Merkezi Paris'te bulunan Uluslararas Ticaret Odas (ICC), uluslararas ticaret hareketlerinde anla mazl klar , uyu mazl

klar ve hukuksal ihtilflar ortadan kald rmak ve bylece al c ile sat c n n gereksiz yere para ve zaman kayb n nlemek amac yla, al m-sat m i lemlerine baz kurallar getirmi ve bu dzenlemeleri ilk kez 1936'da "INCOTERMS" ad yla yrrl e koymu tur. Son olarak 2000 y l nda INCOTERMS de i ikli e u ram t r. Herhangi bir vesaik e idinde (rne in ticari faturada) teslim belirtilece i zaman, ilgili teslim eklinin kod harflare ve yan na da ihracat n n teslimi gerekle tirip sorumlulu unun bitti i yerin isim yaz l r. Bu yer ismi, ehir, liman, vb. olabilir. rne in, EXWORK/Konya, CPT Lyon, DDP Boston, DEQ Nantes, FOB zmir/Balova, FAS stanbul/Halkal , ECA skenderun, CF Bordeaus, CIF Barcelona, DES Liverpool, DDU Balmonte, vb. Incotermsler uluslararas ticarette kullan lan, evrensel olarak standartla t r lm szle me terimleridir. De i imi yap lan mallar n fiyat bu terimlerin mzakeresine dayanan bir szle mede belirtilir. Temelde, mzakereye konu olan terimler, rnn ta nmas n n hangi k sm n hangi taraf n deyece ini gsterir. Bu terimlerin szle mede kullan m zorunlu olmad gibi, hepsinin olmas da gerekmez. Ancak bu terimlerin (klozlar n) kullan lmas , szle menin dayand r laca hukuki zemin a s ndan son derece sa l kl d r. Bu nedenle, uluslararas ticarete kat lan taraflar en az ndan bu terimlerin bir rne ini referans iin bulundurmal d r. Drt ayr kategoride toplanm ve herbiri harf k saltmas ile belirtilen 13 adet kloz vard r: E Grubu Terimleri EXW (Ex-Works): Ticari letmede Teslim. Mallar n al c ya, sat c n n (genel anlamda ihracat ) bizzat kendi kurulu unda sunmas ile ilgili uygulamalard r. Bu terim, al c n n ilgili mal sat c n n adresinden gelip almas usuln dzenlemi olmakla birlikte, gerek Trk Paras n n K ymetinin Korunmas Hakk nda Kanun ve gerekse bu Kanuna istinaden kar lm bulunan 32 say l karar hkmleri dikkate al nmak durumundad r. F Grubu Terimleri FCA (Free Carrier): Ta y c ya teslim. "Ta y c ya Teslim'' terimi , mallar n gmrk k i lemleri tamamlanm olarak al c taraf ndan belirtilen ta y c ya, onun taraf ndan belirtilen yerde teslim edilmesiyle birlikte, sat c n n mal teslim ykmll nn de yerine getirilmi olmas anlam na gelir. E er al c taraf ndan teslim iin belirli bir nokta belirtilmemi se, bu durumda sat c , daha nce s n rlar belirlenmi bir alan iinde veya yerde mallar ta y c ya devredece i noktay kendisi seebilir. Mevcut ticari uygulama uyar nca, ta y c ile ta ma szle mesinin yap labilmesinde sat c n n yard m gerekiyorsa (rne in demiryolu ve havayolu ta mac l nda oldugu gibi), sat c byle bir durumda risk ve masraflar al c ya ait olmak zere kendisi harekete geebilir.

Bu terim, ok vas tal kullan labilir.

olanlar da dahil, herhangi bir ta ma i lemi iin

"Ta y c '', bir ta ma szle mesi erevesinde mallar n demiryolu, karayolu, denizyolu, havayolu, nehir ya da bunlar n baz lar n n birarada kullan lmas yla ta nmas i lemini bizzat zerine alan ya da bunu sa lama taahhdnde bulunan herhangi bir ahs tan mlar. E er al c yk belirli bir ahsa , rne in kendisi bizzat ta y c olmayan ancak ta ma hizmetleri sa layan birine teslim etmesi ynnde sat c ya bir talimatta bulmu sa, mallar bu ahs n eline geti i andan itibaren sat c mal teslim ykmll n yerine getirmi say l r. "Ta ma Terminali'', herhangi bir demiryolu ya da yk istasyonu, bir konteyner terminali ya da park , ok amal bir yk terminali ya da bunlara benzer ba ka herhangi bir teslim al noktas olabilir. "Konteyner'', terimi, ykn nitize edildi i her trl arac tan mlamakta kullan l r. rne in her trden konteyner ve/veya yk vagonu, treyler, swap, ro-ro arac , iglo bu terimin kapsam na girer ve her tr ta ma biimi iin geerlidir. FOB terimine benzese de ondan temel fark , FOBda teslim noktas sadece gemi iken, FCAda bunun herhangi bir ta ma arac n n kasas (TIR veya vagon) olabilmesidir. oklu ta mac l k yap l yorsa, ilk ta ma arac belirleyici olacakt r. FAS (Free Alongside Ship): Gemi bordas nda teslim. "Geminin Bordas nda Teslim'' terimi, belirlenen ykleme liman nda mallar n gemi do rultusunda r ht ma ya da mavnaya yerle tirilmesiyle sat c n n teslim ykmll nn yerine getirildi i anlam na gelir. Bu durumda, bu andan itibaren mallarla ili kin herhangi bir kay p ya da hasar n btn masraf ve riskleri al c ya aittir. FAS terimi, mallar n ihra i lemlerinin al c taraf ndan tamamlanmas n ngrr. Al c n n bu tr i lemleri do rudan do ruya ya da arac kullanarak dolayl biimde tamamlanmas n n mmkn olmad durumlarda bu terim kullan lmamal d r. Ayr ca bu terim, yaln zca deniz ya da nehir ta mac l erevesinde kullanabilir. FOB (Free on Board): Gvertede Teslim. Gemide masrafs z olarak da adland r lan bu kloz, belirtilen ykleme liman nda mallar n kpe teyi a p gverteye inmesiyle sa c n n (ihracat n n) mkellefiyetinin sona erdi i anlam na gelir. Bu demektir ki, bu noktadan itibaren al c (ithalat ) mallara ili kin btn masraflar , zayi ve hasar stlenmek durumundad r. FOB terimi, sat c n n ihracat iin gmrklemeyi yapmas n gerektirir. Hemen belirtilmelidir ki bu kloz sadece deniz (ve isu yolu) ta mac l nda kullan l r.

C Grubu Terimleri CFR (Cost and Freight): Mal bedeli ve navlun "Mal Bedeli ve Navlun", i leme konu olan mallar n belirtilen var yerine kadar ta nmas iin gerekli olan masraflar ve navlun bedelini sat c n n demesi anlam na gelir. Ancak, mallara ili kin kay p ve hasar riski ile birlikte, mallar n gemi bordas na aktar lmas ndan itibaren meydana gelebilecek olaylardan kaynaklanan btn ek masraflar, mallar ykleme liman nda gemi bordas na geti i andan itibaren sat c dan al c ya devrolur. CFR terimi, mallar n ihra i lemlerinin sat c taraf ndan yap lmas n ngrr. Bu terim yaln zca deniz ya da nehir ta mac l nda kullan labilir. E er ta ma i leminde, rne in roll-on/roll-off ya da konteyner trafi inde oldu u gibi "gemi bordas "n n herhangi bir pratik anlam kalmam sa, bu durumda CPT teriminin kullan lmas daha uygun olacakt r. CIF (Cost, Insurance, Freight): Mal bedeli, sigorta, navlun "Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun" teriminde, sat c , CFR teriminde olan ykmllkleri aynen stlenmekte, ancak bunlara ek olarak ta ma s ras nda mallar n kay p ve hasar riskine kar deniz sigortas sa lama ykmll n de almaktad r. Burada sigorta szle mesini akdetmek ve sigorta primini demek, sat c ya d mektedir. Al c n n dikkate almas gereken husus, CIF teriminde sat c dan yaln zca asgari dzeyde bir sigorta kapsam sa lanmas n n beklendi idir. CIF terimi, mallar n ihra i lemlerinin sat c taraf ndan yap lmas n ngrr. Bu terim, yaln zca deniz ya da nehir ta mac l nda kullan labilir.

CPT (Carriage Paid To): Ta ma creti denmi olarak teslim "Ta ma creti denmi olarak..." terimi, mallar n belirlenen var yerine ta nmas nda navlunun sat c taraf ndan dendi ini anlat r. Mallar n ta y c ya aktar lmas ndan sonra mallarla ilgili kay p ve hasar riski, ayr ca bu teslim i leminden sonra meydana gelebilecek olaylar n yaratt btn ek masraflar sat c dan al c n n zerine geer. "Ta y c ", bir ta ma szle mesi erevesinde mallar n demiryolu, karayolu, denizyolu, havayolu, nehir ya da bunlardan baz lar n n birarada kullan lmas yla ta nmas i lemini bizzat zerine alan ya da bunu sa lama taahhdnde bulunan herhangi bir ahs tan mlar. E er mallar n belirlenen var yerine ula t r lmas iin birbiri ard na ta y c lar kullan l yorsa, mallar n bunlardan ilk ta y c ya aktar lmas yla birlikte risk de

devredilmi olur. CPT terimi, mallar n gmrk k taraf ndan tamamlanmas n ngrr.

i lemlerinin sat c

CIP (Carriage and Insurance Paid To): Ta ma creti ve sigorta bedeli denmi olarak teslim "Ta ma ve Sigorta Bedeli denmi Olarak Teslim" terimi, sat c n n, CPT terimi ile ayn ykmllkleri ta d , ancak bunlara ek olarak, mallar n ta nmas s ras nda kay p ve hasar riskine kar al c ya yk sigortas sa lama zorunda oldu u durumu anlat r. Sat c , sigorta szle mesini akdeder ve sigorta primini der. Al c n n dikkate almas gereken husus, CIP teriminde sat c dan yaln zca asgari dzeyde bir sigorta kapsam sa lanmas n n beklendi idir. CIP terimi, mallar n ihra k i lemlerinin sat c taraf ndan yap lmas n ngrr. Bu terim, ok vas tal olanlar da dahil, her tr ta ma biiminde kullanabilir. D Grubu Terimleri DAF (Delivered at Frontier): S n rda Teslim "S n rda Teslim" terimi, mallar n, gmrk k i lemleri tamamlanm olarak s n rda, ancak, biti ik lkenin gmrk s n r ndan nceki, belirlenen yerde ve noktada teslime haz r hale getirilmesiyle sat c n n ykmllklerinin sona ermesi anlam na gelir. Burada "s n r" terimi, ihracat n yap ld lkeninki dahil her tr s n r tan mlamak zere kullanabilir. Dolay s yla, sz edilen "s n r" n terim iinde at fta bulunulan yerini ve noktas n mutlaka isim olarak belirterek kesinle tirmek ok byk nem ta maktad r. Asl nda bu terim zellikle demiryolu ve karayolu ta mac l a s ndan d nlm se de, herhangi bir ta ma biiminde kullanabilir. DES (Delivered Ex-Ship): Gemide Teslim Bu terimde, gmrkleme ba ta olmak zere i lemlerin gerekle tirilmesi ve mal var liman na ula ncaya kadar navlun ve di er masraflar n kar lanmas n stlenen sat c , mal belirlenen var liman nda ve gvertede ithalat ya teslim edildi i anda mkellefiyetini sonland r r. Teslimattan sonra ithalat gmr ne ili kin i lemler ba ta olmak zere kalan tm masraflar ve riskler ithalat ya geer. Sadece deniz ve su yolu ta mac l nda kullan labilir.

DEQ (Delivered Ex-Quay): R ht mda Teslim Bu terimde sat c , bir nceki terim olan DES klozundaki ykmllklere ek olarak, en az ndan mal geminin gvertesinden r ht ma (ya da mavnalara) indirmek ve bunlara ili kin masraflar kar lamakla sorumludur. Yani mal

gemiden indirilene kadar (indirme i lemi / elleleme [handling] dahil) btn masraf ve hasarlar sat c ya yani ihracat ya aittir. Gmrkleme, gmrk vergisi, resim ve harlar, ithalat ya yani al c ya aittir (bu husus szle me ile farkl biimde de dzenlenebilir) ; DEQ duty paid: Szle mede bu tabir geiyorsa gmrk giri gmrk vergisinin sat c n n mkellefiyetinde oldu u anla l r. i lemleri ve

DEQ duties on buyers account:E er bu tabir geiyorsa gmrk giri i lemleri ve gmrk vergisinin al c n n mkellefiyetinde oldu u anla l r. Bu kloz sadece deniz ve su yolu ta mac l nda kullan labilir. Olarak

DDU (Delivered Duty Unpaid): Gmrk Resmi denmemi Teslim

Uygulamada karayolu ta malar nda ve oklu ta malarda kullan lan bu kloz, gmrk vergisinin denmesi hari, di er tm ykmllklerin ihracat ya ait olmas n ifade eder. Bu terim kullan ld nda, gmrk vergileri ve KDV hari tm ykmll n ihracat n n zerinde oldu u anla l r. DDP (Delivered Duty Paid): Gmrk Resmi denmi Olarak Teslim "Gmrk Resmi denmi Olarak Teslim" terimi, mallar n ithalat lkede belirlenen yerde haz r bulundurulmas yla, sat c n n teslim ykmll nn de yerine getirilmi olaca n anlat r. Burada sat c , mallar n gmrk giri i lemleri tamamlanm olarak tesliminde, gmrk resmi dahil olmak zere, vergiler ve di er demelerle birlikte btn risk ve masraflar stlenir. EXW terimi sat c a s ndan asgari ykmllk ifade ederken, DDP terimi, tersine, azami ykmll ierir. E er sat c do rudan ya da dolayl durumda bu terim kullan lmamal d r. biimde ithal lisans alam yorsa, bu

E er taraflar mallar n gmrk giri inin al c taraf ndan yap lmas n , gmrk resminin de onun taraf ndan denmesini istiyorlarsa, bu durumda DDU terimi kullan lmal d r. E er taraflar, ithal i lemlerde geerli baz demelerin (rne in Katma De er Vergisinin) sat c n n ykmllkleri aras ndan kar lmas n isterlerse, bu istek konuya a kl k getirecek u ek szlerle sa lanabilir: "Gmrk resmi denmi olarak teslim, KDV hari (var yeri...)"

hracat lar incotermlerle ilgili olarak u hususlara dikkat etmelidir:

 Gayr maddi haklar n (intangibles), incoterm klozlar na konu olamamas ; maddi haklar n konu olabilmeleri, Incoterms kullan m nda hata yapmamaya dikkat edilmesi (nk bu erevedeki teslim akdi, [akreditif gibi] demeye do rudan etki eden di er szle meleri de etkiler), Taraflar n sadece incoterms zerinde mutab k kalmas n n tam bir szle menin akdedildi i anlam n ta mayaca nk al m-sat m szle melerinin daha ba ka hususlar da ihtiva etmeleri, Variety* kullan lmas n n mmkn olmas , Dahili (i) ticarette kullan lamamalar d r.

* Konu ile ilgili detayl bilgi iin Merkezimize mracaat ediniz. KAYNAKLAR Incoterms 2000 ICC Publishing, 38, Cours Albert 1er, 75008 Paris, France. Tel: +33(1) 49.53.29.23. ya da 49.53.28.89, Fax:+33(1) 49.53.28.62, http://www.icc.org Yay n n temin edilebilece i adres: Milletleraras Ticaret Odas (MTO) Trkiye Temsilcili i, Atatrk Bulvar No:149 Bakanl klar 06640 Ankara Tel: (312) 4178733, 4193459-60 Faks: (312) 4171483 Web: http://icc.tobb.org.tr E-mail: icc-tr@tobb.org.tr Export/Import Prosedures&Documentations, (4th edition), Thomas E. Johnson, American Management Assocation, New York, 2002. Prof.Dr.Ercment ERDEM, Incoterms Uygulamalar Semineri, ICC & TO, stanbul, 15-16 May s-2003