115

MT S DJNH NGHA VE CHT LUNG GIO DJC

1
Cht luong trong gio duc dai hoc lun lun l mi quan tm hng du cua
nhiu di tuong d c tham gia hoc khng tham gia vo qu trnh gio duc. Ngoi
p luc cua vic s luong nguoi hoc ngy cng tng dn dn sut giam v cht luong,
p luc cua x hi dang bin di v qu trnh canh tranh khin cho nhung nh tuyn
dung lun di hoi cht luong du ra cua gio duc cao d dn b chi ph tin luong.
Cht luong cung lun l mt vn d di voi chnh phu v cc co quan, noi hoach
dinh cc chnh sch gio duc v nghin cuu gio duc. V rt nhiu l do, cht luong
gio duc lun l mt mi quan tm lon.
V ban cht, khi nim cht luong l mt khi nim mang tnh tuong di.
Voi mi nguoi, quan nim v cht luong khc nhau v v th chng ta thuong dt
ra cu hoi cht luong cua ai. O mi mt vi tr, nguoi ta nhn nhn v cht luong
o nhung kha canh khc nhau. Cc sinh vin, cc nh tuyn dung, di ngu tham gia
giang day hoc khng giang day, chnh phu v cc co quan ti tro, cc co quan
kim duyt, kim dinh, cc nh chuyn mn dnh gi du c dinh nghia ring cua
ho cho khi nim cht luong.
Trong thuc t, c rt nhiu cch dinh nghia cht luong, nhung c th duoc
tp hop thnh nm nhm quan nim v cht luong: cht luong l su vuot tri, l su
hon hao, l su ph hop voi muc tiu, l su dng gi v dng tin, v l gi tri
chuyn di.
Nhm thu nhat: Chat luong l su vuot troi
Khi nim cht luong l su vuot tri coi cht luong l mt thu dc bit.
Trong d c ba bin th: khi nim truyn thng coi cht luong l su ni tri, thu
hai l khi nim coi cht luong l xut sc (vuot tiu chun rt cao), v thu ba l
khi nim coi cht luong l su dat duoc mt s tiu chun dt truoc
Thu nht, khi nim truyn thng di km voi tnh phn bit trong d cht
luong l mt ci g d dc bit, dnh cho nhung nguoi uu t. Quan dim ny cho
rng cht luong khng duoc dinh nghia thng qua vic dnh gi nhung g duoc
cung cp m dua trn co so cho rng chnh ban thn tnh ni tri, su kh tip cn
cua nn gio duc Oxbridge l cht luong. D khng phai l cht luong duoc do
dm qua cc tiu chun m l cht luong ring bit v khng th tip cn cho hu
ht moi nguoi. Theo quan dim ny, cht luong l ci sn c nm trong truong dai
hoc, v do vy khng cn c co quan no bn trong hay bn ngoi truong dai hoc
d lm nhim vu dam bao cht luong m cng vic d duoc thuc hin boi chnh
di ngu hoc thut trong moi thu ho lm. O Duc, nhiu nguoi cho rng h thng ny
1
Trch ti liu Tap huan tu dnh gi truong cao dng cua Cuc Khao th v Kim dinh chat
luong gio duc, Bo Gio duc v o tao, nm 2008, 2009
116
lm vic rt tt, nhung cho dn gn dy nguoi ta bt du nghi ngo liu h thng
ny vn cn hoat dng v gy p luc khin cc co so phai cng khai h thng dam
bao ni b cua mnh, dn toi su cn thit cua cc bin php dam bao cht luong
bn ngoi.
Khi nim truyn thng ny khng c tc dung trong dnh gi cht luong
gio duc dai hoc khi n khng th dua ra mt phuong tin duoc dinh nghia d dnh
gi cht luong. Tuy nhin n vn gn voi nhung ung dung cu th cua thut ngu v
nghia cua n ngy cng xi mn.
Thu hai, cht luong l su xut sc 1. Su xut sc thuong duoc dng thay cho
khi nim cht luong voi hai hm nghia, su xut sc trong mi quan h voi cc tiu
chun v su xut sc nhu l khim khuyt bng khng.
Su xut sc 1 nhn nhn cht luong nhu l cc tiu chun cao. N tuong tu
nhu khi nim truyn thng ngoai tru vic c xc dinh cc thnh t cua su xut sc
l g, nhung cung khng dinh rng cht luong l hu nhu khng th tip cn duoc.
N cung duoc ginh cho nhung nguoi uu t v n chi c th tip cn trong mt gioi
han nht dinh. V nguoi ta cho rng du vo tt nht s cho du ra xut sc. Cho
d qu trnh hoc l nhu th no, nu c nhung thy gio gioi nht, trang thit bi tt
nht, sinh vin gioi nht th kt qua tu nhin s vuot tri. Theo nghia ny su xut
sc duoc dnh gi thng qua danh ting cua nh truong v cp d ngun ti nguyn
cua nh truong. Hai thu ny lun song hnh voi nhau, ngun ti nguyn tt mang
lai danh ting cho nh truong v nguoc lai danh ting thu ht cc ti nguyn tt.
Voi su nhn manh vo cp d du vo v du ra, cht luong l su xut sc l mt
bin php do cht luong tuyt di. N khng chi l mt khi nim cua nhm sinh
vin uu t gioi han trong thp ng cua mt s t truong dai hoc Anh quc m
cung l mt cch tip cn chu dao v cht luong gio duc o Hoa Ky (Astin &
Solomon, 1981; Moodie, 1988; Miller, 1990)
Quan dim thu hai v cht luong d lm lu mo khi nim coi cht luong l
su xut sc. Mt san phm cht luong theo nghia ny l mt san phm dat duoc
mt loat cc kim tra cht luong, duoc thit k dua trn cc tiu chun c th dat
duoc d loai bo cc khim khuyt. Do vy cht luong gn voi tt ca nhung d muc
d hon thnh nhung tiu chun ti thiu, v n l kt qua cua kim sot cht
luong khoa hoc. O bt ky thoi dim no cung c mt php do tiu chun trong d
mt san phm nu thoa mn cc tiu chun dt ra s dat ngung cht luong. Tuong
tu nhu vy vic tun theo tiu chun s duoc dng d dnh gi cc san phm hay
dich vu canh tranh. Trong d mt co quan bn ngoi s dt ra cc tiu chun v
dnh gi cc san phm dat hay khng dat hay o muc no so voi cc tiu chun.
Cch tip cn theo cc tiu chun ny hm rng cht luong s duoc cai
thin nu tiu chun tng ln. Dy tung l mt cch tip cn r rng trong gio duc
dai hoc trong d cht luong duoc coi l su duy tr v cai thin cc tiu chun, dng
thoi cht luong v tiu chun gn kt cht ch khng th tch roi (Church, 1988)
117
Cch tip cn ny cho rng cc tiu chun mang tnh khch quan v tinh.
Tuy nhin cc tiu chun thuong duoc thuong thao v thay di theo hon canh.
Chng khng chi duoc dt ra boi mt co quan nht dinh m cn chiu anh huong
cua cc co quan khc trong cng t chuc.
Mt s vn d hin nay dang dt ra l s luong sinh vin tng c th anh
huong toi cht luong do tiu chun du vo s phai thay di. Canh tranh giua cc
co so gio duc d tm kim thi phn cung khin cho cc tiu chun ton cu bi ha
thp. Tuy nhin vic dua vo cc tiu chun tuong di thay v cc tiu chun tuyt
di d dnh gi cc co so gio duc d dt ra vn d v tnh so snh. Voi cht luong
chiu theo cc tiu chun tuong di, chng ta khng bit tiu ch no duoc dt ra
d xc dinh tiu chun. Khi nim cht luong bao hm trn muc bnh thuong tro
nn mt gi tri v khng cn tnh ngoai l.
Cui cng, c mt vn thuc t v do luong nu p dung cch tip cn cht
luong l su vuot tri voi gio duc dai hoc. Ca hai cch tip cn xut sc 1 v theo
tiu chun du ngu rng cht luong mt dich vu c th duoc dinh nghia theo mt
s tiu chun c th do luong v tnh ton duoc. Tuy nhin diu ny c ve khng
thuc t trong gio duc dai hoc v khng c ch trong mt bi canh gio duc.
Nhm thu hai: Chat luong l su hon hao nhat qun
Mt cch tip cn thu hai nhn nhn cht luong v mt nht qun. N tp
trung vo qu trnh v dt ra nhung dc tnh cu th nhm dat duoc mt cch hon
hao. Diu ny duoc gi gon trong hai chm ngn c lin quan tuong h ln nhau:
Khim khuyt bng khng v lm moi vic dng ngay tu du
Thu nht, quan nim xut sc 2 (Khim khuyt bng khng). Quan nim
xut sc 2 ph v tnh ngoai l cua quan nim xut sc 1, trong d nhn manh vo
qu trnh thay v du vo v du ra. Su xut sc duoc dinh nghia theo su tun theo
cc dc tnh cu th thay v su vuot qu tiu chun cao. Do vy su xut sc tro thnh
khim khuyt bng khng (Hatpin, 1966; Crosby, 1979). Ci dc bit trong quan
nim xut sc 1 tro thnh ci hon hao trong quan nim xut sc hai. Hon hao o
dy tuc l bao dam moi thu du dng, khng c sai st, v su hon hao d phai
nht qun. Tnh dng tin cy tung bi bo qua trong quan nim cht luong l su vuot
tri nay tro thnh phuong tin d tuyn b su xut sc trong quan nim cht luong
l su hon hao (Carter, 1978; Garvin, 1988).
Khng chi bao hm su tun theo nhung dc tnh cu th, xut sc 2 cn mang
nghia trit hoc phng bi hon kim tra (Peters &Waterman, 1982). Tuc l dam
bao rng khng xay ra sai st o tung giai doan thay v cho dn kim tra cui cng
moi pht hin sai st. Quan nim khim khuyt bng khng thuc ra gn kt cht
ch voi khi nim vn ho cht luong.
Mt vn ho cht luong l mt noi trong d tt ca moi nguoi, khng chi
nhung nguoi kim sot cht luong du chiu trch nhim v cht luong (Crosby,
1986). Mi t chuc ging nhu mt h thng cc mt nt lin kt voi nhau trong d
118
mi mt nt l mt nguoi cua mt nhm. Mi nt c du vo v du ra, duoc goi
l giao din cht luong. Mi nt dng mt vai tr gp ba l khch hng, nguoi xu
l v nguoi cung cp. Do vy cht luong khng chi lin kt voi yu cu cua khch
hng m cn duoc bao dam o mi giai doan san xut hoc chuyn giao. Trong vn
ho cht luong, kim tra san phm du ra khng phai l quan trong m ci cn
duoc tp trung l dam bao rng moi thu duoc thuc hin dng ngay tu du. Nu
khng qu trnh dn dn kt qua du ra khng thoa dng duoc phn tch d thuc
hin sua chua ngay trong qu trnh d dam bao khng nay sinh sai st d nua.
Khi nhn manh cc dc dim cu th v qu trnh thay v cc tiu chun du
vo v du ra, vn ho ny khng su dung cc php do tuyt di v khng c php
do tiu chun ton cu. Do vy khng c su so snh giua cc co so gio duc voi
nhau. N cung dng thoi dt ra vn d thit lp, duy tr v kim tra cc tiu chun.
Tuy nhin trong bi canh huong dn dinh huong thi truong, quan nim xut
sc tuong di c phn thch hop hon. Vn d l cch chng ta ni v khim
khuyt bng khng hay lm moi thu dng ngay tu du trong mt bi canh gio
duc. Gio duc dai hoc khng phai l vic dua ra cc dc tnh cu th cng hon hao
cng tt m, n l vic thc dy su pht trin lin nhn, kha nng phn tch v ph
phn cua sinh vin. Diu ny di hoi thuong xuyn c cc dc tnh cu th, mt qu
trnh lm vic lai v khi nim ho lai.
Nhm thu ba: Chat luong l su ph hop voi muc tiu
Cch tip cn ny cho rng cht luong chi c nghia trong mi lin h voi
muc tiu (Ball, 1985b; Reynolds, 1986; HMI, 1989a,b; Crawford, 1991a). Do vy
n duoc dnh gi v muc d ph hop voi muc tiu dn du. Khi nim ny rt xa
la voi tuong cht luong l ci g d dc bit, ni tri, dnh cho nhung sinh vin
uu t hay kh dat duoc. N l mt dinh nghia mang tnh chuc nng hon l mang
tnh loai tru. Mt san phm duoc coi l dat cht luong nu n thuc hin muc tiu
m n d ra. Thay v mang tnh loai tru, quan nim ny mang tnh bao hm trong
d mi san phm hay dich vu c kha nng dat duoc muc tiu du duoc coi l cht
luong.
Mc d khi nim c ve r rng, ph hop voi muc tiu rt d dnh lua
nguoi khc v n dt ra cu hoi muc tiu cua ai v su ph hop duoc dnh gi th
no?. Quan nim ph hop voi muc tiu dua ra hai uu tin cho vic xc dinh muc
tiu: thu nht l khch hng, thu hai l nguoi cung cp.
Thu nht: Ph hop voi muc tiu 1 Xc dinh theo Khch hng
Quan nim ny xc dinh cht luong theo muc d mt san phm hay dich vu
dp ung cc yu cu cua khch hng. Do vy n mang tnh pht trin v muc tiu
thay di theo thoi gian, di hoi lin tuc c dnh gi lai muc d ph hop cua mi
dc tnh cu th.
Gia dinh cho rng mt san phm cht luong khi dat duoc cc dc tnh cu th
tuc l dat duoc yu cu cua khch hng. Theo l thuyt, vic dp ung yu cu cua
119
khch hng tuc l khch hng xc dinh truoc cc yu cu v dnh gi cht luong
theo pham vi nhung yu cu d duoc dp ung dn muc no. Nhung yu cu ny
phan nh mong doi cua nguoi tiu thu, nhung trn thuc t n bi chi phi boi cc
yu t khc nhu chi ph, cng ngh, thoi gian. Trn thuc t t khi khch hng xc
dinh cc dc tnh cu th m chnh l nguoi cung cp dich vu dnh gi khch hng
mun mua g v cung cp nhung g ho c kha nng ly dch l nguoi tiu dng.
Ni dng hon, khch hng duoc thuyt phuc rng cc dc tnh cu th cua san phm
phan nh yu cu v mong mun cua ho. Hon nua, cho d cc dc tnh ny duoc
quyt dinh bng cch no, qu trnh san xut hay cung cp dich vu vn nm trong
tay nh cung cp. Cht luong, theo nghia ph hop voi muc tiu duoc dnh gi bng
du ra chu khng phai bng qu trnh.
Nhu vy dinh nghia cht luong l su ph hop voi muc tiu theo nghia dp
ung yu cu khch hng d dt ra mt vi vn d. Thu nht khi nim khch
hng l mt khi nim gy tranh ci trong gio duc dai hoc. Khch hng c phai
l nguoi su dung dich vu (sinh vin) hay nhung nguoi tra tin cho dich vu (chnh
phu, cc nh tuyn dung)? Cc c dng khc nhu di ngu giang vin c duoc bao
gm trong khi nim khch hng? Sinh vin c phai l khch hng? Hay l san
phm du ra? Hay ca hai? Cho d sinh vin c duoc coi l khch hng truc tip,
cung khng th phu nhn nhung khch hng gin tip khc nhu chnh phu v nh
tuyn dung. Thu hai, khch hng, v du nhu sinh vin, khng c kha nng v
khng nht thit phai l nguoi quyt dinh cc yu cu (Elton, 1992). Lm th no
d sinh vin quyt dinh cc yu cu cua mnh? Thng thuong sinh vin dai hoc
chp nhn nhung ci c sn cho ho v c th thiu nhung hiu bit v kho hoc.
Ho c th c anh huong trong vic quyt dinh san phm du ra khi ho d tham gia
vo h thng. V chng bin di theo cc lua chon khc nhau, thng qua suc p
pht trin cc linh vuc moi hay ung dung nhung linh vuc moi trong d sinh vin l
nhn t chu yu trong vic quyt dinh ban cht cua vic hoc.
Nhu vy yu cu cua sinh vin cung do nhung nh cung cp quyt dinh theo
huong gia dinh sinh vin duoc cho l cn nhung g. Khng ging nhu ngnh cng
nghip ch tao, ca nh san xut v khch hng (giang vin v sinh vin) du tham
gia vo qu trnh san xut, lm cho san phm mang tnh c nhn ring le tuy thuc
vo dc dim cua nh san xut v nguoi tiu thu. Kt qua l cc tiu chun cht
luong kh duoc cng b v duy tr.
Nhu vy dinh nghia cht luong gio duc dai hoc theo nghia dp ung yu cu
cua khch hng khng c nghia rng khch hng lun o vi tr tt nht d dua ra cc
yu cu. Do vy dinh nghia ny d ngo cu hoi ai l nguoi xc dinh cht luong
gio duc dai hoc v n duoc dnh gi nhu th no. Ngoi ra c lp lun cho rng
dich vu gio duc nn vuot ra khoi gioi han dp ung yu cu khch hng m ln dn
muc lm vui lng khch hng. V tt nhin rt kh d do muc d vui lng (Sallis
& Hignley, 1991, p.3)
120
Thu hai: ph hop voi muc tiu 2 - su mnh.
Thay v tm hiu khch hng cua gio duc l ai v yu cu cua ho l g, quan
dim ny dt nhim vu d ra muc tiu cho chnh co so gio duc, v do vy cht
luong di voi ho l su hon thnh su mang v muc tiu m ho dt ra. Tuy nhin khi
dt trch nhim xc dinh v hon thnh su mang ln vai co so gio duc chng ta
moi giai quyt duoc mt phn cu hoi dc tnh do khch hng quyt dinh l g.
Vn d dt ra o dy l liu co so gio duc d vn cn dat duoc muc tiu n dt ra
trong tuyn b su mnh? V o dy cn c vai tr cua dam bao cht luong
Dam bao cht luong khng phai l d cu th ho cc tiu chun d do luong
cht luong. Dam bao cht luong l nhm bao dam rng c cc co ch, quy trnh v
qu trnh duoc sp xp d bao dam dat duoc cht luong. Cht luong do vy c
nguy co tro nn duoc xc dinh bng su tn tai cc co ch thch hop cua dam bao
cht luong
Tuy nhin cn nhn manh rng dam bao cht luong l ni v cng tc quan
l tt, n l mt cch tip cn c h thng v vic lm nhung vic dng voi
phuong php dng v khin cho chng tro nn dng dn.
Cung c mt vi vn d dt ra o dy nhu liu co ch bao dam c bao dam
rng sinh vin nhn duoc nhung g dua ra v ho c bit nhung diu d. Ho c bao
dam khch hng vui lng? Su mang cua mt co so gio duc dai din cho cht
luong dn muc d no?
Thoa mn khch hng o mt co so gio duc dai hoc l mt dnh gi cht
luong dai din dua trn cc cp d thoa mn cua sinh vin duoc cng b
(Maseland et all, 1991). V thuc cht n l muc d san phm ph hop voi mong
doi. Sinh vin c rt t thng tin d thuc hin cc so snh cht luong v trong thuc
t khng lin kt truc tip giua su thoa mn v cht luong (Roberts & Higgins,
1992). Sinh vin c th xc dinh cc nhu cu ngn han cua ho nhung c th chua
du kin thuc v kinh nghim d bit ho cn g v mt di han. V vy ho khng sn
sng d phn don nhu cu cua mnh c duoc dp ung hay khng.
Nhm thu tu: Chat luong do bng tnh dng gi dong tin
Quan nim ny cn bng cht luong voi gi tri, cu th l gi tri dng tin,
san phm cht luong voi gi kinh t cht luong voi muc gi ban c th tra tt
ca du hm mt dc tnh tiu chun cao voi mt gi ha. N l mt di choi voi
khu hiu tra bao nhiu nhn duoc by nhiu. tuong cht luong tuong duong
voi cp d dc tnh v n lin quan truc tip toi chi ph dua chng ta quay tro v
voi khi nim d bi bo qua cht luong l su vuot tri. N bo qua cuc canh tranh
thuong hiu dua trn gia dinh cho l thuong hiu bao dam cht luong.
Mc d cht luong thuong duoc quy ra gi tri dng tin, n vn duoc dnh
gi thng qua mt s tiu ch nhu tiu chun, cp d dc th hoc tnh dng tin
cy.
Ct li cua quan nim cht luong duoc do bng su dng gi dng tin l
121
khi nim trch nhim. Cc dich vu cng cng duoc mong doi l c trch nhim
di voi nhung nguoi du tu v voi khch hng
Chu nghia c nhn kinh t, duoi dang luc luong thi truong v canh tranh l
nn tang cho mi lin kt cht ch giua cht luong v gi tri dng tin trong gio
duc dai hoc. Su mnh bi chi phi boi thi truong d dn dn mt khi nim cht
luong l su dng gi v dng tin. Chnh phu mun c nhiu nguoi duoc tham gia
gio duc dai hoc hon voi mt s tin du tu thm ti thiu v ho tin rng thc dy
canh tranh du tu v sinh vin l cha kho d dat duoc mo rng gio duc tit kim
chi ph.
Tnh hiu qua duoc nhn nhn o kha canh co ch kim sot, nhung kt qua
du ra do luong duoc, xp hang quan st cua vic day hoc v cc hoat dng dnh
gi nghin cuu. C xu huong cho rng v lu di thi truong s gim st vic dam
bao cht luong v cc co so gio duc chi c nhim vu bao dam cht luong cua
nhung g ho cung cp. Xu huong s l nhn nhn cht luong nhu l nhung cung cp
ph hop voi su mnh cua co so.
Chi s hoat dng duoc pht trin, mt phn d gim st nng luc. Ti l giang
vin trn sinh vin, bang thu nhp, ngun vn du tu, ti l qu cng cng trn tu
thuc, thi phn v kt qua thi l nhung thuoc do co ban v tnhh hiu qua cua co so
gio duc. Chi s hoat dng duoc khuyn dng d gim st h thng gio duc dai
hoc v d cho cc co so gio duc dai hoc gim st nng luc v hiu qua cua ho. Chi
s hoat dng duoc nhc dn ngy nay nhu mt thu mt thoi thuong trong gio duc,
tuy nhin chng ta cn nho rng chng chi l cng cu duoc su dung d thuc hin
mt nhim vu v chng ta khng nn nhm ln coi d l nhim vu.
Chi s hoat dng cung cp mt thuoc do trch nhim cho b ti chnh. Trch
nhim di voi khch hng duoc gi gon trong ci goi l Hin chuong khch hng.
Hin chuong khch hng nu ra nhung g khch hng c th mong doi cho
s tin ho tra. Chng duoc pht trin cng cng v tu nhn ho dc quyn d dn
b cho nhung thiu hut trong hoat dng thi truong. Cho toi nay o M 18 hin
chuong d duoc pht trin bao gm ca Hin chuong Phu huynh trong d bao gm
mt loat cc tiu chun nu dat duoc, duoc coi l d cung cp mt dich vu cht
luong cho khch hng.
Hin chuong thuong duoc lin kt voi hoat dng cua cc co quan theo di
d cung cp cho khch hng cc ngun ti nguyn nu ho khng nhn duoc nhiu.
Hin chuong cung c nhim vu thng tin voi khch hng nhiu o dy ln dn
bao nhiu. Chuc nng ny lin quan dn vic xut ban cc bang phn loai kt qua
nhu danh sch cho chung nhn suc khoe, kt qua kim tra chuong trnh hoc quc
giaDiu ny duoc cho l gip khch hng c nhiu lua chon duoc thng tin hon
Hin chuong khch hng, bang phn loai v cc nhm theo di du duoc
thit k d tao mt thi truong ao d gy anh huong thay di thng qua canh tranh.
Muc d cua anh huong cua chng trong gio duc dai hoc cn gy nhiu tranh ci.
122
Chng c th thng tin cc tiu ch theo d sinh vin dnh gi l thoa mn. Tuy
nhin, v nhung hin chuong sinh vin d nghi d cp toi nhung tiu chun ti
thiu v duoc thit lp cho sinh vin nhung khng phai boi sinh vin, chng duong
nhu c t anh huong toi vic cai thin hoc thm ch duy tr cht luong.
Nhm thu nm: Chat luong l gi tri chuyn doi
Quan nim cht luong l gi tri chuyn di bt ngun tu khi nim thay di
cht, mt thay di co ban v hnh thuc. Bng tan ra thnh nuoc v cui cng
bc hoi nu trai qua mt su tng nhit d. Trong khi su tng nhit d c th do
dm duoc, su chuyn di di hoi mt thay di v cht.
Khi nim ny cung dt ra vn d v tnh ph hop cua khi nim mang tnh
dinh huong san phm nhu l ph hop voi muc tiu. Khng ging nhu cc ngnh
dich vu khc trong d nguoi cung cp lm mt ci g d cho khch hng, trong
gio duc nguoi cung cp dang lm mt ci g d gy anh huong toi khch hng.
Qu trnh chuyn ho ny nht thit l mt qu trnh duoc thuong thuyt v duy
nht trong mi truong hop v cung tuong tu nhu vy di voi nghin cuu. Nhu vy
gio duc khng phai l mt ngnh dich vu cho khch hng m l mt qu trnh
chuyn ho lin tuc cua nguoi tham gia d d l sinh vin hay nh nghin cuu.
Diu ny dn dn hai khi nim v cht luong chuyn ho trong gio duc: thc dy
nguoi tiu thu v trao quyn luc cho nguoi tiu thu.
Mt nn gio duc cht luong l mt nn gio duc gy anh huong toi nhung
thay di o nhung nguoi tham gia v do vy duoc cho l s thc dy ho. Cc khi
nim gi tri gia tng v cht luong cho chng ta mt cch tip cn mang tnh tng
qut v su pht trin (Astin, 1985, 1991; Kogan, 1986b; Barnett, 1988; CNAA,
1990; PCFC, 1990a).
Gi tri gia tng l mt thuoc do v cht luong v vic trai nghim gio duc
thc dy pht trin kin thuc, nng luc v k nng cua sinh vin dn muc d no
(HM Government, 1991, para. 80; HMI, 1990, p.7) Mt co so gio duc dat cht
luong cao s l mt co so gip pht trin sinh vin mt cch manh m. Cc truong
Oxford, Cambridge c th cho du ra cc sinh vin uu t nhung du vo cua ho
cung vn l nhung hoc sinh tt nghip ph thng xut sc, nhu vy l gi tri gia
tng cua ho khng nhiu. Mt truong k thut cua thnh ph c th do tao ra
nhung k su gioi tu nhung hoc sinh du vo bnh thuong, khng xut sc tuc l ho
d tao duoc mt gi tri gia tng to lon. V vic do luong chnh xc gi tri gia tng
l bao nhiu cn tuy vo phuong php do luong (Barnett, 1988; CNAA, 1990) v
ci duoc dinh nghia l gi tri o dy.
Nhiu kin cho rng, trong vic xc dinh ci goi l gi tri gia tng, nguoi
hoc dng vai tr trung tm cua qu trnh dnh gi vic hoc. Nhung phan hi tu pha
nguoi hoc l mt phn quan trong trong dnh gi. Vic dua nguoi hoc vo vi tr
trung tm chuyn trong tm tu cc bin php do luong gi tri gia tng sang vic
thc dy trao quyn luc cho nguoi hoc.
123
Nhn t thu hai trong khi nim cht luong l gi tri chuyn di l su trao
quyn luc (Harvey & Burrows, 1992). Diu ny di hoi trao cho nguoi tham gia
quyn d gy anh huong toi su chuyn di cua chnh ho. Diu ny lon hon so voi
trch nhim di voi nguoi tiu thu chng ta thy d cp dn trong hin chuong
khch hng.
Trao quyn luc cho nhn vin d tu ban ho kin thuc v k nng cua ho l
mt chin luoc d duoc thit lp tu lu trong gioi kinh doanh (Stratton, 1988). Trao
quyn luc cho nhung nguoi tham gia gio duc thuc hin hai vic: Thu nht l cho
php ho tham gia vo qu trnh dua ra quyt dinh c anh huong toi su chuyn di
cua ho, v du nhu quyt dinh phong cch v ch d truyn tai kin thuc k nng.
Thu hai, ban thn qu trnh chuyn di tao co hi cho vic tu trao quyn cho mnh
do d anh huong ln qu trnh dua ra quyt dinh v anh huong toi nguoi tham gia.
V du su chuyn ho gio duc dn dn thuc v su tu tin tng ln, dn luot vic
ny anh huong toi vai tr cua nguoi tham gia trong qu trnh chuyn ha v diu
ny tao diu kin cho vic trao quyn luc lon hon cho nguoi tham gia. N ging
nhu mt vng xon c lin tuc cua su trao quyn luc cho nguoi tham gia bao gm
ca qu trnh chuyn di.
C bn phuong php d trao quyn luc cho sinh vin. Thu nht l thng qua
dnh gi cua sinh vin. Thu hai, sinh vin duoc bao dam cung cp nhung tiu
chun ti thiu v duoc trao trong trch diu chinh nhu trong v du v hin chuong
sinh vin d cp o trn. Thu ba, sinh vin duoc trao quyn diu khin ton b vic
hoc cua ho. Tu vic cho php sinh vin chon chuong trnh hoc trong s cc lua
chon nht dinh hoc thng qua vic mdun ho cho dn vic sinh vin di vo mt
su tip xc mn hoc. Thu tu l pht trin nng luc ph phn cua sinh vin. Diu
ny di hoi mt duong huong day hoc vuot ra khoi pham vi yu cu sinh vin hoc
mt khi luong kin thuc v p dung n theo php phn tch.
Trong cui cng cua vic trao quyn luc ny, cht luong duoc nhn nhn
v muc d h thng gio duc chuyn di duoc nng luc nhn thuc v tu thuc cua
sinh vin
Vic trao quyn luc cho sinh vin phai nm o vi tr trung tm cua vn ho
cht luong trong gio duc. Nu trch nhim duoc giao ph cho cc khch hng,
nh cung cp, v nguoi diu hnh th sinh vin, nhung nguoi l mt phn khng
th tch roi cua qu trnh chuyn di cung duoc giao ph trch nhim. Tuy nhin,
su trao quyn luc khng phai chi l mong doi sinh vin lm dng moi thu ngay tu
du.
Quan l cht luong tng th l khi nim di km voi cc khi nim nhu vn
ho cht luong v su ph hop voi muc tiu. D l mt trit l voi rt nhiu goi
thuc tin cho ban thn n - su ghi nho v su thuc hin. Dc bit n l mt trit l
c th duoc tm tt don gian nhu l lm moi thu mt cch dng dn d ti da
ho tnh canh tranh v loi nhun (Juran, 1964; Crosby, 1979).
124
Mt cch tng th quan l cht luong bao gm hai khi nim v cht luong:
cht luong l su nht qun v cht luong l su ph hop voi muc tiu. Quan l cht
luong tng th cung n luc kt hop khi nim cht luong l su ph hop voi muc
tiu voi khi nim cht luong l su hon hao v n cung ngm dinh trong d khi
nim cht luong l tnh chuyn ha. Quan l cht luong tng th cung cp mt giai
php don gian cho khi nim cht luong thng qua su ph hop voi muc tiu v bao
dam cht luong. Tuy nhin cung c khng t kh khn trong vic thuc hin. Trong
vic p dung vo gio duc dai hoc, trong tm gi tri chuyn ho c th khng di
nhung kim sot quan l c th bi bao trm boi mt vn ho cht luong nhn su
trao quyn luc toi cc kt lun logic cua n.
Tmv lai, cht luong l mt khi nim trit hoc c nhiu cch dinh nghia
khc nhau v o mi cch n phan nh quan nim c nhn v x hi khc nhau,
khng c mt dinh nghia no hon ton dng v cht luong. Rt kh c th ni dn
cht luong nhu mt khi nim don nht m n nn duoc dinh nghia theo mt loat
cc khi nim cht luong. V c l tt nht l chng ta nn dinh nghia cng r cng
tt cc tiu ch m mi c dng su dung khi dnh gi cht luong. Khi di dn kt
lun ny cung c nghia l chng ta dang di theo huong dung hoc theo d quyt
dinh mt b tiu ch phan nh cc kha canh chung v cht luong v tm ra nhung
bin php thun tin d luong ho cht luong.
Nhn vo nhung tiu ch m nhung nhm c mi quan tm khc nhau dua ra
d dnh gi cht luong thay v bt du voi mt dinh nghia don le v cht luong l
mt giai php thuc t cho mt cu hoi trit hoc phuc tap. Khng phai boi n mang
tnh l thuyt m cn boi v n cng nhn v ghi nhn quyn cua cc nhm c mi
quan tm khc nhau l c cch nhn khc nhau. Mt khc nu chng ta mun tm ra
mt b tiu ch ct li d dnh gi cht luong gio duc dai hoc chng ta cn phai
hiu cc su hnh thnh khi nim khc nhau v cht luong th hin ua thch dc
bit cua mi nhm c dng khc nhau.
Ghi ch: Ti liu ny duoc vit trn co so tng hop cc quan nim v cht luong
gio duc cua Harvey v Green, 1993.