Professional Documents
Culture Documents
Aidpu Sk
jg si] Xr Zr
Tm idnAelA
Zret/ Vr AkAz o p]iTbI s]iX kreln.
Tem p]iTbI spU,R zU iCl; p]iTbIet ikC
iCl n. 2 kAer Ab]t iCl jlrAiz Ar Verr
A es jlrAizr pr idey eBes ebAiCl.
3
tArpr Vr bleln/ "AelA Puwk? tKn AelA
Puwet Zr krl. 4 AelA edeK Vr buJeln/ AelA
BAl. tKn Vr kAr eTek AelAek p]Tk
kreln. 5 Vr AelAr nAm ideln "idn/ bM
kAerr nAm ideln "rAi^.
sYA hl bM esKAen skAl hl. hl Tm
idn.
i tIy idnAkAz
tArpr Vr bleln/ "jlek BAg krbAr
j AkAzmelr bYbS ehAk? 7tA Vr
pm idnmAC o pAKI
AkAzmelr s]iX ker jlek p]Tk kreln. k
20
BAg jl AkAzmelr per Ar BAg jl
tArpr Vr bleln/ "b kAr jIb A,Iet
AkAzmelr nIec TAkl. 8Vr AkAzmelr jl pU,R ehAk Ar p]iTbIr oper AkAez obAr
nAm ideln "AkAz. sYA hl Ar tArpr skl j b pAKI ehAk.21sutrAM Vr b b jlj
hl. wA hl itIy idn.
bM jel ibcr, kreb mn smS A,I s]iX kreln.
enk kAr sAmui@k jIb reyeC bM es sb
tIy idnZkenA jim o gACpAlA
Verr s]iX? yt rkm pAKI AkAez oe essbo
9
tArpr Vr bleln/ "AkAezr nIecr jl Vr bAnAeln. bM Vr edKeln bYbSAwA BAl
k jAygAy jm ehAk yAet Zken fA[ edK heyeC.
22
yAy. bM tA- hl. 10Vr Zken jimr nAm
Vr smS A,Iedr AzIbRAd kreln.
ideln/ "p]iTbI bM k jAygAy jm jelr Vr sAmui@k A,Iedr sMKYAb]i ker smu@ Birey
nAm ideln "mhAsAgr. Vr edKeln bYbSAwA BAl &ulet bleln. Vr p]iTbIet pAKIedr sMKYAb]i
heyeC. 11tKn Vr bleln/ "p]iTbIet GAs ehAk/ kret bleln. 23sY hey egl bM tArpr skAl
zsdAyI gAC o Pelr gACpAl ehAk. Pelr hl. BAeb pm idn ekew egl.
gACilet Pl Ar Pelr eBter bIj ehAk.
x idnfA[Ar j jAenAyA r o mAnx
u
etYk id Apn Apn jAetr bIj s]iX krk.
24
sb gACpAl p]iTbIet ebe Wk. Ar tA-
tArpr Vr bleln/ "nAnArkm A,I p]iTbIet
hl. 12p]iTbIet GAs Ar zsdAyI id p p ehAk. nAnArkm b AkAerr j-jAenAyAr
hl. AbAr PldAyI gACpAlAo hl/ Pelr eBter Ar buek ehew clAr nAnArkm eCAw A,I ehAk bM
bIj hl. etYk id Apn Apn jAetr bIj cr sMKYAy tAedr sMKYAb]i ehAk. tKn eymn
s]iX krl bM Vr edKeln/ bYbSAw BAl heyeC. itin bleln sbikC sp hl.
13
sYA hl bM skAl hl. BAeb hl tIy idn.
6
c&u TR idnsy
U /R cA d o tArA
tArpr Vr bleln/ "AkAez AelA Puwk.
AelA idn eTek rAi^ek p]Tk kreb.
14
Aidpu Sk 1:25-2:22
25
mAnb jAitr Zr
4
2
qtrI kreln bM es mAnuexr nAek P<u idey A,bAyu
ebz krAeln bM mAnuxiw jIb hey Wl. 8 tKn
Bu Vr pUbRidek kiw bAgAn bAnAeln Ar es
bAgAniwr nAm ideln dn bM Bu Vr tAr s]iX
kr mAnuxiwek es bAgAen rAKeln. 9 bM es
bAgAen Bu V r sbrkemr su r b] ( bM
KAeApeyA Pl edy mn itiw b]( erAp
kreln. bAgAenr mAJKAniwet Bu Vr erAp
kreln jIbn b](iw y BAl bM m ibxey |An
edy.
10
dn het k ndI bAiht hey es bAgAn
jlis) krl. tArpr es ndI ibB) hey cAriw
eCAw eCAw DArAy pir,t hl. 11Tm DArAiwr nAm
pIezAn. ndIDAr puerA hbIl edziwek iGer
bAiht. 12:es edez esAn reyeC Ar t <c
mAenr. CA edez g@bY/ gala Ar mUlYbAn
egAemdkmi, pAoy yAy.
13
itIy ndIr nAm gIehAn/ ndIiw smS kUz
edziwek iGer bAiht. 14tIy ndIiwr nAm
ihekl. ndI zUiry edezr pUbR idek bAiht.
c&uTR ndIiwr nAm PrA.
15
Bu Vr k]ixkAj Ar bAgAenr r(,Aeb(e,r
je mAnuxiwek dn bAgAen rAKeln. 16Bu Vr
mAnuxiwek Aedz ideln/ "bAgAenr ey ekAno
b]e(r Pl &uim eKet pAer. 17ik ey b]( BAelA
Ar m ibxey |An edy es b]e(r Pl kKno
eKey n. yid &uim es b]e(r Pl KAo/ etAmAr
m]&uY heb?
Tm nArI
tArper Bu Vr bleln/ "mAnuexr in>s
TAkA BAl ny. Aim oek sAhAyY krAr je or
mt Ar kiw mAnux qtrI krb.
19
Bu Vr p]iTbIr oper smS pZ Ar
AkAezr smS pAiK qtrI krbAr j m]i%kAr
DU i l bYbhAr keriCeln. Bu V r sm S
pZpAKIek mAnuxiwr kAeC iney eln Ar mAnuxiw
tAedr etYekr AlAd AlAd nAm idl. 20mAnuxiw
smS g]hpAilt pZ/ AkAezr smS pAiKr bM
re,Yr smS bA,Ir nAmkr, krl. mAnuxiw
sMKYA pZ-pAKI edKl ik es tAr eyAgY
sAhAyYkArI kAek edKet epl n. 21tKn Bu
Vr es mAnuxiwek Kub gBIr Geu m AC kreln.
mAnuxiw yKn Geu mAiCl tKn Bu Vr tAr p<Ajerr
kw hA ebr ker ineln. tArpr Bu Vr
eyKAn eTek hAiw ebr keriCeln esKAnw cAm
idey eFek ideln. 22Bu Vr mAnuxiwr p<Ajerr
es hA idey !tir kreln kjn SI. tKn es
18
Aidpu Sk 2:23-3:22
3
SIek Bu Vr mAnuxiwr sAmen iney eln. 23bM
es mAnuxiw bll/
"bezex AmAr s#z kjn hl. AmAr p<Ajr
eTek tAr hA/ zrIr eTek tAr edh qtrI heyeC.
eyeh&u nr eTek tAr s]iX heyeC/ eseh&u 'nArI
bel r pircy heb.
24
j purx iptmAtAek tYAg ker SIr
se imilt hy bM BAeb jen k hey yAy.
25
tKn nrnArI l iCl/ ik esje tAedr
ekAn lAebAD iCl n.
pAepr Zr
Bu Vr yt rkm b A,I s]iX keriCeln es
sbelAr meDY sAp sbecey cAlAk iCl. sAp
es nArIr se kw cAlAik kret cAl. kidn
sApw es nArIek ije|s krl/ "nArI/ Vr ik
bAgAenr ekAno gAeCr Pl n eKet sitY Aedz
ideyeCn
2
tKn nArI sApwAek bll/ "n? Vr t beln
in? bAgAenr sb gACelA eTek Amr Pl eKet
pAir. 3ZDu kiw gAC AeC yAr Pl ikCet eKet
pAir n. Vr AmAedr beliCeln/ 'bAgAenr
mAJKAen ey gACw AeC/ tAr Pl ekAnmet KAeb
n. mn ik gACw eC<Aebo n Cel mreb.
4
ik sApw nArIek bll/ "n/ mreb n. 5Vr
jAenn/ yid etAmrA gAeCr Pl KAo tAhel
etAmAedr BAelA Ar mer |An heb. Ar etAmr
tKn Verr mt hey yAeb?
6
es nArI edKl gACw sur bM r Pl
suSVA/ Ar eBeb es e%ijt hl ey gAC
tAek |An edeb. tA nArI gACwAr eTek Pl iney
eKl. tAr SVAmI esKAen iCl/ tA es SVAmIeko
Pelr kw wkerA idl Ar tAr SVAmIo esw
eKl.
7
tKn es nArI o purx jenr meDY kw
pirbt$n Gwl. eyn tAedr ecAK Kuel egl Ar
tAr sb ikC BAeb edKet Zr krl. tArA
edKl tAedr ekAno jAmAkAp en. tAr l.
tA tAr keykw fmuerr pAt ejAgA ker
eselAek jue jue eslA krl bM eselAek
epAzAk iheseb prl.
8
Bu Vr ibekl ebl bAgAen ebAiCeln.
tAr pAeyr z Zen es purx o nArI bAgAen
gACilr mAJKAen igey luekAl. 9 ik Bu Vr
purxiwek fAkeln/ "&uim ekATAy
10
purxiw bll/ ''ApnAr pAeyr z Zen By
eplAm. Aim ey l. tA Aim luikey AiC.
11
Bu Vr mAnuxiwek bleln/ "ek bll ey
&uim l etAmAr l kreC ekn ey gACwAr
16
20
Aidpu Sk 3:23-4:24
Kn mAnuxw jIbnb]e(r Pl epeo eKet pAer.
Ar t yid KAy tAhel or icrjIib heb.
23
sutrAM Bu Vr mAnuxek dn bAgAn tYAg
kret bADY kreln. ey BUim eTek Admek !trI
kr heyiCl/ bADY hey es es BUimet kAj kret
TAkl. 24Bu Vr mAnuxek bAgAn eTek tAiey
ideln. Bu krb dUtedr bAgAenr ebz peT
pAhArAy rAKeln bM itin Aenr kw
trbAireko esKAen rAKeln. jIbnb]e(r kAeC
yAbAr pTiw pAhAr edbAr j trbAiriw cAridek
ll kriCl.
Tm pirbAr
Adm o tAr SI hbAr meDY eyQn spkR hl.
hb kiw izZr j idl. izZiwr nAm rAK
hl kiyn. hb bll/ "Bur shAytAy Aim kiw
mAnuexr rp ideyiC?
2
per es Ar kiw izZ sb krl. izZiw
hl kiyenr BA ehbl. ehbl hl emxpAlk Ar
kiyn hl k]xk.
Tm Knu
Psl kAwAr smy Bur je kiyn ikC phAr
iney l. kiyn e(et y PileyiCl tAr eTek
ikC Psl iney l. Ar ehbl Bur je tAr
emxpAl eTek bACA kr esr emxelAr esr
Mz iney l.*
Bu ehbl o tAr phAr h, kreln/ 5 ik
Bu kiyn o tAr phAr tYAKYAn kreln. et
kiyenr BIx >K Ar rAg hl. 6Bu kiynek
ije|s kreln/ "&uim rAg krC ekn etAmAr muK
ibx ekn 7&uim yid BAl kAj kr/ tKn Aim
etAmAy h krb. ik yid Ay kAj kerA es
pAp TAkeb etAmAr jIben. etAmAr pAp etAmAek
Aye% rAKet cAy/ ik etAmAek es pApek
Aye% rAKet heb.*
8
kiyn tAr BA ehblek bll/ "celA/ mAeW
yAoyA yAk. tKn kiyn Ar ehbl bAer mAeW
egl. tKn kiyn tAr BA ehbelr pr J<Aipey
pe tAek htY krl.
9
per Bu kiynek ije|s kreln/ "etAmAr
BA ehbl ekATAy
kiyn bll/ "Aim jAin n. BAeyr pr
njrdAir kr ik AmAr kAj
10
tKn Bu bleln/ "&uim ik kerC etAmAr
4
BAek &uim htY kerC tAr r) mAiwr nIec eTek
AmAr ee ickAr kreC. 11&uim etAmAr BAek
htY kerC bM etAmAr hAt eTek tAr r) enoyAr
je p]iTbI ibdI,R heyeC. tA Kn/ Aim
BUimek iBzAp edb. 12tIet/ &uim gACpAl
lAigeyC bM etAmAr gACpAlAr BAl bAb]i
heyeC. ik Kn &uim gACpAl lAgAeb bM mAiw
etAmAr gACpAl bAet Ar sAhAyY kreb n.
p]iTbIet etAmAr ekAno bAI TAkeb n/ &uim k
jAyg eTek Ar k jAygAy Guer Guer ebAeb.
13
tKn kiyn bll/ " zAiS AmAr pe( Kub
ebzI? 14edK/ &uim AmAy inbRAsen eyet bADY krC.
Aim etAmAr kAeCo Aset pArb n/ etAmAr se
Ar AmAr edKAo heb n? AmAr ekAno GrbAI
TAkeb n? Aim p]iTbI jue k jAyg eTek
Ar k jAygAy Guer ebAet bADY hb bM AmAy
ey edKeb es htY kreb.
15
tKn Bu kiynek bleln/ "n/ Aim t
Gwet edb n? etAmAy yid ek htY ker tAhel
tAek Aro ebzI zAiS edb. tKn Bu kiyenr
gAey kw icH ideln yAet ek tAek htY nA
ker.
3-4
kiye nr pirbAr
kiyn Bur kAC eTek cel l bM denr
pUbRidek enAd nAmk k edez bAs kret lAgl.
17
kiyenr se eyQn spek$r Pel tAr SI
kiw pue^r j idl. tAr nAm rAK hl henAk.
kiyn kiw ngr p%n ker tAr nAmo pue^r nAem
rAKl henAk.
18
henAekr rd nAem kiw pu^ hl. redr
pue^r nAm mhy
A eyl. Ar tAr pue^r nAm mTUzAeyl.
Ar tAr pue^r nAm elmk.
19
elmekr jn SI iCl. kjenr nAm Ad/
Ar kjenr nAm is. 20AdAr geB$ j hl
yAbelr. yAr tAbuetbAs ker bM pZpAln ker
es jAitr jnk hl yUbl. 21AdAr pue^r
nAm yUbl. tAr sAnsit eTek ey jAitr s]iX
hl tAr bI, o b<Aiz bAjAy. 22elmekr SI
is k pue^r o k kAr j idl. pue^r nAm
&Ubl-kiyn Ar kAr nAm nym. &Ubl-kiyenr
sAnsit iptl o elAhAr kAej d(.
23
elmk tAr SIr ee bll/
"Ad Ar is/ idek kAn dAo. elmekr
SIr/ AmAr kT ezAenA? kw elAk AmAy
emeriCl/ tA tAek Aim htYA keriC. kjn
ehbl l A(irk eTR/ ''ehbl tAr TmjAt emxedr
tr, AmAy AGAt keriCl/ tAr bdel Aim tAek
meDY eTek keykiw eniCl/ ibezx ker tAedr cibR.
htYA keriC.
ik heb Tb ''&uim yid ict kAj nA kr teb pAp
24
kiynek htYAr zAiS iCl sAt / elmkek
etAmAr edAregAAy GApiw emer TAek. es etAmAek cAy/ ik
htYAr
zAiS sAtA%r ebzI?
etAmAek tAek zAsn kret heb.
16
Aidpu Sk 4:25-6:9
Aidpu Sk 6:10-7:22
itin sbRdA Vrek nusr kretn. 10enAehr itn
pu^ iCl ezm/ hAm Ar eyP.
11-12
Vr nIec p]iTbIr idek #iXpAt kreln
bM edKeln ey mAnux t DbMs kereC. sbR^
ihMs k i*yAklAp. mAnux X bM inur hey
egeC bM inejedr jIbn nX kereC.
13
sutrAM Vr enAhek bleln/ "smS elAk e*AD
Ar ihMs idey p]iTbI pirpU,R kereC. tA Aim
smS jIb A,Iedr DbMs krb. p]iTbI eTek
sbikC mueC ePlebA. 14egAPr kAW idey kw
enQek bAnAo. enQekAr eBter enkil k( qtrI
kreb bM bAer kAW sMr(e,r je AlkAtr
lAgAeb.
15
"enQekAw 300 hAt lV/ 50 hAt co Ar
30 hAt <c ker qtrI kreb. 16CAedr eTek Ay
18 i nIec kw jAnAl qtrI kreb. enQekAr
pAezr idek kw drj qtrI kreb. perr
tl/ mAeJr tl Ar nIecr tl BAebenQekAr
itnew tl TAkeb.
17
"bAr y bliC/ mn idey ezAenA. p]iTbIr
per Aim k mhAAbn GwAebA. AkAezr nIec
yt jIb A,I AeC/ sb DbMs krebA. p]iTbIr
smS ikCr m]&uY heb. 18ik etAmAr se AmAr
kw ibezx ci) heb. &uim/ etAmAr SI/ etAmAr
pue^r/ etAmAr pu^bDr
U etAmr sbA enQekAet
Web. 19Ar p]iTbIr smS A,Ir eTek &uim kiw
ker purx Ar kiw ker SI ebeC eneb. &uim
b tAedr enQekAet &uel eneb bM etAmAedr
se tAedro b<Aicey rAKeb. 20smS rkm pAKIr
kiw ker ejA/ smS rkm pZr kiw ker
ejA bM mAiwet buek ehew cel esrkm sb
A,Ir k-k ejA K<uej ebr kerA. p]iTbIet
yt rkm jIbj AeC es sbelAr k ejA
SI purx ejAgA ker etAmAr enQekAet tAedr
b<Aicey rAKeb. 21etAmAedr j Ar A pZpAKIr
j smS rkm KAbAro b ejAgA ker
rAKeb.
22
smS ikC enAh kreln. Vr eymn
A| ideyiCeln/ enAh sbikC iWk esBAeb pAln
kreln.
bAr Zr
tKn Bu enAhek bleln/ "&uim ey kjn s
mAnux t Aim l(Y keriC. mnik yuegr
X elAekedr meDYo &uim inejek s ereKC. sutrAM
etAmAr pirbAerr sbAek iney &uim igey enQekAet
oeWA. 2p]iTbIr smS Zic pZpAKIr* sAt sAt
ejA bM A etYk pZr k k ejA
6
nAo. smS pZpAKIedr &uim enQekAet etAmAr
se eneb. 3 smS rkm pAKIr sAtiw ker ejA
eneb. r Pel p]iTbIr A smS pZpAKI Aim
DbMs ker ePlAr pero sb pZpAKI spU,B
R Aeb
4
bMzelAepr hAt eTek r(A pAeb. Kn eTek iWk
sAtidn per Aim p]iTbIet bl bxR, GwAebA. 40
idn 40 rAt Der b]iX heb. Aim p]iTbIr smS
jIb A,I DbMs ker edb. y ikC Aim s]iX
keriC/ sb iniH hey yAeb. 5 Bu y y kret
bleln/ enAh es smS kreln.
6
yKn es bxR, Zr hl tKn enAehr bys 600
bCr. 7 enAh bM tAr pirbAr mhAAbn eTek
pir^Ae,r je enQekAet ebz kreln. enAehr
se tAr SI/ tAr pue^r o pu^bDr
U A sbA enQekAet
8
iCeln. smS Zic o Zic pZpAKI bM mAiwet
yAr buek ehew cel essb A,I 9 enAehr se
enQekAet igey Wl. V r eymniw Aedz
keriCeln iWk etmnBAeb SI o purex juiw eb<eD
smS pZpAKI enQekAet cel/ 10sAt idn per
Zr hl Abn. p]iTbIet Zr helA bx$A.
11-13
enAhr 600 tm bCerr itIy mAesr 17 tm
iden smS BUgB$S Sbn ePew ebirey l bM
mAiw eTek jl bet Zr krl. idn muxlDAer
b]iX Zr hl/ b<AD eBe[ egl bM smS p]iTbI
jlAibt helA. es k iden muxlDAer b]iXpAt
Zr hl/ eyn AkAezr smS jAnAlA Kuel egelA.
40 idn Ar 40 rAt Der smAen b]iX helA. es
idniwet enAh o tAr SI bM tAedr itn pu^
ezm/ hAm/ eyP Ar tAedr itn SI skel enQekAy
ebz kern. 14 sb mAnux Ar p]iTbIr yAbtIy
pZpAKI enQekAr meDY Ay inelA. sb rkemr
g]hpAilt j bM p]iTbIet yt rkemr pZpAKI
cel iPer Ar e ebAy sbA enQekAr eBter
inrAped TAkelA. 15smS j jAenAyAr/ pAKI
tYAid enAhr se enQekAet WelA. A,bAyu ibizX
smS rkm pZpAKI enQkAet ejAAy ejAAy TAkl.
16
Vr eymn Aedz ideyiCeln/ enAh es nusAer
p]iTbIr yAbtIy A,Ir k k ejA enQekAet
WAel/ Bu bAer eTek enQekAr drj b ker
ideln.
17
p]iTbIet 40 idn Der b clelA. jelr mA^
*mz> <c het lAgl Ar es enQek mAiw eCe
jelr per BAsetTAkelA. 18jl bAet TAkl
Ar enQekA mAiw eTek enk <cet BAset lAgl.
19
jl t bAelA ey sbecey <c pbRtelA pyR
feb egelA. 20pbRtelAr mAT CAipey jl bAet
lAgelA. sbecey <c pbRetr pero 20 Puewr ebzI
jl dAAl.
21-22
p]iTbIr smS jIb mArA egl. itiw purx
o SI bM p]iTbIr smS j jAenAyAr mAr pl.
Aidpu Sk 7:23-9:7
7
smS b A,I/ srIs]p DbMs hey egl. Slcr yt
A,I VAs VAs eny tArAo mAr egl. 23BAeb
Vr p]iTbIek ekbAer pirAr ker ePleln.
Vr p]iTbIr smS jIb ijins DbMs ker
ePleln. smS mAnux/ smS j jAenAyAr/ buek
hA w smS A,I bM smS pAKI sbikC p]iTbI
eTek iniH hey egl. enAh Ar enAehr pirbArpirjn bM enQkAet Ay pAoy pZpAKI
ZDu wku Ae,r bezx p]iTbIet eb<ec TAkelA.
24
kwAn 150 idn p]iTbI ibpul jlrAizet feb
TAkelA.
bAr ezx
ik Vr enAhr kT Buel yAnin. enAh bM
enAehr enQekAy Ay pAoyA sb jIbjr
kTA Verr men iCl. p]iTbIr pr idey Vr
k bAtAs bey ideln. bM smS jl ser eyet
Zr krl.
2
AkAz eTek ibA bxR, b hl. BUgB$S
Sb,il eTek jl ingRt hoy b hl. 34
p]iTbIr pr eTek jlrAiz *mz> enem eyet
lAgl. 150 idn per jl tw enem egl ey
enQekAw AbAr mAiw SpzR krelA. enQk igey eWkl
rArewr kw pbRet. esw iCl sm mAesr 17
tm idn. 5 jl *mAgt> enem eyet lAgelA bM
dzm mAesr Tm iden pbRetr mATAelA jelr
per ejeg WelA.
6
Aro 40 idn per enAh inejr qtrI enQekAr
jAnAlAw Kuleln. 7 tArpr itin enQek eTek kw
dAkAk iey ideln. bM ytidn n jl enem
igey ZkenA fA[ edK idl ttidn es dAkAkw
enQek eTek e igey k jAygA eTek Ar k
jAygAy e ebAet lAgl. 8enAh kw pAyrAo
iey ideln. pAyrAw ZkenA fA[ K<uej pAy
ikn t enAh jAnet cAiCeln. itin jAnet
cAiCeln ey p]iTbI Kno jel feb AeC ik n.
9
p]iTbI tKno jel FAk/ tA pAyrAw bsAr
jAyg n epey iPer l enQekAet. enAh hAt
bAiey pAyrAwAek Der enQekAr iBter ewen ineln.
10
sAt idn per enAh AbAr pAyrAw iey
ideln. 11bM esidn ibekel pAyrAw jlpAeyr
kw kic pAt eW<Aew iney iPer l. p]iTbIet
ey AbAr fA[ ejeg Wet Zr kereC kic
pAtAiw tAr icH. 12sAt idn per enAh AbAr
pAyrAw iey ideln. ik bAr pAyrAw Ar
iPer l n.13tArpr enAh enQekAr drjAw
Kuleln. enAh tAikey Zken fA[ edKet epeln.
esw iCl bCerr Tm mAesr Tm idn. enAhr
bys tKn 601 bCr. 14itIy mAesr 27 tm idenr
meDY fA[ spU,R Zken hey egl.
15
Aidpu Sk 9:8-10:12
8
8
@A(Aresr BAeb enAh Guimey peiCeln.
itin yKn Gum eTek Weln tKn jAnet pAreln
tAr tr pu^ hAm tAr it ik kereC. 25tKn
enAh bleln/
"iBzAp knAenr per puk? tAek tAr
BAedr icrkAl dAs hey TAket heb.
24
26
10
eyPetr %rpru x
eyPetr pu^g, hl egAmr/ mAegAg/ mAdy/
ybn/ &Ubl/ emzk bM tIrs.
3
egAmerr pu^g, hl iSns/ rIP bM
etAgmR.
4
ybenr pu^g, hl lIz/ tzRIz/ ik%Im bM
edAdAnIm.
5
BUmDYsAgr el eyskl mAnuexr bAs tAr
skel eyPetr sAnsit. etYk pue^r injSV
BUim iCl. smS pirbAr b]i epet epet kiw
jAitet pir,t hy. etYk jAitr injSV BAx
iCl.
2
hAemr %rpru x
hAemr pu^g, hl kUz/ imzr/ pUw bM knAn.
7
kUezr pu^g, hl sb/ hbIlA/ s/ rym
bM sk.
rymAr pu^g, hl izb bM ddAn.
8
ineAd nAemo kUezr k pu^ iCl. kAl*em
ineAd dAr, zi)mAn purex pir,t hy. 9Bur
seu K ineAd kjn b izkArI hey Wl. esje
tAr se A elAekedr &uln ker skel bletA/
" mAnuxiw ineAedr mt/ mn ik Bur sAmeno
dAr, izkArI.
10
ineAedr rAj bAibl eTek izinyr edez
rk Od bM klanI pyR ibSt
] heyiCl. 11ineAd
zUe ro igeyiCl. ineAd zUr edez nInbI/
rehAebA-purI/ eklh bM 12erx,. :nInbI bM
eklehr mDYbtI$ BUBAeg erx, mhAngerr p%n hy.
6
Aidpu Sk 10:13-11:19
9
13
ezemr %rpru x
eyPetr b BA iCl ezm. ezemr kjn
%rpurx hl br bM br smS ih jnegAIr
jnk rep pirict.*
22
ezemr pue^r hl lm/ zUr/ PRkaxd/ lUd
bM rAm.
23
rAemr pue^r hl x/ hl/ egTr bM mz.
24
PRkaxedr pu^ ezlh/ ezlehr pu^ br.
25
berr pu^. k pue^r nAm eplg. tAr
Amel p]iTbI ibB) hy bel tAr nAm hy.
pue^r nAm y)n.
26
y)enr pu e ^r hl la e mAdd/ ezlP/
hsmRAb/ eyrh/ 27hedArAm/ xl/ idL/ 28obl/
bImAeyl/ izb/ 29oPIr/ hbIl bM eyAbb. r
sbA iCl y)enr pu^. 30pUbR idek* emxA bM
pAbRtY edezr mDYbt$I BUBAeg tAr bAs kret.
emxA iCl sPAr edezr idek.
31
r sbA iCl ezemr pirbAerr gRt.
pirbAr/ BAx/ edz o jAit nusAer tAedr
sAjAenA heyeC.
32
sbelA enAehr pu ^ edr pirbAr.
pirbArilr tAilk tAedr jAit nusAer St
kr heyeC. Abenr per pirbAril eTek
sAr p]iTbIet mnu`smAejr ibSAr heyeC.
21
11
Aidpu Sk 11:20-12:20
20
10
12
11
Aemr knAen tYAbtn$
t>pr Am imzr tYAg kreln. tAr SI
bM tAedr smS ijinsp^ iney Am
enegeBr meDY idey sr heln. tAr se tKn
elAwo iCl. 2 smy Am Kub DnI. tAr cr
pZ bM cr esAn o rp iCl.
3
Am tAr yA^ bYAht rAKeln. enegB tYAg
ker itin !beTel iPer egeln. esKAn eTek qbeTl
ngr Ar y ngerr mDYbtIR SAen egeln. KAen
Am o tAr pirbAr Aeg kbAr izibr SApn
keriCeln. 4 SAniwet kiw ebdIinm$A,
keriCeln. tA Am SAniwet Bur pAsn
kreln.
13
Aidpu Sk 13:1-14:13
14
Aidpu Sk 14:14-15:13
12
GeweC sm S Amek jAnAl. Am tKn Aenr/ eAl bM miek idey yAn. r yue
emArIyedr mir gACilr kAeC iziber bAs AmAy sAhAyY kereCn.
kriCeln. mi/ eAl bM Aenerr meDY
Aemr se eV rr ci )
prSprek sAhAyY krAr k ci ) iCl. tAr Amek
sAhAyY krAr kw ci)o keriCl.
sb GwnAbilr per Am dzRenr meDY
Bur kT Znet epeln. Vr bleln/
Am elAwek Ar kreln
"Am ic ekAerAn. Aim etAmAy r( krb.
14
elAw bI heyeC jAnet eper Am pirbAerr Aim etAmAy k mhpurSAr edb.
2
sbAek efek pAWAeln. tAedr meDY 318 jn izi(t
ik Am bleln/ "Bu Vr/ AmAy KuzI
!s iCl. Am tAr elAekedr pircAln ker krAr mt Apin ikC idet pArebn n. ekn
zedr dUer dAn ngr biD tAiey iney egeln. kAr, AmAr ekAno pu^ en. tA AmAr m]&uYr
15
es rAe^ itin o tAr !sr tikRet zedr per AmAr dezkIy dAs lIeyxr AmAr smS
A*m, kreln. tAr zedr prABUt ker spi%r %rAiDkArI heb. 3Am bleln/ "Apin
dezekr %er ehAb pyR ibtAit kreln. AmAy pu^ ednin. tA ey dAs AmAr Ger j
16
tArpr zr y y iDkAr keriCl/ es smS lAB kereC es- pAeb AmAr smS Dnspi%.
4
punrAr kreln. elAw/ elAewr smS nArI o
tKn Bu Aemr se kT bleln. Vr
B]tYedr pyR Am iPirey Aneln.
bleln/ " dAs etAmAr smS Dnspedr
17
tArpr Am kdlAey A mr o t A r se %rAiDkArI heb n. etAmAr inejr pu^ heb. bM
eyAgdAnkArI rAjAedr prAS ker tAr Aegr etAmAr rsjAt pu ^ etAmAr smS ikC r
jAygAy iPer eln. itin iPer el sedAemr %rAiDkAr pAeb.
5
rAj tAr se zAbI ptYkAy :Kn SAn
tKn Vr Amek bAer efek iney egeln.
rAjAr ptYk nAem pirict edK kret Vr bleln/ "AkAezr idek tAkAo. edK/ esKAen
egeln.
kt tAr. t tAr ey &uim ,et pAreb n.
Bib`et etAmAr bMzDerrAo rkm ,it heb.
6
m Iexdk
Am Vrek ibVAs kreln. bM Vr
18
Aemr
ibVAsek tAr DAim$ktA iheseb ibebcn
zAelemr rAj mIexdko Aemr se
7
sA(A kret egeln. mIexdk iCeln prApr kreln. bM Vr Amek bleln/ "Aim es
Verr kjn yAjk. mIexdk iney eln riw Bu/ iyin etAmAy bAibelr r eTek iney esiClAm/
o @A(Ars. 19Amek AzIbRAd ker mIexdk yAet edzw Aim etAmAy idet pAir. edz
&uim pAeb.
bleln/
8
"eh Am/ prApr Vr etAmAek AzIbRAd
ik Am bleln/ "Bu AmAr r/ edz
krn. Vr SVgR o mtRY s]iX kereCn .
ey Aim pAb tAr inyt ik
20
9
Amr prApr Verr zMs kir. itin
Vr Amek bleln/ "Amr kw ci ) krb.
zedr prAS kret etAmAek sAhAyY kereCn.
AmAy kw itn bCerr bACr/ itn bCerr CAgl
Ar itn bCerr emx en dAo. kw bAc pAyr
Am yuer smy y y epeyiCeln tAr eTek Ar kw GuGupAKIo en dAo.
10
k-dzmAMz mIexdkek ideln. 21sedAemr rAj
Am smS Verr kAeC en ideln.
bleln/ "Apin inejr je sb ereK idn. zr Am A,Iil htY ker bM itiwr iw ker
ey elAekedr iney egeC ZDu AmAr es elAkedr K ker Kil TAka-TAka ker sAijey rAKeln.
AmAek idn.
ik pAKIilek Am K kern in. 11per sb
22
ik sedAemr rAjAek Am bleln/ "prApr A,Ir mAMsKer je b b pAKI eC emer
Vr/ iyin SVgR mt$Y s]iX kereCn es Bur kAeC elA. ik Am esil tAiey ideln.
12
Aim zpT kriC. 23y ikC ApnAr tAr ikC
ebl bAet TAkl/ Fel pet lAgl sUyR.
Aim rAKb n. Aim itit kriC ey Aim ikC Aemr BIx, Gm
u epl bM ezx pyR itin Giu mey
rAKb n. mnik kw suet Tb juetAr iPeto peln. tKn enem l k BIx, kAr. 13tKn
n. Aim cA n ey Apin blebn/ 'Amek Aim Bu Amek bleln/ "etAmAr keykw kT ejen
b elAk bAineyiC.
rAK ic. etAmAr %rpurxrA ey edez bAs kreb
24
Aim ZDu eswku enb y AmAr eyAAr es edz tAedr ny/ esKAen tAr ibedzIbel g,Y
eKeyeC. ik edr Apin tAedr BAg idn. heb. bM es edezr iDbAsIr 400 bCr Der
yue y ijetiC t Apin iney yAn/ ik ikC etAmAr %rpurxedr dAs ker rAKeb bM tAedr
15
Aidpu Sk 15:14-17:4
13
pr nAn pIn kreb. 14ik tArpr ey jAit
etAmAr %rpurxedr dAs ker ereKiCl tAedr
Aim zAiS edb. etAmAr %rpurxr es jAit
tYAg kreb bM tAedr se iney yAeb b BAl
ijins.
15
''&uim inej bkAl jIibt TAkeb. zAiet
&uim ezx in>VAs tYAg kreb. etAmAr smAiD heb
etAmAr pirbAerr meDY. 16cAr j per etAmAr
A IySVjnr AbAr edez Aseb. tKn tAr
KAnkAr iDbAsI emArIyedr prAS kreb. etAmAr
A IySVjnedr mADYem Aim emArIyedr zAiS
edb. w Bib`et Gweb. kAr, emArIyr Kno
AmAr kAeC zAiS pAoyAr mt KArAp hyin.
17
sUyR S egel gA kAr GnAl. K krA
m]t pZil tKno mAiwr per pe AeC. es
smy n o eD<AyAr S m]t pZilr eDRk
Kilr mDY idey cel egl.*
sutrAM idn Bu Amek kw itit
ideln bM es nusAer Aemr se kw ci)
kreln. Bu bleln/ " edz Aim etAmAr
%rpurxedr edb. imzr nd bM PrA nedr
mDYbt$I ibzAl BUBAg Aim tAedr edb. 19w hl
eknIy/ kinxIy/ kdaemAnIy/ 20ih%Iy/ pirxIy/
rPAyIy/ 21emArIy/ knAnIy/ iggRAzIy bM iybUxIy
bMzilr edz.
18
dAsI k hAgAr
sArI iCl Aemr SI. tAr o Aemr ekAno
sAnAid iCl n. sArI imzr eTek kjn
dAsI eniCl. tAr nAm hAgAr. 2 sArI Amek
bleln/ "Bu AmAy sAn DAre,r (mt edn in.
tA &uim AmAr dAsI hAgAerr kAeC yAo. AmAek
kiw sAn dAo bM Aim es sAnek inejr
bel h, krebA.
Am sArIr ined$z nusr, kreln. 3 Am
knAen dz bCr bAs krAr per GwnA Gew. sArI
hAgArek tAr SVAmI Aemr kAeC pAWAeln. :hAgAr
iCl tAr imzrIy dAsI.
4
Aemr ArA hAgAr gB$btI hel. yKn es
kT jAnet pArl es Kub gibRt hey Wl bM
es BAbl tAr minb p I sArIr ecey BAl. 5ik
sArI Amek bleln/ "AmAr dAsI Kn AmAek
itrSAr ker bM r je &uim dAyI. Aim
16
mt
] egl r eTek ebAJ yAy ey Vr AhAemr se kr
ci)et "s kreln Tb ''sIl kreln. tKnkAr iden
yAr er se ci) kretn tAr m]t A,Iedr edehr eDRk
KAMezr meDY idey ehew igey ebAJAetn ey tAr inAbAn
bM bletn/ "yid Aim ci) B kir teb AmAro eyn
k pir,it hy.
su etr ci )r mA,
Aemr 99 bCr bys hel Bu tAr sAmen
AibB$ U t heln. Bu bleln/ "Aim
sbRzi)mAn Vr. AmAr je kAjil kerA
AmAr kTAmt celA bM speT jIbnyApn kerA.
2
w yid kerA tAhel AmAedr meDY kw ci)r
bYbS krb. Aim itit kriC ey etAmAr
bMzDredr Aim k mhAn jAitet pir,t krb.
3
tKn Am Verr sAmen ,Aem nt heln.
Vr tAek bleln/ 4"AmAedr ci)et iw AmAr
17
Aidpu Sk 17:5-18:7
14
19
18
15
k B]tYek owAek emer rAA krAr je bleln.
8
tArpr AhAm es mAMs Ar KAinkw D o
pnIr en itiT itnjenr sAmen rAKeln.
pirebzn krAr je AhAm sAmen dAiey TAkeln
bM tAr gAeCr CAyAy bes eBAjn kreln.
9
tArpr tAr ij|AsA kreln/ "etAmAr SI sAr
ekATAy
AhAm bleln/ "oKAen tAbur meDY.
10
tKn Bu bleln/ "Aim AbAr bskAel
Asb. tKn etAmAr SI sArAr kiw pu^ heb.
t A bu r eBtr eTek sAr smS kTAbAt$
ZniCeln. 11AhAm o sAr tKn rIitmt b] -b].
sAn j edoyAr bys sAr enkidn Aeg pAr
hey eseCn. 12SV BAbt> sAr y Zneln t ibAV s
kreln n. inejr men men sAr ehes bleln/
"Aim b] A heyiC Ar AmAr SVAmIo b] . sAn
sebr pe( AmAr enk ebzI bys heyeC.
13
tKn Bu AhAmek bleln/ "sAr hAseC.
sArA BAbeC ey sAenr j edoyAr pe( tAr
enk ebzI bys heyeC. 14ik Bur pe( ik
ekAno kAj Kub kiWn n? Aim eymn beliC/
AbAr bskAel/ etmn Asb. bM etAmAr SI
sArAr tKn sAn heb.
15
ik sAr bll/ "Aim hAis in? :kT
bleln kAr, itin By epeyiCeln.
ik Bu bleln/ "n. Aim jAin/ t sitY
ny. &uim ehesiCel?
16
tArpr es itnjn Agk yAoyAr je
eW dAAeln. sedAemr idek #iX ine(p kreln
bM sedAm iBmueK clet Zr kreln. tAedr
igey edoyAr j AhAmo tAedr se se
hAwet Zr kreln.
eV rr se AhAemr drAdir
Bu Apn men bleln/ "Kn Aim ik krb
t ik AhAmek blb 18AhAm eTek jlAB
kreb k mhAn o zi)zAlI jAit. bM AhAemr
je p]iTbIr smS mAnux AzIbRAd A heb.
19
Aim AhAemr sAeT k ibezx ci) keriC.
Bur C nusAer jIbnyApenr je yAet
AhAemr sAnsit o %rpurxg, AhAemr
A|A pAln ker tA bYbS keriC. w keriC
yAet tAr AyprAy, o s jIbnyApn ker. tAhel
Aim Bu/ itt ijinsil idet pArb.
20
tArper Bu bleln/ "ey indAr pAp esKAen
sMGiwt heC tAr j Aim sedAm bM GemArAr
ibre tI At$nAd ZeniC. 21yt KArAp bel ZeniC
tA sitY tt KArAp ikn t Aim inej igey
edKb. tAhel Aim initBAeb sb jAnb. 22tKn
tAr itnjn sedAm iBmueK hAwet Zr kreln.
17
Aidpu Sk 18:8-32
Aidpu Sk 18:33-19:20
16
Bur AhAmek y blAr iCl/ sb bl hey eBter ewen iney egl bM eBtr eTek drj
egl. bAr Bu tAr peT cel egeln bM AhAm b ker idl. 11tArpr tAr bAerr mArmueKA
inejr bAsSAen iPer egeln.
jntAr je ikC kw krl. Pel yubk/ b] /
sb bdmAz elAekr hey egl. r Pel yAr
elAewr itiTg,
bAir eBtr ejAr ker eFAkAr ecX kriCl tAr
esidn sYAy sedAm nger jn dUt eln. eBter eFAkAr drjA K<uej epl n.
tKn elAw ngerr ebz peT besiCeln.
sedAm het plAyn
itin dUtedr Aset edKeln. elAw BAbeln ey
12
tAr sADAr, piTk/ ngerr mDY idey ekATAo yAeC.
itiT jn elAwek ije|s kreln/ "etAmAr
elAw eW igey tAedr iBbAdn ker 2 bleln/ pirbAerr Ar ek ik zher bAs ker etAmAr
"mhAzyg,/ nuh ker kbAr AmAr bAIet Asun jAmA/ eCel/ emey ikMb pirbAerr Ar ek ik
bM ApnAedr esb krAr sueyAg idn. esKAen KAen AeC yid TAek tAhel tAedr Kn
ApnAr hAt-p Duey rAi^bAs kret pAern. jAyg eCe cel yAoyAr j belA. 13Amr
tArper kAl skAel AbAr ApnAedr gbY ngr DbMs ker edb. ngr ey kt KArAp t
iBmueK yA^ kret pArebn.
Bu ZeneCn. tA ngr DbMs ker edoyAr
dUt jn bleln/ "n/ Amr cek rAi^bAs j itin AmAedr pAiWeyeCn.
14
krb.
tKn elAw ebirey igey tAr A emeyedr
3
yAr
ibey kereC es emeyedr SVAmIedr TRA
ik elAw inejr bAIet tAedr iney yAoyAr
je pIApIi kret lAgeln. tA dUtr ezx jAmAedr se kT bleln. elAw bll/ "tAAtAi
py$ elAewr bAIet eyet rAjI heln. tAr elAewr kerA? (uin ngr eCe cel yAo? Bu zI
bAIet egeln. elAw tedr ikC pAnIy ideln. ngr DbMs krebn? ik tAr BAbl/ elAw
elAw tAedr riw bAiney ideln bM tAr es riw ebADhy tAmAz kreCn.
15
eKeln.
pridn eBAer es dUetrA elAwek tA ideln.
4
t
A
r
bleln/ " ngrbAsIedr zAiS edoy heb.
esidn sYAy Geu mAet yAoyAr iWk Aeg/ ngerr
nAn A eTek nAn bye sr b elAk elAewr bAiet sutrAM &uim/ etAmAr SI bM ey jn emey etAmAr
l. sedAemr essb elAekr elAewr bAI iGer kAeC TAek tAedr iney zI jAyg eCe cel
ePll bM elAwek ickAr ker fAket lAgl. yAo. tAhel ngerr se etAmr Ar DbMs
5
tAr bll/ "Aj sYAy yAr eseC/ ekATAy heb n.
16
tAr tAedr bAer iney s Amr tAedr sAeT
ik elAewr sb iley egl bM itin ngr
eyQn shbAs kret cA.
eCe yAoyAr bYApAer tA kreln n. sutrAM
6
elAw bAer ebirey es drj b ker idl. jn elAw bM tAr SIr bM emeyr hAt ecep
7
es jntAr ee elAw bll/ "n? bur/ Aim Drl. jn elAw bM tAr pirbArek inrAped
imnit kriC/ mn KArAp kAj ekAerA n. 8 edK/ ngerr bAer iney egeln. elAw bM tAr pirbAerr
AmAr iw emey AeC ekAno purx tAedr SpzR it Bu dyAlu iCeln. 17tA jn elAw bM
kerin. etAmAedr je Aim inejr kAedr edb. tAr pirbArek ngerr bAer iney eln. t<Ar
etAmr tAedr iney y KuzI kret pAerA. ik dy ngerr bAer cel el es jn dUetr kjn
ker itiT jenr it ikC ekAerA n. bleln/ "bAr A, b<AcAbAr je etAmr edQ
jn AmAr Ger eseC bM AmAr b edr dAo? Ar epCenr idek tAkAeb n. ptYkAr
r( krA ic.
ekAno jAygAet dAAeb n. yt(, n pbRet
9
eysb elAekr elAewr bAI iGer ereKiCl tAr ep<QCebtt(, ZDu edQeb. TAmel/ ngerr se
%r idl/ "AmAedr pT eTek ser yAo? tArpr etAmro DbMs hey yAeb?
18
tAr inejedr meDY blAbil krl/ " elAkw
ik elAw jnek bleln/ "mhAzyg,/
kidn itiT iheseb AmAedr nger bAs kret dy ker AmAy t dUer edQe eyet blebn n?
esiCl. Kn |An ideC/ Amr ik krb n krb? 19Aim ApnAedr esbkmA^/ tbu AmAr it
tKn es elAekr elAwek bll/ "Kn etAmAr ApnAedr sIm dy. dy ker AmAr jIbn r(
it oedr ecey Aro ebzI KArAp bYbhAr krb. kereCn. ik pbRt pyR smS pT edQeAbAr
tb es jnt elAewr idek igey eyet TAkl. (mt AmAr en. yid Aim Kub DIer yA teb
*em drj eBe ePlAr p*m.
ibpd Gweb bM Aim inht hb? 20edKun/ KAen
10
ik ey jn purx elAewr bAiet Ay kAeC kw Kub eCAw zhr AeC. Aim es zhr
ineyiCl tAr hWA drj Kuel ebirey es elAwek py$ edQe eb<ec eyet pAir.
33
19
Aidpu Sk 19:21-20:8
17
21
elAw bM tA r emey
esAyer bAs kret elAewr By kriCl. tA
itin o tAr emey pbRet bAs kret cel egeln.
esKAen tAr kw hAr meDY bAs kret lAgeln.
31
jenr meDY ey emey b es kidn eCAw ebAnek
bll/ "p]iTbIet sbR^ SI o purx ibey ker bM
tAedr sAnAid hy. ik AmAedr iptA b] heyeCn
bM AmAedr sAnAid idet pAer mn purx
KAen en. 32tA Amr iptAek cr @A(Ars
pAn kirey eb<z kirey edb. tArpr tAr se
Amr eyQnsm krb. AmAedr pirbAr r( krAr
je Amr BAeb AmAedr iptAr sAhAyY enb?
33
es rAe^ emey tAedr iptAr kAeC egl
bM tAek cr @A(Ars pAn kret idl. tArpr
b emey iptAr ibCAnAy igey tAr se eyQn sm
krl. elAw mn enzAS iCeln ey tAr ibCAnAy
ek kKn l bM ek kKn egl ikC bJu et pAreln
n.
30
34
20
Aidpu Sk 20:9-21:21
18
21
Aidpu Sk 21:22-22:13
19
bIemlekr se AhAemr drAdir
tArpr bIemlk o PIeKAl AhAemr se
kTA bleln. PIeKAl iCeln bIemlekr
!sbAihnIr DAn. t A r AhAmek bleln/
"etAmAr sb kAejet Vr etAmAr se AeCn.
23
sutrAM Verr sA(Aet &uim AmAy kw itit
dAo. it| kerA ey &uim AmAr o AmAr
sAnsitr it AyprAy TAkeb. itit dAo
ey &uim AmAr it bM ey edez bAs krC es
edezr it dyA prAy heb. itit dAo ey Aim
etAmAr it eyrkm dyAprAy/ &uimo AmAr it
esrkm dyAprAy heb.
24
bM AhAm bleln/ "Aim it| kriC ey
Apin AmAr it eyrkm Acr, kereCn
Aimo ApnAr it esrkm Acr, krb. 25tArpr
AhAm bIemlekr kAeC kw iBeyAg kreln.
AhAm bIemlekr kAeC iBeyAg kreln ey
tAr dAesr kw pAnIy jelr kUp iDkAr
ker ereKeC. es kUpiw AhAemr dAesr Knn
keriCl.
26
ik bIemlk bleln/ "ek rkm kereC
Aim jAinn. Apin etA r Aeg bYApAer
kKno ikC beln in?
27
sutrAM AhAm Ar bIemlk jen ci)b
heln. bIemlkek ci)r mA, iheseb AhAm
keykw emx Ar gbAid pZ ideln. 28AhAm
bIemlekr sAmen sAtw emx p]Tk ker rAKeln.
29
bIemlk AhAmek ije|s kreln/
"AmAr sAmen sAtw emx p] T k ker
rAKelnekn
30
AhAm %r ideln/ "Apin yKn sAtw
emx AmAr kAC eTek enebn tKn mAi,t heb ey
Aim kUp Knn keriClAm.
31
tArpr eTek kUepr nAm hl ebra-ezbA.
kAr SAen jen prSperr kAeC itit
ideyiCeln.
32
tb ebra-ezbAet AhAm o bIemlk
jen kw ci) spAdn kreln. tArper
bIemlk tAr qsAD(Yedr iney pelXIyedr edez
iPer egeln.
33
ebra-ezbAet AhAm kw icrhir JAgAC
erAp, kreln. esKAen itin Bu zAVt Verr
kAeC ATRn kreln. 34AhAm pelXIyedr edez
bkAl bAs kreln.
22
sha Ak r( epeln
sutrAM AhAm Ar sahAk jen imel inid$X
SAniwet egeln. 9tAr es SAniwet ep<QCeln
eyKAen Vr eyet beliCeln. esKAen AhAm kiw
ebdI !tir kreln. ebdIr per AhAm kAWelA
sAjAeln. tArpr AhAm tAr pu^ sahAkek
b<ADeln bM ebdIr per sAjAenA kAWelAr pr
tAek ezAyAeln. 10bAr AhAm K<A ebr ker
sahAkek bil edoyAr je !trI heln.
11
ik tKn Bur dUt AhAmek bAD ideln.
es dUt SV gR eTek "AhAm/ AhAm bel fAkeln?
AhAm eTem igey sA ideln/ "blun.
12
dUt bleln/ "etAmAr pu^ek htY ekAerA n/
tAek ekAn rkm AGAt idey n. Kn Aim
edKet pAiC/ &uim Vrek Bi) kerA bM tAr
A|A pAln kerA. Bur je &uim etAmAr kmA^
AhAm/ etAmAr p^
u ek bil dAo?
pu^ek pyR bil idet St.
13
smS ikCr per Vr iWk kreln ey
tKn AhAm kw emx edKet epeln. kw
itin AhAemr ibVAs prI( krebn. tA eJAep tAr izM Awek egeC. sutrAM AhAm es
Vr fAkeln/ "AhAm?
emxw Der en bil ideln. emxwA hl Verr
bM AhAm sA ideln/ "blun?
je AhAemr bil. Ar r( epl AhAemr
22
Aidpu Sk 22:14-24:2
20
sArAr m&
] u Y
sAr 127 bCr eb<eciCeln. 2 knAn edezr
ikiryT bR TRA iheA, nger tAr m]&uY
hy. AhAm BIx, >K epeln/ sArAr je enk
k<Adeln. 3 tArpr S I r m] t edh ereK ehetr
jnegAIr se kT blet egeln. 4 itin bleln/
"edz pyRwn kret kret ApnAedr edez es
Aim prbAsI iheseb bAs kriC. Pel AmAr m]t
SIek kbr edoyAr mt AmAr ekAno jAyg en.
Aim yAet SIek kbr idet pAir tAr je dy
ker AmAy KAinkw jAyg idn.
5
ehetr %er bll/ 6 "mhAzy/ AmAedr meDY
Apin Verr mhAn entAedr kjn. AmAedr
e jimet Apin ApnAr m]t SIek smAiDS
sha Aekr SI
kret pAern. ApnAr SIek Apin ApnAr
pCmt jAygAet smAiDS krel ek ApnAek
AhAm tY b] bys pyR jIibt
bAD edeb n.
iCeln. AhAm o tAr k]t smS kem$ Bur
7
AzIbR
A
d
iCl. 2 AhAemr smS spi% edKAezAnAr
AhAm eW dAiey tAedr nmSAr kreln.
je kjn purAen B] tY iCl. AhAm es B] tYek
kidn efek bleln/ "AmAr rr nIec hAt dAo.
iyehAb-iyir r TR/ "Bu edeKn Tb "Bu edn.
23
24
Aidpu Sk 24:3-30
21
Kn AmAr kAeC &uim kw it|A kerA. SVgR o
met$Yr Vr Bur sA(Aet AmAy kTA dAo ey
knAenr ekAn kAek AmAr pu^ ibey kreb/
rkmw &u im kKno het edeb n. Amr
knAnIyedr meDY bAs kir bew/ ik AmAr pue^r
se ekAno knAnIy kAr ibey het edeb n.
4
AmAr edez AmAr SVjAitr kAeC iPer yAo.
esKAen AmAr pu^ sahAekr je pA^I K<uej ebr
ker tAek KAen iney s.
5
B]tYiw tAek bll/ "mn et het pAer ey
ekAno pA^I AmAr se edez Aset rAjI hl
n. tAhel ik Aim ApnAr pu^ek AmAr se
iney ApnAr jBUimet yAb
6
AhAm tAek bll/ "n? AmAr pu^ek
edez iney eyo n. 7 SVegRr Bu SVyM Vr AmAr
SV edz eTek spirbAer AmAy KAen iney eseCn.
edz AmAr iptAr o pirbAerr SVedz iCl.
ik Bu kT ideyeCn ey n&un edz heb
AmAr pirbAerr SVedz. Bu etAmAr Aeg tAr
dUt pAWAebn yAet &uim AmAr pue^r je kiw
pA^I pC ker tAek KAen Anet pAr. 8 ik
yid es pA^I etAmAr se edez Aset n
cAy tAhel &uim etAmAr zpT eTek mui) pAeb.
ik &uim kKno AmAr pu^ek es edez iPirey
iney yAeb n.
9
sutrAM B]tYiw tAr minebr rr nIec hAt
idey es rkm zpT krl.
3
s Aenr Zr
B]tYiw AhAemr dziw winey es SAn
tYAg krl. se iney egl nAn Dre,r sur
su r phAr. es egl nAehAerr ngr
emesApewimyAet.
11
ngerr bAer es B]tY jelr kUepr idek
egl. sYAr smy ngerr emeyr es kUep jl
inet ebirey l. B]tYiw welAek esKAen hAw
ege bsAl.
12
B]tYiw bll/ "Bu/ Apin AmAr minb
AhAemr Vr. Aj AmAr minebr pue^r je
kiw eyAgY pA^I inbRAcen Apin AmAy sAhAyY
krn. nuh ker AmAr minb AhAmek dy
krn.
13
KAen kUepr DAer Aim dAiey AiC. ngerr
tr,I rm,IrA kU epr jl inet AseC.
14
sahAekr je ekAn pA^Iiw pyu) t jAnAr
kw ibezx it edKet pAb bel KAen Aim
ep( kriC. es ibezx itiw hl Aim
emeyiwek blb/ 'etAmAr klsI eTek AmAy kw
jl dAo. es emeyiw ey pyu) t Aim bJu et
pArb yid es bel/ 'inn/ jel etX emwAn.
10
Aidpu Sk 24:31-58
22
23
iribk bll/ "</ Aim yAb.
59
sutrAM tAr AhAemr Bt
] Y o tAr elAkjenr
se iribkAek eyet ideln. iribkAek eCAwebl
eTek ey dAsI mAnux kereC es-o tAedr se cll.
60
yKn iribk yA^ Zr krl tAr tAek bleln/
"AmAedr ebAn/ &uim ho l( l( jenr jnnI.
etAmAr %rpurxg, zedr prAijt ker dKl
krk tAedr ngril.
61
Aidpu Sk 24:59-25:26
25
Aidpu Sk 25:27-26:20
24
26
Aidpu Sk 26:21-27:17
25
21
27
Aidpu Sk 27:18-42
18
26
yAekAbek AzIbAR d
tKn sahAk bleln/ "AmAek AmAr pue^r
izkAr kr pZilr eTek KAbAr en dAo. Aim
esw eKey etAmAy AzIbRAd krebA. tKn yAekAb
KAbArw idl bM sahAk t eKeln. tArpr yAekAb
ikC @A(Ars idel sahAk t pAn kreln.
26
tArpr sahAk tAek bleln/ "kAeC s/
AmAy cmu dAo. 27sutrAM yAekAb tAr iptAr kAeC
igey tAek cVn krl. tKn sahAk yAekAebr
jAmAkApe exr jAmAkAper g epl bM
tAek AzIbRAd kreln. sahAk bleln/
"ey Ar Bur AzIbRAd-D/ AmAr sAn
es Aerr g beh.
28
etAmAek Bu cr b]iX idn yAet cr Psl
Ar @A(Ars hy.
29
&uim skelr esb pAeb. b jAit etAmAy
esb kreb bM etAmAr it nt TAkeb.
BA|Aitedr oper etAmAr Bu bhAl heb. etAmAr
mAtAr pu^g, etAmAr DIn heb bM tAr etAmAr
Aedez cleb. etAmAek yArA zAp edeb tArA heb
41
iBz/ yAr etAmAek AzIbAR d kreb tAr AzIbAR d
tArpr AzIbRAedr je exQ yAekAbek
pAeb.
G,
] kret Zr krl. men men ex BAbl/ "AmAr
iptA zI mAr yAebn. tAr j ezAk krAr
exQr j "AzIbAR d
smy ezx hbAr per Aim yAekAbek htYA krb.
30
42
sahAk yAekAbek AzIbRAd kr ezx kreln.
iribk jAneln ey ex yAekAbek htY krAr
tArpr ey yAekAb iptAr kAC eTek AzIbAR d iney kT BAbeC. itin yAekAbek efek pAWAeln.
25
Aidpu Sk 27:43-29:2
27
yAekAbek itin bleln/ "ezAn/ etAmAr BA ex
etAmAy htYA krAr kT BAbeC. 43tA Aim y bil
t- kerA. AmAr BA lAbn bAs ker hAre,. tAr
kAeC igey &uim luikey TAekA. 44tAr kAeC &uim
ikCidn TAekA ytidn n etAmAr BAeyr rAg pe.
45
ikCidn per etAmAr BA/&uim tAr it ik kerC
n kerC sb Buel yAeb. tKn Aim etAmAy iPirey
AnAr je kiw B]tY pAWAb. Aim k iden
AmAr pu^ek hArAet cA n.
46
tArpr iribk sahAkek bleln/ "etAmAr pu^
ex ih%Iyedr kAek ibey kereC. AmAr
emAew BAl lAegin. eknn tAr AmAedr Apnjn
ny. yAekAbo yid emeyedr kAek ibey ker
tAhel Aim inGRAt mAr yAb.
eV rr gh] qbeTl
yAekAb ebra-ezb eCe hAre, egl. 11hAre,
yAoyAr peT sUyRAS hl. tKn yAekAb rAt kAwAbAr
je kw jAygAy egl. esKAen kw pATr
edKet epey es tAr oper mAT ereK Guimey
pl. 12Guemr meDY yAekAb kw SV edKl. es
edKl/ mAiw eTek kw isi egeC SVegR. yAekAb
edKl ey Verr dUtr isi idey oWAnAm
kreC. Ar yAekAb edKl ey Bu isiet dAiey
AeCn.
13
Bu bleln/ ''Aim Bu/ etAmAr iptAmh
AhAemr Vr. Aim sahAekr Vr. ey jimet
&uim Kn Zey AC t Aim etAmAek edb.
jim Aim etAmAek bM etAmAr bMzek edb.
14
etAmAr b sMKYk %rpurx heb. tArA p]iTbIr
DUelAr met sMKY heb. tAr pUbR/ pim/ %r
o di(e, Ciey peb. p]iTbIr sb jAitrA
etAmAr bM etAmAr %rpurxedr mADYem AzIbRAd
pAeb.
15
''Aim etAmAr se AiC. &uim ey ekAn
jAygAy yAo n ekn Aim etAmAek r(A krb bM
edez AbAr iPirey Anb. Aim etAmAr kAeC
y it|A keriC t pU,R n kr pyR Aim etAmAy
tYAg krb n.
16
yAekAb Gum eTek eW bll/ ''Aim jAin Bu
jAygAy reyeCn. ik Aim n GumenA pyR
jAntAm n ey itin KAen reyeCn. 17yAekAb By
epl. es bll/ '' k mhAn jAyg. hl
Verr g]h. hl SVegRr Ar.
18
yAekAb Kub eBAer eW pl. ey pATer mAT
ereK es ZeyiCl t dA kirey SApn krl. tArpr
es es pATerr pr etl FAll. BAeb es es
pATrek Verr Sr,AeTR S]it icH SVrp krl.
19
es jAygAr nAm iCl lUs ik yAekAb tAr nAm
qbeTl rAKl.
20
rpr yAekAb k it|A ker bll/ ''yid
Vr AmAr shAy TAekn/ yid itin AmAek
yA^Ay r( kern/yid itin AmAr KA o prenr
kAp eyAgAn/ 21Ar yid Aim zAiet AmAr iptAr
g]eh iPret pAir/ yid Vr smS ikC sADn
kern tAhel Bu AmAr Vr hebn. 22 pATr
Aim S]itSrep SApn kriC. wA mA, kreb
ey jAyg Verr ee k pib^ jAyg.
bM Vr AmAek y ikC edebn tAr dz BAegr
k BAg Mz Aim Vrek edb.
10
yAekAebr p I sAn
sahAk yAekAbek efek pAWAeln bM tAek
AzIbRRAd kreln. tArpr sahAk yAekAbek
kiw A|A kreln. itin bleln/ "&uim kKno
knAenr emey ibey kreb n.
2
tA jAyg eCe pna-rAem cel yAo.
etAmAr dAdAmzAy bTeU yelr kAeC yAo. etAmAr mAm
lAbenr kAedr ekAn kjnek ibey kerA. 3 ATRn
kir ey sbRzi)mAn Vr etAmAy AzIbRAd krebn
bM etAmAy b sAnsit edebn. &uim yAet k
mhAn jAitr jnk ho tAr je Aim ATRn
kir.
4
eyBAeb Vr AhAmek AzIbRAd keriCeln
esBAeb itin eyn etAmAy o etAmAr sAnsitek
AzIbRAd kern ATRn kir. bM Aim ATRn
kir ey ey edez &uim bAs kreb es edz etAmAr
heb. Vr edz AhAmek ideyiCeln.
5
tKn sahAk yAekAbek pn-a rAm nAmk SAen
pAWAeln. yAekAb egeln iribkAr BA lAbenr kAeC.
bTUeyl lAbn o iribkAr jnk. bM yAekAb o
exQr m heln iribk.
6
ex jAnet pArl ey tAr iptA sahAk
yAekAbek AzIbAR d kereCn. ex jAnl ey sahAk
yAekAbek pna-rAem pAiWeyeCn esKAen ibey
krAr je. sahAk ey yAekAbek knAenr emey
ibey n krAr Aedz ideyeCnes kTAo exQ jAnl.
7
ex jAnl ey yAekAb iptAmAtAek emen celeC
bM pna-rAem egeC.
8
sebr eTek ex bJu l ey tAedr iptA sahAk
cAetn n ey pu^r ek knAenr emeyedr ibey
ker. 9exQr tKn jn SI iCl. ik es
yAekAebr se rAehelr sA(A
Aeyelr kAeC igey Aro kiw ibey krl.
tArpr yAekAb AbAr tAr yA^ peT cll.
bAr es Aeyelr kA mhlek ibey krl.
es pUbRidekr edez egl. 2 yAekAb tAikey
AhAemr Ar k pu^ Aeyl. mhl nbAeyAetr
ebAn.
edKl mAeW kw kUp reyeC. kUepr DAer iCl itn
28
29
Aidpu Sk 29:3-33
28
17
Aidpu Sk 29:34-30:31
29
bleln/ ''Aim ey BAlbAs eTek bit t Bu
ZeneCn tA itin AmAek pu^ ideyeCn.
34
ely AbAr gB$btI heln bM tAr Ar kiw
pu^ hl. itin pue^r nAm elib rAKeln. ely
bleln/ ''bAr b AmAr SV A mI AmAy
BAlbAsebn. Aim tAek itniw pu^ ideyiC.
35
rpr ely Ar kiw pue^r j ideln.
itin pue^r nAm rAKeln iyhdA. ely tAr
nAm rAKeln kAr, itin bleln/ ''Kn Aim Bur
zMs krb. bAr elyAr Ar sAn hl n.
rAehl edKl ey es yAekAbek ekAn sAn
idet pAer in. rAehl tA tAr ebAn elyAr
it xRAiVt hl. tA rAehl yAekAbek bll/
"AmAy sAn idn n&ubA Aim mAr yAb?
2
yAekAb rAehelr it *u hl. es bll/ ''Aim
Vr n. Vr etAmAr gB$ r ker ereKeCn.
3
tArpr rAehl bll/ ''Apin AmAr dAsI
iblahAek inn. tAr sAeT zyn krn bM es AmAr
j sAn sb kreb. tAhel Aim tAr mADYem
mtA het pArb.
4
tA rAehl iblahAek yAekAebr kAeC pAWAl.
yAekAb iblahAr se eyQn shbAs krl. 5 iblah
gB$btI hey yAekAebr j k pue^r j idl.
6
rAehl bll/ ''Vr AmAr ATRn ZeneCn.
itin tA AmAy k pu^ idet mnS kreln.
tA rAehl sAenr nAm dAn rAKl.
7
iblah AbAr gB$btI hey itIy pue^r j
idl. 8rAehl bll/ ''Aim AmAr ebAenr se BArI
itit keriC bM Aim ijetiC. tA es
es pue^r nAm idl nAil.
9
ely edKeln ey tAr Ar sAn hbAr sAbn
en. tA itin tAr dAsI isAek yAekAbek ideln.
10
bAr isAr k pu^ hl. 11ely bleln/ "Aim
Kub esQBAgYbtI. tA itin pue^r nAm gAd
rAKeln.
12
is Ar kiw pue^r j idl. 13ely
bleln/ ''Aim tY Anit? Kn het SI
elAekr AmAy D bleb. tA itin tAr nAm
Aezr rAKeln.
14
gm kAwAr smy reb, e(et igey kiw ibezx
Dre,r Pul* edKet epeln. reb, es Pulil
tAr m elyAr kAeC iney l. ik rAehl elyAek
bll/ ''etAmAr pue^r An Puelr ikC AmAek
dAo.
15
ely %er bleln/ ''&uim r meDY AmAr
SVAmIek iney ineyC. Kn &uim AmAr pue^r
Pulilo inet cAC
ik rAehl bll/ ''&uim etAmAr pue^r An
Pul AmAy idel Aj rAet AmAr SVAmIr se
shbAs kret pAeb.
30
16
Aidpu Sk 30:32-31:16
30
tIetr mt Ar bumenABAbAp ny . 3 Bu
yAekAbek bleln/ ''etAmAr pUbRpurexr ey edez
bAs kretn/ etAmAr es inejr edez iPer yAo.
Aim etAmAr se se TAkb.
4
tA yAekAb rAehl o elyAek es mAeW edK
kret bll. eyKAen es tAr emxpAl o CAgpAl
ereKiCl. 5yAekAb rAehl o elyAek bll/ ''Aim
edKiC ey etAmAedr ipt AmAr opr ereg egeCn.
tIet sb smy itin AmAr se bu e r menABAb
epAx, kretn ik itin Ar esrkm nn. ik
AmAr iptAr Vr AmAr se reyeCn. 6 etAmr
Bey jAn Aim etAmAedr iptAr j AmAr
sADYmt keWAr pirm keriC. 7ik etAmAedr ipt
AmAek WikeyeCn. iney dzbAr itin AmAr
ebtn bdeleCn. ik skl smy Vr lAbenr
smS cAlAik het AmAek r(A kereCn.
8
''kbAr lAbn bleln/ 'ibiu ciHt smS CAgl
&uim rAKet pAr. tA heb etAmAr ebtn. itin
kT blAr pr smS pZr ibuiciHt zAbk
jl. tA essb AmAr hl. ik tKn lAbn
bleln/ 'sb ibuiciHt CAgl AmAr. &uim efAr
kAw CAgil rAKet pAr. es heb etAmAr ebtn.
itin kT blAr pr smS pZ efArAkAw zAbekr
j idl. 9 sutrAM Vr pZilek etAmAr iptAr
kAC eTek iney AmAy ideyeCn.
10
''kiw SVe Aim edKlAm/ delr se sm
kreC ey purx CAglr/ tAedr gAey efArAkAw
bM ibuicHt. 11Verr dUt es SVe AmAr
se kT bleln/ 'yAekAb?
"Aim %r idlAm/ 'Ae|?
12
"dU t AmAek %r ideln/ 'edK ekbl
efArAkAw o ibuiciHt CAglrA sm kreC.
Aim t GwAiC. lAbn etAmAr it ey smS
Ay kereCn tAr smS Aim edeKiC. Aim
mnw kriC yAet smS n&un CAg zAbk etAmAr
hy. 13Aim es Vr iyin !beTel etAmAr kAeC
esiClAm. esSAen &uim k ebdI SApn keriCel.
&uim es ebdIet oilB etl eFeliCel. bM AmAr
kAeC k it| keriCel. Kn Aim cA ey &uim
ey edez jeiCel es edez iPer yAbAr j
St ho.
14-15
rAehl o ely yAekAbek %er bleln/
''AmAedr ipt tAr m]&uYr smy AmAedr j
ikC ereK yAebn n. itin AmAedr se mn
SA enr smy- yAekAebr plAyn
bYbhAr kern eyn Amr ibedzI. itin AmAedr
kidn yAekAb Znl ey lAbenr pu^r etAmAr kAeC ib*I kereCn bM tArpr ey TR
kTbAt$A bleCn. tAr bll/ "AmAedr AmAedr pAbAr kTA t itin Krc ker ePeleCn?
iptAr sbikC yAekAb iney ineyeC. yAekAb Kub 16Vr smS Dnspd AmAedr iptAr kAC
DnI heyeC. or Denr sbwA es AmAedr iptAr eTek ineyeCn yAr mAilk Kn Amr bM AmAedr
kAC eTek ineyeC. 2yAekAb l(Y krl ey lAbn sAenr. esj Vr eymniw beleCn esmt
31
31
ApnAr kAj kr ic? 17esj yAekAb yA^Ar
j St hl. es tAr sb pu^edr o SIedr
ewr ipeW oWAl. 18tArpr tArA knAn edez iPer
egl. eyKAen yAekAebr ipt bAs kretn. yAekAebr
smS pZpAl tAr sAmen sAmen ehew cll. pnarAem TAkkAlIn es ey smS ikC j$n keriCl
tAr sb ikC iney cll. 19es smy lAbn emexedr
elAm CAwet egeln. itin es kAej egel per
rAehl tAr Ger Fek tAr iptAr WAkurelAek cir
krl.
20
yAekAb rAmIy lAbenr se cAlAik krl
kAr, tAr cel yAbAr ibxey es tAek jAnAl n.
21
yAekAb tAr pirbAr o smS spi% iney t
ebirey pl. tAr PrA ndI pAr hey pbRtmy
edz igilyedr idek ron ideln.
22
itn idn per lAbn jAnet pAreln ey yAekAb
pAiley egeC. 23tA lAbn tAr elAkjn jeA
ker yAekAebr epCen DAoy ker cleln. sAt
idn pr lAbn yAekAbek pAbt
R Y igilyd edezr kAeC
edKet epeln. 24es rAet Vr SVe lAbenr
kAeC egeln. Vr bleln/ ''sAbDAn? yAekAebr
se eBeb ice kT ebAelA.
Aidpu Sk 31:17-44
ci r yAoy eV rr eKA< j
perr idn skAl ebl lAbn yAekAbek edKet
epeln. yAekAb pbRetr per tAr tAbu KAiweyiCl.
tA lAbn o tAr elAkjn pbRtmy edz igilyed
tAedr tAbu KAwAeln.
26
lAbn yAekAbek bleln/ "&uim ekn AmAr
se cAlAik krel ekn &uim AmAr kAedr yu
bIedr mt Der iney egel 27&uim AmAek n
jAiney ekn pAlAel yid AmAy blet teb Aim
kw eBAejr AeyAjn krtAm. bAjnAr sAeT
nAc gAenr bYbSAo krtAm. 28&uim mn ik AmAr
nAit nAtinedr cm
u eKet o kAedr ibdAy jAnAbAro
sueyAg idel n. BAeb &uim Kub e|r mt kAj
kerC. 29etAmAek AGAt krAr (mt AmAr reyeC.
ik gt rAet etAmAr iptAr Vr AmAr SVe
AmAr kAeC eln. itin AmAek sAbDAn ker ideln
yAet etAmAr ekAn (it n kir. 30Aim jAin &uim
etAmAr bAI iPer eyet cAo Ar esj &uim
cel esC. ik ekn &uim AmAr Gr eTek
WAkurelAek cir krel
31
yAekAb %er bll/ "Aim By epeyiClAm
tA ApnAek n bel cel esiC? Aim eBebiClAm
yAekAb o lAbenr ci )
Apin hyetA AmAr kAC eTek ApnAr kAedr
32
43
iCiney enebn. ik Aim ApnAr WAkurelA cir
lAbn yAekAbek bleln/ '' mihlAr AmAr
kir in. yid KAen AmAr ser ekAn bYi) kA. sAenrA o pZrAo AmAr. y ikC
WAkurelAek iney TAek teb tAek htYA kret edKC sb etA AmAr/ ik AmAr kAedr o
heb. ApnAr elAekrA ibxey AmAr sA(I nAit nAtinedr AmAr kAeC rAKAr j ikC kret
25
Aidpu Sk 31:44-32:21
32
32
33
22
33
Aidpu Sk 32:22-33:16
Aidpu Sk 33:17-34:30
34
34
35
elr smS elAk Kn AmAy G], kreb.
knAnIy o pirxIy smS elAekr AmAr ibre
eW dAAeb. Amr KAen keykjn reyiC.
yid jAygAr elAekr ke^ AmAedr se
yu kret Aes/ teb Aim etA DbMs hebA mnik
AmAr smS elAko AmAr se DbMs heb.
31
ik BAeyr bll/ '' elAekr AmAedr
ebAenr se ebAr mt ey bYbhAr kereC eswAo
ik ic iCl n? elAekr AmAedr ebAenr
it Ay kereC.
Aidpu Sk 34:31-35:27
35
Aidpu Sk 35:28-36:43
36
36
Aidpu Sk 37:1-30
37
SV d zkR eyAexP
yAekAb knAn edez bAs kret lAgl.
es edz eyKAen pUebR tAr ipt bAs kretn.
2
yAekAebr pirbAerr b]%A rkm.
eyAexP tKn 17 bCr byS yubk. tAr kAj
iCl emx/ CAgelr t%AbDAn kr. eyAexP kAj
kretn tAr BAeyedr se TRA iblah o isAr
sAnedr se. :iblha o is tAr s m iCeln.
BAeyrA m kAj krel eyAexP t tAr iptAek
es jAnAetn. 3eyAexP iCeln S Aeyelr b]AbSAr
sAn. j SAeyl tAr A pu^edr ecey
eyAexPek ebzI BAlbAsetn. yAekAb tAek kw
ibezx jAm phAr ideyiCl. jAmAiw iCl lV
bM ebz sur. 4 eyAexePr BAeyr edKl ey
tAedr ipt tAedr cAet eyAexPek ebzI
BAlbAesn. j tAr tAek G],A kret lAgl.
tArA eyAexePr sAeT b uBAeb kT bleto cAl
n.
5
kidn eyAexP kw SV edKeln. per itin
tAr BAedr es S
V w bleln. rpr tAr BAeyr
tAek Aro G], kret TAkl.
6
eyAexP bleln/ ''Aim kw SV edeKiC.
7
edKlAm Amr skel e(et kAj kriC. Amr
skel gemr Aiw b<ADiClAm/ mn smy AmAr
Aiww eW dAAl. Ar AmAr Aiwr cArpAez
egAl ker iGer TAk etAmAedr AiwelA ek
ek AmAriwek ,Am jAnAl.
8
tAr BAeyr bll/ ''&uim ik men kr r TR
&uim AmAedr rAj hey AmAedr pr rAj
kreb tAr BAeyr tAedr sV e edK SV er
j tAek Aro G], kret lAgl.
9
rpr eyAexP Aerkiw SV edeK es SV
sVe tAr BAeyedr bll/ ''Aim Aerkiw SV
edeKiC. edKlAm sUyR/ cAd bM gAerAiw tAr
AmAek ,Am kreC.
10
eyAexP tAr iptAeko SViw sVe
bleln. ik tAr iptA r smAelAcn ker bleln/
'' ik Dre,r SV &uim ik ibVAs kr ey etAmAr
m/ etAmAr BAeyr/ mnik Aimo etAmAy ,Am
krb 11eyAexePr BAeyr tAek xRA krt. ik
eyAexePr iptA essb men rAKeln Ar eBeb bAk
heln r TR ik het pAer.
12
kidn eyAexePr BAeyr tAedr iptAr emx
crAet iziKem egl. 13yAekAb eyAexPek bll/
''iziKem yAo. esKAen etAmAr BAeyr AmAr emx
crAeC.
eyAexP %r kreln/ ''Aim yAebA.
14
eyAexePr ipt bleln/ ''yAo igey edK
etAmAr BAeyr inrAped AeC ikn. tArpr iPer
es AmAy jAino emxedr bS ekmn. BAeb
37
Aidpu Sk 37:31-38:25
38
iyhd o tAmr
es smy iyhd tAr BAeyedr eCe hIr
nAem kiw elAekr se bAs kret egl.
hIr iCeln mIy zherr elAk. 2esKAen iyhd
k knAnIy SIelAkek edKet epey tAek ibey
krl. emeyiwr iptAr nAm iCl zUy. 3knAnIy emeyiw
kiw pue^r j idey tAr nAm rAKl r. 4 per
es Aerkiw pue^r j idey tAr nAm rAKl onn.
5
per tAr ezl nAem Aerkiw pu^ hl. tIy
pue^r jer smy iyhd kxIeb bAs kriCl.
6
iyhd tAmr nAem k kAek en tAr se
Tm pu^ err ibey idl. 7 ik r enk m
kAj krAy Bu tAr it sX heln bM tAek
htY kreln. 8 tKn iyhd err BA onnek bll/
''yAo etAmAr m]t BAeyr SIr se zyn kr. tAr
SVAmI ho. inejr BA err j bMz p kr.
9
onn buJl imlenr Pel sAnsit hel t
tAr heb n. onn tA eyQn sm krl. es tAr
zrIerr BYer bIyRY tYAg krl n. 10 kAej
Bu *u heln bM onneko emer ePleln.
11
tKn iyhd tAr ebQm tAmrek bll/ ''yAo/ etAmAr
iptAr bAI iPer yAo. ey pyR n AmAr eCAw
tAmr gBb$ tI hl
pu^ ezl b hy es pyR ibey n ker esKAen
24
TAk. iyhd Asel By epeyiCeln/ eBebiCeln
itn mAs per ek kjn iyhdAek bll/
BAeyedr metA hyetA ezlAo mAr yAeb. ''etAmAr pu^bDU tAmr ebAr kAj kereC Ar
tAmr tAr iptAr bAI iPer egl.
Kn es gB$btI heyeC.
12
tKn iyhd bll/ ''tAek bAer iney es puiey
per iyhd Ar SI/ zUeyr kAr m]&u Y hl. ezAekr
dAo.
smy egel iyhd tAr mIy b u hIrAr sAeT
25
es elAkiw tAmrek htY kret el es
AmAr yAb A(irk eTR/ "Aim >eK pAtAel AmAr
"
tAr
V
Zrek k Kbr pAWAl. tAmr bll/ ''ey
pue^r kAeC yAb.
38
Aidpu Sk 38:26-40:3
39
elAkiw AmAy gB$btI kereC ijinxil tAr.
ijinxilr idek edK. elA kAr emAhr
o suetA kAr Ciw kAr
26
iyhd es ijinxelA icnet eper bll/
''es iWk. AmAr Bul heyeC. Aim AmAr
pu^ ezlAek edb bel it|A kero tAek id
in. rpr iyhd ik tAr sAeT Ar shbAs
krl n.
27
tAmerr sebr smy piSt hel tArA edKl
tAr ymj sAn het celeC. 28sebr smy kw
bAc tAr hAt ebr krel DAm tAr hAet kw
lAl suetA b<ADl Ar bll/ '' bAcAw Aeg
jAeb. 29ik bAcAw tAr hAt iwey inel
bAcAw Tem jAl. tA es DAm bll/ ''&uim
Tem eWel ebirey Aset eperC? tA tAr
tAr nAm eprs rAKl. 30rpr izZiwr j
hl/ yAr hAet lAl suetA bAD iCl. tAr r nAm
rAKl esrh.
eyAexPek imzer epAwIPerr kAeC ib*I kr hl
bi,ekrA yAr eyAexPek ikeniCl/ tAr
tAek imzer iney egl bM PerQe,r
r(kedr esnApit epAwIPerr kAeC ibi* ker
idl. 2ik Bu eyAexPek sAhAyY kreln. eyAexP
sPlkmR heln. eyAexP es imzrIy epAwIPerr
TRA tAr minebr bAIet bAs kretn.
3
epAwIPr edKeln ey Bu eyAexePr sAeT
reyeCn bM eyAexP y ikC kern tAet itin
tAek sPl het edn. 4 esj epAwIPr KuzI hey
eyAexPek tAr inejr bAIr DY( ker tAr
hAet sb ikCr BAr ideln.
5
eyAexPek es bAIr DY( kr hel Bu
epAwIPerr bAI bM tAr sb ikCek AzIbRAd
kreln. eyAexePr j Bu kAj kreln. Ar
itin epAwIPerr e(et y jAt tAeko
AzIbRAdyu) kreln. 6tA epAwIPr tAr bAIr sb
ikCr BAr eyAexePr hAet idey ideln/ ekbl
inejr KAbArw CA Ar ikCr j itin icit
iCeln n.
39
eyAexP kArAgAer
eyAexePr minb tAr SIr sb kT Zen *u
hl. 20tA rAjAr z*edr ey kArAgAer rAK ht/
epAwIPr eyAexPek esKAen rAKl. eyAexP esKAen
reln.
21
ik Bu eyAexePr se iCeln. Bu
eyAexePr it dy ker cleln. ikCidn per es
kArAgAerr r(kedr DAenr kAeC itin iy heln.
22
es kArAgAerr smS bIedr BAr eyAexePr hAet
ideln. es ped iDit ey ekAn pdAiDkArI
SVABAibkBAeb y kern/ eyAexP tA kretn.
23
su t rAM eyAexePr DIenr ekAn kAj
kArAiDkArIek t%AbDAn kret ehAt n. w
eyAexP epAwIPerr SI ek tYAKAn kreln
heyiCl kAr Bu tAr se iCeln bM tAek sb
eyAexP iCeln tY rpbAn o sudzRn purx. kAej sPl keriCeln.
7
ikC smy per eyAexePr minebr SIo tAek pC
eyAexP iw SV er bYAKYA kreln
kret Zr krl. kidn es tAek bll/ "AmAr
per PerQe,r B]tY PerQe,r it ikC
se ezo.
8
Ay kAj krl. B]etYr iCl tAr
ik eyAexP tYAKAn ker bll/ ''AmAr minb
jAenn tAr bAIr itiw ibxeyr it Aim ibV S. riwoyAl o @A(Ars pirebznkArI. 2PerQ, DAn
itin KAnkAr sb ikCr dAy dAiy AmAek riwoyAl o @A(Ars pirebznkArIr pr *u
ideyeCn. 9AmAr minb AmAek bAIet Ay heyiCeln. 3tA PerQ, tAedr eyAexePr sAeT k
tAr smAn SAen ereKeCn. Aim kKn tAr SIr kArAgAer rAKeln. epAwIPr/ PerQe,r kArAr(kedr
19
40
Aidpu Sk 40:4-41:13
40
eyAexePr kT men rl nA
tIy idnw iCl PerQe,r jidn. PerQ,
tAr sb dAsedr j eBAejr AeyAjn kreln.
es smey PerQ, riwoy A l o @A(rs
pirebzkek kArAgAr eTek mui) ideln. 21PerQ,
pAnpA^ bAhkek mui) idey punrAy tAek tAr kAej
ineyAg kreln. Ar es pAnpA^ bAhk AbAr
PerQe,r hAet pAnpA^ idet lAgl. 22ik PerQ,
riwoy A lAek P< Ais ideln. eyAexP eymniw
beliCeln esrkm BAeb sb Gwn Gwl. 23ik
es pAnpA^bAhekr eyAexPek sAhAyY krAr kT
men rl n. es eyAexePr ibxy PerQ,ek ikC
bll n/ eyAexePr kT Buel egl.
20
@A(Ars pirebzekr SV
sutrAM @A(Ars pirebzk eyAexPek tAr SV
bll/ ''Aim SVe kw @A(AltA edKlAm. 10es
ltAy itnew zAK iCl. Aim edKlAm zAKilet
Pul hl bM @A(A Pll. 11Aim PerQe,r pAnpA^
DeriClAm/ tA es @A(AelAek es kAep in[e
inlAm. tArpr es pAnpA^ PerQ,ek idlAm.
12
tKn eyAexP bleln/ ''es SVer TR Aim
etAmAy bliC. itniw zAKAr TR itn idn. 13itnidn
ezx hbAr Aeg PerQ, etAmAy (m ker AbAr
etAmAy kAej bhAl krebn. &uim PerQe,r j
Aeg ey kAj kret tA- kreb. 14ik &uim
CA epel AmAy Sr, ekAr. AmAr it dy
ekAr. PerQ,ek AmAr sVe ebAl yAet Aim
kArAgAr eTek ebirey Aset pAir. 15AmAek ejAr
ker AmAr inejr jAygA/ Iyedr edz eTek
iney yAoyA heyeC. kArAgAer TAkAr mt ekAn
Ay Aim kirin.
PerQe,r SV
bCr pr PerQ, kw SV edKeln.
edKeln itin nIl ndIr DAer dAiey reyeCn.
2
SVe ndI eTek sAtw gr eW es GAs eKet
lAgl. grelA iCl hXpuX/ edKeto BAelA. 3rpr
ndI eTek Aro sAtw gr eW es pAer hXpuX
grelAr g eG<ex dAAl. ik o grelA erAgA
iCl/ edKeto suS. 4 es sAtw suS gr sAtwA
hXpuX grelAek eKey ePll. tKn PerQe,r
Gum eBe egl.
5
PerQ, AbAr Zet egeln; AbAr SV edKeln.
bAr edKeln kw gAeC sAtw zIx ebe WeC.
zIxelA puX bM zes Br. 6 tArpr edKeln
Aro sAtw zIx WeC. ik zIxelA puX Ar
pUebr bAtAes Jles egeC. 7 rpr erAg erAgA
sAtw zIx puX sAtw zIxek eKey ePll. PerQe,r
Gum AbAr eBe egl. itin buJeln ey itin SV
edKiCeln. 8perr idn skAel rAet edK SV
elAr
j PerQe,r mn iSr hey Wl. tA itin imzerr
smS yAkr o |AnI elAkedr efek pAWAeln.
PerQ, tAr SV tAedr bleln ik ek tAr TR
blet pArl n.
riwoyA lAr SV
riwoyAlA edKl B] etYr SV w BAl. tKn
es eyAexPek bll/ ''Aimo kw SV edeKiC.
edKlAm AmAr mATAy riwr itnew Jui reyeC.
17
perr Juiet sb rkemr esk KAbAr iCl. es
KAbAr rAjAr j iCl ik pAKIr KAbAr eKet
lAgl.
18
eyAexP bleln/ ''Aim etAmAek SVer TR
bliC. itnew Juir TR itn idn. 19itn idenr
meDY rAj etAmAek kArAgAr eTek mui) edebn.
itin etAmAr izreCd ker kw b<Aezr mATAy
Juiley edebn. Ar pAKIr etAmAr edehr mAMs
KAeb.
16
41
41
SV er bYAKYA k ret eyAexePr fAk pl
tA PerQ, eyAexPek efek pAWAel jn
r(I t tAek kArAgAr eTek br ker Anl.
eyAexP dAi kAmAeln/ pirAr jAm preln.
tArpr PerQe,r se edK kret egeln. 15PerQ,
eyAexPek bleln/ ''Aim kw SV edeKiC ik
ek tAr bYAKYA kret pAreC n. Aim ZeniC ey
&uim SV Znel tAr bYAKYA kret pAr.
16
%er eyAexP bleln/ ''Aim pAir n? ik
hyetA PerQe,r j Vr tAr TR bel edebn.
17
tKn PerQ, eyAexPek blet lAgeln/ ''AmAr
edK SeV Aim nIl ndIr DAer dAieyiClAm. 18tKn
ndI eTek sAtw gr eW es GAs eKet Zr
krl. grelA iCl hXpu X/ edKeto sur.
19
tArpr Aim ndI eTek Aro sAtiw gr eW
Aset edKlAm. ik grelA erAg erAg/
edKeto suS. rkm ib gr Aim imzer kKno
ediKin. 20tArpr erAg suS grelA Tem As
hXpuX grelAek eKey ePll. 21ik tAo tAedr
echAr erAg Ar suS rl. edeK men heb n
ey tAr es emAw esAw grelA eKeyeC. tArpr
AmAr Gum eBe egl.
22
"AmAr perr SVe Aim edKlAm kw gAeC
sAtw zIx ebe WeC. zIxelA puX zesr dAnAy
Br. 23tArpr eselAr per sAtw Aro zIx
eW elA. ik elA erAgA Ar pUebr bAtAes
JlsAenA iCl. 24rpr es puX zIxelA puX
zIxelAek eKey ePll.
''AmAr yAkredr Aim SVelA bllAm
bew ik tAr tAr TR blet pArl n. SVelAr
TR ik
14
Aidpu Sk 41:14-49
Aidpu Sk 41:50-42:21
42
SV sitY helA
knAn edezo blBAeb iB$( hl. yAekAb
jAnet pArl ey imzr edez zs reyeC.
tA yAekAb tAr pu^edr bll/ ''Amr ikC n
ker ekn KAen bes reyiC 2ZnlAm imzr edez
zs ib*I heC. cl esKAen igey Amr zs ikin.
tAhel Amr b<Acb. mrb n?
3
tA eyAexePr dz BA imzer zs iknet
egeln. 4 yAekAb ik ibAmInek pAWAeln n.
:ekbl ibAmIn eyAexePr sehAdr BA iCeln.
yAekAb By epeln pAeC ibAmIenr KArAp ikC
Gew.
5
knAeno iB$( ByAbh rp inl Pel knAn
edezr b elAk imzer zs iknet egl. tAedr
meDY SAeyelr sAnrAo iCeln.
6
es smy eyAexP imzr edezr rAjYpAl iCeln.
Ar ey sb elAk imzer zs iknet Ast tAedr
pr eyAexP njr rAKetn. tA eyAexePr
BAeyrAo tAr kAeC es ehw hey ,Am krl.
7
eyAexP tAr BAeyedr edeK icnet pAreln/ ik
mn BAn kreln eyn tAedr ecenn n. itin
42
Aidpu Sk 42:22-43:9
43
SVIkAr keriClAm/ Ar Kn tA Amr
smsAy peiC.
22
tKn reb, tAedr bll/ ''Aim etAmAedr
beliClAm eCelwAr it ekAn Ay ekAr n.
ik etAmr AmAr kT Znet cAo in. tA Kn
tAr m]&uYr j Amr zAiS pAiC.
23
eyAexP BAeyedr se kT blAr j
nubAdk bYbhAr kriCeln. tA BAeyr buJl n
ey eyAexP tAedr BAx bJu et pAreCn. ik eyAexP
y ZniCeln tAr sb ikC bJu eln. tAedr kTAbAt$A
eyAexPek >iKt krl. 24tA eyAexP tAedr eTek
dUer igey k<Adeln. ikC(, per eyAexP AbAr
tAedr kAeC iPer eln. itin izimeyAnek Der
tAedr sAmen b<ADeln. 25eyAexP tAr B]tYedr
bleln eyn tAedr bSelA zesY Ber edy.
BAeyr zesr j eyAexPek wAk idl. ik
eyAexP es wAk n iney tAedr bSAet ePrt
rAKeln. tArpr itin tAedr pT yA^Ar j
eyAjnIy ijinxilo ideln.
26
tA BAeyr gADAr ipeW zs cAipey ron
hl. 27es rAe^ BAeyr rAt kAwAenAr j k
jAygAy es TAml. k BA gADAr KAbAr zs
ebr krAr j bS Kulet bSAy tAr wAk edKet
epl. 28es BAedr bll/ ''edK/ zs iknet
ey wAk ideyiClAm t ePrt eseC. ek bSAy
wAk ePrt ereKeC? et BAeyr Kub By epey
egl. tAr ek ek bll/ ''Vr AmAedr it
ik kereCn
BAeyr yAekAbek GwnAr ibbr, idl
BAeyr tAedr knAn edez ipt yAekAebr
kAeC iPer egl. y GeweC tAr sb ikC tAr
yAekAbek bll. 30tAr bll/ ''es edezr rAjYpAl
AmAedr se kkRzBAeb kT bleln. itin BAbeln
Amr c r? 31ik Amr tAek bllAm ey Amr
c r n/ Amr s elAk. 32AmrA tAek AmAedr
iptAr kT bM eCAw ey BA knAn edez iptAr
se bAIet reyeCtAr kTA bM k BA ey
mArA egeC tAr kTAo bllAm.
33
''tKn es edezr rAjYpAl AmAedr kT
bleln/ 'etAmr ey selAk tAr mA, edbAr
kw pT reyeC AmAr KAen etAmAedr k
BAek ereK yAo. etAmAedr zs etAmAedr
pirbAerr kAeC iney yAo. 34tArpr etAmAedr eCAw
BAek AmAr kAeC iney esA. tAhel Aim buJb
etAmr selAk/ Tb etAmr c r hey AmAedr
DbMs kret esC ikn. etAmr yid sitY blC
mA, hy teb Aim etAmAedr BAek ePrt edb
Ar etAmr AbAr SVCe edz eTek zs
iknet pAreb.
29
35
43
Aidpu Sk 43:10-44:2
10
44
44
Aidpu Sk 44:3-34
45
AmAr ibezx repAr epyAlAwo rAK. B]etYr
eyAexePr kT mt kAj krl.
3
perr idn eBArebl BAeyedr gADAy ker edez
ePrAr j ibedy kr hl. 4tAr zhr eCe eberAel
eyAexP tAr B]tYek bleln/ ''yAo/ oedr ipC
nAo. oedr TAimey bl/ 'Amr etAmAedr it ik
BAl bYbhAr kir in teb etAmr ekn AmAedr
se KArAp bYbhAr krel ekn etAmr AmAr
minebr repAr epyAlA cir krel 5 AmAr minb
es epyAlA eTek pAn kern bM g,nAr jo
bYbhAr kern. etAmr y kerC t Ay kAj.
6
B]tYiw es mt kAj krl. es esKAen ep<QeC
BAeyedr TAmAelA. eyAexP y blet beliCeln/
B]tYiw es mt kT bll.
7
ik BAeyr B]tYiwek bll/ "rAjYpAl ekn
rkm kT bleCn Amr esrkm ekAn kAj
kret pAir n? 8 Amr AmAedr bSAy ey wAk
Aegr bAr epeyiClAm t iPirey eniClAm.
tAhel iny Amr etAmAr minebr bAI eTek
esAn ik rp ikC cir kret pAir n. 9&uim yid
es repAr epyAlA AmAedr kAro bSAy K<uej
pAo teb tAr m]&uY ehAk. &uim tAek tAhel htY
kret pAerA bM ese(e^ AmrAo etAmAr dAs
hb.
10
B]tYiw bll/ ''Amr etAmAedr kT mt
kAj krb. ik Aim es jnek htY krb n.
Aim repAr epyAlA K<uej epel es jn AmAr
dAs heb/ er cel eyet pAer.
ibAmIn P< Aed Dr pl
tKn etYk BA tAAtAi mAiwet inejedr
bS Kuel ePll. 12B]tYiw bSAil edKet lAgl.
ejY eTek Zr ker kiner bS K<uej edKel
ibAmIenr bSy es epyAlA K<uej pAoyA egl.
13
BAeyr et tY >iKt hl. tAr tAedr
ezAk kAz kret jAm iCe ePll. inejedr
bS AbAr gADAy cAipey zher iPer cll.
14
iyhd tAr BAeyedr iney eyAexePr bAI
egl. eyAexP tKno bAIet iCeln. BAeyr tAr
sAmen mAiwet pe tAek ,Am krl. 15eyAexP
tAedr bleln/ "etAmr ekn kAj kerC. etAmr
ik jAnet n ey Aim g,n kret pAir. kAej
AmAr eTek BAelA ek en.
16
iyhd bll/ ''mhAzy/ AmAedr blbAr ikC
en? bYAKY krAro pT en. Amr ey ined$Ax t
mA, krAro pT en. ekAn Ay kAejr
j Vr AmAedr ibcAer edAxI kereCn. esj
Amr sb mnik/ ibAmIno/ ApnAr dAs hb.
17
ik eyAexP bleln/ ''Aim etAmAedr sbAek
dAs krb n? ekbl ey epyAlA cir kereC es
11
Aidpu Sk 45:1-28
46
45
S Aeyl
imzer Amit
heln
eyAexP bll/ ''etAmr tAAtAi AmAr iptAr
kAeC yAo. tAek bl tAr pu^ eyAexP bAt$
pAiWeyeC.
Vr AmAek imzerr rAjYpAlkereCn. tA
KAen AmAr kAeC cel Asun. edrI krebn
n. Kn cel Asu n . 10Apin AmAr
kACAkAiC egAzn edez TAket pAern.
Apin/ ApnAr s A nr/ ApnAr
nAitnAtinr bM ApnAr smS pZedro
iney Asun. 11iB$e(rperr p<Ac bCr Aim
ApnAr y enb. Pel Apin bM ApnAr
pirbAerr y AeC tAr ikC hAirey yAeb
n.
12
eyAexP tAr BAedr bll/ ''Aim ey sitY
sitY eyAexP t etAmr ecAeK edKC. Kn AmAr
BA ibAmIno jAen ey Aim etAmAedr BA/
etAmAedr se kT bliC. 13Aim imzr edez ey
sAn j$n keriC es sV e iptAek ebAl. KAen
etAmr y y edKC es sVe tAek ebAl. bAr
9
Aidpu Sk 46:1-32
47
rV S Aeyl
ek AAV s ideln
SAeyl imzr edezr ee yA^ Zr
kreln. Tem itin ebra-ezbAet egeln.
esKAen SAeyl tAr ipt sahAekr Verr
pAsn kreln bM bil ideln. 2 rAe^ Vr SVe
yAekAebr se kT bleln. Vr bleln/ ''yAekAb/
yAekAb.
SAeyl %r ideln/ '' ey Aim.
3
tKn Vr bleln/ ''Aim Vr/ etAmAr iptAr
Vr. imzer eyet By ekAr n. imzer Aim
etAmAek k mhjAitet pir,t krb. 4Aim
etAmAr se imzer yAb Ar etAmAek esKAn eTek
iPirey Anb. &uim imzer mAr yAeb ik eyAexP
etAmAr se TAkeb. &uim mAr egel eyAexP tAr
inejr hAt idey etAmAr ecAK buijey edeb.
46
S Aeyl
imzer egeln
tArpr yAekAb ebra-ezb eCe imzerr idek
yA^ kreln. SAeyelr pue^r inejedr ipt
yAekAbek bM etYek inejr pu^ kA o SIedr
iney imzer cleln. PerQ, ey mAlbAhI gAIelA
pAiWeyiCeln eselA ker tAr egeln. 6 tAr
tAedr pZpAl bM knAn edez tAedr y y iCl
sb iney cleln. sutrAM SAeyl imzer tAr smS
sAn bM tAedr pirbAr iney egeln. 7 tAr se
iCl tAr pue^r bM nAitr/ tAr kAr bM
nAtinr. sutrAM tAr smS pirbAr tAr sAeT imzer
egeln.
5
yAekAebr pirbAr
SAeyelr pue^r bM tAr bMzDerrA yAr
tAr se imzer igeyiCeln tAedr nAmil
reb, iCeln ejY pu^. 9 rebe,r pue^r iCeln
henAk/ plalu/ ihexA, o kimR.
10
izimeyAenr pue^r iCeln iymUeyl/ yAmIn/
ohd/ yAKIn/ esAhr CA ezQl. :ezQelr m iCeln
kjn knAnIy SIelAk.
11
elbIr pue^rA iCeln egezRAn/ khA o mrAir.
12
iyhdAr pue^r iCeln r/ onn/ ezl/ eprs
o esrh. :r o onn knAn edez mAr igeyiCl.
epresr pue^r heln ihexA, o hAmUl.
13
xAKerr pue^r iCeln etAly/ pUy/ eyAb o
izeA,. 14sbUlUenr pue^r iCeln esrd/ elAn o
yhell.
15
reb,/ izimeyAn/ elib/ iyhd / xAKr o sbl
U n
U
nAr iCeln yAekAb o ely A r s A ng,.
pnarAem elyAr sAnr jeiCl. tAr
dI, nAem kiw kAo iCl. tAr pirbAer emAw
sds sMKY iCl 33 jn. 16gAedr pue^r iCeln
isiPeyAn/ hig/ zUnI/ xaebAn/ ir/ erAdI o erlI.
8
17
Aidpu Sk 46:33-47:26
48
47
49
Aidpu Sk 47:27-48:18
es An nuyAyI jimet p sbikCr p<Ac jn pu^ AmAr ehAk. tAr AmAr sb ikCr
BAegr k BAg PerQe,r. yAjkedr jim CA MzIdAr heb. ik etAmAr yid Ar ekAn pu^
smS jim PerQe,r.
TAek teb t etAmAr ehAk. Ar tAr Piym o
mn>izr kAeC sAenr mt ehAk TRA Bib`et
"imzer kbr ny
tAr Piym o mn>izr iDkArBu) sb ikCr
27
SAeyl imzerr egAzn edez SAyI heln. MzIdAr heb. 7 pn-a rAm eTek AsAr smy rAehl
tAr pirbAr sMKYAy b]i epl bM ibzAl hey mAr egeln. GwnAy Aim tY >K eplAm.
Wl.imzr edez tAr ikC jim epeln bM sPl Amr yKn PAeTr idek yAiClAm tKn knAn
heln.
edez itin mAr egeln. Aim tAek esKAen PAT
28
yAekAb imzer 17 bCr eb<ec iCeln sutrAM yAbAr peTr DAer kbr idlAm. :PAT !belehemr
tAr bys hl 147bCr. 29smy hl yKn SAeyl pr nAm.
8
buJeln ey itin zI mAr yAebn. tA itin tAr
tKn SAeyl eyAexePr pu^edr edeK ij|AsA
pu^ eyAexPek inejr kAeC fAkeln. itin bleln/ kreln/ '' bAlekr kAr
9
''yid &uim AmAy BAlbAs teb AmAr rr nIec
eyAexP tAr iptAek bleln/ ''r AmAr
hAt rAK bM it| kr. it| kr ey &uim pu^r/ Vr edr AmAy ideyeCn.
etAmAr kTAy ibVS heb. Aim mAr egel AmAy
SAeyl bleln/ ''etAmAr pu^edr AmAr kAeC
30
imzer kbr ido n. ey jAy g Ay AmAr iney s. Aim tAedr AzIbRAd krb.
10
pUbRpurxedr kbr edoy heyeC esKAen AmAy
SAeyl b] heyiCeln bM ecAeKo BAelA
kbr ido. AmAek imzr eTek bey iney igey edKet epetn n. tA eyAexP pu^ek iptAr
AmAedr pAirbAirk kber kbr ido.
Kub kAeC iney eln. SAeyl tAedr gl jiey
eyAexP %r ideln/ ''Aim it|A kriC cmu eKeln. 11tArpr SAeyl eyAexPek bleln/
ApnAr kT metA kAj krb.
"Aim BAbet pAirin ey kKno etAmAr muK edKet
31
tArpr yAekAb bleln/ ''AmAr kAeC idbY pAb. ik edK? Vr AmAek etAmAr mnik etAmAr
kr. tKn SAeyl ibCAnAy tAr mAT nAimey Verr pu^edro edKet ideln.
12
pAsn kreln.*
tArpr eyAexP SAeyelr ekAl eTek tAr
pu^edr ineln bM tAr SAeyelr sAmen mAT
mn>iz o P iye mr j AzIbAR d
nt krl. 13eyAexP Piymek tAr fAnidek bM
ikC smy per eyAexP jAnet pAreln ey mn>izek tAr b< idek rAKeln. :sutrAM Piym
tAr iptA Kub suS. tA eyAexP tAr S Aeyelr bAm idek o mn>iz tAr fAn idek rl.
pu^ mn>iz o Piymek iney tAr iptAr kAeC 14ik SAeyl tAr hAt AAAi BAeb ereK
egeln. 2 eyAexP esKAen ep<QCAel SAeylek tAr fAn hAt eCAw pu^ Piyemr mATAy rAKeln.
ek Kbr ideln/ ''ApnAr pu^ eyAexP ApnAek SAeyl tAr bAm hAt b pu^ mn>izr mATAy
edKet eseCn. S Aeyl Kub bl
R hey peiCeln/ rAKeln. mn>iz TmjAt helo itin bAm hAt
ik itin Kub ecX ker ekAn met ibCAnAy eW tAr per rAKeln. 15SAeyl eyAexPek AzIbRAd
bseln.
ker bleln/
3
"AmAr pUbRpurx AhAm o sahAk AmAedr
tKn S Aeyl eyAexPek bleln/ ''knAn edezr
lUs nAmk jAygAy sbRzi)mAn Vr AmAr sAmen Verr pAsn kretn. Ar es Vr sAr
AibBRUt heyiCeln. esKAen Vr AmAy AzIbRAd jIbn AmAy bhn kereCn.
16
keriCeln. 4Vr AmAy beliCeln/ 'Aim etAmAek
itin es edbdUt iyin AmAy sb sms
b bMz krb. etAmAr enk sAnsit heb bM eTek r( kereCn. AmAr ATRn/ itin pu^edr
tAr mhAn heb. edz etAmAr bMzDerr AzIbAR d krebn. Kn pue^r AmAr bM AmAr
icrkAelr j tAedr iDkAer rAKeb. 5Ar Kn pUbRpurx AhAm o sahAekr nAem AKYAt ehAk.
etAmAr pu^/ AmAr AsAr Aeg imzr edez AmAr ATRn tAr eyn p]iTbIet b]i epey b
edr j heyiCl. etAmr pu^ mn>iz o Piym bMz o b jAit hy.
AmAr kAeC inejr pue^r mt ehAk. tAr AmAr
17
kAeC reb, o izimeyAenr mt ehAk. 6 sutrAM
eyAexP yKn edKeln tAr iptA fAn hAt
Piyemr mATAy ereKeCn/ tKn itin KuzI heln
tKn kreln TbA "tKn SAeyl tr lAiWr mATAy pUjA n. eyAexP iptAr hAt Piyemr mAT eTek &uel
kreln. "lAiWr ih itziw "zyY o ebAJAy. bM
Der mn>izr mATAy rAKet cAeln. 18eyAexP tAr
"pUjAr ih itziw "nt hoy TbA "ehlAn edoy
iptAek bleln/ ''Apin ApnAr fAn hAt Bul
rkmo ebAJAy.
48
Aidpu Sk 48:19-49:20
50
iyhd A
''iyhd etAmAr BAeyr etAmAr zMs kreb.
&uim etAmAr zedr prAijt kreb. etAmAr
BAeyr etAmAr kAeC jAnu pAteb.
9
AmAr bAC/ &uim izkAerr opr dAiey TAk
isMehr mt. es ibAm krel tAek ibr) krAr
sAhs kAr AeC.
10
iyhdAr bMz eTek rAjAr Web. tAr bMz
ey zAsn kreb icH k]t rAjA n AsA pyR
reb. per b elAk bADY hey tAr esb kreb.
11
es @A(Alt idey tAr gAD b<ADeb. gADAr
zAbkek %m @A(AltAy b<ADeb. %m @A(Ares
inejr bS eDQt kreb.
12
tAr ecAK @A(Ars pAn ker lAl/ tAr dAt
D pAn ker sAd.
8
sbl
U n
U
''sbU l U n smu e @r kAeC bAs kreb. tAr
smue@Apkul jAhAejr pe( heb inrApd. sIedAn
pyR ibS]t heb tAr edz.
13
yAekAb tA r p^
u edr AzIbAR d kreln
rpr yAekAb t A r pu ^ edr tAr kAeC
xAKr
fAkeln bM bleln/ ''AmAr bACAr KAen
14
AmAr kAeC s. Bib`et ik Gweb t Aim
"xAKr Kcerr mt kiWn pirm kereC.
etAmAedr bliC.
BArI ebAJ bhn krAr pr es ibAm kreb.
2
15
''yAekAebr pue^r s/ ksAeT es ezAn
es edKeb tAr ibAm SAn %m. tAr edz
etAmAedr ipt SAeyl ik bleCn.
heb menAhr. tKn es BArI ebAJ bet st
heb. dAs ihsAeb kAj kret sit jAnAeb.
reb,
3
dAn
"reb, AmAr Tm jAt/ &uim etA AmAr
16
Tm sAn/ purx ihsAeb AmAr zi)r Tm mA,.
''dAn SAeyelr bMezr metA inejr
&uim AmAr sAnedr meDY sbecey sAint bM jAedr ibcAr kreb.
17
zi)mAn.
dAn heb peTr DAerr sAepr mt. es peT
4
Zey
TAk
ibxDr sAepr mt heb. es sAp/ ey
ik bAr mt etAmAr kAemCA/ &uim t dmn
kerA in. esj &uim sAint sAn ihsAeb etAmAr eGAAr pAey dMzn ker cAlkek mAiwet ePel
ADA hArAeb. &uim etAmAr iptAr zyYAy eWiCel edy.
18
Ar tAr k SIr sAeT ZeyiCel. &uim es zyYAy
eh Bu/ Aim etAmAr pir^Ae,r ep(
GuimeyC bM es zyYAek pib^ kerC.
kriC.
49
izimeyA n o elib
gAd
19
"izimeyAn o elib BA BA. tAr eyAA bM
''k dl dsuY gAdek A*m, kreb. ik
tAr tAedr trbAir iney yu kret BAlbAes.
gAd tAedr ipCen tA kreb.
6
tAr egApen m ibxy iney pirkn krl.
Aezr
AmAr A A tAedr pirknAy Mz eneb n. tAedr
20
egApn sBA Aim SVIkAr krb n. tAr rAeg mAnux
''Aezerr edez %m KA p heb. rAjAr
htYA krl. ekbl WA kret pZedr AGAt krl. pyu) KA es eyAgAeb?
5
51
Aidpu Sk 49:21-50:15
nA il
jiey Der cm
u eKeln. 2eyAexP tAr B] tYedr iptAr
"nAil mu) hir,Ir metA/ Ar tAr bAkY edh St kret bleln. : B]etYr iciksk
iCl. iciksekr imzrIyr ey ibezxBAeb edh
tAedr sur izZr metA.
St ker esBAeb yAekAebr edh kbr edbAr
eyAexP
j St krl. 3 edh ibezxBAeb St krAr
22
"eyAexP k]tkAy$Y heyeC. es Pel FAk ltAr smy kbr edbAr Aeg tAr 40 idn pyR ep(
metA. bse ebe oW zAKAr metA. ebAr gAey krl. tArpr 70 idn Der imzrIyr yAekAebr j
ezAk pAln krl.
ebe oW ltAr metA.
23
4
enk elAk tAr ibre egeC bM tAr se
ezAekr 70 idn ezx hel eyAexP PerQe,r
yu kereC. DnukDArIr tAr z heyeC.
AiDkAirkedr bleln/ 5 'PerQ,ek dyA ker
24
ik es tAr prA*mI Dnu o d( bAr sAhAeyY kT blun "AmAr ipt yKn m]&uYzyYAy iCeln
yu jy kereC. es (mtA pAy yAekAebr k tKn Aim tAr kAeC it| keriClAm ey tAek
zi)mAn V e rr kAC eTek/ k emxpAlk knAn edez k hAy smAiht krb. h itin
inejr j St keriCeln. tA dyA ker AmAr
SAeyelr !zelr kAC eTek.
25
etAmAr iptr Verr kAC eTek Vr etAmAy iptAek kbr idet idn. tArpr Aim AbAr ApnAr
AzIbRAd krn. sbRzi)mAn Vr etAmAy AzIbRAd kAeC iPer Asb.
6
krn/ perr AkAz het AzIbRAd bxRAn/ Ar
PerQ, bleln/ ''etAmAr it| pAln kr.
gBIr jl eTeko AzIbRAd krn. itin etAmAek yAo etAmAr iptAek kbr dAo.
7
Sn o gB$ heto AzIbRAd krn.
tA eyAexP tAr iptAek smAiht kret
26
cleln.
PerQe,r smS AiDkAirk/ PerQe,r
AmAr pUbRpurexr enk AzIbRAd eBAg
kereCn. ik etAmAr iptA Aim Aro ebzI entAr bM imzerr bIe,r eyAexePr sAeT
AzIbAR d epeyiC. etAmAr BAeyr etAmAy sb eTek egeln. 8 eyAexePr pirbAerr sbA/ tAr BAeyr
bit krl; ik Kn Aim pbRetr smAn <c o tAr iptAr pirbAerr sbA tAr se egeln.
AzIbRAd etAmAr mATAy rAizk]t krlAm.
egAzn edez ekbl tAedr sAnsit o pZr
eTek egl. 9 es k ibrAw dl hl mnik k
ibAmIn
dl !sinko reT o eGAAy ce cll.
27
10
"ibAmIn (uDAt$ enke. skel es izkAr
tAr y$n ndIr pUbRidek egAern Awedr*
ker eKet bes. sYAeblA y pe TAek t BAg KAmAer eln. SAen tAr SAeyelr j dIGR
ker eny.
smy Der ezAk sB kreln. es ezAk sB sAt
28
hl SAeyelr bAerA bMz. Ar idn Der cll. 11knAn edezr elAekr egAern
kTAelA tAedr ipt tAedr beliCeln. itin Awedr es e Y iX i*y edeK bleln/
etYkiw sAnek tAedr pyu) AzIbAR ed AzIbAR d ''imzrIyedr dAr, ibxAdmy ezAekr nuAn?
kreln. 29tArpr SAeyl tAedr ined$z idey esj y$n ndIr pAerr es jAygAr nAm hl
bleln/ ''m]&uYr pr Aim cA AmAr elAkedr se Aebla-imSyIm. 12sutrAM yAekAebr pue^r tAedr
punimRilt het/ sutrAMehtIy ePAe,r e(et ey iptAr kTAnusAer kAj kreln. 13tAr tAr edh
h AeC esKAen AmAr pUbRpurxedr es hAy knAn edez bhn ker en mkaeplAr hAet kbr
AmAy kbr ido. 30es kbr knAn edez mir idl. AhAm ehtIr ePAe,r kAC eTek mir
kAeC mkaepl e(et reyeC. es e(t AhAm kAeC ey e(t ikeniCeln kbr esKAen iCl.
ePAe,r kAC eTek ikeniCeln eyn es kbr idet AhAm kbr edbAr j w ikeniCeln.
pAer. 31AhAm o tAr SI sArAo es kber smAiht 14eyAexP tAr iptAek kbr edbAr pr tAr delr
heyiCeln. sahAk o tAr SI iribkAeko es kber sbA imzer iPer egeln.
smAiht kr heyiCl. Aim AmAr SI elyAeko
BAeyr tbo
u eyAexPek By ker cll
esKAen smAiht keriC. 32es h ehtIyedr kAC
15
eTek ekn es e(etr meDY reyeC. 33yAekAb
yAekAb mAr egel eyAexePr BAey r
tAr pu^edr se kT bl ezx ker Zey peln. >iS hl. tAr eBeb BIt hl ey b
ibCAnAy p iWey rAKeln/ tArpr mAr egeln.
bCr Aeg tAr eyAexePr it y keriCl/ eyAexP
hyt
tAr itPl edeb. tAr bll/ ''hye tA eyAexP
yAekAebr eY iXi*yA
Kno Amr y keriClAm tAr j AmAedr
SAeyl mAr egel eyAexP tY >iKt
heln. itin k<Adeln bM tAr iptAek egAern Awedr r TR "Awedr zs JAA krAr KAmAr.
21
50
Aidpu Sk 50:16-26
52