 m/s2 jer se radi o jednoliko usporenom kretanju koje je konstantno. Normalno ubrzanje: na po etku kretanja na kraju kretanja

Ukupno ubrzanje na po etku kretanja:

Ukupno ubrzanje na kraju kretanja:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Bubanj pre nika D = 400 mm uvodi se u rotaciju pomou tereta obje enog na u etu preba enom oko bubnja.Teret se po inje kretati bez po etne brzine, s ubrzanjem a = 2 m/s2. Treba odrediti: a) Ugaonu brzinu i ugaono ubrzanje bubnja (w = ?, e = ?) b) Ukupno ubrzanje ta ke na obodu bubnja u trenutku t. Teret a = 2 m/s2 jednoliko ubrzano kretanje - spu tanje Bubanj

Pri jednolikom spu tanju tereta bubanj e se kretati jednoliko ubrzano e = konst. ; e > 0

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Koliki je rad sile koja djeluju na tijelo pri slobodnom padu, sile te e 981 N, ako se brzina tijela povea s 5 m/s na 25 m/s? Slobodni pad

: Rad

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Na pokretnoj traci ovjek mase 75 kg hoda brzinom v = 1,5m/s. Traka ima nagib od 12% Koliku snagu razvija ovjek? Rje enje:

U jednoj sekundi prevali 1,50 m (horizontalna projekcija) Visinska razlika

Rad: Snaga:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Iz vodopada visokog 0,46 m pada svake sekunde 2m3 vode. Izraunajte: a) brzinu vode u padu, b) kinetiku energiju vode, c) snagu vodopada.

a) slobodni pad:

b) kinetiku energiju vode,

c) snaga vodopada.

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Kabina dizala kre e se brzinom 0,80 m/s. Prilikom zaustavljanja kre e se usporeno na putu od 2,00 m. Odredite silu koja djeluje na ovjeka mase 80 kg pri zaustavljanju dizala. Rje enje: - po etni uslovi: -jednoliko usporeno kretanje

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

a) DAlembertov princip

b Sila koja djeluje na ovjeka

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Tijelo mase 10 kg po inje iz stanja mirovanja kliziti niz kosinu nagiba Odredite silu trenja ako tijelo za 2 sekunde prevali put od 5 m.

30 = a .

Poetni uslovi:

Jednoliko ubrzano kretanje

DAlembertov princip:

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj

Na potpuno ravnom putu vozilo mase 1000 kg zaustavi se bez koenja za 33 sekunde pri po etnoj brzini od 36 km/h. Odredite koeficijent trenja? Otpor zraka zanemariti

Zakon o promjeni koliine kretanja

UNIVERZITET U ISTO NOM SARAJEVU SAOBRA AJNI FAKULTETDOBOJ Ul. Vojvode Mi i a br.52 Doboj