Yksek retim Kurumlar nda

STRATEJ K PLANLAMA

Prof. Dr. smail B RCAN ATILIM N VERS TES anakkale,22 Haziran 2009

Sunum zeti
Strateji nedir? Stratejik planlama nedir? Stratejik planlama gereksinimini tetikleyen ko ullar Stratejik planlaman n sa lad klar Stratejik planlama sreci Stratejik planlama a amalar
Stratejik planlama geleri

AT/SP Projesi Stratejik planlamada ba ar unsurlar Stratejik planlaman n genel faydalar

Prof.Dr. smail B RCAN

ORTADA PAYLA ILACAK B R PLAN YOKSA, KARMA A VARDIR.

Prof.Dr. smail B RCAN 3

GNMZDE NEDEN STRATEJ K PLANLAMA ?

       

leriye ynelik politikalar retme yi durumun sreklili ini sa lama Daha gl olma, gleri birle tirme Ama-ara uygunlu unu sa lama De i imlere kar esneklik (Yenili e, geli meye a kl k) Eldeki gleri etkin kullanma Kurumun evreye uyumunu sa lama Gelece i ynetme Gelece e ynelik d nme

Neden stratejik planlama?

Politika olu turma kapasitesi geli tirme g irme Orta/uzun vadeli ve somut hedeflere dayal ynetim anlay n geli tirme Sonulara ve performansa odaklanma Kat l mc l k, effafl k ve hesap verme sorumlulu unu glendirme

Prof.Dr. smail B RCAN

Stratejik Planlama (ST) nedir?

Yayg n olarak kullan lan bir KARAR VERME arac d r. Bir YNET M PLANLAMASI modelidir. Bugn al nan kararlar n GELECE ile ilgilidir Bir M KRO PLANLAMA modelidir. Artan teknolojik ve idari geli melere uyum sa lamak iin yap lan her trl YATIRIM ve gelece i tan mlamad r. Yar na sahip olabilmek iin BUGN ne yap lmas gerekti ine karar vermektir. Kurumun 5,10 ve daha fazla y l sonra NEREDE OLMAK istedi inin a kl kla belirlenmesidir. Kurum hedeflerinin tmne birden ula maya al an ve devaml l k gsteren bir SRE SREtir.
Prof.Dr. smail B RCAN 6

KALKINMA PLANLARI / 5018 SAYILI KANUN

DE EN YNET M ANLAYI I KAYNAKLARIN ETK L , EKONOM K, VER ML KULLANIMI PERFORMANSA DAYALI BTELEME OK YILLI BTELEME HESAP VEREB L RL K MAL SAYDAMLIK ETK N DENET M S STEM GEN KAPSAMLI DI DENET M

Prof.Dr. smail B RCAN

ST PL
Kanuni zorunluluk olarak bir belge haz rlanmas (5018 S.K.) Kurumsal dn mn arac olarak stratejik ynetim

Prof.Dr. smail B RCAN

Stratejik planlamay tetikleyen geli meler: Dnyada gzlenen geli me ve de i imler

H zl teknolojik geli meler Kreselle me (Globalle me) Bilgi Ekonomisi Tek dnya pazar Ekonomik g odaklar n n etkinli i (AB,NAFTA,PAS F K) evre korumac l / Kentle me E itsiz ekonomik byme Tketim e ilimlerinin de i mesi ve tketici bilincinin olu mas rn farkl la mas /Kalite devrimi Byme ve refah art n n tm kesimlere yayg nla t r lma istekleri Global mali ve ekonomik kriz De i en al an profili: Rekabete a k,iyi yeti mi , uzla mac , evrensel kltr de erlerini kavrayabilen,verimli,kat l mc ve sorumluluk sahibi
Prof.Dr. smail B RCAN 9

Stratejik planlamay tetikleyen geli meler: 21.yzy lda TRK YE vizyonu

Makro ekonomik politikalarda istikrar AB yelik mzakere srecinin h zlanmas Enflasyonsuz ve istikrar iinde byme Devletin klmesi Devletin ekonomik faaliyetlerdeki yeni rol Daha ok zelle tirme giri imi Bilgi a n n gerektirdi i insan gcn yeti tirecek e itim sistemi Sosyal reformlar a) E itim b) Sa l k c) Sosyal Gvenlik Kat l mc demokrasi kltr Kreselle me sonular : dnya ile btnle me ve uluslararas ve blgesel i birli i Rekabet stnl ve giri imci politikalar rn e itlili inin artmas Tm sektrlerde kaliteli rn ve hizmet bilincinin olu mas CE belgelendirme, akreditasyon
Prof.Dr. smail B RCAN 10

STRATEJ K PLANLAMA

Konular nda kendine zg planlama trdr.

STRATEJ K PLANLAMA
4N
Neredeyiz? Nereye ula mak istiyoruz? Nas l ula abiliriz? Nas l ler ve de erlendiririz

Prof.Dr. smail B RCAN

12

STRATEJ K PLANLAMA
Etkili Kaynak Kullan m : Kavramlar

Kaynak Kar l

Sonular kt lar Sreler Girdiler Maliyetler

Prof.Dr. smail B RCAN

Etkililik Etkinlik Tutumluluk

13

 1.M SYON (Mission) (Mission) Amac n tm al anlar ve i tirakiler d nlerek tasarlanmas 2. V ZYON (Vision) Gelecekte hedeflenen konum: niversitenin amac Her hedef V ZYON degildir! Vizyon kampsaml olmal ve etkilenebilecek her konuyu az ve z bir ekilde ynlendirebilmelidir 3. STRATEJ (Strategy) Uzun vadede izlenecek yol- Entegrasyon sunma 4. HEDEFLER (Objectives) Byk d nnmek, byk hedefler koymay iermektir a) llebilir b) yi tan mlanm c) Ula labilir d) K yaslanabilir 5. POL T KALAR (Policies) Hedefe ula mada kullan lan yntemler

Strateji terminolojisi

Prof.Dr. smail B RCAN

14

Stratejik Planlaman n Sa lad klar -1 Kurumsal misyon ve vizyona a kl k kazand r lmas ,  Vizyonunun ite - d ta geni kitle taraf ndan payla lmas , Hizmet verilen hedef kitle zelliklerinin belirlenmesi,

Stratejik Planlaman n Sa lad klar -2 rgt yap s ndaki gl ve zay f yanlar n belirlenmesi rgtn i kaynaklar n n saptanmas
 Gelece e ili kin f rsat ve tehditlerin alg lanmas

Yap lacak al malar n benimsenmesini kolayla t rmas , uygulama ba ar s n art rmas

Stratejik Planlama Sreci

y Plan ve Programlar y SWOT Analizi y Piyasa Analizi y Hedef Kitle/ lgili Taraflar n Belirlenmesi y Kurulu un varolu gerekesi y Temel lkeler V ZYON STRATEJ K AMALAR VE HEDEFLER G TMEK FAAL YETLER VE PROJELER ZLEME DE ERLEND RME VE PERFORMANS Prof.Dr. smail B RCAN LM STED M Z YERE NASIL ULA AB L R Z? BA ARIMIZI NASIL TAK P EDER VE DE ERLEND R R Z? 17 y Arzu edilen gelecek yOrta vadede ula lacak amalar y Spesifik,somut ve llebilir hedefler y Ama ve hedeflere ula ma yntemleri y Detayl i planlar y Maliyetlendirme yRaporlama yKar la t rma y Geri besleme y lme yntemlerinin belirlenmesi y Performans gstergeleri yPerformans Ynetimi M SYON VE LKELER NEREYE ULA MAK ST YORUZ? DURUM ANAL Z NEREDEY Z?

STRATEJ K PLANLAMA A AMALARI

Amalar belirleme Stratejileri geli tirme Amalara ula mak iin belirgin plan ve programlar haz rlama Grev tan mlar (hedefleri) belirleme ve d evrenin analizi Amalar n tan mlanmas Ama nceliklerinin belirlenmesi Amalar iin ncelikli projelerin belirlenmesi Uzun dnemli plan ve btelerin geli tirilmesi Yap n n yeniden tan mlanmas Stratejik amalara ynelik insan kaynaklar gereksinimlerinin kar lanmas Amalardan sapmadan, evre ko ullar n gz nnde bulundurarak insan kaynaklar n n temini, geli tirilmesi ve kurumda tutulmas

Prof.Dr. smail B RCAN

18

SWOT analizinde temel unsurlar

Kurulu ii Unsurlar

GL YNLER

ZAYIF YNLER

FIRSATLAR

TEHD TLER

evresel Unsurlar TRK YE- DNYA YE-

Prof.Dr. smail B RCAN

19

Planlama GELER
N PLANLAMA A AMASI st ynetim, srecin kavranmas ve kimlerin kat laca na karar verilmesini sa lar

PLANLARI HAZIRLAMA Zaman izelgeleri dzenlenir GREVLER TANIMLAMA (NED R? NE OLMALIDIR?) Grevlere ili kin insan ve mali kaynaklar saptama Roller ve sorumluluklar tan mlama FARKLI SENARYOLAR N H POTEZLER OLU TURUP, DURUM ANAL Z GEREKLE T RME STRATEJ K PLANCILAR TARAFINDAN NCEL K SIRASINA GRE NET OLARAK ORTAYA KONMU B R SORUNLAR L STES HAZIRLAMA Sorunlar incelenir, nem ve ncellikleri belirlenir
Prof.Dr. smail B RCAN 20

Planlama GELER

devam

MEVCUT DURUMLAR VE GELECE E L K N OLASILIKLAR HAKKINDA VARSAYIMLAR GEL T RME Gelecek hakk nda e itli alternatif yordamalar geli tirme Seeneklerin gelecekte gerekle me olas l klar hesaplama RGTSEL TEPK LER STRATEJ K PLANLAMANIN EN NEML GES D R POL T KALAR GEL T RME AMA: Kurulu iin olumsuz sonular M N M ZE etmek, olumlu ko ullar MAKS M ZE edecek politikalar retmektir. STRATEJ K PLAN OLU TURMA Stratejik planlaman n en son gesidir. Stratejik planlaman n bir rndr. PLAN niversitenin GREV N N TANIMIDIR. Grev erevesi iinde niversitenin gelecekte ihtiya duydu u politika ve taktikler ile birlikte, GELECEK SENARYOLARI retmektir. STRATEJ K PLANLAMA B R RN OLMAKTAN B R SRE OLARAK DAHA NEML D R Gelecek d ncesine dayal olarak faaliyete gemeyi ierir. Ynetimin bir paras olarak srekli ve sistematik bir planlamada karar zorunlu k lar. B RCAN Prof.Dr. smail 21

1.AMACI BEL RLEME: niversitemizin temel amac nedir? Ne olmas gerekir? 2. HEDEFLER ve AMALARI SEME: niversitemiz neyi ba armaya al yor? Ba ar nas l llebilir? 3. MEVCUT GL YANLARI VE YETERS ZL KLER BEL RLEME: niversitemiz neyi iyi yap yor? Neleri yeteri kadar iyi yapam yor? 4. GELECE N TEHD TLER N ve FIRSATLARINI ANAL Z ETME: D evrede gelecekte ortaya kabilecek niversitemize ynelik ne gibi tehditler ve f rsatlar vard r? 5.GLER /YETERS ZL KLER -TEHD TLER /FIRSATLARLA KAR ILA TIRMA: niversitemiz gelecekteki f rsatlar n avantajlar ndan nas l yararlanabilir? 6.UZUN DNEML STRATEJ LER BEL RLEME: evrede ortaya kabilecek f rsatlardan yararlan l r ve tehditler nlenirse, niversitemizin uzun dnemli stratejileri ne olmal d r? 7. STRATEJ LER UYGULAMAYA KOYMA: Stratejiyi ba ar yla uygulamak iin niversitemizde ne tr de i imlere ihtiya vard r? 8. STRATEJ LER DE ERLEND RME: e itli kararlar olu turanlar, stratejilerin i leyi ini ne derece iyi d nm lerdir? Stratejiler ne kadar iyi i lemektedir?

ATILIM N VERS TES STRATEJ K PLANLAMA PROJES

ANKARA 2006
Prof.Dr. smail B RCAN 23

AT/SP PROJES
Projenin niteli i Ara t rma-Planlama ilkeleri rma Yntem ve Uygulama Proje Ynetimi
Prof.Dr. smail B RCAN 24

AT/SP PROJES NDE TEMEL AMA

At l m niversitesinin, dnk ve bugnk durumunu dikkate alarak; niversitenin gelece ine yn verecek srdrlebilir kurumsal politikalar , politika nceliklerini, hedefleri ve hedefe ula t racak performans gstergelerini kat l mc bir yakla m iinde belirleyip ortaya koymakt r.

AT/SP PROJES N N KAPSAMI

     

niversitenin rgtsel yap ve i leyi inin incelenip de erlendirilmesi (durum analizi) Kurumsal misyon ve vizyonun olu turulmas , Ynlendirici ama, strateji ve hedeflerin belirlenmesi, Hedefleri gerekle tirilecek stratejik plan n olu turulmas (Performans gstergelerinin belirlenmesi) Stratejik Plan n uygulanmas (Kurumsal kadrolama boyutu), Uygulama sonular n n izlenip de erlendirilmesi.

STRATEJ K PLANLAMA SREC

Durum Analizi

Misyon- lkeler ve Vizyon

Stratejik AmalarHedefler Performans Gstergeleri

zleme ve De erlendirme

LEM SREC -1
I. DURUM ANAL Z At l m niversitesinin kurumsal yap ve i leyi i ile evresel de i im etmenleri incelenmesi nceleme, i ve d sonular raporlan r durum analizi olarak yap l r,

Prof.Dr. smail B RCAN

28

LEM SREC -2 I. DURUM ANAL Z 1. durum analizi rgtsel yap ve sistem i leyi analizi Grev ve yetkilerin analizi Kurum ii ve kurumlar aras etkile im Kurumsal imaj ve kltrn analizi nsan kaynaklar analizi Kurumsal teknoloji analizi Hizmet kalitesi ve maliyet analizi Genel performansProf.Dr. smail B RCAN analizi

29

LEM SREC -3 2. D durum analizi Hedef kitle analizi Rekabet analizi Piyasa analizi Genel evre analizi 3. Durum analizi raporu

Prof.Dr. smail B RCAN

30

LEM SREC -4
II. GELECEK ANAL Z niversitenin ekilen durumsal foto raf ile gelecek alg lamas erevesinde stratejik plan haz rlanmas Bu kapsamda, vizyon bildirisiyle uyumlu amalar n belirlenmesi, stratejik hedeflere a kl k kazand r lmas ve performans gstergelerinin saptanmas n n tamamalanmas

Prof.Dr. smail B RCAN

31

LEM SREC -5
II. GELECEK ANAL Z 1. Kurumsal misyon ve vizyon bildirimi Kurumsal misyon Kurumsal ilke ve de erler Kurumsal vizyon 2. Stratejik ama ve hedefleri belirleme Amalar belirleme stratejiyle ilgili amalar D stratejiyle ilgili amalar Genel stratejik amalar Stratejik amalarla uyumlu hedefleri belirleme
Prof.Dr. smail B RCAN 32

. LEM SREC -6

3. UYGULAMA STRATEJ LER N BEL RLEME Proje ve etkinlikleri belirleme Proje ve etkinlikleri bteleme 4. UYGULAMALARI ZLEMEDE ERLEND RME Plan uygulamalar n izleme-de erlendirme
III.
Prof.Dr. smail B RCAN 33

ATDE STRATEJ K PLANLAMA N GENEL LKELER -1  st ynetim, KEND LER NDEN BA LAYARAK her dzeyde de i me ve yenile menin gere ine inanmal d r.  st ynetim, daha iyiye ula abilmek iin, proje srecini nemseme-duyarl k gsterme konusunda kararl l k iinde olmal d r.  Proje ekibine gven duyulmal , yarat c l klar desteklenmelidir.
Prof.Dr. smail B RCAN 34

ATDE STRATEJ K PLANLAMA N GENEL LKELER -2  Proje srecine aktif kat l m iin gerekli aba gsterilmelidir.  Geli tirilen rn ve stratejiler iin uygulama kararl l sergilenmelidir.  SPde ana ilke, var olan yap n n etkililik ve verimlili ini ykseltilmek olmal d r.

 SP, niversitenin yap sal btnl iinde, ATnn kendine zg ko ullar gzetilerek ele al nmal d r.
Prof.Dr. smail B RCAN 35

Stratejik Planlamada BA ARI ko ullar :

 De i me ihtiyac n n alg lanmas
 Ynetimin her dzeyinin kat l m n n sa lanmas (Yneti im (Yneti Prensibi)  zellikle, alt dzey yneticilerinin ynetime kat l mlar n n zendirilmesi

 Kurulu iinde ST Planlama Ekibinin olu turulmas  Ekip yelerine gerekli kaynak ve srenin sa lanmas srenin
 Bu do rultuda, k t kaynaklar n tan mlanmas ve bunlar n etkin bir ekilde kullan m n n sa lanmas

 Programlar n ba ar s nda baz projelerin di erlerine gre daha fazla a rl k ta d n n kabullenilmesi  Kurum d ndan destek sa lanmas  Yeni olanaklar n ara t r lmas ve takip edilmesi
Prof.Dr. smail B RCAN 36

Grev ve hedeflerin belirlenmesi GREV

Hedef 1

Hedef 2

Hedef 3

2 Projeler

7 Projeler

Projeler
Prof.Dr. smail B RCAN

37

Stratejik planlaman n FAYDALARI

1.
Do ru zamanda, do ru yere, do ru al an n getirilmesini sa lar al anlar n i doyumunu gerekle tirir gc maliyetlerini azalt r Etkili personel yeti tirmeyi kolayla t r r Yneticileri e itme arac d r

gcnn daha verimli olmas n sa lar

2. E itim srecine katk da bulunur

3. Kurumun rekabeti performans n art r r

4. Gelece e ynelik dinamik yap olu turulmas na katk da bulunur 5.Gelecek iin ynlendirme SRECidir
Stratejik Planlama Esnektir Kat l mc lar n karar almas na ve uygulamas na imkan verir Riskleri azaltma yoludur st dzey yneticiler aras nda uzla ma sa lama yoludur. Yaz l uzun vadeli planlar geli tirme arac d r.

Kurumsal kapasitenin glendirilmesini sa lar (Aktr e itlili i-i birli i) Planlaman n salt fiziksel de il, ekonomik ve sosyal boyutlar n da ierir Hem vizyona hem srece i aret eder SWOT analizi ile gl ve zay f yanlar , tehdit ve f rsatlar ortaya konulur, politikalarla desteklenir

Stratejik Planlaman n Faydalar

6.Kurulu un gelece ini kendi lehine ynlendirmesine olanak tan r, 7.Kurum kltrnn ve kimli inin olu umuna, geli imine, glendirilmesine destek olur, 8. Kaynaklar n stratejik nceliklere gre da t lmas n sa lar,

Prof.Dr. smail B RCAN

39

Stratejik Planlaman n Faydalar

9. Kaynaklar n etkin kullan l p kullan lmad 10.Hesap verme sorumlulu unu geli tirir, 11.Belirsizliklerle ba a kma konusunda sistematik bir yakla m sunar, 12.Mali ynetime etkinlik kazand r r. n izler,

Prof.Dr. smail B RCAN

40

Stratejik Planlaman n kurum ii YARARLARI: niversitelerimize yans malar De i en evreye uyum sa lamak Bilimsel ve teknolojik geli meleri izlemek Vizyon sahibi olmak ve vizyon gerektiren konular tart mak Sistematik d nmek Ynetimde etkin olmak Gl olmak ve gleri birle tirmek Mevcut gleri etkin kullanmak Ama ve ara uygunlu u sa lamak Gelece e ynelik dinamik yap olu turmak Esnek ve tedbirli olmak Rekabeti performans art rmak
Prof.Dr. smail B RCAN

41

Te ekkrler.

Prof.Dr. smail B RCAN

42