Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Bi 1: VIT NAM TRN NG I MI V HI NHP

1/ CNG CUC I MI L MT CUC CI CCH TON DIN V KINH T X HI: a) Bi cnh: Nn kinh t nc ta sau chin tranh ri vo tnh trng khng hong ko di. Lm pht c thi k lun mc ba con s. b) Din bin: - Cng cuc i mi manh nha t nm 1979, u tin l t lnh vc nng nghip. - ng li i mi l a nn kinh t x hi nc ta pht trin theo ba xu th: + Dn ch ha i sng kinh t x hi. + Pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha. + Tng cng giao lu v hp tc vi cc nc trn th gii. c) Thnh tu: - Nc ta thot khi tnh trng khng hong kinh t x hi ko di. Lm pht c y li v kim ch mc mt con s. - Tc tng trng kinh t kh cao. - C cu kinh t chuyn dch theo hng cng nghip ha, hin i ha. - C cu kinh t theo lnh th cng chuyn bin r nt. - t c nhng thnh tu to ln trong xa i gim ngho. 2/ NC TA TRONG HI NHP QUC T V KHU VC: a) Bi cnh: - Ton cu ha cho php nc ta tranh th c cc ngun lc bn ngoi, ng thi t nn kinh t nc ta vo th b cnh tranh quyt lit. - Vit Nam v Hoa K bnh thng ha quan h t u nm 1995. - Nc ta tr thnh thnh vin ASEAN t thng 7/1995. - Nc ta gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO) vo thng 01/2007. b) Thnh tu: - Nc ta thu ht mnh cc ngun vn u t nc ngoi (ODA, FDI). - y mnh hp tc kinh t khoa hc k thut, khai thc ti nguyn, bo v mi trng, an ninh khu vc ... - y mnh ngoi thng, Vit Nam tr thnh mt nc xut khu kh ln v mt s mt hng. 3/ MT S NH HNG CHNH Y MNH CNG CUC I MI: - Thc hin chin lc ton din v tng trng v xa i gim ngho. - Hon thin v thc hin ng b th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. - y mnh cng nghip ha, hin i ho gn vi pht trin nn kinh t tri thc. - y mnh hi nhp kinh t quc t. - C cc gii php hu hiu bo v ti nguyn, mi trng v pht trin bn vng. - y mnh gio dc, y t, pht trin nn vn ha mi, chng li cc t nn x hi, mt tri ca kinh t th trng.

Bi 2: V TR A L, PHM VI LNH TH
1/ V TR A L: Nc ta nm ra pha ng ca bn o ng Dng, gn trung tm ca khu vc ng Nam . Trn t lin gip Trung Quc, Lo, Campuchia; trn bin gip Malaixia, Bruny, Philippin, Trung Quc, Campuchia. - Phn trn t lin nm trong khung h ta a l sau: + im cc Bc v 23023B ti x Lng C, huyn ng Vn, tnh H Giang, + im cc Nam v 8034B ti x t Mi, huyn Ngc Hin, tnh C Mau. + im cc Ty kinh 102009 ti x Sn Thu, huyn Mng Nh, tnh in Bin. + im cc ng kinh 109024 ti x Vn Thnh, huyn Vn Ninh, tnh Khnh Ha. - ngoi khi, cc o ko di ti tn khong v 6050B, v t khong kinh 1010 n trn 117020 ti Bin ng. - i b phn nc ta nm trn trong khu vc mi gi th 7. 2/ PHM VI LNH TH: a) Vng t:

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Ton b phn t lin v cc hi o c tng din tch l 331.212 km2. + Nc ta c hn 4600 km ng bin gii trn t lin (ng bin gii Vit Nam Trung Quc di hn 1400 km, Vit Nam Lo di gn 2100 km, Vit Nam Campuchia di hn 1100km). + ng b bin di 3260km chy di t Mng Ci (Qung Ninh) n H Tin (Kin Giang). + C hn 4000 hn o ln nh, phn ln l cc o ven b v c hai qun o ngoi khi xa trn Bin ng l qun o Hong Sa (thuc thnh ph Nng) v qun o Trng Sa (thuc tnh Khnh Ha). b) Vng bin: Vng bin ca nc ta bao gm: - Ni thy l vng nc tip gip vi t lin, pha trong ng c s. - Lnh hi l vng bin thuc ch quyn quc gia trn bin, c chiu rng 12 hi l (1 hi l = 1852m). - Vng tip gip lnh hi l vng bin c quy nh nhm m bo cho vic thc hin ch quyn ca nc ven bin, rng 12 hi l. - Vng c quyn v kinh t l vng tip lin vi lnh hi v hp vi lnh hi thnh mt vng bin rng 200 hi l tnh t ng c s. vng ny, nh nc ta c ch quyn hon ton v kinh t nhng vn cc nc khc c t ng dn du, dy cp ngm v tu thuyn, my bay nc ngoi c t do v hng hi v hng khng nh Cng c quc t quy nh. - Thm lc a l phn ngm di bin v lng t di y bin thuc phn lc a ko di m rng ra ngoi lnh hi cho n b ngoi ca ra lc a, c su khong 200m hoc hn na. Nh nc ta c ch quyn hon ton v mt thm d, khai thc, bo v v qun l cc ti nguyn thin nhin thm lc a Vit Nam. c) Vng tri: L khong khng gian khng gii hn bao trm ln trn lnh th nc ta; trn t lin c xc nh bng cc ng bin gii, trn bin l ranh gii bn ngoi ca lnh hi v khng gian cc o. 3/ NGHA CA V TR A L VIT NAM: a) ngha t nhin: - V tr a l quy nh c im c bn ca thin nhin nc ta mang tnh cht nhit i m gi ma. - Nc ta nm v tr tip gip gia lc a v i dng lin k vi vnh ai sinh khong Thi Bnh Dng v a trung hi, trn ng di lu v di c ca nhiu loi ng thc vt nn c nhiu ti nguyn khong sn v ti nguyn sinh vt v cng phong ph. - V tr v hnh th nc ta to nn s phn ha a dng ca t nhin thnh cc vng t nhin khc nhau gia min Bc vi min Nam, gia min ni v ng vng, ven bin, hi o. - Nc ta cng nm trong vng c nhiu thin tai nht l bo, l lt, hn hn thng xy ra hng nm. b) ngha kinh t, vn ha x hi v quc phng: - V kinh t: + Vit Nam nm trn ng t ng hng hi v hng khng quc t quan trng, to iu kin thun li cho nc ta giao lu vi cc nc trong khu vc v trn th gii. + Nc ta cn l ca ng m li ra bin thun li cho cc nc Lo, ng bc Thi Lan, Campuchia v khu vc Ty Nam Trung Quc. V tr a l thun li nh vy c ngha rt quan trng trong vic pht trin cc ngnh kinh t, cc vng lnh th, to iu kin thc hin chnh sch m ca, hi nhp vi cc nc trn th gii, thu ht vn u t ca nc ngoi. - V vn ha x hi: V tr a l to iu kin thun li cho nc ta chung sng ha bnh, hp tc hu ngh v cng pht trin vi cc nc, c bit l vi cc nc lng ging v cc nc trong khu vc ng Nam . - Bin ng i vi nc ta l mt hng chin lc c ngha quan trng trong Cng cuc xy dng, pht trin kinh t v bo v t nc,

Bi 6: T NC NHIU I NI
1/ C IM CHUNG CA A HNH: a) a hnh i ni chim phn ln din tch, nhng ch yu l i ni thp: b) Cu trc a hnh kh a dng: - a hnh thp dn t Ty Bc n ng Nam. - Hng ni gm 2 hng chnh: Hng Ty Bc - ng Nam v hng vng cung. c) a hnh chu s tc ng mnh m ca con ngi: 2/ CC KHU VC A HNH: a) Khu vc i ni: * a hnh ni chia thnh 4 vng: - Vng ni ng Bc:

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Nm t ngn sng Hng vi 4 cnh cung ln chm u Tam o, m ra v pha bc v pha ng: Sng Gm Ngn Sn, Bc Sn, ng Triu. + a hnh ni thp chim phn ln din tch chy theo hng vng cung ca cc thung lng sng Cu, sng Thng ... Nhng nh ni cao trn 2000m nm trn vng Thng ngun sng Chy. Cc khi ni vi s cao trn 1000m nm bin gii Vit Trung. Trung tm l vng i ni thp 500-600m. - Vng ni Ty Bc: + Nm gia sng Hng v sng C, c a hnh cao nht nc ta vi 3 mch ni ln hng ty bc ng nam (Pha ng l dy Hong Lin Sn, pha ty l a hnh ni trung bnh vi dy sng M chy dc bin gii Vit Lo, gia thp hn l dy ni xen cc sn nguyn, cao nguyn vi). - Vng ni Trng Sn Bc: T nam sng C ti dy Bch M, gm cc dy ni song song v v so le theo hng Ty Bc ng Nam vi a th thp, hp v c nng cao hai u. - Vng ni Trng Sn Nam: + Gm cc khi ni v cc cao nguyn. + Khi ni Kon Tum v khi ni Cc Nam Trung B c a hnh m rng v nng cao, nghing v pha ng. + Cc cao nguyn badan Ply Ku, k Lk, M Nng, Di Linh pha ty c a hnh tng i bng phng, lm thnh cc b mt cao 500-800-1000m. * a hnh bn bnh nguyn v vng i trung du: - Bn bnh nguyn ng Nam B vi bc thm ph sa c cao khong 100m v b mt ph badan cao chng 200m. - a hnh i trung du phn nhiu do tc ng ca dng chy chia ct cc thm ph sa c. Di i trung du rng nht nm ra ng bng sng Hng v thu hp ra ng bng ven bin min Trung.

Bi 7: T NC NHIU I NI (tip theo)

b) Khu vc ng bng: * ng bng chu th sng: c to thnh v pht trin do ph sa sng bi t dn trn mt vnh bin nng, thm lc a m rng. - ng bng sng Hng: rng khong 15.000 km 2, a hnh cao ra pha ty, ty bc, thp dn ra bin v b chia ct thnh nhiu . Do ven sng ngn l nn vng trong khng c bi ph sa hng nm, to thnh cc bc rung cao bc mu v cc trng ngp nc, vng ngoi thng xuyn c bi ph sa. - ng bng sng Cu Long (Ty Nam B): rng 40.000 km2, a hnh thp, phng. Trn b mt ng bng c mng li knh rch chng cht nn ma l nc ngp su vng trng ng Thp Mi, cn v ma cn, nc triu ln mnh lm 2/3 din tch ng bng b nhim mn. * ng bng ven bin: - C tng din tch 15.000 km2, phn nhiu hp ngang v b chia ct thnh nhiu ng bng nh. - Trong s hnh thnh ng bng, bin ng vai tr ch yu nn t y c c tnh ngho, nhiu ct, t ph sa. - nhiu ng bng thng c s phn chia lm 3 di: gip bin l cn ct, m ph; gia l vng thp trng, di trong cng c bi t thnh ng bng. 3/ TH MNH V HN CH V T NHIN CA CC KHU VC I NI V NG BNG TRONG PHT TRIN KINH T X HI: a) Khu vc i ni: * Cc th mnh v ti nguyn thin nhin: - Khong sn: cc m khong sn tp trung vng i ni l nguyn, nhin liu cho nhiu ngnh cng nghip. - Rng v t trng: to c s cho pht trin nn nng, lm nghip nhit i.

Ti nguyn rng giu c v thnh phn loi ng, thc vt v nhiu loi qu him. Cc b mt cao nguyn v cc thung lng to thun li cho vic hnh thnh cc vng chuyn canh cy cng nghip, cy n qu, pht trin chn nui i gia sc v trng cy lng thc.

a hnh bn bnh nguyn v i trung du thch hp trng cc cy cng nghip, cy n qu v hoa mu. + Ngun thy nng: cc sng min ni c tim nng thu in rt ln. + Tim nng du lch: min ni c iu kin pht trin cc loi hnh du lch (tham quan, ngh dng, du lch sinh thi ...) * Cc mt hn ch:

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- a hnh b chia ct mnh, nhiu sng sui, hm vc, sn dc gy tr ngi cho giao thng, cho vic khai thc ti nguyn v giao lu kinh t gia cc vng. - Do ma nhiu, dc ln, min ni cn l ni xy ra nhiu thin tai (l ngun, l qut, xi mn, trt l t ...) - Ti cc t gy su c nguy c pht sinh ng t. b) Khu vc ng bng: * Cc th mnh: - L c s pht trin nng nghip nhit i, a dng ha cc loi nng sn, c bit l go. - Cung cp cc ngun li thin nhin khc nh khong sn, thu sn v lm sn. - L ni c iu kin thun li tp trung cc thnh ph, khu cng nghip, trung tm thng mi. - Pht trin giao thng vn ti ng b, ng sng. * Hn ch: Thng xuyn chu thin tai nh bo, lt, hn hn ....

Bi 8: THIN NHIN CHU NH HNG SU SC CA

BIN

1/ KHI QUT CA BIN NG: - Bin ng l mt bin rng, c din tch 3,477 triu km2 (ln th hai trong cc bin ca Thi Bnh Dng). - L bin tng i kn, pha ng v ng nam c bao bc bi cc vng cung o. - Bin ng nm trong vng nhit i m gi ma. Tnh cht nhit i m gi ma v tnh cht khp kn ca Bin ng c th hin qua cc yu t hi vn (nhit , mui ca nc bin, sng, thu triu, hi lu) v sinh vt bin. 2/ NH HNG CA BIN NG I VI THIN NHIN VIT NAM: a) Kh hu: Nh c Bin ng, kh hu nc ta mang nhiu c tnh ca kh hu hi dng, iu ha hn. b) a hnh v cc h sinh thi vng ven bin: - Cc dng a hnh ven bin rt a dng: vnh ca sng, cc b bin mi mn, cc tam gic chu th vi bi triu ln, cc bi ct phng l, cc vng vnh nc su, cc o ven b v nhng rn san h ... c nhiu gi tr v kinh t bin (xy dng cng bin, khai thc v nui trng thy sn, du lch ...) - Cc h sinh thi vng ven bin rt a dng v giu c: H sinh thi rng ngp mn, h sinh thi trn t phn, nc mn, nc l v h sinh thi rng trn o. c) Ti nguyn thin nhin vng bin: - Ti nguyn khong sn: Du kh (c tr lng ln v gi tr nht), hai b du ln nht hin nay l Nam Trung Sn v Cu Long. Cc bi ct ven bin c tr lng ln titan, vng ven bin cn thun li cho ngh lm mui. - Ti nguyn hi sn: sinh vt giu thnh phn loi v c nng sut sinh hc cao, nht l ven b. Trong Bin ng c ti trn 2000 loi c, hn 100 loi tm, khong vi chc loi mc, hng nghn loi sinh vt ph du v sinh vt y. d) Thin tai: - Bo: Mi nm trung bnh c 3 n 4 c bo trc tip t Bin ng vo nc ta, gy nhiu thit hi nng n cho sn xut v i sng. - St l b bin: xy ra nhiu di b bin Trung B. - Ct bay, ct chy ln chim rung vn, lng mc v lm hoang ha t ai vng ven bin min Trung.

Bi 9: THIN NHIN NHIT I M GI MA

1/ KH HU NHIT I M GI MA: a) Tnh cht nhit i: - V tr nc ta nm trong vng ni ch tuyn. - Trong nm Mt Tri lun ng cao trn ng chn tri v qua thin nh hai ln. - Tng bc x ln, cn bng bc x dng quanh nm khin cho nhit trung bnh nm cao. Nhit trung bnh nm ln hn 200C. Tng s gi nng tu ni t 1400-3000 gi/ nm. b) Lng ma, m ln: - Lng ma ln, trung bnh nm t 1500-200mm, sn n gi bin v cc khi ni cao c th ln n 3500-4000mm - m khng kh cao, trn 80%, cn bng m lun lun dng. c) Gi ma:

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Vit Nam c hai ma gi chnh: gi ma ma ng v gi ma ma h. Gi Tn phong ch hot ng xen k gi ma v ch mnh ln r rt vo thi k chuyn tip gia 2 ma gi. * Gi ma ma ng: T thng 11 n thng 4. Min Bc chu tc ng ca khi kh lnh phng Bc thi theo hng ng bc, thng gi l gi ma ng Bc. - Gi ma ng Bc to nn mt ma ng lnh min Bc: Na u ma ng thi tit lnh kh, na sau ma ng thi tit lnh m c ma phng. - Gi ma ng Bc khi di chuyn xung pha nam suy yu dn, bt lnh hn v b chm li bi dy Bch M. - Trong thi gian ny, t Nng tr vo, tn phong bn cu bc cng thi theo hng ng Bc gy ma ven bin Trung b, trong khi Nam B v Ty Nguyn l ma kh. * Gi ma ma h: T thng 5 n thng 10. C hai lung gi cng hng ty nam thi vo nc ta. - Vo u ma h: Khi kh nhit i t Bc n Dng di chuyn theo hng ty nam xm nhp trc tip v gy ma ln cho ng bng Nam B v Ty Nguyn. Khi vt qua dy Trng Sn v cc dy ni dc bin gii Vit Lo, khi kh ny tr nn kh nng (gi phn Ty Nam hay cn gi l gi Lo). - Vo gia v cui ma h: Gi ma Ty Nam (xut hin t p cao cn ch tuyn na cu Nam) hot ng mnh. + Khi vt qua bin vng xch o, khi kh ny tr nn nng m thng gy ma ln v ko di cho cc vng n gi Nam B v Ty Nguyn. + Hot ng ca gi ma Ty Nam cng vi di hi t nhit i l nguyn nhn ch yu gy ma vo ma h cho c hai min Nam, Bc v ma vo thng 9 cho Trung B. + Do p thp Bc B, khi kh ny di chuyn theo hng ng nam vo Bc B, to nn gi ma ng Nam vo ma h min Bc. - S lun phin cc khi kh hot ng theo ma khc nhau c v hng v v tnh cht to nn s phn ma kh hu. + min Bc: c ma ng lnh kh, t ma v ma h nng m, ma nhiu. + min Nam: C hai ma: ma kh v ma ma m r rt.

Bi 10: THIN NHIN NHIT I M GI MA (tip theo)

2/ CC THNH PHN T NHIN KHC: a) a hnh: - Xm thc mnh min i ni + Trn cc sn dc, b mt a hnh b ct x, t b xi mn, ra tri, nhiu ni ch cn tr si ; bn cnh l hin tng t trt, l. + vng ni vi hnh thnh a hnh cacxt vi cc hang ng, sui cn. + Cc vng thm ph sa c: b chia ct thnh cc i thp xen thung lng rng. - Bi t nhanh ng bng h lu sng ra pha nam ng bng chu th sng Hng v pha ty nam ng bng sng Cu Long hng nm ln ra bin t vi chc n gn trm mt. b) Sng ngi - Mng li sng ngi dy c: + Trn ton lnh th c 2360 con sng c chiu di trn 10km. Dc b bin: c 20km gp mt ca sng. + Sng ngi nc ta nhiu, nhng phn ln l sng nh. - Sng ngi nhiu nc, giu ph sa. + Tng lng nc 839 t m3/ nm (trong c 60% lng nc nhn t ngoi lnh th). + Tng lng ph sa hng nm do sng ngi nc ta l 200 triu tn. - Ch nc theo ma: + Ma l tng ng vi ma ma, ma cn tng ng vi ma kh. Ch ma tht thng lm cho ch dng chy cng tht thng. c) t: - Feralit l loi t chnh Vit Nam. - Qu trnh feralit l qu trnh hnh thnh t c trng cho kh hu nhit i m. Trong iu kin nhit m cao, qu trnh phong ha din ra vi cng mnh, to nn mt lp t dy. Ma nhiu ra tri cc cht bad d tan (Ca2+, Mg2+, K+), lm t chua, ng thi c s tch t xi st (Fe 2O3) v xit nhm (Al2O3) to ra mu vng. V th loi t ny gi l t feralit (Fe-Al) vng. d) Sinh vt: - H sinh thi rng nguyn sinh c trng l rng rm nhit i m l rng thng xanh, cn li rt t.

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Hin nay ph bin l rng th sinh vi cc h sinh thi rng nhit i gi ma bin dng khc nhau: rng gi ma thng xanh, rng gi ma na rng l, rng tha kh rng l ti xavan, bi gai hn nhit i. - Thnh phn cc loi nhit i chim u th. - H sinh thi rng nhit i m gi ma pht trin trn t feralit l cnh quan tiu biu cho thin nhin nhit i m gi ma nc ta. 3/ NH HNG CA THIN NHIN NHIT I GI MA N HOT NG SN XUT V I SNG: a) nh hng n sn xut nng nghip: - Thun li: To iu kin pht trin nn nng nghip la nc, a dng ha cy trng, vt nui. - Kh khn: Hn hn, l lt, din bin kh hu tht thng. b) nh hng n cc hot ng sn xut khc v i sng; - Kh khn: Cc hot ng giao thng vn ti, du lch, cng nghip khai thc ... chu nh hng trc tip ca s phn ma kh hu, ch nc ca sng ngi. + m cao gy kh khn cho vic bo qun my mc, thit b, nng sn. + Cc thin tai nh bo, l lt, hn hn hng nm gy tn tht rt ln cho mi ngnh sn xut, gy thit hi v ngi v ti sn. + Cc hin tng thi tit tht thng nh dng lc, ma , sng mui, rt hi, kh nng ... cng gy nh hng ln n sn xut v i sng. + Mi trng thin nhin d b suy thoi. - Thun li: C iu kin pht trin cc ngnh kinh t nh: lm nghip, thy sn, giao thng vn ti v du lch v.v...

Bi 11: THIN NHIN PHN HA A DNG

1/ THIN NHIN PHN HA THEO BC NAM: - T Bc vo Nam, nhit gia tng do gc nhp x tng v do nh hng ca gi ma ng Bc lm gim nhit min Bc vo ma ng. - S khc nhau v nn nhit v bin lm kh hu v thin nhin nc ta c s khc nhau gia Bc v Nam (ranh gii l dy ni Bch M). a) Phn lnh th pha Bc (t dy Bch M tr ra): c trng cho kh hu nhit i m gi ma c ma ng lnh. + Nhit trung bnh nm trn 200C. Do nh hng ca gi ma ng Bc, nn min Bc c ma ng vi 23 thng lnh (t0 < 180C) th hin r ng bng Bc B v trung du pha Bc, + Cnh quan tiu biu l i rng nhit i gi ma. Thnh phn thc vt, ng vt nhit i chim u th, ngoi ra cn c cc loi cy cn nhit (d, re) v cc loi cy n i (sa mu, p mu), cc loi th c lng dy nh: gu, chn ... vng ng bng vo ma ng trng c c cc loi rau n i. b) Phn lnh th pha Nam (t dy Bch M tr vo): thin nhin mang sc thi ca vng kh hu cn xch o gi ma. + Nn nhit thin v kh hu xch o, quanh nm nng, nhit trung bnh nm trn 25 0C v khng c thng no di 200C. + Cnh quan thin nhin tiu biu l i rng cn xch o gi ma. Thnh phn thc vt, ng vt phn ln thuc vng xch o v nhit i t phng nam (M Lai - Innxia) i ln hoc t pha ty (n Mianma) di c sang. Trong rng xut hin nhiu loi cy chu hn, rng l vo ma kh. ng vt tiu biu l cc loi th ln vng nhit i v xch o (voi, h, bo ...). Vng m ly c trn, rn, c su ... 2/ THIN NHIN PHN HA THEO NG TY: T ng sang Ty, thin nhin nc ta c s phn ha thnh 3 di r rt: a) Vng bin v thm la a: - Vng bin ln gp 3 ln din tch t lin. nng su, rng-hp ca thm lc a c quan h cht ch vi vng ng bng, vng i ni k bn. - Thin nhin vng bin nc ta a dng v giu c. b) Vng ng bng ven bin: - Hnh thnh ng bng Bc b v ng bng Nam b, m rng cc bi triu thp phng, thm lc a rng, phong cnh thin nhin tr ph, xanh ti. - Di ng bng ven bin Trung b, i ni lan ra st bin, chia ct thnh nhng ng bng nh, ng b bin khc khuu vi thm lc a hp. Cc dng a hnh bi t, mi mn xen k nhau, cc cn ct, m ph kh ph bin. c) Vng i ni:

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

S phn ha thin nhin min i ni rt phc tp, ch yu l do tc ng ca gi ma vi hng ca cc dy ni. - Khi vng ni ng Bc c ma ng lnh n sm th vng ni thp pha nam Ty Bc ma ng bt lnh nhng kh hn, ma h n sm. Kh hu Ty Bc lnh ch yu do a hnh ni cao. - Trong khi sn ng Trng Sn c ma vo thu ng, th vng ni Ty Nguyn li l ma kh, nhiu ni kh hn gay gt. Ty Nguyn vo ma ma th bn sn ng Trng Sn nhiu ni li chu tc ng ca gi Ty kh nng.

Bi 12: THIN NHIN PHN HA A DNG (tip theo)

3/ THIN NHIN PHN HA THEO CAO: Theo cao, thin nhin nc ta c 3 ai cao: a) ai nhit i gi ma: C cao trung bnh 600-700m (min Bc) v n 900-1000m (min Nam). - Kh hu nhit i biu hin r rt, ma h nng (nhit trung bnh thng trn 25 0C). m thay i tu ni, t kh n m. - C hai nhm t: Nhm t ph sa (24%), nhm t feralit vng i ni thp (chim 60% din tch t t nhin). - Sinh vt: cc h sinh thi rng nhit i: + H sinh thi rng nhit i m l rng thng xanh hnh thnh nhng vng ni thp ma nhiu, kh hu m t, ma kh khng r. Rng c cu trc nhiu tng. + Cc h sinh thi rng nhit i gi ma: rng thng xanh, rng na rng l, rng tha nhit i kh. Cc h sinh thi pht trin cc loi th nhng c bit (h sinh thi rng nhit i thng xanh trn vi, rng ngp mn trn t mn, rng trm trn t phn, h sinh thi xavan, cy bi gai nhit i trn t ct, t thoi ha vng kh hn). b) ai cn nhit i gi ma trn ni: C cao t 600-700m n 2600m (min Bc) v t 900-1000m n 2600m (min Nam). - Kh hu mt m, khng c thng no nhit trn 250C, ma nhiu hn, m tng. - T 600-700m 1600-1700m, cc h sinh thi rng cn nhit i l rng v l kim pht trin trn t feralit c mn (c tnh chua, tng t mng). Trong rng xut hin nhiu chim, th cn nhit i phng Bc. Cc loi th lng dy nh gu, sc, cy, co. - Trn 1600-1700m hnh thnh t mn. Rng pht trin km, n gin v thnh phn loi (c ru, a y ph kn thn, cnh cy). Trong rng, xut hin cc loi cy n i v cc loi chim di c thuc khu h Himalaya. c) ai n i gi ma trn ni: T 2600m tr ln (ch c Hong Lin Sn). - Kh hu c tnh cht kh hu n i, quanh nm nhit di 15 0C, ma ng xung di 50C. C cc loi thc vt n i: quyn, Lnh sam, Thit sam 4) CC MIN A L T NHIN: a) Min Bc v ng Bc Bc B: - Ranh gii ca min dc theo t ngn sng Hng v ra pha ty, ty nam ng bng Bc B. - c im c bn: i ni thp chim u th, hng vng cung ca cc dy ni, cc thung lng sng ln vi ng bng m rng. Hot ng mnh ca gi ma ng Bc to nn mt ma ng lnh. - a hnh b bin a dng: ni thp phng, ni nhiu vnh, o, qun o. Vng bin c y nng, c vnh nc su thun li cho pht trin kinh t bin. - Ti nguyn khong sn; than, st, thic, ch, km ... Vng thm lc a vnh Bc B c b du kh sng Hng. - Nhng tr ngi ln trong s dng t nhin ca min: + Nhp iu ma kh hu, ca dng chy sng ngi bt thng. + Thi tit khng n nh. b) Min Ty Bc v Bc Trung B: - Gii hn ca min t hu ngn sng Hng ti dy ni Bch M - c im c bn: a hnh cao, cc dy ni xen k cc thung lng sng theo hng ty bc ng nam vi cc di ng bng thu hp, nh hng ca gi ma ng Bc b gim st lm tnh cht nhit i tng dn vi s c mt ca thnh phn thc vt phng Nam. - L min duy nht c a hnh ni cao nc ta vi ba ai cao. a hnh ni chim u th, trong vng c nhiu sn nguyn, cao nguyn, nhiu lng cho ... - Rng cn tng i nhiu vng ni Ngh An, H Tnh. - Khong sn: thic, st, crm, titan, apatit, vt liu xy dng ...

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Vng ven bin c nhiu cn ct, m ph, nhiu bi tm p. - Thin tai thng xy ra: bo, l, trt l t, hn hn. c) Min Nam Trung B v Nam B: - C gii hn t dy ni Bch M tr vo Nam. - Cu trc a cht a hnh kh phc tp, gm cc khi ni c, cc sn nguyn bc mn v cao nguyn badan, ng bng chu th sng ln v ng bng ven bin. B bin khc khuu, c nhiu vnh biu su c che chn bi cc o ven b. - c im c bn ca min: c kh hu cn xch o gi ma (nn nhit cao, bin nm nh, c hai ma ma v kh r rt). - Rng cy h Du pht trin, C cc loi th ln: voi, h, b rng, tru rng. Ven bin pht trin rng ngp mn, cc loi tru, rn, c su m ly, cc loi chim. Di nc giu tm, c. - Khong sn: du kh (c tr lng ln vng thm lc a), bxit (Ty Nguyn). - Kh khn trong s dng t ai ca min: + Xi mn, ra tri vng i ni. + Ngp lt trn din rng ng bng Nam B v h lu cc sng ln trong ma ma. + Thiu nc nghim trng vo ma kh.

Bi 14: S DNG V BO V TI NGUYN THIN NHIN

1/ S DNG V BO V TI NGUYN SINH VT: a) Ti nguyn rng: * Suy gim ti nguyn rng v hin trng rng: - che ph rng nc ta nm 1943 l 43%. Nm 1983, gim xung cn 22%. n 2005, tng ln t 38%. - Mc d tng din tch rng ang c phc hi, nhng ti nguyn rng vn b suy thoi v cht lng rng cha th phc hi. * Bin php bo v ti nguyn rng: - Theo quy hoch, phi nng che ph rng ca c nc ln 45-50%, vng ni dc phi t 70-80%. - Nhng quy nh v nguyn tc qun l, s dng v pht trin i vi ba loi rng: + i vi rng phng h: c k hoch, bin php bo v nui dng rng hin c, gy trng rng trn t trng, i ni trc. + i vi rng c dng: bo v cnh quan, a dng v sinh vt ca cc vn quc gia v khu bo tn thin nhin. + i vi rng sn xut: m bo duy tr pht trin din tch v cht lng rng, duy tr v pht trin hon cnh rng, ph v cht lng t rng.

Nhim v trc mt l thc hin chin lc trng 5 triu ha rng n nm 2010, nng che ph rng ln 43%. b) a dng sinh hc: * Suy gim a dng sinh hc: - Gii sinh vt t nhin nc ta c tnh a dng cao th hin s lng thnh phn loi, cc kiu h sinh thi v ngun gen qu him nhng ang b suy gim. - Tc ng ca con ngi lm thu hp din tch rng t nhin, ng thi cn lm ngho tnh a dng ca cc kiu h sinh thi, thnh phn loi v ngun gen. - Ngun ti nguyn sinh vt di nc, c bit ngun hi sn ca nc ta cng b gim st r rt. * Cc bin php bo v a dng sinh hc: - Xy dng v m rng h thng vn quc gia v cc khu bo tn thin nhin. - Ban hnh Sch Vit Nam. - Quy nh vic khai thc (cm khai thc g qu, khai thc g trong rng cm, rng non, gy chy rng; cm sn bn ng vt tri php; cm dng cht b nh bt c v cc dng c nh bt c con, c bt; cm gy c hi cho mi trng nc. 2/ S DNG V BO V TI NGUYN T:

Trin khai Lut bo v v pht trin rng. Giao quyn s dng t v bo v rng cho ngi dn.

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

a) Hin trng s dng ti nguyn t: Nm 2005, nc ta c 12,7 triu ha t c rng, 9,4 triu ha t s dng trong nng nghip (chim 28% tng din tch t t nhin, trung bnh hn 0,1 ha/ ngi). Kh nng m rng t nng nghip ng bng khng nhiu. - Do ch trng ton dn y mnh bo v rng v trng rng, din tch t trng, i trc gim mnh - Din tch t b suy thoi vn cn rt ln (hin nay c khong 9,3 triu ha t b e da hoang mc ha). b) Cc bin php bo v ti nguyn t: * i vi vng i ni: hn ch xi mn trn t dc phi p dng tng th cc bin php thu li, canh tc lm rung bc thang, o h vy c, trng cy theo bng. Ci to t hoang i trc bng cc bin php nnglm kt hp. Bo v rng v t rng, t chc nh canh, nh c cho dn c min ni. * i vi ng bng: - Cn c bin php qun l cht ch v c k hoch m rng din tch t nng nghip. ng thi vi thm canh, nng cao hiu qu s dng t, cn canh tc s dng t hp l, chng bc mu, gly, nhim mn, nhim phn. Bn phn ci to t thch hp. - Cn c bin php chng nhim lm thoi ha t do cht c ha hc, thuc tr su, nc thi cng nghip cha cht c hi, cht bn cha nhiu vi khun gy bnh hi cy trng. 3/ S DNG V BO V CC TI NGUYN KHC: - Ti nguyn nc: hai vn quan trng nht hin nay l ngp lt vo ma ma v thiu nc vo ma kh. Do vy phi s dng hiu qu, tit kim ti nguyn nc, m bo cn bng v phng chng nhim nc. - Ti nguyn khong sn: qun l cht ch vic khai thc khong sn, trnh lng ph ti nguyn v nhim mi trng. - Ti nguyn du lch: bo tn, tn ti gi tr ti nguyn v bo v cnh quan du lch khi b nhim, pht trin du lch sinh thi. - Khai thc, s dng hp l v bn vng cc ngun ti nguyn khc nh ti nguyn kh hu, ti nguyn bin.

Bi 15: BO V MI TRNG & PHNG CHNG THIN TAI

1/ BO V MI TRNG: - Tnh trng mt cn bng sinh thi mi trng: biu hin s gia tng ca bo, l lt, hn hn v cc hin tng bt thng v thi tit, kh hu ... - Tnh trng nhim mi trng: nhim mi trng nc, khng kh v t tr thnh vn nghim trng cc thnh ph ln, cc khu cng nghip, cc khu ng dn c v mt s vng ca sng ven bin. Bo v ti nguyn, mi trng bao gm vic s dng ti nguyn hp l, lu bn v m bo cht lng mi trng sng cho con ngi. 2/ MT S THIN TAI CH YU V BIN PHP PHNG CHNG: a) Bo: * Hot ng ca bo Vit Nam: - Trn ton quc: ma bo t thng 6 v kt thc vo thng 11, c khi bo sm vo thng 5 v mun sang thng 12, nhng cng yu. - Bo tp trung nhiu nht vo thng 9, sau n cc thng 10 v thng 8. Tng s cn bo ca ba thng ny chim ti 70% s cn bo trong ton ma. - Ma bo Vit Nam chm dn t Bc vo Nam. - Bo hot ng mnh nht ven bin Trung B - Trung bnh mi nm c t 3-4 cn bo b vo vng b bin nc ta, nm bo nhiu c 8-10 cn bo, nm bo t c 1-2 cn bo. CC A PHNG V THI GIAN CHU NH HNG CA BO NC TA Cc khu vc T Mng Ci n Thanh Ha T Thanh Ha n Qung Tr T Qung Tr n Qung Ngi T Qung Ngi n TP.HCM T TP.HCM n C Mau Thi gian c bo (Thng) 6-10 8-10 9-11 10,11 t chu nh hng ca bo Thi gian bo mnh Thng 8, thng 9 Thng 9 Thng 10 Thng 11 Thng 12

inh Th Minh Phng

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

* Hu qu ca bo Vit Nam: - Lng ma do bo gy ra thng t 300-400mm, c khi ti hoc trn 500-600mm. - Nc dng trn kt hp nc l do ma ln trn ngun dn v lm ngp lt trn din rng. - Trn bin, bo gy sng to dng cao 9-10m, lm lt p tu thuyn. - Gi bo lm mc nc bin dng cao thng ti 1,5-2m gy ngp mn vng ven bin. - Bo ln, gi git mnh i chiu tn ph c nhng cng trnh vng chc nh nh ca, cng s, cu cng, ct in cao th ... * Phng chng bo: + D bo v qu trnh hnh thnh v hng di chuyn ca bo. + Khi i trn bin, cc tu thuyn phi gp rt trnh xa vng trung tm bo hoc tr v t lin, hay tm ni tr n. + Vng ven bin cn cng c cng trnh bin. + Cn khn trng s tn dn khi c bo ln. + Chng bo kt hp chng lt, ng ng bng v chng l, chng xi mn min ni. b) Ngp lt: - Vng chu ng nghim trng nht l vng chu th sng Hng do din ma bo rng, mt t thp, xung quanh c sng, bin bao bc. Mt xy dng cao cng lm cho ngp lt nghim trng hn. - Ngp lt ng bng sng Cu Long khng ch do ma ln gy ra m cn do triu cng. - Trung B, nhiu vng trng Bc Trung B v ng bng h lu cc sng ln Nam Trung B cng b ngp lt mnh vo cc thng 9, 10 do ma bo ln, nc bin dng v l ngun v. c) L qut: - L qut xy ra nhng lu vc sng sui min ni, ni c a hnh chia ct mnh, dc ln, mt lp ph thc vt, b mt t d b bc mn khi c ma ln. Ma gy ra l qut c cng rt ln, lng ma ti 100-200 mm trong vi gi. - min Bc, l qut thng xy ra vo cc thng 6-10, tp trung vng ni pha Bc. min Trung, vo cc thng 10-12, l qut cng xy ra nhiu ni. - gim thiu tc hi do l qut, cn: Quy hoch pht trin cc im dn c trnh cc vng l qut nguy him v qun l s dng t ai hp l. ng thi thc hin cc bin php k thut thy li, trng rng, k thut nng nghip trn t dc nhm hn ch dng chy mt v chng xi mn t. d) Hn hn: - Kh hn ko di v tnh trng hn hn trong ma kh din ra nhiu ni. + min Bc, ti cc thung lng khut gi nh Yn Chu, Sng M (Sn La), Lc Ngn (Bc Giang) ma kh ko di 3-4 thng. + min Nam, ma kh khc nghit hn. Thi k kh hn ko di n 4-5 thng ng bng Nam B, vng thp Ty Nguyn, 6-7 thng vng ven bin Cc Nam Trung B. - hn ch bt thit hi do hn hn gy ra cn t chc phng chng tt. phng chng kh hn lu di phi gii quyt bng xy dng nhng cng trnh thu li hp l. e) Cc thin tai khc: - nc ta, Ty Bc l khu vc c hot ng ng t mnh nht, ri n khu vc ng Bc. + Khu vc min Trung t ng t hn. + Nam B, ng t biu hin rt yu. + Ti vng bin, ng t tp trung ven bin Nam Trung B. - Cc thin tai khc: Lc, ma , sng mui: tuy mang tnh cc b a phng nhng xy ra thng xuyn nc ta cng gy tc hi ln n sn xut v i sng nhn dn. 3/ CHIN LC QUC GIA V BO V TI NGUYN V MI TRNG: Chin lc m bo s bo v i i vi s pht trin bn vng. Cc nhim v ca chin lc l: - Duy tr cc qu trnh sinh thi ch yu v cc h thng sng c ngha quyt nh n i sng con ngi. - m bo s giu c ca t nc v vn gen, cc loi nui trng cng nh cc loi hoang di, c lin quan n li ch lu di ca nhn dn Vit Nam v ca c nhn loi. - m bo vic s dng hp l cc ngun ti nguyn t nhin, iu khin vic s dng trong gii hn c th phc hi c. - m bo cht lng mi trng ph hp vi yu cu v i sng con ngi. - Phn u t ti trng thi n nh dn s mc cn bng vi kh nng s dng hp l cc ti nguyn thin nhin. - Ngn nga nhim mi trng, kim sot v ci to mi trng

inh Th Minh Phng

10

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Bi 16: C IM DN S V PHN B DN C NC TA
1/ NG DN, C NHIU THNH PHN DN TC: * S dn nc ta l 84.156 nghn ngi (nm 2006). - Thun li: l ngun lao ng di do v l th trng tiu th rng ln. - Kh khn: tr ngi ln cho vic pht trin kinh t, gii quyt vic lm, nng cao i sng vt cht v tinh thn cho ngi dn. * Dn tc: 54 dn tc, nhiu nht l dn tc Vit (Kinh), chim khong 86,2% dn s, cc dn tc khc ch chim 13,8% dn s c nc. Ngoi ra, cn c khong 3,2 triu ngi Vit ang sinh sng nc ngoi. 2/ DN S CN TNG NHANH, C CU DN S TR: - Dn s tng nhanh, c bit vo cui th k XX, dn n hin tng bng n dn s, nhng khc nhau gia cc thi k. - Mc tng dn s hin nay c gim nhng cn chm, mi nm dn s vn tng thm trung bnh hn 1 triu ngi. - Gia tng dn s nhanh to nn sc p rt ln i vi pht trin kinh t x hi, bo v ti nguyn thin nhin mi trng v nng cao cht lng cuc sng. - Dn s nc ta thuc loi tr, ang c s bin i nhanh chng v c cu dn s theo nhm tui. C cu cc nhm tui ca nc ta nm 2005 nh sau: + T 0 n 14 tui: 27,0% + T 15 n 59 tui: 64,0% + T 60 tui tr ln: 9,0% 3/ PHN B DN C CHA HP L: - Mt dn s trung bnh 254 ngi/ km2 (2006). a) Phn b dn c khng u gia cc ng bng vi trung du, min ni: - ng bng tp trung khong 75% dn s, mt dn s cao. (ng bng sng Hng 1225 ngi/ km 2, ng bng sng Cu Long 429 ngi/ km2). - vng trung du, min ni mt dn s thp hn nhiu so vi ng bng, trong khi vng ny tp trung nhiu ti nguyn thin nhin quan trng ca t nc (Ty Nguyn 89 ngi/ km2, Ty Bc 69 ngi/ km2). b) Phn b dn c khng u gia thnh th v nng thn: Nm 2005, dn s thnh th chim 26,9%, dn s nng thn chim 73,1% 4/ CHIN LC PHT TRIN DN S HP L V S DNG C HIU QU NGUN LAO NG CA NC TA: - Tip tc thc hin cc gii php kim ch tc tng dn s, y mnh tuyn truyn cc ch trng, chnh sch, php lut v dn s v k hoch ha gia nh. - Xy dng chnh sch di c ph hp thc y s phn b dn c, lao ng gia cc vng. - Xy dng quy hoch v chnh sch thch hp nhm p ng xu th chuyn dch c cu dn s nng thn v thnh th. - a xut khu lao ng thnh mt chng trnh ln, c gii php mnh v chnh sch c th m rng th trng xut khu lao ng. i mi mnh m phng thc o to ngi lao ng xut khu c tc phong cng nghip. - y mnh u t pht trin cng nghip trung du, min ni, pht trin cng nghip nng thn khai thc ti nguyn v s dng ti a ngun lao ng ca t nc.

Bi 18: TH HA
1/ C IM TH HA NC TA: a) Qu trnh th ha nc ta din ra chm chp, trnh th ha thp: T th k 3 trc cng nguyn, thnh C Loa (kinh nh nc u Lc) c coi l th u tin nc ta. T nm 1975 n nay, qu trnh th ha c chuyn bin kh tch cc, nhng c s h tng vn cn mc thp. b) T l dn thnh th tng: Nm 2005, s dn thnh th chim 26,9% dn s c nc, nhng cn thp so vi cc nc trong khu vc. c) Phn b th din ra khng ng u gia cc vng: C nc c 689 th, trong tp trung nhiu trung du min ni Bc b, ng bng sng Hng, ng bng sng Cu Long. Ni t th nht l Ty Bc, sau Duyn hi Nam Trung B, Ty Nguyn. 2/ MNG LI TH NC TA:

inh Th Minh Phng

11

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Mng li th c phn thnh 6 loi da vo cc tiu ch c bn nh s dn, chc nng, mt dn s, t l dn tham gia vo hot ng sn xut phi nng nghip. - n nm 2004, nc ta c: 5 thnh ph trc thuc Trung ng, 2 th c bit l H Ni v Thnh ph H Ch Minh. 3/ NH HNG CA TH HA N PHT TRIN KINH T X HI: - thi ha c tc ng mnh ti ha trnh chuyn dch c cu kinh t nc ta. - Cc th c nh hng rt ln n s pht trin kinh t x hi ca cc a phng, cc vng trong nc. - Cc thnh ph, th x l cc th trng tiu th sn phm, hng ha ln v a dng, l ni s dng ng o lc lng lao ng c trnh chuyn mn k thut; c c s vt cht k thut hin i, c sc ht i vi u t trong nc v ngoi nc, to ra ng lc cho s tng trng v pht trin kinh t. - Cc th c kh nng to ra nhiu vic lm v thu nhp cho ngi lao ng. - Hu qu xu ca qu trnh th ha: vn nhim mi trng, an ninh trt t x hi ....

Bi 20: CHUYN DCH C CU KINH T

1/ CHUYN DCH C CU NGNH KINH T: * Chuyn dch theo hng: tng t trng ca khu vc II (cng nghip v xy dng), gim t trng ca khu vc I (nng lm thy sn), t trng ca khu vc III (dch v) kh cao nhng cha n nh. - Xu hng chuyn dch nh vy l ph hp vi yu cu chuyn i c cu kinh t theo hng cng nghip ha, hin i ha. Tuy nhin, tc chuyn dch cn chm. * S chuyn dch c cu kinh t trong ni b ngnh kh r: - khu vc I: + Xu hng l gim t trng ngnh nng nghip, tng t trng ngnh thy sn. + Rong nng nghip (theo ngha hp), t trng ca ngnh trng trt gim, t trng ca ngnh chn nui tng. - khu vc II: + Cng nghip ang c xu hng chuyn i c cu ngnh sn xut v a dng ha sn phm ph hp hn vi yu cu th trng v tng hiu qu u t. + Ngnh cng nghip ch bin c t trng tng, cng nghip khai thc c t trng gim. + Trong tng ngnh cng nghip, c cu sn phm cng chuyn i theo hng tng t trng ca cc sn phm cao cp, c cht lng v cnh tranh c v gi c, gim cc loi sn phm cht lng thp v trung bnh khng ph hp vi yu cu ca th trng trong nc v xut khu. - khu vc III: + c nhng bc tng trng, nht l trong lnh vc lin quan n kt cu h tng kinh t v pht trin th. + Nhiu loi hnh dch v mi ra i nh: vin thng, chuyn giao cng ngh, t vn u t ... 2/ CHUYN DCH C CU THNH PHN KINH T: - Chuyn bin tch cc, ph hp vi ng li pht trin kinh t nhiu thnh phn trong thi k i mi. - Kinh t nh nc tuy c gim v t trng nhng vn gi vai tr ch o trong nn kinh t. - T trng ca kinh t ngoi Nh nc ngy cng tng. 3/ CHUYN DCH C CU LNH TH KINH T: - hnh thnh cc vng ng lc pht trin kinh t, vng chuyn canh v cc khu cng nghip tp trung, khu ch xut c quy m ln. - hnh thnh ba vng kinh t trng im: Vng kinh t trng im pha Bc, vng kinh t trng im min Trung, vng kinh t trng im pha Nam.

Bi 21: C IM NN NNG NGHIP NC TA

1/ NN NNG NGHIP NHIT I: a) iu kin t nhin v ti nguyn thin nhin cho php nc ta pht trin mt nn nng nghip nhit i: - Kh hu nhit i m gi ma, phn ha theo chiu Bc Nam v theo chiu cao ca a hnh nh hng rt cn bn n c cu ma v v c cu sn phm nng nghip. - S phn ha ca cc iu kin a hnh v t trng cho php v ng thi i hi p dng cc h thng canh tc khc nhau gia cc vng. + trung du v min ni, th mnh l cc cy lu nm v chn nui gia sc ln.

inh Th Minh Phng

12

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ ng bng, th mnh l cc cy trng ngn ngy, thm canh, tng v v nui trng thu sn. - Tnh cht nhit i gi ma ca thin nhin nc ta lm cho vic phng chng thin tai, su bnh hi cy trng, dch bnh i vi vt nui lun lun l nhim v quan trng. b) Nc ta ang khai thc ngy cng c hiu qu c im ca nn nng nghip nhit i: - Cc tp on cy, con c phn b ph hp vi cc vng sinh thi nng nghip. - C cu ma v c nhng thay i quan trng. - Tnh ma v c khai thc tt hn nh y mnh hot ng vn ti, p dng rng ri cng nghip ch bin v bo qun nng sn, - y mnh sn xut nng sn xut khu (go, cph, cao su, hoa qu, ...) 2/ PHT TRIN NN NNG NGHIP HIN I SN XUT HNG HA GP PHN NNG CAO HIU QU CA NNG NGHIP NHIT I: - c im nn nng nghip hin nay: + C s tn ti song song nn nng nghip t cp t tc, sn xut theo li c truyn v nn nng nghip hng ha, p dng tin b k thut hin i. + Chuyn t nng nghip t cp t tc sang nng nghip hng ha. Nn nng nghip c truyn + Sn xut nh, cng c th cng, s dng nhiu sc ngi, nng sut lao ng thp. + Nn nng nghip tiu nng mang tnh cht t cp t tc (mi c s sn xut, mi a phng u sn xut nhiu loi sn phm, v phn ln sn phm tiu dng ti ch). + Cn ph bin nhiu vng lnh th ca nc ta. Nn nng nghip hng ha + Mc ch sn xut quan trng l to ra nhiu li nhun. + Sn xut theo hng nng nghip hng ha, y mnh sn xut thm canh, chuyn mn ha, s dng ngy cng nhiu my mc, vt t nng nghip, cng ngh mi (trc thu hoch v sau thu hoch), nng nghip gn lin vi cng nghip ch bin v dch v nng nghip. + Ngy cng pht trin, c bit nhng ni c truyn thng sn xut hng ha, cc vng gn cc trc giao thng, cc thnh ph ln.

3. KINH T NNG THN NC TA ANG CHUYN DCH R NT: a) Hot ng nng nghip l b phn ch yu ca kinh t nng thn: - Khu vc kinh t nng nghip bao gm: nng nghip, lm nghip, ng nghip, thy sn. - Cc hot ng phi nng nghip (cng nghip v xy dng, dch v) ngy cng chim t trng ln hn trong kinh t nng thn. b) Kinh t nng thn bao gm nhiu thnh phn kinh t: - Cc doanh nghip nng-lm nghip v thu sn. - Cc hp tc x nng-lm nghip v thy sn. - Kinh t h gia nh. - Kinh t trang tri. c) C cu kinh t nng thn ang tng bc chuyn dch theo hng sn xut hng ha v a dng ha, trn con ng cng nghip ha, hin i ha: - Sn xut hng ha trong nng nghip th hin r nt s y mnh chuyn mn ha nng nghip, hnh thnh cc vng nng nghip chuyn mn, kt hp nng nghip vi cng nghip ch bin, hng mnh ra xut khu. - S chuyn dch c cu kinh t nng thn th hin : + Thay i t trng ca cc thnh phn to nn c cu. + Cc sn phm chnh trong nng lm thu sn v cc sn phm phi nng nghip khc.

Bi 24: VN PHT TRIN NGNH THY SN V LM NGHIP

1/ NGNH THY SN: a) Nhng iu kin thun li v kh khn pht trin ngnh thu sn * Thun li: - B bin di 3.260 km v vng c quyn kinh t rng ln.

inh Th Minh Phng

13

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Ngun li hi sn kh phong ph: tng tr lng khong 3,9-4,0 triu tn, c hn 2000 loi c, 1647 loi gip xc, hn 100 loi tm, nhuyn th c hn 2500 loi, rong bin hn 600 loi ... Ngoi ra cn c nhiu loi c sn (hi sm, bo ng ...) - C 4 ng trng trng im: Ng trng C Mau Kin Giang (ng trng vnh Thi Lan), Ng trng Ninh Thun Bnh Thun B Ra Vng Tu, Ng trng Hi Phng Qung Ninh (ng trng vnh Bc B) Ng trng qun o Hong Sa, qun o Trng Sa. - Dc b bin c bi triu, m ph, cnh rng ngp mn thun li cho nui trng thy sn nc l. - mt s hi o c cc rn , l ni tp trung nhiu thy sn c git tr kinh t ... - Ven b c nhiu o v vng, vnh to iu kin cho cc bi c . - C nhiu sng sui, knh rch, ao h, vng ng bng c cc trng c th nui th c, tm nc ngt. - Nhn dn c kinh nghim v truyn thng nh bt v nui trng thu sn. - Cc phng tin tu thuyn, ng c c trang b ngy cng tt hn. - Cc dch v thy sn v ch bin thu sn c m rng. - Nhu cu v cc mt hng thu sn trong nc v th gii tng nhiu trong nhng nm gn y. - S i mi chnh sch ca Nh nc v pht trin ngnh thu sn. * Kh khn: - Hng nm c ti 9-10 cn bo xut hin Bin ng v khong 30-35 t gi ma ng bc, gy thit hi v ngi v ti sn, hn ch s ngy ra khi. - Tu thuyn, cc phng tin nh bt ni chung cn chm c i mi. - H thng cc cng c cn cha p ng yu cu. - Vic ch bin thu sn, nng cao cht lng thng phm cng cn nhiu hn ch. - mt s vng ven bin, mi trng b suy thoi v ngun li thy sn cng b e da suy gim. b) S pht trin v phn b ngnh thu sn: * Pht trin mnh trong nhng nm gn y: - Sn lng thy sn nm 2005 hn 3,4 triu tn, ln hn sn lng tht cng li t chn nui gia sc, gia cm. - Sn lng thy sn tnh bnh qun trn u ngi hin nay khong 42kg/ nm. - Nui trng thy sn chim t trng ngy cng cao trong c cu sn xut v gi tr sn lng thy sn. * Khai thc thu sn: - Sn lng khai thc hi sn nm 2005 t 1791 nghn tn (gp 2,7 ln nm 1990), trong ring c bin l 1367 nghn tn. Sn lng khai thc ni a t khong 200 nghn tn. - Tt c cc tnh gip bin u y mnh nh bt hi sn, nhng ngh c c vai tr ln hn cc tnh duyn hi Nam Trung B v Nam B. - Cc tnh dn u v sn lng nh bt l Kin Giang, B Ra Vng Tu, Bnh nh, Bnh Thun v C Mau (ring 4 tnh chim 38% sn lng thy sn khai thc c nc). * Nui trng thy sn: - Nui tm:

Ngh nui tm nc l (tm s, tm he, tm ro, ...) v tm cng xanh pht trin mnh. K thut nui tm i t qung canh sang qung canh ci tin, bn thm canh v thm canh cng nghip. Vng nui tm ln nht: ng bng sng Cu Long, ni bt cc tnh C Mau, Bc Liu, Sc Trng, Bn Tre, Tr Vinh v Kin Giang. Ngh nui tm cng ang pht trin mnh hu ht cc tnh duyn hi.

Tnh n nm 2005, sn lng tm nui ln ti 327194 tn, ring ng bng sng Cu Long l 265.761 tn (chim 81,2%). - Nui c nc ngt: Cng pht trin, c bit ng bng sng Cu Long v ng bng sng Hng (ni bt l An Giang) Tnh n nm 2005, sn lng c nui ln ti 179 triu tn, ring.

2/ NGNH LM NGHIP: a) Ngnh lm nghip nc ta c vai tr v mt kinh t v sinh thi: Nc ta 3/4 din tch l i ni, li c vng rng ngp mn ven bin. Do vy ngnh lm nghip c v tr c bit trong c cu kinh t ca hu ht cc vng lnh th.

inh Th Minh Phng

14

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

b) Ti nguyn rng ca nc ta vn giu c, nhng b suy thoi nhiu: - Tng din tch ca rng nm 1943 l 14,3 triu ha, che ph 4,0%. n nm 1983, din tch rng cn 7,2 triu ha, che ph 22,0%. n 2006, nh cng tc trng rng v bo v rng, din tch rng t 12,9 triu ha, che ph 39,0%. Mc d tng din tch rng ang dn tng ln, nhng ti nguyn rng vn b suy thoi, v cht lng rng khng ngng gim st. * Rng c chia thnh 3 loi: - Rng phng h (gn 7 triu ha), c ngha rt quan trng i vi mi sinh, bao gm: cc khu rng u ngun, cc cnh rng chn ct bay, cc di rng chn sng. - Rng c dng: cc vn quc gia (Cc Phng, Ba V, Ba B, Bch M, Nam Ct Tin ..), cc khu d tr thin nhin, cc khu bo tn vn ha lch s mi trng. - Rng sn xut (khong 5,4 triu ha): rng tre na, rng ly g, ci ... c) S pht trin v phn b ngnh lm nghip: - Cc hot ng lm nghip bao gm: lm sinh (trng rng, khoanh nui bo v rng) v khai thc, ch bin g, lm sn. * Trng rng: C nc c khong 2 triu ha rng trng tp trung, trong ch yu l rng lm nguyn liu giy, rng g tr m, thng nha ..., rng phng h. Hng nm, c nc trng trn di 200 nghn ha rng tp trung. * Khai thc, ch bin g v lm sn: - Mi nm, khai thc khong 2,5 triu m3 g, khong 120 triu cy tre lung v gn 100 triu cy na. - Cc sn phm g quan trng nht l: g trn, g x, vn sn, g, g lng v g dn. C nc c hn 400 nh my ca x v vi nghn xng x g th cng. - Cng nghip bt giy v giy c pht trin. Ln nht l nh my giy Bi Bng (tnh Ph Th), Lin hip giy Tn Mai (ng Nai). - Rng cn c khai thc cung cp ngun g ci v than ci.

Bi 25: T CHC LNH TH NNG NGHIP

1/ CC NHN T TC NG TI T CHC LNH TH NNG NGHIP NC TA: - S tc ng tng hp ca nhiu nhn t t nhin, kinh t x hi, k thut, lch s ... ln cc hot ng nng nghip trn cc vng lnh th khc nhau ca nc ta l c s cho t chc lnh th nng nghip. - S phn ha cc iu kin t nhin v ti nguyn thin nhin to ra ci nn ca s phn ha lnh th nng nghip. Trn nn chung y, cc nhn t kinh t x hi, k thut, lch s ... c tc ng khc nhau. - Trong iu kin ca nn kinh t t cp t tc, sn xut nh th s phn ha lnh th nng nghip b chi phi ch yu bi cc iu kin t nhin. Khi nng nghip tr thnh nn sn xut hng ha, th cc nhn t kinh t x hi tc ng rt mnh, lm cho t chc lnh th nng nghip chuyn bin. 2/ CC VNG NNG NGHIP NC TA: T chc lnh th nng nghip nc ta c xc nh theo 7 vng nng nghip v cng nghip ch bin. (Xem bng 25.1 trang 107 v 108/ SGK) 3/ NHNG THAY I TRONG T CHC LNH TH NNG NGHIP NC TA: a) T chc lnh th nng nghip ca nc ta trong nhng nm qua thay i theo hai xu hng chnh: - Tng cng chuyn mn ha sn xut. Pht trin cc vng chuyn canh quy m ln i vi cc sn phm nng nghip, ch yu. -y mnh a dng ha nng nghip, a dng ha kinh t nng thn. (Xem bng 25.2 trang 109/ SGK) b) Kinh t trang tri c bc pht trin mi, thc y sn xut nng, lm, thy sn theo hng sn xut hng ha: - Kinh t trang tri nc ta pht trin t kinh t h gia nh, nhng tng bc a nng nghip thot khi tnh trng t cp, t tc ln sn xut hng ha. (Xem bng 25.3 trang 110/ SGK)

Bi 26: C CU NGNH CNG NGHIP

1/ C CU CNG NGHIP THEO NGNH: * C cu ngnh cng nghip nc ta tng i a dng:

inh Th Minh Phng

15

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Theo cch phn loi hin hnh, nc ta c 3 nhm vi 29 ngnh cng nghip: nhm cng nghip khai thc (4 ngnh), nhm cng nghip ch bin (23 ngnh) v nhm sn xut, phn phi in, kh t, nc (2 ngnh). - Ngnh trng im l ngnh c th mnh lu di, hiu qu cao v kinh t x hi v c tc ng mnh n cc ngnh kinh t khc. Mt s ngnh cng nghip trng im ca nc ta: Nng lng. Ch bin lng thc thc phm. Dt may. Ho cht phn bn cao su. Vt liu xy dng. C kh in t ... - C cu ngnh cng nghip c s chuyn dch r rt nhm thch nghi vi tnh hnh mi hi nhp vo th trng th gii v khu vc. * Phng hng ch yu hon thin c cu ngnh: - Xy dng mt c cu ngnh cng nghip tng i linh hot, thch nghi vi c ch th trng, ph hp vi tnh hnh pht trin thc t ca t nc cng nh xu th chung ca khu vc v th gii. - y mnh cc ngnh cng nghip ch bin nng lm thu sn, cng nghip sn xut hng tiu dng; tp trung pht trin cng nghip khai thc v ch bin du kh; a cng nghip in nng i trc mt bc. Cc ngnh khc c th iu chnh theo nhu cu ca th trng trong v ngoi nc. - u t theo chiu su, i mi trang thit b v cng ngh nhm nng cao cht lng v h gi thnh sn phm. 2/ C CU CNG NGHIP THEO LNH TH: * Hot ng cng nghip tp trung ch yu mt s khu vc: - Bc B: ng bng sng Hng v vng ph cn l khu vc c mc tp trung cng nghip cao nht c nc. T H Ni, hot ng cng nghip vi chuyn mn ha khc nhau lan ta i nhiu hng dc theo cc tuyn ng giao thng huyt mch.

Hi Phng H Long Cm Ph (c kh khai thc than). p Cu Bc Giang (vt liu xy dng, phn ha hc). ng Anh Thi Nguyn (c kh, luyn kim). Vit Tr Lm Thao (ho cht giy). Sn La Ho Bnh (thu in). Nam nh Ninh Bnh Thanh Ho (dt may, in, vt liu xy dng).

- Nam B: hnh thnh mt di phn b cng nghip, trong ni ln cc trung tm cng nghip hng u c nc nh Tp. H Ch Minh, Bin Ho, Vng Tu... Dc theo Duyn hi min Trung c cc trung tm: Nng (quan trng nht), Vinh, Quy Nhn, Nha Trang... cc khu vc cn li, nht l vng ni, hot ng cng nghip pht trin chm; phn b ri rc, phn tn. * S phn ho lnh th cng nghip nc ta l kt qu tc ng ca hng lot nhn t: Nhng khu vc tp trung cng nghip thng gn lin vi s c mt ca ti nguyn thin nhin, ngun lao ng c tay ngh, th trng, kt cu h tng v v tr a l thun li. Nhng khu vc gp nhiu hn ch trong pht trin cng nghip (trung du v min ni) l do s thiu ng b ca cc nhn t trn, c bit l giao thng vn ti. - Hin nay, ng Nam tr thnh vng dn u vi t trng khong tng gi tr sn xut cng nghip ca c nc. Tip theo l ng bng sng Hng v ng bng sng Cu Long nhng t trng thp hn nhiu. 3/ C CU CNG NGHIP THEO THNH PHN KINH T: - C cu cng nghip theo thnh phn kinh t bao gm: khu vc Nh nc, khu vc ngoi Nh nc v khu vc c vn u t nc ngoi. + Khu vc kinh t Nh nc c: Trung ng v a phng. + Khu vc kinh t ngoi Nh nc c: tp th, t nhn, c th. - Xu hng chung l: gim mnh t trng ca khu vc Nh nc, tng t trng ca khu vc ngoi Nh nc, c bit l khu vc c vn u t ca nc ngoi.

BI 27: VN PHT TRIN MT S NGNH CNG NGHIP TRNG IM

inh Th Minh Phng 16

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

1/ CNG NGHIP NNG LNG: a) Cng nghip khai thc nguyn, nhin liu: * Cng nghip khai thc than: - Than antraxit: tp trung khu vc Qung Ninh vi tr lng hn 3 t tn, cho nhit lng 7000 8000 calo/kg. - Than nu: phn b ng bng sng Hng, tr lng hng chc t tn. - Than bn: tp trung nhiu khu vc U Minh. - Sn lng than lin tc tng, nm 2005 t gn 34 triu tn. * Cng nghip khai thc du, kh: - Du kh nc ta tp trung cc b trm tch cha du ngoi thm lc a vi tr lng vi t tn du v hng trm t m3 kh. Hai b trm tch c trin vng nht v tr lng v kh nng khai thc l b Cu Long v b Nam Cn Sn. - Khai thc du kh bt u t nm 1986. sn lng tng lin tc v t hn 18.5 triu tn/ nm 2005. - Kh t ang c khai thc phc v cho cc nh my in. - Cng nghip lc, ho du chun b ra i vi Nh my lc du Dung Qut (Qung Ngi) vi cng sut 6.5 triu tn/ nm. b) Cng nghip in lc: - Tim nng pht trin in lc rt nhiu: than, du, tr lng thu in, nng lng sc gi, sc nc ... - Sn lng in tng rt nhanh (t 5,2 t kwh nm 1985 ln gn 52,1 t kwh nm 2005). - C cu sn lng in: giai on 1991 1996, thu in lun chim hn 70%; n 2005, sn xut in t than v kh chim 70% sn lng, trong t trng cao nht thuc v iezen-tuabin kh. - V mng li ti in: ng ch l ng dy siu cao p 500 KV t Ho Bnh i Ph Lm (Tp. H Ch Mnh) di 1488km. * Thy in: - Tim nng rt ln, tp trung ch yu h thng sng Hng (37%) v h thng sng ng Nai (19%) - Cc nh my thy in ln: Min Tn nh my Ho Bnh Thc B Bc Sn La (ang xy dng) Tuyn Quang (ang xy dng) Y-a-li Trung v Ty Nguyn Hm Thun a Mi a Nhim Nam * Nhit in: - C s nhin liu cho cc nh my nhit in min Bc l than, ch yu t cc m ti Qung Ninh, cn min Trung v min Nam li da vo ngun u nhp ni. T sau nm 1995 c thm kh t nhin phc v cho cc nh my in chy bng tuc bin kh B Ra, Ph M v C Mau. - Cc nh my nhit in ln ca nc ta: Min Bc Tn nh my Ph Li 1 Ph Li 2 Ung B Ung B m rng Nhin liu Than Than Than Than Cng sut 440 MW 600 MW 150 MW 300 MW Tr An Thc M Nm sng Chy Gm Cng sut 1920 MW 110 MW 2400 MW 342 MW

Xe Xan La Ng a Nhim ng Nai B

720 MW 300 MW 160 MW 400 MW 150 MW

inh Th Minh Phng

17

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Ninh Bnh Ph M 1,2,3,4 B Ra Nam Hip Phc (Tp.HCM) Th c (Tp.HCM) C Mau 1 & 2 Than Kh Kh Du Du Kh 110 MW 4164 MW 411 MW 375 MW 165 MW 1500 MW

2/ CNG NGHIP CH BIN LNG THC, THC PHM: - L ngnh cng nghip trng im, c c cu ngnh a dng (nh c ngun nguyn liu ti ch phong ph v th trng tiu th rng ln trong v ngoi nc) bao gm: Ch bin sn phm trng trt (cng nghip xy xt, ng ma; ch, c ph, thuc l; ru, bia, nc ngt; sn phm khc). Ch bin sn phm chn nui (sa v cc sn phm t sa, tht v cc sn phm t tht). Ch bin hi sn (nc mm, mui; tm, c; sn phm khc). - C s nguyn nhin liu, tnh hnh sn xut v phn b mt s phn ngnh ca cng nghip thc phm nc ta. (Xem bng 27.1 trong SGK trang 123).

BI 28: VN T CHC LNH TH CNG NGHIP

1/ KHI NIM: T chc lnh th cng nghip l s sp xp, phi hp gia cc qu trnh v c s sn xut cng nghip trn mt lnh th nht nh s dng hp l cc ngun lc sn c nhm t hiu qu cao v mt kinh t, x hi v mi trng. 2/ C NHN T CH YU NH HNG TI T CHC LNH TH CNG NGHIP: a) Cc nhn t bn trong: - V tr a l. - Ti nguyn thin nhin (khong sn, ngun nc, ti nguyn khc). - iu kin kinh t x hi (dn c v lao ng, trung tm kinh t v mng li th, iu kin khc). b) Cc nhn t bn ngoi: - Th trng. - S hp tc quc t (vn, cng ngh, t chc qun l). 3/ CC HNH THC CH YU V T CHC LNH TH CNG NGHIP: a) im cng nghip: - nc ta c nhiu im cng nghip. Cc im cng nghip n l thng hnh thnh cc tnh min ni nh Ty Bc, Ty Nguyn. b) Khu cng nghip: - Khu cng nghip (c hiu l khu cng nghip tp trung) l hnh thc t chc lnh th cng nghip mi c hnh thnh nc ta t thp nin 90 ca th k XX cho n nay. - Do chnh ph (hoc c quan chc nng c Chnh ph y nhim) quyt nh thnh lp, c ranh gii a l xc nh, chuyn sn xut cng nghip v thc hin cc dch v h tr sn xut cng nghip, khng c dn c sinh sng. - nc ta, ngoi khu cng nghip tp trung cn c khu ch xut (ch bin xut khu) v khu cng ngh cao. - Tnh n thng 8/2007, c nc hnh thnh 150 khu cng nghip tp trung, khu ch xut, khu cng ngh cao, trong c 90 khu ang i vo hot ng. - Cc khu cng nghip tp trung phn b khng u theo lnh th. Tp trung nht l ng Nam B (ch yu l Tp. H Ch Minh, ng Nai, Bnh Dng, B Ra Vng Tu), sau n ng bng sng Hng (phn ln H Ni, Hi Phng) v Duyn hi min Trung. cc vng khc, vic hnh thnh cc khu cng nghip tp trung cn b hn ch. c) Trung tm cng nghip: - Trong qu trnh cng nghip ho nc ta, nhiu trung tm cng nghip c hnh thnh. Da vo vai tr ca trung tm cng nghip (hoc vo gi tr sn xut cng nghip), c th chia thnh cc nhm sau y:

inh Th Minh Phng

18

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Cc trung tm c ngha quc gia (hoc quy m rt ln v ln): Tp. H Ch Minh, H Ni. + Cc trung tm c ngha vng (hoc quy m trung bnh): Hi Phng, Nng, Cn Th... + Cc trung tm c ngha a phng (hoc quy m nh): Vit Tr, Thi Nguyn, Vinh, Nha Trang... d) Vng cng nghip: - Theo quy hoch ca B Cng nghip nm (2001), c nc c phn thnh su vng cng nghip: + Vng 1: Cc tnh Trung du v min ni Bc B (tr Qung Ninh) + Vng 2: Cc tnh thuc ng bng sng Hng v Qung Ninh, Thanh Ho, Ngh An, H Tnh. + Vng 3: Cc tnh t Qung Bnh n Ninh Thun. + Vng 4: Cc tnh thuc Ty Nguyn (tr Lm ng). . + Vng 5: Cc tnh ng Nam B v Bnh Thun, Lm ng. + Vng 6: Cc tnh thuc ng bng sng Cu Long.

BI 30: VN PHT TRIN NGNH GIAO THNG VN TI V THNG TIN LIN LC

1/ GIAO THNG VN TI: a) ng b (ng t): - Mng li ng b c m rng v hin i ho. V c bn, mng li ng t ph kn cc vng. - Cc tuyn ng chnh: t Lng Sn n C Mau: + Quc l 1 di 2300 km, l tuyn ng xng sng ca c h thng ng b nc ta, ni cc vng kinh t (tr Ty Nguyn) v hu ht cc trung tm kinh t ln ca c nc. + ng H Ch Minh l trc ng b xuyn quc gia th hai, c ngha thc y s pht trin kinh t x hi ca di t pha ty ca nc. + Trong qu trnh hi nhp quc t, h thng ng b ca nc ta ang c kt ni vo h thng ng b trong khu vc vi cc tuyn ng thuc mng ng b xuyn . b) ng st: - Tng chiu di ng st nc ta l 3143 km. - ng st Thng Nht (H Ni Thnh ph H Ch Minh) di 1726 km l trc giao thng quan trng theo hng Bc Nam. - Cc tuyn ng chnh khc: H Ni Hi Phng (102 km), H Ni Lo Cai (293 km), H Ni Thi Nguyn (75 km), H Ni ng ng (162,5 km), Lu X-Kp-Ung B Bi Chy (175 km). c) ng sng: - Chiu di giao thng 11000 km. - Cc tuyn chnh: + H thng sng Hng Thi Bnh. + H thng sng M Cng ng Nai. + Mt s sng ln min Trung. d) ng bin: - Thun li: ng b bin di 3260 km, nhiu vng, vnh rng, kn gi v nhiu o, qun o ven b, nm trn ng hng hi quc t. - Cc tuyn ng bin ven b ch yu l theo hng Bc Nam. Quan trng nht l tuyn Hi Phng Thnh ph H Ch Minh, di 1500 km. - Cc cng bin v cm cng quan trng l: Hi Phng, Ci Ln, Nng Lin Chiu Chn My, Nha Trang, Si Gn Vng Tu Th Vi. e) ng hng khng: - L ngnh non tr, nhng c bc tin nhanh. - u nm 2007, c nc c 19 sn bay, trong c 5 sn bay quc t. - Cc tuyn ng bay trong nc c khai thc trn c s ba u mi ch yu l: H Ni, Thnh ph H Ch Minh v Nng. Ngoi ra, c cc ng bay n nhiu nc trong khu vc v trn th gii. g) ng ng: - Vn chuyn bng ng ng ngy cng pht trin, gn vi s pht trin ca ngnh du kh. - Ngoi tuyn ng ng vn chuyn sn phm xng du B12 (Bi Chy H Long) ti cc tnh ng bng sng Hng, cc ng ng dn kh t ni khai thc du kh ngoi thm lc a vo t lin c xy dng v i vo hot ng. 2/ NGNH THNG TIN LIN LC: a) Bu chnh:

inh Th Minh Phng

19

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- C tnh phc v cao, mng li rng khp. - Ton b mng li Bu chnh Vit Nam c hn 300 bu cc vi bn knh phc v l 5,85 km/ bu cc, khong 18 nghn im phc v vi mt bnh qun 2,3 km/im v hn 8000 im bu in vn ho x. - Hn ch: mng li phn b cha u, cng ngh nhn chung cn lc hu, quy trnh nghip v hu ht cc a phng vn mang tnh th cng, thiu lao ng c trnh cao ... - Hng pht trin: c gii ho, t ng ho, tin hc ho; bn cnh cc hot ng cng ch, y mnh cc hot ng kinh doanh. b) Vin thng: - Tc pht trin nhanh vt bc v n u c cc thnh tu k thut hin i cao. - Trc thi k i mi, mng li v thit b vin thng c k, lc hu; cc dch v vin thng ngho nn. - Nhng nm gn y, Vin thng Vit Nam tng trng vi tc cao, t mc trung bnh 30%/nm. n nm 2005, c trn 15,8 triu thu bao in thoi, t 19 thu bao/100 dn. in thoi n hu ht cc x trong ton quc. - Cng tc nghin cu, ng dng cc thnh tu khoa hc k thut, cng ngh mi, hin i ang c ch trng u t. S dng mng k thut s, t ng ho v a dch v. Cc tuyn truyn dn lin tnh viba v cp quang t tiu chun vo loi cao nht hin nay. Vit Nam c trn 5000 knh i quc t qua cc h thng thng tin v tinh v cp bin hin i. - Mng li vin thng nc ta tng i a dng v khng ngng pht trin. + Mng in thoi: bao gm mng ni ht v mng ng di, mng c nh v mng di ng. Mng in thoi v s my in thoi tng vi tc rt nhanh (s thu bao in thoi tng 112 ln t 1990 n 2005); v k thut, cng ngh c s ho hon ton. + Mng phi thoi: ang c m rng v pht trin vi nhiu loi hnh dch v mi, k thut tin tin, bao gm: mng Fax, mng truyn bo trn knh thng tin. + Mng truyn dn: c s dng vi rt nhiu phng thc khc nhau nh: mng dy trn, mng truyn dn Viba, mng truyn dn cp si quang, mng vin thng quc t... - Mng li vin thng quc t ngy cng pht trin mnh, hi nhp vi th gii thng qua thng tin v tinh v cp bin. Nm 2005, c khong 7,5 triu ngi Vit Nam s dng Internet.

BI 31: VN PHT TRIN THNG MI, DU LCH

1/ THNG MI: a) Ni thng: - C nc hnh thnh th trng thng nht, hng ho phong ph, a dng. - Ni thng thu ht s tham gia ca nhiu thnh phn kinh t (Nh nc, ngoi Nh nc, tp th, t nhn, c th). b) Ngoi thng: - Th trng bun bn ngy cng c m rng theo hng a dng ho, a phng ho. Thng 1/2007, Vit Nam tr thnh thnh vin th 150 ca WTO v hin c quan h bun bn vi hu ht cc nc v cc vng lnh th trn th gii. - Th trng xut khu ln nht hin nay l M, tip n l Nht Bn, Trung Quc. - Kim ngch nhp khu tng ln kh mnh, phn nh s phc hi v pht trin ca sn xut v tiu dng cng nh p ng yu cu xut khu. - Cc mt hng nhp khu: ch yu l nguyn liu, t liu sn xut ( my mc, thit b, nguyn, nhin, vt liu) v mt phn nh l hng tiu dng. - Cc th trng nhp khu ch yu l: khu vc Chu Thi Bnh Dng v Chu u. 2/ DU LCH a) Ti nguyn du lch: - Ti nguyn du lch l cnh quan thin nhin, di tch lch s, di tch cch mng, gi tr nhn vn, cng trnh lao ng sng to ca con ngi c th c s dng nhm tha mn nhu cu du lch, l yu t c bn hnh thnh cc im du lch, khu du lch nhm to s hp dn du lch. * Ti nguyn du lch nc ta phong ph, a dng: Ti nguyn t nhin v ti nguyn nhn to. - T nhin: + a hnh: c c ng bng, i ni, b bin, hi o, to nn nhiu cnh quan p; a hnh ccxt (vnh H Long, ng Phong Nha...) c khong 125 bi bin ln nh dc b bin.

inh Th Minh Phng

20

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Kh hu: s phn ho theo v , theo ma, theo cao to nn s a dng ca kh hu tng i thun li cho pht trin du lch. + Nc: nhiu vng sng nc (h thng sng Cu Long, h Ba B, Ho Bnh, Du Ting, Thc B...) tr thnh cc im tham quan du lch. Nc khong thin nhin; vi trm ngun, c sc ht cao i vi du khch. + Sinh vt: c nhiu gi tr trong vic pht trin du lch, c bit l cc vn quc gia. - Nhn vn: + Cc di tch vn ho lch s: c khong 4 vn, trong hn 2600 di tch c Nh nc xp hng. Tiu biu nht l cc di tch c cng nhn l di sn vn ho th gii (C Hu, Ph c Hi An, Di tch M Sn, Nh nhc cung nh Hu, Cng ching Ty Nguyn). + Cc l hi: din ra hu nh khp trn t nc v lun lun gn lin vi cc di tch vn ho lch s. + Tim nng v vn ho dn tc, vn ngh dn gian v hng lot lng ngh truyn thng vi nhng sn phm c sc mang tnh ngh thut cao. b) Tnh hnh pht trin v cc trung tm du lch ch yu: - Ngnh du lch nc ta hnh thnh t nhng nm 60 ca th k XX. Nhng ch tht s pht trin nhanh t u thp k 90 n nay nh chnh sch i mi ca Nh nc. - T nm 1991 n 2005, s lt khch v doanh thu t du lch ca nc ta tng nhanh. - Cc trung tm du lch ln nht nc ta: + H Ni ( pha Bc), Thnh ph H Ch Minh ( pha Nam), Hu Nng ( min Trung). + Ngoi ra, cn mt s trung tm du lch quan trng khc nh H Long, Hi Phng, Nha Trang, Lt, Cn Th...

BI 32: VN KHAI THC TH MNH TRUNG DU V MIN NI BC B

1/ KHI QUT CHUNG: - Gm cc tnh: + Phn Ty Bc: in Bin, Lai Chu, Sn La, Ho Bnh. + Phn ng Bc: Lo Cai, Yn Bi, Ph Th, H Giang, Tuyn Quang, Cao Bng, Lng Sn, Bc Kn, Thi Nguyn, Bc Giang v Qung Ninh. - C din tch ln nht nc ta (trn 101 nghn km 2), s dn 12 triu ngi (nm 2006), chim khong 30,5% din tch v 14,2% dn s c nc. - C v tr a l c bit, mng li giao thng vn ti c u t, nng cp, nn ngy cng thun li cho vic giao lu vi cc vng khc trong nc v xy dng nn kinh t m. - C ti nguyn thin nhin a dng, c kh nng a dng ho c cu kinh t, vi nhng th mnh v cng nghip khai thc v ch bin khong sn, thu in, nn nng nghip nhit i c c nhng sn phm cn nhit v n i, pht trin tng hp kinh t bin, du lch. - L vng tha dn. Mt dn s min ni 50-100 ngi/km2, trung du 100-300 ngi/km2, nn hn ch v th trng ti ch v v lao ng. - C nhiu dn tc t ngi vi kinh nghim trong sn xut v chinh phc t nhin. Tnh trng lc hu, nn du canh du c... vn cn mt s b tc ngi. - L vng cn c a cch mng, c di tch in Bin Ph lch s. - C s vt cht k thut c nhiu tin b. Nhng vng ni c s vt cht k thut cn ngho, d b xung cp. 2/ KHAI THC, CH BIN KHONG SN V THU SN V THU IN: * Vng giu ti nguyn khong sn bc nht nc ta: Cc khong sn chnh: than, st, thic, ch km, ng, apatit, pyrit, vi v st lm xi mng, gch ngi, gch chu la... - Vng than Qung Ninh l vng than ln nht v cht lng than tt nht ng Nam . Hin nay, sn lng khai thc vt mc 30 triu tn/nm. - Ty Bc c mt s m kh ln nh: ng niken (Sn La). t him (Lai Chu). - ng Bc c nhiu kim loi ng k: M st Yn Bi. Thic v bxit Cao Bng.

inh Th Minh Phng

21

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Km ch Ch in (Bc cn). ng vng (Lo Cai). Cc khong sn phi kim loi ng k c apatit (Lo Cai). * Tr nng thu in cc sng sui kh ln: - H thng sng Hng ( 11 triu kw) chim hn 1/3 tr nng thu in ca c nc. Ring sng gn 6 triu kw. - Ngun thy nng ln ny ang c khai thc. Nh my thy in Thc B trn sng Chy (110MW). Nh my thu in trn sng (1900MW). Hin nay ang xy dng nh my thu in Sn La 2400MW (trn sng ), thu in Tuyn Quang 300MW (trn sng Gm). - Nhiu nh my thu in nh ang c xy dng trn cc ph lu ca cc sng. 3/ TRNG V CH BIN CY CNG NGHIP, CY DC LIU, RAU QU CN NHIT V N I: - C phn ln din tch l t feralit trn phin, vi v cc m khc, ngoi ra cn c t ph sa c ( trung du). t ph sa c dc cc thung lng sng v cc cnh ng min ni nh Than Uyn, Ngha L, in Bin, Trng Khnh... - C kh hu nhit i m gi ma, c ma ng lnh, li chu nh hng su sc ca iu kin a hnh vng ni. Nh vy, trung du v min ni Bc B c th mnh c bit pht trin cc cy cng nghip c ngun gc cn nhit v n i. y l vng ch ln nht c nc vi cc loi ch ni ting Ph Th, Thi Nguyn, Yn Bi ... - Cc vng ni gip bin gii Cao Bng, Lng Sn, trn vng ni cao Hong Lin Sn c iu kin kh hu thun li cho trng cc loi cy thuc qu (tam tht, ng quy, trng, hi, tho qu...), cc cy n qu (mn, o v l). Sa Pa c th trng rau n i v sn xut ht ging quanh nm, trng hoa xut khu. * Kh khn: - Rt m, rt hi, sng mui v tnh trng thiu nc v ma ng. * Mng li cc c s cng nghip ch bin nng sn cha cn xng vi th mnh ca vng. - y mnh sn xut cy cng nghip v cy c sn cho php pht trin nn nng nghip hng ho c hiu qu cao v c tc dng hn ch nn du canh, du c trong vng. 4/ CHN NUI GIA SC: - C nhiu ng c, ch yu trn cc cao nguyn cao 600-700m, pht trin chn nui tru, b (ly tht v ly sa), nga, d. B sa c nui tp trung cao nguyn Mc Chu (Sn La). Tru, b tht c nui rng ri, nht l tru. n tru 1,7 triu con (chim 1/2 n tru c nc), n b 900 nghn con (chim 16% n b c nc, nm 2005). - Hin nay, nhng kh khn trong cng tc vn chuyn cc sn phm chn nui ti vng tiu th (ng bng v th) lm hn ch vic pht trin chn nui gia sc ln ca vng. Thm vo , cc ng c cng cn c ci to, nng cao nng sut. - Hoa mu lng thc dnh cho chn nui nhiu hn, nn n ln trong vng tng nhanh hn 5,8 triu con (chim 21% n ln c nc) nm 2005. 5/ KINH T BIN: Vng bin Qung Ninh giu tim nng, pht trin nng ng. - Pht trin mnh nh bt hi sn, nht l nh bt xa b v nui trng thu sn. - Pht trin du lch bin o (qun th du lch H Long). - ang xy dng v nng cp cng Ci Ln, to cho s hnh thnh khu cng nghip Ci Ln...

BI 33: VN CHUYN DCH C CU KINH T THEO NGNH NG BNG SNG HNG

1/ CC TH MNH CH YU CA VNG: - Gm 11 tnh, thnh ph: Vnh Phc, H Ty, Bc Ninh, Hi Dng, Hng Yn, H Nam, Nam nh, Thi Bnh, Ninh Bnh, thnh ph H Ni v Hi Phng. - Din tch gn 15 nghn km2 (chim 4,5% din tch ton quc) v s dn (nm 2006) 18,2 triu ngi (chim 4,5% din tch v 21,6% dn s c nc). a) V tr a l: nm trong vng kinh t trng im, gip cc vng Trung du min ni Bc B, Bc Trung B v gip Bin ng. b) Ti nguyn thin nhin: - t nng nghip: 51,2% din tch ng bng, trong t ph sa mu m 70% thun li cho pht trin nng nghip.

inh Th Minh Phng

22

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Ti nguyn nc: phong ph (nc mt, nc di t, nc nng, nc khong). - Bin: c kh nng pht trin cng bin, du lch, thu hi sn. - Khong sn: vi, st, cao lanh; ngoi ra cn c than nu v tim nng v kh t. c) iu kin kinh t x hi: - Dn c, lao ng: ngun lao ng di do c kinh nghim sn xut phong ph. - C s h tng: Mng li giao thng pht trin mnh, kh nng cung cp in, nc c m bo. - C s vt cht k thut: tng i tt, phc v sn xut v i sng. Cc th mnh khc: th trng rng, c lch s khai thc lnh th lu i. 2/ CC HN CH CH YU CA VNG: - C s dn ng nht c nc. Mt dn s cao 1225 ngi/km 2, gp 4,8 ln mt trung bnh ca c nc (2006), gy kh khn cho gii quyt vic lm. - Chu nh hng ca nhng thin tai nh bo, l lt, hn hn... Mt s loi ti nguyn (t, nc trn mt...) b suy thoi. L vng thiu nguyn liu cho vic pht trin cng nghip; phn ln nguyn liu phi a t vng khc n. - Vic chuyn dch c cu kinh t cn chm, cha pht huy th mnh ca vng. 3/ CHUYN DCH C CU KINH T THEO NGNH V CC NH HNG CHNH: a) Thc trng: - T trng gi tr sn xut ca nng, lm, ng nghip gim, cng nghip xy dng tng, dch v c nhiu bin chuyn. Nm 2005, trong c cu kinh t, ngnh nng, lm, ng nghip chim 25,1%; cng nghip xy dng chim 29,9%; dch v chim 45,0%. - C cu kinh t theo ngnh c s chuyn dch theo chiu hng tch cc; tuy nhin, cn chm. b) Cc nh hng chnh: - Xu hng chnh l phi tip tc gim t trng ca khu vc I (nng lm ng nghip) v tng nhanh t trng ca khu vc II (cng nghip xy dng) v khu vc III (dch v) trn c s m bo tng trng kinh t vi tc nhanh, hiu qu cao gn vi vic gii quyt cc vn x hi v mi trng. - Vic chuyn dch c cu kinh t trong ni b tng ngnh c s khc nhau, nhng trng tm l pht trin v hin i ho cng nghip ch bin, cc ngnh cng nghip khc v dch v gn vi yu cu pht trin nn nng nghip hng ho. + i vi khu vc I: gim t trng ca ngnh trng trt, tng t trng ca ngnh chn nui v thu sn. Ring trong ngnh trng trt li gim t trng ca cy lng thc v tng dn t trng ca cy cng nghip, cy thc phm, cy n qu. + i vi khu vc II: qu trnh chuyn dch li gn vi vic hnh thnh cc ngnh cng nghip trng im (ch bin lng thc thc phm, ngnh dt may v da giy, ngnh sn xut vt liu xy dng, ngnh c kh k thut in in t). + i vi khu vc III: du lch l mt ngnh tim nng, trong tng lai, du lch s c v tr xng ng trong nn kinh t ca vng. Cc dch v khc nh ti chnh, ngn hng, gio dc o to... cng pht trin mnh.

BI 35: VN PHT TRIN KINH T X HI BC TRUNG B

1/ KHI QUT CHUNG: - Gm cc tnh: Thanh Ho, Ngh An, H Tnh, Qung Bnh, Qung Tr, Tha Thin Hu. - Din tch: 51,5 nghn km2, s dn 10,6 triu ngi (nm 2006), chim 15,6% din tch v 12,7% dn s c nc. - Kh hu: + Chu nh hng ca gi ma ng Bc v ma ng, c bit l Thanh Ho v mt phn Ngh An. + Chu nh hng ca gi phn Ty Nam v ma h vi thi tit nng v kh. + C nhiu hn hn, bo, l v triu cng. - Ti nguyn: + Khong sn: crmt, thic, st, vi, st lm xi mng, qu. + Rng c din tch tng i kh. + Cc h thng sng C, M c gi tr ln v thu li, giao thng thu ( h lu) v tim nng thu in. + Cc ng bng nh hp, ch c ng bng Thanh Ngh Tnh ln hn c hn ch cho pht trin nng nghip.

inh Th Minh Phng

23

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Din tch vng g i tng i ln, c kh nng pht trin kinh t vn rng, chn nui gia sc ln. + Dc ven bin c kh nng pht trin nh bt v nui trng thu sn. + Ti nguyn du lch: cc bi tm ni ting (Sm Sn, Ca L, Thin Cm, Thun An), di sn thin nhin th gii Phong Nha K Bng, di sn vn ho th gii C Hu v Nh nhc cung nh Hu. - Kinh t x hi: + Mc sng ca dn c cn thp. + Hu qu chin tranh cn li nhiu. + C s h tng cn ngho, vic thu ht cc d n u t nc ngoi cn hn ch. 2/ HNH THNH C CU NNG LM NG NGHIP: - C ngha i vi s hnh thnh c cu kinh t chung ca vng: + Gp phn to ra c cu ngnh. + To th lin hon trong pht trin c cu kinh t theo khng gian. + T trng cng nghip cn b. Vic y mnh cng nghip ho, hin i ho trong giai on hin nay i hi phi pht huy cc th mnh sn c ca vng, trong c th mnh v nng lm ng nghip. a) Khai thc th mnh v lm nghip: - Din tch rng 2,46 triu ha, chim khong 20% din tch rng c nc. che ph rng l 47,8% (nm 2006),ch ng sau Ty Nguyn. - Trong rng c nhiu loi g qu (tu, lim, sn, kin kin, sng l, lt hoa, ..), nhiu lm sn, chim, th c gi tr. - Hin nay, rng giu ch cn tp trung ch yu vng su gip bin gii Vit Lo. - Rng sn xut chim khong 34% din tch, cn khong 50% din tch l rng phng h v 16% l rng c dng. - Hng lot lm trng hot ng chm lo vic khai thc i i vi tu b v bo v rng. - Vic bo v v pht trin vn rng gip bo v mi trng sng ca ng vt hoang d, gi gn ngun gen ca cc loi ng thc vt qu him, cn c tc dng iu ho ngun nc, hn ch tc hi ca cc cn l t ngt trn cc sng ngn v dc. - Vic trng rng ven bin c tc dng chn gi, bo v ngn khng cho ct bay, ct chy, ln rung ng, lng mc. b) Khai thc tng hp cc th mnh v nng nghip ca trung du, ng bng v ven bin: - Vng i trc ni c th mnh v chn nui i gia sc (n tru 750 nghn con, n b 1,1 tru con). - t badan (din tch tuy khng ln, nhng kh mu m) l ni hnh thnh mt s vng chuyn canh cy cng nghip lu nm (c ph, cao su, h tiu, ch). - Trn cc ng bng: phn ln l t ct pha, thun li cho pht trin cy cng nghip hng nm (lc, ma, thuc l...), khng tht thun li cho cy la. hnh thnh mt s vng chuyn canh cy cng nghip hng nm v cc vng la thm canh. Bnh qun lng thc theo u ngi nm 2005 t 348 kg/ ngi. c) y mnh pht trin ng nghip: - Cc tnh u c kh nng pht trin ngh c bin. Tuy nhin, tu thuyn c cng sut nh, nh bt ven b l chnh. - Hin nay, vic nui thu sn nc l, nc mn ang c pht trin kh mnh. 3/ HNH THNH C CU CNG NGHIP V PHT TRIN C S H TNG GIAO THNG VN TI: a) Pht trin cc ngnh cng nghip trng im v cc trung tm cng nghip chuyn mn ho: - Cng nghip ca vng hin ang pht trin da trn mt s ti nguyn khong sn c tr lng ln, ngun nguyn liu ca nng lm thu sn v ngun lao ng di do, tng i r. - C cu cng nghip ca vng cha tht nh hnh v s c nhiu bin i sp ti. - Mt s khong sn vn cn dng tim nng hoc c khai thc khng ng k (crmt, thic...) - Trong vng c mt s nh my xi mng ln nh Bm Sn, Nghi Sn (Thanh Ho), Hong Mai (Ngh An). Nh my thp lin hp H Tnh (s dng qung st Thch Kh) c k kt xy dng. - Vn pht trin c s nng lng (in) l mt u tin trong pht trin cng nghip: + Nhu cu v in ch yu da vo li in quc gia. + Mt s nh my thu in ang c xy dng: Bn V (320MW) trn sng C (Ngh An), Ca i (97MW) trn sng Chu (Thanh Ho), Ro Qun trn sng Ro Qun (64MW) Qung Tr. - Cc trung tm cng nghip ca vng l Thanh Ho Bm Sn, Vinh, Hu. b) Xy dng c s h tng trc ht l giao thng vn ti: - Mng li giao thng ca vng ch yu gm: quc l 1, ng st Thng Nht, cc tuyn ng ngang (quc l 7,8,9), ng H Ch Minh.

inh Th Minh Phng

24

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Hng lot ca khu c m pht trin giao thng vi cc nc lng ging, trong Lao Bo l ca khu quc t quan trng. - Mt s cng nc su ang c u t xy dng, hon thin (Nghi Sn, Vng ng, Chn My). - Cc sn bay Ph Bi (Hu), Vinh (Ngh An), ng Hi (Qung Bnh) c nng cp.

BI 36: VN PHT TRIN KINH T X HI DUYN HI NAM TRUNG B

1/ KHI QUT CHUNG: - Gm: thnh ph Nng, cc tnh Qung Nam, Qung Ngi, Bnh nh, Ph Yn, Khnh Ho, Ninh Thun, Bnh Thun, - Din tch: gn 44,4 nghn km2, s dn gn 8,9 triu ngi, chim 13,4% din tch v 10,5% dn s c nc (nm 2006). - C 2 qun o xa b: Hong Sa (huyn o thuc TP Nng), Trng Sa (huyn o thuc tnh Khnh Ho). * c im t nhin: - Di Lnh th hp nm pha ng Trng Sn Nam, pha bc c dy ni Bch M lm ranh gii t nhin vi Bc Trung B, pha nam l ng Nam B. - Cc nhnh ni n ngang ra bin chia nh phn duyn hi thnh cc ng bng nh hp, to nn hng lot cc bn o, cc vng vnh v nhiu bi bin p. - Kh hu: ma v thu ng, c hin tng phn v ma h. Ma ma c l lt. V ma kh, hn hn ko di, c bit Ninh Thun v Bnh Thun. - Cc dng sng c l ln nhanh, nhng v ma kh rt cn. - C nhiu tim nng to ln v pht trin nh bt v nui trng hi sn. - Khong sn: vt liu xy dng, c bit ct lm thu tinh (Khnh Ho), vng Bng Miu (Qung Nam), du kh (thm lc a Cc Nam Trung B). - Din tch rng hn 1,77 triu ha. che ph rng 38,9%, trong 97% l rng g, c nhiu loi g, chim v th qu. - ng bng nh hp, t ct pha v t ct l chnh, c ng bng Tuy Ho (Ph Yn) l mu m. - Cc vng g thun li cho chn nui b, d, cu. * V kinh t x hi: - Trong chin tranh, chu tn tht v ngi v ca. - C nhiu dn tc t ngi. - C mt chui th tng i ln nh Nng, Quy Nhn, Nha Trang, Phan Thit. - L vng thu ht c cc d n u t ca nc ngoi. - C cc di sn vn ho th gii: Ph c Hi An, Di tch M Sn (Qung Nam). 2/ PHT TRIN TNG HP KINH T BIN: a) V ngh c: - Bin nhiu tm, c v cc hi sn khc. Tnh no cng c bi tm, bi c, ln nht l cc tnh cc Nam Trung B. - Sn lng thu sn nm 2005 vt 624 nghn tn, ring sn lng c bin l 420 nghn tn, trong c nhiu loi c qu nh c thu, ng, trch, nc, hng, phn, nhiu loi tm, mc... - B bin c nhiu vng, m ph thun li cho nui trng thu sn. - Hot ng ch bin hi sn ngy cng a dng, phong ph. b) V du lch bin: - C nhiu bi bin ni ting: M Kh ( Nng), Sa Hunh (Qung Ngi), Quy Nhn (Bnh nh), Nha Trang (Khnh Ho), C N (Ninh Thun), Mi N (Bnh Thun)... - Vic pht trin du lch bin gn lin vi du lch o v hng lot hot ng du lch ngh dng, th thao khc nhau. c) V dch v hng hi: - C nhiu a im xy dng cng nc su. - Hin ti c mt s cng tng hp ln do Trung ng qun l: Nng, Quy Nhn, Nha Trang. ang xy dng cng nc su Dung Qut. d) V khai thc khong sn thm lc a v sn xut mui: - Hin nay tin hnh khai thc cc m du kh pha ng qun o Ph Qu (Bnh Thun).

inh Th Minh Phng

25

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Vic sn xut mui cng thun li. Cc vng sn xut mui ni ting l C N, Sa Hunh... 3/ PHT TRIN CNG NGHIP V C S H TNG: - hnh thnh mt chui cc trung tm cng nghip, ln nht l Nng, tip n l Nha Trang, Quy Nhn, Phan Thit. - Cng nghip ch yu l c kh, ch bin nng lm thu sn v sn xut hng tiu dng. - hnh thnh mt s khu cng nghip tp trung v c khu ch xut. - Rt hn ch v ti nguyn nhin liu, nng lng. C s nng lng (in) cha p ng nhu cu pht trin cng nghip cng nh cc hot ng kinh t khc ca vng. - Vn cng nghip nng lng (in) c gii quyt theo hng s dng in li quc gia qua ng dy 500 kV, xy dng mt s nh my thy in quy m trung bnh nh sng Hinh (Ph Yn), Vnh Sn (Bnh nh), tng i ln nh Hm Thun a Mi (Bnh Thun), A Vng (Qung Nam). - Vng kinh t trng im min Trung ang c ch trng u t, c bit vi vic xy dng khu kinh t m Chu Lai, khu kinh t Dung Qut, cng nghip ca vng s c bc pht trin r nt trong nhng thp k ti. - Vic pht trin c s h tng giao thng vn ti (nng cp quc l 1 v ng st Bc Nam, khi phc h thng sn bay ca vng, pht trin cc tuyn ng ngang, xy dng cc cng nc su) to ra th m ca cho vng.

BI 37: VN KHAI THC TH MNH TY NGUYN

1/ KHI QUT CHUNG: - Gm cc tnh: Kon Tum, Gia Lai, k Lk, k Nng v Lm ng. - Din tch t nhin gn 54,7 nghn km2, s dn gn 4,9 triu ngi (nm 2006), chim 16,5% din tch v 5,8% dn s c nc. - L vng duy nht khng gip bin, gip duyn hi Nam Trung B, lin k vi ng Nam B, gip H Lo v ng Bc Campuchia. - t ai mu m, ti nguyn kh hu v rng a dng, to nhiu tim nng to ln v nng, lm nghip. - Khong sn: Bxit ( Tr lng hng t tn). - Tr nng thu in kh, trn cc sng X Xan, Xr Pk v thng ngun sng ng Nai. - L vng tha dn nht nc ta, l a bn c tr ca nhiu dn tc t ngi vi truyn thng vn ha c o. - iu kin kinh t x hi cn nhiu kh khn: + Thiu lao ng lnh ngh, cn b khoa hc k thut. + Mc sng ca nhn dn cn thp, t l cha bit c bit vit cn cao. + C s h tng cn thiu thn nhiu, trc ht l mng li ng giao thng, cc c s dch v y t, gio dc, dch v k thut. + Cng nghip trong vng mi trong giai on hnh thnh, vi cc trung tm cng nghip nh v im cng nghip. 2/ PHT TRIN CNG NGHIP LU NM: - t badan v kh hu cn xch o rt ph hp vi vic trng cc cy cng nghip lu nm. + t badan c tng phong ph ho su, giu cht dinh dng, phn b tp trung vi nhng mt bng rng ln thun li cho vic thnh lp cc nng trng v vng chuyn canh quy m ln. + Kh hu c tnh cht cn xch o vi mt ma ma v mt ma kh ko di (c khi 4-5 thng). + Do nh hng ca cao, nn bn cnh cc cy cng nghip nhit i (c ph, cao su, h tiu) c th trng c cy c ngun gc cn nhit i (ch) kh thun li. * C ph: cy cng nghip quan trng s mt ca Ty Nguyn. Din tch hn 568,8 nghn ha, chim 4/5 din tch c ph c nc. k Lk l tnh c din tch c ph ln nht. * Ch: c trng ch yu trn cc cao nguyn Lm ng v mt phn Gia Lai. Lm ng hin nay l tnh c din tch trng ch ln nht c nc. * Cao su: Ty Nguyn l vng trng cao su ln th hai, sau ng Nam B. Cao su c trng ch yu tnh Gia Lai v tnh k Lk. - Vic pht trin cc vng chuyn canh cy cng nghip lu nm thu ht ngun lao ng t cc vng khc. - Bn cnh cc nng trng quc doanh trng tp trung, Ty Nguyn hin nay cn pht trin rng ri cc m hnh kinh t vn trng c ph, h tiu...

inh Th Minh Phng

26

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Vic nng cao hiu qu kinh t x hi ca sn xut cy cng nghip Ty Nguyn i hi nhiu gii php, trong phi k n: + Hon thin quy hoch cc vng chuyn canh cy cng nghip; m rng din tch cy cng nghip c k hoch v c c s khoa hc, i i vi vic bo v rng v pht trin thu li. + a dng ho c cu cy cng nghip, va hn ch nhng ri ro trong tiu th sn phm, va s dng hp l ti nguyn. + y mnh khu ch bin cc sn phm cng nghip v xut khu. 3/ KHAI THC V CH BIN LM SN: - Vo u thp k 90, rng che ph 60% din tch lnh th. - Cn nhiu rng g qu (cm lai, g mt, nghin, trc, sn), nhiu chim, th qu (voi, b tt, gu...). rng chim 36% din tch t c rng v 52% sn lng g c th khai thc ca c nc. - Sn lng g khai thc hin nay khong 200 300 nghn m3/ nm. Phn ln g khai thc c em xut ra ngoi di dng g trn cha qua ch bin. - Vn t ra: + Phi ngn chn nn ph rng. + Khai thc rng hp l i i vi khoanh nui, trng rng mi. + Cng tc giao t giao rng cn c y mnh. + y mnh vic ch bin g ti a phng, hn ch xut khu g trn. 4/ KHAI THC THY NNG KT HP THU LI: - Ti nguyn nc ca cc h thng sng X Xan, Xr Pk, ng Nai... ang c s dng ngy cng c hiu qu hn. Hng lot cng trnh thy in ln v ang c xy dng. - Cng trnh xy dng Yaly (720MW) trn sng X Xan c khnh thnh vo thng 4 nm 2002. Bn nh my thu in khc c xy dng ngay nhng nm sau l X Xan 3, X Xan 3A, X Xan 4 ( pha h lu ca thu in Yaly) v Ply krng (thng lu ca Yaly) - Trn dng sng Xr Pk, 6 bc thang thy in c quy hoch, vi tng cng sut lp my trn 600 MW, trong ln nht l thu in Bun Kup (280MW) khi cng thng 12 nm 2003; thy in Bun Tua Srah (85MW), khi cng vo cui nm 2004; thu in Xre Pk 3 (137MW), thy in Xr Pk 4 (33MW), thu in c Xuyn (58MW). Thu in ry H-linh c m rng ln 28MW. - Trn h thng sng ng Nai, trc y c cng trnh thy in a Nhim (160MW). Hin nay, cc cng trnh i Ninh (300MW), ng Nai 3 (180MW), ng Nai 4 (340MW) ang c xy dng. - Cc cng trnh thu in to iu kin cho cc ngnh cng nghip ca vng pht trin, trong c khai thc v ch bin bt nhm t ngun Bxit. ng thi, cc h thu in em li ngun nc ti quan trng trong ma kh v c th khai thc cho mc ch du lch, nui trng thu sn.

BI 39: VN KHAI THC LNH TH THEO CHIU SU NG NAM B

1/ KHI QUT CHUNG: - Gm thnh ph H Ch Minh v cc tnh Bnh Dng, Bnh Phc, Ty Ninh, ng Nai v B Ra Vng Tu. - Din tch 23,6 nghn km2, s dn 12 triu ngi (nm 2006), dn u c nc v GDP, gi tr sn lng cng nghip v gi tr hng xut khu. - Vng c nn kinh t hng ho sm pht trin, c cu kinh t cng nghip, nng nghip v dch v pht trin hn so vi cc vng khc trong c nc. - Vi nhng u th v v tr a l, v ngun lao ng lnh ngh, c s vt cht thut, li c nhng chnh sch pht trin ph hp, thu ht c cc ngun u t trong v ngoi nc, ng Nam B ang s dng c hiu qu ti nguyn, nn kinh t c tc tng trng cao. - Vn khai thc lnh th theo chiu su l vn tiu biu trong s pht trin ca vng. Khai thc lnh th theo chiu su l vic nng cao hiu qu khai thc lnh th trn c s y mnh u t vn, khoa hc cng ngh, nhm khai thc tt nht cc ngun lc t nhin v kinh t x hi, m bo duy tr tc tng trng kinh t cao, ng thi gii quyt tt cc vn x hi v bo v mi trng. 2/ CC TH MNH V HN CH CA VNG: a) V tr a l: - Gip Ty Nguyn, Duyn hi min Trung, ng bng sng Cu Long, Campuchia, c vng bin rng. V tr a l thun li cho s pht trin kinh t x hi ca vng, nht l trong iu kin c mng li giao thng vn ti hin i.

inh Th Minh Phng

27

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

b) iu kin t nhin v ti nguyn thin nhin: * t: - Cc vng t badan kh mu m chim ti 40% din tch t ca vng ni tip vi min t badan ca Ty Nguyn v cc Nam Trung B. - t xm bc mu trn ph sa c chim t l nh hn cht t, phn b thnh vng ln cc tnh Ty Ninh v Bnh Dng. t ph sa c tuy ngho dinh dng hn t badan, nhng thot nc tt. * Kh hu: cn xch o to iu kin pht trin cc cy cng nghip lu nm (cao su, c ph, iu, h tiu), cy n qu v c cy cng nghip ngn ngy (u tng, ma, thuc l...) trn quy m ln. - Nm gn cc ng trng ln l ng trng Ninh Thun Bnh Thun B Ra Vng Tu v ng trng C Mau Kin Giang. C iu kin l tng xy dng cc cng c. Ven bin c rng ngp mn, thun li nui trng thu sn nc l. * Ti nguyn rng: - L ngun cung cp g dn dng v g ci, l ngun nguyn liu sn xut giy. + C vn quc gia Ct Tin (ng Nai) ni ting cn bo tn c nhiu loi th qu v khu d tr sinh quyn Cn Gi (TP.HCM) - Ti nguyn khong sn ni bt l du kh trn vng thm lc a. Ngoi ra st cho cng nghip vt liu xy dng v cao lanh cho cng nghip gm, s. - H thng sng ng Nai c tim nng thy in ln. - Kh khn: ma kh ko di, c khi ti 4-5 thng (t cui thng 11 n ht thng 4) nn thng xy ra tnh trng thiu nc. c) iu kin kinh t x hi: - L a bn thu ht mnh lc lng lao ng c chuyn mn cao. Thnh ph H Ch Minh l thnh ph ln nht c nc v din tch v dn s, ng thi cng l trung tm cng nghip, giao thng vn ti v dch v ln nht c nc. - L a bn c s tch t ln v vn k thut, li tip tc thu ht vn u t trong nc v quc t. - C c s h tng pht trin tt, c bit l giao thng vn ti v thng tin lin lc. 3/ KHAI THC LNH TH THEO CHIU SU: a) Trong cng nghip: - Trong c cu cng nghip ca c nc, vng ng Nam B chim t trng cao nht, ni bt vi cc ngnh cng nghip cao. - C s nng lng ca vng tng bc c gii quyt nh pht trin ngun in v mng li in. + Mt s nh my thu in c xy dng trn h thng sng ng Nai: Tr An trn sng ng Nai (400MW), Thc M (150MW) trn sng B, Cn n ( h lu ca nh my thu in Thc M). + Cc nh my in tuc bin kh s dng kh thin nhin c xy dng v m rng: Trung tm in lc Ph M (cc nh my Ph M 1, Ph M 2, Ph M 3 v Ph M 4), B Ra, Th c... + Mt s nh my nhit in chy bng du phc v cho cc khu ch xut c u t xy dng. + ng dy cao p 500kV Ho Bnh Ph Lm (Tp. H Ch Minh) c a vo vn hnh t gia nm 1994. Cc trm bin p 500kV v mt s mch 500kV c tip tc xy dng nh tuyn Ph M Nh B, Nh B Ph Lm... - S pht trin cng nghip ca vng khng tch ri xu th m rng quan h u t vi nc ngoi. Do vy cn phi lun lun quan tm vn mi trng; pht trin cng nghip trnh lm tn hi n du lch. b) Trong khu vc du lch: - Cc ngnh du lch chim t trng ngy cng cao trong c cu kinh t ca vng. - Cc hot ng dch v ngy cng pht trin a dng: thng mi, ngn hng, tn dng, thng tin, hng hi, du lch... - Vng ng Nam B dn u c nc v s tng nhanh v pht trin c hiu qu cc ngnh dch v. c) Trong nng, lm nghip: - Vn thy li c ngha hng u. Nhiu cng trnh thy li c xy dng: Du Ting trn thng lu sng Si Gn (tnh Ty Ninh), d n thu li Phc Ho... Nh vy, din tch t trng trt tng ln, h s s dng t trng hng nm cng tng v kh nng m bo lng thc, thc phm ca vng cng kh hn.

inh Th Minh Phng

28

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Vic thay i c cu cy trng ang nng cao hn v tr ca vng nh l vng chuyn canh cy cng nghip ln ca c nc. Sn lng cao su ca vng khng ngng tng ln. Vng ang tr thnh vng sn xut ch yu c ph, h tiu, iu. Cy ma v u tng chim v tr hng u trong cc cy cng nghip ngn ngy. - Cn bo v vn rng trn vng thng lu ca cc sng, cu cc vng rng ngp mn. Cc vn quc gia cn c bo v nghim ngt. d) Trong pht trin tng hp kinh t bin: - Vng bin v b bin c nhiu iu kin thun li pht trin tng hp kinh t bin: khai thc ti nguyn sinh vt bin, khai thc khong sn vng thm lc a, du lch bin v giao thng vn ti bin. - Vic khai thc du kh vi quy m ngy cng ln tc ng mnh n s pht trin ca vng. - Vic pht trin cng nghip lc, ho du v cc ngnh dch v khai thc du kh thc y s thay i mnh m v c cu kinh t v s phn ho lnh th ca vng (nht l tnh B Ra Vng Tu) - Cn c bit ch gii quyt vn nhim mi trng trong qu trnh khai thc, vn chuyn v ch bin du m.

BI 41: VN S DNG HP L V CI TO T NHIN NG BNG SNG CU LONG

1/ CC B PHN HP THNH NG BNG SNG CU LONG: - ng bng sng Cu Long gm 13 tnh, thnh ph, din tch hn 40 nghn km 2, s dn (nm 2006) hn 17,4 triu ngi (chim 12% din tch ton quc v gn 20,7% dn s c nc). - L ng bng chu th ln nht nc ta, bao gm phn t nm trong phm vi tc ng trc tip ca sng Tin, sng Hu (thng v h chu th) v phn t nm ngoi phm vi tc ng . + Phn thng chu th: tng i cao (2 4m so vi mc nc bin), nhng vn b ngp nc vo ma ma. Phn ln b mt y c nhiu vng trng rng ln, b ngp chm su trong nc vo ma ma. + Phn h chu th: thp hn, thng xuyn chu tc ng ca thu triu v sng bin. Ngoi cc ging t hai bn b sng v cc cn ct duyn hi, trn b mt vi cao 1 2m cn c cc vng trng ngp nc vo ma ma v cc bi bi bn sng. + Phn t cn li tuy nm ngoi phm vi tc ng trc tip ca sng, nhng vn c cu to bi ph sa sng (nh ng bng C Mau). 2/ CC TH MNH V HN CH CH YU: a) Th mnh: - t ph sa: c 3 nhm chnh: + Nhm t ph sa ngt: din tch 1,2 triu ha (chim hn 30% din tch t nhin ca ng bng), mu m nht, phn b thnh di dc sng Tin, sng Hu. + Nhm t phn: c din tch ln nht vi hn 1,6 triu ha (41% din tch t nhin ca ng bng), trong phn nhiu 55 vn ha, phn t v trung bnh 1,05 triu ha. t phn tp trung ng Thp Mi, H Tin, vng trng C Mau. + Nhm t mn: vi gn 75 vn ha (19% din tch t nhin ca ng bng) phn b thnh vnh ai ven bin ng v vnh Thi Lan. - t khc khong 40 vn ha (10%), phn b ri rc, - Kh hu: th hin r rt tnh cht cn xch o. Tng s gi nng trung bnh nm l 2200 2700 gi. Ch nhit cao, n nh vi nhit trung bnh nm 25 27 oC. Lng ma ln (1300 2000mm), tp trung vo thng ma ma (t thng 5 n thng 11). - Mng li sng ngi, knh rch chng cht ct x chu th thnh nhng vung, to iu kin thun li cho giao thng, sn xut v sinh hot. - Sinh vt: thm thc vt gm hai thnh phn ch yu l rng ngp mn (C Mau, Bc Liu...) v rng trm (Kin Giang, ng Thp). V ng vt, c gi tr hn c l c v chim. - Ti nguyn bin: ht sc phong ph vi hng trm bi c, bi tm v hn na triu ha mt nc nui trng thu sn. - Cc loi khong sn ch yu: vi (H Tin, Kin Lng) v than bn (U Minh, t gic Long Xuyn...). b) Hn ch:

inh Th Minh Phng

29

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Ma kh ko di t thng 12 n thng 4 nm sau. - Phn ln din tch ca ng bng l t phn, t mn. - Ti nguyn khong sn hn ch. 3/ S DNG HP L V CI TO T NHIN NG BNG SNG CU LONG: - Nc ngt l vn quan trng hng u vo ma kh ng bng sng Cu Long ( i ph vi s kh hn lm bc phn, bc mn trong t; tho chua ra mn ...) - Cn phi duy tr v bo v ngun ti nguyn rng. - Vic s dng v ci to t nhin khng tch khi hot ng kinh t ca con ngi. + Cn chuyn i c cu kinh t, y mnh trng cy cng nghip, cy n qu c gi tr cao, kt hp vi nui trng thu sn v pht trin cng nghip ch bin. + i vi vng bin, hng chnh trong vic khai thc kinh t l kt hp mt bin vi o, qun o v t lin to nn mt th kinh t lin hon. + Trong i sng nhn dn, cn ch ng sng chung vi l bng cc bin php khc nhau vi s h tr ca Nh nc, ng thi khai thc cc ngun li v kinh t do l hng nm em li.

BI 42: VN PHT TRIN KINH T, AN NINH, QUC PHNG BIN NG V CC O, QUN O

1/ VNG BIN V THM LC A CA NC TA GIU TI NGUYN: a) Nc ta c vng bin rng ln, bao gm: vng ni thu, vng lnh hi, vng tip gip lnh hi, vng c quyn v kinh t, vng thm lc a. b) Nc ta c iu kin pht trin tng hp kinh t bin: * Ngun li sinh vt: - Sinh vt bin giu c, nht l giu thnh phn loi. C nhiu loi c gi tr kinh t cao. C nhng loi qu him, cn phi bo v c bit. - Ngoi ngun li c, tm, cua, mc... bin nc ta cn c nhiu c sn khc nh i mi, vch, hi sm, bo ng, s huyt... C nhiu loi chim bin; t yn (yn so) l mt hng xut khu c gi tr cao. * Ti nguyn khong, du m v kh t: - Dc b bin c nhiu vng c iu kin thun li sn xut mui. - Vng bin c nhiu sa khong c tr lng cng nghip: xt titan, ct trng (nguyn liu qu lm thu tinh, pha l). - Vng thm lc a c cc tch t du, kh, vi nhiu m tip tc c pht hin, thm d v khai thc. * Bin v ven bin nc ta c iu kin pht trin giao thng vn ti bin: - Nc ta nm gn cc tuyn hng hi quc t trn Bin ng. - Dc b bin li c nhiu vng bin kn thun li cho xy dng cc cng nc su. Nhiu ca sng cng thun li cho xy dng cng. - Nc ta c nhiu iu kin thun li pht trin du lch bin o: - Sut t Bc vo Nam c nhiu bi tm rng, phong cnh p, kh hu tt thun li cho pht trin du lch v an dng. - Nhiu hot ng du lch th thao di nc c th pht trin. - Du lch bin o ang l loi hnh du lch thu ht nhiu du khch. 2/ CC O V QUN O C NGHA CHIN LC TRONG PHT TRIN KINH T V BO V AN NINH VNG BIN: a) Thuc vng bin nc ta c hn 4000 hn o ln nh: - C nhng o ng dn nh Ct Bu, Ct B, L Sn, Ph Qu, Ph Quc. - C nhng o cm li thnh qun o nh Vn n, C T, Ct B, qun o Hong Sa, qun o Trng Sa, qun o Cn o (cn gi l qun o Cn Sn), qun o Nam Du, qun o Th Chu. - Cc o v qun o to thnh h thng tin tiu bo v t lin, h thng cn c nc ta tin ra bin v i dng khai thc c hiu qu cc ngun li vng bin, hi o v thm lc a. - Vic khng nh ch quyn ca nc ta i vi cc o v qun o c ngha l c s khng nh ch quyn ca nc ta i vi vng bin v thm lc a quanh o. b) Cc huyn o nc ta (n nm 2006): - Huyn o Vn n v huyn o C T (tnh Qung Ninh).

inh Th Minh Phng

30

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Huyn o Ct Hi v huyn o Bch Long V (thnh ph Hi Phng). - Huyn o Cn C (tnh Qung Tr) - Huyn o Hong Sa (thnh ph Nng) - Huyn o L Sn (tnh Qung Ngi) - Huyn o Trng Sa (tnh Khnh Ho) - Huyn o Ph Qu (tnh Bnh Thun) - Huyn o Cn o (tnh Bnh Thun) - Huyn o Kin Hi v huyn o Ph Quc (tnh Kin Giang). 3/ KHAI THC TNG HP CC TI NGUYN VNG BIN V HI O: a) Ti sao phi khai thc tng hp: - Hot ng kinh t bin rt a dng. Ch c khai thc tng hp mi em li hiu qu kinh t cao v bo v mi trng. - Mi trng bin l khng chia ct c. Mt vng bin b nhim s gy thit hi cho c vng b bin, cho cc vng nc v o xung quanh. - Mi trng bin, do s bit lp nht nh ca n, khng ging nh trn t lin, li do c din tch nh, nn rt nhy cm trc tc ng ca con ngi. b) Khai thc ti nguyn sinh vt bin v hi o: - Cn trnh khai thc qu mc ngun li ven b, cc i tng nh bt c gi tr kinh t cao, cm khng s dng cc phng tin nh bt c tnh cht hu dit ngun li. - Vic pht trin nh bt xa b gip khai thc tt hn ngun li hi sn, ng thi gip bo v vng tri, vng bin v vng thm lc a ca nc ta. c) Khai thc ti nguyn khong sn: - Ngh lm mui pht trin mnh nhiu a phng, nht l Duyn hi Nam Trung B. Hin nay, vic sn xut mui cng nghip c tin hnh v em li nng sut cao. - Vic thm d v khai thc du kh trn vng thm lc a c y mnh. Vic khai thc cc m kh thin nhin v thu hi kh ng hnh, a vo t lin m ra bc pht trin mi cho cng nghip lm kh nng, lm phn bn, sn xut in tuc bin kh... d) Pht trin du lch bin: - Cc trung tm du lch bin c nng cp, nhiu bi bin mi c a vo khai thc. - ng ch l cc khu du lch H Long Ct B Sn ( Qung Ninh v Hi Phng), Sm Sn (Thanh Ho), Ca L ( Ngh An), Nha Trang (Khnh Ho), Vng Tu (B Ra Vng Tu). e) Giao thng vn ti bin: - Hng lot cng hng ho ln c ci to, nng cp (cm cng Si Gn, cm cng Hi Phng, cm cng Qung Ninh, cm cng Nng...) - Mt s cng nc su c xy dng (Cng Ci Ln, Nghi Sn, Vng ng, Dung Qut, Vng Tu...) - Hng lot cng nh hn c xy dng. Hu ht cc tnh ven bin u c cng. - Cc tuyn vn ti hng ho v hnh khch thng xuyn ni lin cc o vi t lin gp phn quan trng vo vic pht trin kinh t x hi cc tuyn o. 4/ TNG CNG HP TC VI CC NC LNG GING TRONG GII QUYT CC VN V BIN V THM LC A: - Bin ng l bin chung ca Vit Nam v nhiu nc lng ging, nn cn tng cng vic i thoi, hp tc gia Vit Nam v cc nc c lin quan. - Mi cng dn Vit Nam u c bn phn bo v vng bin v hi o ca t nc, cho hm nay v cc th h mai sau.

BI 43: CC VNG KINH T TRNG IM

1/ C IM: - Vng kinh t trng im l vng hi t y nht cc iu kin pht trin v c ngha quyt nh i vi nn kinh t c nc. - Mt s c im ch yu: + Bao gm phm vi ca nhiu tnh, thnh ph v ranh gii c th thay i theo thi gian tu thuc vo chin lc pht trin kinh t x hi ca t nc.

inh Th Minh Phng

31

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

+ Hi t y cc th mnh, tp trung tim lc kinh t v hp dn cc nh u t. + C t trng ln trong tng GDP ca quc gia, to ra tc pht trin nhanh cho c nc v c th h tr cho cc vng khc. + C kh nng thu ht cc ngnh mi v cng nghip v dch v t nhn rng ra ton quc. 2/ QU TRNH HNH THNH V THC TRNG PHT TRIN: a) Qu trnh hnh thnh: (Xem bng 43.1 trang 195/ SGK) b) Thc trng pht trin kinh t: (Xem bng 43.2 trang 196/ SGK) 3/ BA VNG KINH T TRNG IM: a) Vng kinh t trng im pha Bc: - Din tch gn 15,3 nghn km 2 (4,7% lnh th nc ta), s dn hn 13,7 triu ngi nm 2006 (chim 16,3% dn s c nc), gm 8 tnh, thnh ph ch yu thuc ng bng sng Hng. * Hi t tng i y cc th mnh pht trin kinh t x hi: - V tr a l ca vng thun li cho vic giao lu trong nc v quc t. - H Ni l th , ng thi cng l trung tm chnh tr, kinh t, vn ho thuc loi ln nht ca c nc. - Hai quc l 5 v 18 l hai tuyn giao thng huyt mch gn kt c Bc B ni chung vi cm cng Hi Phng Ci Ln. - C ngun lao ng vi s lng ln, cht lng vo loi hng u ca c nc. - C lch s khai thc lu i nht nc ta vi nn vn minh la nc. - Cc ngnh cng nghip pht trin rt sm v nhiu ngnh c ngha ton quc nh cc li th v gn ngun nguyn liu, nhin liu, khong sn, v ngun lao ng v th trng tiu th. - Cc ngnh dch v, du lch c nhiu iu kin pht trin. - vng kinh t trng im Bc B c v th xng ng hn trong nn kinh t ca c nc, cn phi tp trung gii quyt mt s vn ch yu lin quan n cc ngnh kinh t. - V cng nghip: y mnh cc ngnh cng nghip trng im, nhanh chng pht trin cc ngnh c hm lng k thut cao, khng gy nhim mi trng, to ra sn phm c sc cnh tranh trn th trng ng thi vi vic pht trin cc khu cng nghip tp trung. - V dch v: ch trng n thng mi v cc hot ng dch v khc, nht l du lch. - V nng nghip: cn chuyn dch c cu ngnh theo hng sn xut hng ho c cht lng cao. b) Vng kinh t trng im min Trung: - Din tch gn 28 nghn km2, s dn 6,3 triu ngi nm 2006 (chim 8,5% din tch t nhin v 7,4% s dn c nc), gm 5 tnh, thnh ph, t Tha Thin Hu n Bnh nh. * Trong vng c nhiu th mnh pht trin kinh t. - V tr chuyn tip gia cc vng pha Bc v pha Nam qua quc l 1A v tuyn ng st Thng Nht, c cc sn bay Nng, Ph Bi, Chu Lai v l ca ng quan trng thng ra bin ca cc tnh Ty Nguyn v Nam Lo, thun li cho pht trin kinh t v giao lu hng ho. - Th mnh v khai thc tng hp ti nguyn bin, khong sn, rng pht trin dch v du lch, nui trng thu sn, cng nghip ch bin nng lm thu sn v mt s ngnh khc nhm chuyn i c cu kinh t theo hng cng nghip ho, hin i ha. - Trn lnh th ca vng hin nay ang trin khai nhng d n ln c tm c quc gia. Trong tng lai s hnh thnh cc ngnh cng nghip trng im, pht trin cc vng chuyn sn xut hng ho nng nghip, thu sn v cc ngnh thng mi, dch v du lch. c) Vng kinh t trng im pha Nam: - Din tch gn 30,6 nghn km2 (hn 9,2% din tch c nc), s dn 15,2 triu ngi (18,1% s dn ton quc) nm 2006, bao gm 7 tnh v thnh ph ch yu thuc ng Nam B. - y l khu vc bn l gia Ty Nguyn, Duyn hi Nam Trung B vi ng bng sng Cu Long, tp trung y cc th mnh t nhin, kinh t x hi. + Ti nguyn thin nhin ni tri hng u l cc m du kh thm lc a. + Dn c ng, ngun lao ng di do, c cht lng. + C s h tng, c s k thut tng i tQt v ng b. + Tp trung tim lc kinh t mnh nht v c trnh pht trin kinh t cao nht so vi cc vng khc trong c nc.

inh Th Minh Phng

32

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Trong nhng nm ti, cng nghip vn s l ng lc ca vng vi cc ngnh cng nghip c bn, cng nghip trng im, cng ngh cao v hnh thnh hng lot khu cng nghip tp trung thu ht u t trong v ngoi nc. - Cng vi cng nghip, cc ngnh thng mi, tn dng, ngn hng, du lch ... c tip tc y mnh.

K NNG A L
CCH V BIU A L
Gii thiu - V biu ch s dng mt mu mc (khng c dng vit v vit ch). - Xem k n v m bi cho (n v thc t hay n v %). - Nu cn c th chuyn n v thch hp, tnh ton chnh xc. - V biu sch s, theo th t ca bi. - K hiu r rng, ghi s liu v ch thch y . - Ghi ta cho biu v.

PHN A: NHN BIT S LIU XC NH BIU CN V

C cu, t l % trong tng s

1 hoc 2 mc nm (nhiu thnh phn) 3 mc nm tr ln (t thnh phn)

Biu TRN Biu MIN

Tnh hnh pht trin Tc tng trng

Biu NG

Biu CT

PHN B: NHN XT BIU V BNG S LIU

C cu T l % trong tng s So snh hai thnh phn So snh tng thnh phn mi mc thi gian tng hay gim, thnh phn ny hn hay km thnh phn kia bao nhiu ln mi giai on.

Tnh hnh pht trin qua cc nm

Nhn xt tng hay gim mi mc thi gian (giai on no nhanh, nhanh nht giai on no gim, gim nhiu nht )

inh Th Minh Phng

33

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Tc tng trng qua cc nm

PHN C: CCH V CC DNG BIU

I. Biu TRN: * Khi no v biu TRN? Khi bi yu cu v biu TRN hay biu cn th hin c cu, t l (t nm, nhiu thnh phn). - bi cho s liu tuyt i, (thc t) phi chuyn sang s liu tng i (%). - V theo chiu kim ng h, theo th t bi, ly mc chun l kim ng h ch s 12. - Trc khi v ghi r 1% = 3,6o. - S liu ghi trong vng trn phi l s liu %. - Cn ch ln (bn knh ca cc vng trn cn v). V d: V biu th hin c cu tng sn phm trong nc phn theo khu vc kinh t ca cc nm 1990, 1999. n v: t ng Nm Tng s Nng - Lm Ng nghip 1990 1999 131.968 256.269 42.003 60.892 Cng nghip Xy dng 33.221 88.047 56.744 107.330 Dch v

Cch chuyn i n v t s liu thc t sang s liu %: Mun tnh % ca s no th ly s nhn cho 100 v chia cho tng s: (%)

**

(%)

Tng t ta c bng s liu sau khi chuyn i n v thc t ra n v %. Nm 1990 1999 Nng - Lm Ng nghip 31,8 23,8 Cng nghip Xy dng 25,2 34,4 Dch v 43,0 41,8

inh Th Minh Phng

34

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

II. Biu MIN: * Khi no v biu MIN? Khi bi yu cu v biu MIN hay biu cn th hin c cu t l (nhiu nm, t thnh phn). - bi cho s liu tuyt i phi chuyn sang s liu tng i (tc i ra %). - V ln lt t di ln trn theo th t ca bi. - Ly nm u tin trn trc tung. - Ghi s liu vo ng v tr tng min trong biu v. V d: V biu th hin s chuyn dch c cu tng sn phm trong nc thi k 1985 1998. n v: (%) Nm Ngnh Nng - Lm Ng ghip Cng nghip Xy dng Dch v 1985 40,2 27,3 32,5 1988 46,5 23,9 27,6 1990 38,7 22,7 38,6 1992 33,9 27,2 38,9 1995 27,2 28,8 44,0 1998 25,8 32,5 39,5

III. Biu NG: (ng biu din hay cn gi l th)

inh Th Minh Phng

35

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

* Khi no v biu NG? Khi bi yu cu v biu NG hay biu cn th hin s pht trin, tc tng trng qua cc mc thi gian. - ng biu din c v trn h trc ta vung gc (trc ng th hin ln ca cc i lng, trc nm ngang th hin cc mc nm, cc quc gia, cc vng kinh t. - Mc nm u tin biu hin trn trc tung. - Cn chia khong cch nm trn trc nm ngang cho ng t l, hp l. V d 1: V biu NG th hin s pht trin dn s ca nc ta trong thi k 1921 1999 Nm S dn (triu ngi) 1921 15,6 1960 30,2 1980 53,7 1985 59,8 1990 66,2 1993 70,9 1999 76,3

V d 2: V biu NG th hin s pht trin dn s v sn lng la nc ta (1981 1999).

Nm S dn (triu ngi) Sn lng la (triu tn)

1981 54,9 12,4

1984 58,6 15,6

1986 61,2 16,0

1988 63,6 17,0

1990 66,2 19,2

1996 75,4 26,4

1999 76,3 31,4

inh Th Minh Phng

36

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

V d 3: V biu ng th hin s gia tng din tch, sn lng v nng sut la trong thi gian 1975 1997 ca nc ta.

Nm

Din tch (nghn ha)

Sn lng (nghn tn) 10293 11647 15874 19225 27645

Nng sut (t/ha) 21.2 50.8 27.8 31.9 39.0

1975 1980 1985 1990 1997

4856 5600 5704 6028 7091

HD: V y c 3 n v khc nhau cho nn cn phi i sang mt n v chun, thng nht l n v %. Cch tnh nh sau: Ta ly nm mc 1975 (nm u tin) l 100%, sau tnh % cc thnh phn cn

li.

inh Th Minh Phng

37

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

Tng t ta s c bng s liu sau khi i 3 n v khc nhau thnh mt n v thng nht l % nh bng s liu sau y: Nm 1975 1980 1985 1990 1997 Din tch 100,0 115,3 117,5 124,1 146,0 Sn lng 100,0 113,2 154,2 186,8 268,6 Nng sut 100,0 98,1 131,1 150,4 183,9

V. Biu CT: * Khi no v biu CT? Khi bi yu cu v biu CT hay biu cn th hin s pht trin, so snh tng quan v ln ca cc i lng ca cc thnh phn (hoc qua cc mc thi gian). - Xc nh chnh xc cc n v c trong bi. - Chn kch thc biu sao cho ph hp vi kh giy (chiu di trc ng v trc ngang phi cho ph hp). - Cc ct ch khc nhau v cao, cn b ngang ca cc ct th bng nhau. - Ct u tin phi cch trc tung mt khong, mc nm u tin khng c ly trn trc tung V d 1: V biu ct th hin in nc ta (1976 1994) Nm Sn lng in (t Kwh) 1976 3,0 1975 5,2 1990 8,7 1994 12,5

inh Th Minh Phng

38

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

V d 2: V biu ct th hin s lng n tru, n b nc ta qua cc nm 1980, 1999. n v: nghn con Nm n tru n b 1980 2300 1700 1990 2700 3100 1999 3000 4000

V d 3: V biu so snh din tch v sn lng cao su ca nc ta qua cc nm (1980-1997). Nm Din tch (nghn ha) Sn lng (nghn tn) 1980 87,7 41 1985 180,2 47,9 1990 221,7 57,9 1995 278,4 112,7 1997 329,4 180,7

inh Th Minh Phng

39

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

HD: V bng s liu c 2 n v khc nhau (nghn ha v nghn tn) cho nn h trc ta phi c hai trc tung th hin 2 n v ca 2 thnh phn khc nhau

V d 4: V biu kt hp gia ct v ng th hin din bin din tch v nng sut la

(1990-2000).

Nm Din tch (nghn ha) Nng sut (t/ha)

1990

1993

1995

1997 7099,7 38,8

2000 7666,3 42,4

6042,8 65559,4 6765,6 31,8 34,8 36,9

HD: V bng s liu c 2 n v khc nhau (nghn ha v t/ha) cho nn h trc ta phi c hai trc tung th hin 2 n v ca 2 thnh phn khc nhau v theo bi yu cu th mt trc tung s v ct v mt trc tung s v ng(cn gi l ct kt hp vi ng).

inh Th Minh Phng

40

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

PHN D: MT S PHP TNH THNG GP KHI V BIU

n v 1 2 3 Mt Dn c Sn lng Nng sut Bnh qun t trn ngi 4 Bnh qun thu nhp Bnh qun sn lng LT 5 6 T % tnh gi tr tuyt i Tnh % Ngi/ km2 Tn hoc nghn tn hoc triu tn Kg/ ha hay t/ ha hoc tn/ ha m2/ ngi Mt =

Cng thc S dn Din tch

Sn lng = Nng sut x Din tch Sn lng Din tch Din tch t S ngi Tng thu nhp S ngi Sn lng LT S ngi

Nng sut =

Bnh qun t =

USD/ ngi

BQ thu nhp =

Kg/ ngi Theo s liu gc %

BQ sn lng =

Ly tng th x s % Ly tng phn Tng th ca nm gc (Nm gc l nm u trong bng thng k) x 100

Ly nm gc 100% tnh cc nm k tip

S thc ca nm sau x 100 ri chia s thc %

Lu :

1 tn = 10 t = 1.000 kg 1 ha = 10.000 m2

inh Th Minh Phng

41

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

LU DNH CHO LP 12: K NNG THC HNH Nhng iu lu khi hc sinh thc hin k nng v biu : Nu thi ghi r yu cu v ci g th ch cn c k, gch di trnh lc v thc hin theo ng yu cu Nu khng ghi r yu cu c th l v g m l v dng thch hp nht th hc sinh phi phn tch tht k trc khi thc hin y l dng kh hc sinh phi bit phn tch nhn dng thch hp. nhn dng hc sinh cn c tht k v da vo mt s cm t gi & mt s yu t c bn t bi xc nh mnh cn phi v dng no cho thch hp. V d : + 1 : Khi bi c cm t c cu hoc nhiu thnh phn ca mt tng th Th v biu trn (Nu ch 1 hoc 2 mc thi gian). Biu min (Nu cho t nht 3 mc thi gian). + 2 : Khi bi c cm t Tc pht trin , Tc tng trng Dng ng biu din ( th) v. + 3 : Khi bi c cm t : Tnh hnh, so snh, sn lng, s lng Thng dng biu ct + 4 : Khi bi cho nhiu i tng, nhiu n v khc nhau hy ngh n. Vic x l s liu quy v cng mt n v (%) v Hoc phi dng n cc dng biu kt hp. + 5 Khi bi c cm t Tc pht trin, Tc tng trng li c nhiu i tng, nhiu nm, cng mt n v th hy ngh n ly nm u l 100 % ri x l s liu trc khi v. GI NHN XT BIU :

Biu hnh ct hay th thng c nhn xt ging nhau : Nhn xt c bn : a/- Tng hay gim ? - Nu tng th tng nh th no ? (Nhanh, chm, u Bao nhiu ln hoc %) - Gim cng vy Gim nhanh hay chm - Thi im cao nht, thp nht, Chnh lch gia cao nht vi thp nht. b/- Mc thi gian chuyn tip t tng qua gim hay t gim qua tng (khng ghi tng nm mt, tr khi mi nm mi thay i t tng qua gim & ngc li) hoc mc thi gian t tng chm qua tng nhanh & ngc li. *Gii thch : (Ch gii thch khi bi yu cu) Khi gii thch cn tm hiu ti sao tng, ti sao gim (Cn da vo ni dung bi hc c lin quan gii thch). Nu bi c 2, 3 i tng th nhn xt ring tng i tng ri sau so snh chng vi nhau. Biu trn : - 1 Vng trn : Xem yu t no ln nht, nh nht ?. Ln nht, so vi nh nht th gp my ln. - 2 hoc 3 vng : So snh tng phn xem tng hay gim, tng gim nhiu hay t. - Nhn chung cc vng v th t c thay i khng ? Thay i nh th no ?

inh Th Minh Phng

42

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

- Gii thch cng da trn ni dung bi. Biu min hay biu kt hp : Khi nhn xt th cn kt hp cc yu t ca cc dng trn. LU : Nhn xt biu phi lun c s liu chng minh .

NGUYN TC C BNG THNG K

1. Phi s dng ht s liu cho. 2. Nhn xt theo hng ngang c kt lun chung v s pht trin chung nht. 3. Nhn xt tng giai on & gii thch. 4. Nu ct dc c nhiu i tng th xem s lng tng ct xp hng i tng. 5. Sau khi xp hng tm mi quan h ca cc ct k bn a ra nhn xt. 6. Tm nhng cc i, cc tiu. 7. Khi cn phi bit thc hin php tnh hp l tm ra t s mi & s dng t s ny so snh. 8. Khi qut ht mi mi lin h c bn nht a n kt lun chung.

HNG DN S DNG ATLT

1. Nm, hiu & s dng tt cc k hiu trong Atlat. 2. c, hiu khai thc tt cc loi biu trong atlat b sung kin thc & kim tra khi thi tt nghip. 3. Nm hiu & khai thc tt cc kin thc c bn t cc trang : a. Nm c cc vn chung. b. Tm ni dung ch yu ca trang. c. Phn tch & gii thch c ni dung ch yu ca cc trang. d. Tm ra mi lin h ca cc trang. 4. Bit cch tr li cc cu hi luyn tp & bi thi c hiu qu nht : a. c k cu hi tm ra yu cu chnh ca bi. b. Tm c mi lin quan gia cc yu cu ca bi vi cc trang ca atlat. c. S dng cc ni dung c bn ca atlt c lin quan tr li tt cc yu cu ca chnh ca bi.

inh Th Minh Phng

43

Ti liu KTCB a l 12 THPT Nguyn Tri 2008 - 2009

inh Th Minh Phng

44