Buletini No.

1 CeProSARD-it, Shkurt 2012

CeProSARD
Prvjetori i CeProSARD-it M 29 Shkurt t vitit 2012, CeProSARD-i do t festoj 4 vjet nga aktivietet e tyre dhe do t shfrytzoj rastin q t paraqes arritjet e tyre t deri tanishme si dhe planet pr t ardhmen. Ngjarja do t mbahet n Qendrn Informative t Bashkimit Evropian n rr. M.H.Jasmin 52. 1000 Shkup me fillim n orn 11:00 Fols i ftuar (mysafir) do t jet E.T. Lars Wahlund, Ambasador I Suedis, Z. Joseph Lessard, Drejtor, Rritja Ekonomike USAID/Maqedoni dhe Z. Filip Ivanov, Drejtor i Administrats pr mjedis jetsor pran Ministris pr mjedis Jetsor dhe Planifikim Hapsinor. Lexo m tepr CeProSARD mbshtet Projektin pr Shkmbim Rinor Mendon mnyr GLOBALE dhe vepro n nivel LOKAL Pr Ne Mir se vini n buletinin e CeProSARD-it, i pari i ktij lloji, i cili do t jet nj informues i rregullt i aktiviteteve tona t reja. CeProSARD, emri i shkurtr pr Qendrn pr Promovimin e Praktikave t Qndrueshme Bujqsore dhe t Zhvillimit Rural (ang. Centre for Promoting Sustainable Agricultural Practices and Rural Development), sht nj OJQ e Maqedonis q ka qen ne cila ekziston q nga shkurti i vitit 2008. Ne prdorim nj qasje multi-disiplinore pr t siguruar mbshtetje dhe ekspertiz pr zhvillimin e qndrueshm n vend dhe n rajon. Fokusi yn sht n zhvillimin rural, duke marr vazhdimisht n konsiderat zhvillimin ekonomik lokal, mbrojtjen e mjedisit jetsor dhe mbrojtjen e trashgimis kulturore. Ne kemi apo vendojm theks t veant n aktivitetet tona n bujqsi,n ndryshimet klimatike, shfrytzimin e burimeve t riprtritshme t energjis dhe efikasitetin energjetik, pr t kontribuar n krijimin e nj mjedisi t favorshm shoqror pr brezat e ardhshme t qytetarve, t cilt jetojn si npr qytete ashtu edhe npr zonat rurale. Ne prdorim nj qasje t rrjetit (rrjetimit) n aktivitetet tona, duke i prfshir edhe institucionet qeveritare, organizatat joqeveritare, kooperativat, sektorin privat dhe individt, n do mnyr t mundshme. Ne jemi nj ekip i dymbdhjet specialistve, me ekspertiza n nj gam t gjer t fushave q prfshin zhvillimin e qndrueshm lokal, zhvillimin bujqsor dhe rural, burimet e riprtritshme t energjis dhe efikasitetin energjetik, inxhinieringun e mjedisit jetsor, ekonomin dhe menaxhimin e biznesit, bujqsin organike, fuqizimin gjinor, trashgimin kulturore dhe komunikimet. Ne i drejtohemi t gjitha detyrave, qofshin ato t mdha dhe t vogla, me nj qndrim pozitiv, t vendosur pr t dhn shrbimin m t mir, ashtu q ne t mund ti arrijm objektivat tona. Nse keni ndonj koment pr kt buletin, ne do t mirpresim at! Ju lutemi t na kontaktoni n info@ceprosard.org.mk . Svetlana Petrovska, Udhheqse e CeProSARD-it Puntoria "Prdorimi i toks bujqsore pr rritjen apo kultivimin e bimve pr prodhimin e energjis me ndikim pozitiv ndaj mjedisit jetsor N prputhje me shqetsimet globale pr sigurin e ushqimit dhe bujqsin e qndrueshme si dhe me mbshtetjen e Institutit Nacional Demokratik, CeProSARD-i ka vazhduar me nismn ligjore pr t siguruar apo dhn nj struktur apo sistem t prshtatshm ligjor n lidhje me menaxhimin apo udhheqjen e toks dhe prodhimin e kulturave ose bimve energjetike (t cilat japin apo prodhojn energji), duke r ruajtur kshtu bio-diversitetin (shumllojshmrin biologjike) dhe menaxhimin/udhheqjen e mir t toks. Aktualisht, nj pjes e madhe e toks bujqsore n Maqedoni nuk sht duke u prdorur, kshtu q n parim nga biomasa e fituar nga kulturat apo bimt energjetike mund t jet nj burim i vlefshm energjis. Megjithat, msimet e nxjerra dhe t fituara nga Evropa tashm na paralajmrojn se mbjellja e tepruar dhe e vazhdueshme e ktyre bimve mund t ket pasoja serioze n tokn bujqsore, ndrlikimet mund t ndikojn n sigurin e ushqimit, n qoft se toka me cilsi t lart sht prdorur kryesisht pr kultivimin e kulturave energjetike (pr fitim e energjis). Puntoria e par n kt tem u mbajt n Shkup m 26 janar t vitit 2011 n Hotelin ARKA, e cila i mblodhi s bashku antart e Parlamentit (deputett) dhe ekspertt me prgjegjsi t veant n fushat e bujqsis dhe mbrojtjes t mjedisit jetsor. Pas ndrrimit t prfaqsuesve parlamentar (deputetve), nj tjetr puntori u mbajt n nntor t vitit 2011, gjithashtu n Shkup, si dhe puntoria e tret e cila u organizua n Manastir m 13 dhjetor. Subjekt apo tem e ktyre seminareve ishte nisma legjislative "Menaxhimi apo udhheqja e Toks Bujqsore pr Kulturat (bimt) Energjetike dhe t Prodhimit t Energjis s Riprtritshme". Lexo m tepr USAID - AgBiz Programi Forcim i Dialogut Publik-Privat nprmjet t Prdorimit t Rritur t Prkrahjes Efektive pr pem dhe perime t freskta dhe pr vargjet e vlerave t perimeve t prpunuara USAID-i mbshtet rritjen ekonomike n Maqedoni prmes programeve t cilt forcojn dhe prmirsojn konkurrencn e agrobizneseve t Maqedonis, prmirsojn mjedisin e biznesit dhe inkurajojn apo nxisin zhvillimin ekonomik lokal.

N gusht t vitit 2011 tet t rinj nga Maqedonia morn pjes n nj seminar apo puntori t shkmbimit t rinjve n Letoni, s bashku me kolegt nga Letonia dhe Serbia. Qllimi i puntoris, e cila sht pjes e iniciativs t financuar nga BE-ja "Rinia n Veprim, ishte pr t motivuar t rinjt n zonat rurale pr t marr pjes n procesin e vendimmarrjes dhe pr t rritur ndrgjegjsimin e tyre pr mundsit pr zhvillim t qndrueshm. Prve programit formal, ata kishin koh edhe pr t par monumentet lokale dhe pr t shijuar hajet e shijshme vendase. Lexo m tepr CeProSARD-i dhe OKM nnshkruan nj memorandum t Mirkuptimit M 17 Janar t vitit 2012, CeProSARD-i, i prfaqsuar nga Zonja Svetlana Petrovska, nnshkroi Memorandum t Mirkuptimit me kryetaren e Organizatave t Konsumatorve t Maqedonis Zonjn Marijana Llonar-Vellkova. Ky MiM demonstron apo paraqet prcaktimin e t dy palve pr t bashkpunuar n sferat e ndryshme t interesit me qllim q t shkmbehet prkrahje e ndrsjell profesionale n aktivitete t ndryshme. Lexo m tepr

Foto e programit AgBiz i USAID: Prodhimet bujqsore

Programi i AgBiz-it ka identifikuar nevojn pr t krijuar mjete t qndrueshme t komunikimit dhe kanale t cilat do t mundsoj komunikimin e rregullt dhe shkmbimin e prvojs n mes t institucioneve qeveritare t Maqedonis dhe pjesmarrsve t vargjeve t vlerave (sr aktivitete t cilat i zbaton nj kompani si dizajn, shitje, dhe e jep prodhimin apo shrbimin duke shtuar n vler pr do aktivitet) . CeProSARD-i u zgjodh si Lehtsues Udhheqs pr t zbatuar kt aktivitet pr shkak t prvojs t gjer t saj t puns, t fituar apo t marr prmes angazhimeve t mparshme t stafit t saj n institucionet qeveritare t Maqedonis. Angazhimi prfshin edhe zhvillimin e politikave, strategjive dhe dokumenteve t tjera. Lexo m tepr

"Gruaja, Burimet e Riprtritshme t Energjis dhe Efikasiteti Energjetik

CeProSARD
Projekti i Agro Energjise Promovimi i Blegtorise te Qendrueshme dhe Praktikat e Energjise ne Komunitetet Rurale Ne dhjetor te vitit 2008 CeProSARD-i filloi nje bashkepunim afatgjate me e Agjencine Nderkombetar Suedeze per Bashkepunim dhe Zhvillim (Sida) per te zbatuar nje projekt i cili ka per qellim te promovoje praktikat e qendrueshme per perdorimin e burimeve te riperteritshme te energjise dhe per te permiresuar efikasitetin energjetik ne ferma dhe subjektet e tjera ne zonat rurale ne Republiken e Maqedonise, zakonisht te referuara si projekt "Agro Energjetik". Projekti po zbatohet ne dy faza. Deri ne janar te vitit 2010 puna perqendrohej ne: ? Kompletimin e nje studimi te llojeve te burimeve (resurseve) te cilat mund te shfrytezohen per energjine e riperteritshme dhe efikasitetin energjetik; ? Identifikimin e gjendjes aktuale ne sektorin rural dhe interesat e fermereve ne perdorimin e energjise se riperteritshme dhe efikasitetin energjetik ne Maqedoni; dhe ?nje rrjeti te subjekteve te cilet veprojne Krijimi i dhe jane aktiv ne kete sfere. Kjo faze kulminoi ne pergatitjen dhe publikimin e nje monografie me titull "Energjia nga bujqesia per bujqesine" ne tre gjuhe, maqedonisht, shqip dhe anglisht. Nga janari i vitit 2010 deri ne fund te vitit 2012, aktivitetet u perqendruan ne tri fusha kryesore: ? themelimi i pilot njesive te fermave per te demonstruar perdorimin e burimeve te riperteritshme te energjise Krijimi apo dhe masave te efikasitetit energjetik; ? kapaciteteve i te gjithe aktoreve (fermereve, te konsulenteve dhe institucioneve) dhe ngritja e njohurive pet Forcimi i temat te lidhura me energjine e riperteritshme dhe efikasitetin energjetik; dhe ? e institucioneve ne procesin e pershtatjes se kuadrit ligjor, si dhe politikat mbeshtetese ne fushen e burimeve Mbeshtetja te riperteritshme te dhe te efikasitetin energjetik. Qellimi i themelimit te pilot njesive eshte qe te zhvillohen qendra te vogla te trajnimit, ku fermeret mund te kene mundesine per t'u njoftuar si me teknologjine edhe me proceset per perdorimin me te mire te energjise se riperteritshme ne fermat ne zonat rurale. Fillimisht eshte rene dakord per kriteret per perzgjedhjen e pilot fermave, dhe pastaj fermeret u ftuan qe te paraqesin idete e tyre projektuese me ane te thirrjes publike per propozime. Nga mesi i 2011 u identifikuan edhe pilot fermat, dhe pas kesaj filloi menjehere puna per blerjen dhe instalimin e pajisjeve. Per cdo rast eshte krijuar apo perpiluar edhe nje buxhet te qarte qe konfirmon ndarjen e shpenzimeve dhe pergjegjesive ne mes te projektit dhe bujqve apo fermereve. Aktualisht, projekti eshte duke punuar per te krijuar nje Qender te Trajnimit per te demonstruar mundesite per zhvillim te qendrueshem duke perdorur burimet e riperteritshme te energjise dhe efikasitetit energjetik. Qendra do te ndertohet (ose rinovohet si e pershtatshme) duke marre parasysh te gjitha parametrat e efikasitetit energjetik dhe do te jete e pajisur per te prodhuar dhe perdorur energji te riperteritshme. Lexo m tepr Nj nga Pilot njsit e CeProSARD-it sht prodhimi i briketave nga kashta n Puzderci, t Probishtipit A e dini? Komisioni Evropian Zhvillim dhe Bashkpunim- Ndihma Evropiane- Thirrje pr oferta (propozime): Lehtsimi pr Programet e Organizatave t Shoqris Civile (OJQve) Lexo m tepr Thirrja e dyt pr Propozim Projektet Greqia- ish Republika Jugoslave e Maqedonis IPA- Programi NdrKufitar2007-2013 Lexo m tepr Nj dat pr ditarin tuaj! Prej 25 prillit deri m 29 maj, t vitit 2012 nj ekspozit e fotografive n kuadr t projektit Nj prrall Ballkanase e zbatuar n Maqedoni nga CeProSARD-i, do t mbahet n Hanin Kurshumli , n arshin e vjetr t Shkupit. Nj nga pilot njsit, t cilat jan pjes e "Projektit Agro Energjiia" t financuar nga Sida, i cili sht duke u implementuar apo zbatuar nga CeProSARD-i, ka prfunduar instalimin e pajisjeve q sht dhn si pjes e mbshtetjes apo prkrahjes s projektit. N kt rast, CeProSARD-i ka ndihmuar fermerin, Z. Ilija Sarafimov-in, q t instaloj pajisje pr t prodhuar briketa t cilat mund t prdoret si nj burim i ngrohjes nga kashta. Kjo sht makina e par e ktij lloji n Republikn e Maqedonis.

N kuadr t komponentit t barazis gjinore t "Projektit Agro Energjia" t financuar nga Sida, n vjesht t vitit 2011 ne organizuam puntori pr "Gruan, Burimet e Rriprtritshme t Energjis dhe Efikasiteti Energjetik" n 6 qytete t cilat mbulojn t gjitha rajonet e planifikimit t Maqedonis. N emr t organizatorve CeProSARD-it, more pjes Gabriela Micevska, Svetllana Petrovska, Snezhana Janevska, LjiljanaTanevska, dhe Ljiljana Bukovska, t cilat ishin t mbshtetura nga folsit e ftuar nga Ministria e Ekonomis dhe Organizatat e Konsumatorve, t cilt bn prezantime t ndryshme n kto puntori. Puntoria e par u mbajt n komunn Qendrs t Shkupit m 26 shtator t vitit 2011 e ndjekur nga ajo m 29 shtator n Shtip, n Manastir m 17 tetor, n Strumic m 31 tetor, n Tetov m 17 nntor, dhe e fundit u mbajt n Resnj m 12 dhjetor. T gjitha puntorit kishin pjesmarrje t mdha dhe subjektet t cilat u diskutuan atje stimuluan apo nxitn interesim t madh. Numri i pjesmarrsve n t gjitha puntorit ishte rreth 200 njerz.Lexo m tepr

Z. Sarafimovi, nga Puzderci fshat afer Probishtipit, ka pasur nje teprice prej kashte ne fermen e tij per disa vite me radhe, dhe ishte nisur per te djegur tepricat e kashtes. Mirepo, kjo tanime nuk eshte nje zgjidhje e pershtatshme, meqenese djegia e kashtes eshte e ndaluar me ligj ne vendin tone. Per shkak te kesaj, ai kishte kuptoi se ai do te duhej te gjeje nje menyre tjeter per te perdorur ate. Pasi qe kishte degjuar per thirrjen per oferta apo propozime ne kuader te projektit " Agro Energjia" ai kishte pergatitur dhe dorezuar projektin e tij per perdorimin e kashtes si nje burim riperteritshem. Lexo m tepr Qendrn pr Promovimin e Praktikave t Qndrueshme Bujqsore dhe t Zhvillimit Rural rr.Orce Nikolov 172, 1000 Shkup, tel/fax: +389 2 3061 391 -mail: info@ceprosard.org.mk, web adresa: www.ceprosard.org.mk