MHMMD FZUL

2-CLD

LEYL V MCNUN
BU, RZ-DM-QDRTDR V ZR-FQD-QVVTDR Arayii-shbt eyl, saqi!

Ver bad, mrvvt eyl, saqi! Bir cam il ql dimam tr! Ltf eyl, bir iltifat gstr! Qm mrhlsind qalmam frd, N yar, n hmniin, n hmdrd. Hmcinslrim tmam getmi, Sz mlkndn nizam getmi. Bu bzmd sn qalbsn mn, Bu bzmi gl edlim mzyyn! Sn ver bad, mn eylyim nu! Mn nzm oxuyum, sn ona tut gu! Bir dvrdym ki, nzm olub xar, ar bulub ksadi-sar. Ol rtbd qdri-nzmdir dun Kim, kfr oxunur klami-mvzun. Bir mlkdym ki, gr udub qan, Mzmuni-ibart kib can, Min rity trf ll ksm, Qlmaz ona hi kim nzar, Derlr gl xar, ll xar. www.ocaq.net
1

Min rvzy naznin gl ksm,

Ancaq demzm ki, xaki-Badad, Alayii-nzmdndir azad. Yoxdur bir mlk bu zamanda Kim, nzm rvac ola onda. N Hind, n Fars, n Xorasan, N Rum cm, n am irvan, Olsayd birind bir sxnsnc, lbtt, yan olurdu ol gnc. Gncineyi-nzm gizli qalmaz, Sanmn gn olsa nur salmaz. Kan nec kim nihan tutar da, Eylr onu ll alm fa. Hala mgr iqtizayi-dvran Oldur ki, ola o gnc pnhan. Dvran il mn nqiz seyrm, Dvr hlindn mgr ki, qeyrm. Dvran istr ki, xar ola nzm, Biizzt etibar ola nzm, Mn mntzirm verm rvacn, Bimar is eylym lacn. Ol nfyi-kmali-hikmt eylr, Lazm bilirm xsart eylr. Tmiri-xrab talibm mn, nallah ki, qalibm mn.

SAQNAM Saqi, mdd et ki, drdmndm! Qm silsilsin paybndm. Qm dfin cami-mey dvadr, Tdbiri-qm eylmk rvadr. Sndn n inayt olsa vaqe www.ocaq.net
2

Fikr etm ki, mnd ola zaye Ver qtrv al drri-ltan.

Mn bir sdfm, sn bri-niysan, Snsn xurid mn siyh xak, Ver at al cvahiri-pak. Rhm et ki, qrib xaksarm, Bimunis yar qmgsarm. Yni rayi-dvri-sabiq, Tdric il gldilr chan, Tzim il oldular rvan. Dvran olar mzzm etdi, Hr dvr birin mkrrm etdi. Hr birin hami oldu bir ah, Trk rb cmd yyam, Hr air vermi idi bir kam. ad etmi idi bunvas, Harun xlifnin tas. Bulmudu sfayi-dil Nizami, irvanah db girami. Olmudu Nvaiyi-sxndan, Mnzuri-hnhi-Xorasan. Sz gvhrin nzr salanlar, Gncin verib ghr alanlar, rbabi-fsaht ir raht. Ol taif kdi xirqy ba, Haltlrin etmz oldular fa. Ta olmaya rsmi-er mfqud, bvabi-fnuni-nzm msdud. Lazm mn oldu hifzi-qanun, Zbti-nsqi-klami-mvzun. n qalmad, qalmad fsaht, Zvqi-sxnindn oldu agah. Ol bir ne hmdmi-mvafiq,

www.ocaq.net

Rahtdn olub mdam, myus, hdi sz istivar qldm, ar demk ar qldm. n xlq xilafi-mddaym, Onlar zminc sst rym. Hr sz ki, glir zhur mndn, Min tn bulur hr ncmndn. Eylr hsd hli balayb kin, Thsin vzin nfy nifrin. mmid ki, rf olub kdurt, Tyirpzir ola bu surt. Ol qvm bu gln girnd, Gl taz idiv sbz nvxiz, Trpndikc nsimi-glriz Onlar gl drdilr, mni-zar Hala dilrm drm xs xar. Bu bzm olar vernd tzyin Mey safi olara oldu ruzi, Qald mn dai-drd suzi. Bu drd mn olmuam hvaxah, Bir n verrmi, bilmzm, ah! Mey saf idi, bzm hm nvayin. Bu gln iind gl drnd

Naar, tutub triqi-namus,

BU, SAQY-BZM BAD N XTABDIR Saqi, krm eyl, cam gzdir! Dvran ox etibar qlma, Gzdir qdhi, qrar qlma! www.ocaq.net
4

Tutma, qdhi mdam gzdir!

Tk alb l gm srahi, Zr sar ruhbx rahi. Srf eyl riaytimd ltaf, Tnhalm gr, eyl insaf! lm bu bsat iind oxdur, Sndn zg, mddi yoxdur. Hmdmliyim il ar qlma! Mndn nifrt ar qlma! Gr bilmz isn ki, mn n zatm, N zlmti-emeyi-hyatm, Feyzi-hnrim rabdn sor, Suzi-cigrim kbabdn sor. Tutsan lini mni-fqirin, Hqq ola hmi dstgirin. Mn airi-Museyi-klamm, Sahirlr mcizi-tmamm. Mn sahiri-Babili ncadm, Harut bu id ustadm. Sz drkin srf edib frast, mlakna bulmuam ryast. Gh trzi-qsid eylrm saz, hbazm olub blndprvaz. Gh dbi-qzl olur arm, Ol db rvan verr qrarm. Gh msnviy olub hvsnak, Ol bhrd istrm dri-pak. Hr dild ki var hli-razm, Mcmui-fnun eqbazm. Bir kargrm hzar pi, Canlar kib istrm hmi, Dkkanm ola rvaci-bazar, Hr istdiyin bula xiridar.

www.ocaq.net

BU, SBB-NZM-KTABDIR V BAS-RTKAB-ZABDIR Saqi, tut lim ki, xsthalm! Qm rhgzrind payimalm. Snsn mni-mbtlay qmxar, Sndn zg dxi kimim var? Mey hirzi il blam rd ql! Hll eyly gr bu mklat, Km etm qulundan iltifat! Bir gn ki, meyi-Sheyl tsir, Vermidi mizaci-pak tyir, Hmrngi-bhar olub xzanm, Dnmd qiq zfranm. Cm idi yanmda ittifaqi: Saz mzv rab saqi. Peyvst lbalb peyapey, Nu eylr idim qdh-qdh mey. Zvq zr mey artrrd zvqm, vq zr ziyad olurdu vqm. Ol bzm idi afiyt bhar, Mn blbli-zari biqrar. Bir hdd iridi nyi-cam srari-dil oldu aikara, Msdud oluban dmi-mdara. Olmudu rfiq hmzbanm, Ayineyi-tutiyi-rvanm, Bir ne zrifi-xtteyi-Rum, Rumi ki, dedin, qziyy mlum. Yni ki, qamu dqayiq hli, www.ocaq.net
6

Mkl i dmm, mdd ql,

Kim qalmad hli-bzm aram.

Hr msld hqayiq hli,

Hm elm fnind nktdanlar, Hm sz rviind drfanlar. Kim eylr idi hqayiqi-raz, eyxidn hmdidn aaz. Kim sylr idi gb klami, vsafi-Cliliy Nizami. Bilmilr idi ki, hsni-gftar, Qdrim qdrinc mnd hm var. n var idi mstlikd lafm, Ta anlana sidqim xilafm, Mn xstyi etdilr nian, Bir rng il tiri-imthan. "Ltf eyl! - dedilr, - ey sxnsnc! Fa eyl chan bir nihan gnc! Leyli-Mcnun cmd oxdur, trakd ol fsan yoxdur. Tqrir gtir bu dastan, Ql taz bu ski bustan". Bildim bu qziyy imthandr, Zira ki, bu bir blayi-candr, Sevdas diraz bhri kytah, Mzmunu fan nalv ah. Bir bzmi-msibt bladr Kim, vvli qm, sonu fnadr. N badsin niatdan rng, drak verr xyala azar, fkar edr mlal fkar, Olsayd tvcch mnasib, Tvcihin ox olurdu raib. Olsayd tsrrfnd raht, ox kamil ona qlrd rbt, www.ocaq.net
7

N nmsin frhdn ahng,

Billah ki, n xo demi Nizami, Bu babd xtm edib klami: "sbabi-soxn niat nazst, Zin hr do soxn bhansazst Meydani-soxn frax bayd, Ta tb svareyi nomayd Dr grmiyi irik sxtiyi-kuh, Bir i ki, qlr ikayt ustad, agird olur rcui bidad. Gri bilirm, bu bir sitmdir, Tklifi bunun qm zr qmdir, mma nec etmk olur ikrah? Bir vaqedir ki, dd nagah, Yeydir yen zrdn ruim, Bu id tvkkl rcuim. Ey tbi-ltif qli-vala! draki-blnd nitqi-guya! Dd sfrim diyari-drd, Hr kimd ki, vardr istitat, Drd qm mhnt qnat, Oldur bu msafirtd yarm, Zvq hlin yoxdur etibarm. Mrkb grk olsa zmi-rah, Bsdir biz xamv siyah. Vr, tueyi-rah olursa mtlub, Mzmuni-xo ibarti-xub. zm eylylim, tlll etmn! Mnzil kslim, tafl etmn! Ey bxt, vfasz olma sn hm! Hmrahlq et, biziml bir dm! Kimdir mn yar bu sfrd? Ta nd soxn rvd bnbuh?"

www.ocaq.net

BU, TURAY-MSAL-MHBBTDR V DBAEY-DVAN-MHNTDR Dehqani-hdiqeyi-hekayt, Srrafi-cvahiri-rvayt, Mni mnind gl diknd, Sz ritsin ghr knd, Glrizlig ghrfanlq Kim: xeyli-rbd bir cavanmrd, Cmiyyt izz cah il frd, Mstcmi-cmleyi-fzayil, Bulmudu ryasti-qbayil, mrin rb mti mnqad, Gh Bsr mqam, gah Bdad. Bir bqd olmayb qrar, Gzmkd kerdi ruzigar. Hr lhz urard ol yegan, Sremlr siyah xan. Seyr eylr idi srb tn m, Gzlr zr misali-mrdm. Ovzai-xiyami-mikfami, Xlq bi-qdr tk girami. Hr mnzil kim, gzar edrdi, Shrayi bnfzar edrdi. Glzarlar ir lal a, Bnzrdi evin lal da. mval cmii-cinsdn ox, mma bu chanda varisi yox. Gr qlsa onu tlf hvadis, Yox bir xlfi ki, ona varis. Frzndsiz admi tlfdir, www.ocaq.net
9

Qlm bu rvid nktdanlq,

Baqi edn admi xlfdir

Nsl il olur bqayi-insan, Nzmi-br nizami-dvran. Can cvhrin bdldir vlad; vlad qoyan, qoyar hmin ad. Xo ol ki, xlfdn ola xodil, Dnyada bir olu ola qabil. Piraysi ola dstgah, Srmaysi ola izz cah. Ah, r ola bir sfih srke, tvari krih xlqi naxo, Tni oxuna olub nian, Bizar ola ondan ata-an, lqiss, ol fzli-qbayil, Ol piri-hmidtl-xsayil, Frznd olub hmi talib. Thsili-bqayi-nsl raib, ox mahliqa snmlr ald, ox nzrlr etdi hr mzar, ox qld niyaz girdigar, Tsir qlb fan ahi, vn etdi inayti-ilahi, Bir gec ald babi-rhmt, Buldu sri-dua icabt. Br verdi nihali-bai-mqsud, Ald gli-hdiqeyi-cud. n vd iridi, dodu bir ay, Xurid rxiyl almaray. ad oldular ondan ata-an, kran verildi ox xzan. lqiss, dmdn oldu peyda Bir tifli-mzkkr mzkka. www.ocaq.net
10

ox trf zmin txm sald.

Xurid kimi kmal qabil, sa kimi tifllikd kamil. Ol dm ki, bu xakdan dd, Haln bilib fan dd. Axr gnn vvl eylyib yad, Axtd sirik qld fryad, Yni ki: "Vcud, dami-qmdir; Azadlrin yeri dmdir. Hr kim ki, sir olur bu dam, Sbr ets grk qmi-mdam". Olmudu zbani-hali guya Sylrdi ki: "Ey, cfa dnya! Bildim qmini snin ki, oxdur, Qm kmy bir hrif yoxdur. Gldim ki, olam qmin hrifi, Gl, tcrb eyl mn zifi! Hr qanda qm ola, qlma ehmal! Cm eyl, dili-hzinim sal! Hm ver mn qm yemk kmali, Hm almi qmdn eyl xali! Peyvst mni siri-qm ql! Km qlma nsibimi, krm ql! Zvq il keirm ruzigarm! Fani olana yox etibarm. Ey eq, qribi-alm oldum, Avareyi-vadiyi-qm oldum, Tdbiri-qm etmk, olmaz oldu, Gldim, geri getmk olmaz oldu, Sndn dilrm mdd ki, daim Tmkinim ola sn il qaim. Saqi clladi-biamandr; Bir mey mn sun ki, mst mdhu, www.ocaq.net
11

Bu bzmd kim, rab qandr,

N gldiyimi bilim chan,

Daim zm qlam framu. N onu ki, necdir zman. Alm gzm grnmy hi, Bu ritd bulmayam xm pi". Day onu pak qald qandan,

Qaldrd bu tir xakdandan.

Qsln verib abi-emi-trdn, Sd yerin verdi qan cigrdn. qvam qbaili olub ad, Ol nvrs Qeys qoydular ad. Can il qlrd day ezaz, sbabi-kmali-trbiyt saz. Lakin, ol edib hmi nal, zasn edib lil fkar, Eylrdi mdam nalv zar. Sd is sanrd kim, ir qan. mck grnrd ona peykan. Yox idi firib il qrar, Yannda firibin etibar. Bir gn onu gzdirirdi day, Drdini yetirmy dvay, Bir evd mgr ki, bir priv, Ol tifli bsi grb mvv, Rhm etdi, lin ald bir dm, Hsnn baxb qrar tutdu, Fryad fann unutdu. Olduqca lind, oldu xndan; Mahiyytini day bildi, Ol mah ona nis qld. www.ocaq.net
12

Xonud deyildi he bu hal.

Tifl onu grnc, oldu xrrm.

Ddkc lindn, oldu giryan.

Oldu bu dxi, onunla mtad, N day, n ana eyldi yad. Zatnda var idi mhbbt, Mhbubu grnc tutdu lft, Eq idi ki, oldu hsn mail, Hsn n bilirdi tifli-qafil. Mlum idi hli-hal ol hal Kim, nsxeyi-eqdir bu timsal. lbtt, bu tifli zar edr eq, Afteyi-ruzigar edr eq; lbtt, qlr bu sbh tsir, Xurid xb olur cahangir, n trbiyti-dib day, Verdi sri-tmam ol ay,

Gn-gndn edib kmal hasil, Ol mahi-nv oldu bdri-kamil, Gldikc meyi-vfadn yyam, Hr dvrd sundu ona bir cam, Ta qld onu tmam srmst, Tdric il dami-eq pabst. On yana yetdi ol yegan; Atasna mqtzayi-adt, Frz oldu ki, onu ed snnt. m etdi haliyi-diyari, Hr sahibi-izz etibari; Bzl eyldi ol qdr zr sim Kim, yetdi qiyas fqrdn bim. Xlq onda grnd ksrti-mal, Bim oldu ki, mnkis ola hal. Ol saf zmir, pak mrb, Bir bzmgh eyldi mrttb Kim, grmdi onu emi-sar, www.ocaq.net
13

n srt il dnb zman,

Cmiddn zgy myssr. tmam yetib triqi-snnt, Tlimi-lum yetdi nvbt. sbab ona eylyib mrttb, Verdilr onunla ziybi-mktb.

BU, BNYAD-BNAY-BLADIR V MQDDMEY-LM-BTLADIR Mktbd onunla oldu hmdm, Bir ne mlkmisal qz hm, Bir sf qz oturdu, bir sf olan, m oldu behit hur qlman. Olanlara qzlar olsalar yar, Eq bulunur rvaci-bazar. Qz nrgisi-mst edib fsunsaz, Olana satanda ivv naz; Olan nec sbr pi qlsn, Ol qzlar iind bir prizad, Qeys il mhbbt etdi bnyad. Bir trf snm ki, qli-kamil Grdkd onu, olurdu zail. Zlfeyni-mslsli girhgir, brusi xmi blayi-aq, Hm cft ltaft ir, hm taq. Hr kipriyi bir xdngi-xunriz, Peykani-xdngi qmzeyi-tiz. Dryayi-bla cbini-paki, in cnb mvci-shmnaki. emi-siyhin srmdn ar, www.ocaq.net
14

Vr sbri hm olsa ni qlsn?

Can boynuna bir blali zncir.

Hindusin srm hm giriftar.

Rxsarin rngi-qazdn nng, Hrgiz ona qaz vermmi rng. Gz mrdmgindn olsa xali, Gz mrdmgi olurdu xali. Ll dri gstrirdi hrdm, vraqi-gl ir iqdi-bnm. bvabi-tkllm ets mftuh, mvat verrdi mcdeyi-ruh. imadi-ltifin mrkkb, Sibi-znx turunci-bb. ndam ltifeyi-ilahi, Dryayi-ltaft ir maha. hbaz baxl, ahu gzl, irin hrktli, hd szl. Rah rvii mdam qmz, Badan-ayaa tmam qmz, Ayruqca kl xoca peykr, Yaxca snm, gzlc dilbr. Alm sri-muyinin tfeyli, Mhbubeyi-alm, ad Leyli, Qeys onu grb hlak oldu, Min vq il drdnak oldu. Ol nadir hm ki, Qeysi grd, Min zvq bulub, zn itirdi, Grd ki, bir afti-zman, Misli dxi glmmi cahan.

BU, SFT-MCNUNDUR

V BTDA-MHNT-FZUNDUR Bir dilbri-srvqdd glruy, www.ocaq.net

15

Srvi-xo glrx smnbuy. irin lbi - mni-ltaft, Rna qdi - durduil aft. vsafi-ltaftind sz ox, ltafi-mlahtind sz yox, hla gz - nrgisi-prfsun, Ziba qa - nrgis zrgi nun. Hsni gl laleyi-fqfam, Zlfi xmi - lal zrgi lam. Az siftin xud etmk olmaz, srari-nihan yetmk olmaz. Zlfi sz - zikri-hlqeyi-raz, Lli-lbi - abi-emeyi-naz. Dvri-mhi-ruyi - emeyi-nur, Xaki-kfi-payi - srmeyi-hur, Bir qayt il maili xub Kim, Leyli olanda ona mtlub, Bir gzgy gr ab gzn, Gzgyd grydi z-zn, z arizin olurdu meyli, Qlmazd hvayi-hsni-Leyli. Ol iki smnbr shiqd, Bir-birin oldular mqyyd. Ol iki xrabi-badeyi-zvq, Bir camdn idilr meyi-vq, Girdabi-blay oldular qrq, Qalmad aralarnda bir frq. vzai-mxalif oldu yeksan, Guya iki tnd idi bir can. Hr kim sorar olsa Qeys bir raz, Leylidn ona yetrdi avaz. Kim Leyliy qlsa bir xitabi, Qeys idi ona vern cvabi. www.ocaq.net
16

Eylrlr idi xti-vfa mq, Leylid oxumaq iztirab Olsa, rxi-Qeys idi kitab.

Artard dmadm onlara eq.

Mq etmy Qeys alsa bir xt Leyli qa idi ona srxt. Xtt zr qlrd ol gzllr, Min naz il bhslr, cdllr. mma n cdl - kmali-lft, N bhs - nhayti-mhbbt. n bir ne mddt ol iki pak, vqat keirdilr trbnak. Eq olduu yerd mxfi olmaz; Eq ir olan qrar bulmaz. Eq atin budur lamt Kim, ba k leyi-mlamt. Hsn afti-eq olub dmadm, Gldikc iradt oldu mhkm, Bir qayt yetdi nyi-hal Kim, oldu hvas ql pamal. Qalmad zban tabi-gftar Kim, eylylr mhbbt izhar. Keyfiyyti-hal qlmaa fa Glmidi tkllm gz qa. Eylrdi gzil bu xitab, Qail verrdi ol cvab. Qa gz il olan tkllm, Hm qlmad dfi-znni-mrdm. Mrdmdn olam, dem, knar! Mrdm gz iinddir, n ar? Hmraz ikn ol iki vfadar, Dmsaz ikn ol iki cigrxar, Rf oldu hicabi-ahidi-raz; www.ocaq.net
17

Eq oldu mlamt il dmsaz. Aiqlr gizli qalmad hal; Mlum oldu cmmi hval. Grd ayineyi-niat dd, Minbd i ehtiyat dd. Sylmy ol iki yegan Qalmad sbb mgr bhan. Ta olmaya raz aikara, Dvran il qldlar mdara. Bir nv bhan il hrdm Knln qlrd Qeys xrrm. Qsdn unudurdu drsin ol zar, Leyliy deyirdi: - "Ey vfadar! Hifzi-sbq etdi barm xun, Mndn bilirm bilirsn fzun. Mn bilmdiyim mn oxutgil, Drsim oxuyam qulaq tutgil!" n lvhlr zr xt yazard, mdn xtini qlt yazard. Yni ki, xta tvhhm ed, Ol gl alb-tbssm ed, Gftar gl ki - "Bu qltdir, Trk et ki, xilafi-rsmi-xtdir!" Ola sbbi-tkllmi-yar, Fhm etmy mddayi yar. tfal qlanda dvr bnyad, Ol, yarna rzi-hal edrdi, zg dvrn xyal edrdi. Qlmazlar idi szn mlum, Bilmzlr idi szn mfhum. Mktbdn olan zamanlar azad Vsl n edrdi hiyl bnyad: www.ocaq.net
18

Vari bel eylynd fryad,

Hddn arard iztirabn,

Qsd il nihan edib kitabn,

Leyli yolunu tutub durard, "Sn grdn ola!" - deyib sorard. Yni bu bhan il bir dm, Yarn gr, ola ad xrrm, Elmi-xt mrn eylyib srf, Mq etmi idi hmin iki hrf: Bir sfhd "lam" "ya" mkrrr, Yazard onu qlard zbr. Kim: - "Bu iki hrfdir muradm, Rvn bular ildir svadm".

BU, LEYLY ANASI TAB ETDYDR V BHAR-VSLN XZAN YETDYDR n mkr il Qeysi-bdsrncam, Bir ne zaman keirdi yyam. Tdbir il eq zvq vermz, Tdbir diyari-eq girmz. Eq il riya deyil mvafiq, Risvay grk hmi aiq. Dildn-dil dd bu fsan, Fa oldu bu macra chan Kim: "Qeys oluban siri-Leyli, Leyli dxi salm ona meyli". Tdrici-mbadi il nagah, Leylinin anas oldu agah, Ol qndhan dil uzatd. Odlara tutudu, yas batd,

Yanar od olub, kib zban, Ol glrx dedi yan-yan: www.ocaq.net

19

- "Key ux! Ndir bu gftgulr? Qlmaq sn tn eybculr? Yax adn yaman edirsn? Nyn sn tn ed bdgu? Namusuna layiq imidir bu? Nazik bdn il brgi-glsn, Lal kimi snd ltf oxdur, mma n deyim, zn aqdur. Tmkini cnun qlma tbdil! Qzsan, ucuz olma, qdrini bil! Hr surt ks kimi baxma! Hr grdyn su kimi axma! Mey gri sfa verr dima, Axd n dr aya, Gzg kimi qat zl olma! Nrgiz kimi xiyr gzl olma! Gzdn grk olasan nihan sn, Ta demk ola sn ki, cansn. Sn msn uymagil hvay! Kim, mi hva verr fnay. Lbt kimi zn bztm! Rvzn kimi kylr gztm! Sar kimi gzmyi hram et! Say kimi hr yer z urma! He kims il oturma, durma! Sn sadsn, zg hli-neyrng, Chd eyl verilmsin sn rng, Derlr sni eq mbtlasn, Biganlr il ainasn. Sn qandan eq zvqi qandan? www.ocaq.net
20

Nyn zn ziyan edirsn?

mma n deyim ikn ynlsn!

Nm kimi prdd mqam et!

Sn qandan dust vqi qandan? Olan cb olmaz olsa aiq, Aiqlik ii qza n layiq? Ey iki gzm, yaman olur ar! Namusumuzu itirm, zinhar!.. Biz alm iind niknamz, N nng il dxi edlim laf? Biz demylim, sn eyl insaf! Tut kim, sn qymazam mni-zar, Mndn ulu bir mdbbirin var. Neylrsn gr atan eits? Qhr il sn syast ets? Minbd gl eyl trki-mktb, Bil bcdini hmin cd b. Etm qlm il mqdn yad, Suzn tut nq eyl bnyad, tfaldan eyl qti lft, Hmraz yetr yannda lbt, Olma dxi hr yanay mail. nqa kimi zlt eyl pi, yl rvi eyl kim, hmi Gri adn ola dild mzkur, Grmk sni ola qeyri-mqdur, Xo ol ki, qz hmi gizlr, Xud gizli grk hmi qzlar". Bt kimi bir evd eyl mnzil, Mrufi-tmami-xas amz,

BU, NKAR L LEYL ANASINA CAVAB GRDYDR

VERDYDR V MKTBDN IXIB SRAY-MHNT

www.ocaq.net

21

Leyli bu itab n eitdi,

z knlnd mqrrr etdi Kim: bdeyi-sipehri-zalim, Trh eyldi nqi-namlayim. yyami-vsal yetdi hicran, Vqt oldu cigrlr ola bryan. mma n desin, n ar qlsn, Tdbir n olduun n bilsin! Naar tutub triqi-inkar, Asari-tcahl etdi izhar. Glzari-itab ab verdi, Giryan-giryan cvab verdi: - "Key, munisi-ruzigarm ana! Drci-dri-ahvarm ana! Szlr dersn ki, bilmzm mn, Mzmununu fhm qlmazam mn. Dersn muq eq aiq, Mn sadzmir tifli-sadiq; Bilmm, ndir ol hdis mzmun? Syl! Nec olmaym digrgun? Eqin qlmazd kims yadn, Ha sndn eitdim indi adn. Billah! Ndir, ana, eq mfhum? Bu sirri-nihan eyl mlum! Hadiyi-rhi-muradm oll! Bu ivd ustadm oll! Mn mktb ryim il getmn, Bir li xilafi-ryin etmn. Hm dersn sn ki: "Mktb var!" Hm dersn sn ki: "Getm zinhar!" Qan sz etiqadm olsun? Sn nec etimadm olsun? Mn hm deyilm bu zcr qail

www.ocaq.net

22

Kim, hrdm olub irai-mhfil, Nacinslr il hmdm olam, Bir yerd mqyydi-m olam. Hr diddn ed-ed prhiz, vqat ke kdurtamiz. Peyvst mllim eylyib cvr, Gahi sbq oxuda, ghi dvr. Billah, mn hm bu idi mqsud, Mktbd olurmu tifl xonud? Ayrq bu sz mkrrr etm, Ltf eyl, mni mkddr etm!" n ana eitdi bu cvabi, Trk etdi ikayt itabi. ksiz ona rvn oldu kol mah. Aiqlikdn deyildir agah. Bihuddir ol qamu fsan Kim, aiqdir filan, filan. n vaqe k mhlli oldu, Ol vaqedn tslli oldu. Leyli hm oturdu evd naar, Dzd sdfin drri-hvar... Bir brcd sabit oldu xtr, Mhbusi-xzan oldu gvhr. Ll oldu siri-sineyi-sng, Hbs oldu glab ieyi-tng. Qmdn siyh oldu ruzigar, Nomid, dili-midvar. Ah eylr idi, vli, n hasil, Ol yel aamazd qneyi-dil. Gz ya tkrdi, leyk n sud, Zlfi kimi pi tab dd, Heyran qalb iztirab dd. www.ocaq.net
23

Bitmzdi onunla nxli-mqsud.

Az kimi xlqn etdi qm dar; emi kimi cismi oldu bimar. N drdini saxlasa qrari, N rhi-qm ets qmgsari. Fanusi-xyal dnd ol m, Knln qlb xyal il cm, Hrdm kib ol qm ir min ah, Drd il dzb traneyi-m, Bu bir qzli oxurdu hr dm:

QZL-LEYL Flk ayrd mni cvr il cananmdan, Hzr etmzmi cb nalv fanmdan? Oda yandrmasa gr l il nh flki, N bitr ati-ahi-dili-suzanmdan? Qmi-pnhan mni ldrd, bu hm bir qm kim, Glrxm olmad agh qmi-pnhanmdan. Ah idi hmnfsim, ah ki, ol hm axr xd ikrah qlb klbeyi-ehzanmdan. Mn, n hact ki, qlam dai-nihanm rhin? Aqibt zahir olur aki-giribanmdan. Hq bilir, yar deyil can dilimdn qaib, Nola gr qaib is dideyi-giryanmdan. Can gr xsa tnimdn sri-mehri il, sri-mehrini sanman ki, xar canmdan. www.ocaq.net
24

Ltf edib sn, mgr ey bad, bu gndn byl Versn bir xbr ol srvi-xuramanmdan. Ey Fzuli, qmi-hicr il priandr hal, Kims agah deyil hali-prianmdan.

TMAMY-SXN Saqi, gtir ol meyi-muani Kim, unudalm qmi-chani! Rhm eyl ki, qsdi-can edr qm, Barm sitm il qan edr qm. Ql qlimi bad il zail, rxin sitmindn eyl qafil. Fryad ki, rx bivfadr, Daim ii cvr il cfadr. Bir adt il mdar yoxdur, Dvrannn etibar yoxdur. Bir yer gtirs iki zar, lbtt, sbb salar aray, Onlar sir edr blay. Billah, n yamandr ainalq, n vaqe olur yen cdalq. Hr hmnfs ets iki yar,

GZAR-HAL-MCNUN Glzari-klam baban Byl bzmi bu bustan: Kim, srvi-riyazi-mhnt drd, www.ocaq.net
25

Svdazd Qeysi-drdprvrd

Hr sbh gedrdi mktb ad, Mktbd olurdu qmdn azad, Mqi-xti-hsni-yar edrdi, Dfi-qmi-ruzigar edrdi. Zvq il tutub triqi-sabiq, Gldi yen mktb frhnak, Ta kim, qla zvqi-vsli idrak. Grd ki, behit hur glmz, Gn xd, hnuz nur glmz. Xuridsiz oldu ruz ta b, Oldu bana qaranqu mktb. Bildi ki, siphri-bdbaz, Bir bd eylyibdir aaz. lbtt, cfayi-tni-yar Ol gl yoluna buraxd bir xar. Nomid olub etdi nal bnyad, Dedi: - "Ndir, ey flk, bu bidad? Netdim sn, qsdi-canm etdin? Qti-rhi-dilsitanm etdin? Ksdin tlbi-qrzd rahm, Bildir mn kim, ndir gnahm? vvl mni eyldin mkrrm, Vsli-snm il ad xrrm, Ol dvr nqiz dvr edrsn? Vhm eylmdinmi, kim, kib ah, Suzi-cigr il bir shrgah Yandram oda doquz rvaqn, Suzin sn bildirm fraqn? Tdbir ql; ey mllimi-pir, Et sehr il ol priyi tsxir! Dndn niy byl cvr edrsn, Adt zrin sbhi-sadiq

www.ocaq.net

26

Ancaq mn sanma yetdi bu qm Kim, yetdi mn yetn sn hm. D! Ey lif, istiqamtindn, rm eyl bu qdd qamtindn! Qddi hvsil dm urarsan, Ol getdi, cb ki, sn durarsan! Ey nun! nihandr bruyi-yar, Ey mim! az oldu aib, Oldu sn hm dm mnasib! Olsan nola, ey dvat, diltng Ayineyi-xatirin tutub cng, Ol trreyi-mikbudan ayru. Hicran qara barn eylmi su, Ey xam! Sirikbar olubsan, Srgtv biqrar olubsan! Guya bu gn etmmi myssr Dvran sn dstbusi-dilbr. Ey lvh! O xttin eyl yadn! Ql sind nq qm svadn!" Bir ne gn ol siri-hicran, Mktbd gzib qlrd fan, Hr ruz fan il ta b, Tzib krdi hli-mktb. b hm qlban fan zari, Eylrdi mxatb ol nigari: - "Key gz nuri, knl sruri! Snsiz gzmn yox oldu nuri. vvl n idi bu ainalq? Axr niy eyldin cdalq? vvl niy eyldin mni mst, zhari-mhbbt il pabst? Axr n n xumar saldn, www.ocaq.net
27

Sn dxi nzrd durma, zinhar!

Bu mehnti-intizar saldn? Saldn dili-zar nari-firqt, Qldn gzm pr abi-hsrt! Knlm odu qld yan-yan, Ahng, fq tk asiman. Yam suyu oldu var-var, Bir bhr ki, yox ona knar. Mn istmzm bu gnd hmdm, Yanmdan ilt xyaln hm! Olmaya db xyaln, ey mh, Oda yana, suya bata nagh. Srmsti-rabi-itiyaqm, Mdhui-thyyri-fraqm, Qoyma qmini mniml hmrah, Fa eylrm onu xlq nagah. Srmstd ixtiyar olmaz, Mdhuda etibar olmaz. Can oldu qmin yolunda brbad, Tvii-fnadn oldum azad. Eyi-bdi, niati-baqi. Gr gls cl, mnim nm ala Can xud yoxdur mgr qm ala. mi-bi-mehnt blaym, Afteyi-cnbi-hvaym. Suzi-dil il tkls yam, Tii-m il ksils bam, Candan xarb hvayi-eqi, Trk eylmzm blayi-eqi. Bu gnlri kim, qm ir zarm, Hicran lmil biqrarm, Gr nameyi-mr kilki-tqdir, Gndr deyibn qlrsa thrir, www.ocaq.net
28

Gstrdi mn qmin mzaqi,

Kim, surti-haldr digrgun. Gn rti demilr afitabi,

Eylr mni ol hesab mbun

Billah ki, bu nktdir hesabi. Hr gn ki, grnmz afitabm, Mn gn demzm budur hesabm. Yox kims bu drdi-dildn agah, Bu drdi-dil il neylyim? Ah! Drdim sz gldiginc artar, Oddur, yel il zban dartar". yyami-visal eylyib yad, Ol xst bu eri etdi bnyad:

QZL-MCNUN Ey xo ol gnlr ki, mn hmraz idim canan il, Nemti-vslin grb, nazn krdim can il. Grmmidi glni-eyim xzani-tfriq, Olmamd tir yyamm bi-hicran il. Mhvimdn, dustlar, dvran cda istr mni, Dmnimdir, hi bilmn netmim dvran il. Yets gr aiqlrin flak fan, n sud, Yetmk olmaz mahvlr vslin fan il. Yarb saxlardm eldn dai-hicrann, gr Etmk olsayd mdra dideyi-giryan il. Zvqdn diba baland kitabi-mrm, Qoymad dvran ke ovqatm ol nvan il. www.ocaq.net
29

Ey Fzuli, xtri-bxtim msaid olmad Kim, olam bir dm mqarin ol mhi-taban il.

TMAMY-SXN Sz mxtsr ol siri-sevda, Bir nv il oldu xlq rsva Kim, Qeys ikn, oldu ad Mcnun, hvaln etdi qm digrgun.

BU, LEYLY MCNUN GZRD MQABL OLDUUDUR V GN MQABLND HLAL-MEHR BDR-KAML OLDUUDUR

Bir gn ki, bahari-almfruz. Vermidi chan feyzi-novruz. Salmd niqab hrdn gl, kmidi srudi-nal blbl. bnm meyi-nab il lal, Doldurmu idi qzl piyal. Firuzfruz, llprvr Bir ne msahibi-vfadar, Mcnuni-ikstyi grb zar, Hr yan dedilr ki: "Ey blak! Bu fsld admi grk ad, nduh blav mdn azad! www.ocaq.net
30

Olmudu gl il sbzeyi-tr,

Gl adr, olmagil mvv!

n br deyilsn, olma giryan, Gl kimi buraxma sinn ak! Sbz kimi etm bstrin xak! Kmtr zn siri-qm ql,

n seyl deyilsn, etm fan!

Ltf eyl, xram gl, krm ql! Shra tutalm, mey ilim ad, nduh il olma byl mtad! Ey qndhan srvqamt, Gl, oyna, zamani et frat! Pakiz vcud heyfdir qm, Byl dxi qalmaya bu alm, ayd ala gli-muradn, Mhkm ql sasi-etiqadn! Seyr zr bu novbahar fsli, ayd buluna nigar vsli". Mcnuni-hzin ya durdu, Shralr seyr n z urdu. Heyran-heyran gzrdi hr yan, Gh sbzy rzi-raz edrdi, Gh laly min niyaz edrdi, emin srrdi lal dan, Aiq sanban pb ayan. Nrgis gzn nigah edrdi, Sylrdi bnfy qmi-lil Kim, syly yar olsa vasil. Blbllr rh edrdi haln, Qumrulara mhnt mlaln. Hr trf ik grb kib ah, Mnzil-mnzil gzrdi, nagah Bir mnzil dd rhgzari www.ocaq.net
31

Giryan-giryan qlrd seyran,

Yarn gzn anb, ah edrdi.

Kim, seyrd idi onda yari,

Bir ne prirx il hmdm, Mcnuni-ikstdn mqddm Leyli gzr etmi ol fzay, Salm gl lal zr say. Bir sbzy sbz xrgh urmu, Mh shni-mnd hal qurmu; Qn kimi ol ltif xrgah, Gl brgi kimi iind ol mah. Mcnun mqabil oldu Leyli, Bhri-qm yetdi drd seyli. Leyli dem - mi-mclisfruz, Mcnun dem - ati-cigrsuz. Leyli dem - cnnt ir bir hur, Mcnun dem - zlmt ir bir nur. Leyli dem - vci-hsn bir mah, Mcnun dem - mlki-eq bir ah. Leyli dem - bir yeganeyi-dhr; Mcnun dem - bir fsaneyi-hr. Leyli - mni-bla nihal, Mcnun - flki-vfa hilal. Leyli - mhi-asimani-hmt, Mcnun - hi-kivri-mlamt. Leyli - sfi-hli-hsn miri, Mcnun - sri-kuyi-qm fqiri. Leyli ii - ivv girim, Mcnun gz ya em-em. Leyliy niati-hsn kami, Mcnun blayi-eq dami. Leyliy ltafti-dilaray, Mcnuni mlamti-qmfzay. Leylid kmali-hsn il zvq, Mcnunda cmali-Leyliy vq. www.ocaq.net
32

Leyli - sdfi-hyay bir dr, Leylid visali-dust meyli, Mcnunda hm arizuyi-Leyli. Ol iki shiqd smnbr, Bir-birin oldular brabr; Fulad satad sngi-xar, Od dd qrar ixtiyar. Bir saz dzld ol iki tar, Grm oldu rvaci-naleyi-zar. Ol baxd buna niat buldu,

Mcnuna onunla min tfaxr.

Bu grd onu mqyyd oldu. Mcnunda qrar tutmayb hu, Dryayi-thyyr eyldi cu, Bir dm baxa bilmdi-ol ay, Dndi yer zr misli-say. Leyli hm itirdi ixtiyarn, Bir dm gr bilmdi nigarm, Heyranl ol mqam yetdi Kim, dd ayaqdan usu getdi. Gl suyu spib rvan zn, Leylini gtirdilr zn, Hr yan dedilr ona ki: "- Ey mah! Nagh, olur atan-anan agah Kim, qeyr il aina olubsan, Bir dilbr mbtla olubsan. Vermz bu rvi nticeyi-xub, ayst deyil sn bu slub! Yax nzr eylsn yamandr, Hm biz v hm sn ziyandr!" Ondan gtrb bsat xrgah, Ol mahliqayi xah naxah z brcn qldlar rvan, www.ocaq.net
33

Ta olmaya vaqif ata-an.

Sz demdilr bu macradn, N gncdn, n cdhadn. Mcnuni hm etdi emi-xunbar Sular saban zn, bidar. Grd ki, nigardan nian yox, Bir cismi-fsrd var, can yox. Divan qalb, pri gedibdir, Salb onu dilbri gedibdir. ak eyldi cam, kdi nal, Hal bdl oldu zg hal. Trk etdi libasi-lalguni, Rxt oldu tnin ki-xuni, Gr matm n misali-xam, Sarmd baa siyh mam. izgindi bana dudi-ahi, Yandrd mameyi-siyahi. krah il xd pirhndn, Ar etdi hidi-m kfndn. Nleyni buraxd ol blacu Kim, aiq payibnddir bu. Hmdmlr zr qld aaz: - "Key bir ne hmniin hmraz! Seylabi-hcumi-k yetdi, Mn iyfthal qrq etdi. Olman mni-xst il hmdm Ta batmayasz bu suya siz hm, Mn, rngi-mlamt boyandm, Svdazdlik oduna yandm, lbtt, bu od ki, dd can, Axr tutuub kr zban. Divar blami shl sanman! Siz dxi mnim oduma yanman! www.ocaq.net
34

Mndn siz dmsin bir xgr, Svda siyh etdi ruzigarm, Eq ald inani-ixtiyarm.

n dymdi xeyr, dymsin r.

Mn bir quam udum aiyandan, Mn qandan meyli-xan qandan. Qlman mn ev hekaytin ox, Sizdn sorar olsa ata halm, Keyfiyyti-mhnt mlalm, Syln ki: "Fnay verdi rxtin, yyam siyah qld bxtin. Ey piri-iksthal naad, Tanrin limdn eylm dad! Dem ki, "ndir bu macralr?" Sndn mn yetdi bu blalr! Mn bilmz idim qmi-chan, Tvii-zmin asiman. Asud sraeyi-dmd N qssd idim, n qmd. Bilmzlik il xo idi halm, N hsn, n eq idi xyalm. Sn vasiteyi-vcudim oldun! Sn manei-feyzi-cudim oldun! Umdun ki, mniml olasan ad, Drda ki, midin oldu brbad. zg xlf midvar ol! Mzur tut, ey ziz, mzur! Mn qsd il sndn olmadm dur ox sidq il eyldim ona zm Kim, dvlti-vslin edm czm, Su sald yoluma ki-hsrt, www.ocaq.net
35

Dxi mnim onda getmyim yox!

Mn yox olubam, sn indi var ol!

Damanm tutdu xari-mhnt". Thrir qlb mnasibi-hal, Bu eri hm etdi ona irsal:

QZL Fzayi-eqi n grdm, slahi-qldn durm, Mni rsva grb, eyb etm, ey naseh ki, mzurm! gr aki-giriban eylsm, mn eylmin, n mn Mtai-nngdn ari, libasi-ardn urm. Mn shrayi-vht, mnzil etmm afiyt kncn, siri-dami-zlmt olmazam, n talibi-nurm. Tmrrd, ql frmanndan etsm, dustlar, billah, Mni ryiml sanmn, eq sultanin mmurm. Mn kim tn eylr, kim nsiht hli-almdn, Xoam kim, etibari-eq il hr dild mzkurm. Blayi-eq drdi-dust trkin qlmazam, zahid, N mtaqi-behitm, sn kimi, n talibi-hurm. Xyali-ini-zlf taqi-brusil zvqm gr, Sanasan hmt il ksriym, qdr il ffurm. Qrz, bir ad imi almd, mn hm eylrm bir ad, Bihmdillah, Fzuli, rind rsvalqda mhurm.

TMAMY-SXN www.ocaq.net
36

Ol iveyi-eq iind mahir, Qaldqda vsiyytini axir, Qld gzdib triqi-vht, shabdn inqitai-lft, Shray db, gn misali, Tnha yrr oldu labali. Hr da ki, yetdi tkd yan, Ll eyldi kuh dt dan. Gz yan bs ki, tkd hr su, Hr mrhldn axtd min cu. Bir bri-bla idi, gvahi; Baran - siriki, brq - ahi. Baran il brqi cism candan, Bir mrtbd ki, mundan, andan Dryalr yets lmyi-tab, Shralr ds qtreyi-ab, Dryalr olurdu cml shra, Shralr olurdu cml drya. Fryad gtirdi vh teyri. fan yetirdi asiman, At salb ah il chan. Fryad il doldurub bu deyri,

BU, MCNUN ATASININ VAQF-HAL OLDUUDUR V ONU BYABAN-MHNTD BULDUUDUR Gncingayi-gncgftar,

Olmu bu da il ghrbar: Kol bir ne biqrar mhzun, Naar qlb vidai-Mcnun,

www.ocaq.net

37

Nomid dnb ikstv xar, Qldlar atasn xbrdar. Ol piri vaqif oldu hal, Mcnun kimi etdi ah nal. Shralr tutdu seyl tk z, Vadilr ad em tk gz, ox arad, gzdi hr mkan, Bulunmad olunun nian. Ta aqibt ol iksthali, Bir gud grd labali. Dm yer, xaksar qmnak, hval xrab sinsi ak. Dnm gli-srxi zfran, imadi-ltifi xizran. Ayinsini ubar tutmu, Cngi-mi-ruzigar tutmu; Etmi lifin sitm yk dal, Qlm qlmin flk qmi nal, Hmshbti mur hmdmi mar, Tkyghi xak bstri xar, Xar zr ona dlik-dlik tn, Am qm evin drl rvzn. Ol pir, grd surti-hal, Surt kimi qald bir zaman lal. Bir lhz onu thyyr ald, Heyrt gz il baxa qald. Sonra yaxa yrtb etdi fryad: - "Key blbli-bustani-bidad! Hali-dilini mn byan et, srari-nihanini yan et. Kim ald lindn ixtiyarn? Kim eyldi tir ruzigarn? Billah, net biqrar olubsan, www.ocaq.net
38

Afteyi-ruzigar olubsan!

N seyrdsn, sn tlb n? Bu naleyi-zarin sbb n? Dryad is sn dri-kam, Sn syl, mn eylyim srncam, Zlmatd is mi-mqsud, Rvn ql mndn ist mvcud". Danayi-sxnvr xirdmnd! Kimsn, ndurur bu gftgulr, Bifaid batil arizulr? Get, drdim sn dva deyilsn, Bigansn, aina deyilsn! Mn byl klam tutmazam gu, Leyli sz syl, yoxsa xamu!" Dedi: "Mnm atan, ey blak, Mn sngi-mlamtm, sn at!" Dedi: - "Ndir, ata, yoxsa an, Leyli grk, zgdir fsan". n grd itatind ehmal, Bildi ki, fqir zgdir hal, Verdi bu firib il tslli, Kim: - "Dur gedlim, ard Leyli! Leyli biz gldi mehmandr, Lli tlbind drfandr". Mcnun ki, eitdi Leyli adn, Sand ki, flk verr muradn. "Lbbeyk" deyib aya durdu, Ol kbeyi-mqsd z urdu. Pir il cavani-dilikst, Gldi ev dilfikar xst. Banda hvayi-vsli-Leyli, N ata qmi, n ana meyli. www.ocaq.net
39

Mcnun dedi: - "Ey mn vern pnd,

Gah ata nsiht etdi aaz,

Gah anas oldu pndprdaz.

BU, MCNUNA ANASI PND VERDYDR V BUSTAN-MLAMTDN XAR-NDAMT DRDYDR Key rahti-can nuri-did! Frzndi-yeganeyi-gzid! nind ryasti-rb var! Mirasi-cat db var! tvari-mluki tut hmi, Ayini-cat eyl pi! bruyi-xm is gr muradn, Sst etm kman etiqadn! Mcgani-siyahdan gtr dil, Ol navki-cansitan mail! Olsan nigrani-qdd qamt, Ql nizeyi-xunfan rbt! Gr zlf il grmk istsn xal, Gr heyti-nqt, peykri-dal! Knln gz qa olsa mftun, Gr dideyi-eyn bruyi-nun! Sn srvsn, olmagil giranbar! Azad ola gr, n kim giriftar! Sn llsn, olmagil sbksng, Dndrm gn grb rvan rng! Etm zn hbabmannd, Banda olan hvay xrsnd! Ban olur ol hvad brbad. Srgrmlik etm m nisbt, www.ocaq.net
40

Kim, yoxdurur ol hvay bnyad

Suzi-qmi-eq il, mrvvt, Gr mi nec dr blay, Bana gedn, gedr fnay. Zvqi-dil did qlma adt! Salma mey ahid iradt! Mhbub mey il bslyn can, Sanma olur hli-ql iman! mani olurmu btprstin? er hvs etm kim, yamandr, Yax deslr onu, yalandr! Hala qla gr kmal hasil, Fvt etm macal, gzm qafil! Ey bai-midimiz nihali, Qlma bizi nng payimali! Mhbub hm istsn, km olmaz, Biz kim, sniniz, sn qm olmaz. Vardr bu hmd min qbil, Hr taif ir min cmil, Bir-bir qlalm qamu sn rz, Yetsin yerin biz olan frz, Bir srvi-shiqd smnbr, Tzvicini edlim mqrrr, Tyin edlim sn, mh sal, Srf eyly bildiyinc mval, Sn tutma hmin triqi-vht, Qti-nsb eylm, mant! Bizdn bu nsihti qbul et! Hr lhz bizi, yetr, mlul et! aq sfahtin qlb yad, Bu eri n xo demi bir ustad: qlimi olur mdam mstin?

www.ocaq.net

41

QZL-USTAD Can verm qmi-eq ki, eq afti-candr, Eq afti-can olduu mhuri-cahandr! Sud istm svdayi-qmi-eqd hrgiz! Kim, hasili-svdayi-qmi-eq ziyandr! Hr bruyi-xm qtlin bir xncri-xunriz, Hr zlfi-siyh qsdin bir fi ilandr! Yax grnr surti mhvlrin, mma Yax nzr etdikd, srncam yamandr! Eq ir zab olduun ondan bilirm kim, Hr kims ki, aiqdir, ii ah fandr! Yad etm qara gzllrin mrdmi-emin, Mrdm deyib aldanma kim, idiklri qandr! Gr ders Fzuli ki: "Gzllrd vfa var" Aldanma ki, air sz, lbtt, yalandr.

BU, MCNUNUN NSHT QBUL ETMDYDR V ATASININ DRD DRMAN YETMDYDR Mcnun ki, eitdi bu xitab, Verdi bu da il cvabi: - Key ruhi-rvanm ata, ana! Kami-dil canm ata, ana! Thqiq edibm iim xtadr, Hr n desniz mn rvadr. www.ocaq.net
42

Aludeyi-rngi-dudi-ahm, Zlli-gnh il rusiyahm. Mn hm olubam bu idn agah, mma n deyim, n sylyim? Ah! Yoxdur bu iimd ixtiyarm, Zbtimd inani-iqtidarm! ql oldu zif eq qalib, Xatir nigran, nigar cazib, Tutdu tn canm qmi-yar, eyrl-mhbub leys fiddar Mnd dxi nec mnlik olsun, Mndn mni istyn n bulsun? Tqdir byldir, n tdbir, Tqdiri edrmi kims tyir? Olsayd mn niat ruzi, strmi idim bu drd suzi? Gr shht qadir olsa bimar, Drd zn eylmz giriftar. l vers gday padiahlq, Sanman ki, qlr dxi gdalq. Fitrtd n halt olsa mqsum, Rf olmaddr mri-mlum. slahma eylmn tmml, Kim, gl tikan olmaz tikan gl. Keyfiyyti-ab cvhri-xak, Su sflliyindn ayrlrm? Od yandra bilmy bilirmi? Ol gn ki, rhimd kilki-qdrt, cadma verdi ziybi-surt, Doldurdu hva il dimam, Svda il balad ayam. Doldu bdnimdki rk pust, www.ocaq.net
43

Dnmk olam qbuli-idrak.

Badan-ayaa mhbbti-dust. Mlk eyldi knlm blay, Vqf eyldi canm cfay. Yox mnd bu hkmdn txllf, Ol maliki-vqfdir tsrrf. Drdi-zli dva bulurmu? Mehri-bdi fna bulurmu? Mn mi-sraeyi-fraqm. Suzi-cigr il xomzaqm. Mndn dilyn bu suzi zail, Bidadma olmu ola mail. min ki, hyat oldu at, Hal onun atildir xo. Fani dilmi ola hyatn. Dmnliy dustluq qlb ad, Tdbiri-ncatm eylmn yad! Mn qrqeyi-bhri-vqi-yarm, Brhmzdeyi-qmi-nigarm, Ancaq, sbbi-qrarm oldur, Arami-dili-fikarm oldur. Onunla edin bu drd mrhm, Urman dxi zg kimsdn dm. Dersiz mn var dilrbalr, Leyli kimi ox priliqalr... Billah, demniz bu hrfi zinhar Almd bir ondan zg, kim var? Blbl gl n qlanda nal, Drdin dva olurmu lal? irin ola gah, gah kkr? Xosrov deyilm ki, mn dilbr Mn yekchtm triqtimd, Tyir ii yox cibilltimd. www.ocaq.net
44

Oddan dilyn onun ncatn,

zrn byan edib hm ol dm Tqrir gtirdi bir qzl hm:

BU QZL MCNUN-DLPZRNDR Eq drdi, ey malic, qabili-drman deyil!

Cvhrindn eylmk cismi-cda asan deyil! Dvr cvrndn ikayt edn aiq demn, Eq msti vaqifi-keyfiyyti-dvran deyil! hrdn shray bir frq olduun hr kim bilir, Bilmi ol kim, eq shrasnda srgrdan deyil!

Hr kim idrak eylr z keyfiyyti-haln, hnuz Dust rxsarin eyni-vq il heyran deyil! Cann canan ittihadi fariq eylr cismdn,

Cismdn agah olan can, vasili-canan deyil! Der imi dmn ki, Hmdmdir Fzuli yar il, Hr sz bhtan is, hqqa bu sz bhtan deyil!

BU, MCNUNUN ATASI LEYLY XASTKARLIIDIR V LEYL ATASININ MCNUNDAN BZARLIIDIR Saqi, gtir ol rabi-nabi! Kim, yetdi nisab qm hesabi. Qm, dmni-cani-mbtladr, www.ocaq.net
45

Sz cvhrin olan xiridar,

Df eyly gr ki, bir bladr!

Bu nv il qld grm bazar Kim, aciz olub qm ir ol pir, Mcnununa qld fikri-zncir. Bildi ki, gr olmaz olsa Leyli, Mmkn deyil olma tslli, Qld tlbin zn lazim, m etdi aliy azim. mmid il balad umub kam, Ol kbeyi-arizuy ehram. n Leyli atas bildi hali, Uydurdu kabir ali, Qarlarna olub rvan, Qld olar il zmi-xan -"hln v shln!" - deyib dmadm, Min gz dedi: - "Ola xeyr mqdm!" n m sift olar oturdu, Ol srv kimi ayaa durdu. Ortaya buraxd trf xanlar, Ta kami-dil ala mehmanlar. Olmudu dolub kbab il xan, Cdy Hml il asiman san. mma, cb r qla xirdmnd, Ol xanlar asiman mannd, Hr kim qrzin bulurdu xandan, Bu mmkn olurmu asimandan? Xanlar gtrldynd ol pir, Tqrib il drdin etdi tqrir: - "Key, qdrl qibleyi-qbail! sl nsbim sn yandr, Hkmm ne min ev rvandr. www.ocaq.net
46

Sndn qamunun murad hasil,

Mhuri-qbailm sxad, Mrufi-tvaifm tad. Hm var mhbbtimd tsir, Hm var davtimd tvir. Srdftri-hli-ruzigarm, Hr nec desm, yz onca varm. Nxli-mlim smr veribdir, Hala dilrm bu trf llu, Bir ll il ola hmtrazu, Ta ll olanda ll vasil, Trkib qlam mfrrihi-dil. ox ll hqiqtini sordum, Bir ll ki, layiq ola yoxdur. Bir llin eitmim snin var Kim, llm odur szavar. Ltf eyl, inayt krm ql! Qlsn gl srv sayprvr, Olsun gl srv saygstr. Fhm et szm, tafl etm! Bir xeyr iidir, tlll etm! Gr hasil olur bu kam sndn, Onca qlayn sn rvan gnc Kim, yer zn eyly nihan gnc. Onca ghr eylyim rvan Kim, bulmayasan ona xzan". Ol srvi-smnbrin atas, Ol gnci-nihann cdhas, Ltf il dedi ki: "Ey xirdmnd! www.ocaq.net
47

yzd mn bir ghr veribdir.

ox kanlara tiv z urdum,

Hr kanda gri ll oxdur,

Ol ll il drr mhtrm ql!

Hr n ki, dilrsn, ist mndn!

Mn kimi siri-dami frznd! Sn xo gldin, sfa gtirdin, Topraqlardan bizi gtrdn! Mklc xitabdr xitabn, Bilmn nec veryin cvabn? Qrbn bilirm mn rfdir, mma xlfin cb xlfdir. "Mcnun" dey tn edr xlayiq Mcnuna mnim qzm n layiq? Leyli demyim ki, naznindir, Bir tir knizi-kmtrindir, Olmazm kniz cinsi-mrdm? Yoxdurmu kniz hm trhhm? Div il pri olurmu hmdm? Divany zaye eylm rnc, Viran grk ona, ndir gnc? Tdbir il dndrib mizacn, Svdasnn eylsn lacn, Leyli onun olsun, eyldim hd, Var indi, sn et lacna chd!" Olmaz, sz ama, bsm, bsm!

BU, MCNUNUN ATASININ HRMANIDIR V QEYR BABDAN TDBR-DRMANIDIR Ol sahibi-nng nam namus, Dnd ev, gldi xar myus. Mcnuna dedi ki: - "Ey cfake! Hact yetr, olmal mvv! ql il alr ol mmma, Leyliyi sn verrlr, mma, rti bu ki, olasan xirdmnd, www.ocaq.net
48

rbabi-xirddn alasan pnd! Rf ola lamti-cnunun, ql ola hmi rhnmunun". Mcnun dedi:- "Ey dibi-kamil! Divaneyi-eq olurmu aqil? Gr mnd bir ixtiyar olayd, Tdbirim etibar olayd, vvldn db ar edrdim, Tmkinimi stvar edrdim. Olmazd bu hal ehtiyacm Kim, ola zab il lacm. Mnd bu lac yox mdara, Yoxdur rviimd inqilabm, vvlki cvabdr cvabm. Sn hli-xirdsn, eyl tdbir, Tdbirin ed mgr ki, tsir, Leyliyi dxi mn etmyim yad, Ol piri-iksthal heyran, Tdbiri-lac edib firavan, Hr qanda eitdi bir tbibi, Glzarnn oldu ndlibi. zhar edib ona ehtiyacn, Bimarnn istdi lacn. Bimarna min tbibi-haziq, Bir rbt iirmdi mvafiq. Hr yerd ki, bildi bir nzirgah, Varb ona oldu xaki-drgah, ox l gtrb dualr etdi, ox nzr verib talr etdi. Ryil mlulun etmy ad, Min pirdn almad bir irad. www.ocaq.net
49

Min gz mim etmn aikara.

Mn aqili-vqt olam, sn azad".

ox mkrlr tutuldu mmid, Edilmdi he biril ar, N ar qzayi-girdigar.

ox sehr olunub yazld tvid,

Bir gn dedilr ona ki: - "Ey pir! Almd sn bu qald tdbir Kim, Kby iltsn sirin, Ola ki, hqq ola dstgirin. Tvfi-hrm olsa ona hasil, Srgtlik ondan ola zail. Ursa hcri-mbark ba, Yumaya, gr ola qara da".

BU, MCNUN-BARNN KBY Z URDUUDUR V MNACATLA SVDASI ARTDIIDIR Ol pir bu xeyr i qlb chd, Ald onu zmi-rah qld, zmi-hrmi-ilah qld. n Kby girdi ol nikuxu Mcnuna dedi ki: - "Ey blacu! Tut Kby ruy, tat eyl! Tzim raitin da ql! xlas drst edib dua ql! Ola ki, qbul ola niyazn, Hq fqti ola arsazn. Bu yerd qbul olur dualr, Bu bqd bx olur talr. Ql tvb ki, hsni-mldir, www.ocaq.net
50

Mcnuna mrttb etdi bir mhd.

Tmkin db riayt eyl!

Chd eyl ncat kim, mhldir". Sald n rx nyi-vq. Suz il kib cigrdn avaz, rz etdi binayi-Kby raz: - "Key sqfi blnd qdri ali! Mehrabi-azim ali! Ey qibleyi-hli-izz iqbal! Rxsari-zmin nbrin xal! Ey mzi-vfay kisvtin pust. Hmrngi-plasi-xaneyi-dust! Ey glbni-qneyi-ibadt, Snduqi-cvahiri-sadt! Ey daim olan mniml hmdrd,

Mcnun bulub ol mqamdn zvq,

mma n mnim kimi cahangrd! Kksn uran hcr kimi da, Zmzm kimi gzdn axdan ya! Peyvst siyh qlan libasn, Knlnd nihan tutan hvasn! Billah, kimsn bu yerd aiq? Syl ki, nisinm mvafiq. Olmu sn eq feyzi hasil, Qlm sni qibleyi-qbail. Ya rb, bu hrmsra hqin! Bu mbdi-prsfa hqin! Ql mnd binayi-eqi daim, Manndi-sasi-Kb qaim! Sal knlm drdi-eqdn qm, Hr lhzv hr zaman hr dm! vq il hmi zvqm artr! Hr qanda ki, alm ir qm var, Ql knlm ol qm giriftar! www.ocaq.net
51

Eq ir mdam vqm artr,

Eq il hmi aina ql!

ndieyi-qldn cda ql,

Artr mn zvq vqi-Leyli, Daim mn onda ql tclli! oxdur bni-adm ir bidad, Et knlm vht il mtad, Bir mlkd ver mn qrari Ol zairi-Kbyi-inabt, strdi dua qlb icabt, Tyani-bladn etmyib fikr, Bu er idi hr dm etdiyi zikr: Kim, yetmy admi qbari".

QZL MCNUN-DLPZRNDR Ya rb, blayi-eq il ql aina mni! Bir dm blayi-eqdn etm cda mni! Az eylm inaytini hli-drddn, Yni ki, ox blalr ql mbtla mni! Olduqca mn gtrm bladn iradtim, Mn istrm blan, istr bla mni! Tmkinimi blayi-mhbbtd qlma sst Ta dust tn edib demy bivfa mni! Getdikc hsnn eyl ziyad nigarmn, Gldikc drdin betr et mbtla mni! Mn qandan mlazimti-etibar cah, Ql qabili-sadti-fqr fna mni! www.ocaq.net
52

yl zif ql tnimi firqtind kim, Vslin mmkn ola yetirmk sba mni! Nxvt qlb nsib Fzuli kimi mn, Ya rb, mqyyd eylm mtlqmana mni!

BU, KBDN MCNUNUN MRACTDR V VHU L MSAHBTDR Bir-bir eidib szn atas, Bildi ki, qbul olur duas, fzun olur ol qm mlamt Mmkn deyil oluna slamt. ox qld fan nalv zar, Olundan midi ksdi naar. Ol pir qalb orada heyran. Mcnun tutuban rhi-biyaban, Tnha sfr ixtiyar qld, zmi-sri-kuyi-yar qld. Gndz gz ya hadiyi-rah, Gec yolu mi leyi-ah. Grdi-rhi-yari yad edrdi, Gh otura, gh dura gedrdi.

BU, MCNUNUN DA L MSAHBTDR V CAR OLAN EM L MNASBTDR Bir da iridi yolda nagah, Qddin libasi-vhm kytah, Tiind qabi-rx qan, www.ocaq.net
53

Mzmr kmrind ll kan, Mnim sifti, libas faxir, Cibu bli dolu cvahir. Drya qlban ona tzrr, Eylrdi zxirsin tvqq, Shra edibn ona tvlla, Eylrdi mitin tmnna. Olmudu olara ata-an. Tzim il qlm onu hq yad, Quranda - "lcibal ovtad". Mcnun ona eylyib tamaa, Bir odlu srud qld ina. Olduqda srud il nvasaz, Ondan hm eitdi ksi-avaz, Sand ki, zil hmnfsdir, Dedi: - "Mn bir rfiq bsdir. Yz kr ki, yari-qar buldum, Gzdim bu chani yar buldum". Eq olun ona hm etdi rvn: - "Key guniin pakdamn! Suzi-cigrimdn oldun agah, hsnt-hsnt, barkllah! Bir aiqi-mbtla imisn, Drd hlin aina imisn. Da il olur hmi aiq. Bidad il gysn urub da, Drd il gzndn axdb ya, Noldu sn, byl mst olubsan, Qm damin paybst olubsan, Qan il dolubdurur knarn, N gldn ola bu lalzarn? www.ocaq.net
54

Ol emlr eylyib rvan,

Snsn mn hmdmi-mvafiq,

Barn grrm olubdurur su, N srv qdin hvasdr bu? Gl, alayalm bu macray, Bir dm qoalm sda-sday!" n bir dm onunla alad zar; Drdi-dili-zarn etdi izhar. zm eyldi xaki-kuyi-yar, Leylinin evi olan diyar.

BU, MCNUNUN ZAL L MQALATIDIR V EQ BABINDA ONUNLA OLAN HALATIDIR Grd ki, bir ovu dam qurmu, Damin zallr z urmu. Ol dam cfayi-rxi-qddar, Bir ahunu eylmi giriftar. Boynu burulu, ya bal, hla gz nmli, can dal, hvalna rhm qld Mcnun, Knln qat glib bu bidad, Yumaq-yumaq dedi ki: - "Syyad! Rhm eyl bu mikbu qzal! Rhm etmzmi kii bu hal? Syyad, bu natvan qyma! Ql canna rhm, can qyma! Syyad, saqn, cfa yamandr! Bilmzsnmi ki, qana qandr? Syyad, mn bala qann! Yandrma cfa oduna cann!" Syyad dedi: - "Budur maam, Aman yaqn gedrs bam, www.ocaq.net
55

Baxd ona, tkd ki-glgyn,

Qtlind bu seydin etsm ehmal, tfal yalma nolur hal?" Mcnun ona verdi cml rxtin, Pak eyldi brgdn dirxtin. Ol trf qzaln ad bndin, ad eyldi cani-drdmndin. z urdu zn qld fan, Gz srd gzn oldu giryan: - "Key badiygrd badnavrd! Nazik bdnil nazprvrd! Sn zinti-hr gili-zminsn, Gl kimi ltif nazninsn. Ey, sbzeyi-cuybari-vht! Tnha qoyma mni-zbuni, Oll mn dt rhnmuni! Gz bir ne gn mniml hmrah, nsan deyib etm mndn ikrah! Yam kimi getm emi-trdn, Ksm yan bu rhgzrdn! Srmnzilimizdn olma afil! Olsun bbyim qrargahn, k mc ab il giyahn. Ey emi-nigar yadigari! Shl eyl mn mi-nigari! Qldqda xyal emi Leyli, Sn ver mni-xsty tslli"! n ol, briyytin unutdu, Ahu hm onunla ns tutdu, Onun sbbil hm ox ahu, Shrad onunla tutdular xu. Sremeyi-emim eyl mnzil, Rna smni-bhari-vht!

www.ocaq.net

56

BU, MCNUNUN KBUTR RH-HALIDIR V ONDAN LTMAS-TDARKMAFBALIDIR Bir mnzil yetdi zar mztr, Bir damd grd bir kbutr Hr rvzni-dami bir dri-m, Min qm mtvcceh ona hr dm. Mcnun ona baxd yand can, Ya kimi cu gldi qan. Syyadna eyldi tzrr, Qurtarman eyldi tvqq. Syyad dedi ki: - "Mn fqirm. Fqr bu hmam tk sirm. Haa ki, bu mri-tizrftar Azad ola, mn qalam giriftar. Gr var is qiymtin da ql, Ondan bunu damdn rha ql! vvl mni eyl qssdn ad, Ondan bunu dami-qmdn azad!" Variydi qolunda bir dri-tr, ffaf dideyi-kbutr. Verdi onu, ald ol siri, ftadnin oldu dstgiri. Srtd qdmin emi-prxun, Onca ki, ayan etdi glgun. Hr dm ona rzi-raz edrdi, Min nmeyi-vq saz edrdi: - "Key tizpr blnd prvaz! rbabi-vfay mhrmi-raz! Bu rngi-libasi-nilfamn, nduhi mlamti-mdamn www.ocaq.net
57

zhar qlr nianeyi-qm,

Kim qlrd sni siri-matm? Gr aiq isn sn ey changrd, Qama ki, mnm sninl hmdrd. Bir lhz mniml hmniin ol, Gncineyi-razim min ol! Bam tkn aiyan qll, Gz yam ab dan qll, Sn qasid imisn, ey hmam, Mndn hm ilt nigar nam! Gr, hicri-rxnd iztirabm, Peyamm ilt, gtir cvabm. Billah sri-kuyin gednd, Hr izginibn tvaf ednd, Yad eyl mni, svabma gir, Bir tvf svabn mn ver, Qon xaki-drin, ist dan, Ql zn danni bhan. Olduqca mcaln etm namus, Onca dedi ona hm qmi-dil Kim, qld onu hm ns mail. Banda olub b aiyan, Gndz olur oldu pasiban. Zatnda grb nianeyi-xeyr, Ram oldu bhaim ol fikar, Bir fvc yld var-var. Ol zar idi mlki-drd ahi, Xeyli-dd dam onun sipahi. Kim, z ksin sanrd yar. Dartb gy dudi-leyi-ah, Olmudu brdn yl bizar Hm vhi mtii oldu, hm teyr. Mndn yetir ol yar zminbus!"

www.ocaq.net

58

z saysin istmzdi hmrah.

BU, LEYL HVALATINDAN BR XBRDR V M UQ A Q TVARINDAN BR SRDR Saqi, mtllimi-xumarm!

Mtaqi-rabi-xogvarm! ftadliyim gr, etm ehmal, Rhm et, bir ya il lim al! zhar qlb sfayi-mrb, Bu bzmi eyldin mrttb, Bzm hlin nvbt il ver cam, Hm xas riayt eyl, hm am! Mcnuna hmin rab tutma, Leyliyi ki, sldir unutma! Dehqani-fsihi-farsizad, Bu gln byl dikdi imad Kim, ol mni-vfa bhari, Daqi-qmi-eq lalzari, Yni rvii-vfad mhkm, Leyli sdfi-cvahiri-qm Girmidi hsar gnc mannd, Urmudu aya pnddn bnd. N bir frhi, n bir niati, N kims il bir ixtilati, Bizar atadn anadn, Bigan cmii-ainadn. Yanna olurdu xublr cm, Prvansift hvaliyi-m, ad olmaa xatiri-hzini, ylnmy tbi naznini, Min trfc-trfc fsan.

www.ocaq.net

59

irin sz il kib biyan,

Eylrlr idi, zaman-zaman yad, Tqrib il, lhz-lhz bnyad. Ol trk qlb niat raht, Bir zvn eylyib craht, Eylrdi bhan il nal,

Dmzdi olar dn xyal.

Qzlar qaa vers vsmdn rng, Can gzgsn salard ol cng. Qzlar z qoysa nildn xal, Ol nil krdi rxt filhal. Qzlarda xyali-nqi-diba, Ol nqi-xyal il kiba. Onun li ki il prxun. N iynd, n ipkd meyli, Mcgan tkrdi k seyli. Qzlar qlb rizuyi-ziyvr, Gr rity kslrdi gvhr, Ol dxi krdi eylyib rk, Tari-bdnin gvhri-k. Mcnundan idi cnuni fzun, "Leyli" deyn, deyrdi "Mcnun!" Dnlr ki, gedib yanndan ol cm, Bir gud ol qalrd v m, Suzi-cigrin yan edrdi. m qmi-dil byan edrdi, Qzlarn li hnad glgun,

BU, LEYLNN RALA MACRASIDIR

V ONDAN AREY-DRD-DL TMNNASIDIR - "Key didsi bal, bar dal! www.ocaq.net

60

Ba qaral, aya bal!

Gl, olal hmnfs mn sn, Razi-dili-zarin eyl rvn! N drd sni nizar edibdir, Alftv zrd zar edibdir? Badan ayaa ndir bu yanmaq, Dudi-dil dmbdm boyanmaq? N cinsdir slin, ey blak. Kim, abi-hyatn oldu at? rhi-dili-grm emi-tr ver! Srriteyi-razdn xbr ver! Hr lhz drsn iztirab, Hm at qrqsn, hm ab! N sehr qlrsan, ey shrxiz Kim, atin abdn olur tiz? Mn suxtdn hm olma qafil, Mnd dxi var bir mi-dil. Mn hm sn bnzrm vfad, Blk ne mrtb ziyad. Sn gec hmin yanarsan, ey zar! Mn gec v gndzm giriftar. Snd sri-hva ziyandr, Nisbt mn rahti-rvandr. Xodur sn sirrini, tkb ya, Mclislr iind eylmk fa. Knlndkidir dilind daim. Mn sabiti-rseyi-blaym, Ney kimi xzaneyi-hvaym. Olmam olur-olmaz il dmsaz, Bam ksilirs sylmn raz. Snd dxi tab yox, n hasil, Derdim sn sylym qmi-dil, Knln deyil vfad qaim,

www.ocaq.net

61

Doymaz cigrim bu rhi-raz. Ahm gtirr sni gdaz. Bir yar bu drdi eyldim fa, Olmad mn bu yolda yolda, Sbr eylmdi bu drd da, Qatlanmad, dd da-da. Ta qamayasan ira sn hm". min grrdi yox zban, Dm urmaa yox yannda can. Prvany rh edrdi razn, rz eylr idi olan niyazn. Yannda snin hm urmaym dm,

BU, LEYLNN PRVANY K F-RAZIDIR V ONUNLA FLCML ZHAR-NYAZIDIR "- Key, tairi-aiyaneyi-eq! Snsn rhi-eq iind sadiq, Aiqsn, mma tmam aiq. Bir grmy yar can verrsn, Bir zvq iki cahan verrsn. Xodur tlbi-vfad haln, Hr nec ki, hreyi-cahansan, Eq ir sramdi-zamansan. Mkl ki, mnim kimi olub zar, Mnc ola snd vqi-didar. Sn, seyrdsn hmi srmst, Dnlr sn dust hmniindir, Hicran mn mttsil qrindir. www.ocaq.net
62

Srgteyi-ab daneyi-eq!

Guya ki, fnaddir visaln.

Mn dami-blad drd pabst,

Bir ly sn nisar edib can, Divar qmin qlrsan asan. Mn can il istrm km qm, Min can dilrm m ir hr dm. Mnc sn yox mi-nihani; Gr var desn, qan niani? Qan nmi-emi-krizin, Qan dmi-srd grmxizin? Qan sitm blay durmaq? Eq duruub cfay durmaq?" Prvand hm grrdi nqsan, Bulmazd onunla drd drman. Naar qlb thmml sbr, Ol ksr dilrdi qeybdn cbr, Yar geclr ki, emeyi-xab, Gzlr mnin qlrd sirab, Zlmat drdi nuri-bini, Aram bulurdu afrini, Yuxuya gedrdi yar yar, Drd hli hmin qalrd bidar, Shraya xard evdn ol mah, Kamnca qlard nalv ah. Fryadn edib blndpay, Razi-dilini aard ay.

BU, LEYLNN AY L MNAZR QILDIIDIR V XUR D KM VQ ODUNA YAXILDIIDIR Key, gah qdim kimi xmid! Gahi pr olan misali-did! Gh zahir olan mn qmim tk! www.ocaq.net
63

Gh qaib nis hmdmim tk! ahiddir ona bu inqilabn Hicran il nizar olubsan, Srgteyi-ruzigar olubsan! Ey mhnti-eqdn xbrdar, Gr, tanr n, n mhntim var! Ql leyi-ahim nzar! Gr var is rhkin, eyl ar! Seyr eyl fzayi-hr diyari! Gz cmleyi-dt kuhisari! Gr qandadr ol mnim pnahim! ahim, mahim, midgahim! Hali-dilim ona rz eyl! Billah, nec grdn is syl!" Ta vqti-shr bu idi hali, Tvidn olmaz idi xali. Mri-shri knd avaz, Eylrdi bir zg nvh aaz: Xurid iridi sayeyi-mr! Dmdir dri-first ola msdud, Mkl grn byani-mqsud. Dmdir oyana yuxudan yar, rhi-qmi-drdim ola divar. Mn xtri-brci-itiyaqm, Mn mi-sraeyi-fraqm. Gndz hbsim, gec ncatim, Gndz movtim, gec hyatim. Olmu dnm gnm mtabiq Gn grmz imi blal aiq!" - "Key vay, tkndi mayeyi-mr! Kim, aiqisn bir afitabn!

www.ocaq.net

64

BU, LEYLNN SBAY PYAM-HVALIDIR V MD L DF-MLALIDIR Eylrdi sbay drdin izhar: - " Key badi-sba, dur indi, zinhar! El qafil ikn bu macradn, Sultan sna yetir gdadn. Gr munis qmgsar kimdir, Bizdn ki, usand yar kimdir. Knl kimin ildir tslli, Yadna glirmi hi Leyli? rz eyl ki: "Ey gzl hinah! Haqdr sn bnddn bu ikrah... vvl ki, bu dilfikar grdn, Hala ki, siri-dami-drdm, Manndi-xzan, zif zrdm. Meyl eylmisn mni-nizar, Dndis iradtin, n ar? Mn brgi-xzanm, olmuam xar, Sn taz bharsn tlbkar. Hr nec ki, xar xakisarm, Hm fqtin midvarm. Trk etm vatifi-mimi, Yad eyl mvddti-qdimi!" Bidar qalb misali-xtr, Eylrdi bu suzi il ivn, Ol dm ki, olurdu ruz rvn, Nm kimi prddar olurdu, Bir prd iind zar olurdu. Daim keirrdi ol cigrsuz, vqat bu rsm il b ruz. www.ocaq.net
65

Bir tazv tr bahar grdn.

b ta shr ol bti-smnbr,

Peyvst krdi ol glndam.

ndieyi-sbh mhnti-am. BU, LEYLNN BAHAR YYAM SEYR-GLZAR

ETDYDR V GLZARDA MURADINA YETDYDR Bir gn ki, bahari-almaray

Zvq hlin oldu rahtfzay, Ayineyi-dvrdn gedib cng Dvr etdi zmini asimanrng. Feyzi-bi-kimiya srdn, Tsiri-mameyi-shrdn, bnm gl sad lli-nab, Glzar hva bir tkd, Shray bari-mik kd. Yadrd shab cal dan, Ol da il yard n ban, Zxmin urub kuf mrhm, Pambq yenilr ona dmadm. Sbz gl verdi mik bacn, Gl sbzy mlknn xracn. Xo rng il ydlar tcmml, Firuzv ll sbzv gl. Drk eyldi qn rmz iyma, Gl adna ad min mmma. Mzmuni-rubaiyi-nasir, Feyz olduu xlq oldu zahir. Susn vrqi uub hvay, Ol sbzy urayb axan cu, Flad gr verydi bir su, Fulad dmind can bulurdu. www.ocaq.net
66

Ald xmi-bnfdn tab,

Hr sbzy kim, salard say,

mirsift zban bulurdu. Arayii-sbzdn zman Bnztdi zmini asiman. Xyrid irai-emi-alm, Gydn yer ddgnd hr dm, Thqiq edibn xb gmandan, Bilmzdi zmini asimandan. Glzarlar oldu irtabad, Hr yerd olundu bzm bnyad. Hr gud hr kim ald bir kam. Hr bqd hr kim idi bir cam. Leylinin anas grd mtlq, Yox Leyliyi-natvanda rvnq, Min qn ald, ol almaz. Srf etdi kuf tk dirmlr, Cm eyldi naznin snmlr, Shray xard ol nigar, Qld gl rz nvbahar, Ta qssv qmdn ola azad, Bir dm gl, oynaya, ola ad. Ol bir ne bikri-pakdaman, Hmrah olub oldular xuraman, zdn gtrb db niqabn, Rf eyldilr hya hicabn. Hr kim n bilirs lb ya lhv, zhar gtirdi etmyib shv. Gah eylyibn srudlr saz, Blbllr oldular hmavaz. Gah gstrib oynamaqda halt, imad yetirdilr xcalt. Lakin hvs eylmzdi Leyli, Olmazd bu lhv lb meyli. www.ocaq.net
67

Meyli-gl srv sbz qlmaz,

Artrm idi bahar drdin.

Gl zvqi, rxi-nigar drdin. strdi frat il bir dm, Tnha tuta bir bucaqda matm. Ayrlmayb ol priliqalr, Artrd blasna blalr. n eyldi ksrt onu diltng, Neyrng il verdi onlara rng: Ta evd kilmy ndamt! Durun, qlalm trf-trf gt, Seyr eylylim hvaliyi-dt, Sancb bel naznin tklr, Cm eylylim gzl iklr! ox drmy hr kim olsa qadir, Oldur bu snmlr ir nadir"! Bir yaniya getdi hr priv, Dald rr, tutudu at, Tnha qalb etdi nalv zar, Qld gzn brv ghrbar. - "Key srvlr eylmn iqamt,

BU, LEYLNN BR L ZHAR-NYAZIDIR V EQ BABINDA KF-RAZIDIR br il tkllm etdi aaz: - "Key ahim il hmi hmraz! Gz yan il gy yetrsn, Sanma mni-zardn betrsn! rz eylm rd brq baran, Fryad qlb dmi-shrgah, flak knd leyi-ah, www.ocaq.net
68

Bhs etm mniml, ruzi-hicran!

Seylabi-sirik ednd cari,

Gl, gr mni-zari-biqrari! Ey br, hr ksilnd suyin, Dryalr tkm abi-ruyin! Al suyi bu emi-xunfandan, Dryalr hm bala ondan! Ey br, mn dmi vfa ql! Dd sn hactim, rva ql! Var ol z gl nigar mndn, Zar ala v syl yar mndn: Key trf nigari-nazninim! Vey arizuyi-dili-hzinim! Gl gr ki qmind nec zarm, Snsiz nec zar biqrarm! Gl gr ki, ndir qmind halm, Rngi-rxi-zrd ki-alm! Can bari-bdn gtrmz oldu, Gz rngi-vcudu grmz oldu Canm can, gzmn ira, Rhm eyl ki, gldi rhm a! Mn bilmz idim, bla imi eq, Bir drdli macra imi eq. Derdin ki: bla yolunda frdm, Eq ir sn riki-drdm. Saldn mni-xstyi bu hal, Drd mni eyldin hval! Hr drd ki, var Leyli ald, Mlumdurur, sn n qald? Ey, mrd mnm, - dey uran laf Tut kim xs xari-rhgzarm, Torpaq kimi yolunda xarm, Xuridi-cmaln, ey mhi-nv, www.ocaq.net
69

nsafmdr bu? Qan insaf!?

Topraa nola buraxsa prtv? Barani-vsaln, ey dri-nab, Qlsa xs xar nola sirab? Olma meyi-qflt il mlhu; Hmshbtin eylm framu! Ey yari-mvafiq vfadar! Ey mn kimi v mn szavar! Gl yanma ksm ainalq, Yaxm olur bu bivfalq? Derlr sni aiq, ey niku ru! Aiqlr bylmi olur xu? Hr kim grk z iind kamil, Aiq n rva ki, ola kahil? Aiq grk olmayb qrari, Tvf ed mdam kuyi-yari. Dmz bu yana snin gzarn, Var ola mgr bir zg yarn? Yarn mn ism? Mn nzr ql! Gahi bu yanaya bir gzr ql! Gr snd olan frati-dil, Bir dm mn olsa idi hasil. Geysuyi-mslsl girehgir, Boynumda gr olmasayd zncir, Vr balayayd bndi-xlxal, Qeyd il ayam mh sal, Eyb il kilmsydi adm, Billah bu idi hmin muradm Kim, say misal sndn, ey nur, Olduqca vcudum, olmayan dur! mma n edim? siri-qeydm, Bildirmy mehnt mlalm Bu er yetr byani-halm: www.ocaq.net
70

Bir boynu, aya bal seydm,

BU QZL LEYLY-DLPZRNDR Eq damin giriftar olal zar olubam, N bladr ki, ona byl giriftar olubam? Dil demkdn ksilib, tn hrktdn, vh kim. Knci-qmxany bir surti-divar olubam. Qdrtim yox ki, qlam kimsy rhi-qmi-dil. yl kim, arizeyi-hicrl bimar olubam. Hzrim tndn ol qayt yetmidir kim, Yar yar olub yarm il yar olubam. Demzm dxi: "Sn aiqm", ey gl! Zira Sn aiqliyim izhar edli xar olubam. ql-sbr-dil din getdi bihmdillah kim, Sfri-sahili-dryay sbkbar olubam. Yox, Fzuli, xbrim mtlq zmdn, bs kim, Valehi-nqi-xyali-rxi-dildar olubam.

BU, LEYLNN KN-QMD GRYANLIIDIR V MCNUNUN VADY-EQD SRGRDANLIIDIR Zar alar ikn bu rsm ol mah, Bir trf sda eitdi nagah. www.ocaq.net
71

Bu nkt ibartind mzmun:

Bir kims oxurdu eri-Mcnun, - "Key nyi-eqdn uran dm! Mcnunu saqnma Leylidn km! Mcnun il Leylini brabr Gr kims deyrs, qlma bavr! Leylid gri drd oxdur, Leyli li iyndndir fkar, Mcnuna qlnclar eylmz kar. Leyli istr ki, ksil qm, Mcnun qmin artrar dmadm. Leylini edr hrir dilgir, Mcnuna verr niat zncir. Mcnundur olan qm giriftar, Leyli kim olmu ola qmxar? Mcnuna yetr iknceyi-tb, Leyli kimdir tbib, ya rb? Mcnundur siri-dami-Leyli, Leyli kim salm ola meyli?" Leyli tutub ol trany gu, z nmsin eyldi framu. Thqiq il bildi bu hesabi Kim, yox rrind l tabi. lbtt, blav drdi grdun Mcnuna veribdir ondan fzun. Mcnuni-hzinc drdi yoxdur.

BU, LEYLNN BN SLAMA GRFTAR OLDUUDUR V YARDAN MHRUM V MQYYD-YAR OLDUUDUR Memari-sraeyi-ibart www.ocaq.net
72

Byl bu evi qlr imart:

Kim, seyrdn olmayb tslli z mnzilin dnnd Leyli, Vermidi zn drl ziyvr, Hr ziyvr bir ntic mzmr. Ta mhv ola gzdn axdan xun, Hm kmlyi, hm donuydu glgyn. Ta kim, ola dudi-ah mannd, Ta kim, ola svti-nal pamal, Qullanm idi sdal xlxal. Ta olmaya k zd mlum Rxsarna ll idi mnzum. Rna baa srpbn lklr, Nazik bel sancban tklr, Prvansiz eylmzdi min, Eylrdi dri-sirik cmin. Rna-rna yrrd ol mah, Bir kl il kim, tbarkllah. Ol srd var idi rbd Mnzuri-azim ali, Mqbuli-kabiri-hali. draki-blnd hsni dilk, tvari xcst, siyrti xo, Vermi hq onun olan muradn, Bir mtbr sld, nsbd, Balanm idi bnf srbnd.

Bxt bni Slam qlm adn. Ol trf hmayi-vci-iqbal, Asud zmir farilbal, Ov qsdin eylmidi prvaz, Altnda qab, lind hbaz. Bir rahgzrd ol nigar, Urad v qld bir nzar, www.ocaq.net
73

Can cigrind qalmad tab, Trk etdi zimti-ikar, Gldi ev, getdi ixtiyar.

Mhv oldu, nec kim, odda simab.

Trh etdi binayi-rsmi-peyvnd, Tdbir il buldu bir xirdmnd Kim, ltf il sz qlanda tqrir, Tqriri verrdi da tyir. nam edibn ona bsi mal, Leyli tlbin qld irsal. rt eyldi ol blnd xtr Kim, olsa bu kami-dil myssr Srf eyly gnc mali-alm, Canan yolunda, blk can hm. n gldi bu razi-dil byan, Oldu ona raz ata-an. Ol Mtriy verildi Zhr, ayst grld Mah Mehr. n bni Slam yetdi peyam, Tnbihi-niat mcdeyi-kam, Dryayi-niat gldi mvc, Ba kdi nihali-bxti vc, Mxzn-mxzn cvahir ad, Xrmn-xrmn nisar sad. Ad dri-gnci-gvhr zr, Fqr hlini eyldi tvangr. Ol srvin aya bal oldu, Azad ikn adal oldu.

BU, NOVFLN MCNUNLA MQDDMEYXTLATIDIR V OL CVAHR-PAKDN NBSATIDIR www.ocaq.net

74

Saqi, yen qsdi-can edr m, Ver cam lbalb dmadm! Biks qalbam mni-sbkray, Sn eylmsn mn mdd, vay! Mn iftnin pnah oll! Bikslr midgah oll! Chd eylv qlma bir i hd, Vr hd elsn vfay ql chd! miri-mbarizi-fsan Bu rzmd byl batd qan Kim, var idi bir xcstfrcam, Ol srd adil nikunam, Tiil msaf mkli hll, Mrufi-zman, ad: Novfl, Hm eq yolunda ox ygrm, Hm ox sitmi-zman grm. Bzmind misali-drri-mknun, Bir gn oxunurdu eri-Mcnun, Qaytd byndi trzi-pakn, Mzmuni-klami-suznakn. Sordu siftin, dedilr: - "Ey ah! Aft qlbdr onu bir mah. Rsvalq edib zn pi, Dam dd il gzr hmi". Novfl qlb arizuyi-Mcnun shab il qld zmi-hamun. Bir gud grd zar mhcur, Hal nsqi-slahdn dur. trafn teyr vhi alm, n daireyi-siba-hail, Qt etdi, sph grb slasil, www.ocaq.net
75

Vht onu bir hsar salm,

Mcnuna yetidi ol vfadar, Asari-tlttf etdi izhar: - "Key xst, ndir bu kdiyin rnc, Virand zaye etdiyin gnc?! Vhi n bilir snin mqamn? Hmcinslrindn ist kamn! Hal hlisn, ist hli-hali, Shralar dm labali! Dvlt dilsn, hmadn ist, Gnc istsn, cdhadn ist! Qm km ki, mn olunca mxar, Yarn sn nqrib olur yar. Gr olsa zr il i srncam, Yk-yk tklim zr, alalm kam, Vr olsa rz msaf mhtac, Biz qan tklim, sn eyl tarac, Ancaq ola gr mniml hmdm, Mn kim sninm, snindir ol hm".

BU, MCNUNUN NOVFL L DRD-DL DASIDIR V RH-TFSL-MACRASIDIR Mcnun dedi: - "Ey yeganeyi-hd! Tdbirim oxlar etdilr chd, ox hli-zaim etdi tdbir, Olmad pri bu div tsxir. Topraqlr tkld ox zr, Olmad bu kimiya myssr. Snd bilirm ki, ltf oxdur, Srm bilirm ki, artrr nur, N faid, gz gr ola kur? www.ocaq.net
76

N sud, mnd bxt yoxdur,

qbalma yoxdur etimadm,

Mkl grnr mnim muradm. Ah r qlasan bu l iqdam, Ryinc i olmaya srncam, Hm dustum olmaya mn yar, Hm dmn ola n dust kim var. Bxtim, bilirm, mnim yamandr, Sud istdiyin mn ziyandr. Bxtim siftind bir qzl var Daim qlram mn onu tkrar:

BU QZL MCNUN-ZARNDR Vfa hr kimsdn kim istdim, ondan cfa grdm, Kimi kim, bivfa dnyada grdm, bivfa grdm. Kim kim, drdimi izhar qldm, istyib drman, zmdn hm btr bir drd onu mbtla grdm. Mkddr xatirimdn qlmad bir kims qm dfin. Sfadn dm uran hmdmlri hli-riya grdm. gr su damnin tutdum, rvan dndrdi z mndn, V gr gzgdn umdum sidq, ksi-mdda grdm. Ayaq basdm dri-mmid srgrdanlq l verdi, Hnr srritsin tutdum, limd cdha grdm. Mn gstrdi grdun, tir bxtim kvkbin yz gz,

Mni-bdbxt ona hrgah kim baxdm, qara grdm. Fzuli, eyb qlma z evirsm hli-almdn, www.ocaq.net
77

Ndn kim, hr kim z tutdum, ondan yz bla grdm.

BU, NOVFLN MCNUNA MDVARLIQ VERDYDR V HSN-MSAHBTL RZASINA GRDYDR Novfl dedi: - "Ey dibi-kamil! Feyzi-nzrimdn olma afil! Lillahilhmd qeyrtim var, Qeyrt qdrinc qdrtim var. Sn chd el ki, yar ola hl, n yardr hl, kardr shl". Mcnun hm mid il olub ad, Trk etdi triqi-tbi-mtad, Hm sildi bari-frqi-geysu, Hm eyldi qt naxun mu. Hm cismin verdi ziybi-cam, Hm bana ziyvri-mam. Bzmi-trbi-mqam tutdu, Meyli-trb etdi, cam tutdu. Novfl hm olub mlazimi-hd, mdadna qld can il chd. Ald l mkbar xam, Leyli hmin yazd nam: - "Key taifeyi-blndpay! Biganlik etmn ainay! Edib mni iltifat mmnun, Leylini edin rfiqi-Mcnun! Ol lal is, bu nstrndir, imad is ol, bu narvndir. Ol buna, bu onadr sazavar, Ey hli-rz, ndir bu azar!? www.ocaq.net
78

Kam olsa nizasz myssr, Vr olsa bu xeyr id txir,

Ha, gnci-dr xzaneyi-zr! Ha, tni-sinan zrbi-mir!" Ol qvm rvn oldu hval, Oldu bu cvab olardan irsal, Kim: - "Bizd cnun lac yoxdur! Divanlr ehtiyac yoxdur. Gnc dr eylm tfaxr! Bsdir biz gncimizdki dr. Laf il qlncdan urmal dm! Ki, var qlncmz bizim hm!"

BU, NOVFLN LEYL HML RZM ETDYDR V RZMD QALB OLMAYIB SLH ZM ETDYDR Novfl ki eitdi bu cvab, Trk eyldi ahid rab, m etdi sipahi-binihayt, aldrd nfir kdi ryt. Ol qvm hm oldular xbrdar, m eyldilr sipahi-xunxar. Rf oldu iki trfdn azrm, Hngameyi-rzmi etdilr grm. Bir sbh ki, qld xosrovi-Rum, am hlin Hind fthini um; Syyardn ald mehr meydan, ald qlcn, gtrd qalxan, Gn xncri oldu aikar, trncsift ol iki lkr www.ocaq.net
79

Grdun zirehini etdi par,

Bir-birin durdular brabr. Gh niz qlrd cavsitanlq, Ol bnzr idi qdi-nigar, Bu qmzeyi-dilfiribi-yar. Eylrdi zbani-tni-mir hvali-dm vcuda tqrir. hvalna xalqn alayb zar, emi-zireh olmu idi xunbar. Grz il olurdu xrd hr su, Cvnlr stxani-phlu. Rzm oldu bla yal bir mi, Rd brqi tfng il ti. Gstrdi gzar grz peykan, Qalxanda zireh, zirehd qalxan. Mcnun olara qlb nzar, kmidi zn bir knar, Durmudu lmmisal bibak, Bir rsd rmsar qmnak. Ol lkr n dilrdi nsrt. Bunlar il hay-huy edrdi, Fth onlara cstcuy edrdi. Bu lkr ona min qmxar, Ol talibi-fthi-lkri-yar, Gr z siphind grs mqtul, kr eylmy olurdu mul. Vr grs qtili-qvmi-dildar, Drd il qlrd nalv zar. Sbz kimi, olsa gr myssr, z lkrin urard xncr. Bir kims dedi ki: - "Ey siyhruz! Xsmini dilrmi kims firuz? www.ocaq.net
80

Gh navk edrdi xunfanlq.

kmidi bu lkr ir ryt,

Biz can qlrz yolunda pamal, ql bu i eylmz dlalt, Gr aqil isn, ndir bu halt?"

Sn dmn n dilrsn iqbal?

Mcnun dedi: - "Mn fdayi-yarm, Vslin onun midvarm. n lkri-yardr qlan rzm, n dust sipahidir edn cng, Dmnliy xo deyildir ahng. Xodur ki, bulam visal frst, Yarm trfind ola nsrt. Canm ola dust dilpziri, Ya ktsi ola, ya siri. Bu mrkd niatmndm, Ol silsild siri-bndm. Mkl i olmuam giriftar, yarm yar yarm yar. Gr qtlim dust ks mir, Xonud deyilmiym bu hal Kim, can verm, yetm visal". n byl cvab eitdi sail, Ol fzl kmal oldu qail. Gldikc olub ziyad aub, Az qald ki, Nofl ola mlub, lqiss, myssr olmayb kam, Ol gn cdl oldu sbh ta am. n oldu yan tliyi-b, Meydani-sipehri tutdu kvkb Asayi hasil oldu frst, Can almaa verdi mrg mhlt. Hr sf bir arada tutdu mnzil, www.ocaq.net
81

Ol rzm n layiq eylmk zm?

Yox mnd rizadan zg tdbir.

Bir-birin qondular mqabil.

Hmdmlr razn ad Novfl, Kim: - "Mkli-halm, qln hl! Mn ci-hli-ruzigarm, Xuridi-sipehri-karzarm. Yox kimsd tabi-tii-tizim, ndieyi-taqti-sitizim. Bu rzmd bilmzm ndir hal Kim, fthim nsrt eylr ehmal? lbtt ki, hq rizasdr bu, Bir hli-hqin duasdr bu". rz eyldilr ki: - "Ey chandar! Mcnundan olubmusan xbrdar? Biz can qlrz onun fdas, damzadr onun duas. Biz qsd edriz onun muradn, Ol dmn balar etiqadn". Novfl ki, eitdi ol klam, Qalmad ol mr ehtimam, lbtt, duas mtbrdir. Bildi ki, myssr olmaz ol kam, Tsir qlr dua srncam. n vsl deyildi hkmi-tqdir, Mkl ki, sr verydi tdbir. Vhm etdi ki, mnkis ola hal, Rzmind mbark olmaya fal. Kirdarn grmdi mnasib, Nzr etdi ki: gr olursa qalib Trk ed bu mr n inadn. Zikr etmy dxi Leyli adn, Bilmidi ki, sahibi-nzrdir,

www.ocaq.net

82

BU, NOVFLN KNC NVBT RZM EDB QALB OLDUUDUR V VFAY-HD KAZB OLDUUDUR n ti kib mbarizi-Rum, am hlini etdi mr mhkum. Fth oldu sipahi-trk mnsub, Oldu rbin sipahi mlub, Adtc yen ol iki lkr, Rzm etmyi etdilr mqrrr: Ti ald lin phlvanlar, Balar ksilib tkld qanlar. Can eyldi trki-xaneyi-tn, Ol xmaa ad tir rvzn. Balarda blani ox grb ql, Bir zg mqam eyldi nql. Peykan zireh ir oldu peyvnd, Gl axlrind qnmannd. lqiss, xilafi-rzmi-vvl, day mzffr oldu Novfl, Xsm etdi qbul hkmi-tat, Baland tzrr fat. Leylinin atas ad ban, Doldurdu gzn qanl yan, cz il dedi ki: - "Ey xudavnd! ahnhi-adil xirdmnd! Gr Leyli ndr iztirabn, krah il vermzm cvabn. mma rh rsmdir mqrrr, Bir vrt eybdir iki r. Leyli bu hmd namizddir, qd il mqyydi-bddir. n hkmn edr bu rsmi pamal, www.ocaq.net
83

Bari, onu eyr verm, sn al! Glbrgimizi hvay verm! Namusumuzu fnay verm!" Novfl dedi: - "Ey gzid raf! Yox mnd xilafi-dl insaf! Mn mhz mrvvt vfaym, Gncineyi-gvhri-taym! Bidad sitm deyil arm, dl ir tmamdr yarm. Mn hm xcilm bu macradn, Acizlr qldm, cfadn. Hqqa bu deyildi etiqadm Kim, hasil edm mn z muradm. Bir snma mumiya dilrdim, Bir xst n fa dilrdim. Grdm grnr bu mr mkil, Bimar deyil lac qabil. Bidaddn olmuam piman, Glmz gzm yal maln, Maln snin olsun yaln. Var, indi sn eymn ol xtrdn, Minbd tvhhm etm rdn". Bunu dedi, ad alti-rzm, z mmlktin eyldi zm. Ol srvr tn etdi aaz: - "Key bihud qvln qrarn! hdind bumudur etibarn? N faid sikksiz dirmdn? N sud nticsiz krmdn? Sayn uludur, vli, n hasil? Kim, feyz dmind oldu zail". www.ocaq.net
84

fv ed mgr bu shvi sbhan,

Mcnun dri-etiraz edib baz,

Hr nec ki, etdilr mraat

Kim, "eylylim buna mkafat, Ondan yegin edlim, sn yar, Asan iini gl etm divar!" Mtlq sr etmdi ona pnd, Znciri-hva qaan tutar bnd. fan kib etdi xirqsin ak, Shralr dd zar qmnak.

BU, MCNUNUN ZNCR ZN MQYYD ETDYDR V BHAN L LEYL TRFN GETDYDR Bir gn shr ol mcaviri-dt, Eylrdi gruhi-vhl gt, Bir piri-hzin grnd nagah, Zncirli bir sir hmrah. Ol piri-hzin sordu an Mcnunun sir yand can,

Kim: "Bu n sirdir, byan et? Crmin mni-mcrim yan et!" Sirri-dilin etdi pir rvn Kim:- "Dustdur, deyil bu dmn. Mn xstv bsteyi-yalm, Fqr il iyn iksthalm. Avarv xar drbdrdir. Bir ruzi n olub fsunsaz Hr dm qlrz fsunlar aaz. Ta hasil ola mai-tfal, Bir bddir, bu grdyn hal: Bu qanlla qlbdr iqrar, www.ocaq.net
85

Bu hm mni-zardn betrdir,

Sahib diytm mn bu xuni, Gr vchi-ma n fsuni. Ta kim, gzib eyly gdalq, Bndin qla girehgalq;

Mn eylmim bunu giriftar.

Hr n qazanr gznd ev-ev, Tqsim edriz arada cv-cv. Qismtd hm etmiiz qrar, Mn yaryam bu xs yar". Mcnun dedi: - "Shv edibsn, ey pir! Divanlr grk bu zncir. Gl hactimi mnim rva ql, Bnd eyl mni, bunu rha ql! Sayn tk olub sninl hmseyr, Mn hli-krmdn istyim xeyr. Hr n ylrsa bi, ya km, Varn sn eylyim msllm. Qsdim bu ki, eylym mni-zar, Evdn-ev seyr Mtrivar. ayd ki, bir evd ola mmkn, Ol Zhry olmam mqarin". Pir oldu midi-nf il ad, vvlki sirin etdi azad... Zncir girib rmid Mcnun, rbabi-cnun verdi qanun.

BU, MCNUNUN ZNCR RH-QMDR V BYAN-SLSLEY-LMDR Ol silsily olub hmavaz, Alard ki: - "Ey, mniml hmraz! Sn gnci-blay cdhasn! www.ocaq.net
86

Srriteyi-mhnt blasn! Trpndikc xar fann!

rhi-qm var min dhann, Badan-ayaa dlik-dlik tn, Knlndki raz etdi rvn! Ey mntziri-nzareyi-yar! Nzzareyi-yar min gzn var!" Gzmk hvsil xan-xan, Ol pir il oldular rvan. Tovfiq olub onlar il hmrah, Leyli hmi grnd nagah. Mcnun rsni lind ol pir, Ev-ev hmi gzrdi bir-bir: Leyli evin iridi nvbt, Ol xsty qalib oldu heyrt. Srgteyi-alm oldu pabst, Meyxan nnd dd srmst, n kdi bir ixtiyarsz ah, Leyli ev iind oldu agah; Bir ah il qld xeymsin ak, Mzlumuna ad emi-nmnak. Grd ki, grnmz olmu ol zar, Olmu qm il zif bimar. Qa kimi qamti bklm, Cismi qm iind can bihi, Drki, nzri, qmi bdihi. Didar il ol hi-ltaft, Mehmanna eyldi ziyaft. Razi-dili-zarn etdi ifa, Bu eri bdihi qld ina: Ya kimi peykri tklm,

www.ocaq.net

87

BU Q3L LEYL DLNDNDR Yar rhm etdi mgr nalv fanimiz Ki, qdm basd bu gn klbeyi-hzanimiz? k baran mgr qld sr kim, nagah Bitdi bir axi-gli-taz glstanimiz? Biz ah atinin yand ondan bilinir Ki, ira eyldi rvn bi-hicranimiz. Bu visal yuxu hvali demk mmkn idi, gr olsayd yuxu dideyi-giryanimiz. Bir xyal ola mgr grdymz, yoxsa nigar, Mtlqa xatir glmz ki, gl yanimiz. Yar mehmanmz oldu glin, ey can knl, Qlalm srf nmiz var is mehmanimiz! Dilbrin can imi qsdi, Fzuli, gl kim, Can verib dilbr, minnt qoyalm canimiz.

HVALIN BLDRDYDR V ETDYDR

BU MCNUNUN LEYLY MQABL OLUB

FRSTL RAZ-PNHANIN YAN

Razi-dilin aikar qld,

Mcnun ki, ona nzar qld,

kdi flk fan ahi Sultannn oldu dadxahi: www.ocaq.net

88

- "Key qdri blnd padahim! Frman mxaliftmi qldm? day mvafiqtmi qldm? Bdxahlrinmidir bu tdbir? Qmmazlrinmidir bu tzvir? Mn mtqidm bu asitan, Ya rb, nola rddim bhan?

Bildir mn kim, ndir gnahim?

Kimdndir ola, bu mkr hiyl? Kim oldu ola buna vsil? Ta xaki-drindn olmuam dur, Aftv xsthal rncur, Gahi krm iknceyi-qm, Gahi oluram blay hmdm. Tnha ker oldu ruzigarm, Shrad n munis, n yarm. Sn xud gzlim, qmim yemzsn, "Ol ift qandadr" - demzsn. Mndn bu tafln cbdir, Guya ki, nianeyi-qzbdir. Mn byl nen zbun xarm Ha gldim, gr gnahkarm, kdm yer grdnimd zncir, Bismillah, gr olursa tzir, Frman sndn, qbul mndn, Olma gzlim, mlul mndn! Zlf mc, xncr rsn bs, Hkmn yerit, hm as hm ks! Gr arada bir qbar qoyma, Tzirim eylsn tlll, ldr mni rmsar qoyma! Lazm mni ldrr tafl. Ey lal zar nbrin muy! www.ocaq.net
89

Gncin cmal mar-geysuy! Ta zlfn olmuam giriftar, Qm silsilsin paybndm, Divanlr ir srblndm. Svdad dnb ziyan sudim, Peyvst bu erdir srudim: Znciri-cnun rbtim var.

BU QZL MCNUN DLNDNDR Kfri-zlfn salal rxnlr imanimiz, Kafr alar bizim hvali-prianimiz. Sni grmk mtzzir grnr byl ki, k, Sn baxdqda dolar dideyi-giryanimiz. Cvr ox eylm kim, olmaya nagh tkn, Az edib cvr cfalr qlban canimiz. skik olmaz mimiz bunca ki, bizdn qm alb, Hr gln qmli gedr, ad glib yanimiz. Var hr hlqeyi-zncirimizin bir az, Mttsil vermy ifa qmi-pnhanimiz. Qmi-yyam, Fzuli, biz bidad etdi, Glmiiz cz il dad etmy sultanimiz.

TMAMY-SXN Bir lhz qlb bu rsm fryad, www.ocaq.net

90

Sultanin zlmi-eqdn dad, Zncirini etdi par-par, Tutdu yen xlqdn knar, ndami ikst, emi nmnak, Rsvav xrab mst bibak. Ardnca qoun-qoun uaqlar, hvalna kim glr, kim alar.

BU, MCNUNUN KORLUQ BHANSL DLDARI CMALIN GRDYDR V DDEY-MDN TUTYAY-MQSUD YETRDYDR Bir gn dxi ol bhanprdaz, Bir zg bhan qld aaz: Balad iki gzn ki, kurm, hvali-chan biurm. rz eyldi zf binvalq, Tqribil zmi-yar qld, Leyli evin gzar qld. Ol dusta zahir eylyib raz, - "Ya dust!" deyib, yetirdi avaz. Leyli ki, eitdi ol sdayi, Bildi eigindki gdayi. Evdn xb etdi rzi-didar, Qld sdq zkati-rxsar. Pnhan baxban ol afitab, Mcnun yen gldi bu xitab: - "Key xali-siyah gz svad! Can arizusu, knl murad! Gr bal is gzm rvadr; www.ocaq.net
91

Ev-ev gzib eyldi gdalq.

Sremeyi-lcceyi-bladr. Seylab gedr tmam alm.

Bnd eylmsm nn dmadm, Gz kim, sni eylyib nzar, Risva qlr hli-ruzigar. Thqiq edibm ki, dmnindir, Mn qydm ona, riza snindir, Drgahin baladm gtirdim, Ba zr ayana yetirdim. Ey qmzv lli hd mir! Xah fv el onu, xah tzir. Drgahin gldiyimd, ey hur! yrtdi mn qmin ticart, Srmay idi gzmdki nur, Yz kr ki, qlmadm xsart, Gz nurini xaki-pay verdim, Az cinsimi ox bhay verdim. ahim, nzr et mni-gday! Biganlik etm ainay! Can bana, m nihal tikdin,

Tn mlkn, drd toxmu kdin! Ol toxm nihal nf hasil, Oldu nmi-k suzii-dil. Gl mlkn, bana gzr ql, Mhsul mnafe nzr ql". Bunu deyib ol qrib heyran, Tutdu rh-badiy kmakan.

BU, BN SLAMIN LEYL VSLN RAB KAZB OLDUUDUR

OLDUUDUR V BU DVAD SBH-MD

www.ocaq.net

92

Saqi, biz rahti-rvan ver!

Canszlara himmt eyl, can ver! Ql mst bizi meyi-muandan! vvl xo xrrm eyl, ondan Sor kim, necdir sbati-alm, ncami-frh, nhayti-m. rxin rvii qrarszdr. ox kimsn gnc n kr rnc, Qeyrin onun nsib olur gnc. Gr onu ki, hr nihali-srk Sudndir srf eylr at. Tqdirdir sl mri-mnsub, n bni Slam bildi hali, Meydani-murad grd xali, m etdi kabirin diyarn, yann hli-ruzigarn, Gndrdi nikah n bsi mal, rt etdiyin etdi cml irsal. Min zrrin nl sbi-tazi Misriv raqiy Hicazi. Min cariyv ulami-ziba, Piraylri hrir diba. Min naq nbat qnd ykl, Nsrin drili, bnf tkl. Min tbl bir nbr mk, Yz yk ghri-tr zri-xk. sbabi-nikah olub rvan, Kabini ksildi nqdi-can. Leyli bu cfadn oldu agah Kim, buldu bharna xzan rah, mmidi gzn doldu topraq, Xodur bu ki, talib ola mtlub. Dnya ii etibarszdr,

www.ocaq.net

93

Mqsudi-nihali tkd yapraq. ksi-qrz oldu surti-hal, Gl istr ikn satad xar, Nur istr ikn tutudu nar, fan il matm etdi suri, Matmgd mhfili-sruri. Mat dilrdi-zlf xaln Artrmaa ziyb il cmaln, Ol ah sirik il dmadm, Xal gm edrdi, zlfi brhm. ymzdi hilali vsmy ba, Gzdn gedirrdi srmsin ya. Geysusi krdi andn sr, Gzguy kdr verrdi ahi, Zlmati-xt istmzdi mahi. Pabusin bulmayb hna dst, Etmidi onu m il pabst. klil rxi urard at, Buyi-xo ona glirdi naxo. Tn tiknindn etmyib bak, Gl kimi qlrd geydiyin ak. Hr lhz qlrd ah fryad, Derdi ki: "lindn ey flk, dad! Dvranna bal etiqadm? Vslini tvqqe etdiyim yar, Billah, bu deyil, yanlma, zinhar... Ol - nqi-shifeyi-vfadr, Bu - trzi-crideyi-fnadr. Ol - qrqeyi-bhri-zvqi-candr, Bu - mhvi-tnmi-cahandr. www.ocaq.net
94

dbar mbddl oldu iqbal.

Bir bar idi grdnind gvhr.

Sndn bumidi mnim muradm,

Ol - xeyr yoluna rahbrdir,

Bu - balad triqi-rdir. Canansi n ol dilr can, z can n dilr bu canan. Mn onunam, ol mnim zldn. Saxla bu laqyi xlldn. Ey rx! Bu qd olanda mhkm, Blk yox idin arada sn hm. Gl trki-tllb sitm ql! Tanrn arada gr, krm ql! Verm qviy zif maln! Dmnlr dustlar hlaln! Mcnunumu sanma kimsdn km, Bir mrdi-rhi-bladir ol hm. Ey bni Slam-bisrncam! Bilsn sn mkr edibdir yyam; Mcnuna qoyubdur ad - Leyli, Eylr sni ad il tslli. Sn kami-dil ist, mn blaym, Sn gnc dil, mn cdhaym. mma demzm iin xtadr, Nisbt mn qayti-tadr. Qurtar mni atadan-anadan, Bir m yeg olur iki bladan!" Drd il qlrd nalv ah, sbabi-tcmmlndn ikrah. Dvrandan edib fan fryad, Bu eri oxurdu ol prizad:

BU QZL LEYL DLNDNDR Xilafi-ryim il, ey flk, mdar etdin! www.ocaq.net

95

Mni, gl istr ikn, mbtlayi-xar etdin! Mruri-mrd bir dnmdin muradimil, Dn-dn mn zlm etmyi ar etdin! hantimd ndir bilmzm muradn kim, zizi-alm ikn xar xakisar etdin! midvar idim vvl ki, bir niat grm, Binayi-mhntimi indi stvar etdin! Cfa lil qlb ak prdeyi-sbrim, Nhan olan mimi xlq aikar etdin! Vfad vermy can vermdin mn mhlt, Mni bu hd vfasnda rmsar etdin! Bir zgni mn yar eylmkl sn guya Mniml yar olan zg il yar etdin! Mgr bilindi, Fzuli, sn flk hal? Ki, varn bu chann yox etibar etdin!

TMAMY-SXN Ol nv grnlr iztirabn, Tzyin ciladn ictinabn, Eylrlr idi gman ki, ol zar, Bir zg blaydir giriftar, Qlmdr ol afitabi mztr,

Hicri-pdr fraqi-madr. Derlrdi: - "Haqqndr, ey smnbu! www.ocaq.net

96

Tutmudun atan-anan il xu, Hala ki, bulardan ayrlrsan, fanin hi mn, yoxdur, Sn kimi yanan fraq oxdur. mma, bu imi xlq adt, Sn hm cz eylm ziyadt. Qz daim ata evind qalmaz. Peyvst anaya mehr salmaz. Lazm meyi-qflt eylyib nu, Eylrsn atan-anan framu". Leyli bu sz qlrd iqrar, Demzdi bir zg mhntim var. Grmzdi onu zn layiq Kim, tn ed ona xlayiq. Qz hr nec olsa yar talib, lbtt grk hyas qalib. Bir hli-hya, min hli-ibram, syan il olmaz i srncam. El tnsi il xah naxah, Tklif db bzndi ol mah. Ol ziynt ziyb ziyb ziynt Bir kl il verdi ziybi-surt Kim, onu grnd derdi grdun: nsaf... kmali-sbri-Mcnun! Piraysiz ol mh idi aft, Piraydn artrb ltaft. Bir hdd iridi afitabi Kim, oldu niqab hsni-tabi. n tutdu rusi-xlvti-am, Tmkin il xlvtind aram, Yandrd mailin kvakib. www.ocaq.net
97

Qrbt sitm olduun bilirsn!

Zlmt ziyay olduu alib,

ncm ghri olub bfruz Qld bi-tari qeyrti-ruz, Glhr snmlr oldular cm, Hr bir snmin lind bir m, Rsmi-trb etdilr mrttb, Be yz bti-glrx krlb. Yz qn dhnli mahpar, Gl suyu sprdi rhgzar, Eylrdi hvay nbralud. Yz mahliqa olub qinasaz Qomudu sdayi-saz avaz, Yz nrgisi-mst gzdirib cam. hbab verrdi cami-glfam, Yz gl ba zr yz tbq zr, Olmudu nisar n mqrrr. Bir txti-rvan iind Leyli N vkt, n kuh meyli, Hr lhz fan ah edrdi, Srgtv mztrib gedrdi, ndieyi-zvq eydn pak, Seylabd san gedrdi xaak. n yetdi hrmsray ol mah, Dald olan rfiq hmrah Gl xlvti oldu shni-glzar, Dur oldu bsatdan xs xar. Bxt bni Slam etdi agah: - Kim, oldu sn msllm ol mah! Ol talibi-gvhri-yegan, Gvhr hvsil girdi kan, N grd niqab iind bir nur. Gzdn rxi-dilfruzi mstur. Grm oldu mhbbtin mzaqi, www.ocaq.net
98

Yz glrx lind mcmri-ud,

Trpndi visal itiyaqi,

l urdu ki, aa ol niqabi, Rf eyly ortadan hicabi. Leyli dedi: - "Ey hrifi-qabil! Snsn sr srvri-qbail! vsafn eitmim ziyad, Kamilsn dbdv hyad. nsafna el veribdir insaf. Mn kim, deyilm qni, fqirm, Mehman demyim, sn sirm! Zlm eylmk etm mn sir, zhari-trhhm et fqir! Gr can tnimd iztirabm, Sor hali-dilim, eit cvabm! Mn mktb getdiyim zamanlar, Hifzi-sbq etdiyim zamanlar, Bir xs mn grnd, nagah Oldum pri olduundan agah. Cinnilr iind ol prizad, lft mnim il qld bnyad. Hr lhz durar mn brabr, Der kim: - "Bniadm etm hmsr! Yoxsa qlaram dmind fani, Bir zrb il hm sni, hm ani!" ox mkr qlnd, oldu tdbir, Df olmad bu bliyy hrgiz Hm ata, hm ana oldu aciz. n bulmad kims areyi-kar, Mndn ata-ana oldu bizar. eydalm oldu alm fa, Nifrt qlr oldu yar yolda. www.ocaq.net
99

Mlum edibm ki, Qaf ta Qaf,

Boynumdan alnmad bu zncir.

Sn hm ki, bizim diyar yetdin, lbtt, bu qissni eitdin. Hala ki, sninl dd bazar, Oldun dri-qdim xiridar, Qarmda hm ol pri durubdur, Qeyrt qlcna l urubdur. Trk et ki, bu vsl bimi-candr, Hm zn, hm mn ziyandr! Bir ne zaman thmml eyl, Drmann el, tvkkl eyl! Ola ki, myssr ola mqsud, Sndn ala bu babi-msdud. Qt ola zbani-tni-dmn, Ol sadzmir ona inand, Cinni xbrin shih sand. Vhm etdi ki, olsa yar vasil, Nqsan ola can cah hasil. Canan yolunda mr cahi, Ol naqisin oldu sddi-rahi. Bir rsmi-qdimdir cahanda, Sud istyn, istmk ziyan da. Canan dilyn cfay dzmk, Gnc istyn cdhay dzmk, Eq hli mhbbt ets izhar, vvl onu imthan edr yar. Ksrini edr tmam cbrin. Gr grms cvr ehtimaln, Salmaz ona sayeyi-vsaln. Ol vsld ruzi etdi hicran, Meyl etmdi mtlq ol nigar, www.ocaq.net
100

Hm sn yetsn murad, hm mn".

Gr grs onun cfay sbrin,

n bni Slam bimi-nqsan,

Tdbiri-lac durdu qaim,

Hrgiz ona qlmad nzar.

Drdin dva sorard daim, Hr qanda grrdi hli-tsxir, Divansin dilrdi zncir.

BU, ZEYD VFADARIN MCNUNA XBR GTRDYDR V BN SLAM L LEYLNN PEYVND MCDSN YETRDYDR Sahibxbri-fsanprdaz,

Bu trz il qld qiss aaz: Kim, var idi bir ndimi-nadir, Zeyd adl, vfayi-hd qadir. Mhur idi fzli v kmali, Mruf idi hsn v cmali. Bt ziybli Zeynb adl yar. kmidi mhbbtin cfasn, Grmd mlamtin blasn. Ol aiqi-mstmndi-mhzun, Eylrdi hmi meyli-Mcnun, Sylrdi ona kmali-eqin, Ustadna gstrrdi mqin. Leyli r getdiyindn ol zar, Thqiq il oldu n xbrdar, Mcnuna zn yetirdi filhal, Dolmu gz, peykri pozulmu, Nitqind tkllm tutulmu. Mcnun dedi: - "Ey vfal yarm! www.ocaq.net
101

Olmudu sir bir nigar,

Rngi-rxi-zrdi kdn al.

Qm mrhlsind qmgsarm! Adtc grnmz ixtilatn, Hr gnky bnzmz niatn Noldu sn, syl, zar olubsan? Bitaqt biqrar olubsan!? qrbd idi bu gn mgr mah, Ketdin bu yana zimti-rah? Noldu sbbi-mlalti-dil?" Zeyd ol xsi-xk urdu at, Suz il dedi ki: - "Ey blak! Dn xtri-bxtin oldu tir, Dvran sitm etdi sn fqir. Yar, bni Slam ruzi oldu, Ruzi sn drd suzi oldu. Yar zgy oldu mi-mhfil, Qald sn tabi-ati-dil. yar il oldu yar Leyli, Var, indi sn ondan ol tslli. Zaye snin ol fan ahin, Suzi-b ahi-sbhgahin". Mcnun ki, xbrdn oldu agah. Grdun yetird leyi-ah, Vhilr iind ol giriftar Bir drd il qld nalv zar, Kfan gtirdi mar muri, Alatd vhui, hm tyuri. Xam kimi ya tkb dmadm, Nam kimi qamtin qlb xm, Yazd alban lin xam, Dildarna bir itabnam. Qandan bu kdurt oldu hasil?

www.ocaq.net

102

BU, MCNUNDAN LEYLY BR NAMEYTABAMZDR PEYAM- KAYTNGZDR Dibaeyi-nam nami-mbud, Qyyum qdim hyy mvcud. Ol prdki-hicabi-srar, Kim, almi yoxdan eyldi var. Gn gzgsn eylyn mclla, Dn trrsin eylyn mtrra, n bir ne hmd toxmun kdi, Drdi-dilini byan kdi: Kim, bu mthmmili-bladn, Srgtv zar mbtladn, zhari-ikayt sitmdir, Ol dilbr kim, vfas yoxdur, Bu aiqin cfas oxdur. Ey hd vfas olmayan yar! yarma gl olan, mn xar! Noldu sn nqzi-hd qldn! Sndrmaa hdi chd qldn! Tnhalam gtirmdin tab Kim, eylrin arizuyi-hmxab? Tar oldumu olduun niimn ncitdimi drdi-dil mzacn Kim, oldu tbib ehtiyacn, Pcmrdmi oldu srvi-dilcu Kim, chdl vermk istdin su? Bdxahm etdi qsdi-glzar Kim, byl uruldu rxneyi-xar? N bim il hifzi-gvhr etdin www.ocaq.net
103

Bir nam ki, mhz drd qmdir.

Kim, eyldin onda m rvn?

Kim, bsteyi-qdi-vhr etdin? Mucib n idi mni unutdun, Trkim qlb zg yar tutdun? Hr lhz olub gvahi-halim, Xaki-drin siriki-alim, Mtlq gzr eylmzmi oldu, Mndn xbr eylmzmi oldu? Aya n idi bu bivfalq? Biganlr il ainalq? kdin yeni yarn knar, Rxstmidir indi ski yar? Mndn idi mhnt mlaln, Xo oldu ola onunla haln? Mn hd vfay aldanrdm, hdind vfa ola, sanrdm, Bilmzdim ola zif ryin, Nqsani ola tmam ayn. Gftarin ola mniml daim, Knln ola zg il qaim, Sndn mn olam cahanda bdnam, Zahird mniml olasan yar, Batind tutasan zg dildar. Bir nam nian yox, ala kam. Mzursn, ey nigar, mzur! Bu dvr ildir zman mhur, Gl qnliyind xar ilndir, Alsa bir zg yar ilndir slind tikan kr zabn, Fslind hkim alr glabn. Ey arizuyi-dili-fikarm! Qhri ox mehri az nigarm! Ey ad olan vfad mzkur! Cismimdki can, gzmdki nur! www.ocaq.net
104

Bazari-cnunumun rvac! Sn mehr-cmal mhcbinsn, Qaytd ltif nazninsn, Mn xar mizac xak xuym. Bs tnd zban, tir ruym. Sn hali-dil il eylyib ar Dersn ki: "Sn n nisbtim var?" Mn hm sn syldim mvafiq Kim, mn sn, sn mn n layiq? Mn xud olubam xyal qane, Sn layiqin istsn, n mane? mma mn sndn zg yoxdur. Kim, szlri bizdn zg yoxdur. Grdkd mn eylyn vfayi, Bildikd sn eylyn cfayi, Aya kim bivfa deyrlr? Kimin iini xta deyrlr? Kim, qlmaya kims xeyr il yad? Sn gri tutub xilafi-adt, Bir zgy baladn iradt, oxdur sn mn kimi cigrxun, Hr kim ki, baxdn, oldu mcnun. Mn kim, ksyin derm slami, Sndn kyin bu intiqami, Tutmaq dilrm snin kimi yar, mma cb r snin kimi var?! Peyvndini qeyr il eitdim, Billah ki, bsi tccb etdim. Ey emeyi-abi-zindgani! Sn canm iindsn nihani! Bir lhz gzmdn olmadn dur, www.ocaq.net
105

Svdayi-dimamn lac!

Yaxmdr eylmk yaman ad

Vslin nec oldu qeyr mqdur? Gr bni Slam nuri-Leyli Bir vch il eylmi tclli, Leylidn olan xyal grm, z vahimsil ey srm, Leyli demsin, mn qrindir Kim, ona xyali hmniindir. Kim, qeyr il ed ainalq? Ey gvhri-tac taci-tark! Mqsuduna yetdiyin mbark! shab yb, trb qlb ad, Bu xeyr ii eylynd bnyad, ox zvq il kdim intizari Kim, yad edsn mni-fikari, Sn xud demdin ki, bir qulum var, Boynunda triq il yolum var. Gr sandn is ki, bihzurm, aysteyi-srvti-srurm, rt idi mn hm etmk elam, Ta mn hm alam bu bzmdn kam. Lillahilhmd lim deyil dar, Can kimi nqud qdrtim var. Vr sandn is ki, natvanm, Azrdeyi-mehnti-chanm, Hm rt idi zr qlmaq irsal, Etmk mni bir sz il xohal. N byl edib, n yl, ey gl! Yaxmdr eylmk tafl? Ey canm iind can dmn! Ayini-qdimini unutma! Min yar tut, zg xuy tutma! www.ocaq.net
106

Mcnundan edrmi ol cdalq?

Hr nec ki, dmnm sn mn.

Tqribil yad ql bizi hm.

Qeyr il olanda ad xrrm,

Nq et bu mrbbi hrir, Gr onu, bizi gtir zmir:

MRBBE Qeyr il hr dm ndir seyri-glstan etdiyin? Bzm edib, xlvt qlb, yz ltf ehsan etdiyin? hd bnyadn mrvvtdirmi viran etdiyin? Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!? Lhz-lhz mddilr pndini gu eyldin, Qana-qana qeyr cami-vqn nu eyldin, Var-var hd peymani framu eyldin, Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!? Qeyr salb mehrini bizdn sovutdun aqibt,

Trki-mehr etdin, triqi-zlm tutdun aqibt, hdlr, peymanlar etmidik, unutdun aqibt, Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!? Crmmz noldu ki, bizdn eyldin bizarlq? Biz min kdik, sn etdin zgy qmxarlq? Sizd adt bumudur? Byl olurmu yarlq? Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!? rx tk bdmehrlik rsmini bnyad eyldin? Yax adn var ikn, dndn yaman ad eyldin, Dn-dn bizi mnak, zgni ad eyldin, Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!?

www.ocaq.net

107

Knlmz, minbd, zlfnn prian olmasn, Barmz llin hvasil dxi qan olmasn, Bivfasan! emimiz yadinl giryan olmasn, Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!? Vdeyi-vsl il aldn sbrimiz, arammz, Olmad bir gn visalndan myssr kammz, Kedi hicr il, Fzulidn betr yyammz, Qan, ey zalm, biziml hd peyman etdiyin!?

TMAMY-SXN Payan yetri syi-xam, Tslim olundu Zeyd nam. Mktubla Zeyd olub sbkpr, zm eyldi yl kim kbutr. n yetdi nigar olan diyar, Mkr il visal qld ar. fsun il urdu sehrdn dm, Ta bni Slam oldu hmdm. Leylinin eitdi vsfi-halin, Keyfiyyti-mehnt mlalin, Dedi: - "Bilirm ndir dvas, yazl mnddir duas". Baland onun szn ixlas, Xlvtghi-qrb qldlar xas. n Leyliy Zeyd oldu vasil, Mqsudini etdi bxt hasil. Bir dm oturub glib qiyam, l urdu rvan xard nam. "Tviz" dedi v qld tzim, vvl pb ondan etdi tslim. www.ocaq.net
108

n namni ald Leyliyi-zar,

Ol namdn ald buyi-dildar. Bildi ki, bir zg qeyddir bu, N nsxeyi-mr Zeyddir bu. n namy qld bir nzar, Can kisvtin etdi par-par. Ol feyzi bilib zn iqbal, Gz mrdmn buyurdu filhal Kim, drr ala bhri-emi-trdn, Ll ala xzaneyi-cigrdn. Ol namni eyly nisarn, fzun ed qdr etibarn. n drcdn ald drri-mknun, Mktubu oxudu bildi mzmun, Fhm etdi maniy ibart, Bildi nydir olan iart. Canna qlb itab tsir, Ol nam cvabn etdi thrir.

BU, LEYLNN MCNUNA PEYAMI CAVABIDIR V ZR TABIDIR Bu trz il kilki oldu cari Kim, vvli-nam; nami-bari, Vhhabi-tayi-mal frznd. zhari-vcud edn dmdn, cadi-hdus edn qdmdn, Mateyi-ahidi-zman Sultani-blnd asitan. Bu nam ki, bir fikardndir Yni mni-biqrardndir, www.ocaq.net
109

Memari-binayi-qd peyvnd,

Bir sahibi-izz etibar,

Yni Mcnuni-dilfikar, Ey xak bsat xar bstr! Kami-dili-tng dideyi-tr! Hr tn ki, eylsn rvadr, Sndn xcilm, zm qradr. Bsdir mn kdiyim xcalt, rmndliyimdki mlamt, z ltfn eyl zrxahim. Mn gvhrm, zglr xiridar, Mnd deyil ixtiyari-bazar. Bilmn kim idi satan, kim ald? Olsayd mnim bir ixtiyarm, Olmaz idi sndn zg yarm! Gr thmt olmuam giriftar, krah il mndn olma bizar. Bir dr deyilm ki, ola hkkak, Aldqda tsrrfnd alak. Gr bni Slam dilfiruzm, mi-b afitabi-ruzm, Qanedir iraqdan ala bir nur, Mn ondan mndn ol ola dur. Dur olsa grr fru tabm, Olduqda yaxn, kr zabm. Fikr etm ki, mn niatmndm, Bir dami-qm ir paybndm, N zhreyi-seyri-kuv kuy, N tabi-tpaneyi-sr ruy, vvl ona istrm bhan. Ya atav ana eylrm yad, www.ocaq.net
110

n mtrifm ki, var gnahim,

Dvran ki, mni mzad sald,

Gahi hvs eylsm fan,

Ya shbti-hmniin hmzad. Gr rxtimi etmk istsm ak, Xyyatma oluram qzbnak Kim, eyblidir bu damn ceyb, Chd eyl ki, zahir olmaya eyb. Gahi tlb eylsm vsaln, Bilmk dilsm ki, noldu, haln, Bir em yana olub rvan, Tnha oluram orada ryan, Muyi-srim eylrm prian, Ayind eylrm nigahi, Haln grrm snin kmahi. Boynumda yox zg tvqdn bar, Llimd bulunmaz zg gftar. Boynum qolunu dilr hvadn, Llim lbini sorar sbadn. Candan qmin ir namidm, miri-cfa il hidm. Qanl kfnimdir al prd. Mn gurdym, saqnma rd. Gl mi-mzarm eyl ahin, Ziybi-lhd et qbari-rahin. Mn blbli-bai-firqtm zar, mma, qfs irym giriftar. Sndrd bla pr il balim. Bir vhi il gr etmim xu, Mstvcibi-srzni deyil bu. Vhilr imi sninl hmdm, Hmrng olubam sninl, mn hm. Ey aiqi-mstmnd mhcur! Tutl mni-mstmndi mzur! www.ocaq.net
111

Qsli-bdn eylrm bhan,

Bilmm bu qfsd nola halim,

Sbr et ne gn, ola ki, grdun, Bu gnlri eyly digrgun. Srgteyi-ruzigar sanma! Bu eri gr oxusan dmadm, Mlumun olur mnim qmim hm: Ancaq, zn, nizar sanma!

BU MRBBE LEYL DLNDNDR Giriban oldu rsvalq lil ak damn hm, Mn rsvalmda dustlar tn etdi, dmn hm. Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? gr tutsam qmim eldn nihan, sbr qrarm yox, V gr rhi-qmi-pnhanm etsm, qmksarm yox, siri-bndi-zindanm, limd ixtiyarim yox, Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? Olubdur ki-xunab il glgun hreyi-zrdim, Yanbdr ati-hicran cani-drdprvrdim, Cfayi-rxi-kcrftar lindn var min drdim, Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? Ghi vqi-vsal, gh blayi-hicr il zarm, zm hm bilmzm drdim ndir, mn nec bimarm, Qmi-eq ir bir drmani yox drd giriftarm, Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? Cda sndn blav drdi-hicran il tutdum xu, Qlr hr dm mn bidad drd ayru, bla ayru, Blav drd ddm ruzigarm byl, halm bu, www.ocaq.net
112

Rhi-eq ir can qldm giriftari-bla, tn hm,

Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? Tbibi-eq n izhar qldm drdi-pnhani, Mni-bimar mtlq olmad bir shht imkani, zldn var min drdim, ki, yoxdur hi drmani, Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm? Fzuli, hr zaman bir tn il barm qlrsan qan. cb bilmzmisn kim, eqdn kemk deyil asan? Bilirsn dmm bir drd kim, yoxdur ona drman, Bu yetmzmi ki, bir drd artrrsan drdim sn hm?

TMAMY-SXN Yazld namy qmi-dil, Zeyd dedi: - "Ey hkimi-kamil. Tvizin il xo oldu halim, Zail oluban qm mlalim. Tvizin sr qlr, duadr. Hr gn gl yaz byl tvid Ta shht tutmaq ola mmid, Bir yazl nsx var mnd, Billah bel al onu gednd, Gri bilirm onu ki, xtdir, Bilmm ki, shih, ya qltdir. laqin ver kmali-izah, Gr var is shvi, eyl islah". Tqrib il verdi Zeyd mktub, Byl grk hli-ql slub. Dr grd qiqin mqabil. www.ocaq.net
113

Xttin mn nsxeyi-sfadr,

Mcnun nam oldu vasil,

Mfhumdn etdi ksbi mqsud, Leyli trfindn oldu xonud.

BU, MCNUNU ATASI SHRAD BULDUUDUR V NSHTL SLAHNDN ACZ OLDUUDUR Thrir qlanda hli-ina, Byl bu misal kdi tura Kim, qsseyi-dhr mbtlas, Mcnuni-ikstnin atas, Qalmd mlamt ir dn-gn, N gn gn idi, n dn dn. Getmi idi ldn ixtiyari, Gndz sbri, gec qrari. Qlmazd trdddnd tqsir, Bulmazd bu drd hi tdbir. Bir gn onu etdilr xbrdar, - "Key piri-iksteyi-dilfkar! Dn Leyli atas ol siyhdil, Ol mnimi-sfl, piri-cahil, Srxeyli yannda dad edrdi, Mcnuni-hzini yad edrdi: "Kim, bu dli hkm olmayb ram, Xlq bizi eylr oldu bdnam. Peyvst biz yetr blasi, Novfl qzbindn et qiyasi. Hr nec ki, tnd can vardr, Namusumuza ziyan vardr. n mhzi-r oldu zati-fi, Vacib grnr mdam dfi. Namus bizim deyil, snindir, Df eyly gr ki, dmnindir. www.ocaq.net
114

n kim zrrind grdlr nf, zm eyldilr ki, edlr df. Yadn deyil, eyl olunu yad! Ql ar ki, dmn olmaya ad". Ol pir db min iztirab, Naar zn verib zab, Shralr tutdu seyl tk ru, Chd il yyrd gzdi hr su, Mnzil-mnzil siriki qann, Rhbr qlb istdi niann. n gecy gndz oldu tyir, Oldu gec zlmti cahangir, Rf oldu lameyi-mnazil, Ol pir trddd oldu mkil. Srgt gzrkn eylyib ah, Bir l ona grnd nagah, Ol pirin olub dlili-rahi, Ruz etdi ol od bi-siyahi. Sand odu yandran rbdir, Prvan kimi z urdu nar, n yetdi v eyldi nzar, Grd ki, bu l bir nfsdir, N leyi-cirmi-xar xsdir. Mcnunundur bu ahi-srke, kmi, urmu chan at. Qti nzr eylmi chandan, Kemi sr em cism candan. N mlk, n mal cstcusu, N ata, n ana arizusu. Getmi yel brgi-etibari, Ol qalm mrg intizari. Ol pir grd olu haln, www.ocaq.net
115

Xeyl hm ol oda sbbdir.

Tkd rxi-zrd ki-aln.

Yannda oturdu zar qmnak, l urdu ki, hrsin ed pak. Ol iyft ad emi-prnm. - "Kimsn! - dedi, - ey mniml hmdm! Gr eli isn, yetir pyamn! Vr yolu isn, oturma qafil! Ol pir tzrr etdi aaz: - "Key nqdi-hyat kisprdaz! Mn drcm sn dri-bfruz, Yni atanam mni-siyhruz! Ey hasili-mzri-vcudim! Vey mr xsartimd sydim! Ey cvhri-canmn hvas, Vey dideyi-bxtimin ziyas! Derdim olasan mnim pnahim! Fxrim, rfim, midgahim. Mndn bu srir olanda xali. Sn olasan hli-mlk vali. Xlq ed sni grnd yadm, Baqi snin il ola adm. Gr tifliliyind mst bibak, Oldun rhi-eq iind mhur, Hr vqtddir bir mr qalib, Hr hdddir bir i mnasib. Nvrslr eq bir hnrdir, Srhddi-kmal rahbrdir. Thsili-kmal qabil oldun, www.ocaq.net
116

Ver mcdsin ol mhi-tmamn!

zm eyl, gzt bir zg mnzil!"

Shray db, yaxan qlb ak, Mzur idin ol zamanda, mzur!

Hala ki, mqami-ql buldun,

Sndn n rva bu macralr, Srmayeyi-eyb olan sdalr. Gr qafil idin, ol indi aqil, Shralr dm, gzm qafil! Vhilr il ndir bu birlik? nsan il xo deyilmi dirlik? Vhi il vhi, teyr il teyr, Hmcins il xodur eylmk seyr. Rhm et mni-zar namurad, Qoyma bu mqqt blad. Kafurv oldu miknabm, Bu sbhd snsn afitabm! Olmaq lifim qrineyi-dal, Meylim sin olmanadr dal. Mn zg diyar zmin etdim. Gl, tapraym sn mqamm, Zbt eyl bsat ehtiramm! N sud hmi mstlikdn, N faid btprstlikdn? Ey mst, kmali-hiddtindn Yoxdur xbrin qbahtindn! Ol lhz ki, huiyar olursan, lbtt ki, rmsar olursan. Ey btgdlr snmprsti! n rf ola bu hicabi-msti, lbtt, sn yetr xcalt. Bir dilbr ver knl ki, daim Bnyadi-sbat ola qaim! Gr olsa yolunda bu cahan xak, Damani ola qbardn pak. Sn seydi olan xcst hbaz, www.ocaq.net
117

Dvran sitmil can yetdim,

Mzmum olub etdiyin bu halt,

Hr lhz qlr bir ld prvaz Gh Novfldir mtii-frman, Gh bni Slam munisi-can. Sn - byl blalr giriftar, Ol - yl irai-bzmi-yar. rm eyl, bu eqbazlqdan, Yoxdur u bqasi ruzigarin, Frz eyl ki, oldu yar yarin, Vsl etm onunla kim, bilirsn Bir gn olur ondan ayrlrsan. Trk eyl bu hrz-hrz seyri, Yad eyl ilahi, anma qeyri! Kim, nfs mad mrc oldur, Qt et ona sz ki, mqt oldur. Hq sanei-dhr karghdir, Bunda ml etmmk gnhdir. Hr kims grk gln mhld, Bu kargh ir bir mld. Hr kim n ml qlrsa bnyad, Muzdunu verr mlc ustad. Ey karghi-chan daxil, Sn hm ml eyl, olma qafil! Vqt oldu sfr qlam chandan, Avar olan bu xakidandan; Vqt oldu verm fnay txtim, Qdr il km bqay rxtim. Gl yanma, eyl fikri-halm! Bigany verm mlk malm! n onu ynca kmim rnc. Qyma ki, nsibi-qeyr ola gnc. Daim sni qm bu hal salmaz. www.ocaq.net
118

Bifaid cangdazlqdan!

Eqin, bilirm ki, byl qalmaz,

Bxtin oyananda bu yuxudan, Hirsin yorulanda cstcudan, Qorxum bu ki, zg ola halm, Dnyad n mn qalam, n malm. Bikslik olub sn mqrrr, Biks olasan mdam, bizr... Aqil kii durbin grkdir, Dnyad mid bir dirkdir". n pndi tktdi ol xirdmnd, Mcnuna tfavt etdi ol pnd. Dvltli szn oldu mail, Bir fikr eldi ki, ola aqil, Qt ed slasili-cnuni, Svdasnn olmaya zbuni, Trk eyly arizuyi-dildar, Eq dxi olmaya giriftar. mma yen eq hriyari Frmanin kdi ol fikari: - "Key vari, olan mnim cahanda! Nn var snin, bu cism canda? Trk eyl tni ki, msknimdir! Mndn ke can tndn ayrl! Qoy varln, znl sn bil!" Blbl sifti xru gldi: Vzi mn afiyt niani! Mn hm buna qailm ki, pndin Mzmuni-klami-sudmndin, Gr olsa eitmyi myssr. Gri szn qulaq tutdum, www.ocaq.net
119

Can tm etm kim, mnimdir!

Glbn kimi qan cu gldi,

- "Key eyni-slah olan byani!

Nisbt mn xeyrdir, deyil r,

N sud, eitdim unutdum.

Sn dem ki, tut xbr szmdn Kim, yox xbrim mnim zmdn. Eq ald drunim birunim, Getdi yel sbr il skunim. Mn ql tvcch eylrm ox, Svda yolumu tutar ki: - Yox, yox! Sn qandan trki-eq qandan? Eqi-zli xarm candan? Tnin sitmil cana yetdim, Trk eyl mni trkin etdim! Ltf eyl, zaman-zaman verib pnd, slahma olma arizumnd! Arar lmim bu macradn, At kimi cnbi-hvadn. Bir i ki, oldu par-par, Peyvndin hi varm ar? Tklifimi qlma xaniman, Gr srti-grdii-zman, n sn hm onu qoyub gedirsn, Onda mni ylyib nedirsn? Ancaq mn rzi-mlk mal et! Olunu zn kimi xyal et! Frz eyl ki, mal oldu vali, Getdi, yen qeyr qoydu mali". Ol kivri-eq padiahi, Ol vci-blav drd mahi, zr il qlrd eylyib ah, Babasna rhi-qm ki, nagah Lrzan oluban tni-hzini, l verdi atasna thyyr, Mcnun dedi: - "Eylm tfkkr! Qan doldu qolundan asitini,

www.ocaq.net

120

Fsd eyldi ol bti-prizad,

Ni urdu onun qoluna fssad, Ol zxm sri grnd mnd, Biz bir ruhuz iki bdnd. Bizd ikilik nian yoxdur, Hr birinin zg can yoxdur. Sn sanma ki, oldur ol, mnm mn, Bir can il zinddir iki tn. Xrrm oluram, o olsa xrrm, Qm yets ona, mn yetr qm". Ol pir vaqif oldu hal, nsaf gtirdi ol kmal. Bildi ki, deyil bu nq batil, Olmaz hiyl il eq zayil. Minbd nsiht etmz oldu, Tn il fziht etmz oldu. Trk etdi triqeyi-nizain, Nomid olub eyldi vidain.

BU, MCNUN ATASININ TRK-NZA ETDYDR V NAAR HSRTL VDA ETDYDR "- Key riteyi-gvhri-muradm! Ayineyi-hsni-etiqadm! Bir lhz mn trhhm eyl! Gftarm eit, tkllm eyl! Prvayi-mni-iksthal et! zmi-sfr eyldim, hlal et! Naxo sn mndn idi hval, Mn getmli oldum, indi xo qal! Zinhar ikayt etm mndn, www.ocaq.net
121

ncikli hekayt etm mndn!

Dirlikd sndn almadm kam, Tusnliy ddn, olmadn ram. Budur krmindn iltimasm Kim, tutasan ldymd yasm! Hr lhz edib fan zari, Torpama edsn gzari. Tklifi-niat ey qlmn Kim sn deysn, "bu rsmi bilmn" Fryad fandr sli-matm, Sn xud bu rvidsn msllm. z adtin il nal eyl, crini mn hval eyl! Budur qrzim ki, dust dmn, Grsn sni, eylynd iyvn. Biksliyim olmaya mn ar, Mlum edlr ki, varisim var". n qld vsiyyt ol prian, Dnd ev gldi zar giryan. Drd lm etdi onu rncur, Qalmad hyat min nur. Drdin bulunmaz oldu drman, "Mcnun!" dedi, verdi aqibt can. Dnyay mid tutmaq olmaz, Hrgiz lm unutmaq olmaz! Xo xaneyi-eydir bu alm, Drda ki, deyil sas mhkm.

BU, MCNUNUN ATASI VFATINDAN XBRDAR OLDUUDUR V MZARN YOL BULDUUDUR

www.ocaq.net

122

Dzmn bu xumar, cam yoxmu? ldrd mni qmi-nihani, Yoxdurmu rabi-rvani? Qm dfin, durma, eyl tdbir! ldn glni gl etm tqsir! Dnya ki, nigari-dilrbadr, Zinhar, inanma, bivfadr. Sn gri olubsan ona mftun, Oldur tlbind sndn fzun. Snsn ona chl il tlbkar, Oldur sn elm il hvadar: Hr nec ki, ona mihmansan, Ey trbil kamiransan. Ondan sfr ixtiyar ednd, Qrbi-hq z tutub gednd, Gz srmsi eylyib qbarn, Ta mhr olur nigahdarn. Yolunda zn verr fnay, Saxlar, sni taprar bqay. Hr kim ki, bu nktdndir agah, Dvrani-flkdn etmz ikrah. Hm dirlikd zab olmaz, Hm mvtdn ictinab olmaz. Bir gn axdb siriki-glgun, Min tn il bir cfa syyad, Ol zar yetidi qld fryad: - "Key ardn el iind ari! Vey naqis olan yari-kari! fsus ki, arszsan, fsus! nsaf deyil sitmd israf. www.ocaq.net
123

Saqi, meyi-lalfam yoxmu?

Ncd zr oturmu idi Mcnun,

Yox snd niani-nam namus,

nsafsz olduuna, insaf!

Dirlikd atan etmdin ad, Bari ql onu lnd bir yad! Can verdi mhbbtind ol pir, Yad eylmdin, ndir bu tqsir? Yoxdurmu cibilltind azrm? Allahdan eylmzmisn rm?" Mcnun buraxd ol sda suz, Artrd fann ol siyhruz. Baran kimi da urdu ban, Mey kimi ya tkd yan. Qbrin sorub istdi nian, Oldu gz ya tk rvan. n grd atasnn mzarn, m eyldi ona cismi-zarn. Tari-tn drdi tab verdi, Dil at did ab verdi. Lvh eyldi kksn mzar, Drnaq il qld par-par. Barna basb mzari-pakin, Gl yapra etdi lvhi-xakin. fan il taz qld matm, fan iind derdi hr dm: - "Key baniyi-bneyi-vcudim! radn bilmdim qnimt, Yz vay ki, fvt olundu frst. Yz heyf ki, tutmadm triqin, Bir ne gn olmadm rfiqin. Feyzin mn olmad myssr, Cvr il sn cfalr etdim, Yanl vardm, xtalr etdim. Sn xeyr dedin, mn eyldim r. syani ziyan, rizas sudim!

www.ocaq.net

124

Ey dvltim, olma dur mndn! Olsam mi-alm giriftar, Ancaq sn idin nis qmxar. Hmrazim idin ikaytimd, Dmsazim idin hekaytimd. Noldu mim gtirmdin tab? Noldu sbb, eyldin zimt? Mndnmi idi sn hzimt? Ey mni-cvhri-hyatm, Xonudluundadr ncatm! Bildim iimi, gnahkarm! Gldim sn xar rmsarm.

Vey m, gtrm nur mndn!

Qorxutdu mgr sni bu girdab?

Dnyad sni mn eyldim zar, qbad mni sn eylm xar! Yaxdn mni ati-cfay! Saldn qm mhnt blay! Sn meyli-fraq raht etdin, Bir knci tutub frat etdin! Kim eyldi hll mkilatn? Kim verdi bu qssdn ncatn?" b ta shr ol siri-hicran, Matm tutub etdi ah fan. n mik tkld grdi-kafur, Zlmat buraxd prtvn nur, Ehya qlban mrasimi-vcd, Tutdu rhi-gurxaneyi-Ncd.

TMAMY-SXN rbabi-kmal ol yandr, www.ocaq.net

125

Kim, hsn il eq tovmandr, Hsn ayineyi-cahannmadr Keyfiyyti-eq ona ciladr. Hsn olmasa, eq zahir olmaz, Eq olmasa, hsn mahir olmaz. Hsn olmasa, eqdn n hasil? Olmaz is eq hsn olur xar, Eq ildir hli-hsn bazar. Mcnun idi mi-mclisfruz, Leyli ona ati-cigrsuz, Mcnun idi cami-rahtfza, Leyli ona badeyi-msffa. Leylidn idi kmali-Mcnun, Hsn il olurdu eqi fzun. Mcnundan idi cmali-Leyli Eq idi edn cmal meyli. Bir gn Mcnuni-dilikst Shrad gzirdi zar xst, Leyli Mcnun il msvvr. Mhv eyldi nqi-dilsitann, Qoydu znn hmin niann. Sordular ona hqiqti-hal: Dedi: - "Biz birdrr hqiqt, Birlikd yaramaz iki surt. Olmaq grk hli-dan agh, Kim, biz ikilikdniz mnzzh". Sail dedi: - "Bu deyilmidir ar Kim, yar ola yox, sn olasan var? Sn net qalrsan, ol olur hkk? Bari onu qoy, sn qlm k!" www.ocaq.net
126

Muq edr hli-eqi kamil.

Bir sfhd grd iki peykr,

- Kim, ni bir oldu iki timsal?

Dedi: - Rhi-eqd n layiq, Muq ola niqabi-aiq. aq tn hbib candr, Tn zahir tnd can nihandr. Muq n bak, olursa mstur, Aiq grk el iind mhur Kim, alm aiq axdan ya Muq kim olduun qlr fa".

BU, MCNUNUN MMEY-KEYFYYT HALIDIR V BZ SFAT-KMALIDIR Mcnun idi mlki-drd ahi! Xeyli-dd dam onun sipahi. Ahunun alrd mik bacn, Rubah smurunun xracn. Bir srvr idi krim adil, Cml dd dam dli amil. Xuni-cigrindn ol vfadar, Xunxarlar qlrd xunxar. Xunabi-cigr tkb dmadm, Qlmazd siba rizqini km. Dvrnd dirndlr olub ram, Tutmudu biri-biril aram. Gur olmu idi plng hmraz, Grg olmu idi gvzn dmsaz. ir olmu idi nisi-nxcir, Nxcir mrdi irdn ir. Yannda tutard mur xan, Gahi olub k seyli qayim, Seylab gedrdi min bhayim. www.ocaq.net
127

Gz yandan yard dan.

Gh odunu tnd tab edrdi, Min canvri kbab edrdi. Bel olmu idi lind drnaq, Yerdn sovurard ba topraq. Muyind bar olub frahm, k il kib zaman-zaman nm, Ahubr sbz zari oldu, Glzari-cnun bhari oldu, Gr tutsa idi gvzn il xu, Axard gzndn ol qdr su, Kol sudan olurdu tazv tr, Hm brg verrdi axi, hm br. Hr lhz alb lin bir mar, Xrsnd oluban deyirdi ol zar: - "Kol snbli-mikbuyi tutdum, Srriteyi-arizuyi tutdum". Qaplan kimi can urdu min da, Arslan sifti uzatd drnaq, Qaplanlarn oldu mqtdas. Arslanlarn oldu pivas,

BU, MCNUNUN SDQ L MNACAT ETDYDR V NAVK-DUASI HDF-CABT YETDYDR Bir gec ki, zlmti-ziyasuz, Zlfi-bi etdi brqeyi-ruz, Bir lli edib sipehr nayab, Gstrdi yerin min dri-nab, Bir sanca eylyib nigunsar, Qtr-qtr hkimi-flak, www.ocaq.net
128

Min mheyi-ryt etdi izhar.

Xxalarnda tutdu tiryak. Dan-dan rusi-grdun, Qaftanna tikdi drri-mknun. Girdab db sfineyi-mah, Qld zn Mcrrdn rah. Sald taridin mdad, Artrd bu sfhy savad. Geysusi iind gizldi ru. Xurid nihan olub, sitar Gz ad triqi-intizar. Trpndi sri-sinani-Bhram, Fth oldu ona vilayti- am. Brceys girib siyh libas, Xurid mind batd yas, Ayin olub sipehri-grdan. Baxd ona ks sald Keyvan. Grdun svabit oldu mismar, Gyd Hml oldu aikar, Ahubr xd sbzzar, Gavi-flk oldu gavi-nbr, Doldurdu chan nbri-tr. Cvza kmri mrss oldu, Grdun bdni mlmm oldu. Xrng qlb shr yelin df, Xasiyyti verdi zlmt nf Oldu sd afitabdn dur. Pr dud misali-mi-binur. Geysusin verdi Snbl tab, Mizani edib flk trazu, Srrafi-zmin kdi llu, www.ocaq.net
129

Zhr dadb siyah geysu,

Ta tkmy dn bsati-prkar.

Mik stn tkd nbri-nab.

qrb buraxb kmndi-prxm. Divi-b qld qeydi mhkm. Tvsini qurub sipehri-laib, Atld xdngi-Ncmi-saqib. Bzaleyi-asiman tkb mu, Gy sfhsin eyldi siyhru. Dlvi dlib afti-zman, Min qtr sald asiman. Hut eyldi hbsi-Yunisi-ruz, Brqi-fq oldu asimansuz. rz eyldi xb cinasn, Cbh dxi cbhsin ziyasn. Hm hq cmal verdi ziyvr, Hm hn mklll etdi fsr. Nur etdilr asiman thvil. Ta Sadir Varid, Naim, Srf eyly srf il Daim. Tzyin n etdilr mhyya, Llin Dbran, drn Sryya. Verdi rvii-sipehr xtr, Trtibi-Mqddm Mxxr. Mcnun mthyyir prian, Qalmd sipehr iind heyran, Grdun aard dideyi-tr, Yer zn doldurard xtr. Hr xtr rzi-hal edrdi, Min arizuyi-mhal edrdi. vvl olub asiman mail, rh etdi tarid mi-dil: - "Key hli-hesab karfrmay! Mstvfiyi-ql mrfi-ray. Ey nasixi-nsxeyi-mani! www.ocaq.net
130

rteyn Bteyn, Smak klil,

Fehristi-rmuzi-asimani!

Qssami-mqasid mtalib, Rssami-mnasib mratib! Drdi-dilimin hesab oxdur, Sndn zg dbir yoxdur. Bir namy drdimi rqm ql, Sultanma rz et, krm ql! Tvizi-cnunim ola namn". Grd ki, tarid anlamaz raz, Bir zg trnnm etdi aaz, Dndrdi z ondan alayb zar, Mrrix niyazn etdi izhar: mirin alm hli-tat! Sn sahibi-nsrt zfrsn, rbabi-silah taci-srsn! Mn acizm qvidir yar, Mn biks xsmdir sitmkar. Acizlr ltf edib mdd ql! Bikslrdn blan rd ql! k tiini, eyl dfi-dmn, Ta dusta hmniin olam mn!" n grd blnd yerddir kam, N Tir yetr ona, n Bhram. Tutdu rhi-barigahi-tovhid. Drgah tutub rxi-niyazn, Mbudin rz qld razn: - "Key ti min kilk rhbr! Bhram - qlam Tir - akr. Ey frqi-ml klahduzi, Sahibrqmi-brati-ruzi! www.ocaq.net
131

ayd sr ed feyzi-xamn,

- "Key valiyi-msndi-cat!

Ti il qlmdn oldu nomid,

Rhm et mni-zar binvay! Drdi-dilimi yetir dvay! Leyliyi sn eyldin priv Kim, can cmali urdu at. Sn qldn onu blayi-alm, Ol etdi mni iksteyi-qm. Verdin ona hsni-almfruz, Sald mn ati-chansuz. Drd il mni sn eyldin zar, Mn qandan Leyliyi-cfakar. Leyli ki, mni blay sald. Bir grmk il qrarm ald Kim, dndr ald qrar, Biardir z iind ol hm, Sndn bulunur bu zxm mrhm. Hm sn krmindn et lacm, Ks qeyri kiidn ehtiyacm! Ey drd qlan mni giriftar! Kimdir mn sndn zg qmxar? ox-ox hkmay syldim hal, Txisi-mrzd oldular lal; Bildim ki, hkimi-frd snsn! Danayi-cmi-drd snsn! Gr drd, v gr dva snindir! Hakim snsn, riza snindir! Yni ki, gtir kmal zvqm, Gndn-gn ql ziyad vqm! Sal emim llinin xyaln, Daim onu mnd zahir eyl, Ltf et, iki surti bir eyl! Qdrim, qmi ir mtbr ql! www.ocaq.net
132

Yoxdur rviind ixtiyar

Ver tbim hsnnn kmaln.

Drdin, mn ruzi, ol qdr ql Kims mn olmaya brabr!

Kim, kimsy ol olub myssr,

Grmk rxn olmaz olsa mqdur, Xunbar gzmd olmasn nur. Zvqi-lmi olursa nayab, Mcruh tnimd olmasn tab.

TMAMY-SXN Eylrdi bu suz il mnacat, Mhntlr istyib mkafat, Kald gli-hdiqeyi-ruz, Gstrdi gn cmali-firuz. Mri-dmi-sbh kdi avaz, Zai-bi-tir qld prvaz. Hm sfheyi-alm oldu rvn, Hm daneyi-ncm oldu xrmn, Gn ayindar oldu grdun, Tkd qdmin drri-mknun. Sbh urdu sfayi-sidqdn dm, Ald gli-niati-alm. Tsiri-sfayi-cami-xurid, Gy glnin etdi bezmi-Cmid. Lal kimi da xd Mcnun, Grd ki, glir ndimi-kamil, Hmrazi-qdim, Zeydi-qabil. Rxsarnda niatdn nur, Bhct gzn cmal mnzur. Yox zrrc qssv-mlali, Mcnun cb grnd hali. www.ocaq.net
133

Nzzary ad emi-prxun.

Adtc grnmyn niatn?

Sordu ki: - "Ndndir inbisatn?

Mqsudin dstrsmi oldun? Dildarin hmnfsmi oldun? N qdr il srblnd olubsan? Noldu ki, niatmnd olubsan?" Zeyd ad dri-xzaneyi-raz: Dn tvfi-diyari-yar qldm, Ol srv yana gzar qldm. Tviz vsilsil bir dm, Oldum hrmi-vsal mhrm. Grdm mhi-arizin ziyasz, Ayineyi-tltin cilasz. N lli-lbind qtreyi-ab. N mah rxnd zrreyi-tab. Lli-tr ki gvhrngiz, Brgi-gl nrgisi ghrriz. Krd mni etdi nalv zar, Raz ad mn ki: - "Ey vfadar! Dd ola Ncd rhgzarin, Grdn ola haln ol fikarin, Mcnunumu grdn is, billah! Eyl mni-zari ondan agah! Nec ker ola mah sali? Kim ola rfiqi, nola hali? Billah, gzr etsn ol yanay. Rhm et mni-zar mbtlay! Mndn ona rhi-zfi-hal et! Haln mni-xstdn sual et! Syl, necsn hcumi-qmdn? Tyani-mqqt sitmdn? Matmzd olduun eitdim, www.ocaq.net
134

- "Key trf hmayi-vci-ezaz!

Qldm yaxa ak iyvn etdim. Ol srv ki, xd bu mndn, Mndn getdi, deyil ki, sndn. Ancaq bir ol idi kim, kib qm strdi mni sninl hmdm, ox grd biz sipehri-qddar Yz min yar iind bir yar. Bir zlmdrr bu aikar, ldn n glir, buna n ar! Bu drdi ki, az deyil ygdr, Hm sbr edlim ki, sbr xodur. Mn, tut ki, mqyydi-hsarm, Mhbusi-hicabi-nng arm. Gr m alsa rhi-razim, Saymdn olur min ehtirazim. Gr saym sylsm mi-dil, min hsdi glir mqabil, N yazmaa nam ixtiyarim, N etmy rz razdarim. Qn kimiym mni-prian, Azm dutulu, iim dolu qan. Sn kim, hi-kivri-rizasan, Hr kim dilrsn ainasan. Yox hkm sn xam qeyrin, z banadr hmi seyrin. Aya n n qalrsan ehmal, z nzmi-ltif dilkindn, z nzmi-ltif dilkindn, Mzmuni-ibarti-xoundan, Ltf il qlb hmi thrir, Gndrmdiyin deyilmi tqsir? Sndn degilm bu id razi, Hala krm et xilafi-mazi, www.ocaq.net
135

Nzm eylyibn byani-haln, rhi-rxi-zrd ki-aln, rsal ed gr mni-hzin, Kol cvhr can edim xzin. lfazi olub hmi zikrim, Bu kargh ir bikri-fikrim, Ol nqdn ola anigir". Trzi-qm ednd can tsvir,

Hm hali-dilin qlrd izhar, Hm bu qzli qlrd tkrar:

BU QZL LEYLY-DLPZRNDR Nn, ol m kafur zr kilkin mikbar etmz? Yazb bir rq min ltf bizi mmidvar etmz? Mniml dust ltfn az edib, ox tn edr dmn, Nn ltf eylyib dmnlri bir rmsar etmz? Gl, ey gz, yar xttin namd grmk hvs qlma Ki, xtti-nam dfi-drdi-hicri-xtti-yar etmz! Kbutrdn umardm, namsin, gr zf tale kim, Grb ahm odun mndn yana ol hm gzar etmz. Fzuli, nameyi-dildar bir tvizdir guya Kim, onsuz xstdillr xatiri bir dm qrar etmz.

TMAMY-SXN Mcnun ki, eitdi ol pyami, www.ocaq.net

136

Bxti-mtmrrid oldu rami, qbalna etiqad oldu, Dildarna etimad oldu. Xunabi-sirikdn kib nm, Glzari-zmiri oldu xrrm. Hm gld z iralar tk. Hm knl ald dalar tk, Zeyd dedi: Ey rfiqi-sadiq! Mn vhiy hmdmi-mvafiq! n mcdeyi-mrhmt yetirdin, Yarm xbrin mn gtirdin, Mndn hm ona yetir snalr, rz eyl drudlr, dualr, Xaki-drin yetir niyazim, Drgahin rz eyl razim: "Key canim dadlu drd da Knlm frhi, gzm ira! Lillahlhmd yar imisn, Mn istdiyimc var imisn. hdind vfa bulundu axir, hdind fa bulundu axir, Bildim ki, mni sevirsn, ey mah! hsnt, hsnt, barkllah! Ltfn xbri qrarm ald, irin szn ixtiyarm ald. Ltfn eidib olur cigr tab, irin szn gtirmzm tab. Ah, r qlb zg rsm bnyad, Nagh tutasan triqi-bidad, Tlx ola szn misali-bad, Xuban ii cvr il cfadir, Sndn grnn mn vfadir. www.ocaq.net
137

Ltf olmaya, qhr ola arad,

Qurban sn zg nazninlr, drakin yz min afrinlr. Kims sn vfad yetmz, Cann sn kims vers itmz. Muq ikn olub vfadar, Aiqliyini hm etdin izhar. Aiq der imi mn xlayiq, Grmn buna hm zm layiq, Mn naqism, ey hrifi-qabil, Snsn rhi-eq iind kamil. Thsin ki, yeganeyi-zmansan, Can vermk olur sn ki, cansan. Hr uxd gr olayd bu tvr, Sn olmaz idin yeganeyi-dvr. Gr qeyr bu hal olayd mqdur, Sn olmaz idin cahanda mhur. Yad eylmyindn olmuam ad, Sn ad olasan hmi mn yad, Ha byl mni-hzini ad et! Gah-gah trhhm eyl, yad et! Ey srvi-smnbri-glndam! Taraci-mtai-sbr aram! Ey xosrovi-kivri-mlaht! Mhtabi-bi-niat raht! n bndy rhmt eylr oldun, zhari-mhbbt eylr oldun; Minbd triqi-mehr tutl, vvlki triqini unutl! Qoyma xa hsrt il canm, Meyli-mni-zar biqrar et, Hddn t nalv fanm! Gahi bu yanay bir gzar et! Hmdrdim isn, mniml yar ol! www.ocaq.net
138

Hmdrdiligin yox is, var ol!

Sn yl mqimi-msndi-naz, Mn byl, blav drd dmsaz. Sn mhfili-ey kamikar, Mn gueyi-drd dilfikar, Eq ir, gzm, rvamdr bu, Rah rvi vfamdr bu? Gr doru is vfad lafn. Mndn n ndr inhirafn? Gl, rf edlim mi-fraqi, Yandralm oda itiyaqi, Olsun dn gn mniml seyrin, n mn sninm, sn olma qeyrin! Vr bni Slam mane olsa, Sddi-rhi-vsl vaqe olsa, Bildir, qlayn siyah bxtin, Bir ah il tarmar txtin". n razi-dilin tktdi ol yar, Zeyd eyldi zmi kuyi-dildar. Prvan szn deyib ira, Blbl xbrin yetirdi ba.

BU, BN SLAMIN KEYFYYT-VFATIDIR V LEYLNN OL BLADN NCATIDIR Saqi, flkin gr inqilabn! Gstr qdh ir mey hbabn! Mey ayineyi-cahannmadr, Xaki zr edn bu kimiyadr. Bu faid bs deyilmi ondan Kim, fari edr qmi-cahandan? Bir xab xyal imi bu alm, www.ocaq.net
139

hvali-zman mnqlibdir,

Bu xab xyal olma xrrm!

Ondan xird hli mctnibdir. Qm matmin eylynd bnyad, Neyyah bu nv kdi fryad Kim, bni Slami etdi grdun Amaci-xdngi-ahi-Mcnun. Ol sddi gtrmy aradn, k oldu rvan iki ynadn. Ol nvrsi-natvan, dmadm vq il krdi mehnt qm. Hsrt lmi yaman lmdir, Qm bdriqeyi-rhi-dmdir. Drd qmi-hsrti-nihani, Srvi-qdin etdi xizrani. z urdu pozulmaa tilismi, Bir qayt yetdi zfi-cismi Kim, peykri nqi-bstr oldu. Rna qdi bstr istr oldu. Gn-gndn olub xrab hal,

Qalmad saalmaq ehtimal. Drdin dva bulunmaz oldu, Rncin fa bulunmaz oldu. ndieyi-mr oldu batil, Can verdi v hqq oldu hasil. Kimdir ki, glib chana getmz? Kim kamil olur, zval yetmz? Budur rh rsmi ruzigarn Kim, ola xzani hr bharn. Leylini gtirmy fan, Ol vaqe oldu bir bhan. Matm tutub etdi ol giriftar, Drna il zn fkar. www.ocaq.net
140

ak etdi frat il cam, Fa etdi fani xas am. Yandrd evin, qopard txtin, Taraci-fnay verdi rxtin. Geysuyi-mnbr etdi brbad, flak yetirdi ah fryad. Grdun kimi rxti niyl urdu, At kimi ba kl sovurdu. Derlr bu idi rbd adt Kim, r gr ls, qalsa vrt Bir il, iki il tutard matm, Fryad fan edib dmadm. Xo gldi bu adt ol nigar, Fryad fan buldu ar. Matmgd eyldi mqamn, Matmd keirdi sbh amn. Bir ne gn onda alayb zar, Hm ata evin dnd naar. mma, dn gn fan edrdi, Xunabi-cigr rvan edrdi. Fryad glnd gah bigah, z knlnd deyrdi ol mah Kim: - "bni Slam rhmti-hq, Eqim rviin verdi rvnq. Rf eyldi prdeyi-mdara, Pnhan qmim etdi aikara" Ol vaqedn olub xbrdar, Tutdu rhi-dt Zeydi-qmxar Grd ki, iksthal Mcnun, Durmu dd dam iind mhzun. n verdi slam, qld elan Kim, bni Slam netdi yyam. Verdi bu qziyydn bart www.ocaq.net
141

Kim: - "Qld marizin xsart Dhr bni Slami qld pamal, Leyli z evin dnd xohal" Mcnun kib ah, qld nal. - fan edib alad bu hal. Heyrtlr dd Zeydi-qafil; Bu halt ona grnd mkil. Kim, fovti-rqib eits aiq, Thqiqi-byani-hal qld, Ol vaqedn sual qld. Mcnun dedi: - "Ey vfal yarm! Yoxdurmu bu yolda nng arm? Canany can vern yetibdir, Can vermyn arada itibdir. Ol dostum idi,deyildi dmn, Hm ol ona aiq idi, hm mn. Ol cann verdi vasil oldu, z mrtbsind kamil oldu, Nqsim mnim irmdi kmal, Eyb eylm alasam bu hal". Glmk grk, alamaq n layiq,

QZL Aiq oldur kim, qlr cann fda cananna, Meyli-canan etmsin hr kim ki, qymaz canna. Cann canan vermkdir kmali aiqin, Vermyn can, etiraf etmk grk nqsanna. Vsl yyam verib canan can raht bulan, Yeydir ondan kim, salr cann qmi-hicranna. www.ocaq.net
142

Eq rsmin aiq yrnmk grk prvandn Kim, gyr grdkd min ati-suzanna. Fani ol eq ir kim, bnzr fnasi aiqin, Feyzi-cavid il Xizrin emeyi-heyvanna! Eq drdinin dvas qabili-drman deyil, Trki-can derlr bu drdin mtbr drmanna. Hi kim canan n can vermy laf etmsin Kim, glibdir bu sift ancaq Fzuli anna.

BU, LEYLNN BN SLAMDAN SONRA MACRASIDIR V ZAVYEY-MHNTD VAQE OLAN BLASIDIR n ata evin dnd Leyli,

fan olub hmi meyli, Tutmudu triqi-hli-matm, Tcdidi-za qlb dmadm, Hr qanda bilirdi var bir zar, nduh msibt giriftar, Cm edib olurdu ncmnsaz, Eylrdi srudi-nvh aaz. Gr bni Slam idi bhan, Mcnun idi bais ol fan. Aznda idi bir zg zikri. Knlnd idi bir zg fikri. zhar qlrd zg adn, Pnhani edrdi zg yadn. Bu rng il daim ol prizad,

www.ocaq.net

143

Eylrdi frat il fryad.

Suzi-dilin gtirmyib tab, Bir gec dald yar shab, Ancaq ona m qald hmdm, Sndrd bir ah il onu hm. Yni n rva bi-siyahim, m isty qeyri-brqi-ahim. Tnha qalb etdi naleyi-zar, Drd qm qld czin izhar: - "Key drd qmi-zman, billah! Olman, bu gec mniml hmrah! Tnhalq il mn eylrm xu, Siz zg msahib tutun ru!" Qld bi-tirdn ikayt: - "Key bxti-siyahimin nziri, Aft qlan mni-siri! vvl yox idi snin qrarn, Hal n n qrar edibsn; Trki-rvi ixtiyar edibsn? Srmnzilmi zn yetirdin? Ya zlmt iind yol itirdin? Matmzdsn, siyh libasn. Kimdn ola, nidir bu yasn? Drd lmim dnizi dad, Tiri-flk nian oldum, Tahuneyi-rx dan oldum. Matmkddir bu gec alm, N sbr qalbdurur, n aram, Bilmn ki, nolur mn srncam. www.ocaq.net
144

Grd qm drd yox nihayt,

Seyr il kerdi ruzigarn,

Seylabi-bla bamdan ad.

Mn bxti qara bir hli-matm:

Olmu bu gec tmam kvkb, Azarm n flkd qrb. Sbh ayinsini cng tutmu, Feyzi-shri flk unutmu. Ey sbh, snin n oldu haln? Dm urmaa qalmam mcaln? Knln xo is, tbssm eyl! Mehrin var is, trhhm eyl! Avazma qo sdayi-kusu, Mri-shri gtir zban, Gstr dmi-sbHdn nian!" ox alad, etdi nalv zar, Drdi-dili-zarn etdi tkrar. Grd mddin sbh yetmz, b drdi-dilin ar etmz. z tutdu ona ki, feyzi-ami kmi bu mdar sbh ami. Razi-dili-zarn etdi aaz: - "Key vaqifi-hal arifi-raz! Yoxdur qmi-drdim nihayt, Qmdn kim eylyim ikayt? Qm bihd mn bsi zifm, Mn byl qm qaan hrifm. Ya ver mn mhntimd taqt, Ya taqtim olduunca mehnt. Gr cameyi-sbrim eylsm ak, Hkmn yolu grnr xtrnak. Vr knlm versm istimalt, Taqtc deyil qm mlalt. Namusdan eylsm cdalq, Mcnun il qlsam ainalq, Qorxum bu ki, ismt ola pamal, www.ocaq.net
145

Fryadma hmdm et xorusu,

Frman mvafiq olmaya hal.

Qlsam bu Hvad hifzi-namus, Mmureyi-vslim ola mhrus. Qorxum bu ki, dudi-ahi-Mcnun hvalm eyly digrgun. Sadiqlrin ahi mtbrdir, Ondan hzr etmmk xtrdir. Ol yl, bu byl neylyim, vay, Bilmn mni-aciz ndir ray? Ya rb, mthyyirm mni-zar, Mhntlr olmuam giriftar! Srmnzili-mn rah bilmn, Sndn zg pnah bilmn. Gr badeyi-qflt il mdhu, Ql prdeyi-ltfn xtapu! Derlr ki, sitmrsid Mcnun, Olmu mni-mbtlay mftun. Mn bisr pa ona n layiq Kim, hsnm ola kims, aiq? Mn zrreyi-xar xaksarm, Grdi-rhi-xaki-rhgzarm. Ruhum ki, bdnddir, snindir, Hr n ki, mnddir, snindir, Gncineyi-hsnn minm, Snsn sbbim ki, nazninm. Mhfuz ola ta dmi-qiyamt! Ta qrb tvcch etdiyim a, Alnm aq olav zm a!" Ya rb, mdd et ki, bu mant!

TMAMY-SXN

www.ocaq.net

146

zhari-niyaz edib ki, nagah, kdi crs rrhil avaz, Rsmi-hdi etdi sariban saz. K oldu ald barghlr, Bxtilr mhd kdi mhlr. Bir mhmil girdi Leyliyi-zar, Kuhi-qmin etdi naqy bar. Eqi-meyi etdi naqni mst. fani edib crs nn pst,

cz il dua qlrd ol mah,

BU, LEYLNN NAQY RZ-RAZIDIR

V ZBAN-HAL L ZHAR-NYAZIDIR n naqd grd nyi-hal, Qld ona hm byani-hval: - "Key qaliy muy nbrinbuy Ey ba aq, aya yaln Glhrv xar-xar, xoxuy!

Bulmu ne gz hrm visaln! Svdazd nidir diman? Kksnd ndir bu ski dan? Kimdn sn yetdi zlm bidad, Hr lhz ndir fan fryad? aq triqidir triqin, Gr aiq isn, mnm rfiqin. Nalan qmi-eqi-yardansan, Sn dxi bizim qtardansan. Mn kimi yox ld ixtiyarn, Bir zg linddir mharn, n dd sninl ittifaqm, Rhm eyl mn, gr itiyaqm. www.ocaq.net
147

Ltf eyl, binayi-kari-xeyr et, Bu iyftyi yetir ol ay. Bu drdi yetidir ol dvay". Nagah, gdrdi, oldu bihu. Mtlq zn eyldi framu. Bihuluunda dd ol nur, Ol nv idi zlmti-bi-tar Hmrahi olan gruhdn dur.

Mcnunum olan diyar seyr et!

Kim, olmad sariban xbrdar. n gldi zn ol priv, Oldu bu qziyydn mvv. Hmrahi buraxm onu getmi. Drd zr mzaf oldu drdi, Trptdi hyuni-rhnvrdi. ox chd il eyldi tkapu, ox yol arayb ygrd hr su. N rah, n rahibr bulundu, N qfildn sr bulundu. Tnha yrr oldu ol smnbr, Zlmtd misali-mahi-nvr. n seyri-flkd Leyliyi-mah. b qafilyi itirdi, nagah Leyki siftind gn xb frd, Dd gzr ol smn zar, Mcnuni-hzin olan diyar, Hr yan nigran gzrdi ol mah, Bir xsi-hzin grnd nagah Sormaa lameyi-mnazil, Ol xsi-hzin oldu mayil, Ltf il tkmml etdi aaz: www.ocaq.net
148

Gz ad, zn grd itmi,

Cmmazy kdi mhmili-zrd.

- "Kimsn?" - deyibn yetirdi avaz. Ba qaldrb ol siri-mhzun, Dndrdi cavab ona ki: - "Mcnun!" Leyli dedi: - "Ey zn mrur, Haa dey cdha szn mur! Haa dey za, blblm mn, Ya laf ura xar kimi, glm mn!" Mcnun dedi: - "Ey dri-yegan Mcnuna bilirmisn nian? Ol iyftnin ndir niani, Grdkd ndn bilirsn ani." Leyli dedi: - "Ol priliqadr, Rxsarl qddi dilrbadr. Sn iyftsn, siri-matm, Rxsar ikst, qamti xm. Sn xarsn, ol, zizi-alm, Sn bisr pasn, ol mzzm". Mcnun dedi: - "hli-eq olur xar Hsn hlindir sfa szavar". Qeydi-dili-zarim fsunsaz! Peykr, tutalm tkld qmdn, Ya qamtin oldu xm sitmdn, Mcnunu deyrlr hli-idrak, ar ltif lhcsi pak. Snd qan ol dayi-dilsuz, . ari-hekayti-dilfruz?" Mcnun dedi:- "hli-hal olur lal, Bsdir nmi-k ahidi-hal. Trtibi-ibart fsaht, Eq hlindir dlili-raht. Rahtdn olan mnim kimi dur, Gr samit ola deyilmi mzur?" www.ocaq.net
149

Leyli dedi: - "Ey bhanprdaz!

Leyli dedi: - "n sn kim var, Mcnun isn eyl haln izhar, Leyliyi sevrsn eyl bnyad, Bir er, ken zamann et yad"!

ZHAR-HAL-ZAR ETDYDR Mcnuni-hzin eitdi svknd, Grd onu er arizumnd, Tfsili-qmin verdi icmal, Qld ona rzi-surti-hal: - "Key sbzeyi-drdim vern ab! Srriteyi-pazdn aan tab! Sorma nec kedi ruzigarn, Eq ir n oldu hali-zarn? Dildar qminmi sylyim, ah. Ya pndi-mhibb tni-bdxah, Hr puz mqqt il ta b, Axr ki, ox oldu tni-yar, Ayrld mni-ikstdn yar. Fa oldu alm fsanm, Tdbirim dd atm, anm, Gh ddeyi-tbib grdm, Gh sy il Kby ygrdm. Almad hi babdn bab, Tdbirim aciz oldu hbab. Gh Novfl eyldim tzrr, Feyzind bulunmad tvqq. Gh bni Slam yar olub yar, Verdi dili-mbtlay azar. www.ocaq.net
150

BU, MCNUNUN LEYLY

kdim nec gn cfayi-mktb,

Hr vd ki, verdi doru sandm. mmid il mrm oldu zaye, Halm betr etdi zfi-tale. lqiss, vcudim oldu brbad, Bp lhz flkdn olmadm ad". Knln qlb fraq tsir, Bir trf qzl hm etdi tqrir:

Gh Zeyd pyamna inandm,

QZL Ah kim, bir dm flk ryimc dvran etmdi, Vsl drmanil dfi-drdi-hicran etmdi

Yardn min drdi-dil kdim, bu hm bir drd kim, Bildi min drdi-dilim, bir drd drman etmdi. Vadiyi-qrbtd can verdim, mni ol ahi-hsn, Bir gec xani-visali zr mehman etmdi.

Dustlar, aki-giribanm grb eyb eylmn! Kol gl kim grd kim, aki-giriban etmdi! Fqr mlkn tut gp istrsn kmali-sltnt, Kim, bu mlkn fthini ffur xaqan etmdi Tii-bidad il hr dm qanm tkmk ndir? Ey flk, hr kim dm urdu eqdn qan etmdi. hd peyman etdi yarm kim: "Sn yarm", vli, Yarlq vqti vfayi-hd peyman etmdi.

www.ocaq.net

151

Kim ki, bir mddt cnun mlkn seyran etmdi. Sirri-eqin etmdi ancaq Fzuli aikar, Bu mbark ii hr kim etdi, pnhan etmdi.

ql meydann zindani-bla bilmz hnuz,

BU, LEYLNN MCNUNDAN XBRDAR OLDUUDUR V MTA-VSLN NQD-CANLA XRDAR OLDUUDUR n bildi kim olduunu Leyli, Rxsarna axd k seyli, Giryan dedi: - "Ey gzm ira! Vhilr el, mniml ya! Sn mn dediyim hbib imisn, Drdi-dilim tbib imisn. Snsn dn gn dilimd zikrim, Knlmd olan xyal fikrim. Gp tanya bilmdim rvadr, Mstm mn mst ii xtadr. Kims ki, zndn ola qafil, Bir zgyi bilmy n qabil, Ol dm ki, dimaa yetdi buyin, Gz grd ai-mahi-ruyin, Tn qld min iztirab peyda, Dryayi-thyyr olub rq, yardn etmdim sni frq. Mzur tut ey snm bu halm Tn eylm, verm infialm. Snsiz mn idim ikstxatir, www.ocaq.net
152

Can bixbr oldu, ql eyda,

Yz kr, sn yetidim axir. Glzari-midim oldu sirab, Ey trbim ira yand, Bxtim yuxudan mgr oyand? Ey dil ki, edrdin ah nal, Daim nigpan olub vsal, Ha, dvlti-vsl zvqi-didar! Billah, dxi etm nalv zar! Ey did, tkb siriki-glgun Hr dm dep idin ki: - "Qan Mcnun?" Mnzurun olubdur ol smnbr, Ql mqdmin nisar gvhr! Ey can ki, krdin intizar, Grmk dilyib hmi yar, Yetdin ona, gl, x indi tndn, Get yar, ks ixtilat mndn" Drdini deyirkn ol prizad Suz il bu eri etdi bnyad: Ya rb bu xyaldrm, ya xab?

BU QZL LEYL DLNDNDR Amad knlm flk, ta barm qan etmdi, Qlmad xrrm mni, ta zar giryan etmdi. Qlmadan bidad il yz par prxun knlm Bu mnd gl kimi bir lhz xndan etmdi. kr kim, verdi flk kamm mni nomid edib. iveyi-mehr mhbbtdn piman etmdi.

Drd yoxdur kimsd, yoxsa tbibi-feyzi-eq, www.ocaq.net

153

Kimd grd drd kim, ol drd drman etmdi. Sbr yoxdur mrdmi-almd, vr n ruzigar, Qans mkldr ki, tdric il asan etmdi. Tutdu seylabi-d emim yar zn, mma xoa Kim, binasn sbrimin ol seyl viran etmdi. Eq svdasnda sud etdin mtai-vsldn, Ey Fzuli, can vern canan nqsan etmdi.

BU, MCNUN-HEYRANIN NHAYT-HEYRTDR V LEYLDN STNA L QFLTDR Mcnun dedi: - "Ey aan mn raz, Ltfil qlan mni srfraz. Kimsn? Mn zahir eyl adn! Bu badiyd ndir muradn? Can tazlnir fsahtindn, Bu lhceyi-prmlahtindn. Xlqi xo lfzi canfzasn. Byl grnr ki, ainasn. Billah, n diyardn glirsn? N rahigzardn glirsn? Gr lal isn, n dadansan? Vr susn isn, n badansan? irin-irin tkllmn var, Hali-dilim trhhmn var. Bir lftdn deyil bu xali. Bihud deyil bu knlm almaq, www.ocaq.net
154

Bigandn ummazn bu hali,

Glmk, bam zr say salmaq. ql olsa idi mniml hmrah, hvalndan olupdum agah, Qm knlm etmsydi bitab, Gz prdsi olmayayd xunab, Qflt xllindn ayrlardm, lbtt kim olduun bilrdim. n mnd yox ehtimali-idrak, Sn syl zn ki, kimsn, ey pak?"

BU QZL MCNUN DLNDNDR yl srmstm ki, idrak etmzm dnya ndir, Mn kimm, saqi olan kimdir, mey shba ndir. Gri canandan dili-eyda n kam istrm, Sorsa canan bilmzm kami-dili-eyda ndir. Vsldn n aiqi mstni eylr bir vsal, Aiq muqdn hrdm bu istina ndir? Hikmti-dnyav mafiha biln arif deyil, Arif oldur bilmy dnyav mafiha ndir. Ah fryadn, Fzuli, incidibdir almi, Gr blayi-eq il xonud isn, qova ndir?

CVAB-LEYL Leyli dedi: - "Ey qrineyi-ruh Kami-dili-mbtlayi-mcruh! www.ocaq.net

155

Mcd ki, zman verdi kamn, Doldu meyi-irt il camn. Mcd ki, myssr oldu mqsud, Svda il axr eyldin sud. Mcd ki, muradn oldu hasil, Mqsud sni hq etdi vasil. Leyli mnm arizuyi-cann, Kami-dili-zar natvann. Mtaqi-cmal idin hmi. Mhtaci-visal idin hmi. Hala ki, myssr oldu didar, Tqsiri-tlll etm zinhar! Gr dvlti-vslimi qnimt, Dil, nzpi-visali-qamtindir! Vr canim is, mantindir! n dd mcaln, etm ehmal, Gl nzrini tut, mantin al! Gp xst isn, mnm tbibin, Vr aiq isn, mnm hbibin. Gl bzmi-visal mhrm oll! Bir lhz mniml hmdm oll! Ver nrgis lal il rvnq, Reyhani-tr il ziybi-znbq! Firuzeyi et qpini-yaqut, Ql tutiy qndi-nabdn qut! Peyvndi-gl eyl rvani, Xizr yetir abi-zindgani! Vr aiqi-mbtla deyilsn, Mcruhi-m bla deyilsn Tqlid il gstpib lamt, Qlma zn, mni mlamt! Bir ql fpast eyl peyda, www.ocaq.net
156

Gl yanma, fvt qlma frst!

Ancaq, bizi etm xlq risva!

Ey gl, bu mn deyilmidip nng Kim, olmayasan mniml hmrng? Mn rz edm afitabi-rxsar, Sn qlmayasan hrart izhar? Mn cam tutam, deyim ki, "gl al!" Sn durmayasan aya filhal? zhari-cmaln eylmk gl, Blbl grb eylmk tafl? ox tcrb etmim olur az Muqin aiq eylmk naz". Tqrib il ol bti-dilara, Bir trf qzl hm etdi ina:

BU QZL LEYL DLNDNDR Ey qlan eyda mni, mndn bu istina ndir? Ni sormazsan ki, hvali-dili-eyda ndir? Gr mn xlq ir ppva qlmadn, mzursan, Byl tnhalqda qlmazsan mn ppva, ndir? Shldir gp bilmyib halm, trhhm qlmamaq. Halm bilmk, trhhm qlmamaq mda ndir? Gl tmnnasnda derlr blbln ovalarn, n gl grdkd qlmaz meyl, bu qova ndir? Ol pri mtlq mn-risvay qlmaz iltifat,

Ey Fzuli, bilmzm crmi-mni risva ndir?

www.ocaq.net

157

V SBAT-SFAY-MLASIDIR

BU, LEYLY MCNUNUN STNASIDIR

Mcnun dedi: - "Ey bti-priv! Xaaki-zif urma at! Yandrmama yetr xiyaln, Yoxdur mn taqti-vsaln. Ayineyi-arizin brabr. Bir zrry kim, vcud yoxdur, Ayindn ona sud yoxdur, Ol gn ki, gzmd var idi nur, Hala ki, nzarn oldu mkil, Gzdn zn yardn, ey hur! Zinhar gtirm, ey smnbr,

Durmaq n n mn mqabil? Eq etdi, binayi-vsli mhkm, Mnid mni sninl hmdm, Rf oldu bu etibari-surt, Haa ki, olam ikari-surt. Lzzt rxi-yari-dilsitandan, Candr bulan, ey diri candan!.. Canm gedli bsi zmandr, Cismimdki indi zg candr. Snsn hala tnimd canm, Gzd nurim, cigrd qanm. rz kim eylyim sni mn? Mnd olan aikar snsn, Mn xud yoxam, ol ki, var snsn! Daim sn mnddir tclli, Mn qeyrdn olmuam tslli. Gr mn, mn ism, nsn sn, ey yar? Vr sn, sn isn, nym mni-zar? www.ocaq.net
158

Mndn bri eyldin mni sn,

n mn olubam sninl mmlu, Vhdt rviind xo deyil bu Kim, dird istym niann, Bir zg mkan bilm mkann. vvl bu ii ednd bnyad, Mn tifl idim zman ustad. Etmidi sn mni mqyyd, Guya oxudurdu drsi-bcd. Hala qlbam kmal hasil, bcd sbqin oxurmu kamil? n yetdi kmal srxti-eq, Srxt grb ancaq eylrm mq. Risvala n mn etmim ad, Tut prdeyi-ismt ir aram, Risvay mnm, sn ol nikunam! "Mcnun" mn derlr hli-alm, Ancaq mndir cnun msllm. Sn olma fsaneyi-xlayiq, Mcnun ii Leyliy n layiq? Mcnun mnm, ey vfal dildar! Divanliy mnm szavar! Sn eylm haln digrgun, Leyli n rva ki, ola Mcnun? Qmxarsan, ey bti-priru, Qmxarln hmin yetr bu Kim, prdniin olub hmi, Daim qlasan hicab pi. Gn kimi xb mdam seyr, Gstrmysn cmal eyr, tvarmadr mnim hadt. Mn eq gzrghind xakm, www.ocaq.net
159

Sn hm bu sluki etm bnyad.

Kim, snd n olsa rsm adt,

El cml bilir mni ki, pakm,

Rhm et mn, ey bti-vfadar, Tn hlinin azn ama, zinhar! n mn rh rsmi-eq tutdum, Namus triqini unutdum. Namusunu saxla hr xlldn, Sn ql tyini qoyma ldn". Tqrib il ol siri-mhcur Bu nadir eri etdi mzkur:

BU QZL MCNUN DLNDNDR Xyalil tsllidir, knl meyli-vsal etmz, Knldn dir bir yar olduun aiq xyal etmz. Hqiqi eq n mstvcibi-nqsan deyil, mtlq, zn hli-hqiqt valehi-hsn cmal etmz. Kmali-eq talib mhtrizdir hsni-surtdn, Ki, qeydi-hsni-surt aiqi sahibkmal etmz. Dlili-chldir eq hlin surtprst olmaq, Ki, aqil iftiraqi mmkn il ittisal etmz. Knld dust tmkin bulsa, olmaz gzd cvlani. Mhbbt sabit olsa, z yerindn intiqal etmz. Svadi-masivadn lvhi-dil xali grk daim, Mvhhid sfheyi-idrak nqi-xtt xal etmz. radt zaye etmz hli-mna, surtn hrgiz, Hqiqt cvhrin chli-mcaz payimal etmz. www.ocaq.net
160

Mqyyd olmaz hli-surtin rngin hal hli, Fzuli, kim mqyyddir, mgr idraki-hal etmz?

BU, LEYLDN MCNUN TVARINA THSNDR V HSN-ETQADINA HSN-YQNDR

Leyli dedi: - "Ey vcudi-kamil! Qrbi-hq ismt il qabil! Meraci-kmaln snardm, Oldum nec olduundan agah, Xo mrtbdir bu, barkllah! hsnt ki, zati-pak imisn, Pakiz vcudi-xak imisn, Tskini-hvay istitat. Eqind riya gman edrdim, tvarn imthan edrdim. lminnt lillah oldu mlum Vsl olduu mrbind mzmum. mnak idim, eyldin mni ad, Bu qeyd tllqndn azad. Bir qafili-xudprst idim mn, Arayii-zlf xal edrdim, Peyvst munu xyal edrdim, Kim, sn tlbi-visal edrsn, Nzzareyi-zlf xal edrsn. Meraci-hqiqti-kmaln. Mn bsldiyim bu zlf xal, www.ocaq.net
161

Keyfiyyti-haln snardm.

Chl il mdam mst idim mn.

Hala mn rvn oldu haln.

emi-siyh zari-al,

z canm n deyil, b ruz, Nzri-nzrindir, ey dilfruz! Ta eylysn dmi nzar, Tskin versn dili-fikar. Hm sn olasan murad vasil, Hm ola mn svab hasil. Yoxdur nzar meyli snd, Neylr bu cmali-xub mnd. Tn drcndir dri-rvanm, Gnci-bdnimd nqdi-canm, Derdim ola srfi-rhgzarn, Grdkd rvan qlam nisarn. Tvfiq visaln edm idrak. ndieyi-hicrdn olam pak. Hala ki, myssr olmaz ol kam, Olmaq n rva arada bdnam? Nsxi-xti-etibar qldm, Rahi-dm ixtiyar qldm. Ayineyi-zatim kdurt. Vqt oldu ki, rvn ola mirat, Mstni ola sfatdan zat. Vqt oldu bu qn ola xndan, Tsir ed sbhi-feyzi-canan. Xunab qmil doldu knlm, Qn sifti tutuldu knlm. Frz oldu ki, tey qlam bisatm. Qt edm zmdn ixtilatm. Stri-tn edm dm hicabn, Rxsar km fna niqabn. Olmaya nsibi-emi-yar. www.ocaq.net
162

Ta nec ver qbari-surt,

Ta hsni-rxm ki, istmz yar,

Zira ki, nsibi-hsni-qabil Oldur, ona aiq ola mayil. Hsnmd yox qbuli-aiq, Nqsan il olmam n layiq?" Bu hala mnasib ol prizad Filhal bu eri etdi bnyad:

BU QZL LEYL DLNDNDR N dilbr kim dmadm aiq rzi-cmal etmz, Qalr naqis, bulub feyzi-nzr ksbi-kmal etmz. Deyil czb etmyn aqi, muq olmaa qabil, N hasil hsni-surtdn ki, czbi-hli-hal etmz. Grk rxsareyi-muq mxfi qeyri-arifdn Ki, arif olmayan idrak sni-zlclal etmz. Hvayi-vsldir ki, xublr vslin talibdir V gr n eqi-kamil frqi-hicran vsal etmz. Olan nqdi-hyatn aiqin muq srf eylr, Bu zlm, ah, gr muqin aiq hlal etmz. Mcaz hlin xublar cilveyi-naz eylsinlr kim, zn hli-hqiqt mbtlayi-xtti xal etmz. Fzuli, almi-surtd srgrdan gzr zahid, Zhi afil, bu svdann srncamn xyal etmz.

TMAMY-SXN www.ocaq.net
163

Xtm eylmdn szn ol mah, Bir naqniin grnd nagah. Naq il bir nfr sbkxiz, Grd ki, glir nsim tk tiz. Bildi bti-glrx smnbuy Kim, z ndr ol tk puy. Bildi ki, rqib bdgmandr, nduhi-dil blayi-candr. Ol mahiv olduunda ayib, Olmu ona srt il talib. Glzar hnuz yetmdn xar, Gl qld vidayi-shni-glzar. Ol halna vaqif olmadan qeyr, Cuynd grb ol afitabi, Trk etdi itab iztirabi. Tovfiqi-murad oldu xodil, Dd n qld zmi-mnzil. hbaz yetirdi aiyan, Taprd nihal baiban. Mcnun yen qald zar mhcur, Hmshbti mar hmdmi mur. N durmaa taqt qrar, N gzmy ld ixtiyar. Trptdi cmazeyi-sbkseyr.

BU, MCNUNUN MERAC-FZALDR V BYAN-MRTBEY-HSN-XSALDR ahinhi-mlki-mehnt drd, Yni Mcnun drdprvrd Bir pak idi ki, bu rseyi-xak, www.ocaq.net
164

Onun kimi grmmidi bir pak. Mmureyi-qrbi-hq mqami, rvah friz ehtirami. n nifrti-rri-nsli-adm, Qld ona vhti msllm, Hr vhi donunda bir firit, Yar oldu ol admi-sirit. Zahird rfiqi vhl teyr, Qlmd kmali-etidali Ksrt lmindn onu xali. kmzdi chanda ol changrd, ndieyi-grm sseyi-srd. Bilmidi chann etibarn, Yox yerin satm idi varn. Tutmudu triqi-hli-tovhid, Bulmudu kmali-trk tcrid. Olmudu vcudi-paki prnur, Alayii-kl rbdn dur. Thsil qlb sfayi-siyrt, yan yox idi etimad, Nqqa idi nqdn murad. Mvzun idi tbi nktdani, Hr nktd vaqifi-mani. Avazi idi bsi mlayim, slubu drst, suli qayim. Thrir il hr knd avaz, Qulara tutard rahi-prvaz. Gahi qzl ghi qsid. na qlb ol sitmrsid, Suz il oxurdu gah bigah, Bir ne ziz onunla hmrah www.ocaq.net
165

Batind mlaik il hmseyr.

Grmd mcazdn hqiqt.

Oxurlar idi mdam erin. Almlr ol qrib mhcur, ksr bu sbbdn oldu mhur. Avaziy zehniy cmali, Qlmd mqyyd hli-hali. Kim olsa bu kmal qabil, Demk olur ona zati-kamil.

Yazarlar idi tmam erin,

LEYLNN BAHAR-MR XZAN RDYDR Saqi, gz gldi nyi-mey, Bir ne qdh yerit, peyapey! zmi-trb etdin ehtimam et! Zvqn trb hlinin tmam et! Bzm hlin cami-lalgun tut! mma mn cmldn fzun tut! Zira ki, hnuz nimmstm, Qm silsilsin paybstm. Xodur trb hlinin bu bzmi, Dalmaa olmasayd zmi. Tarixinvisi-hali-yyam, Bu qissy byl verdi itmam: Kim, vsldn olmayb tslli, Mcnundan olanda dur Leyli, Ksmidi tllqn chandan, Qti nzr eylmidi candan. Bir fsl ki, dsti-qarti-dey, Glzar bsatn eyldi-tey. Matmgd oldu rseyi-ba, Matmd srud naleyi-za. www.ocaq.net
166

Leyli kimi oldu lal mstur,

Mcnun kimi axi-rvan ur, Rnci-yrandan oldu car, Lrzan zif zrdrxsar. Snd gl lalnin ira, Srsr yeli zlmt etdi ba. Gl bimi-trrzi-hvadn, Lal sitmi-dmi-sbadn, Rxtini yard balarda, Llini itirdi dalarda. Bir mar misal oldu hr nhr. Hr lrzd su msabeyi-zhr. Gydn yer endiyind baran, Guya ki, yetirdi ba bidad Kim, bdeyi-thrrki-bad, Bir sehr il abi ahn etdi, Ondan tni-ba cvn etdi. Bir gn bu hvad Leyliyi-zar, Grd gl laldn sr yox, nvai-crd brg br yox. Shni-mnin sfas getmi, Nqsani-sfa kmal yetmi. N sbz tnind tab qalm, N brg znd ab qalm. Matmgd grd busitan, Riqqt oduna tutudu can. Suzi-cigril yan-yan, - "Key ba, ndir bu ahi-srdin? Mn xsty zahir eyl drdin! Mn dxi snin kimi nizarm, www.ocaq.net
167

Hr qtr olub misali-peykan,

Qm dfin etdi meyli-glzar.

rh etdi qmini busitan:

Bir gldn iraq zrd zarm; N dvlti-qrbn qbulim, N rvzeyi-kuyin visulim, Sn gri xzansn giriftar, lbtt, bahar yetmyin var. mmidi-visal mnd yoxdur, Sndn m qss mnd oxdur!" Artrd qm aladqca drdin, Giryan gy tutdu ruyi-zrdin.

BU, LEYLNN ANASINA VSYYT DNYADAN GETDYDR ETDYDR V DUST YADI L

Mbudin rz qld razin, Bildirdi knldki niyazin: - "Key hakimi-rseyi-qiyamt! Sultani-sriri-istidamt! Nomidilik atin yandm, Billah, bu vcuddn usandm! n dust yannda naqbulm, Billah, bu hyatdan mlulm! Mn mi-bi-fraqi-yarm, Suzan siyahruzigarm. Yandrd mni cfayi-alm, Dinlnmzm, lmyinc bir dm. Derdim ki, vcudum ola baqi, ayd d vsl ittifaqi... Bildim ki, vcud imi hicabm. Ya rb, mni et fnay mlhq Kim, rahi-fna imi rhi-hq". www.ocaq.net
168

Prtv brcnd afitabm,

Pak idi, duas etdi tsir,

Filhal miza oldu tyir. Tsiri-hvayi-namnasib, Trkibin qld zf qalib. Gldikc ziyad oldu drdi, Tblrz fratin gedirdi. Mhv oldu tb ir ol priv, Bir m kimi ki, gr at. ksildi rqd hsni-tabi, Bir gl kimi kim, gedr glabi... Zfi-tni ol mqam yetdi Kim, bstr iind cismi itdi. Bstrd tlb qlan nianin, Rf oldu nianeyi-slamt, Mvtin grnd min lamt. zm eyldi olmaa msafir, Rehlt sri oldu zahir, Rf etdi hicab ehtirazin, Fa etdi anaya gizli razin: "Key drdi-dilim dvas ana! -mi-mlim ziyas ana! Qm gizlmk il can yetdim, Ta mmkn idi thmml etdim. Frz oldu bu sirri zahir etmk, Olsun sn, ey zif, rvn Kim, tii-hva hlakiym mn. Cismimd yox zg drd tabi, Mn aiqi-zar binvaym, Bir mahliqy mbtlaym. Svdasi il yox oldu varm, www.ocaq.net
169

Grmzdi vcudi-natvanin.

Hala ki, mqrrr oldu getmk,

lla qmi-eq iztirabi.

Kedi hvasil ruzigarm.

ox arizu eyldim cmalin, Bir dm gr bilmdim visalin. Hala gedirm knld suzi, ldn n glir, bu idi ruzi. Ancaq deyilm mni-prian, Ol hm mni-zar mbtladr, Srgteyi-vadiyi-bladr. Mndndir onun cnuni fzun, Qeys ikn olubdur ad Mcnun. Daim keirr mimd yyam, Bir gn ona hasil olmayb kam. Risvayi-zman oldu mndn, Afaq fsan oldu mndn. Bihud degil fqan ahi, Yaxmazm mni onun gnahi!? Mn kim, gedirm bu xakidandan, Drdim bu ki, rmsarm ondan, Ey munisi-ruzigarm ana! Qmxarim mgsarm ana! Mn dari-bqay zm ednd, Dnyay vida edib gednd, , Mnsiz kib ahlar, fanlar, Shralr ddyn zamanlar, Ds yolun ol olan diyar, rzi-qmim eyl ol fikar. Zinhar ona olanda vasil, , Xo kimsdir, ondan olma qafil! Damann tut, rizasn ist, Mn mcrm n duasn ist. rz eyl ki: - "Ey vfal dildar! Can verdi yolunda Leyliyi-zar. www.ocaq.net
170

Ol yar qmind zar giryan,

Eqind yerin yetdi lafi, Dvasnn olmad xilafi" Syl mni-zar mbtladn: "Key eqd laf edn vfadn Xlvtghi-ns mhrm oldum, Azadv ad xrrm oldum. Sn hm gl gr, tlll etm! Mn mntzirm, tafl etm! Gr sadiq isn bu yolda, sn hm Sbr eylm, eyl trki-alm. Gl kami-dil il olalm yar, Bir yerd ki, yoxdur onda yar... Daim olalm bir evd hmraz Kim, xmaya dra ondan avaz. Xo mnzili-mn bulmuam rah, Bitneyi-dust cvri-bdxah. Mndn sni eylmk xbrdar Bismallah, gr iradtin var!" n qld vsiyytin axir, zmi-sfr etdi ol msafir. Yad eyldi yari-mehribanin, Vsl arzus il verdi canin. Kimdir ki, chanda fani olmaz, Dvri-flkin aman olmaz! Dnya yeddi bal cdhadr, ndieyi-lfti xtadr. Hr ltfndir dfin min qhr, Hr hdindir qrin min zhr. Dvran zrinddir zman, lbtt, gln gedr, chan...

TMAMY-SXN www.ocaq.net
171

Leyli gli-glni-ltaft, n grd xzan yelil aft, Pamali-xzan olub bahari, ncam yetidi ruzigari, Biar anas ad ban, Bandan ard qanl yan. Kafurini tkd zfran, Suzi-dil il glib fan. ox alad, etdi ah nal, Alar, kim olursa byl hal. lqiss, tutub triqi-matm, Ol vaqey yld alm. Tzim il tutdular zasn. Qbrin dzb urdular binasn; Tn oldu mqimi-rseyi-xak, Ruh oldu qrini-vci-flak: vq hlin qrb hasil oldu, Dryasin qtr vasil oldu.

MCNUNUN LEYL VFATINDAN XBRDAR OLDUUDUR V DUST YADI L DNYADAN GETDYDR Mhnt mnind gl drnlr, Almd yaman xbr vernlr. Qm nsxsin eylynd thrir, Vermilr ona bu nv thir: Kim, Zeydi-sitmrsideyi-zar, Ol vaqedn olub xbrdar, Filhal qlb zimti-rah, Mcnuni-hzini etdi agah: www.ocaq.net
172

- "Key iyfteyi-iksttale! fsus ki, syin oldu zaye! dbari-tilismin oldu batil, Bu mldn dxi v hasil? Bazar pozuldu, y bisatn! Bu silsildn ks irtibatn! Leyli sn verdi zindgani, Sn ol baqi, ol oldu fani! Sn sdqsi olduun priv, Sdq sn oldu, ey blak! zmi-rhi-cnnt etdi ol hur, Firdovs mqamn etdi mmur" Suzi-cigril kdi bir ah Mcnun ki, xbrdn oldu agah,

Kim, llsin hm ol zamanda. Canan eitdi ol chanda... Az qald ki, nalsil dildar, Ol xabi-cldn ola bidar. Bir lhz blnd olub xrui, Dd yer, getdi ql hui. n gldi zn, qld nal, Yadrd xzani zr cal... Tn szn etdi Zeyd bnyad: - "Key saqiyi-bzmi-zlm bidad! Qsdi-dili-natvanm etdin! Urdun sitm atini can! Zhr idi mgr bu verdiyin cam Bir mury ndir bu kin, Fulada dzrmi abigin? Tsiri-sitmdn ictinab et, www.ocaq.net
173

Netdim sn qsdi-canm etdin!

Qydn mni-zar natvan,

Kim, mrg pyamn etdi elam?

Bari bu gnah bir svab et! Eylt mni yar olan diyar, m eyl mni mzari-yar!" Dd yola, oldu Zeyd hmrah, Bir hal il kim, nuzbillah... n grd mzari-glzarn, Dd v qucaqlad mzarn. Kksn qlb lhd kimi ak, Mrqd kimi sad bana xak. Qbr zr axtd qanl yan, Ll eyldi ya qbri dan, Yer zn edib siriki mmlu, Kedi yer ol sirikdn su, Oldu dri-ki-biqrar, Qbr ir nigarnn nisar. Gz yan eyldi mxatb: - "Key tir bi-fraq kvkb! xmaq sn oldu indi vacib Kim, oldu ol afitab qayib! Bir brc mqam tutmu ol mah Kim, olmaz ona nsim hmrah. Sn durma gr mrvvtin var, Gir topraa, ist onu zinhar! Gr qandadr ol dri-yegan, Netmi ona afti-zman! Pabus edibn yetir niyazm, Bildir bu tzrr il razm: - "Key m, ndir bu ictinabn? Mn bxti-siyahdn hicabn? Hm sn idin bu cam, mn hm. Mst etdi mgr sni bu bad Kim, bzmd durmadn ziyad? www.ocaq.net
174

Cami-meyi-qm tutanda alm,

Bir nadir m idin bfruz,

Dd sn zvqi-eqdn suz, , Bir ne zaman gri yandn, Suzi-dil dzmdin, usandn.

Bidarla gtirmdin tab, hla gzn oldu mayili-xab. , Hmrahm idin bu yolda, ey mah! flak tfaxr eyl, ey xak! Kim, oldu rfiqin ol dri-pak! Zlfn mariz olma, ey mar! Kim, onda mqimdir dili-zar! Xalna trrz etm, ey mur Kim, baldr onda cani-mhcur! Ey mr, gl indi ba sn hm Kim, emin tir oldu alm! Alm xo idi ki, var idi yar, n yar yox, olmasn n kim var. Ey can, tni-xstni vida et, Bu xst il yetr niza et! Mtaqinm, ey cl, krm ql! Dfi-lm il rfi-qm ql! Qurtar mni iztirabi-qmdn! Ver mcd, vcudim dmdn! Ayinmi eyl cngdn pak, Ql prdeyi-etibarm ak! Rf et, n is arad hayil, Eyl mni ol nigar vasil! Tklifi-visal edr mn yar, Bir xlvt kim, yoxdur yar. Mn getmmk eylsm xtadr, Sndn mn bir mdd rvadr. Billah, mddimd qlma ehmal www.ocaq.net
175

Hmrah qoyub gedrmi hmrah?

Kim, bxtim z veribdir iqbal! Cananmsz chan grkmz! Minbd zlil xar qlma, Srgteyi-ruzigar qlma!" fanda ikn gedib qrari, Oldu bu qzl dilind cari:

Ya rb, mn cism-can grkmz,

QZL Yand canm hicr il vsli-rxi-yar istrm. Drdimndi-firqtm, drmani-didar istrm. Blbli-zarm, deyil bihud fan etdiyim, Qalmam nalan qfs qeydind, glzar istrm. Dhri-bazarnda kasiddir mtai-himmtim, Bu mtai satmaa bir zg bazar istrm. Fani olmaq istrm, yni blayi-dhrdn, Rahti-cismi-zif cani-fkar istrm. Nola gr qlsam bi-hicran tmnnayi-cl, Neylyim, oxdur qmim, dfin, qmxar istrm. n bqa bzminddir dildar, mn hm durmazam, Bu fna deyrind, bzmi-vsli-dildar istrm. Ey Fzuli, istmz kims rizasil fna,

Mn ki, bundan zg bilmn ar, naar istrm.

www.ocaq.net

176

TMAMY-SXN n razi-drunin etdi tqrir, Ryin mvafiq oldu tqdir, mdad qlb inayti-hq, Qld onu mqsdin mlhq, Gl drdi hdiqeyi-mldn, Mey idi srahiyi-cldn. Qbrini qucaqlad nigarn, Can sdqsi etdi ol mzarn, - "Leyli" - dedi verdi cani-irin, Ol aiqi-biqrar miskin. Bu dairdir mqami-heyrt, Guya ki, lind idi can, Daim gzdirdi ol zman, n dvr il yetdi ol zman, Ondan bir icazt oldu can. Hr nec ki, var idi nigari, Almd idi onun qrari, n qld nigari trki-alm, Bu almi trk qld ol hm. n grd bu hal Zeydi-qmnak, fan qlb etdi yaxasn ak, Fryad il qld nvh bnyad, vci-flk yetirdi fryad. Ah oduna yld alm. El cm olub etdilr nzar, Mcnuni-siyah ruzigar, Qbr stn grdlr yxlm, Canany can nisar qlm, hvalna alayb srasr, www.ocaq.net
177

nsaf, hmin ola mhbbt,

Zar alad yl kim, hm ol dm,

Dfn etmyin etdilr mqrrr. Qsl eylyibn tni-nizarn, Dildarnn adlar mzarn. Qoydular onu hm ol mzar, Qmnak yetidi mgsar, Ruh oldu flkd ruh hmraz, Tn oldu tn il yerd dmsaz. Rf oldu tllqati-hayil, Mtlubuna talib oldu vasil. Bir bzm iki ah mhfil oldu. Bir brc iki mah mnzil oldu. Qbr stn qoydular nian. Fa oldu bu macra chan. Tvfnd qlb murad hasil, Ol qbr xlayiq oldu mayil. Kedikc zaman mkrrm oldu, Hactghi-hli-alm oldu. Budur sri-mhbbti pak, Xo mrtbdir bu, qlsan idrak.

BU, ZEYDN LEYL L MCNUNU RYASINDA GRDYDR Ol munis mfiq mvafiq, Asari-sdaqt etdi zahir. Tmir n etdi ox talr, Tdric il qld ox binalr. Peyvst hrarti-ciyrdn, Qndili-mzarn etdi rvn. Carub il ab olanda mtlub, Mcgan il ki ab carub. Hr lhz qlrd taz matm, www.ocaq.net
178

Qlmazd fan nalsin km. Bir gec qribi-sbhi-sadiq, Bimar tnind qalmayb tab,

Ol mhd Zeyd olub mcavir,

Qlmd mzar yastanb xab; Xab ir grnd ol nizar, Bir baid iki mahipar; Rxsarlrind zvqdn nur, Bimi-qm drd qssdn dur. Xovqt niatmnd dilad, yar trrzndn azad. Hr mhv min firitsurt, xlas il olmu hli-xidmt. N rtbli padahlrdir? Bu rvz n rvzeyi-brindir, Bu qvm n qvmi-naznindir?" - Budur, - dedilr, - riyazi-rizvan, Bu qvmi-xcst-hur qilman. Bu iki mhi-xcstrxsar Mcnun il Leyliyi-vfadar. n vadiyi-eq girdilr pak, Ol paklik il oldular xak, Mnzillri oldu bai-rizvan, akrlri oldu hur qilman. Sbr eyldilr qm blay, Getdikd cahani-bivfadn, Qurtuldular ol qm bladn. n Zeyd yuxudan oldu bidar, Bu nktyi etdi xlq izhar, Xlqin olub etiqad fzun, Ol qbr ziyart oldu qanun. www.ocaq.net
179

Sordu ki: - "Bular n mahlrdir?

n bunda riza verib qzay,

TMAMY-SXN Saqi mtyyir oldu halm, Sylmy qalmad mcalm! Minbd ziyad verm bad, Rhm eyl ki, srxoam ziyad! Xo qflt il keirdim yyam, Bilmn ki, nolur iim srncam? Srmaeyi-mr getdi ldn, Sud etmdim etdiyim mldn. Fryad bu cvrdn ki, grdun hvalimi eyldi digrgun. Dn dideyi-tr qlb ghrbar, Grdun dedim ki: "Ey cfakar! Hrgiz rviindn olmadm ad, Dami-m mehntindn azad, hbab nqiz dvr edrsn, Mcnun, gr olsa idi cahil, Olmazdn itatind kahil, Frmanna inqiyad edrdin, Knln mdam ad edrdin, hli-hnr olduu sbbdn, qran iind xar qldn, Biizzt etibar qldn. Leyli, gr olayd bir hyasz, Ya, sn kimi mehrsiz, vfasz Olmazd ona hmi cvrn, Kamnca mdam olurdu dvrn. Fzl hlin mayil olduundan, www.ocaq.net
180

rbabi-kmal cvr edrsn.

Sahibnzr olduu sbbdn,

Daim qm lind zar qldn, Afteyi-ruzigar qldn. Mn hm, gr olaydm hli-tzvir, Etmzdin iantimd tqsir. Sndn qrzim olub srncam, Dvrnd mn olurdu aram. n hli-vqar nng arm, Cvrnl hmi xar zarm. Bu zdn imi snin mdarn Var, indi ki, yoxdur etibarn!" Grdun eidib mnim itabm, Verdi bu da il cvabm: - "Key surti-haldn xbrsiz! Hr hikmt eyb edn hnrsiz! Mn mr mvafiq eylrm dvr, Hikmtd vfadr etdiyim cvr. mma, sn edn ml xtadr Kim, piri-triqtin hvadr. airliy iftixar edibsn, Kizbi zn ar edibsn. Mcnun dediyin vcudi-kamil, Hr dani mndn oldu qabil, Divan ona, sy eyldin ad, Sndn, ona yetdi zlm bidad! Leyli dediyin mhi-tmami, Mn prdd saxladm girami, Risvayi-xlayiq eyldin sn, Min tny layiq eyldin sn. Gh bni Slam zlm ilhaq Gh Novfl qdri qldn itlaq. N bni Slam qan Novfl? rh eylmk istdin fsan, www.ocaq.net
181

rm et, bu n hrzdir, n mhml?

Qldn sz onlar bhan,

Grd rm smklr azar, Thmtlrin olub giriftar,

mvat mzalimin girdin, Asudlr zab verdin. Crmn olanda xlq mlzm, Lazm sorulur bu iftira hm, Olmazm bu baisi-zabn? Bu msld ndir cvabn?

CVAB-MSL Ey tutiyi-bustani-gftar, Srrafi-sxn, Fzuliyi-zar! Aldanma, gr sipehri-laib, Tn il sn dedis kazib, ar yaman deyib usanma, Srmayeyi-nzmi shl sanma! Szdr ghri-xzaneyi-dil, zhari-sifati-zat qabil! Can szdr gr bilirs insan, Szdr ki, deyrlr, zgdir can. Billah, bu yamanmdr ki, hala, mvat sz il verdin hya? Mcnun il Leyliyi qlb yad, rvahlarn eyldin ad?

BU, BYAN-ZR-TLF-KTABDIR V TARX-ZMAN-FTH-BABDIR Ey kilki-rvnd, barkllah! www.ocaq.net

182

Oldun mni-rhnvrd hmrah. Min sy il hactim bitirdin, Bir mnzil aqibt yetirdin. Rhmt sn kim, sn etdin imdad, Bu ski binayi etdin abad, k il biruni sim-ndud. Ah il druni nbralud, Mxznlri gnci-gvhri-drd, Rvznlri mnfzi-dmi-srd. lqiss, mrttb oldu bir ba, Hr lalsi bar zr yz da, Xuni-cigr abi-cuyibari, Nvki-muc bri-nvbhari. Ol dm ki, bu nsx oldu mrqum, "Leyli-Mcnun" adyla movsum, zhar glib rmuzi-vhdt, Vhdtd tmam olub hekayt, Tarixin ddlr mvafiq, Bir olmaq il ol iki aiq.

BU, RBAB-VFADN TVQQ-QBUL-MZRTDR V SHAB-ZKADN TMNNAY-DUAY MFRTDR nsaf ver, ey hsud, insaf! Tn etm ki, cvhrin deyil saf! hvalm gr xrab mztr, nduhi-zmandn mkddr. Sz dairsi deyil bu hval, nsaf mn kim, olmazam lal, Mndn tm etm fikri-saib, www.ocaq.net
183

hvalmadr szm mnasib. Azdr dem cvhri-sfasn, Bir sor ki: N verdilr bhasn? Billah, gr olayd bir xiridar, Min gnci-nihan qlardm izhar. Filcml bu hm ki, oldu mstur, Bir vq il zvqdn deyil dur. Eybi hnr ixtiyar qlma! erim hsdin ar qlma! Bihud, yetr, trrz eyl, Gr qadir isn, cvab syl! Trk eyl, trrz inadi Kim, vadiyi-chldir bu vadi! Dm xeyr szndn ur dmadm, Vr xeyr demzsn - bsm, bsm!

BNG-BAD BA D N VSF-SAQY-DVRAN Saqiya! Bad sun ki, frstdir,

Biz frst bu gn qnimtdir. Lal tk qoymal lindn cam, Var ikn frst, eyl ey mdam. Nrgisi gr ki, nsi getmz, Ba gedrs trki-can etmz. Sn dxi aciz olma, cann var, Cann olduqca bad tut zinhar. stsn kim, mey abi-kvsr ola, Ol sn mttsil myssr ola. Bzmi-ali-lid mskn tut, Mstlr kimi, zg bzmin unut. www.ocaq.net
184

BTDA-HEKAYT-MEY BNG Saqiya, bilmzm mnim nmdir, Hmdmim qss, mhrmim qmdir. Qm meyi-ll axtd yamdan, Qss bngim uurdu bamdan. Kllxk olmam Bng yetr Bir ya il ql dimaimi tr, Ta sn bir cb hekayt edim, Bng il Baddn rvayt edim:

*** Bir gn yyami-nvbahard mn Tutmu idim lal trfi-mn. Sbzv gl solumda, samda, Bng bamda, mey yamda. Bng tk n il bam xo, Bng mey hazir mam xo. Ba hm eyrti-behiti-brin, Bzm qurmu chan xld ayin, Lli-trdn nsimi-nbrbu, n minasn eylmi mmlu. Nql il dolmu idi gl tbqi, Qrsi-limu tkb smn vrqi. Doldurub saqiyi-sba hr dm, Cami-gl ir badeyi-bnm. Qmriyi-zar eylmi mdhu. Yasmn doldurub srahiyi-zr. www.ocaq.net
185

Blbli-xstdn aparm hu,

Zrdc bad il vqti-shr, Sbzni etmi eyl la yqil Ki, db cuy rxtin etmi gil.

DR SFAT- RAB SHBT U Grdm ol bzm iind bir mhbub, Surti xub sirti mrub. Trf ad zman mhuri, Lqbi Bad, sli nguri. Sift iln qrineyi-xurid, Ntfeyi-Cm, slaleyi-Cmid. Etmi ol Badeyi-Sheyl xvas, Ne hmdmlr il shbti-xas. Hazir cm xidmtind cam, rq Buzv Nbid tamam. Grm ikn mclis ir nuanu, trk mst olub Mey etdi xru Xidmti-xlqdir mn layiq! Olam kims gstr crt, Mn endirmy sri-tat. Bad qlac cat izharn, Grm edib zrq laf bazarn. Ki: - Mnm hr n var ona fayiq,

SXN-SAQY HANT U Dizi st kb rvan Saqi Dedi: - Ey Bad, irtin baqi! Dn ki, mhrum idim cmalindn, www.ocaq.net
186

Dm idim cda visalindn; str idim sni gh bigah, Bir cb bzm uradm nagah, Sdri-bzm olmu onda bir srhng, Srk sbzpu sufi rng, Zahirin xub grdm yl ki, var, Batini hm deyildi bisrar. Dvi eylr ki, Xzrdir mn pir, Ondan aldm dua il tkbir. Bir zaman mn ona ki, hmdm idim Bitkllf ki, ad xrrm idim. Shbti dlga, z xoxu, Leyk aytd zrq lafi ulu. Urar ol hm yeganlikdn dm, Der ki: Almd hr n var mnm. Bel kim, mnlik eylr ol naks, Ba kn sndn zg oldur bs. *** Qat mrur xudprst idi Mey, Axiri-mclis idi, mst idi Mey. Zuri-dstin etimad etdi, Nasza il Bngi yad etdi. Tnd tlx oldu ol hekaytdn, Qzb qhri artd aytdn.

ZB MEY BE SAQY-SAD Dedi: - Ey saqiyi-rkiksxn. Bu n szdr mgr ki, bngisn? www.ocaq.net

187

Bu dilaran gft guyindn

Anladm byl rngi-ruyindn.

Ki, xyali-nifaq edibsn sn, Bng il ittifaq edibsn sn, Bu aradan mni gtrmk n. Onu bir dvlt yetirmk n. Gryim ol xyali xam olsun, ltifatm sn haram olsun. Ne yerlrd grdm, ey ovba, Sni gri v qlmadm el fa. mdi naar zin xdm, Sndn oldu ki, knlni yxdm Durma, dur imdi r mvafiq isn, Nql tk shbtimd sadiq isn, Dediyin srgin gtir ban, Dstgir eyl yar yoldan! *** Saqi ol id tapd heyranlq, kdi ol qissdn pimanlq. Qld mkr il ol r id hiyl; Dedi: - Mstm, aman mn bu mhl! Sbhdm kim, d gzarm ona, Varaym, yazayim xumarm ona. Onu da il sngsar edyin, Sndrb cismini qubar edyin. Bad tnd oldu ol tllldn, Bir rz anlad tafldn. Saqiyi tutdu Mey, yaman tutdu, Bel tutar, kimi ki, qan tutdu. Oldu saqi Meyin giriftari, www.ocaq.net
188

Fa edn byl olur srari.

ZM-TDBR KRDN-BAD Saqiya, qlma trki-badeyi-nab, stsn, Meydn ist fthl-bab. Meydir ayineyi-cmall-lah, Zinhar, ondan eylm ikrah. Bir qdr bala, nm eyl tmam Ki, tapam qvvti-dayi-klam. Saqi olac sir Mey mztr, Ati-fitn kdi leyi-r. Yd yanin Bad-shabn, Ad tdbiri-dvlt bvabn. Ki, bu dkl fsad ar ndir, ar ol ziti-nabkar ndir?

MSLHT DDN-RB BA MEY Dedi vvl rq ki: - Ey Meyi-nab! Qlma n xyali il itab. ahsn, xsm akp etm zn, Bir qulunla brabr etm zn. Surti-halin nzr qlma, Bydb ani mtbr qlma! Dm svdasna, tafl ql, Ne gn sbr iln thmml ql! Ol snin qdr vktin n bilir, z-zndn rp, rir, zilir.

www.ocaq.net

189

GFT GUY-NBD HM Z PEY n rq szlrin tktdi, Nbid Dedi: - Ey ntfeyi-Cm Cmid. Dvlt oldur ki, dmn ola zbun, Olmadan bir rap l fzun; Bir bixun il hlak edyin, Hiddtindn chan pak edyin. Olmaya az ikn bu i ox ola, Dxi dfin arsi yox ola.

SXN-BUZ DR TDARK-HAL n Nbid eyldi szn tmam, Dedi Buz ki: - Ey Meyi-glfam! N tafl, n cng ql pi, Bu i ql bir zg ndi. Ver ona ltf mcdsil firib, Ola kim, ixtilat ola nsib. Yanna glgc ol fsadi-zaman, Eyl mkr il dfini pnhan. N msaf eyl kim, yaman ola ad, N tafl ki, gn-gn arta fsad.

HM BA KRDN-MEY Z QVAL Qlmad hi qvl Bad qbul, Glmdi hi sz ona mqbul; Dedi: - Oldur slah kim, vvl Qlmayam irtikabi-cng cdl, Gndrm qasid il, pnd verm, www.ocaq.net
190

Bir ne pndi-sudimnd verm. Pnd il tabe olsa, yarmdr, Olmasa, cng xud armdr. Kimdir imdi ki, zmi-rah qla, Sayeyi-dvltim pnah qla. zn Bng mclisin sala, Szm syly, cvabm ala?

RFTN-BUZ BORDN-PEYAM Gldi gftar Buzeyi-bdnam, Laflar urdu ol nmk bhram Kim: - Mn mrin olsa, mnqadm, Mn sfr iddtin mtadm. Bng peyamn eylyim iysal, Grmsm slh onda istiqbal, Zrb iln onu srnigun edyin, zyin, yencyin, zbun edyin.

*** Tutdu Mey Buznin szn qula, Dedi: - Ey Buz, yaxsan, zn a! Yeri, onun kuhini sndr, Badipayi-qruridn endir! SFT-BNG-ZT BDFRCAM Syl mndn kim: ey fsrd mizac Dlisn, eyl bu cnun lac! Bir lac eyl, dfi-svda ql! www.ocaq.net
191

Bana ar tap, mdava ql! Ey zina kivrinin ovba, Mttsil nikbtilrin ba. Ey sasi-binayi-hr vsvas, nt Xnnas fi sdurinnas. Ey srasr tsvvrn batil, Fisq ilam ruz b mayil! aliba kim, xmirini tqdir Yz fsad il eylmi txmir. Dep imisn ki, "hr n var mnm". Kbsn, gr yetr ban gy hm. Sn yaman chl iind qalmsan, Hi mqul sz demzsn sn, Qandadr kim, ktk yemzsn sn? Kim olsan msahib, ey cahil, Olur lbtt, tnbl kahil. mcali qlrsan, ey srsam! Bir zamann iin bir ild tmam. kl vqti sndir, ey bdkl! Bir ilin quti bir zmanlq kl. Ey xird rhgzarnn tikni, Tanr xar eylsin sni kni. Baisi-nikbt flaktsn, Bs ki, bdkl bdqiyaftsn. Xah drvi olav xah qni, Usu azar duunda grs sni, Hr sadtsiz olsa yar sn, mmeyi qlsa etibar sn, Mhv olub onda mrdlik sri, Mtlq olmaz cat cigri. Xrrm olma ki, sbzdir sn rng, Snsn ayineyi-tbit cng. www.ocaq.net
192

Ayn z bana ulalmsan.

Sndn olur ynl ar balar. Sni hr kim l alr, dalar. mlindir mxalifi-hikmt, Xlq sndndir sli-hr illt Bu i bitmgin grk naar Ki, olasan qapmda xidmtkar. Ya bu iqlimdn ban al get, Yoxsa ban gtr hzuruma yet! Mst tk mndn olma biprva, ttibaimdn etm istina. Mn gr razi olmasam sndn, Bana ox bla glr mndn. Kllxk olma ar etm, Gl diman tr eyl, ar etm! Yaqma hirs oduna qurun, yan, Hzr et kim, xtrddir ban. rm ql, srgiranlq etm, yg, Hddini tan, gl ayama d. Yox zndn mgr snin xbrin Ki, n trkibsn, ndir hnrin? Gu ql, fzlini byan edyin, Olan srarn yan edyin.

QSSEY-DR SFAT-SRARST Var idi sfahanda bir meyk, Bng mannd mttsil srxo. Bir cb qsrd tutub mnzil, Mey olmudu puz b mayil. Oldu manndi-kimiya nayab. Hasil oldu ona sdai xumar, www.ocaq.net
193

Bir gn ol rind mclisind rab,

Yedi dfin zrreyi-srar.

sri-Bng edib hcum tmam, Tapd mirati-qli cngi-zlam. b idi, leyk mahi-b fruz, Qlm idi cahan qeyrti-ruz, Rngi-mhtab idi nmuneyi-ab, Qsrdn rind tra qld nigah, Dedi: - Ey vay, oldu i mkil, Seyl tutmu cahani, mn qafil Suya, arm budur, zm buraxm, Dolmadan qsr bir knar xm. zm qurtarm sbaht iln, Bir knar xm fraqt iln. l bir taxta parsin ald, Yep mhtab tk zn sald. Lt grb ba fr dandan, Drdi-sr grd, gldilr hkma, Dedilr drdin rab dva. Sn budur hnr ki, rh etdim, hli-idrak sor ki, mn netdim? Mnim slim, kkm tfhhs ql, Hrmtim sndn art olma bil. Zrbln bngi udu bandan. Qsr ol ab iind kli-hbab.

Su grnd gzn prtvi-mah,

SFT-XUBY-MEY MEYXAR Bilmi ol kim, zim cbbarm, Srk srfraz srdarm. Kim ki, bhs il ba qoarsa mana, Gr Firidun is, hrifm ona. www.ocaq.net
194

Gh olur hu alm dimandan Ki ban bilmy ayandan. Saflqda qrineyi-xurid. Mhki-cvhrim tmam yap, Laleyi-kuhsari-hilm vqar. Bir binadr vcudi-ri-br, Sirri-thqiq olmaa mzhp. Hr binad ki, yaxdr bnyad, Ovu fzunraq eylrm abad. Hr binada ki, sstdr rkan, Onu slil eylrm viran. Bu sbbdn mn yetn shab, Kimi xo vqtdip, kimisi xrab. Hsni-avaz hasil etdim vq. rz qldm klim supti-hal, Rifqimi qld mmtin hlal. Qvmi-trsay mn tantdm rah, Getdilr iqtidai-Ruhullah. Mn hqiqtd hli-rfanm, Demsinlr riki-eytanm. Adm scd qlmayb eytan, Tapdnda qrur il syan; Mndn olsayd nsi bir dm, Min gz eylpdi scdyi-Adm. Riqqtfzayi-aiqi-zarm, hr-fruzi-hsni-dildarm. Nzpi-aiq rxi-mhbub, Biri talib durur, bipi mtlub. Hicp il mkil ikn onlapa hal, Mn buraxdm aray trhi-vsal. Gri dmnliyimd fitnm ox, www.ocaq.net
195

Mn kimm? - Hmdmi-Cm-Cmid

Dd Davuddan zmirim zvq,

Dustluqda dxi misalim yox. Tb gzgsn cili verrm.

Hr n drd olsa, mn dva verrm, Bir xirdmnd alimm mahir, Batin hvalin eylrm zahir. Mktbi-meykdmd am shr rhi-tcrid oxup mdrrislr. Padahlar istsm asan Qlram bir gda il yeksan. Gr gdalari, istsm filhal Qlram padiahi-bizr mal. Mnm rbabi-pifti-drcat, Baisi-xeyr daxili-hsnat. Ki mn ahlar qlr tzim. Hr kim olsa, yaim ba urap, Mn glinc qamu ayaa durar. Cvhrimdir mnim mfrrihi-zat, Mnm, lqiss, mni-hsnat. Hsnatimi ondan eyl qiyas Ki, demi hq mnafen-linnas. Vsfi-zatimd bir hekayt var, Gu gr tutsan eylrm izhar. Mnm ol hryari-hft iqlim

SFAT-MAHRUY-GLRXSAR Var idi Reyd bir xcstxisal, Mahtlt nigari-miginxal. Meyi-lli-lbi niatfzay, Nqli-gftari nz bzmaray. Mey dmd ksi kimi, mdam Alban mttsil qdhdn kam. www.ocaq.net
196

Bir gn ol srvqdd glrxsar, Qld zhhad mclisin gzar. Grd bir zahidi-prianhal, Kemi vqati zhd iln mh sal, Bilmmi kim, mzaqi-bad ndir, Xtti-mikin ruyi-sad ndir. Xlq eylr hekayti-mhr, Sifti-hur cnnt Kvsr. Nvcvan qld-meyli-Kvsr hur, Dedi cz il: - Ey xudayi-qfur! Var mmidim ki, hli-cnnt olam, Mn dxi mstiddi-pHmt olam. Qeybdn gldi bip nidayi-ltif Qulana ki: - Ey hpifi-zrif! Tanr bip padiahi-adildip, Feyzi mcmui-xlq amildir. Krmindn o qadiri-qyyum, Eylmz hi kimsni mhrum. Kimi dnyada adiman eylp, Kimi qbada kamipan eylp. Sn ki, dnyada hli-iptsn, Sakini-msndi-mspptsn, digindip niatiln meyi-saf, Kvsr ummaq degil sn insaf. Qrzin-Kvsr is meydn ke, Yoxsa al nqdi, nisy istm he. Bad mhpumi-abi-Kvsp ir, Kims, Kvsp dem mkppp ip. Bu dlil il Bad Kvsr imi, Gp n xo nsny bpabp imi, Bng kimdip hpifi-Bad ola, Bhs qlsa, hpamzad ola. Cddi-pakim hqin, ey srap. www.ocaq.net
197

Olmasn drghimd xidmtkar, Glib endipmsn ayama ba, Eylsn aqibt mniml sava, Qlmadan tip puzgapn mn, Tutsam aram biqpap olayn, Rddi-dpgahi-kipdgap olayn.

SFT-BZM-BNG-NAFRHNG Bad qlac tmam gftarn, Buz nqi-zmir edib varn, Qld zmi-rhi-mhlleyi-Bng, Oluban qasidi-Meyi-glrng.

*** Bng-xosirt nikukirdar,

Ne hmdmlr il fsli-bahar, Tutmu idi niatiln aram. Br idi hm Mfrrih fyun, Hr bir ryln bir flatun. Gh db elmi-rdn gftar, Gah hikmt sz olub tkrar. Mtvatir olub cvab sual, Verdilr Bng hzrtin xbr Der ki, Meydn gtirmim peyam, strm rxsti-dayi-klam". Bngdn pxst eylyib hasil, Ki, "durubdur qapnda bir akr, Grm ikn bhsi-elm fzl kmal,

Bir cb mrzar iind mdam

www.ocaq.net

198

Buzeyi-zitruyi-naqabil,

Girdi ol bzmi-xas aman, Balad hrz-hrz fsan. Mey szn dedi ol plidi-krih, Blk yz nkt hm mzidn-fih.

DDN-BUZ TNHA Z BNG Bu xbrlrdn oldu eyda Bng Buzy dd bimhaba Bng. Bana xd qhrdn sevda, Buzni qld tn il iyza: - Key liz plid nahmvar. Gndeyi-zit natmam yar. Sn qdimi mnim nisim idin, N nisim ki, kaslisim idin Badnin xud sninl yox meyli, Olsa ondan biddir xeyli. Sn nsn ki sninl yar olalar, Gizli ilr, d razidar olalar. Heyf, Mey hm gri dmndir Ki, rfiqi bu nov kvdndir. Layiq oldur sni mlamt edm, Bu gn bana qiyamt edm. Kvdn hmq tururusn, Bdrg bdxisal bdxusn Mey oldun bu fitnd ortaq, Snacaqdr snin banda anaq. Frz olubdur sn cfa qlmaq, A ikn zn qara qlmaq. Haliya n rsulsn naar, Sn mndn rva deyil azar. www.ocaq.net
199

Mihmansan, bu gec etgil xab, Veryin sbh szlrin cavab. Bzmi-Bng ir Buz tutdu sbat, Bng xddami etdilr xdmat. Buz ol cm hmniin oldu, Sd il nhs hmqrin oldu. Mclisi-xas idiv cmi-zrif, Mmni-pak idiv qvmi-rif. n kdurt gedib sfa gldi, Grm olub md itha gldi, kdilr trf-trf maidlr, yl kim, airi-cm sylr: "Hri ndi dr gman avrd. Gah palud gldi, gh hlva, Gh mzfr kildi, gh bura. nki ox grd bngiyan tam, Pxtlik qld Buzeyi-bdnam, Qalmad qltbann ol cui, Oldu gftari-Mey framui, Dedi: - Ey Bng! Baddn kedim, Getmzm ol yanay, and idim. Mn snino bir kmin akrinm, Eigind qulami-kmtrinm. oxdurur Badnin fsad ri, Snddir fqr msknt sri. Buz n Bng oldu xidmtkar, Bng feyzil vaqifi-srar, Ol gec Bng sairi-shab, Qldlar raht srur il xab. Sbhdm kim, sipehri-cami-xram, Sad Bng stn meyi-glfam, Drdsa thniin olu xtr, www.ocaq.net
200

Mtbxi rft dr miyan avrd."

Saf mey kimi xd leyi-tr. Bng fikrt dnizin dald, Ortaya trhi-mvrt sald Ki: - Ndir areyi-rarti-Mey, Nec tskin tapar hrarti-Mey?

DR NSHT NMUDN-FYUN Dedi fyun ki: - Olmal qmnak, Mnm ol zhr dfin tiryak. Qlayn geclr yuxunu haram, Edyim zaye etdigi mgin, Ardb hmniinlrin yrgin. Yemym nsn, tutmayam aram,

BR HM MTTBE D KNUN Br n dd sz, dedi: - Ey Bng! Onun il n hasil eylr cng? N rva cng oyl srk il, lfi-xk netsin at il? Nec kim, mlk ol verir rvnq, Snmadan bu nizai trk edlim. Btn ikn bu mlkdn gedlim.

Kims meyl eylmz sn mtlq.

PND-MCUN B GU-SRAR

www.ocaq.net

201

Dedi Mcun ona ki: - Ey srar. N hzimt, n cng eyl iar. Layiq oldur onunla slh edsn, Gr tlb qlsa, yanna gedsn. Eyl dfin mkr iln tdbir, Safdildir, yeri mizacin gir. Qafil etm zn mdaradn, Hiyl yeyrk deyilmi qovadan?

BNG TDBR KRDN ZHAR Qlmad Bng hi qvli psnd, Glmdi hi sz ona xrsnd. Dedi: - Mn hm rsul gndrrm, Szlrin cavab dndrrm. Qlsa tat, riaytim grsn, Qlmaz olsa, siyastim grsn.

ZKR-MCUN DR RSALT-U - Ey Mfrrih, sndir indi mid, Olasan fth qapusin kilid. Snddir hsni-xlq ltfi-da, ox grbsn mcalisi-hkma. Snd irfan cvahiri oxdur, Sndki rtb kimsd yoxdur. Qrzim olmaa sn eyl itab, Var, mndn Mey nsiht ql! Gr qbul etms, fziht ql! www.ocaq.net
202

Sn mn qvmsn, n bu shab.

DR SFAT-MEY RART-U Syl: - Ey bihyayi-bihudgrd, Mfsidi-hr slah olan namrd! Hmdmin hr kim olsa leyl nhar, Gah divandir, ghi bimar. Bu cahanda budur sn tsir, Ol cahanda dxi zqum sir. Snsn ol rhnmayi-hli-zab Ki, ayan yetn yer oldu xrab. Mkriln aln el evini yxar, Bu fsadn sanma, ba xar. Ey bsa hli-txt sahibi-tac Ki, qlbsan sfih divan. Qanda gbr olsa, hmniinindir, Bu sbbdn ki, dini dinindir. Ulular sndn etmy ikrah, Olur, lbtt, asiyi-drgah, Snsn olmu mqyyd z-zn, Czvi idn xarsan el zn. Kim oldunsa mhrm yolda, Gizli sirrini qldn ellr fa. srin ds hr yer ox az, akrin oldu ng, zar oldu, Damnin tutdu drd, xar oldu. Tutdu bir ev himaytind hbab, Eyldin al il evini xrab. eyx Snan bir dm oldun yar, Trki-din etdi, balad znnar. Hmz tdbirin il qld ml, www.ocaq.net
203

Qlmaz hli-rit onda namaz.

Naqeyi-Saleh yetirdi xll.

Snd yoxdur triqeyi-cd b, Sn dbsizn, onlar hdi-db. Snd yoxdur tbiti-frznd, Sn mnafiqsn, ol sadtmnd. Sirk sndn dnnd tapd qbul, Mclisi-hli-r rahi-vsul. Bisbb hrz-hrz qlma qzb, ini alma da, saxla db. Bs ki, hli-xtasn mrtd, Qanda z qoydun is oldun rdd. Bsi evlr xrabdr sndn, Aaram sirrini, tr olmaz isn, Drd nisbt mkddr olmaz isn.

SFT-BNG DR XYALAT Mnm ol tiztb, pakzmir

Ki, ltif etdi tiyntim tqdir. Mnddir kli-qbbeyi-xzra, xtrim ahdandn peyda. eyxlr eylr ehtiram mn, Balar zrdir mqam mn. Cvhrim qdr il mkrrmdir, Klli-trkib czi-zmdir. Flki-ncmn mhndisiym, Cml elm hlinin mdrrisiym. Nola gls mn siar kibar, Almaa drsi-Mxznl-srar. Sbzeyi-busitani-idrakm, Zvqbxi-zmiri-mnakm. Xizr vaqif olub hqiqtim, www.ocaq.net
204

Girdi ol rtb il kisvtim.

Mn eldn dyr tpancav zur, El mndn yetr niat srur. Knci-hr mdrs mqammdr, Firqeyi-hli-elm rammdr. vkt hlin olmazam hmdm, kmzm iddti-mqqt qm. Dvltin n mqqti oxdur, Dvltim var ki, dvltim yoxdur. Qanda bir mflis qlndr yar. Mnd yox Mey kimi mhbbti-ur, Dadl sevmkd olmuam mhur. Meydn imanda glmim fzun, "nnml-mminun hlviyyun" Fqra firqsin mn bam, Mttsil hli-fqr yoldam. Sndn olac siri-drd mizac, Sihht n mn olur mhtac. Qanda olsam mqrrb mhrm, Onda olmaz niani-qssv qm. Mnm ayindari-feyzi-zl, Surtim cng siyrtim seyl. Versm ayineyi-zmir cila, Grnr onda cmleyi-ya. Sbzxt dilbrm, hicabm yox, Munca fasiqlr ir bibakm, Tn edr xlq, leyk mn pakm. Mn ariflrin iradti var, Arif oldur ki, saxlaya srar. Ey bsa binvayi-mflisi-dun Ki, xyal il eylrm Qarun. Degilm Bad kim, grb at, Mn aiq yg, mqyyd ox.

www.ocaq.net

205

ksil nsn mndn xa q. kmim iddti-hrarti-nar, xmam xalis tamam iyar. Almi bir xyaldr dedilr, Etimadi-mhaldr dedilr, Qtbi-alm bu gn mnm mhur Ki qlr min xyal mnd zhur. Drki-zatm sanma asandr, Sirri-karimd ql heyrandr. Bilmzm qanda grmm mktub, z sifatmda bir hekayti-xub.

DR SFAT-MRD HALAT Bsrd bir mridi-rvndil Bng olmudu ruz b mail. Onu salmd neyi-srar Hr zaman bir xyala leyl nhar. Bildi pir ol mridin faln, Zvqi-Bng il xo ken haln, Qldn mmnu shbtindn onu, Etdi mhrum hzrtindn onu. Bir gn ol namrad, xstcigr Sald cz il pir saru gzr. Dedi: - Ey hr kmal rahbrim, Ustadm, mllimi-hnrim! N sbbdn gnahkar olubam, N gnah eyldim ki, xar olubam! Piri-saleh mrid verdi cvab Derlr srar iln olubsan yar, Zvqi-Bng il vaqifi-srar. www.ocaq.net
206

Ki: - Mn bu iind qlma itab.

Saluban qsri-asiman kmnd, Gyddir mttsil snin seyrin, Sn drki qaan yetr qeyrin. Kamils-seyr oldun bildim, Trki-drs tllmn qldm. Bu dlil il Bng kamil imi, Xlq ondan murad hasil imi.

ox qlrsan txyylati-blnd.

DN-MEY BECNG AMAD Eylgc Bng szlrini tmam, Qld Mcun risalt iqdam. Leyk ta grmy cfayi-qdh, Oxudu min kr deayi-qdh. Badeyi-ruhbx canprvr, Qalm idi mkddr mztr ntizar ir kim, qaan Buz Dn bir daxi ol cigrsuz, Qla Bngin hekaytin tqrir, Grlr bir ona gr tdbir. Dedilr: - Bng dnd Buzeyi-dun, Leyk gldi risalt Mcun. kr qld ki: - Nikbtim getdi, Dvltimdir ki, onu dur etdi. Srbsr zahir etdi srarn. Badnin hiddti fzun oldu, Qhrdn rngi lalgun oldu. Yd yanna Bad shabn. Cm qld msaf sbabn. Dedi Mcun: - xtiyarn var, www.ocaq.net
207

Mey Mcnun verib xbr varn,

Xah get, xah bunda eyl qrar. zn qld Bady mnsub. Bngdn kedi, Badxar oldu, Sahibi-izz etibar oldu.

Bildi Mcun ki, Bng olu mlub,

BNG HM DR MQABL STAD Bng hm oldu haldn agah, Yd mqdur olduunca sipah, Hr biri bir trfd kdi sfi, Oldu rngin-bisat hr trfi.

ZM-MEYDAN NMUDN-SRAR vvl srar girdi meydan, Ban adv gtrd ktk, Shni-meydanda gldi cvlan,

Girdi meydan phlivanlar tk, Urdu aytd phlivanla laf, stdi phlivan kim, ed msaf.

GFTN-SLH NQL-XDMTKAR Nql grd ki, ol iki bibak Qlmaq istr biri-birini hlak. Bildi kim, onlar il olsa cidal, Aya altnda ol olur pamal. Bng bana cizginib hr dm Yalvarb dd Mey ayana hm www.ocaq.net
208

Ki, mgr df ola triqeyi-cng,

N Mey etdi szn qbul, n Bng.

MN ON KRDN-MVZ Z CNG Var idi bir mdbbir, ad Mviz, Vaqe ol srd bir hli-tmiz. Hm rabn atas, qarda, Hm sfrlrd Bng yolda. amdn qld slh n ilar, Qld onlara vzlr tkrar. Olmad vz pnd faidmnd, hli-chl n sud vzl pnd?

DN-NQL DR MQABL-BNG Nql xd onunla qlmaa cng,

Qld bir hmld hid onu Bng.

DR MSAF AMDN MVZ-TMZ Etdi zmi-msafi-Bng Mviz, Ol dxi olmad hrifi-sitiz.

Z PEY HM KBAB-AT-TZ rseyi-rzmi grm qld Kbab, Zrbin ol dxi gtirmdi tab.

www.ocaq.net

209

KRDN-BAD CNGRA MQDM Grd Bad ki, lgri bir-bir, Oldu ol nabkar lind sir. Vermdi qeyr cng n rxst, zn kdi ortaya qeyrt n sipahilik ir mahir idi, Ona tdbiri-cng zahir idi. Bir ne itrtini qoydu kmin, z yalqz msaf girdi hmin, Girdi meydan, eyldi cvlan, z kdi hbabdn qalxan. Lhzeyi qldlar sual cvab. Bng il n mqabil oldu rab,

KRDN-BHS BNG MEY BA HM Mey edir: - Mn nbireyi-takm! Bng edir: - Sn plid mn pakm! Mey edir: - Mn ndimi-sultanm! Bng edir: - Mn bir hli-irfanm! Mey edir: - Hakimi-hvasm hu! Bng edir: - Sufiym mn zrqpu! Mey edir: - Mn fq kimi alm! Bng edir: - Mn sipehr timsalm! Mey edir: - Xo mnimldir alm! Bng edir: - Qtbi-almm mn hm! Mey edir: - Qmli xlq qmxarm! Bng edir: - Snc mn dxi varm! Mey edir: - Mn irai-ncmnm! Bng edir: - Rgi-sbzeyi-mnm! www.ocaq.net
210

Mey edir: - Eq piri-rahimdir.

Bng edir: - Ol mnim pnahimdir! Mey edir: - Nvrsi-cahansuzm! Bng edir: - Piri-daniamuzm! Mey edir: - Eylrm sni fani! Bng edir: - Dinm, hddini tani! Bhs il olmad qti-niza, Fitn slh slah qld vida. btida oldu nki cng cdl, Bir ne hml oldu rdd bdl, Hiddti-Bng Meydn idi fzun, Bng qvvt tapb, Mey oldu zbun. Grd n dvltind bimi-xll, stdi zri-syyiati-ml. Nzr edib eyldi xudayi gvah Kim, bu nvbt bu dmn olsa tbah Kimi tutdiys eyly azad, Etmy kimsnin fsadn yad. Tapd sail icabti-msul, Saf idi qlbi, nzri oldu qbul. xd nagh kmindn ol lkr, Oldu Bngin sipahi zir zbr. Buzv Br Bng sir oldu, Kimi xrd, kimi xmir oldu, Badnin xatirin yetdi sfa, Nzr qlmd, nzr qld vfa, Qld azad o drd srhngi: Saqiy Br Buzv Bngi. Hr birin qld ir i mmur, Almi etdi dl il mmur. Aqibt Bng edib hant ar, Badnin xidmtindn etdi frar. mdi gzdikd qorxa-qorxa gzr, www.ocaq.net
211

Bad hr qanda grs onu zr. zn mtlq aikar etmz, Mey olan yerlr gzar etmz.

TLB-MFRT Z RBB FUR Tvb, ey girdigari-zrpzir. Szlrimdn kim, etmim tqrir. Nitq verdin ki, vsfi-zatn edm, rhi-keyfiyyti-sifatn edm, N ki, vsafi-Mey qlb mda, Allah-allah bu mhz isyandr, ayti-kfr eyni-kfrandr. n Fzulidrr mnim lqbim, cb olmaz gr olmasa dbim. Var midim ki, zrim ola qbul, Olmaya byl crm il msul. Bng vsfind olaym guya.

SHBTL SMAR Qvvasi-bvahiri-rivayt, Syyahi-bvadiyi-hekayt Dryayi-rivayti znd, Shrayi-hekayti gznd. Dzm bu nizam iln ghrlr, Vermi bu da iln xbrlr. drak tmam, tbi rra. ya tkllmndn arif. Hr lsindn olurdu vaqif. www.ocaq.net
212

Kim var idi bir xcst sima,

Bir gn ki, hi-sipehri-rabe Tiini hmld qld lame, Tsxiri-hml qlan zamanda, Xuni-hml axdan zamanda, Cari olub hr trf gznd, Hr sbzgh gzr ednd, Bir zg fza yetib cahan, Bir tvr il dvr edib zman, bvabi-xyal olundu mftuh, mvati-nbat yetdi n ruh. n nv nma bulub mnlr, ak etdi nbat pirhnlr, Mey n il ya kdi, Lal cigrin da kdi. Nrgis ki, gz ad ba girdi, Bir baxmailn zn itirdi. Kcgrdn olub bnfeyi-zar, Bir neyi-meyl oldu xummar. Qn yaxasn eyldi ak, Ba ir ald qrmz gl, Balad nin nal blbl. lqiss, fzalnib mnlr, Xo, taz geyindi yasmnlr. Seyr etmk n o pakdamn, Tutdu rhi-ba trfi-gln. Bir ba gzr edn zamanda, Hr meyvy bir nzr qlanda, Grd ki, fvakeh smrlr z-zn iftixar edrlr. Kim: - Mn kimi xo cahanda kim var? www.ocaq.net
213

Blbl baxuban olub frhnak;

Alu edrdi kri-sttar

Tblrzy mn fa verirm, Tlxiyyi-fm sfa verirm. klimdn olub ba ars dur, Demi hkma bu sz cmhur. Ol szn axir yetirdi, Ximindn Alu zn itirdi. Aluy syldi ki: - Ey zar! Fxr eylm, eylmzmisn ar? Kim tur, dxi zlilsn sn, smar ara lilsn sn. klind snin qama dilr, Xo tblr rtubt ilr. flic v kft cml azar, Sni yeyn olur szavar. Ol qadiri-bimisal hmta, Aluy mni qlb msmma, n drri-qlndri bgum, Yz min trf sald xum. Gh sbzv, gh rvani, Gh srx sfid, zfrani. Onun ssini Gilas eitdi, Bu zrb il ona tn etdi: - Key naksi dun, utanmadnm? Azrm oduna yanmadnm? Knduzini bunca vsf etdin, Qurtar szn ki, hddn tdn. Hr kim sni yes etmz hlal, Gnd grk ona kr bal. Ol dm ki, mni hqq etdi zahir, Verdi tnim libasi-faxir, Rxtim kimi yoxdu hi cvhr, Cismim kimi yoxdu hi gvhr www.ocaq.net
214

Gh Zhrv gah Mtriym. Gahi mlk ghi priym. Xublar kllr itiyaqm. Zrdalu eitdi, nr urdu Kim: Dedi ki: - Gilas grgiln, qudurdu! - Ey hqri-zaman! Vey za kla abu dan! N fxr il zn grsn, Bu eyb il sn n fxr edrsn? Bir qtr su, bir d stxansan, Hr kim ki, yes ona ziyansan. Gr sni qurutsa baibanlar. Axir gn ox kr ziyanlar. Ol sli-binayi-cml bnyad, Zrdalu mn qoyubdu hm ad. Gh sbz oluram zmrrdasa, Gahi bdnim olur mtlla. Gr mni qurutsa baibanlar, str mni cml karivanlar. Hr qanda aparsalar zizm, Hr tbx buraxsalar tmizm. Acqlanban xru qld: rik szn Alma gu qld, Srv aac tkdir hr butam,

- Key qarn vrmli, sinsi ak, Vey camsi tozlu, lzzti xak! Xasiyytini ki, sn bilirsn, Knduzin rixnd edirsn. Dryayi-bla iin dd. nvai-blav drd svda. www.ocaq.net
215

Hr kim sni yedi qarn idi,

Sni yeyn olur mhyya,

Ol qadir hyy frd fttah, Adm mnim qoyubdu Tffah. Hm hrm verdi srx rngi, Hm ynim tlasi-firngi. ki yarn arasnda mhrm Yox mn kimi dhrd mqddm. Hm peyki-nigari-nazninm, Tblii-risaltimd sz yox, Tfhimi-blatimd sz ox. Xlvtghi-yar hli-sirrm, Muqin aiqi yetirrm. Bir bzmd gr ola myssr, Tcmii-fvageh smrlr, Mn hm gr o bzmd bulunsam, smar iind hazr olsam, Cml mni intixab edllr, Hm qeyrdn ictinab edllr. Alma edr idi yz tfaxr, mrud zni qld zahir. Sslndi ki: - Ey fsadi-dvran! Vey mfsideyi-misali-eytan! Gr qabili-iftixar olubsan? Alma adn nen qoyubsan? Gr yax olardn al deyrdin, Alma nen adn qoyardn? Ol hzrti-layzali-mbud, Ad qoydu mn ltif mrud. Verdi mn yax xasiyytlr, Hm klim ox-ox afiytlr. Hr xsty mn fa verirm, www.ocaq.net
216

Hm qasidi-yari-mhcbinm.

Hr crgy mn sfa verirm. mrud edrdi vsf haln, Bilmzdi z iinin maln, Nagah ssini eitdi ngur, Qeyz glib oldu mst msrur: - Key rngi saralm illtindn! Ba yek zfi-qvvtindn. z bana sn tbib oldun, Bimarlara nsib oldun, Knduzin vardr ehtiyacn, Eylrmisn zglr ilacn? Dxi kl gr tbib olurd, vvl bana dva qlrd, vvl varb zn dva ver, Ondan sonra xsty fa ver. Ol caili-zlmtin iln nur, Ad qoydu mni-hrif ngur. Verdi mn drl xasiyytlr, Ltf etdi mn ox afiytlr. smar iind ox lzizm. Mndndi rabi-rvani, Mndndi srur adimani. Mn saqiyi-mclisi-vfaym, Ziyntdehi-mhfili-sfaym. Turu il hmniin mnm, mn! Hlva il hmqrin mnm, mn! Heyva eidib bu gvtguyi, Qeyz glibn sarald ruyi, ngur dedi ki: - Yum dhann! Mn sbzv kimi mvizm.

Danma ki, lal ola zbann! ln qm mhnt lmdir, www.ocaq.net

217

Mdhin zn tamam zmdir. Bir ksl ki, ittihad qlsan, Bir cam mey il ad qlsan, Ol adl tamam olur qm, Qm stn qm glir dmadm, vvl ki; edr xilafi-hkam, Dxi hm olur cahanda bdnam, Hm qli-mrcchi olur fsl, Gr mnim ola gedr tilas, Vr mflis ola gedr hyas. Ol cmleyi-mkili edn hll, Adm mnim qoyub Sfrcl. Var lzzt rng dad mnd, Hm nam lqb, xo ad mnd. triml dolubdu ba baa, Hm mnzilim oldu ta taa. Mni aparrlar hr diyar, Hm thf verirlr hr diyar, Knduzini vsf edrdi heyva, Narinc eidibn oldu peyda. Heyvay xitab qld: - Key zar! Danma ki, snd yox mgr ar? Rngin saralbd bz kindn, Min tn edr sn xlayiq, Onlar ki dedin, sn n layiq? Qarnn dolu kirm bz kin, Kirm bdnin olub xzin. Mdhin zn mzmmt eylr, Vsfin sn cml lnt eylr. Ol leyli nhar edn, gn b, www.ocaq.net
218

Hm chli-mrkkbi olur vsl.

Yoxdur xbrin mgr zndn?!

Narnca qlb mni mlqqb. Ltf etdi mn qbayi-faxir, Ol don il eylrm tfaxr. Yz kr edrm mn ol xuday, Yz fxr tnimdki qbay. Bir don mn ltf eylyibdir Kim, qeyriy dxi vermyibdir. klimi dxi edibdi pstan, Pstan sevll cml mrdan. Yz fxr il sylr idi Narnc, Nagah ssini eitdi Turunc, Gftar glib dedi ki: Fxr etm qbay kim, ndir don? Gr ey mhmil etslr cl, Ol cli mnqq ola gl-gl, Ekd zval hm km olmaz, Minbd o ek adm olmaz. Ol qaziyi-hr nr miad, Mn fureyi-tami-ahm, Yemilr iind padihm. Srdftri-meyvcati-bam, smar iind n iram, Hr n ki, desm ziyadym mn Kim, daima sbz tazym mn. Bu szlri Nar edib tfhhm, Azn ab eyldi tbssm. Kim, rngin fxr edirdi Narnc. Hm zn vsf edrdi Turunc; Dedi ki: - Ndir bu gftgulr, Bifaid batil arizulr! www.ocaq.net
219

- Ey dun!

Turunc mn qoyubdular ad.

Gr rng il olsa ivv naz,

Rng ir kufm oldu mmtaz. Var kims edrs sui-thsin, Var mnd zlali-tur irin. Knduzimi mdh etmzm mn, z halimi rh etmzm mn Kim, meyveyi-rvzeyi-cinanm, Nam lqb il mn Rmanm. Dnya smri mn n nisbt, Kim, mxzim ola bai-cnnt. Narinc Turunc akrimdir, Heyva il Sib nokrimdir, Hr danm olubdu lli-ltan, Nar z siftini vsf etdi, Ba ir ssin Rtb eitdi, Xim il o dm aya durdu, Qhr il nar nr urdu: - Key bai-bhitdn uran dm, Sndn degilm o vsfd km. Mn qabili-kli-nbiyaym, ftari-cmii-tqiyaym. Mhur cmdv rbd, Mruf hm sld nsbd. Mkul tamami-xas amm, Syyahi-biladi-Misr amm. zbs ki, mnm hbibi-hbab, Bu vch il mn oxdur lqab. Xstviy zahidi, mfttl, Hm miy dxi mfrcl. Xo bqlr ir hazirm mn, Mhdlr n mcavirm mn. Srtll mni mzari-yar, Hr cvhr ona olubdu heyran.

www.ocaq.net

220

Thf aparrlar hr diyar.

Vsfini Rtb n etdi itmam, Yz ximl nr urdu Badam, Xurmaya dedi ki: - Ey cahangrd! Zmmind snin bsindi bu frd: Gh Badadisn, gh sfhani, Hrcayiliyin tutub cahani. Vsf eylmgind hddn tdn, Danma ki, sn mni ritdin. ox drlc xasiyyt mnim var, rh etmy zm eylrm ar. Kim, abi-nbat nql hlva Olur mni-zardn mhyya. Pst ki, eitdi azn ad, Badam bu nv iln satad: - Key bal dhani xisstindn, Puid z lamtindn! Bir zrr snin sxavtin yox, Bihdd dd xsastin ox. Min da yetimyinc can, Qnnadiy vermsn ki, dan. Xllaqi-cahan zlmt nur Pst mnim adm qoyubdur. Qn kimi azm amam mn. Hr talib dan samam mn. Bir yandan eitdi Xox Fstq, Hm Sncd ahpald Fndq. nnab il Tut, Alubalu, ncir Zal Cvz, Limu, Hr biri bir afti-zman, aftalu deyrdi: www.ocaq.net
221

Hr biri slrdi bir fsan;

Fstq ki:

- Padiahm, - ncm ir mahm,

Hm Cvz deyrdi: - Xosrovm mn. Fndq deyrdi: Limu ki: - Srvrm mn. - Mnm bu ba mahmud. - ahm ki, deyrdi ahpalud. Hm Cvz deyrdi: - Phlivanm, ncir ki: - hreyi-cahanm.

...Hm vsf edib zn Gilnar, Tut oldu ki, ba tuti-gftar, Qld nzr ol xcst sima, Grd ki, olub bu bada qova. Glmidi ki, eyly syaht, Lzzt aparb qla frat. Grd ki, ba ir yoxdu lzzt, Fsx eyldi, zmin etdi rict. Dd yola hm gztdi xan, Nagh yolu dd bustan. Bir nv il grd bustani, Eylrdi Xiyar kri-xaliq Kim: - Qld mni cahanda haziq, Vsfimd mnim bsimdi bu frd: Mn dafei-drdi-mhriqatm. Mrhmnhi-sdri-mtbiqatm. www.ocaq.net
222

Az qald ki, trk ed cahani.

klimd olur mriz dilsrd,

Grmk ki, eitdi bu mqali, z tutdu Xiyar: - Key cfakar! Bu vsf sn degil szavar.

San kim, mtyyir oldu hali,

Yoxdu lztin hmin bir adn, Camu tin dnbd dadn, Ol mdhlrin sn n layiq? Ol vsflr mnm mvafiq. Mn xstlr fa verirm, Hm qlblr sfa verirm, Var mzic il etidalim, Hr tb il mtdildi halim. Grmk slr idi yz fsan, Bu yandan eitdi Hindivan. Bir nr kib, xru qld. Drya kimi dad, cu qld. Dedi ki: Mn mhtrm degil myssr? Mn sinlr fa verirm, Mn didlr cila verirm; Sfrav hrart dvaym, Ba arsna cb faym. Xo tm lziz, rngim hmr, Bimarlr dva mnm, mn, Hm xstlr fa mnm, mn. vsafn edrdi Hindivan, Qavun eidib kib zban, Vermidi Qarpza vzart, Etmidi Xiyari n mlazim, www.ocaq.net
223

- Mgr bu xasiyytlr

Suyum dxi n zlali-Kvsr.

Hm Grmy mnsbi-vkalt,

mmamni hm zn xadim. Bostanya mr qld Qavun, Verdirdi czasn bularun. Soydurdu drisini Xiyarn, Aldrd lindn ixtiyarn. Hm Grmy urdu ne yar, Cismini eltdi par-par. Qarpz o dmd aqqalatd, mmamni bir knar atd. Dedi ki: - Mnm sizin pnahz, Bu busitan ir padiahz! h mclisin msddrm mn, smar iind srvrm mn. Yetr ona rtbeyi-hadt. trim dxi tri-mik bnzr. N mik ki, blk tri-nbr. Vermis mn zlali-Kvsr Saqisi o Kvsrindir Heydr. lqiss ki, bustanda Qavun Vsf etdi zn hddn fzun. Qeyz il o dm aya durd, z ban xim il ayrd. Bunu grb ol xcst sima. Bildi ki, bu dvrd vfa yox. Dnyan sevn kr cfa ox. Ps etdi yqin ol cfake, Olmaz bu cahanda kims dilxo. Bildi ki, olub bu deyr fani, Trk eyldi lzzti-cahani. Dnya iinin mdar yoxdur, www.ocaq.net
224

Hr kim yes mni, qlsa rehlt,

Bustan hm etmyib tamaa,

Eylr birisini sahibi-tac,

He kimsy etibar yoxdur.

Ol birisin eylr ona mhtac. Leylaya verib izari-glgn, Qeys onu grnd ola mcnun. Hm Yusif verdi hsni-ziba. Oldu ona mbtla Zleyxa. zray veribdi hsni-bihd, Qlm ona Vamiqi mqyyd. Bu khn evin vfas yoxdur, nduh qm cfas oxdur.

YEDD CAM Qflt yuxusundan o zaman kim oyanb mn, Sz bayra qaldrdm uzaq gylr yerdn. Gzdim yol alb snt ara xeyli imart. Meyxan kimi dbdbli, sevgili mnzil, Hm piri-muan tk z xa mridi-kamil. Mn grmdim he yerd, ikaytl dedim: - Dvr Neyin bu qdr zlm edrk vermddir cvr? Ryi bynilmi bir all, qoca insan, Mkl iimi byl ab cyldi: - Ey can, Arzu klfind vurulan bu dyn, lbt, ql zr doub, dvrana, gl, eylm thmt. Gr ql fzasnda ne drl xyal var, Bihud v bodur dediyim hm bu xyallar. ql il lm, bil ki, kizdir bu cahanda, qlin yoxalrsa, gedck ah fan da. Meydn tlb eyl, mzdn ist dva sn, Gz badd axtar hmi, drd fa sn. www.ocaq.net
225

Gld nzrimd mnim hr elm v hikmt,

Dvri-qdh il dolanr, bil ki, bu alm,

Gz dvri-qdhdn tapasan adl sn hm. Vurma yaral qlbin da rxi-flkdn, Bu yeddi ba seyr elyib mey gl dr sn. Syyarlrin seyrin baxdqca tutulma, Ver knln bu yeddi dn mey dolu cama! adlq el daim dolanb nurlu Gn tk, Bir hft qzl badd z zvqn sn k. Yeknb olunca o qdr i ki, bu meydn, Ta hu glib yeddic gn mst olasan sn. Gr bad n yoxsa pulun syl Gn, Ay, Sndrsn haman qrsn, versin sn bir pay. Dnbni dnbydk i bu rab, Meydn el cm atini sndrn ab. Gr lazm is mclisin qnd, kr, sn Ay qrsn sndrma, gl, ist flkdn. yl ki, senb gn mey dydi doda, Dvr etdir onu yeddic gn salma aya. Gr zahid olan ets sn zrr ziyyt, Srxo grnn Mrrix ql tezc iart. arnb gn, bad il z-z glsn, Bir hft onun dvrn he ymagiln sn Qoy knln evi nura batb hzz il dolsun, Qoy mclisin peyki-tarid ndim olsun. Pncnb gn yl ki, aldn l cam, Bir hft bu nv il keir sbh il am. Gr mclisin ds snin baqa xyallar, Huyar grnn Brcis ver drl suallar. Cm gnn sahibi-dillrl brabr, Mey i glck cmydk byl srasr, Gr mclisin lazm is qlbi aan saz, Et birc iartl gzl Zhrni rqqas. nb yetiinc o qdr i ki, bayl sn,

www.ocaq.net

226

Ta ki, glck nb gn bir d ayl sn. Peyki-Zhli qapda xidmti qoyarsan. Sz ver o gzl saqiy z eqini sasn, Knlm zn bal olan yollar asn. Alsn bu fqirin ykn drdli dilindn, Qaldrsan aya, tutaraq meyl lindn. Ninki al, am shr ondan uzaqdr. Bir mey ki, rit oxusun onda nizam, Bir mey ki, rit demsin kfr-hram. Piri-mann eqi il saqidn, ey can,

Gl bir acdan bhlnib qorxuda qalsan,

Bir mey ki, al mlk n nurlu iraqdr,

Mn bar yanq eyl ki, aldm l bir cam. Knlm evi yksld gy, ny doldu, Ondan zm, mrift yol aq oldu. Bombo ryim oldu mnim sirlr oca, Allah kmk olsun sn, ey sehrli saqi! Mey vermk il qfl ab drdli dilimdn, Sordun ki, sn gizli qalan sirlr am mn?! yl is gl indi mni-aiq mey ver, Doldur qdhi, durma daha peydri pey ver. Ver sbi-msani adna yeddid gl dur, Ver, ver ki, iim, qyma mn kasni doldur.

BRNC CAMIN KEYFYYT Ey saqi, ey od mclisinin rhbri, tac, Bir odlu su ki, onda olur drdin lac. Ver bol-bol iim, qoyma mni at hsrt, Ver at bnzr o suyun xo mlindn dikc sn gizli qalan sirlr am mn. www.ocaq.net
227

Onsuz da bam drdli olub, kmi ziyyt.

Mey ver ki, o xo tirlrin stm sasn, Yz arzu xzinm zm qapsn asn. Bir mey ki, onun rngi qzl, qrmz qandr, Bir mey ki, cahan ir tamam mkl aandr. Ver, ver mn iim, eyl mni qafil zmdn, Qmli iimi mkl salma, fqirm mn. Adn dilimi, canl bir insana evirdin. Ol gn ki, zl camm mn xsty verdin,

Gn yetdi, zaman atd, rk, dil ssi gldi, Qondu bama cami-zl nsi gldi. ndi gl otur, dinl mni, dinl drindn, Sirlr qapsn lay-lay am dinl, eit sn!

NEY L SHBT Bir gn oturub bada frh, qlbd min raz, Meyli ryim neyl mni eyldi dmsaz. Sordum ona: Ey qm elinin taci-qruri, Neyin sarsan, anlat o qlbindki uri?! Syl, de grm, ah, n yanq nallrin var, Solun yanandan tkln callrin var! Ney gizli olan sirrini, bax, bylc ad, Qlbindki gvhrlri trafna sad. Ol dm ki, dm idi yerim, bilmz idim qm. Asud gzrdim, n deyim rxi-qzay, O z hsdindn mni qrq etdi blay. Gah trpniim yeldn olub, glmm hr vqt, Bzn d ki, atlr il eyldim lft. Bzn ulu torpaqdan alb nv-nman, Bzn d sudan toplayaraq zvq-sfan. Srkliyimin bayran r ucaltdm, www.ocaq.net
228

Ney syldi: Ey halm mndn soran hmdm!

adlqlar iind gyrib, qol-budaq atdm. Tacir kimi tay balayaraq aldan, ipkdn, Mrur eldi knlm bu cah clalm, Qad, ox uzaq qad btn drd mlalm. Birdn bu qza, rxi dolanm n gtirdi, Aydn gnm qapqara bir am yetirdi. Dostlar dyiib oldu mn n qat dman, Nvrst gzllr kilib getdi yanmdan. vvllri sevdal klklr yaman sdi, Xain xaraq qollarm, qddimi ksdi. Dostluq tyin toplayaraq kdi su mndn, Yzlrc zrr verdi o at, bunu bil sn. Ald ryimdn btn aramm torpaq, Getmkd grb istdi z vamn torpaq. Doldu aclarla ryim, snd, qarald, Bax, bylc ddm, bdnim soldu, sarald... Ancaq ki, dnn sbh a bostanda gzirkn, Olduqca caib bir hal seyr eldim mn. Ondan rab ald, vzind verrk su. Meyn veriln bu suyu ald v in tk, Ad sinsin, syldi: Gl qnd, kr k! Qurtarmad he ks dyin hadislrdn, Bu rxi-flk hr ks bir oldu zldn, z verdiyinin bhrsini tz alacaqdr. Bu dhrd almaq il vermk sz, ey dil, Bir rsmi-zaman oldu zldn bunu sn bil. Ol fikridym rz-niyaz gnlri ruzgar, Versin o eyi ki, yen tkrar alacaqlar. Ahnglrim d bu i yetmk ndr, Bu fikr, bu sevdaya kr etmk ndr. www.ocaq.net
229

Mn sahibi-nemt kimi, pul vermdim ldn.

Bir kndli glib ordaca bir meynni tutdu,

Hr ks n verib, itmyckdir, qalacaqdr,

Znn etdiyimin gri xilaf ola, ey can!

Bihud v bodur o qdr qorxmuram ondan. Oddan, qara torpaq il hm ab-hvadn,

Tapdm iki- gn gyrib nv-nma mn, Verdiklrini sonra ham qapd apard, Ancaq mn o qald ki, slimd n vard. Neyin saralm mn bu iin drd mindn?! Dnyaya glirkn n gtirmidim zm mn?! Sn d, a mnni, dil gl, knlm bir a, Ney il bu traf iqlandr, alov sa! r-p kimi yandr mni bu at yandr! Knlm evini am kimi nurlandr, amandr!? Qm verm Fzuliy, dyn vurma dilindn, Qaytar o qrar geri ki, aldn lindn. Xo mstlrin halna ki, am shrlr, Meyxanlrin kncn asud gzrlr. Hr eylrini vqf edrk bady candan, z llrin kdilr alver yaxasndan.

KNC CAMIN KEYFYYT Ver, saqi, o Nuhun gmisi rahti-can, Ver ki, mni qrq etdi bu qm, drd tufan. Ver, ver ki, iim blk tapm, saqi, nicat mn! Ver, saqi, ver ol zahir edn ism il zat, Ver, ver o al Xizri n abi-hyat. Nfsil ln gzlrim nur tklsn, Pcmrd dn qnlrim bir daha glsn. Ver, saqi, ver ol ayna kimi badeyi-can, Bir bad ki, ks eylyir o, cml cahan. Ver, ver ki, grnsn gzm bsbtn alm. www.ocaq.net
230

Gl tk saralb soldu hyatm ac mdn,

Agah eldin yl ki, bu feyzi-qdhdn, Bu bad il nmi artr, tamam et sn. kinci qdh il rk qvvt alb ta zhar elsin hr eyi batind n varsa.

DF L SHBT Mn bir gec olduqca gzl bzm dzltdim, adlq evini orda qurub brqrar etdim, Gldrdm o bzmi, bzdim szl, kababla, Nur verdim ona bad il, amla, rabla. Bu daird df d durub tyan edirdi, Divany bnzr kprb tufan edirdi. Sordum ona: Ey qddi bklm qoca insan! Derlr ki, xbsan hr tn yax-yamandan. Dostluqlar il dopdoludur dostluun, ey can, Hr bir dridn sonra da var bir dli lan. Vcd glninin yarpasan, baqadr haln. Qm-qss lindn, yaranbdr bu zavaln. Elm hli, deyirlr ki, alr drsini sndn. Artq yetiib vqti, biz gstr dalr, Gl ayna kimi dnyan sn, ks el, gstr. nc danqla biz hr sirri byan et, Bu fani hyatn aaraq slini yrt! Gl! Gl ki, Firidunlarn o ahlq ilindn, Bu dvr qalan bir dnsn, drdnsn sn. Sk qlbini, tk sirlri, et hr eyi izhar, Syl, de grk, bir harada qald o ahlar?! Noldu o Firidunu-Keyin axr, kam, Kim sald o Cmidin lindn dolu cam?! Qbrin evin mhtac olub mr edn onlar, www.ocaq.net
231

Hikmt kitabndan yaranan birc vrqsn,

Slh eyldilr, ya ki, hl davadadrlar?!

Bu firq iind de grm qm, baharm, Dostluq iyi qnlnib, yoxsa ki, xarm?! Df byl cvab verdi sanb saydm hal, Ondan sorulan gizli i, sirli sual: - Onlar, - dedi, - indi ham asayi yardr, Dnyann iindn ox uzaq ayr-knardr, N heliy getmklrin alayr onlar. N bo, havay, bir hvs doru gedirlr, ndi sni z yanlarna dvt edirlr. At bolua bu fani cahan, daha bsdir, Gl km cahan qeydinin ox, nki bsdir. Artq hzr et, rxn vurub sk bu hsari, Qoyma gzn yolda, dat tk bu hsari. Bu fani cahan mlkn gndrdi ki, onlar, Mndn eidib yrnsn oxlu yalanlar. Bu alm bal qalasan hr zaman, hr an Alsn sni auin bu bhli dvran... Meyv gtirn bir aac ksdilr onlar, Bir dair ksdi bu aacdan iti minar Atlr iind ridib dalar, yeksr Hazrladlar, boynum n drl prklr, Dilsiz ba onlar ayrb z bdninidn, Soydu drisin taki bu gn hasil oldum mn. Olduqca raftli, ncabtli hmdm, Bir rr, bir od, bir d qlncdan yedilr qm. Df klin ddm qutarb taki bir axam, Surtl, gzllikl zm ald bir itmam. ndis yetn hr avara, hr bir dbsiz, Sillyl vurur am shr, hm d sbbsiz. Bir an bu zamann olaraq drdin qafil, Bir mn trf meyl el, bari mn ver dil! N mmlkt stnd kib drdi, olub xar,

www.ocaq.net

232

Bu xzn, bu gvhr n bilirsn ki, neindir, Hardan dnrsn ki, o rahtlik iindir. Dhrin hr olan cvrn, gl, at ryindn, z qlbin hm zglr verm zab sn. Sn d, a mnni, dil gl khn zamandan, Kemi olan-olmazdan el bir biz elan. rxi-flkin sillsinin zrbi gcndn, Df tk soyulan min dridn syl, dan sn. Syl o Fzuli ki, db drd mlaldan, Birdflik z knln ksin o mahaldan. Xo ol ks ki, cam tutub qlbin hmdm, Bilmir gec-gndz ndi, ya ki ndi drdi, qm. Hr gn mey iib, zvq batb, mst dbdr, Bilmir ki, bu alm ndi, srmst dbdr.

NC CAMIN KEYFYYT Ey saqi, l at bady, ol cvhri-meydn,

Bir mey ki, onun arzusunu gylr yerdn Cmidlr aparm, ver iim, ykslim, ey can, Ver, ver ki, odur, saqi, knl mlkn sultan! Ver ki, onu idikc olum bir ulu Cmid, Bir bad ki, vqil yanr indi d Cmid. Ver, sinlri yandran ol sari, saqi! Ver, glsn onun vq il knlm ota. Srxolua, ver, od vuraraq, yandraraq mn, Atkdlik qapsn rpm rkdn. Gl, saqi, o reyhan qoxulu badni doldur, Bir bad ki, keyfiyyti-insanla yoldur. Ver, ver, mn iim knlm min drl fq sa, Sirrin qapsn, gl, zm bir d mnim a! Verm yaral qlbim bundan bel zillt, www.ocaq.net
233

Cam il, sbu il, tez ol, nmi ykslt!

Ver nitqim alsn bu gln cam il birdn, dikc sn tptz bir rmz am mn.

TAR V NG L SHBT Mclis quraraq bir gec bir ey saya Nur spmi idi hr trf bad ira. dikc bam qzd, rk zvq il doldu, Bir xeyli zaman tar il ng hmdmim oldu. Sordum ona: Ey zari-zbun, syl, n ar, Neyin yen da, da ridir, sndki nal? Tar z-zn qovrularaq sirr sapndan, Ad dyn, syldi: Ey hmdmim insan! Nemt vernim vard mnim, bil ki, zllr, Balanm idi qlbin qlbimdki tellr. l vurmu idim eqin, eqil yanardm, Ehsan dnizind zm rq sanardm. Ltfil yarandm, alaraq qlbimi onlar. Nemtdn uzaq tullad, baland fram, Hicran qmi oldu mnim ol mli iram. Ddm bir uuq da kimi, endim ucalqdan, evrildi visal, gndzm oldu bi-hicran. rxin bu iindn olub avar, yxldm, Dhrin azarndan ryim yand, sxldm. Dnm flki qat-qat olan drdi, blasi, Bu nv il zar etdi olub qlbim asi. Hr yksliin drdi hyatm boyu, ey dil, Mey tk, mz tk etdi zmdn mni afil. Kemiki cmiyyt daha he dmdi yad, vvlki hvalr uaraq getdi d bad. www.ocaq.net
234

Bu yolda deyildi mn varlq sz he yar,

Srritni blk taparaq bir d tutum mn. Dz-doruca bir mqsd sahib olub ondan, z mqsdimi hasil edim taki uzaqdan. Lakin bu frh, zvq midsizliy yetdi, Faniliy ddm d mr heliy getdi. Yz xarlq il birsi mni tutdu, apard, Bu halsa btn qlimi, huumu qopard. Sandm aparrlar yen d drd, blay, Hsrt qoyacaqlar frh, zvq, sfay. Balanm apard mni mnzil bu insan, Taprd da tlimin bir katibin lan. Bu, bxti cavan, qddi bkk birc qocayd, Yaxyla yaman grm idi, fikri ucayd. Enmi grnrd ba dhrin zabndan. Fikrind idi z iinin hr zaman, hr an. Grmd mnim tk ba ox mhnti-ruzgar, Ruzgar da daim grnrd gec tk tar. Thqiq eldik halmz xeyli drindn. Ki, xilqtimin trpnii onla yarand. Bambaqa olub il uzunu surti-hal, Arxamca gzib taki, tapa khn visal. Sevdim onu ruhn, o da n sevdi rkdn. Tapdm, mn nemt vern ol insan tapdm, Axr mn nemt vern ol bir can tapdm, Biz xeyli zaman qssli shralara getdik, kra ki, yen bir-birinin vslin yetdik. Bihud, bs sanma mnim szlrimi, ey can. Sanma vururam mn sn dm, hm d yalandan. Bir d bu fsad dnyann ayini zldn, www.ocaq.net
235

Qti-nzr etdim o hala bir daha qlbn,

hvali-m yyamn biz yrnrkdn,

Bu syldiyim xs o xs idi, o cand

Bu dvrd hr bir pedn afil olub mn.

Hal hlin mlum olan idir bu bayaqdan, Ki vsl sz daima domu o fraqdan. Gr zlm-flk ayr salrsa bu da yeydir, Bir gn glck onlar birldirckdir. Sn d, a mnni elm qlbini ox tng, ox m yeyirm, dada yeti, n ver, hal ver. Hicranm al tulla, vz dadl vsal ver! Bir vsl il nakam Fzuliy frh sa, Canlandr ln zvqn, pu keyfini bir a! Xa, bad in mst xrabatiy, hr an, Bad aparb qlini, hm huu bandan, He bir xbri yoxdu visal ayrlndan. Bilmir ki, bu dnyada ndir mhnti-hicran, Bas barna, bas qlbin, brk tut ki, dr cng,

Ta axradk bu crdir, yax dn sn.

DRDNC CAMIN KEYFYYT Gl, saqi, dr ol lalni ver n bandan, Bir lal ki, knlm kz olub vq dandan. Ver, ver n qdr sad canm, ver, bu iklr Bir gn glck qbrimin st bitcklr. Gl, saqi, ver ol badni, ol qrmz rngi, Bir bad ki, ancaq o silir dildki cngi. Ver, ver ki, iim hddn aan oxlu mim var, Ver ki, bu fna dhrd min bir lmim var! Ver, saqi, mrz mrhmini, drd dvan, Tvili rkin yaranan yax fan. Ver, ver ki, iim, yand knl, artd kdr, m, Ver, saqi ki, tviim yoxdur mnim hmdm. Artr ki, alsn siftim vq frhl, Sonra oturub vq frhl mni dinl. www.ocaq.net
236

Drdnc gln zvq il ta blbl olum mn, Qoy sirlrin izhar n bir dil olum mn.

UD L SHBT Yz n il bir gec bir bzm dzltdim,

Mn bu ii bir hikmt n brqrar etdim. Bir ud sdas bu zaman qalxd hvay, Yandm, ttnm xd mnim vci-smay. Sordum ona: Ey sirlr il eylyn lft! Sirr xznsinin xzndar, sahibi-nemt! Syl, de grm bir nec eydir ki, cahanda, Sirr hli d snsn, bu hava il yanan da! Kimlr sn yrtdi bu atli nvan, adlq aacm yand eitck bu havan. Bu shbti gl eyl mn bsbtn izhar, Bu ilrinin prdlrind, de, n sir var. Ki, taza havalar adna ox diribasan?! Candan xbrin var bel cansz yaayrkan! Bir para aacsan ki, havandr sar tellr, Bir zrr qlcm onu atd kl eylr! Fikrim budu gr olsa idi drdli fann, Bu vqt kimi qalmaz idi zrr niann, Qafilsn zndn ki, glr daima haln, Asuddi qlbin, ryin, yoxdu mlaln. z drdini z arzun il sylmyirsn, Dindirmslr he eyi izhar elmirsn. Mrvtli olan ud eidib syldi: Ey can, zzl gn ki, hazr olub xdm aray, He bir xbrim yoxdu sanb saydm haldan.

Ondan bridir dd canm zvq-sfay, Bu n, bu zvq ald tmamn mni mndn. www.ocaq.net
237

He bilmdim onlar mn axr nlr etdi,

Mstlik qapsn sndraraq xdm o gndn.

Onlar mni neyn v ndn tr dzltdi. Mndn deyil, lbt, bu doan xst fanlar, Ustadma sar adlm eylsin izhar. Bu qlbi skn drdli, hzin, nmlrimin, Ustadma get syl mnim mrhba min-min. Tkc mn mxsus da deyil, nli hallar. Onlar da gzir bixbr z hali-mindn, z ilrimin axrn bilmirm hm mn. Ancaq mni bu dnyada bir tkc quran var, Yalnz tk onun almas min nq edir izhar. Bu karxanada mn il sn altik, ey dost. Sntdn uzaq ayr, knar xilqtik, ey dost. Udun qulan bur, a mnni, edib lft, Akar elsin taki ndir sl hqiqt. Bur, bur ki, uca ssl ab dil biz bir-bir, z zat sfatini yan eylyckdir! Gl doruluu zahir el indi mcazdan, Znn etm Fzuli aacaq sirlri lan. Xo ol ks ki am shr mst, db ldn, Piri-mana oldu mrid can il dildn. Srmstliyindn tuta bilmir yer ayai, Bilmir ki, piyal ndi, ya hardad saqi. Burdan pay umar bzmd husuz oturanlar.

BENC CAMIN KEYFYYT Ver, saqi, o Kvsr qaran mey dolu camdan Ol cam ki, behit hurilri tndir ondan. Ver, saqi, linin quluyam, eq vfadar, Bu emdn onsuz da mnim czi paym var. www.ocaq.net
238

Ver, saqi, yetr, durma, Ymn lllrindn Al, al ki, qil sevdas divansr etdi, Al, ql olan hactim artq boa getdi. Aiq ryin ld tutan, ver ki, bu camdr, Ver, ver ki, onun xasiyyti sirlr aandr. Ver, bihu olum, sn d vz sirrimi ist. Ol lal kimi rngli kpn azn dur a, Ver, bihu olub, ta yxlm qollarn st,

Ta nu elyim, sn d qopar qlimi mndn!

Bu cam il gl xst dn ruhuma nur sa. Ver ki, bu camn qlb yatan nlrindn, Sir xznsinin yollarn bir d am mn.

SETAR L SHBT Bir gn namaz stnd durub qlb il lbir, Amaqda idim sirlrimi Allaha bir-bir. Gah scd qlb gylr bzn kilirdim. Bzn ayaq stnd durub, gah yilirdim, Birdn bu ibadt il srmst grnn mn, Qalxdqda setarn ssin tezc yerimdn. Ol dm, ryimdn yoxalb qad da taat, Yrtld bu ssdn hya prdm mnim heyhat! Sordum ona: - Ey drl sdalar vern iblis, Kafr kimi gl olmagiln odlara bais, Neyin yaranb trpniin qlb ziyyt, Yoxsa ki, xyaldan kilib xofi-qiyamt. eytan kimi hiyl evinin cvhrisn sn, Min drl bla xznsinin gvhrisn sn. Bir tordu snin qollarn stndki saplar, Bir tor ki, mr baasnn mrn ovlar. Yz yerdn az z belini balamsan sn, www.ocaq.net
239

Tat izini ta qapasan dildn, rkdn. O sindn Allaha ibadt yoxa getdi.

Hans sinni gri o kvdn vtn etdi, Bir barma ki, z sinni clb eldin sn, Asudliyin tsbihini tullad ldn. Gl sn d mnim tk el ndi bu oddan, Et tvb ki, qorxan kinr z gnahndan. Bu dm dil gldi o xbr sahibi, tnbur, z tutdu zl, sonra mn syldi: Bir dur! Gl olma, - dedi, - gizli qalan prdni yrtan, Vurma zm, olsa da eybim, sn, ey insan. Bu yolda ox oldu mn dost, hmniin, hmdm, He bir kiinin etirazndan yemdim qm. Bu gns mni tullayaraq rdd elyirsn, Yoxdursa kmkin bel d eylm gl sn. Dnyann iindn xbrin zrrc yoxdur, Xobxt ox is dnyada bdbxt d oxdr. Allahn o ehsan dniz qsl mkan, Bir yer ki, o yer adlanlr fv divan. De, mn tk adamdan oraya tozmu qanar he! O yerd gnah mlri kmk xatadr, ke! Qafilmisn aya, o krm sfrlrindn? O hr eyi qavrar, bunu drk eyl drindn. Rbt el tnbura, mnni, gl rkdn, Rbt el tnbura, mnni, gl rkdn, Rbt aaril ona da bir qap a sn. A bir qap ki, zahir olub nlr ondan, Qlblr glrk daim olar gl kimi xndan. Trkind Fzuli bulunub qorxmaz zabdan. Bu hali-bsatdan qoparar nlr hr an. Bihu aparb eylylr daxili-niyran. Bu zlm evinin mdn ac, zlm, zab, Xo ol ks ki, mst oyana qbr otandan,

www.ocaq.net

240

Xatrlada hvalna min qtr rab.

ALTINCI CAMIN KEYFYYT Gl, saqi, mn indis ver bir iri gvhr, Ver bir iri gvhr ki, odur ny cvhr. Ver, ver ki, iim ta tutulum feyz il vq, Alsn mni mndn, tutaraq cismimi zvq. Ver, saqi, o saf yaqut il dopdolu cam, Bir cam ki, tapar cml qil onda nizam. Ver, ver ki, bu tr ll il mrm baa atsn, Ver ki, saralan hrmi al rngl qzartsn. Bir mey ki, olur ar tapan, son vern ah, Bir mey ki, gda is dnr n ulu ah. Ver mayeyi-izzt suyunu, ver ki, yazq mn ah zvqn ta ki ayrm zvqi-gdadn. Ta qlbim mey zvq verib gzlrim nur, Bir cam dxi ltf el, ql mclisi prur. Altnc qdhdn qonaraq ql frast, Tapsn ryim haln izhar csart.

QANUN L SHBT Bir gn gec bir mclisimiz vard ki, ondan, ox-ox uzaa qam idi, drd, m hicran. Xo nmlr il edrk almi mmnun, Bir huri, mlk zl alrd iri qanun. Sir sandna xeyli onun oxar vard. Qapsn qil xzndar tkc aard. Bir lvh ki, basb yar kimi z barna bir ba, lrdi onun sinsin nqini nqqa. www.ocaq.net
241

Hm bir gmi ki, vard irsind gm, zr. Atm ykn sahil coun, dli yellr. Bir drdli, hzin nm eitck durub, ondan Sordum ki, de, ey nazl mlk, ivli canan! Eqin mnindn n gzl qnlr zdn? Bu ivd oldun btn aiqlr stn. Heyrtdym, heyrtdym ancaq sn, n sn Aiq adama oxamayrsan mlindn. Aiqlrin hval budur: am shrlr Onlar qm lindn ac gz ya tkrlr. Qorxaq kimi onlar qm lindn gl xardr, Byrnds, yzlrc zab, zlm oxu vardr. Onlar el bir xst ki, yox drdin qmxar, Taprd tbib dstin z cann onlar. Aylar il, illr il onlar kib hicran, Bir baqaca ey grmdilr vslin adndan. ox-ox ucadr nisbtn aiqlr rtbn, Syl, de grm, yoxsa mgr ayrd ivn?! Canannin aydn tbinin dilbrisn sn, Daim ona hma olub birg gzirsn. Bir yastq olubdur bana dost z hr an, Dostun zndir siftin hm d ki, ey can, Ayr gr bilmm sni he yar qucandan, Arzun, tlbin nki atr bsbtn ondan. Mmknd sninn gec-gndz yar sevmk, Dildarn lindn yapb qlbl pmk. De, hans sbb sald da bu rtby byl, Bu xsty z sirrini gl doruca syl! Canana yetimk yolunun sarban ol, gl, Mrdan i yrt biz, drd drman ol, gl, Qanun dedi: Ey mn kimi sst ryli insan, Mn ox demim sn sanayb saydn haldan, Bunlarla fqt qalmad raz mn dost, yar, www.ocaq.net
242

Aldanmad bu hiyllr, uymad onlar.

Rsvaylq etdim zm drd salb mn, Mxfi iim stnd btn kedim zmdn. Kim hr n dedi mn qulaq asdm, qbul etdim, Ba ydim ona, mn zm adi qul etdim. Baxdm v gz oldum ki, qlb dostuna hrmt, Hu hli ed blk mn birc nsiht. Varkn demy mnd az, sakit olub mn, Bir klm d sz sylmdim he ks qlbn. Gr cismimi ksdi bir adam xmad qanm, Ykslmdi almlr atli fanm. hli-dil mn balayaraq bel, aaraq sr, Axtardm rklrd sadt uzun illr. Bu nv il ta can qbul eyldi canan, atdm byk ehsanlara, xltlr ondan, ym zn, dost sn ram olsun, amandr, Eq hli bu bir qayda ki, rsvayi-cahandr. Sn d, a mnni, oxu, qanundan al ibrt, Neyin sni pul byl sir etdi, n hact?! Aiqlik hara, pul hara, et bir bunu izhar?! Gl qorxma pulun yoxluuna, alama zinhar. Sn sim zr il grrm zarsan, a frsiz, Yansan da Fzuli kimi yan at zrsiz. Xo ol ks ki, xmad he bir zaman haldan, Sar kimi drd bir trf etmdi cvlan, Bir xlt kimi o, mey kpnn altna yatd, O xlt kimi daim mey doru qlm atd.

YEDDNC CAMIN KEYFYYT Gl, saqi, ver ol qnd hr zvql bal, Bir ey ki, ar qn kimi drdi-visal. www.ocaq.net
243

Ver, ver mn iim, etm mni bir daha tlxkam, Saqi, o kmal il dolu n ki vardr, Bir n ki, hal hlin, kamillr yardr, Ver, ver ki, iim, usun uzaq drd mlalm, Bu chdl artsn daha da ql kmalm. Gl, saqi, o yaqut kimi xo rngli camdan, Namus isiyin zli bir da olandan, Ver ki, zm zvq-fa nq elsin qoy Bu knlm namus il ar bx elsin qoy. Artr daha da mstliyimi ta ki, iib mn, Yeddinci qdh il olum qafil zmdn. Bu n il mn keirib zvqli hallar, Utanmayaraqdan elyim halm izhar.

Tlxkamlq il saxlama cam tk mni sbh am.

MTRB L SHBT Bir yerd idim bir gec mn, mtrib olanda, Bir cnnt evrildi mnim mclisim onda. Sordum ona: - Ey qlbim aan hmdmim insan, Qaldr gy min n duyaq blk sazndan. Mtrib eidib qalxd, haman sazsz liyl, Nitqiyl tutub qollarn balad sazn, Ksdi yolunu, qarsn saxlad sazn, - Bu rutb ndir? Sordum ona, syl bir, ey yar, Bir rtb ki, zatnda taplmaz dolaqlar? Mtrib dedi: - Ruhani olan feyzdi, feyzim, Nadanlq olar, eyr knl verm, n lazm. Qeyri ks bu dhrd meyl etm, ey insan. www.ocaq.net
244

Cismiyl, baiyl v o mnal diliyl,

Dost sirrini dostun ryindn eit hr an. z sirrini ama ney, saxla onu pnhan, Dfdn uzaq ol ki, ii ah il fandr, Bir sill il hr eyi dnyay aandr. z sirrin il ngi dxi eylm mhrm, z sirrini tnbura da gl ama ki, sndn, Gizli iini yrnckdir sn dmn. Qanundan uzaq gz, ona sirr ama, knar dur, zhar elmkin n onun yz dili vardr. Bu firq haram oldu btn xalqa ki, onlar. Dnya bazarnda ham yolbilmz olurlar. Syl, de grm, mazidn he bir xbrin var, Ki, bir ne rdd etdi mantlri ruzgar?! n cansz olanlar tuta bilmzlr mant, Ruzgar sn taprd ki, min drl xyant, Yad ldn onu qoruyasan ta uzun illr, Bir gn d glib sndn ala tapran llr. Hr cansza gl sn elm sirrini izhar, Qorx ki, bu qza, rxi dolanmda xilaf var! Hikmtlr aan nitqdn he olma uzaq sn, nsan bdnind budu can, nki zldn. Hu hli xyal etdi ki, guya bu cahanda, Dinmz oturanlar d, can var dananda. Bu dnyada yalnz qalacaqdr quru bir ad, Sn d el sz syl ki, daim olasan yad. vaxt sn ol szlri gl eyl ki, tkrar, Tkrar n tn yeyib olmayasan xar. Aydnlada bilsin biz min drl rit. Qlbind olan dinini gl eylm izhar! z szlrini daima nql et aq-akar. www.ocaq.net
245

n az aqdr, danar hrzv hdyan.

n kim qulan bursa ab sylyck, hm.

yl el ki, badan-ayaa szn lbt

Hr vaxt, a mnni, ki lin yetdi sul, Mclis bzyn ol o gn hli-qbul. Qeyrilrin hvaln vsf etm, uzaq qa, Bir klmd z halnz nql edrk a. Fzuli kimi mn d qalb dhrd un lal, Glmir hnrim nql edib akar elyim hal. Xo ol ks hr yerd mnim tk dolu camdan, Meydn, mzdn shbt aar daim, hr an. Bir mey, mz ki, hr ks ta ruzi-zldn, Keyfiyyti mlumdur he dmdi ldn.

www.ocaq.net

246