Vt liu ng tu 1. Thp ng tu Thp lm v tu thng l thp cacbon, cha t 0,15% n 0,23% cacbon cng lng mangan cao.

Hai thnh phn gm lu hunh v pht pho trong thp ng tu phi mc thp nht, di 0,05%. T nm 1959 cc ng kim ng tiu chun ha thp ng tu nhm gim thiu cc cch phn loi thp dng cho ngnh ny, trn c s m bo cht lng. Theo tiu chun c chp nhn ny, c 5 cp thp, t k thut bng ting Anh vit l grade, cht lng khc nhau, dng cho tu thng mi. l cc cp A, B, C, D v E. Thp cp B dng ti nhng vng nhy cm vi tc ng lc, nhng ni i tm c chiu dy ln. ng kim ABS ghi r rng thp grade B vo danh mc thp dng lm thn tu. V sau ny nhiu nc khng ghi cp C vo danh mc cc cp thp ng tu. Theo cch ghi trong qui phm do ng kim Vit Nam a ra, cp thp chp nhn ti mc phn loi thp, iu 3.1.2- Qui phm phn cp v ng tu bin v thp, 2003, gm A, B, D, E. Nhng yu cu i vi thp ng tu, bn bnh thng. Bng 1.1 Grade A B D E Cacbon, % 0,21 max 0,21 max 0,21 max 0,18 max Mangan, % 2,5min x cacbon 0,6 min 0,6 min Phospho, % 0,035 max 0,035 max 0,035 max 0,035 max Lu hunh,% 0,04 max 0,04 max 0,04 max 0,04 max Silic, % 0,50 max 0,35 max 0,10-0,35 0,10-0,35 Ni,Cr,Cu, % t hn 0,02% bn vt liu Gii hn bn tt c cc nhm: 400 490 N/mm2(4100-5000 kG/cm2) Thp hnh grade A : 400 550 N/mm2 Gii hn chy ca tt c cc nhm : 235 N/mm2 (2400kG/cm2) Thp grade A, dy trn 25 mm : 220 N/mm2( 2250 kG/cm2) Ghi ch

Cc k hiu va nu trong phn vt liu ny c dng ti hu ht cc nc. Trong ti liu chnh thc do ng kim Vit Nam lu hnh, yu cu chung cho tt c 4 cp, theo TCVN 62597:2003 l: Bng 1.2 Cp thp A B D E Gii hn chy (N/mm2) 235 Th ko Gii hn bn (N/mm2) 400 520 gin di, % 22

Ngun cung cp thp ng tu kh phong ph. Chn thp cho kt cu cn bit xut x v cc tiu chun dng thp c chn. Mt s h thng qui tc bt buc p dng khi dng thp sn xut ti USA c th k sau y. H thng phn loi quan trng nht ca USA l AISI (American Iron and Steel Institut), theo h thng ny cp thp c dng 4 con s ch. S th nht ch cacbon, con s th hai ch lng phn trm hp cht chnh yu trong . V d 10XX ch thp cacbon. Hai con s cui ch lng cacbon, tnh bng phn trm, v d AISI 1040 ch thp cacbon cha 0,04%

cacbon. Cc k hiu theo h thng ASTM (American Society for Testing Materials) mang c trng d nhn din, c dng chnh thc trong vn bn ca ng kim ABS. Thp thng dng trong ng tu thuc nhm A36-78, l thp cacbon, dng trong xy dng. Hai con s cui cng trong k hiu ASTM ch nm ra i ca phin bn mi nht. Thp tm, thp hnh, ng vv thng c phn loi trong h thng ny. Thp bn cao ghi trong h thng ny gm A242, A440, A441, v A588, vv Thp dng ch to chi tit c ghi bng k hiu ca n. Nhng k hiu ca kim loi v hp kim qui nh trong TCVN 1659 75 c tm tt nh sau: Thp cc bon thng thng (thp xy dng), k hiu bng CT v cc con s i sau ch bn ko, tnh bng daN/mm2. Thp nhm ny c th l CT31, CT33, CT34, CT38, CT42, CT51, CT61. Thp cac bon cht lng tt k hiu bng k t C. Con s i sau C ch hm lng cac bon, tnh bng phn vn, 1:10.000 . V d thp ca nhm C5, C8, C10, C15, C20, C25, C30, C40, C70, C85. Thp cng c k hiu bng CD, v d CD70, CD80, CD0, CD100, CD120. Thp hp kim ghi theo cch c dng ti Vit Nam nh cc v d: 10Mn2Si, 9Mn2, 10SiMnPb, 100Cr2 vv Trong cc sch k thut dng ti nc ta, cho n nhng nm chn mi ang s dng cc k hiu phn loi ca Nga t rt lu v c chuyn ha theo cch hiu ca ngi khng phi Nga. T cui nhng nm chn mi, ngi Nga s dng nhng tiu chun chung nh cc nc khc trong cng ng th gii, cch k hiu cng c nhng i mi. C l v s thay i t ngun cn gii thch r bn c d i chiu vi cc tiu chun va nu. Thp ng tu dng ti Lin x trc y c qui nh trong tiu chun nh nc lin bang, v d GOST 552150, t nm 1950, hoc trc , theo cc thp CT.3C, CT4C theo cch vit ca ngi Nga (nu phin m thnh Latinh cc k hiu phi c hiu l St 3S, St 4S) c dng nh thp bn bnh thng. K hiu ca ngi Nga mang ngha CT - vit tt t thp, C vit tt ng tu. Thnh phn ca cc thp ng tu theo qui nh trong GOST 5521-50 v sau nh sau: Bng 1.3 Mc thp CT.3C CT.4C C, % 0,14 0,22 0,18 0,27 Si , % 0,12 0,35 0,12 0,35 Mn, % 0,35 0,60 0,4 0,7 S, % 0,05 0,05 P, % 0,05 0,05

Yu cu v gii hn chy v gii hn bn: CT.3C: CT.4C: khng nh hn 220 MN/m2; 380 470 MN/m2 khng nh hn 240 MN/m2; 420 520 MN/m2

Trong mt s tiu chun GOST c cng b nhng nm gn y, s dng gii hn di ca bn chy kt hp vi mc thp tiu chun quc t ISO. i vi thp ch to tu thuyn, theo GOST 5521-89 c hai loi u c tnh hn. Mt l loi thp c bn thng thng, c 4 mc thp A, B, C, D, gii hn chy l 235MPa; mt l loi thp c bn cao, mc thp l A x x, D x x, E x x. Trong x x biu th cp bn, v d A32 biu th cp 32 kG (tc 315 MPa), D40 biu th cp 40 kG (tc 395 MPa). 2

2. Kim loi mu ng kim loi k hiu bng Cu, gm Cu1, Cu2, Cu3 Cu1 ng kim loi cha 99,9% Cu; Cu2 ng kim loi cha 99,7% Cu; Cu3 ng kim loi cha 99,5% Cu. Latng (ng thau) k hiu L. V d LCuZn20, LCuZn40Pb2 Brng (ng thanh) k hiu B. V d BCuSn2, BCuSn6Zn6 uara, v d AlCu4Mg2. 3. Thp bn cao Theo tiu chun c cc nc chp nhn, thp bn cao dng trong ng tu c phn cp thnh ba mc, k hiu 32, 36, 40. Mi mc bn c chia lm bn cp: AH (v d AH32, AH36, AH40), DH (v d DH32, DH36, DH40), EH ( EH32, EH36,EH40). Mc bn cao hn, tnh t 42, 46, 50, 56, 62 v 69 c ghi vo cc grade FH. Theo tiu chun Vit Nam, thp cng cao c chia lm cc cp sau y: A 32, D32, E 32, A 36, D36, E 36, A 40, D 40, E 40, F32, F36 , F40. Thnh phn ha cht trong thp bn cao khng qu gii hn sau: Cacbon Mangan Phospho Lu hunh Nickel Gii hn bn : 0,18 % max; : 0,90 1,6 % : 0,04% max; : 0,04 % max; : 0,4 % max; Chrom Molybdem ng Silic Vanad : 0,25% max; : 0,08 max; : 0,35 % max; : 0,1 0,5 %; : 0,10 % max.

: H32 470 -585 N/mm2 (4800-6000 kG/cm2 ) H36 H40 490-620 N/mm2 (5000-6300 kG/cm2) 510 650 N/mm2 (5200 6600 kG/cm2)

Gii hn chy : H32 315 N/mm2 (3200 kG/cm2) H36 H40 355 N/mm2 (3600 kG/cm2 ) 390 N/mm2 (4000 kG/cm2 ) cho mc 40; 22% cho mc 32.

gin di tng i : 20%

Tnh cht c hc ca cc cp thp cng cao: Bng 1.4 3

Cp thp A 32 D32 E 32 F32 A 36 D36 E 36 F36 A 40 D40 KE 40 KF40

Gii hn chy (N/mm2) 315

Th ko Gii hn bn (N/mm2) 440 590

gin di, % 22

355

490 620

21

390

510 650

20

Tnh cht c hc cc mc thp sn xut ti Lin trc y, k hiu cn lu li trong ti liu Vit Nam c ghi li nh sau. Bng 1.5 Mc thp (Nga) CX-1 CX-1 MC-1 092 M MK CX-45 KC Gii hn chy MN/m2 350 400 400 300 300 350 450 450 Gii hn bn MN/m2 520 540660 540660 450 480620 500640 560680 560680 gin di 10 % 18 16 16 18 1817 16 16 15

S dng cc cp thp vo kt cu tu theo ng chc nng ca chng. Cc nh ng tu cc nc tun th qui nh gn nh thng nht sau, trch t qui nh ca RMRS (Russian Maritime Register of Shipping). Bng 1.6 C cu Cp thp 0 Loi hai A B D E A32,A36,A40 D32, D36, D40 E32, E36, E40 A B D E 30 40 50 50 40 50 50 20 25 35 50 Nhit thit k dng cho vt liu, C -10 -20 -30 -40 Chiu dy c cu, mm, khng qu tr ga sau 20 10 30 20 10 40 30 20 10 50 50 50 45 30 20 10 50 45 35 25 50 50 50 45 10 20 10 25 20 10 50 50 40 30 -50 35 15 35 20

Loi mt

Hng c bit

A32, A36, A40 D32, D36, D40 E32, E36, E40 A B D E A32, A36, A40 D32, D36, D40 E32, E36, E40

25 45 50 15 20 50 15 30 50

20 40 50 10 45 20 45

10 30 50 35 10 35

20 40 25 25

10 30 10 10

20 -

Chiu dy cc tm hoc chiu dy thnh thp hnh ca ba cp A, B, D c cp ti y khng qu 50mm. Chiu dy ti a cp E ch c tnh 100mm. C th hn na, thp cp A, B thng ha c cung cp di dng chiu dy khng b hn ch trong gii hn, hiu n gin hn, thp cn thuc cp A, B c chiu dy bt k. Thp cp D chiu dy n 25mm c th l thp lng v x l ht mn ( steel is killed and fine grain treated). Thp cp D dy trn 35mm qua lng v x l ht mn cn phi chu th va p. 4. Hp kim nhm Vt liu truyn thng lm tu c nh, chy nhanh l hp kim nhm. Trn th trng quc t gi vt liu t hp kim nhm cao hn 10 ln thp cng trong lng. trong lng ring ca nhm thc ra ch bng 35% trong lng ring ca thp, do vy gi thnh tnh cho n v th tch vt liu, gi hp kim nhm ch cao hn thp 4 ln. iu c th ni, nu c gii hn bn ca hp kim nhm khng cch xa nhiu so vi thp thng, v mt l thuyt c th tit kim 65% trong lng vt liu nu thay th bng nhm. Trong thc t gii hn bn ca nhm thp hn do vy mc gim trong lng ti a khi thay thp bng nhm ch khng n 50%. Hp kim nhm dng ng v tu thng cha mangan nh cht b sung chnh. Hp kim ny chu c tc ng ca nc bin, trong khi bn ca n kh cao. Theo phn loi dng ti UK hp kim nhm dng trong ng v tu (marinealuminim alloys) c phn thnh 5 nhm chnh, k hiu N4, N5, N6, N8 v H30, tng ng cc phn loi ca ISO l A1Mg2, A1Mg2, A1Mg3-5, A1Mg3-5, A1Mg5, A1 Mg 4-5 Mn v A1SIMgMn. c tnh c hc hp kim nhm va nu nh sau: module n hi E = 69 Gpa, module ct G = 25 GPa bn ko nhm N4: 160-225 MPa, nhm N8:125-270 MPa, v ca H30:120-240 MPa. Theo cch phn loi ca Nga, hp kim nhm mangan c ch to theo cc m AMg2, AMg3, AMg6, AMg61, v cc m khc. c tnh c hc cc tm cn t hp kim nhm sn xut ti Nga c xc nhn theo tiu chun nh nc OCT 261631, (GOST 261631). Theo tiu chun ny hp kim AMg2 c cc tnh cht: bn ko u = 176,4MPa, gii hn chy y = 147 MPa, gin di tng i a = 7%. Hp kim AMg3 c cc tnh cht: bn ko u = 186,2 MPa, gii hn chy y = 78 196MPa, gin di tng i a = 12 15%. Hp kim AMg4 c cc tnh cht: bn ko u = 235 MPa, Gii hn chy y = 98 MPa, gin di tng i a = 12%. Theo qui nh ghi trong quy phm ng tu v hp kim nhm ca DNV, c tnh c hc ti thiu p dng cho vt liu lm v tu phi l: Bng 1.7 Vt liu A1Mg3Mn A1Mg4 bn ko, MPa 240 250 Gii hn chy, MPa 110 110

AMg4,5Mn AMsSil

270 170

145 115

Thnh phn hohc cc hp kim ny phi nm trong phm vi sau: Bng 1.8 Vt liu A1Mg4 A1Mg3Mn A1Mg4,5Mn A1MgSil Tiu chun tng ng ISO2 AA3 A1Mg4 5086 A1Mg3Mn 5454 A1Mg4,5Mn 5083 A1MgSil Thnh phn ho hc,% Mg Mn 3,5-4,6 Max0,8 2,4-3,4 0,3-1,0 4,0-4,9 0,3-1,0 0,4-1,0

Si Max0,5 Max0,5 Max0,5 Max0,5

Cht khc Cu: 0,1 F: 0,5 Cr: 0,35 Zn: 0,20 Ti: 0,20

Cp v c tnh hp kim nhm cn dng lm v tu chy nhanh ghi trong TCVN 6451-2:1998 c trch dn ti bng di y. Lu bn c, m hiu c c quan c thm quyn Vit Nam dng cho hp kim nhm phi c hiu theo hon cnh c th. Trong bng sau, nu khng gii thch thm k hiu bng s khng khc k hiu c t chc AA (Aluminium Association) s dng. K hiu ch i sau s phi c i chiu vi gii thch do c quan c thm quyn nu. ng sut trong bng tnh bng Mpa. Bng 1.9 Hp kim nhm Nhm Nhm 5052 Cp 5052 P-O 5052 P-H32 5052 P-H34 5052 S-O 5052 S-H-112 Nhm 5083 Chiu dy t mm 75 12 12 130 130 40 12 40 38 130 Nhm 5086 6,5 6,5< t 13 13< t 25 25< t 50 5086 S-H112 Nhm 5456 6 5456 P-H116

Th ko Vt liu c bn ng sut th 65 min 155 min 175 min 70 min 70 min 125~265 215~295 215~295 120 min 110 min 125 min 110 min 110 min 95 min 230 min 240 min 315 min 245 min 285 min bn ko 175~125 215~265 235~285 175~245 175 min 275~355 305~385 305~385 275~355 275 min 255 min 245 min 245 min 275 min Lin kt hn bn ko 175 min

130

30

5456 S-H111 Nhm 6000 6061 P-T6 6061 S-T6 6N01 S-T5

130 6,5 12 6 6 < t 12

180 min 245 min 245 min 205 min 175 min

290 min 295 min 265 min 245 min 225 min 157 min 167 min

C hai loi vt liu truyn thng ny khi lm v tu i hi qui trnh bo dng rt nghim ngt. Tu phi c co h sn ln thng xuyn, b mt v tu phi m bo nhn gn vi mc khi xut xng tu c th pht huy tc tnh ton. Thc t cho thy, v tu thp c sc hp dn vi cc sinh vt bin trong mi trng nhit i v iu ny lm cho b mt v tu b nhm rt nhanh. c trng hp tu cao tc v thp c vn tc thit k 28 Hl/h, ch sau thi gian u ti bn ba tun b h bm bm tng sc cn v tu n mc khi chy li vn tc tu khng vt qua c 15Hl/h. 5. G G dng trong ng tu rt a dng. Tnh cht c hc ca vt liu ny khc nhau rt nhiu gia cc nhm g. D liu nu tip y c tnh theo gi tr trung bnh. Trng lng ring ca g thay i t g nh, v d thng: 600650 kg/m3 n 900 kg/m3 cho g cng. Tnh cht c hc ca g c xc nh theo nhng yu cu c bit ca ng kim. bn ko dc th vo khong 5060 MPa. Theo TCVN 1072-71 g dng trong ng tu c chia thnh 6 nhm theo tnh cht c l. - G nhm I, nhm II v nhm III c dng ch to khung xng ca tu. - Khng c dng g nhm IV, nhm V v nhm VI lm sn, sng mn v m ni, sng ui, sng mi, trc li, ng bao trc chn vt v b my. - Vn v v vng di ng nc phi l g nhm II hoc nhm III. Vn v vng trn ng nc v vn boong c th l g nhm IV. Vn bao ca thng tng v ca lu c th l g nhm V. Vn vch ngang kn nc c th l g nhm IV. G dng ng tu phi c sy kh, c m t 15 22%, khng b xin th. TCVN 1072-1971: G Phn nhm theo tnh cht c l 1. Tiu chun ny dng cho cc loi go dng chu lc. Ch yu l xy dng v trong giao thng vn ti. 2. Cc loi g c chia thnh su nhm theo ng sut nn dc, un tnh, ko dc v ct dc nh quy nh trong bng 1.10. Bng 1.10 ng sut, 105N/m2(1N/m2=105 kG/cm2) Nhm nn dc un tnh kodc ct dc I II III IV V T 630 tr ln 525-629 440-524 365-439 305-364 T 1300 tr ln 1080-1394 900-1079 750-899 625-749 T 1395 tr ln 1165-1394 970-1164 810-969 675-809 T 125 tr ln 105-124 85-104 70-84 60-69 7

VI

T 304 tr xung

T 624 tr xung

T 674 tr xung

T 59 tr xung

3. i vi cc loi g cha c s liu v ng sut th tm thi da theo khi lng th tch chia nhm nh trong bng 1.11. Bng 1.11 Nhm I II III VI V VI Khi lng th tch T 0,86 tr ln 0,73-0,85 0,62-0,72 0,55-0,61 0,50-0,54 T 0,49tr xung

4. Khi tnh ra cc tr s tnh ton th dng cc tr s ng sut qui nh trong bng 1.12. Bng 1.12 ng sut, 105N/m2 Nhm I II III IV V VI nn dc 630 525 440 365 305 205 un tnh 1300 1080 900 750 625 425 Ko dc 1395 1165 970 810 675 460 ct dc 125 105 85 70 60 45

6. Vt liu composite (cht do ct si thu tinh) Vt liu composite FRP dng c kt qu lu nay gm nha polyester khng no v si thu tinh. Vt liu ny thng c vit tt t ting Anh kiu M l FRP hoc theo cch vit ca ngi Anh l GRP. Nhng thng tin v vt liu do cc hng sn xut nc ngoi cung cp, thng tin v cng ngh lm vt liu composite c cc trng i hc Anh, M v t chc nng lng th gii FAO ti Rome, cng chi nhnh ca t chc ny ti ASIAN cung cp. Cc mu tu chy nhanh thng dng lm t vt liu composite c cc nh my lm tu chuyn dng ca hng Transfield (Uc), t hp cng nghip quc phng hunting (Vng quc Anh), Robert Allan (Canada), Simonneau (Php), Cng ty cng nh my Kan Nam (Hn Quc), t hp cng nghip ng tu Singapore gii thiu. Nhng thng tin lin quan ti Vit Nam chng ti s dng ti liu ni b cng thng tin ca cc c s lm vt liu composite, ti thnh ph H Ch Minh, Nha Trang, Kin Giang. Mt s tnh nng k thut ca vt liu FRT nh sau: (1) Vt liu composite lm v tu thu gm nha polyester khng no, t l trng lng nha trong thnh phn vt liu t 70% n 50%. Vt liu ny thuc nhm nhit ho (thermoset), mi 8

phn ng xy ra trong mi trng t nhin, nhit bnh thng (t chuyn mn cn gi l nhit trong phng). Thi gian ng cng vt liu sau khi trt c th t 5 pht, mt gi hoc lu hn tu thuc yu cu ngi ch to. Khc vt liu nha lm dng gia dng, FRP hn 40 tui th vn gi uc c tnh c hc tt xp x lc mi c. c trng chnh v c tnh cc vt liu tham gia vo composite FRT nh sau: (a) Vt liu si thu tinh. Trong thc t sn xut vt liu composite, nuc ngoi ngi ta ang s dng 6 nhm thu tinh dng trong cng nghip vt liu composite. Thu tinh nhm E c dng rng ri nht, p dng cho nhiu lnh vc, gi khng cao. Thu tinh nhm A(alkali), nhm C( chu ho cht), c tnh c hc khc thu tinh nhm E khng nhiu, song gi cao hn. Thu tinh nhm S v nhm R p dng vo nhng trng hp i hi v sc bn rt cao nh my bay siu tc, tu v tr, c sn xut v a vo s dng song gi thnh cn qu cao. Thu tinh nhm E c ko thnh si ht sc mnh, ng knh tnh bng n v micron (k hiu bng 1:1.000.000m). V d mi si thu tinh dng lm tm v hng c ng knh ch bng 8 15 m. Nhiu loi thu tinh c bn li thnh b v cng mang tn gi si thu tinh. Nhng b nh nht gm 60 n 120 si mnh. c tnh c hc thu tinh nhm E: t trng 2,56; gii hn bn khi ko 3,4x105 N/m; modul n hi 27x106 N/m2. S thu tinh c b thnh cun, c p thnh tm hoc dt thnh tm. trong ngnh tu thu chng ta ang s dng cc dng bn thnh phm t si thu tinh nh sau: tm si v hng, vit tt CMS (chopped strand mat), si (rovings) do nhiu b si kt hp di dng ln hn, cun xon vv .. T si ngi ta dt thnh tm vi thu tinh, vit tt ca cm t ny l WR (woven roving), c chiu dy vi, trng lung tm trn mt din tch thay i, v d vi loi 300g/m2 hoc 600 hay 800g/m2. Trong thnh phn v tu lun c mt CMS vWR. Phn b lp, chn chiu dy cc lp vi, v cch trt lp tu thuc tnh nng v tu, tu thuc thit k v cng ngh ch to. Ngoi si thu tinh, khi lm vt liu composite ngi ta cn dng si aramind hay cn gi l si Kevlar, nh hn si thu tinh song bn cao hn. Loi si th ba, si carbon khi ra i ch phc v ngnh hng khng, v tr song ngy nay tm thy ch ng dng trong v tu thu v gi vt liu gim nhiu ln so vi ngy u. Mt s tu nh, ch yu cho quc phng c lm bng kevlar hoc si cacbon. Si cacbon v si thch anh c cc nh khoa hc Nga tng hp, p dng trong cng nghip quc phng c kt qu, v hin nay vt liu ny ang c thm nhp vo cc ngnh khng phi quc phng nh h gi sn xut. Trong iu kin ca nc ta, si thu tinh nhm E c dng ph bin lm vt liu composite. Si nhm ny cho n nm 1996 u c nhp t nc ngoi, ch yu t i Loan, Hn Quc, Nht, Uc v Trung Quc. Gi vt liu ny lin tc h thp trong nhng nm qua. Mt khc kh nng sn xut si thu tinh trong nc, dng nguyn liu l ct trng trong nc, theo cng ngh nhp t ngoi l mt thc t. Ngun nguyn liu si thu tinh c th c nh gi l kh n nh trong iu kin hin nay. (b) Nha polyester khng no. sn xut v tu composite, ngoi si thu tinh cn cn nha cao phn t. Trc y ti Vit Nam nhiu ngi s dng epoxy, ch yu do Lin x (c) cung cp, lm vt liu lin kt v lm vt liu th composite. Do gi thnh nha epoxy cn cao, cn gi nha polyester thp nn nha polyester c s dng nhiu hn trong cng nghip sn xut vt liu composite. c tnh c hc ca nha polyester thay i tu thuc ng cp nha ang dng. Tnh cht c hc chung cho c nhm polyester nh sau: t trng 1,38; Gii hn bn 1,0x105 N/m2; modul n hi 11x106N/m2. 9

Hin nay trn th trng c chng 25 n 30 chng loi mang tn gi polyester dng lm vt liu composite. Nhng m hiu nha quen thuc trn th trng Vit Nam, t quan st c th thy, c ngun t Bc u (an Mch, Nauy), t Uc, Hn Quc, Nht Bn V Trung Quc. Nha polyester khng no dng cho ngnh ng tu u phi c cc c quan ng Kim tu quc t th nghim v cp chng ch cng nhn cht lng m bo cho vic lm v tu. Theo cch phn loi ca c quan ng Kim, nha polyester khng no c chia ra cc nhm nh nha dng vo nhiu mc ch; nha c v tu; nha lm lp ph v tu, t chuyn mn gi l lp o ngoi b mt (gelcoat); nha chm chy lm xung cu sinh chu la; nha chu tc ng ca ho cht; nha chu du; nha lm kt; nha lm bn cha nc, cha du. Trong sn xut thc t chng ta s dng gn ht chng loi nha c ng Kim cp chng ch. Mi chng loi ph hp vi cng vic c ch nh. Tu thuc nc sn xut, m hng ho thng mi ca nha khc nhau song cht lng nha mi nhm phi m bo nhng yu cu ti thiu. Theo cch phn loi ang thnh hnh Chu u, m hiu nha c k hiu bng s, v d nha 873E l nha a mc ch, c kh nng ng cng nhanh (chng 15 pht); nha 876E l nha chuyn lm v tu hoc cng trnh trong mi trng nc bin; nha 849 c kh nng chu la; nha 844 chu c tc ng ca acid. Cng lm tng y nhim v, cng c kh nng chu la, chu acid song m hiu nha sn xut ti Hn Quc c m ho nh sau: G-3(BT), G774(T,S,Y,P,), RF-2000SE, S-650, vv Tu thuc kh nng s dng, v iu ny c lin quan n m hiu nha, gi nha khng hon ton nh nhau. Chnh lch gi gi nha cht lng cao v polyester cht lng thp hn c khi n 50%. Mt iu ng quan tm cho nhng ngi lm v tu composite l ga nha polyester trn th gii ngy cng gim. Nh s h gi mua nguyn liu gm si thu tinh v nha polyester, gi vt t lm v tu gim theo. n gi mt v tu hon chnh lm bng vt liu composite trc y cao hn gi v tu c kch thc tng ng lm bng thp hoc g, hin nay gi v tu composite khng vt qu gi v thp. Cng ngh lm v tu bng vt lu composite hin nay bao gm cc bc chnh nh sau:(1) Lm khun m (khun ci ) bng composite; (2) Chun b vt liu chng dnh tch khun khi c xong; (3) Trt lp gelcoat; (4) Trt cc vt liu composite theo qui trnh xc nh; (5) To cc chi tit gia cng dc hoc ngang; (6) To vch dc, vch ngang bng vt liu composite hoc vt liu khc; (7) lm boong; (8) Lin kt thng tng. Trong tt c cc bc, khu vt liu composite ng vai tr ti cn thit. Vt liu ny c to ra khi lin kt bn hai thnh phn chnh l nha polyester nu trn. Vt liu s ng cng nhit bnh thng vi s c mt ca cht ng cng hay cn gi l cht xc tin hay cht gia tc. Thi gian ng cng thng p dng khi trt v tu l trn di mt gi ng h. Kch thc v hnh dng vt th do vt liu composite to thnh b gii hn bi s c mt ca khun m. Sau ng cng, v tu nh hnh ng hnh mu m khun m hn nh. Khi thnh vt liu composite c tnh c hc ca FRP nh sau: Vt liu FRP c t trng t 1,551,7 t/m3 .So vi thp ng tu, t trng ca FRP ch bng 1/5 t trng ca thp (t trng thp ng tu 7,8 t/m3). Gii hn bn nm trong phm vi 1200 1600 kG/cm2.

(2) Gii hn bn ca vt liu FRP thp hn ca thp (bng 50%60% gii hn bn ca thp ng tu vi gii hn bn ca thp ng tu 2400 kG/cm2). Xt khi lng vt t cn a vo tu cng kch c v tnh nng, c th nhn thy tnh, nh t trng bn thn nh cn gii hn bn khng qu nh so vi thp, nn s lung vt t FRP s nh hn, cn dng thp khi lng thp tnh bng tn s ln hn (xem bng so snh di). Tnh cht ny cho php gim lng gin nc ca v tu bng FRP, v iu ny c li cho vic lm tng tc tu hoc gim cng sut my. 10

(3) Vt liu FRP ra i 50 nm, ng dng trong ngnh ch to v tu trn 40 nm. Nhng v tu u tin ch to t gia nhng nm 40 ca th k XX, trn c s cng ngh thi by gi, cha tin tin, vn cn bn vng cho n ngy nay. T thc t cho thy vt liu FRP tm c ch ng dng tt v ph hp trong ngnh ng tu thu. Thc t cng cho thy vt liu FRP khng b thm thu, khng ngm nc (t l ngm nc ca vt liu nm trong gii hn 1/10.0000), khng b lo ho nhanh. Sinh vt bin khng c kh nng thm nhp v ph hoi loi vt liu ny. Nh tnh cht ny vic bo dng v tu FRP d dng hn nhiu so vi bo dng v thp, v g. Ngi ta c th bo dng v tu FRP, k c phn chm m khng cn ln , vo nu v cha b s c trm trng. Di y l bng so snh cc tnh nng ch yu gia thp, nhm, g, vt liu FRP. Trng lng trn mt m2 din tch v tu di 14m c tnh nh sau cho cc loi vt liu khc nhau, trong tnh c vt t lm cc np gia cng kt cu: Bng 1.13 Cc c trng Trng lng ring, (t/m3) Chiu dy v (tnh mm) Trng lng vt liu/m2 G 0,780,82 35 50kg Thp 7,8 5 56kg FRP 1,61,7 9-10 24kg XMLT 2,6 28 76kg

11