REMM MODEL EREVESNDE

BREYLERN KTSAD
DAVRANILARININ ANALZ
Insanin iktisaui uaviani,laiinin analizi aluigi
kaiailaiin neticesini ve neuenleiini aia,tiimak
aisinuan onem ta,imaktauii Bu ali,maua
ekonomik ihtiyalaiin insan
uaviani,laii zeiinueki etkileii incelenmi,tii Baha
sonia RENN moueli tanimlanmi, bu eieveue
biieyleiin ve toplumlaiin uaviani,laii analiz
euilmi,tii
Sosyoloji ve iktisat aiasinuaki ili,ki analiz
euilmeye ali,ilmi,tii
ktisat
ktisat, insanlarn ihtiya duyduklar mal vehizmetlerin
retimini, blmn ve tketimini konu alan bir sosyal
bilimdir.
Toplumlar, farkl yap ve kltrde olmalar sebebiyle,
tketimalkanlklar ve iktisadi davranlar farkllk
gstermektedir.
Toplumiersinde yaayan insanlar, birok konuda olduu
gibi iktisadi davranlar konusunda etkileimiersindedirler.
Sosyoloji ile iktisat, bu noktada birleerek zmkapsn
aralamaktadr. ktisadi davranlarn toplumsal adan
deerlendirilmesi ve toplumsal davranlarn iktisadi
davranlara etkilerinin incelenmesi bu adan nem
tamaktadr.
ktisat Sosyolojisi
Ekonomiye konu olan davranlar insan ilikilerini iermektedir.
Toplumsal ilikilerimiz dnda gerekleen bir ekonomik yapdan
bahsetmek imkanszdr.
ktisat bilimini ekonomik yap ve ilikilerini inceler.
Dolaysyla ekonomi ve sosyoloji , ekonomiye konu olan toplumsal
gerekliini anlalmas konusunda ibirlii iindedir.
Bu balamda Ekonomi Sosyolojisi, iktisada konu olan tutum ve
davranlar, ekonomik yap ve ilikileri; iktisadn analiz d brakt
toplumsal kltrel ve siyasal unsurlar ele alarak anlamaya alr.
Ekonomi Sosyolojisi, retim , dolam, tketim ve blm ilikilerinin
toplumsal temellerini analiz eder.
nsan Davranlarnda Ekonomik htiyalarnn Rol, Kstl Gelir
Varsaymnda
Karlanmas ve Toplumsal Adan Etkileri
ktisat bilimi, bireylerin davranlarnn
homojen olduunu ve toplumsal tercihlerin
btn bireylerin tercihlerini yansttn
varsaymaktadr.
Homoeconomicus olarak tanmlanan insann
ihtiyalar sonsuz olduu iin, ihtiyalarn
lm son derece zor bir konudur. Fakat
insann ihtiyalar mevcut geliri ile kstllk
gstermektedir.
Kstl gelir, Tasarruf ve Tketim
Kstl gelir, tasarruf ve tketimboyutunda karn maksimize
etme eilimindeki bireylerin toplumsal duyarllk ve
etkileiminde, temel noktalardan birisini oluturmaktadr.
Kstl gelir varsaym altnda, bireylerin tketime ayrdklar pay
da zevk ve tercihlerinin bileiminden oluabilmektedir. Kstl
gelir, farkl kalite, fiyat ve miktardaki mal ve hizmetlere
bireysel anlamda ynelmektedir. Toplumun bireylerden
olutuu gereiyle, toplamda toplumunda bir gelir kst
mevcuttur. Dolaysyla bir bireyin zevk ve tercihleri, dier bir
bireyin zevk ve tercihlerini etkileyebilmektedir
Zevk ve Tercihler
Gelirin sabit ve kaynaklarn kt olduu bir dnyada
zevk ve tercihlerin yaps da deikenlik gstermekte,
tketiciler arasnda gelir dalm n plana
kmaktadr.
Bireysel zevk ve tercihler, toplumsal adan gelir
dalm ve blm sorunun aklanmasnda ve bu
nedenlerle atmalarn kmamas iin, toplumda
belli mekanizmalarn bir dier bireyin yaamn
etkileyebilecek tketim ve israf kstlayacak
mekanizmalar konulabilir.
Zaman
Tketim ve gelir ilikisinde, zaman boyutu hesaba katlabilecek nemli
deikenlerden bir tanesidir.
Bireyler zamanlarn da maksimizasyon sreci erevesinde deerlendirmek
zorundadrlar
Tketiciler piyasa mallarn ve almad zaman beraber kullanarak temel ihtiya
maddelerini tketmektedir.
Bu erevede gnmz insanlarnn tketim kalplarn eticaret yolu ile internet
ortamnda yapma alkanl kazanmas nemlidir. Sanal ortamda e-imza, e-kimlik
gibi uygulamalarla zamann tasarruf etme eiliminde olan gnmz tketicileri
artk zaman bir maliyet unsuru olarak grmektedirler.
Zamann bir ekonomik ihtiya olduu gerei ile tketiciler piyasa mallarn tercih
ederken bu faktr nemsemekte, davranlarn ynlendirmektedirler.
rnein; fast food tketimi zamann kstl olmas ve insanlarn hzl tketim
ihtiyalarnn tipik bir rneidir, dnyada kreselleme sreci ile beraber hzla
artmaktadr.
Para
Takas ekonomi sisteminin uygulanmad gnmzde, insann ekonomik
ihtiyalarnn temininde kulland ara ve gelirin en nemli
gstergelerinden bir tanesi de paradr. Dolaysyla toplum ve birey
asndan nem tayan bir konudur.
Mintzberg , deerlendiren ve maksimizasyon gzeten insann tek gzettii
istein para olduunu vurgulamaktadr.
Mevcut gelirde insannn tketim alkanlklarn maksimize etme eilimi
sonucu toplumda atmalar kabilmektedir.atmalarn ana kayna ise
bu konuda, gelirin blm ve dalmdr.
Gelir dalmnn bozuk olduu bir lkede ise toplumsal refah bozulmakta
ve politik srele birlikte sorun yuma bymektedir.
Tketim alkanlklarn maksimize etme
gdsndeki insan, davranlarn yolsuzluk balamnda ilerletebilmekte ve
deitirebilmektedir.
Dengesiz ve dzensiz tketim alkanlklarnn, toplumsal davranlara
olumsuz etkisi aa kmaktadr.
i ve veren
Sosyal dzende, birbirinden bamsz, fakat retim
aamasnda birbirine baml bu iki kesimlerin isteklerinin
sonsuz olmas sosyolojik ve siyasi konularda ortak mutabakatla
zlmesi gereken sorunlara yol aabilmektedir.
Politik srelerde, gelir dalm ve blmnn temelinde
dikkate alnmas gereken bu konu, emein toplam gelirden
ald payn artrlabilmesi asndan iyi analiz edilmesi
gerekmektedir. Kstl gelir ortamnda snflar, isteklerinin
karlanmas boyutunda daha fazla maddi imkan talep
etmektedirler ve mevcut kstl gelirden paylarn artrabilme
abasna girmektedirler.
REMM Modeli (Resourceful,
Evaluating, Maximizing Man)
Resourceful: Becerikli, yeni durumlara uyum
salayabilen.
Evaluating: Deerlendirme yapabilen.
Maximizing Man: Karn azami hale getirme
gdsndeki insan.
REMM MODEl
REMM modeli insan becerikli, deerlendirme
yapabilen,maksimize odakl zellikleri ile ele
almaktadr. Kendisi ve evresi ile ilgili konu ve olaylar
deerlendirme yapabilme ehliyetine sahip insann
ihtiyalarnn sonsuz olmas, bununla birlikte ve bu
erevede kstl gelir ve kaynaklarla faydasn
maksimize yapma uranda olmas, iktisadi davran
ve ynelimlerine etkide bulunabilmektedir. Bu
erevede, insann iktisadi davranlarnn REMM
modeli erevesinde analiz edilmesi ve dier sosyal
disiplinlerle balantl olarak, sosyal olaylarn
aklanmasnda kullanlmas nem tamaktadr.
Remm Modeli Varsaymlar
Varsaym 1: Her insan kendinin deerlendiren olup olmadn
nemser. nsanlar hayatta birok konu hakknda kayg duymaktadrlar.
Bireylerin tercihleri geikenlik gstermektedir. REMM, her zaman
ikame ve takas yapma eilimindedir.
Varsaym 2: Her insann ihtiyalar sonsuzdur. Bireyler her konuda
ihtiya duyduklar veya duymadklar mal ve hizmetleri talep etme
eilimindedirler.
Varsaym 3:Her insan kendi karn maksimize etme eilimindedir.
Bireylerin ihtiyalar sonsuz fakat isteklerin karlanmas kstl bir
ortamda gereklemektedir. Dolays ile kstl ortamda sonsuz
isteklerini en yksek deeri elde edecek ekilde insan faydasn
maksimize etme eilimindedir.
Varsaym 4:Her insan beceriklidir. Bireyler yaratcdr ve evresini
srekli deitirme, imknlar geniletebilme eilimindedirler. Yaratc
olmas sonucu kendi imknlarn ve alternatiflerini geniletebilmektedir.
REMM modeli ikinci varsaym erevesinde insan srekli olarak farkl maddeler ve
ihtiyalar arasnda ikame yapma abas iersindedir. kame yaparken ksa zamanda
elde etmek istedii para ile beraber maksimizasyon gds ne kmaktadr.
Ekonomik ve siyasal ortamlarda insann bu gds ou zaman ahlaki olmayan
yollarn ne kmasna sebebiyet verebilmektedir. Ksa zamanda ihtiyalarn kstl
imkanlarla maksimizasyon yapma gds, bireylerin kazan elde etme gdlerini
artrmakta, artan ihtiyalarla birlikte yaylan rvet, bilanolarda hile ve kanuni
olmayan yollardan para elde edilmesi toplumsal bir hezeyan ortam meydana
getirmektedir.
Toplumsal inanlarn gl olduu lke ekonomilerinde maksimizasyon gds
kendini ou zaman etkin para ynetimi ve almaya brakmaktadr. REMM modeli
insann doasn ve davranlarn aklamaya ynelik bir modeldir ve modelden
insann davranlarn kanuni kurallar, ynetmeliklerle snrlamann gerei nem
kazanmaktadr. Kanuni hkm ve kurallar insann davranlarn belli ltlerde
kstlamaktadr. Dolays ile REMM modeli kanuni hkmlerin temellerini de
aklamaya ynelik bir modeldir. nsann davranlarnn tanmlanmas ve iyi
tannmas refah dzeyinin artrlmas ve toplumsal huzur ve refahn artmas
asndan da nem tamaktadr.
REMM Modeli erevesinde
Bireylerin ve Toplumlarn Davranlar
REMM modeli ile tanmlanan insan, serbest piyasa ekonomisinde maksimum fayday elde
edebileceine inanmaktadr.
Sosyoloji REMM modeli erevesinde bireylerin oluturduu toplumu analiz etmede,
davranlarn ve kltrel etkileimini objektif incelemede etkin olmaktadr.
REMM modeli erevesinde sosyal hayatn iktisadi yn de farkllk gstermektedir ve iktisadi
sosyolojinin konusuna girmektedir.
Toplumda olumu iktisadi davranlar aile,okul ve evre gibi sosyalizasyon ajanlar ile beraber
devamllk salamaktadr. REMM modeli sonucu ekillenmi bireysel davranlar, btn
halinde topluma yaygnlk kazanmakta ve toplumsal refah etkilemektedir. Kaynaklar etkin
kullanan ve srekli yenilenme peinde koan bireylerin oluturduu toplumsal dzen kltrler
arasnda da bir etkileime neden olmaktadr.
Kaynaklarn kt olduu bir ortamda bireyler istedikleri mal ve hizmetleri snrszca kendi
tasarruflar ile kullanamamaktadrlar. Dolays ile mal ve hizmetler arasnda ikame edebilme
kabiliyetinin insanlar arasnda gelimi olmas gerekmektedir.
Bu konu firmalar iin de geerlidir. Minimum maliyetlerde maksimum geliri elde etme abas
iletmelerin temel amalarndandr. Firmalar da retim srecinde tercih sistemlerini
kullanrlar ve maliyet analizi yaparlar. Bireyler btelerini maksimum fayda salayacak ekilde
kullandklar lde iktisadihayatta baar elde edebilmekte, tasarruf birikimi elde
etmektedirler.
REMM Modeli erevesinde
Bireylerin ve Toplumlarn Davranlar
REMM modeli erevesinde bireylerin tasarruflar da en fazla
kar salayacak yatrm aralarna ynelmektedir.
REMM modeli insann kstl kaynaklar en rasyonel metotlarla
ynetmeyi hedeflemektedir. Bireylerin davranlar uzun
vadede toplumsal davranlara dnmekte, karlkl
etkileime girmektedir.
Kt kaynaklar ile davranlarn rasyonel belirlemeye alan
bireyler aslnda toplumun iktisadi davranlarn uzun vadede
ynlendirmektedir. Aile iersinde ekillenen bireyin
davranlar toplumu etkilemektedir. Steuarta gre ekonomi
ailenin isteklerini basiret ve sadelikle salama sanatdr.
(Steuart, 1966:2). ktisat ve davran modellemesi asndan
analizi, sosyolojinin ilgi alanna bu noktada girebilmektedir.
Deien Toplum ve evrede nsan Davranlarnn
REMM erevesinde Analizi
Gnmz kreselleme srecinde toplumlarn eitli risklere kar
krlganl artmaktadr. Gelecein belirsiz olmas ve belirsizlik karsnda
rasyonel kararlar vermek durumunda olan bireyler, ksa zamanda
maksimizasyon erevesinde hareket etmektedirler.
Belirsizlik, gven bunalm ortamnda bireyler REMM modeli 4.varsaym(
becerikli, yaratc insan) ile sorunlar bertaraf edebilmektedir. nemli olan
bireylerin becerilerini riskleri minimize etme abasna yneltebilmeleridir.
Toplumda gvensizlik ve risklerin armas REMM modelinin 2.
varsaym(snrsz ihtiyalar) olan ihtiyalarn sonsuzluu konusunu
gndeme getirmektedir. Belirsizlik ve korunmaszlk artlarnda gven
nem tamaktadr. Endie ve korku da gvensizlikle beraber artmaktadr.
Grld gibi evrenin olumlu ve olumsuz dsallklar bireyleri REMM
modeli erevesinde hareket etmeye yneltebilmektedir.
Gven ortamn tesis eden birey,bilgi karkl ve risk algs konusunda
karmaalardan uzaklamaktadr.
rn: Sigorta ve gvenlik irketleri.
SONU
REMM insan davranlarn aklamak amacyla gelitirilmi bir modeldir.
Sosyoloji ve iktisat biliminin gelir dalm, blm, tketim alkanlklar,
zevk ve tercihleri aklamada ortak biimde kullanabilecei bir
mekanizmadr. Bireyin ve toplumun gelirinin kstl olmas, tketim
aamasnda zevk ve tercihlerin bir dier birey veya grubu etkilemesine
neden olmaktadr. Bu aamada, almada REMM modeli varsaymlar ile
hareket eden insann davranlarnn olas sonular ve yaanabilecek
atmalar analiz edilmitir. Gelirin elde edilme biimleri ve dalm
aamasnda insan ihtiyalarnn sonsuz olduu varsaym altnda
incelenmi, bu noktada, zaman faktrne deinilmitir. Toplumda cereyan
eden sosyo-iktisadi, politik olaylarn ve dnce akmlarnn
aklanmasnda REMM modeli gibi insan zmlemeye alan
kuramlardan faydalanmak, toplumsal dzen ve bireysel ihtiyalarn temini
bakmndan nem tamaktadr.
ELETRLER
Kreselleme kartlar, lkelerin gelimilik dzeyi ve gelir dalm
bozukluklarnn sebebi olarak, bu tr davranlar ve sonular olduunu
iddia etmektedirler.
REMM erevesinde tanmlanan insann srdrlebilir kalknma
kapsamnda olumsuzluklara ve dzensizliklere yol at savunulmaktadr.
Srdrlebilir bir yaam kalitesi asndan REMM modeli erevesinde
hareket eden insanlarn toplumun geneline ve evreye zarar verdiini
vurgulayanlar, Dnya Ticaret rgt gibi kresel kurulularn da bu
davran modellerinden etkilendiklerini savunmaktadrlar.
Onlara gre bireysellikten genele varan bir bencil davran tarz hzla
yaylmaktadr ve engellenmesi gerekmektedir. Az gelimi lkelerin bu
sreten youn biimde etkilendii savunulmaktadr.