SPANYA ETM SSTEM

(www.haritalar.com) Giri spanya, Avrupa'nn gneybatsnda, ber Yarmadas'nda yer alan bir Akdeniz lkesidir. Gneyde ve douda Akdeniz'e, kuzeyde ise Atlantik Okyanusu'na kys vardr. Batda Portekiz, kuzeyde Fransa ve gneyde Birleik Krallk'a bal Cebelitark ile komudur. spanya topraklar ayrca Akdeniz'de Balear Adalar, Atlantik Okyanusu'nda Kanarya Adalar'n ve Kuzey Afrika'da Ceuta ve Melilla adl iki zerk ehri kapsar. 504.712 km2'likalanyla spanya, Fransa'dan sonra Bat Avrupa'daki ikinci byk lkedir. 2006 yl verilerine gre bu yzlmn %34,5'i ekili alan %15,1'i ayr ya da otlak ve %23,0' de ormanlk alanlarla kapl bulunmaktadr. 650 metrelik ortalama ykseklii ile de svire'den sonra Avrupa'da ikinci sradadr (http://www.ansiklopedika.org/spanya ). 1 Nisan 2010 tarihinde spanya'da kaytl toplam nfus 46 030 109 dur (eurydice,2010). Nfusun % 90,7s ispanyol ve % 9,3 yabanclardan olumaktadr. Toplam

yabanc nfusun % 13,6s fasl, % 11,1i ekvatorlu, % 9,8i romen, % 6,6s ingiliz, %6,4 kolombiyal, % 3,6s arjantinli ve %3,6s almandr (http://tr.wikipedia.org/wiki/spanya). Nfusun %33,36 s 0-29 ya arasndadr.Zorunlu eitim andaki (6-16 ya) kii says 4.869.060 olup toplam nfusun %10,58ini oluturmaktadr. 2009-2010 eitim-retim ylnda niversiteye kaytl renci says 1 362 173 olmasna ramen ayn dnemde niversite d eitime kaytl renci says 7 632 961dr (eurydice, 2010). 2009 Ylnda spanyada Yaayan Nfusun Cinsiyete Gre Dalm Pramidi

(Eurydice,2010) 2009 verilerine gre spanyann nfus younluu (km2 ye den kii say ) % 92,4 tr. Toplam nfusun % 78,9 kentlerde geriye kalan % 22,1lik ksm krsal kesimlerde yaamn srdrmektedir (eurydice,2010). spanyol Anayasas uyarnca, Castellano olaraka da bilinen spanyolca lkenin resmi dilidir. Bu yzden, tm spanyol vatandalar bu dili bilmelidir ve tm spanyol vatandalarn bu dili kullanma hakk vardr. Castellanonun yan sra, zerk Blgelerin kendi resmi dilleri de vardr. Bu yar resmi diller Cataln (Katalanca), Gallego, Valenciano ve Euskeradr. Yar resmi dillerin olduu bu blgelerde hem blgenin kendi dili hem de Castellano tm niversite d eitim dzeylerinde zorunlu retim dili olarak dnlmektedir. zerk blge dillerinin retim dili olarak kullanm dilin ne kadar yaygn olduuna ve her blgenin uygulad dil politikalarna bal olarak farkl blgelerde deiiklik gstermektedir (Kyar, 2010).

spanya halknn ou Hristiyanln Katolik mezhebindendir. Az miktarda Protestan, Msev, Mslman bulunmaktadr. Bunlar nfsun % 1ini tekil etmektedir. ok ynl bir tarm lkesi olan spanyada tarm sanyiye ynelik duruma getirilmektedir. Bir zamanlarn smrgeci ve denizci lkesi olan spanya, bugn bu zelliini kaybetmitir. spanya bir tarm lkesidir, ancak 1960 ve 1970 yllar arasnda tarmla uraanlarn oran % 41den % 25e dmtr. Topraklarnn yaklak bete ikisi ilenmektedir. Geri kalan blgeler ya ok kurak veya ok dalk olduundan tarma elverili deildir (http://www.islamseli.com). spanya 1978 ylnda kabul edilen Anayasaya gre sisteme dayal meruti bir monaridir. Yasama erki iki meclisli bir cortes Genaralisin elindedir.Bu organ temsilciler meclisinden olumakatadr.Yasa tasars sunma iki meclise iki meclise hkmete ve blge meclisine aittir.Demokrasinin yerlemesi ve yerinden ynetim hareketi ile, lkedeki 17 zerk blge nemli lde g kazanmtr.zerk blgeler, belediyeler ile sorumluluu paylamlardr.Yeni anayasa ile oluan zerk blge ynetimleri, tam zerk blgeler ve yar zerk blgeler olarak ikiye ayrlmaktadr .Bunlar(Balc, 2007); Endls, Kanarya Adalar, Katalonya, Valencia, Navara, Bask Blgesi ve Galiyadan oluna tam zerk blgeler, Aragon, Balear Adalar, Kantabria, Kastilya, Cevta, Melilla, Extremadure, La Rioja, Murcia ve Madridden oluan yar zerk blgelerdir. Eitim Sisteminin Tarihsel Geliimi spanya eitim sistemini ekillendiren sralayabiliriz (Balc, 2007; 270) ; reform hareketlerini u ekilde

1970 Eitim ve Finansman Genel Yasas(LGE); 6-14 ya arasndaki

tm nfus iin zorunlu eitimi gerekletirmek, Herkes iin kaliteli eitimi salamak, Eitim sisteminin genel planlamasn yapmak ve okul yerlerini temin etmek,niversite d zel eitim kurulularnn almasn salamak, Eitim dnyas ile i dnyas arasnda iliikiyi temin etmek ve rencileri i dnyas iin hazrlamak.

1978 spanya Anayasas; Herkesin eitim hakk, okul seme zgrl,

parasz eitim, zorunlu eitim, istee bal din eitimi, devletin ereve program yapma ilevi, zel okullar kurma ve iletme hakk, retmenlerin,rencilerin ve velilerin okul yneimine katlmalar,okullarn denetimi, anayasa kapsamnda eitimin tm alanlarnda hukukun geerlii, eitimin finansman, niversite zerklii, retim zgrl, din zgrl ve zerk blgelerde spanyolcann yannda kendi dillerini kullanma hakk gvence altna alnmtr.

1983 niversite Reformu; yksekretimin rgtlenmesinde yerel

ynetimler etkili klnmtr.Personel alm konusunda yksek retim

birimlerine yetkiler yapmaktadr.

verilmitir.Ancak

kadro

verme

ilemini

devlet

1985 Eitim Haklar Yasas (LODE); Eitim haklarn ve akademik

zgrl garanti etmek ve toplumu eitime katlmaya cesaretlendirmek amalanmtr.Tm spanyollarn temel, cretsiz ve ayrmsz eitim almalarn belirtir.

1990 Eitim sisteminin Genel Yaps Yasas (LOGSE); spanya eitim

sisteminin genel yapsn ve rgtlenmesini dzenleyen yasadr.niversite dndaki zel ve genel eitiminin rgtlenmesi ve yapsn dzenler.rencilerin kiisel geliimine, demokratik deerler katlmna, mesleki geliimine, sosyal ve kltrel yaama katlmalarna odaklanr.Bu yasa belirli bir ortak zeminde eitim almalarn garanti eder ve zerk topluluklarn eitim yetkilerini geni olarak kullanmalarn salar. Kamunun eitim kalitesini salamas iin retmen nitelii ve eitimi, eitim program, eitim kaynaklar ve ynetim, yenilik ve aratrma, eitimsel ve mesleki danmanlk, eitim sisteminin denetimi ve deerlendirilmesi konularna ncelik verilmesi gerektiini belirtir.

1995 Eitim Kurumlarnn Ynetimi, Deerlendirlmesi ve Katlm

Yasas (LOPEG); Yasann amac, uygunluunu art komaktadr. eitim kurulularnn

LOGSEye

2001

niversiteler Yasas (LOU); niversitelerde kaliteyi ve mkemmellii gelitirmek ve zerklii daha da salamlatrmaktr.Yasa niversitenin roln bilimsel, teknik ve kltrel bilgiyi tartmak, gelitirmek ve aktarmak olarak belirlemitir.

2002 Eitimin Kalitesi Yasas; Daha nce gelen yasalar deitirmekte

ve sadeletirmektedir.Herkes amalamtr. iin kaliteli bir eitim

salamay

Okul ZORUNLU ETM

11

14

17

18

20

21

22

23

24

10

lkretim OrtaretimI.Kademe

12

13

15

16

19

Yksek retim-Lisans

II.Kademe Genel Ortaretim

niversite D Yksek retim

Yksek retim-Lisans

5
2.Devre 1.Devre 3. Devre Orta Dzey Mesleki Eitim Yksek retim- nlisans

1. Devre

2. Devre

4 3 2 1

ncesi Eitimi

3-6 Ya Okulncesi Eitim

0-3 ya Okulncesi Eitimi

Tablo 1. SPANYA ETM SSTEM Okul ncesi Eitim spanyada eitim ilk olarak Educacin Infantil ad verilen okul ncesi eitimle balar.Okul ncesi eitim 0-3 ve 3-6 ya aras olmak zere iki dnemden olumaktadr.Her iki dnemde zorunlu olmayp zorunlu eitim 6.yatan sonra balamaktadr.Okul ncesi eitimin genel amalar u ekilde sralanmaktadr; (eurydice,2010) Doal ve sosyal evresini gzlemleyip kefetme Dzenli aktivitelerle kendi zerliklerini kazanma Duygusal yeteneklerini gelitirme fade becerilerini gelitirme Hareket, jest, mimiin yan sra okuma, yazma ve Mantksal-matematiksel yeteneklerini gelitirmeye balama atmalarda barl zmler uygulamann yannda, dier kiilerle birlikte yaama ve ilikiler kurma gibi sosyal becerileri kazanma

Okul ncesi eitimin yaps 1990 LOGSE yasas ile ekillenir.1990 LOGSE yasas ile bu okul basamann ad ve iki dnemden olutuu belirlenmitir.1990 yasas ile okul ncesi eitim zorunlu olmasa da, okullamas gerektii vurgulanmtr.LOPEG ile zerk blgelerin de dzenleme yapabilmeleri salanmtr (Balc, 2007; 281). 2007-2008 eitim- retim ylnda okulncesi eitime kayt olan net renci says 0-3 ya iin % 19,1 iken 3-5 iin %98,3 dr. 2008-2009 eitim-retim ylnda bu say, 0-3 ya iin %26,2 ye 3-6 ya iin %98,7ye ykselmitir (eurydice,2010).

Tablo 2. Okul ncesi Eitime Kaytl renci Saysnn Ve Kamu Okulllarndaki Yzdelerinin Deerlendirilmesi 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08

renci says Kamu Okulu %

1 427 519 64,8

1 487 548 64,5

1 557 257 64,2

1 643 016 63,9

(Eurydice, 2010)

Tablo 3. 2006-2007 Eitim-retim Ylnda Okul Trne Gre Okulncesi retmenlerinin Says Ve Yzdesi retmen Says Kamu Okullar zel Okullar Toplam 82 108 38 204 120 312 (Eurydice, 2010) retmen Yzdesi 68,2 31,8 100

ZORUNLU ETM lkretim 1.Kademe Ortaretim 6- 12 12- 16

lkretim lkretim 6-12 yalar arasndaki ocuklar kapsamakta olup, her biri ikier yl olan dnemden, toplam 6 akademik yldan olumaktadr. lkretim cretsizdir ve zorunlu ortaretimle birlikte toplam 10 yldr. lkretimin amac; ocuklarn bulunduklar evre iinde zerk hareket etmesinin yannda temel kltrel unsurlar ve szl ifade, okuma, yazma, aritmetik gibi becerileri kazanmalarn salayacak ortak bir eitim ortam oluturmaktr. Mfredat kapsaml olmasna ramen farkl alanlara ayrlmtr. Her alan, her aamann genel amalarnda belirtilen becerileri gelitirmeye katkda bulunmaktadr.

lkretimin zorunlu alanlar unlardr: doa biligisi, sanat eitimi, beden eitimi, ispanyol dili, blge ilgili literatr, yabanc dil ve matematiktir. Ayrca btn okullarda istee bal dini eitim verilmektedir. Dini eitim almak istemeyen ocuklar sosyal ve kltrel hayatn farkl ynlerdeki yansmalarn merkeze alan dier aktivitelere ynlendirilir. lkretimde Mfredat, eitimin organizasyonu, ders saatinde blgesel farkllklar gstermektedir. Yabac dil retimi ilkretimin 2.dneminden itibaren zorunludur (eurydice 2010). lkretimde rencileri, retmenler deerlendirir.Deerlendirmede her dnemin sonunda rencinin ulamas gereken eitimin amalar temel alnr.Genel bir ilke olarak snfta kalmak yoktur ve renciler bir st snfa dorudan geerler.Ancak baarsz olan rencilerin durumu aileleri ile grlerek bir yl snf tekrar yaptrlabilmektedir.renme gl olan renciler iin zel nlemler alnr.Eitimin bu dzeyinde zorunlu eitim tamamlanmad iin herhangi bir sertifika verilmez(Balc, 2007;282). Tablo 4. 2009-2010 Eitim-retim Ylnda lkretimde Devreye Gre Ortalama Ders Saatleri Dersler Doa Bilimleri, Sosyal ve Kltrel evre Sanat Eitimi Beden Eitimi spanyol Dili ve Edebiyat Yabanc Dil Matematik Din Vatandalk Eitim (Eurydice, 2010) Tablo 5. lkretime Kaytl renci Says Ve Kamu Okullarnda Okuyanlarn Yzdesinin Yllara Gre Deiimi 2004/05 renci Says 2 467636 2005/06 2 483 364 66,8 2006/07 2 538 033 67,1 2007/08 2 607 384 67,2 1.Devre 175 105 105 305 105 175 105 0 2.Devre 175 105 105 280 140 210 105 0 3.Devre 140 105 105 280 140 175 105 50

Kamu 66,7 Okullarndaki %

(Eurydice, 2010) Tablo 6. Okul Trlerine Gre lkretim retmenlerinin Says Ve Yzdesi retmen Says Kamu okullar zel okullar Toplam 154 930 56 390 211 320 (Eurydice, 2010) I.Kademe Ortaretim I. Kademe ortaretim 12-16 yalar arasndaki ocuklarn devam ettii ve zorunlu olan drt yllk ortaretimdir. 1. kademe ortaretim kendi iinde ikier yllk iki devreden olumaktadr. rencilerin ilkokulda aldklar bilgilerin derinletirilmesi ve st okullara hazrlanmasnn salanmas amalanr. renciler genel eitim derslerinin yan sra temel meslek bilgileri kazandran dersleri de grrler. Bu nedenle, zorunlu derslerin yannda semeli dersler de vardr. Eitim ve Bilim Bakanl tarafndan hazrlanan haftalk ders izelgesi tm lkede geerlidir ve her okul buna uymak zorundadr. Ancak okullar, blgesel ve kendi koullarna uygun olarak ders saatini ve semeli dersleri arttrabilirler (eurydice,2010). Ortaretim 1.kademesinde rencilerin baarsn her dersin retmeni deerlendirir.Ayrca her snfa derse giren retmenler yllk olarak retim ylnn banda, ortasnda ve sonunda olmak zere en az kez ortak deerlendirme yaparlar.Her iki devrenin son snfnda gerekli baar ortalamasn tutturamayan renciler snf tekrar yapar.18 yana kadar okulu tamamlayamayanlar, okul d mesleki eitime devam ederler.Ortaretim 1.kademeyi bitiren renciler diploma alrlar. Bu diploma ile renci,ya ortaretimin 2.kademesine yada mesleki eitim veren bir programa kaydolabilir (Balc, 2007;282). Tablo 7. I. Kademe Ortaretimde Devrelere Gre Ders Saatleri Dersler Biyoloji ve Jeoloji Doa Bilimleri Sosyal Bilimler, Corafya ve Tarih Beden Eitimi Ahlak ve Toplum Eitimi Vatandalk ve nsan Haklar Eitimi Biliim Latince spanyol Dili ve Edebiyat Yabanc Dil 1.Yabanc Dil 1.,2. ve 3. yl 230 210 105 35 350 315 4. yl 70* 70 35 35 70* 70* 125 105 retmen Yzdesi 73,3 26,7 100

2. Yabanc Dil Matematik Mzik Teknoloji Din Eitimi Plastik ve Grsel Eitim Fizik ve Kimya Toplam

280 105 140 140 105 2 015 (Eurydice, 2010)

70* 105 70* 70* 35 70* 70* 1 070

Not:rencilerin * iretli derslerden 3 tanesi semesi gerekir.

Tablo 8. 2008-2009 Eitim retim Ylnda I. Kademe Ortaretimde Toplam renci , Okul Says ve Kamu Okulu Yzdesi Toplam Okul Says renci Says 8 224 1 810 298 (Eurydice, 2010) Giri Kriterleri rencilerin aileleri veya yasal koruyucular, ocuklarn diledikleri kamu/zel okula kayt ettirebilirler.Aileler tarafndan seilen kamu yada zel okullarna bavuran renci says fazla ise okula giri iin gerekli sonraki kriterler; Ailenin yllk geliri, aile yelerinden birinin i yeri veya yaad yere yaknlk, ayn okula kaytl kardelerin olmas, aile ylerinden birinin herhangi bir engelinin bulunmas okula yerlemede ncelik salamaktadr (eurydice,2010). Eitim-retim Yl Sresi Her zerk topluluk, ulusal blgelerinde homejenlii salamak artyla merkezi hkmet tarafndan belirlenen genel ereve nda her yl okul takvimini belirlerler. Zorunlu eitim yl eylln 15i ile hazirann sonlar arasnda minimum 175 gnden oluur. lkretim ylda ortalama 25 hafta ,ortaretim 30 haftadr. Bir ders saati ilk retimde 55 dakika, orta retimde ise 60 dakika srmektedir. Yllk minimum retim saati ilk retimde 810, orta retim birinci devrede ise 906 saattir (eurydice, 2010). Kamu Okulu % 55,56 65,99

Snflardaki renci Says

10

lkretimde snflar 25, ortaretimde 30 kiiden olumaktadr. lkretimde snf retmenleri, uzman retmenler tarafndan retilen mzik, beden eitimi, yabanc dil dndaki bir ok alandaki bilgiyi retiler. Ortaretimde renciler farkl derslerde uzmanlam retmenler tarafndan eitilirler (eurydice, 2010). retim Programlarnn erii zerk retim program blgesi sz konusu olduundan, retim program dzenlemede 3 seviye oluturulmutur. Merkezi hkmetin tm devlet iin balang noktas olarak belirledii ekirdek retim programn kullanarak her zerk blge kendi resmi retim programn yapar. Daha sonra eitim kurumu bu temel retim programna dayanarak bir uyarlama yapar ve bu retim programn geniletir, bu da retim program dzenlemenin ikinci aamas olarak bilinmektedir. nc dzenleme seviyesi, retmen tarafndan somut her bir renci grubu iin tasarlanan bir dizi retim biriminin oluturduu derslik programlamaya tekabl etmektedir. lkretimde metodoloji evrensel ve disiplinler-aras niteliktedir, farkl deneyimlerin ve rencilerin bilgisinin btnletirilmesine ynlendirilmi ve onlarn kiisel zelliklerine uydurulmutur. Orta retim birinci kademede metodoloji her bir rencinin gereksinimlerine gre uyarlanmaldr ve rencilerin ekip iinde alma yeteneklerinin yan sra kendi kendilerine renme yeteneklerini de gelitirmelidir (eurydice, 2010). Deerlendirme lkretimde deerlendirme srekli olmaldr ve rencinin ilerleyii farkl alanlarda gz nnde tutulmaldr. Model retmen geme kararlarndan sorumludur. renciler gerektiinde bir yl tekrar edebilmelerine ramen ilkretim dnemleri arasndaki ilerleme rencinin retim program hedeflerini karlamasna baldr. Bir ya da daha fazla dersten negatif bir deerlendirme alarak bir ileriki dneme ulaan renciler, dierlerine yetimek iin uygun destek etkinlikleri alacaklardr. Erken yataki okul baarszlklarndan kanmak iin ilk retimde erken tehisin yrtlmesi ve takviye prosedrlerinin oluturulmasna zel nem gsterilmelidir. Orta retim birinci devrede deerlendirme sreklidir ancak derse gre farkllk gstermektedir. renciler, yl sonunda zerk blgeler tarafndan belirlenen tarihlerde geemedikleri derslerden btnleme snavna girebilirler. Aamadaki derslerin her biri tamamlandnda deerlendirme ekibi rencilerin olgunluklarn ve gelecek yllardaki iyileme ve ilerleme olaslklarn gz nnde bulundurarak gemelerine karar verir. Btnleme snavndan sonra hala ikiden fazla dersi olan renciler ayn derste bir yl daha kalacaklardr. Her ders sadece bir kez tekrar edilebilir. Bir yllk ders tekrarndan sonra eer renciler gelecek yla gemek iin gerekli artlar karlayamazlarsa deerlendirme ekibi, danma ekibi ve ailelerin rzas ile rencinin eitim ihtiyalarna gre eitim mercileri tarafndan dzenlenen artlara dayanarak bir sonraki yla geiine karar verecektir (eurydice, 2010).

ZORUNLU OLMAYAN ETM II.Kademe Genel Ortaretim(Bakalorya) 16- 18

11

Orta Dzey Mesleki Eitim

16-18

II.Kademe ortaretim 16 yandan byk ocuklarn devam ettii zorunlu olmayan ortaretim kademesidir. Eitim sresi 2 yldr. Bu eitim bireylerin akademik ve mesleki yksek retime giri iin zorunlu olan olgunluk diplomasna ve yksek dereceli mesleki renime hazrlayan eitimdir. Genel ortaretim 2.kademe eitimi sonunda bakalorya ad verilen bir bitirme snavna girilir.Bu snav tm dersleri kapsamaktadr ve sadece tm derslerden baarl olan rencilere bakalorya sertifikas verilir( eurydice, 2010).Ortaretim ikinci devresinde de renciler her dersin retmeni tarafndan yazl ve szl snavlarla deerlendirilirler.Ayrca renciler bir snfa giren tm retmenler tarafndan en az kez toplanarak deerlendirilirler (eurydice 2010). Tablo 9. 2008-2009 Eitim- retim Ylnda II. Kademe Ortaretimde renci - Okul Saylar ve Kamu Okulu Yzdesi Okullar Bakalorya Ortadzey Mesleki Eitimi Giri Kriterleri II. Kademe ortaretime girebilmek iin I.kademe zorunlu ortaretimi baaryla bitirme art vardr. retim Programnn erii Bakaloryann minimum ekirdek retim program ulusal dzeyde belirlenmektedir. Ancak zerk blgeler, eitim mercileri ve okullar retim program gelitirir ve kendi balamlarna uydururlar. (eurydice, 2010). Bakalorya eitimi kendi iinde 4 blme ayrlmaktadr. Bunlar; Sanat eitimi, Doa ve salk bilimleri, insan ve toplum bilimleri ve teknoloji eitimidir. Her renci kendi akademik, mesleki ilgi ve becerilerine gre bu drt blmden birini seer ve eitimini o blmde tamamlar. Btn blmlerde mfredat farkl konulardan olumaktadr. Bunun yannda baz konular tm blmlerde ortaktr; Beden Eitimi, Felsefe, Tarih, spanyol Dili, Blgenin Resmi Dili ve Edebiyat ve Yabanc Diller.(http://alerce.pntic.mec.es). Deerlendirme Bakalorya rencileri ders sresince, konulara gre farkllk gsteren srekli bir deerlendirmeye tabidirler. Yl sonunda baz derslerden baarsz olan renciler btnleme snavna girebilirler. Geme ve kalma dzenlemeleri bu aamadaki maksimum kalma sresini 4 yl olarak belirlemitir. lk ylda ikiden fazla, ikinci ylda ten fazla dersten baarsz olan renciler yl tekrarlarken ten az dersten baarsz olan renciler sadece bu dersi alacaklardr. Baarl 4 478 2 621 Kamu Okulu % 68,73 73,94 renciler 628 741 253 756 Kamuda Okuyan renci % 74,07 75,05

(Eurydice, 2010)

12

renciler Bachiller sertifikas alrlar. Daimi deerlendirme mesleki derslere de uygulanmaktadr ve baarl renciler ilgili uzmanlk alannda Tcnico sertifikas alrlar (eurydice, 2010). Mesleki Eitim Ortaretim 1.devreden sonra gidilen orta ve st dzeyde mesleki eitimi kapsar. Orta dereceli mesleki eitim, ortaretim 1.kademeden sonra devam edilen iki yllk renimdir. Buray bitirenler tekniker unvan alrlar. st dereceli mesleki okullara ortaretim 2. kademeden alnan bakalorya diplomas ile gidilir. Burada Mesleki eitimin amac, bireylerin yaamdaki deien alma koullarna uyumlarn kolaylatrmak, ok ynl eitim ve uygulama yapmalarna olanak salayarak bir mesleki alanda almaya hazrlamaktadr (Kyar,2010) Yksekretim Eitim ve Bilim Bakanlna bal olan yksekretim niversite ve niversite d eitimi kapsamaktadr. niversite d eitim, ileri dzey Sanat Eitimi, ileri dzey zel Mesleki Eitim ve ileri Spor Uzaman eitimini iermektedir.. Yksek mzik akademileri ve yksek okullar ileri dzey sanat eitimi sunan kamu kurululardr (Kyar,2010). 1983 niversite reformu ile yksekretimin rgtlenmesinde yerel ynetimler de etkili klnmtr. Personel alm konusunda yksekretim birimlerine yetkiler verilmitir. ancak kadro verme ilemini devlet yapmaktadr. 2001 niversiteler Organizasyon Yasas (LOU), niversite sistemini dzenler. Bu yasann amac niversitelerde kaliteyi ve mkemmellii salamlatrmaktr. niversitenin roln, bilimsel, teknik ve kltrel bilgiyi tartmak, gelitirmek ve aktarmak olarak belirlemitir. (Balc, 2007) niversite eitimi tipte gerekletirilmektedir. Bunlar; Lisans ( en az 240 kredi) Yksek lisans (60-120 kredi) Doktora

niversite eitimi; niversite fakltelerinde, yksek teknik okullarda, yksek politeknik okullarda, kolejlerde verilir.leri dzeyde mesleki eitim ise ulusal bavuru okullarrnda yada birletirilmi mesleki eitim okullarnda salanr (eurydice, 2010). leri sanat eitimi; mzik ve dans eitimi veren Yksek Mzik Konservatuvarlarnda, dramatik sanat ,kltrel deerleri koruma, plastik sanat ve tasarm eitimi veren Gelimi Okullar (kolejler) ad verilen kamu kurumlarnda salanr (eurydice,2010) leri plastik sanatlar (eurydice,2010) ve tasarm eitimi kamu sanat okullarnda verilir

13

Son olarak, ileri spor eitimi kamu ve eitim yetkililerinin grevlendirdii zel eitim okullarnda ve askeri eitim sistemi iinde yer alan eitim kurumlarnda verilir (eurydice,2010).

Tablo 10. 2008-2009 Eitim-retim Ylnda Branlara Gre niversiteye Kaytl renci Says Toplam Toplam Sosyal ve Adli Bilimler Teknik Blmler nsan Bilimleri Salk Bilimleri Deneysel Bilimler 1 366 542 691 568 346 578 121 020 121 904 85 472 (Eurydice, 2010) Giri Kriterleri leri dzey mesleki eitime kayt olmann iki yolu vardr.Bunlardan birincisi bakaloryaya (olgunluk diplomasna) sahip olmak, ikincisi ise snavla girmek. niversiteye girmek iin PAU adndaki snavda baarl olmak gerekmektedir. Eitim ve Bilim Bakanl ve zerk blgeler tarafndan dzenlenen PAU niversite ve Bakalorya retmenleri tarafndan ortaklaa planlanmakta ve organize edilmektedir. leri dzey Sanat ve Spor rencileri de zel bir snav gemek zorundadrlar. Dier taraftan, belirli bir dizi alma ierisinde renciler adayn seilen uzmanlkta almas iin gereken bilgi ve becerilerin varln kantlayan ek zel bir snav da gemek zorundadrlar (eurydice,2010) Yeterlilikler Lisans eitimini tamamlayan lisans derecesine, yksek lisans eitimini tamamlayan yksek lisans derecesine, doktora eitimini tamamlayan da doktara derecesine sahip olur. Kamu Okuyan % 89,2 87,9 90,1 94,2 83,7 96,2

14

leri dzey mesleki eitimi, ileri dzey plastik sanatlar ve tasarm eitimini baaryla tamamlayan renciler ilgili alann Tcnico Superior sertifikasn almaya hak kazanr. Plastik sanatlar ve tasarm Tcnico Superior sertifikas rencilerin Plastik Sanatlar,Tasarm,Kltrel Deerleri Koruma yksek eitimine ve dier niversite blmlerine girmesini salar (eurydice,2010). Mzik ve Dans, Dramatik Sanatlar, Kltrel deerleri Koruma, Seramik yksek eitimini tamamlayan renciler ilgili uzmanlk alanlarnda Ttulo Superior sertifikasn almaya hak kazanrlar. Btn bu diplomalar Lisans diplomasyla denktir (eurydice,2010) leri spor eitimini tamamlayanlar Tcnico Deportivo Superior sertifikasn alr.Bu sertifika baz niversite blmlerine girii salar (eurydice,2010).

Genel statistikler Tablo 11. 2007-2008 Eitim- retim Yl Eitim Kademelerine Gre spanyol Ve Yabanc rencilerin Dalmlar Toplam renci Yabanc renci Yabanc renci % 7,3 11,3 9,6 10,9 4,7 6,9 2,3 spanyol renci spanyol renci % 92,7 88,7 90,4 89,1 95,3 97,0 97,7

Okulncesi lkretim zel Eitim Zorunlu Ortaretim Bakalorya Mesleki Eitim Yksekretim

1,643,016 2,607,384 29,427 1,829,874 622,133 509,465 1,389,394

119,980 295,477 2,838 199,548 29,399 35,218 32,138

1,523,036 2,311,907 26,589 1,630,326 592,734 474,247 1,357,256

(Eurydice,2010)

Tablo 12. 2008-2009 Eitim-retim Ylnda Okul Trlerine Gre, niversite D Eitimin Btn Kademlerindeki retmen, renci Ve Okul Saylar

15

Okul Says Toplam zel Okullar Kamu Okullar 24 949 7 452 17 497

retmen Says 663 084 178 835 484 249

renci Says 7 456 806 2 435 133 5 021 673

(Eurydice,2010)

retmen Yeterlilikleri Okul ncesi ve ilk retim retmenleri Maestro retmenlik diplomasna sahip olmaldrlar. Orta retim retmenleri pedagojik uzmanlama kurslarnn yan sra Licenciado, veya mimarlk ya da mhendislik derecesine sahip olmaldrlar. lk retim retmenleri, alan retmenlerinin istihdam edildii mzik, beden eitimi ve yabanc diller dndaki tm dersleri verecek ekilde eitilmektedir. lkokul retmenleri genel derslere giren orta okul retmenleri ise tek bir derste uzmanlaan retmenlerdir (eurydice,2010).

niversite profesrleri doktora derecesine sahip olmaldrlar. niversite eitiminin birinci devresinin verildii kolejlerde retmenlik yapan profesrlerden doktora derecesi istenmemektedir. Ancak Licenciado, Mimarlk ya da mhendislik derecelerinin olmas gerekmektedir. LOU, aralarnda aadakilerin de bahsedilmesi yerinde olan eitli niversite retim ekillerini dzenlemitir: eitlik, erdem ve kapasite ilkelerini garanti eden retim personeline ynelik yeni bir istihdam sisteminin oluturulmas, retim personeli iin yasal bir erevenin hazrlanmas ve spanyol sistemi ya da Uluslararas sistem iinde profesrlerin ve aratrmaclarn mobilitesinin tevik edilmesi. Kamu kurulularndaki profesr ve retmenler genellikle devlet memurudur (eurydice, 2010) spanyada Eitim Ynetimi 1978 ylnda spanya anayasasnn yaynlanmasndan itibaren, merkezi otoritenin baz yetki ve sorumluluklarn yerel ynetimlere aktarmasyla birlikte, spanya eitim sistemi bir dnm ve geliim srecine girmitir. Btn zerk blgeler niversite ve niversite d eitimde yetki, sorumluluk ve kaynaklar kullanma hakkn kazanmlardr (http://alerce.pntic.mec.es). spanyada eitim ynetimi hkmet, zerk topluluklar, yerel ynetimler ve okul arasnda paylalmtr (eurydice, 2010).

16

Merkezi Hkmet; eitim sisteminin genel organizasyonunu oluturmak, okullar iin minimum gereksinimleri karlamak, minimum ekirdek mfredat hazrlamak, eitimde uluslararas ibirlii politikalarn tevik etmek ve aratrmalar koordine etmekle sorumludur.Ayn zamanda eitimin genel plann yapmak, akedemik ve mesleki kaliteyi dzenlemek, mfredat pragramnda ispanyol dilini retmeyi garanti altna almak, yksek denetleme yapmak, devlet apnda genel deerlendirmeler yapmak, spanyada alan yabanc okullarn yasal temellerini oluturmaktadr. zerk topluluklar; Kendi blgelerinde idari sorumuluklar, okul yapmak, rencileri desteklemek ve yol gstermek, ders kitaplarnn ve dier materyallerin denetimini yapmak, kendi blgelerindeki okullarda tansal deerlendirme yapmak, iyi eitimsel ve ynetimsel uygulamalar tevik etmek ve bilgi al-veriini kolaylatrmak, devlete ulusal ve uluslar aras istatistikleri ayrntl bir ekilde salamak iin gerekli bilgileri temin etmek, iyi eitim ynetimi ve eitimsel aratrmalar yaynlama ve gstergelerde effafl salamak iin katkda bulunmak, Yerel ynetimler; okulun yaplaca yeri temin etme, okullarn bakm ve onarmn yapma, fazladan verilecek ders mfredat ve ek aktiviteleri planma, belediye ierisinde okul konseyleri oluturma, kurulan konseyde zerk topluluklarn okullarn da temisl etme gibi bir takm grev ve sorumluluklar vardr. Okullar; Okullar, eitimi dzenleyen genel yasalara bal kalmak artyla ,rgtsel, eitsel ve mali konularda zerktirler. nivesiteler, genel ynetimlerinde,akademik ve mali konularda, personelin ie alm,eitimi ve terfisi gibi ilerde zerktirler. Ayrca eitim kurumlarnn oluturulmas, uzaktan eitim kurumlarnn yaplarnn dizayn, renci kabul ilemlerinin ayarlanmas, amalarna ulamak iin vakf ve dier tzel kurulularn oluturulmas, personel hareketliliini salamak iin dier kurumlarla ibirlii yapma ve mfredat programlarn sunma gibi konularda yetki ve sorumluluklar vardr (eurydice,2010).

spanyada Eitim Denetimi spanyada eitim denetimi iki kademeli oluturulmutur. Bunlar Yksek Denetim ve Teknik Denetim dir (Kasapopur,2007). lkeye ait devlet denetim servisleri, eitim yetkisine sahip yedi zerk toplulukta kurulmutur. Her bir zerk Topluluk kendi denetim servislerinin organizasyonundan ve almalarndan sorumludur. Yksek Denetimin alma alan, plnlarn ve programlarn onaylanmas, mfredat hazrlk almalar, rehberlik hizmetleri, retim mataryellerinin temin edilmesi, retim kademe ve servislernin ders durumlarnn belirlenmesi, diplomalar ve sertifikalar ile devlet kurslarnn uygunluunun kabul, dil retimi ve renme zorluuna kar haklarnn korunmas, retim

17

gvencesinin salanmas, yardmlarn temin edilmesi konularn kapsamaktadr. Dier yandan mfredatlara uygun test kitaplar ve dier retim materyallerini ile zorunlu konu mataryellerini Devlet dzenine gre uygun mfredatla retilmesini salamak; eitim kademelerinde eitim sisteminin genel organizasyonunu kurmak vb birok iin yaplmasna yardmc olmak ve rehberlik yapmaktr. zerk blgeleri de kapsayan yllk devlet raporunu hazrlamak Yksek Denetim Kurulunun grevleri arasndadr (Kasapopur,2007) Teknik denetim; her zerk blgede bir teknik denetim servisi faliyet gstermektedir. Bu servisler iki amaca ynelmitir. Bir yandan eitim topluluklar ve ynetim kurullarnn eitim sisteminin kalitesini gelitirmek, retmenler iin srekli eitim ve pedagojik destek salamak, dier yandan eitim sistemini deerlendirme ve kontrolu Teknik Mfettilerin sorumluluu altndadr. zerk Topluluklarn farkl kademelerdeki mfredat zelliklerinin adaptasyonunu salamakta Eitim Teknik Denetim Servislerinin grevleri arasndadr (Kasapopur,2007).

Eitimin Finansman spanya'da Eitim hem kamu hem de zel kaynaklar tarafndan finanse edilmektedir. Kamu fonlar ounlukla eitim bakanl ve her zerk toplumun eitim oteriteleri tarafndan salanr. Fonlarn hepsi sadece kamu eitimi iin ayrlmaz. Ayn zamanda rencilere burs ve yardm salamakve zel okullara yardm yapmak iin ayrlr.zel fonlar ailelerden ve zel kurumlardan gelir.spanyada ilkretim ve ortaretim okullarnn %70i kamu fonlaryla finanse edilir. Eitim alannda kamu harcamalar retim ve retim d personellerin maalarndan ve eitim tesislerindeki bakmdan kaynaklanan giderleri kapsar. Okullar kendi ekonomik kaynaklarn ynetme hakkna sahiptir. Eitime ayrlan kamu fonlarnn tutar her yln ulusal btesiyle belirlenir.Para aktarma iki ekilde yaplmaktadr; genel ve bireysel olarak. Genel dzenlemeyi kabul eden okullar tamamen kamu fonlar ile desteklenir ve bu okullarda eitim cretsizdir. Bireysel dzenlemeli okullarda, kamu fonlar harcamalarn sadece bir ksmn kapsar. Bu nedenle, geriye kalan harcalamalar ailelerden alnan cretlerle karlanr. Hibir koul altnda bu cretler eitim bakanlnn belirledii snr geemez. zel okullarn kamu yardm alabilmeleri iin u kurallara uymalar gerekmektedir;cretsiz eitim vermek, okul konseyleri oluturmak, kamu okullarndaki gibi rencilere ayn giri kriterlerini uygulamak, retmenlerin ie almnda kontroll prosdrleri izlemek ve asgari standartlara uygun eitim kalitesi salamak (eurydice, 2010). Zorunlu ve zorunlu olmayan eitimin her ikisindede, aileler okul malzemeleri, kitap, tama ve kantin hizmetleri gibi harcamalar iin para demek zorundadrlar. Aileler ayn zamanda aile birliklerine denen gnll yardmlar vastasyla okul malzemelerini yenilemek ve okul d faaliyetleri organize etmek iin bata bulunabilirler (eurydice, 2010). Kamu niversiteleri ekonomik ve mali zerklie sahiptirler. Her niversite devlet tarafndan kendilerine ayrlan kaynaklar ynetme hakkna sahiptir.Ancak, onlar

18

niversite sosyal konseyi tarafndan onaylanm proramlarnda bulundurmaldrlar (eurydice, 2010). Tablo 13. 2007 Ylnda Eitim Harcalamalar

yllk

bteyi

kendi

Miktar (Milyon EURO) Kamu Harcamalar Aile Harcamalar (Eurydice, 2010) 46 452,6 8 615

Tablo 14. Eitim Faaliyetlerine Gre Eitimdeki Kamu Harcamalarnn Dalm (2007 Yl) Miktar (Bin Euro) Toplam Kamu Harcamalar Toplam niversite D Eitim Okulncesi ve lkretim Ortaretim ve Mesleki Eitim zel Eitim Uzmanlk Eitimi Yetikin Eitimi Yurt D Eitimi Tamamlayc Hizmetler Telafi Eitimi Ders D Etkinlikler retmen Eitimi Eitim Aratrmalar Genel Ynetim Dier eit Yksek Eitim niversite Eitimi Mesleki Eitim Toplam Hibe ve Yardmlar niversite cretleri Muafiyeti
46,452,604.0 32,246,496.7 13,504,565.3 13,154,760.0 927,516.6 1,013,759.6 366,285.4 121,552.8 806,172.1 329,123.7 551,197.3 266,775.6 143,561.3 1,015,114.0 46,113.0 9,335,987.7 1,549,070.8 1,465,268.9 -202,941.0

19

Harcama D (Eurydice, 2010)

3,492,504.0

spanya Eitim Sistemiyle Trkiye Eitim Sisteminin Karlatrlmas spanya spanyada zorunlu eitim 10 yldr. Trkiye Trkiyede zorunlu eitim 8 yldr.

spanya okul ncesi eitim ocuk Trkiyede okulncesi eitim 3 yandan doduktan sonra balar( 0 yatan sonra balar. itibaren) spanyada ilkretim 6 yldr. Trkiyede ilkretim 8 yldr. 4 yl olup

spanyada Ortaretim 4 yl zorunlu 2 Trkiyede ortaretim yl gnll olmak zere toplamda 6 zorunlu deildir. yldr.

spanyada niversiteye girite Trkiyede niversiteye girite SYM Bakalorya (olgunluk diplomas ) art ve tarafndan dzenlenen niversiteye giri niversiteye giri snav vardr. snav yaplmaktadr.

Her zerk blge bakanlk tarfndan Eitim programlarn bakanln kendisi belirlen genel standartlara gre kendi hazrlar. retim programn yapar Aileler ocuklarn istedikleri okullara Okullara adrese kayt yaptrabilir.Snrlama yok. yaplmaktadr. dayal kayt

20

lkretimde haftalk ders saati 25 tir.

lkretimde haftalk ders saati 30dur.

Eitimin denetimini her zerk blge Ortaretim kurumlar bakanlk kendisi yapmaktadr. tarafndan, ilkrtim okullar tara rgtleri tarafndan yaplmaktadr.

Eitimin ynetimi bakanlk ve zerk Merkeziyeti blgeler tarafndan paylalm. uygulanmaktadr. Her zerk blgenin kendi bakan vardr ve seimle i bana gelir.

bir

ynetim

Her lin il millieitim mdr vardr ve bakanlk tarafndan atanr.

spanya Meslek eitim meslek liselerinde verilir Eitimden genel olarak Eitim ve Bilim Bakn sorumlu Blge ve yerel rgtlenmi niversitelerden Bakanl sorumlu idareler Eitim ve

Trkiye Meslek eitim meslek liselerinde verilir Eitimden genel olarak Bakan sorumlu Milli Eitim

eklinde ller eklinde rgtlenmi Bilim niversitelerden zerk bir kurum olan YK sorumlu Okul kurullar yok.

eitli yetkilere sahip okul kurular var Ortaretimde Bakalorya sertifikas verimektedir.

(Olgunluk) Trkiyede byle bir uyuglama yok.

21

KAYNAKA Balc, A.(2007). Yaynclk Karlatrmal Avrupa Eitim Birlii Sistemleri. lkelerinde Ankara Eitim :Pegem A

Kasapopur, A(2007). ( ahmetk@meb.gov.tr)

Denetimi

Kyar, N (2010). lkelerin Eitim Sistemleri. (necatikiyar@hotmail.com) http://www.ansiklopedika.org/spanya ( Eriim; 10.11.2010) http://www.eurydice.org ( Eriim; 20.11.2010)

http://www.haritalar.com (Eriim; 08.01.2011) http://tr.wikipedia.org/wiki/spanya (Eriim:08.01.2011) http://www.islamseli.com (Eriim: 10.01.2011) http://alerce.pntic.mec.es (Eriim: 08.01.2011)

22