B N TIN KHOA H C, CAO

NG TH

NG M I S 1.2007

GI I PH

NG TRNH B NG L NH GOALSEEK TRONG EXCEL Ths. Tr n Kim H ng T tr ng B mn c b n

tv n : Ph n m m ng d ng Excel l m t cng c tnh ton r t m nh m , ngoi vi c c s d ng Excel thi t l p v x l cc b ng tnh thng th ng nh ta bi t, Excel cn c s d ng gi i cc bi ton ph c t p trong nhi u l nh v c nh xy d ng, th ng k, ti chnh lin quan n phn ph i xc su t, h i quy, quy ho ch tuy n tnh., n gi n nh t minh h a n i u ny l vi c s d ng l nh Goalseek trong Excel gi i ph ng b c n Nguyn t c chung gi i ph ng trnh b c n trn b ng tnh Excel l ph i xc nh cc bi n, cc hm, l p m hnh v sau dng Goal Seek ho c Solver d tm nghi m. 1. Gi i ph ng trnh b c 2 i v i ph ng trnh b c 2, c 3 kh n ng xy ra: - Ph ng trnh v nghi m - Ph ng trnh c nghi m kp - Ph ng trnh c 2 nghi m phn bi t 1.1.Ph ng trnh v nghi m Xt ph ng trnh b c 2: x2 + x + 6 = 0 Th c hi n cc b c gi i ph ng trnh trn nh sau B c 1. Xc nh bi n, hm v l p m hnh trn b ng tnh (Hnh 1)

c 2: Ch n B7, th c hi n Tool/Goal Seek

Hnh 1: L p m hnh

khai bo trong h p tho i (Hnh 2)

Hnh 2 : Khai bo

B N TIN KHOA H C, CAO

NG TH

NG M I S 1.2007

c 3: Kch ch n OK

xu t hi n b ng thng bo k t qu (Hnh 3 v Hnh 4)

B N TIN KHOA H C, CAO

NG TH

NG M I S 1.20

Hnh 3: K t qu tm ki m

Hnh 4: K t qu

T thng bo trong Hnh 3 ta th y Goal Seek khng tm c gi tr no c a x f(x) t g tr 0, c ngh a l ph ng trnh ny v nghi m 1.2. Ph ng trnh c 2 nghi m phn bi t Xt ph ng trnh ax2 + bx + c = x2 + 5x 6 = 0 V i ph ng trnh ny d nh n th y c 2 nghi m l x1= 1 v x2 = - 6 Th c hi n gi i trn b ng tnh nh sau B c 1: Xc nh bi n, hm v l p m hnh trn b ng tnh T i A7, A8 nh p gi tr kh i t o cho bi n x1, x2 T i B7, B8 l n l t tnh gi tr hm f(x)= x2 + 5x 6 (gi tr x chnh l gi tr trong A A8 nh Hnh 5)

Hnh 5: L p m hnh

B c 2: - Tm nghi m x1: + Ch n B7 + Kch Tool/Goal Seek

khai bo nh Hnh 6

Hnh 6: Khai bo

B N TIN KHOA H C, CAO

NG TH

NG M I S 1.20

+ Kch ch n OK cho gi tr nghi m x1 (Hnh 7) + Lm trn Format/Cells/Number/Number (Hnh 8)

Hnh 7: K t qu

Hnh 8:

nh d ng s li u

- Tm nghi m x2 : Ch n B8 v th c hi n t

ng t (Hnh 9 v 10)

Hnh 9: K t qu nghi m x2

Hnh 10:

nh d ng s li u

V y Goalseek tm c 2 nghi m phn bi t l x1=1 v x2 = -6 1.3.Ph ng trnh c nghi m kp: Th c hi n t ng t nh v i ph ng trnh c 2 nghi m phn bi t 2.Gi i ph ng trnh b c n (n>2) Th c hi n theo nguyn t c t ng t nh i v i ph ng trnh b c 2

3.Nh ng v n c n quan tm khi kh i t o bi n gi i ph ng trnh b c 2 c 2 nghi phn bi t Trong ph n trn, tr c khi gi i ph ng trnh b c 2 c 2 nghi m phn bi t c n kh i t o g tr ban u c a 2 nghi m, cc gi tr kh i t o ny l ty hay ph i c rng bu c no? 3.1. V i vi c kh i t o 2 gi tr l 5 v 14 (Hnh 11) th khi gi i ph ng trnh ny u cho ra nghi m c cng gi tr l 1 (Hnh 12)

Hnh 11: Kh i t o bi n

Hnh 12: Nghi m tm

B N TIN KHOA H C, CAO

NG TH

NG M I S 1.20

3.2. V i vi c kh i t o 2 gi tr l 5 v -14 (Hnh 13) th khi gi i ph nghi m chnh xc c gi tr l 1 v -6 (Hnh 14)

ng trnh ny

u cho ra

Hnh 13: Kh i t o bi n

Hnh 14: Nghi m tm

- T v d gi i ph ng trnh b c 2 trn v m c 3.2. c th rt ra nh n xt r ng khi kh i t gi tr ban u cho bi n c th ch n v s gi tr . - T 3.1. cho th y vi c kh i t o gi tr ban u ph i tun theo i u ki n rng bu c nh t nh. 3.3. tm i u ki n rng bu c hy xt l i ph ng trnh ax2 + bx + c = f(x) khi v trn t c d ng sau (Hnh 15)

Y
x! b 2a

x2

x1

x2

x1

O
x! b 2a Hnh 15: thi hm f(x)

Hnh 15:

T a

c c tr x ! 

thi hm f(x) b 2a

n m gi a 2 nghi m x1 , x2 c a ph

ng trnh

V y khi kh i t o bi n c n ph i tnh gi tr c a b/2a, chnh gi tr ny l i m phn chia 2 mi gi tr kh i t o, c ngh a l n u gi tr kh i t o cho x1 nh h n (-b/2a) th khi kh i t o gi tr cho ph i m b o l n h n (-b/2a). Nh v i ax2 + bx + c = x2 + 5x 6 = 0 c b/2a = -5/2*1 = -2.5 n u kh i t o x1= 5 (> -b/2 th kh i t o x2 ph i nh h n - 2.5 (<-b/2a) K t lu n: Dng l nh GoalSeek r t thu n l i khi gi i ph ng trnh b c n ni chung v ph n trnh b c 2 ni ring, tuy nhin c n ch n vi c l a ch n gi tr kh i t o trnh tr ng h thi u st nghi m.