CHUYN 2

KINH T TRI THC V S TC NG CA N N QUC PHNG AN NINH V XY DNG QUN I HIN NAY
T VN

Vo nhng thp nin cui th k XX v nhng nm u ca th k XXI, cuc cch mng khoa hc v cng ngh hin i trn th gii din ra ht sc mau l, to nn nhng bin i nhy vt trong mi mt i sng nhn loi , dn ti s ra i v pht trin ca kinh t tri thc. Kinh t th gii chuyn sang mt thi k pht trin mi vi s gia tng v cht ca lc lng sn xut mang tnh ton cu. S xut hin ca kinh t tri thc trong bi cnh ton cu ho, hi nhp kinh t quc t v khu vc to ra c hi ln, ng thi lm ny sinh nhiu thch thc mi i vi mi quc gia. Vn cp bch t ra i vi nc ta hin nay l phi tn dng c hi qu gi pht trin kinh t tri thc tin kp vi cc nc trong khu vc v trn th gii, ng thi ch ng i ph c hiu qu vi nhng thch thc, bo m cho t nc lun pht trin n dnh v bn vng. Pht trin kinh t tri thc nc ta trong bi cnh th gii c nhiu din bin phc tp s tc ng nhiu chiu n s nghip xy dng v bo v t quc Vit Nam XHCN. Do d khng ch t ra s cn thit phi nghin cu nhng vn l lun v thc tinv kinh t tri thc m cn phi tm hiu thu o s tc ng ca kinh t tri thc n quc phng - an ninh v xy dng qun i, thy r nhng tc ng c tch cc v tiu cc, t xut nhng gii php c bn nhm gn kt gia pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng an ninh v xy dng qun i trong thi k mi.
I. KINH T TRI THC V S CN THIT PHT TRIN KINH T TRI THC VIT NAM

1. Khi nim v c trng ca kinh t tri thc Trong qa trnh hnh thnh v pht trin kinh t tri thc, trn c bnh din l lun v thc tin, vn KTTT c nhiu hc gi quan tm nghin cu. Gn y xut hin mt s cng trnh ca cc tc gi nc ngoi nh: - "Chnh sch cng cho mt nn kinh t tri thc" ca Joseph Stiglitz, - "Nn kinh t tri thc" ca nhm c vn v Cng ngh Thng tin ca B trng B Cng ngh Thng tin trnh ln Chnh ph New Zeland (thng 8/1999), - "Kinh t tri thc vn v gii php - kinh nghim ca cc nc pht trin v ang pht trin" (xut bn nm 2001), - "Kinh t tri thc v cch vn dng" ca Lu Thng Knh, ng trn tp ch Trit hc ng thi (Trung Quc, s 10/1998),

 Vit Nam, nhiu hc gi cng quan tm n KTTT, trong Hi tho "Kinh t tri thc v nhng vn t ra i vi Vit Nam" do Ban Khoa gio Trung ng, B Khoa hc - Cng ngh - Mi trng, B ngoi giao phi hp t chc ti H Ni, ngy 21 - 22/6/2000, c cc bi tham lun nh: - "Gp phn tm hiu kinh t tri thc" ca GS. TS V nh C, - "Kinh t tri thc - Vai tr ca doanh nghip" ca TS Nguyn Quang A, - "Kinh t tri thc v vn la chn m hnh pht trin Vit Nam" ca TS Trn nh Thin... Nhiu cun sch c xut bn, nhiu bi vit c ng ti trn cc bo, tp ch: "Kinh t tri thc - Nhng khi nim v vn c bn" ca ng Mng Ln, Nxb Thanh nin, H Ni, 2001, - "C s l lun v kinh t tri thc" ca GS. TS Trn Ngc Hin, Tp ch Khoa hc x hi, s234, thng 6 nm 2002, - "Nhng c trng c bn ca nn kinh t tri thc" ca PGS. TS Nguyn K Tun, Tp ch Kinh t v pht trin, s 63, thng 9/2002, Theo , trn th gii hin nay c hng trm nh ngha khc nhau v kinh t tri thc. - Ngay t rt sm, khi kinh t tri thc cn mi dng phi thai cng c cp ti. Nm 1962, nh khoa hc M Fritz Marklup a ra khi nim "cng nghip tri thc". Theo ng, cng nghip tri thc l cng nghip sn xut, phn phi tri thc di hnh thc sn phm nghin cu khoa hc, gio dc, o to v thng tin. ng cn nu khi nim "ngnh tr tu", v em cc vn nh nghin cu, m mang gio dc, thng tin mi gii, thit b v dch v tin hc vo ni dung ca ngnh tr tu. Sau thi gian ny, khi nim ngnh tin hc v cc thut ng kinh t thng tin, kinh t mi, kinh t hc hi, kinh t s ho... ln lt ra i. - Nm 1990, thut ng kinh t tri thc xut hin trong mt s bo co ca Lin hp quc. - Nm 1996, trong bo co "kinh t da vo tri thc" ca T chc Hp tc v Pht trin kinh t (OECD) a ra nh ngha: "Kinh t tri thc l nhng nn kinh t da trc tip vo vic sn xut, phn phi v s dng tri thc, thng tin"1 . nh ngha ny nhn mnh im mu cht ca kinh t tri thc l tri thc v thng tin, xem l nhng ngnh, nhng lnh vc kinh t c th, tc l ngnh khoa hc k thut cao. Tuy nhin, nh ngha ny bc l hn ch ch cho rng, kinh t tri thc tn ti nh mt ngnh kinh t ring bit, vy th cc ngnh khc khng da trn tri thc? T dn n s hiu lm: pht trin kinh t tri thc ch cn pht trin cc ngnh kinh t da vo tri thc, ngha l cc ngnh cng ngh cao. Trn thc t, mt s nc ch trng vo pht trin cng ngh cao m khng quan tm y n vic sng to, pht trin v ng dng tri thc vo tt c mi lnh vc i sng kinh t - x hi.
1

OECD (1996), The Knowledge based economies, OECD, Paris, 1996

- Nm 2000, APEC c s iu chnh v a ra nh ngha: "Kinh t tri thc l nn kinh t trong s sn sinh ra, truyn b v s dng tri thc l ng lc ch yu nht ca s tng trng, to ra ca ci, to vic lm trong tt c cc ngnh kinh t"2". nh ngha ny nhn mnh s dng tri thc tt c cc lnh vc kinh t. - Gn y Vin Khoa hc x hi Trung Quc a ra nh ngha: "Nn kinh t da trn tri thc l mt loi nn kinh t c hnh thnh trn c s sn xut, phn phi, p dng v s dng tri thc v thng tin""3". nh ngha ny, mc du c im ng, song n cha phi l mt nh ngha hon chnh, sc khi qut bn cht, ni dung ca kinh t tri thc. - Vit Nam, nhiu nh nghin cu a ra nhng quan nim khc nhau. Theo gio s, vin s ng Hu: "Kinh t tri thc l nn kinh t trong s sn sinh ra, ph cp v s dng tri thc gi vai tr quyt nh nht i vi s pht trin kinh t, to ra ca ci, nng cao cht lng cuc sng""4" Ni chung, cc khi nim nu trn u ch ra c vn c bn ca kinh t tri thc l, da vo tri thc pht trin, cng ngh l ng lc cho s pht trin kinh t. Ni n kinh t tri thc l ni n nn kinh t pht trin trnh cao, trong s chi phi ca tri thc l rt ln i vi ton b i sng kinh t - x hi, n khc v cht v lng so vi cc nn kinh t trc . Tuy nhin tnh khi qut cha cao. ng ta khng nh: kinh t tri thc l mt thc t khch quan, mt trnh pht trin cao ca lc lng sn xut, ca kinh t th gii, nhng n khng phi l mt hnh thi kinh t - x hi mi thay th CNTB v CNXH. L lun v hnh thi kinh t - x hi ca ch ngha Mc - Lnin vn hon ton ng n, mang tnh cch mng v khoa hc trong iu kin pht trin kinh t tri thc. Mi mu toan lm lu m, ph nhn l lun v hnh thi kinh t - x hi ca ch ngha Mc - Lnin cn phi c u tranh vch trn v bc b. T nhng vn phn tch trn c th rt ra: KTTT l phm tr tng hp phn nh s nhy vt v cht ca lc lng sn xut trn c s cc ngnh sn xut da vo tri thc v cng ngh cao; l qu trnh tri thc khng ngng c sng to ra, c truyn b, xm nhp, chuyn ho v chi phi cc hot ng kinh t - x hi, nh em li nhng bin i su rng cha tng c trong i sng x hi, nng cao cht lng cuc sng con ngi. T quan nim v KTTT nh trn cn phi thng nht mt s nhn thc sau:

APEC (2000), Towards Knowledge based economies in APEC reportby APEC economies Committee, November 2000. "3" Tian Zhong Qing (2000), Nn kinh t da trn tri thc Trung Quc: Nhn thc v thc tin; kinh t tri thc vn v gii php kinh nghim ca cc nc pht trin v ang pht trin, su tm chuyn , Nxb Thng k, H Ni, 2001, trang 36. "4" ng Hu (2000), Bo co dn kinh t tri thc vi chin lc pht trin ca Vit Nam, kinh t tri thc v nhng vn t ra i vi Vit Nam, k yu hi tho khoa hc, Ban Khoa gio Trung ng, B Khoa hc Cng ngh v Mi trng, B Ngoi giao, H ni 21-22/6/2000, trang 21.

"2"

+ KTTT l mt phm tr tng hp phn nh trnh pht trin cao ca lc lwng sn xut, cc hot ng kinh t khng ch da vo tri thc m cn phi khng ngng sng to, s dng ti u tri thc v cng ngh mi. + Trong KTTT, tri thc ngy cng xm nhp v gia tng trong mi sn phm hng ho, dch v, trong mi ngnh, mi lnh vc v trong ton b nn kinh t quc dn. + KTTT khng phi l mt phng thc sn xut (mt hnh thi kinh t - x hi) mi, m l kt qu ca qu trnh x hi ho lao ng v sn xut. N tiu biu cho giai on pht trin mi ca lc lng sn xut x hi v ca c nn kinh t th trng. + KTTT to ra nhng thay i c bn, su sc khng ch i vi lc lng sn xut, quan h sn xut x hi, m cn tc ng mnh m n nhiu mt ca i sng kinh t - x hi, gp phn ci thin, nng cao cht lng cuc sng con ngi mi quc gia dn tc. Nhng mi quc gia da trn cc ch chnh tr - x hi khc nhau th mc ch v h qu ca n rt khc nhau. KTTT ra i trong lng CNTB hin i, nhng s pht trin ca n li ang b gii hn bi chnh phng thc sn xut TBCN. i hi phi c mt quan h sn xut mi, mt hnh thi kinh t - x hi mi thch ng vi n. b. c trng ca kinh t tri thc Mt l: Thng tin, tri thc khoa hc - cng ngh l nhn t ch yu to ra gi tr kinh t; c cu nn kinh t chuyn dch t sn xut vt cht l ch o sang hot ng sng to tri thc, cng ngh v x l thng tin, to ra nhiu vic lm mi v nng cao cht lng cuc sng con ngi. c trng ny biu hin trn cc ni dung c bn sau: - Trc y, ti nguyn thin nhin, lao ng, vn, ca ci vt cht c xem l nhng yu t hng u ca sn xut; l li th so snh, l nhng yu t em li s phn thnh cho mi quc gia. Kinh t tri thc ra i, tr lc tr thnh ngun ti nguyn ch yu nht, quan trng nht trong pht trin kinh t. C.Mc tng coi tri thc l nhn t trc tip ca sn xut, ca lc lng sn xut. Mc vit: "S pht trin ca t bn c nh l ch s cho thy tri thc x hi ph bin chuyn ho n mc no thnh lc lng sn xut trc tip""5". C.Mc cn vch r s ph thuc ca sn xut vo khoa hc v vai tr ngy cng ln ca khoa hc trong sn xut. Ngy nay, tri thc cng tr thnh nhn t trc tip ca qu trnh sn xut. u t vo tri thc tr thnh yu t then cht cho s tng trng kinh t di hn. Nhiu nc pht trin rt ch trng u t vo cc lnh vc GD - T, KH - CN, vn ho ngh thut. Cc lnh vc ny khng nhng l nn tng ca s pht trin, m cn em li gi tr kinh t to ln i vi mi quc gia. Vi s tham gia trc tip ca tri thc khoa hc vo sn xut lm cho u vo ca sn xut phi c tnh ton li, nu trc y trt t l: vn + lao ng + ti nguyn t nhin + tri thc, th ngy nay tri thc vt tri hn tt c, n tr thnh s mt v ngy cng chim t trng ln trong qu trnh sn xut. - Trong kinh t tri thc, sn xut vt cht da vo tri thc, thng tin, cng ngh mi. Gi tr ca sn phm ln hay nh l do lng tri thc v lng thng tin
4

c vt cht ho trong sn phm nhiu hay t. Thng tin v tri thc tr thnh mt loi ca ci v hnh, loi ti nguyn qu gi. V vy, ai nm c thng tin, tri thc v cng ngh tt hn s chin thng c i th cnh tranh trong hot ng kinh t. - Thc t cho thy, vo u th k XX, trong s 12 cng ty ln nht nc M c ti 10 cng ty SX - KD da trn ti nguyn thin nhin. Ti nay, ch cn duy nht 1 cng ty loi ny. - Thc t trn th gii cn cho thy, cc ngnh tng trng mnh nht trong nhng thp nin cui th k XX u l nhng ngnh da trn sc mnh tr tu v CNC: vi in t, bu chnh, vin thng, CNTT, CNSH..., vi vic s dng rt t ti nguyn thin nhin. S liu thng k cho thy, trong nhng nm cui th k XX, gi tr tng thu nhp quc dn (GNP) ca M v cng ng chu u bnh qun hng nm tng trng 2,3%, trong , ring ngnh thng tin tng 20%; T nm 1990 n 1995, qui m th trng ngnh dch v thng tin Nht Bn m rng 47 ln, t l tng trng hng nm bnh qun t ti 26,4% [84, tr.118]. Nm 1999, th trng CNTT th gii tr gi khong 2.100 t USD, t l tng trng gn 8%/nm. M, ring ngnh CNTT ng gp vo tng trng kinh t ti 45%, cn ngnh xy dng ch chim 14%, sn xut xe hi ch c 4% [82, tr.2]. Ngi ta d bo rng, trong tng lai khng xa, kh nng khai thc tri thc s tr thnh ch yu thay cho vic khai thc ti nguyn thin nhin ang dn dn cn kit. CNC cho php khai thc ti nguyn mc thp nhng li to ra sn phm c gi tr rt cao. V d: t vi gram silic (SiO 2) gi tr rt nh, c th to thnh mch t hp IC (chip) trong my vi tnh c gi tr bng c mt tn thp [103, tr.23]; mt chic in thoi di ng a nng, nh gn, tn rt t nguyn vt liu nhng c gi tr tng ng vi vi tn thc. S d c c kt qu ny l nh vo vn kin thc, tr tu v CNC to ra chng. - CNC cn to ra nhiu vic lm mi, thu ht nhiu lao ng vo lm vic trong cc lnh vc ny. M t nm 1980 n 1998, do chuyn i c cu kinh t nn mt i 44 triu vic lm, nhng li to ra 73 triu vic lm mi [7, tr.6]. Cc nh nghin cu s b a ra mt s ch tiu c bn nhm nu bt c trng ca KTTT [117], [118]. Cc doanh nghip mun thu c nhiu li nhun, mun chin thng trong cnh tranh i hi phi khng ngng i mi cng ngh, i mi sn phm. V th, sn xut cng ngh tr thnh loi hnh sn xut quan trng hng u, tiu biu cho kinh t tri thc. Cc doanh nghip sn xut cng ngh c pht trin nhanh chng, khoa hc v sn xut c nht th ho vi nhau. Cng nhn tri thc (cng nhn khoa hc - cng nhn c cn), va nghin cu, sng to, va ng dng vo sn xut. Vic lm trong lnh vc sn xut trc tip gim i nhiu, thay vo l vic lm trong vn phng v cc dch v phc v sn xut ngy cng tng ln. Gi y, li th so snh ca mt quc gia l lao ng c tri thc cao, nhng b quyt cng
5

ngh mi. Trong kinh t tri thc suy n cng s hu nhn ti v tri thc l s hu quan trng nht. Hai l: Thng tin, tri thc khoa hc - cng ngh bin i vi tc rt cao; xu th ton cu ho, nht th ho cc nn kinh t quc gia v khu vc tng nhanh vi tnh hai mt: cnh tranh khc lit v hp tc hiu qu. y cng l mt c trng ni bt ca kinh t tri thc. c trng ny c phn nh thng qua cc ni dung sau: - Tc xut hin nhng thng tin v tng mi, tc sn sinh tri thc, tc ng dng cc pht minh khoa hc vo thc tin, ngy cng nhiu hn, nhanh hn. C nh khoa hc tnh ton rng: tri thc ca loi ngi th k XIX, c 50 nm th tng gp i; sang u th k XX, c 30 nm tng gp i; vo gia th k XX, c 10 nm tng gp i; n nhng nm 1970, c 5 nm tng gp i; ti nhng nm 1980, c 3 nm tng gp i. S pht trin rm r ca cng ngh thng tin v truyn thng lm cho thi gian sng to, khai thc, chn lc, s dng thng tin v tri thc c rt ngn. Cng vi s ra i ca cc sn phm mi, th gi tr ca chng c xu hng ngy cng gim i, c bit l gi c cc sn phm cng ngh cao. Chng hn, gi my tnh gim i 125 ln trong vng 30 nm, tnh t nm 1960 n 1990 "6". - Trong kinh t tri thc, vn thi gian c ngha kh quan trng i vi cnh tranh. Cng mt loi sn phm c sn xut bi cng ngh tng ng, nu ra i trc s chim u th hn, bn c gi hn so vi sn phm ra i mun hn. Tc p dng v ph bin cc thnh tu KH - CN ngy cng nhanh: thi gian trc y phi cn n 74 nm t ti con s 50 triu ngi thu bao dch v in thoi, cn 30 nm t ti con s 50 triu ngi s dng Radio, my tnh c nhn cn 16 nm, ti vi cn 13 nm, cn mng thng tin ton cu (Internet) ch cn c 4 nm"7". Thuc tnh tc bin i mau l trn cho thy kh nng ui kp cc nc i trc, cng nh kh nng b tt hu xa hn u rt ln, iu ph thuc vo vic hoch nh chin lc, chnh sch cng cc gii php pht trin kinh t tri thc ca mi nc. - Tri thc v thng tin khng c bin gii, n mang tnh ph qut ton cu. Do , vn lin kt, hp tc trong sn xut - kinh doanh c tng cng mnh m hn, ng thi cnh tranh cng gay gt hn trong nc v quc t. Trong kinh t tri thc, cc cng ty mi ra i gn lin vi s ra i ca cc sng ch mi, cng ngh mi. Cc cng ty mun tr vng i hi phi thng xuyn i mi, theo kp nhng bc tin ca cng ngh. Cuc chin trn thng trng chnh l cuc chin v cng ngh. Ai c cng ngh tt hn, ng dng sm hn, ngi s chin thng. V th m cuc ua tranh kinh t gia cc cng ty, cc quc gia trn th gii ngy cng khc lit hn, mc d c nhiu c hi nhng cng khng t kh khn v ri ro. Trong bi cnh , thch thc ln nht i vi cc nc ang pht trin, chm pht trin chnh l s lc hu, yu km v tri thc v cng ngh. i vi cc nc pht trin, s cnh tranh v cng ngh vn din ra gay gt, mc d mc no c s hp tc bt tay vi nhau. tng sc mnh cnh tranh, cc cng ty i ti tho thun,
6

hp tc vi nhau hp thnh cng ty ln. C rt nhiu cng ty khng l, vi gi tr hng chc, hng trm t USD st nhp, lin hp vi nhau trong thi gian gn y tr thnh nhng tp on ln chi phi c th gii. Tnh ring M, cc cng ty ln st nhp hoc mua ln nhau, nh ngnh t thnh ba tp on ln, ngnh ti chnh kim ton thnh 5 tp on ln, ngnh thuc l thnh 3 cng ty; nn cng nghip qun s M tp trung thnh cc tp on ln (Lockheed - Martin, Northrop - Grumman, Raytheon Hughes, Boeing, Mcdonnell Douglas, Textron - Bell). Nh vy, trong KTTT, trit l "c ln nut c b" vn din ra ph bin. Cc cng ty khng l (cng ty m) li c chia thnh nhiu cng ty con ri khp th gii. Cc cng ty con c quyn ch ng, linh hot hn v d thch ng vi s i mi. Ba l: Kinh t tri thc to ra mt x hi thng tin rng khp, a chiu, phng thc qun l c s thay i cn bn, xut hin nhiu m hnh qun l linh hot, d thch ng vi ci mi, khi dy s nng ng sng to ca con ngi. c trng ny ch r: - Vi s ra i ca kinh t tri thc, mi lnh vc ca i sng x hi c tin hc ho mt cch mnh m. Khng ring g lnh vc sn xut, nh ng dng nhng thnh tu mi nht ca CNTT, nn cc khu ca qu trnh sn xut, dch v v qun l c tin hc ho mt cch nhanh chng, m trong cc lnh vc hot ng ca x hi khc nh: qun l iu hnh ca chnh quyn, quc phng - an ninh, to n, y t, GD - T, nghin cu khoa hc, hot ng vn ho ngh thut, gii tr, thng mi, giao thng vn ti v.v. cng u c du n ca CNTT. Cng v l m ngi ta cn gi KTTT bng nhng tn khc: kinh t mng, kinh t s. ng thi, trong KTTT, thng mi in t cng cc hot ng nh th trng o, x nghip o, cng ty o, chnh quyn o..., c s dng rng ri. Thc t cho thy, M l nc s dng mng Internet ng hng u th gii. M c 1/5 s gia nh (khong 20 triu gia nh) ni mng, khong 30 triu ngi M khc c th truy cp Internet ti cc mng trng hc v ni lm vic. Nhiu ngi M s dng Internet thng xuyn mua hng ho v dch v [116, tr.141]. Nht Bn c khong 18% dn s truy cp Internet. Hn Quc c 45 triu dn, cui nm 2000, c nc t n con s 4 triu thu bao Internet vi hn 19 triu ngi s dng thng xuyn, 15 triu my tnh c nhn, 20 triu thu bao in thoi di ng. Ti nhiu im cng cng c th truy cp Internet min ph nn vic tip nhn v x l thng tin cng nhanh chng, tin li hn. Singapo, khong 1/2 gia nh c my vi tnh v 1/5 dn s s dng Internet, 98% cc gia nh Singapo truy cp mng Intranet Singapo One, l mng kt ni ton quc ca nc ny [116, tr.139]. - Da vo CNTT, cc hot ng SX - KD, dch v cng nhiu hot ng khc ca con ngi tr nn nhanh chng, tin li, tit kim c nhiu thi gian v cng sc. S xa cch v khng gian, nhng bt li v a l s gim xung thp nht nh cc thnh tu mi ca CNTT. X hi thng tin pht trin, thng tin a dng nhiu chiu s thay th cho thng tin mt chiu, n iu, con ngi v x hi ngy cng c tip xc, nm bt nhiu thng tin hn. Mng thng tin cc k phc tp v tinh
7

xo s c ph khp nc, c kt ni vi hu ht mi t chc v gia nh trong ton x hi, thm ch vt khi s hn hp ca bin gii quc gia ho vo mng ton cu. - Thch ng vi s pht trin ca KTTT, trong qun l v m c th xut hin cc m hnh ch huy phi ng cp, phi tp trung, m hnh mng, trong cc mi quan h ngang c pht huy, nhiu khu qun l iu hnh trung gian cng knh km hiu qu c loi b. C th d tnh rng, vi s pht trin ca KH CN, nht l CNTT cng vi trnh nhn vin ca cc c quan chnh ph c nng cao, s lm cho "chnh ph in t" tr thnh hin thc. C th hiu chnh ph in t l chnh ph lm vic vi ngi dn 24/24 gi trong ngy, 7/7 ngy trong tun; ngi dn c th th hng cc dch v cng cng d h bt c u. iu ny c ngha l ngi dn c th ly giy php kinh doanh, h chiu, ng thu, lm giy khai sinh... 24/24 gi, 7/7 ngy trong tun v bt c ni no, mi ro cn v th tc hnh chnh b loi b [103]. Hin nay, mt s quc gia nh M, Nht, Ty u trin khai mnh vn ny. Mt s a phng ca Vit Nam (thnh ph H Ch Minh, Nng...) xut hin mt vi yu t ca chnh ph in t, l thc hin cng vic hnh chnh in t mt s khu, mt s lnh vc nht nh. Phng thc qun l x hi c s i mi, s khi dy, pht huy tnh linh hot, nhy bn, sng to ca con ngi trong cng vic. Ngi dn no cng c thng tin kp thi v cc quyt sch ca c quan nh nc hoc t chc, on th lin quan ti h v h c th c kin ngay nu thy khng ph hp. Vic tp hp kin, nguyn vng ca nhn dn, phc p v gii quyt kin ngh ca ngi dn nhanh chng v thun tin hn rt nhiu. Bn l: Hnh thnh mt x hi hc tp, hc tp thng xuyn, hc tp sut i; u t cho gio dc v khoa hc chim t l rt cao; nhn t quan trng hng u trong x hi l pht trin ngun lc con ngi c tri thc. c trng ny cho thy: Hc tp l nhu cu t thn ca con ngi, ng thi cng l i hi khch quan ca pht trin kinh t tri thc. Trong thi i bng n v thng tin, s pht trin nh v bo ca cch mng khoa hc - cng ngh hin i i hi con ngi phi khng ngng hc tp, cp nht kin thc, sng to tri thc mi, cng ngh mi, ng thi phi ch ng theo kp s i mi v c kh nng thc y s i mi. Mt khc, con ngi phi hc v t hc sut i mi thch ng linh hot vi s bin i ht sc mau l ca mi trng v iu kin lm vic mi. Tri thc l ti nguyn bc nht khng th thay th, nhng tri thc khng phi l tng vt Cha ban cho con ngi ngay t lc cho i, n cng khng phi bng dng m c mi con ngi, m phi tri qua mt qu trnh hc tp lu di, bn b. Khng c s nghip gio dc, khng c s hc hnh tht tt th mi ngi, x hi v quc gia khng th c tri thc. Nhn t quan trng hng u trong x hi l pht trin ngun nhn lc c tri thc, do phi c s u t thch ng cho s nghip gio dc - o to.
8

2. S cn thit phi pht trin kinh t tri thc Vit Nam Hin nay c nhiu khuynh hng nhn thc khc nhau xung quanh vn Vit Nam c cn thit pht trin KTTT hay khng v c th pht trin KTTT c khng ? Khuynh hng th nht, khng tha nhn tng lai nhn loi i vo KTTT, cho rng tri thc bt k ch kinh t - x hi no cng c, n ch khc nhau v trnh m thi. Vic xut hin KTTT chng qua ch l s tng tng v cn c, mt s tuyn truyn qu mc. Khng h c KTTT ni chung, v th khng nn cp n pht trin KTTT Vit Nam. Khuynh hng th hai, tha nhn c KTTT, nhng ch xut hin cc nc phng Ty pht trin, cn Vit Nam ang l nc nng nghip, phi phn u xy dng hng chc nm na mi c th tr thnh mt nc cng nghip, cho nn by gi bn n KTTT l ho huyn, xa ri thc t. Vn thit thc hin nay l tp trung mi ngun lc y mnh s nghip CNH, HH, phn u n nm 2020 a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip. Lc nghin cu v pht trin KTTT Vit Nam cng cha mun. Khuynh hng th ba, tha nhn c KTTT v Vit Nam ta cn phi tip cn, nm bt n. S xut hin KTTT va em li nhng c hi v c thch thc to ln, nhng nc ta c nhng iu kin thun li pht trin n. Vi phng php lun Mc-xt, ng ta khng nh: tng bc pht trin KTTT" l nhn thc hon ton ng n, sng sut. C th thy r iu trn mt s l do c bn sau y: Mt l: Pht trin kinh t tri thc Vit Nam l bc i tt yu ph hp vi xu th vn ng chung ca th gii v khu vc Nhn loi tri qua nhiu nc thang pht trin kinh t. Ban u l kinh t t nhin, tip n l kinh t nng nghip, kinh t cng nghip v gi y ang bc vo kinh t tri thc. Cc giai on pht trin ny, c bit l kinh t cng nghip mang li cho loi ngi bc nhy vt v nng sut lao ng x hi, to ra s tng trng kinh t, din mo i sng kinh t - x hi c nhiu s i thay tin b hn. Nhng nhiu quc gia cng nghip, t c iu phi tr gi rt t. Tnh trng ti nguyn thin nhin b khai thc kit qu v tn ph nghim trng, din ra ph bin nhiu chu lc. Nn nhim mi trng, thng tng -zn, pht sinh bnh tt ngy cng tng ln. khc phc sai lm nghim trng , ng thi thc y nn kinh t pht trin bn vng, nng cao cht lng cuc sng ca con ngi, i hi tng quc gia phi pht trin kinh t tri thc. Vit Nam khng nm ngoi xu th tt yu ny. Mt khc, nhu cu cuc sng con ngi v cng a dng v phong ph, lun thay i. T nhu cu vt cht nh n, , mc, i li, cha bnh, n cc nhu cu tinh thn nh hc tp, nghin cu v pht minh khoa hc, sng ch cng ngh, sng to v hng th cc gi tr vn ho - ngh thut, s tng khng c gii hn. p ng vi i hi kht khe ca cuc sng hin i v nhu cu khng ngng gia tng ca con ngi phi l nhng sn phm tt hn, r hn, thng minh hn. Do , khai thc v s dng ti u ngun ti nguyn tri thc ca mi quc gia mi c th tho mn cc
9

yu cu trn. Hai l: Pht trin kinh t tri thc l c hi to ln khc phc nguy c tt hu, rt ngn qu trnh cng nghip ha, hin i ha nc ta Nc ta nng nghip cn chim t trng cao, nng dn vn l lc lng ng o trong x hi (khong70% dn s); nng thn cn nhiu kh khn, nhiu ni cha thot ra khi i ngho, lao ng th cng ph bin vng su, vng xa, nng sut lao ng thp. Tnh trng thp km ca nn kinh t, khong cch v trnh pht trin so vi cc nc trn th gii ang l thch thc gay gt i vi nc ta trong iu kin cnh tranh quc t ngy cng khc lit, trong bi cnh ton cu ho kinh t v s chuyn bin mnh m ca cc nc trn th gii sang kinh t tri thc. V th, kh nng tt hu xa hn v kinh t ca nc ta so vi nhiu nc trong khu vc v th gii vn l mt nguy c nh ng ta khng nh. Pht trin kinh t tri thc l c hi nc ta khc phc nguy c , ng thi bt kp xu th ca thi i, i tt n u, rt ngn khong cch vi cc nc kinh t pht trin. iu quan trng cn phi thu sut trong nhn thc v hnh ng l, ngay t by gi qu trnh cng nghip ha, hin i ha (CNH, HH) phi gn b cht ch vi nhau, trong sut qu trnh ny khng ngng nng cao hm lng tri thc trong cc khu, cc nhn t pht trin kinh t - x hi. Bo co chnh tr i hi ng ln th IX ch r CNH, HH nc ta l con ng cn v c th rt ngn thi gian so vi cc nc i trc, va c tun t, va c bc nhy vt. Chng ta khng th dp khun my mc theo m hnh v phng thc CNH ca cc nc i trc, khng th ch CNH hon thnh c bn ri mi chuyn sang pht trin kinh t tri thc. Tuy nhin, cng l sai lm nu ch tp trung pht trin cc lnh vc, cc ngnh hin i chuyn nhanh sang kinh t tri thc, b ri s pht trin ca nng nghip, nng thn v nhng ngnh cng nghip c bn - nn tng cho s pht trin n nh ca t nc. Hin nay, nc ta i hi phi thc hin hai qu trnh ln lao v nhiu kh khn, l: chuyn t kinh t nng nghip sang kinh t cng nghip v t kinh t cng nghip tng bc pht trin kinh t tri thc. Hai qu trnh ny phi c thc hin ng thi, lng ghp, b sung v h tr cho nhau. Ngha l phi s dng cc cng ngh truyn thng, nhng c ci tin bng cc tri thc mi tn dng mi trnh lao ng, t ai, ti nguyn thin nhin di do, to nhiu vic lm, gia tng sn phm hng ho, xo i gim ngho v gii quyt yu cu bc thit ca ngi lao ng. Ch ng nm bt cc tri thc v cng ngh tin tin nht ca thi i nng cao nng lc sn xut cc ngnh cng nghip c bn; chuyn dch c cu nn kinh t theo hng tng nhanh cc ngnh da vo tri thc v cng ngh cao, c bit l cng ngh thng tin v cng ngh sinh hc hin i ho v nng cao nng lc cnh tranh ca nn kinh t, thc y lc lng sn xut pht trin, tng bc hon thin quan h sn xut XHCN. Ba l: Do yu cu xy dng mt nn kinh t c lp t ch, ch ng hi nhp kinh t quc t c hiu qu Theo t duy mi ca ng ta, nn kinh t c lp t ch l: c lp t ch v ng li chnh tr, chnh sch pht trin kinh t - x hi khng b l thuc vo
10

sc p t bn ngoi. Nn kinh t c tim lc mnh, p ng cho nhu cu tiu dng ca nhn dn, ng thi c tch lu ngy cng cao t ni b. C cu kinh t hp l, c sc cnh tranh cao, c kh nng ng ph hiu qu vi nhng tc ng bt li t bn ngoi. Kt cu h tng ngy cng hin i, c mt s ngnh cng nghip then cht da trn cng ngh cao; c nng lc ni sinh v khoa hc - cng ngh, sc ng dng cc cng ngh hin i. Gi vng c n nh kinh t - ti chnh v m, bo m an ninh lng thc, an ton nng lng v mi trng. Nhng ni dung trn cho thy, nn kinh t c lp t ch thc cht l mt nn kinh t t lc t cng, c quan h v tc ng qua li vi nn kinh t th gii nhng khng ph thuc hon ton vo bn ngoi; t b nh hng bi nhng chn ng ln, nhng cuc khng hong kinh t ca khu vc v th gii... Song cng phi thy rng, c lp t ch khng ch thun tu v mt kinh t m phi t n trong mi quan h bin chng gia c lp t ch v kinh t vi c lp, t ch trn cc lnh vc chnh tr, x hi, quc phng, an ninh, to thnh sc mnh tng hp v c lp t ch y ca mt quc gia. Qu trnh pht trin kinh t tri thc nc ta ng gp vai tr to ln nhm xy dng nn kinh t c lp t ch, ch ng hi nhp kinh t quc t thc s hiu qu. Pht trin kinh t tri thc, Vit Nam c iu kin nng cao kh nng hi nhp kinh t quc t, thc y s gia tng ngun nhn lc cht lng cao, cho php sng to ra nhng cng ngh mi, sn phm mi c sc cnh tranh vi nc ngoi. ng thi m ra c hi rng ln trong vic la chn, nhp khu nhng cng ngh mi; thu ht nhiu ngun lc t bn ngoi nh vn, lao ng c trnh cao, kinh nghim qu gi ca cc chuyn gia, nhm phc v cho mc tiu pht trin kinh t - x hi, nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t, gp phn quan trng vo vic nng cao i sng ca nhn dn. Bn l: Do yu cu xy dng, cng c quc phng - an ninh trong tnh hnh mi Bc sang th k XXI, cc nc t bn ng u l quc M vn ang nm nhng u th v vn, khoa hc - cng ngh, ngun nhn lc trnh cao, cho nn c iu kin pht trin kinh t, li dng ton cu ho kinh t thao tng cc dn tc ang trnh pht trin thp, tm mi cch thc hin ton cu ha chnh tr, vn ha v x hi, y cc nc, cc dn tc vo vng xoy ca ch ngha t bn. Mt khc, chng li dng thnh qu ca khoa hc - cng ngh hin i, ca kinh t tri thc tip tc cng c v tr siu cng, p t s thng tr ln ton cu. S dng con bi kinh t (hp tc, trao i thng mi, vn, cng ngh...) tip tc y mnh chin lc "din bin ho bnh", kt hp vi bo lon lt v can thip v trang nhm tn cng cc lc lng cch mng trn th gii, xo b cc nc XHCN cn li. Trong , chng vn xem Vit Nam l mt trong nhng trng im chng ph, tin ti lt ch XHCN Vit Nam. c bit, trong tng lai khng loi tr ch c th s dng chin tranh cng ngh cao i vi Vit Nam. l cuc chin tranh c s dng v kh cng ngh cao, c sc hy dit ln i hi rt ln v kh nng phng th, sc chu ng, ng thi nh tr v chin thng k th trong mi tnh hung ca qun v dn ta. lm c iu , tt yu phi y mnh CNH, HH, tng bc pht trin kinh t tri thc nhm to ra nhng
11

sn phm cng ngh cao, to c s vt cht hin i, v kh v trang thit b tin tin, cung cp ngun nhn lc cht lng cao, p ng cho cc nhu cu quc k dn sinh v nhu cu quc phng - an ninh. Pht trin kinh t tri thc cn l i hi ca qu trnh xy dng qun i chnh quy, hin i. Kinh t tri thc pht trin s l c hi tt cho vic tng cng tim lc quc phng - an ninh v nhiu mt, bo m c s vt cht, trang b chnh quy cho qun i theo hng hin i; l con ng tt yu a nc ta tin kp s pht trin ca cc nc trong khu vc v th gii. 3. Nhng thun li, kh khn ca Vit Nam trong pht trin kinh t tri thc Pht trin kinh t tri thc l vn c ng v Nh nc ta rt quan tm. Nhn r vai tr ca kinh t tri thc i vi pht trin t nc, ng v Nh nc c nhiu chnh sch u tin, u t pht trin cc ngnh cng ngh cao nh cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, cng ngh vt liu mi, cng ngh t ng ha; xy dng v pht trin cc khu cng ngh cao, ng dng cng ngh cao trong sn xut kinh doanh v i sng v.v... i hi ng ton quc ln th IX khng nh: "CNH, HH nc ta c th rt ngn thi gian, va c bc tun t, va c bc nhy vt... tng bc pht trin kinh t tri thc". a. Thun li: - Vit Nam l mt nc i sau c c hi thun li tip thu nhng thnh qu khoa hc - cng ngh hin i, tip cn vi nhng kinh nghim qun l tin tin, tinh hoa tri thc nhn loi thc hin "i tt, n u" trong ng dng v pht trin cng ngh cc ngnh kinh t hin i; tip cn v chn lc nhng g thch hp nht cho mnh t m hnh, bc i trong pht trin kinh t tri thc ca nhiu nc trn th gii v khu vc. - Vit Nam l nc c ngun nhn lc di do. Nm 2004, Vit Nam c hn 88 triu ngi, trong c khong 46 triu ngi tui lao ng. Nm 1999 t l ngi ln bit ch l 91,9%, hn Trung Quc (82,9%) v xp x vi Thi Lan (94,7%)"8". - Ch s pht trin ngi (HDI) ca nc ta vo nm 2003 ng th 109/175 nc, thuc nhm nc trung bnh ca th gii. Nhiu lnh vc i hi ti nng, tr tu cao, ngi Vit Nam u p ng c. Thc t chng minh, ngi Vit Nam c th nhanh chng nm bt v lm ch cc tri thc mi, cng ngh hin i phc tp. Hc sinh Vit Nam lun ot gii cao trong cc k thi quc t nh ton hc, vt l, tin hc, m nhc, c vua, r bt. Trong 5 nm gn y, hc sinh Vit Nam tham gia cc k thi tin hc quc t thng ng th hng cao, c xp l mt trong mi nc hng u ca th gii v c xem l quc gia c tim nng ln v tin hc, (sau Trung Quc, Hn Quc, n ). Nhiu ngi Vit Nam l nh khoa hc, chuyn gia u ngnh ni ting trong cc ngnh cng ngh cao lm vic nc ngoi, trong s 2,7 triu Vit kiu th c ti 300.000 ngi c trnh t i hc tr ln. Ring ti thung lng Silicon (M) hin c hn 10.000 ngi Vit Nam
"8"

ng Hu (2000), Sd, trang 32.

12

lm trong lnh vc cng ngh thng tin, y l tim nng tri thc ln cn v c th khai thc phc v cho pht trin kinh t tri thc ca t nc. Nhiu kiu bo nc ngoi ang hng v ci ngun, gp phn xy dng nc nh phn thnh. Nm 2003, lng ngoi t Vit kiu gi v nc theo con ng chnh thc t khong 2,7 t USD, tng 20% so vi nm 2002, nm 2004 con s ny l 3,6 t USD. - Gn hai thp nin i mi, ng lnh o nhn dn ta ginh c nhng thnh tu ht sc to ln. Tng trng kinh t trong nhiu nm t hn 7%, c xp vo loi cao ca th gii. i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn ngy cng c ci thin tt hn. - Cc ngnh tr ct ca kinh t tri thc nh cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, cng ngh vt liu mi tng bc c hnh thnh v pht trin nc ta. Mt s khu cng ngh cao c khi cng (khu cng ngh cao Ho Lc, khu cng ngh cao thnh ph H Ch Minh), Cng vin phn mm Quang Trung - thnh ph H Ch Minh i vo hot ng vi trin vng to ln. Vit Nam c mi trng u t kh hp dn, nn thu ht c nhiu vn u t nc ngoi, c th: nm 2002 c 1557,7 triu USD, nm 2003 c 1512,8 triu USD, nm 2004 c 4100 triu USD. Kinh nghim v tri thc mi trong qun l kinh t, s a dng cng ngh vo nc ta nhiu hn, l nhng iu kin thun li nc ta tip cn dn vi trnh chung ca khu vc v th gii. - S n nh v chnh tr - x hi, an ninh - quc phng c gi vng to mi trng, iu kin thun li cho qu trnh pht trin kinh t tri thc Vit Nam. b. Kh khn: - Nn kinh t ca nc ta cn ngho nn, GDP bnh qun u ngi tnh theo sc mua tng ng ch ng 130/175 nc; c s vt cht - k thut ca t nc nhn chung cn thp km so vi nhiu nc trong khu vc. - Nc ta pht trin kinh t tri thc trong iu kin kinh t th trng, do , mt tri ca kinh t th trng nh hng tiu cc n qu trnh pht trin kinh t tri thc l khng th ph nhn. Trong lc nh hng ca c ch bao cp v t duy bao cp vn kh nng n trong mt b phn lao ng x hi l lc cn i vi yu cu pht trin kinh t tri thc. -Trnh khoa hc - cng ngh nc ta cn thp km, nht l nghin cu c bn v sng ch cng ngh cc lnh vc cng ngh cao, cht lng ngun nhn lc cn thp, c bit l nhn lc cht lng cao cn t; nhng tiu cc, bt cp trong gio dc - o to cha kp thi khc phc c hiu qu. Cc c ch, chnh sch, h thng lut php cn thiu v cha ng b; u t ca Nh nc v x hi cho khoa hc cng ngh mc thp so vi khu vc v th gii. - Mt khc, cc th lc th ch, phn ng lun tm mi th on chng ph ta, lm tng thm kh khn i vi qu trnh pht trin kinh t tri thc, ng thi t nc ta trc yu cu phi c s kt hp cht ch gia pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh, lm tht bi mi mu en ti ca k th.
13

II. TC NG CA KINH T TRI THC N QUC PHNG AN NINH V XY DNG QUN I NHN DN VIT NAM TRONG THI K MI.

1. Mi quan h gia pht trin kinh t tri thc v cng c quc phng - an ninh, xy dng qun i. Pht trin kinh t tri thc v xy dng nn quc phng - an ninh, xy dng qun i l hai lnh vc hot ng khc nhau, song chng li c mi quan h hu c tc ng qua li ln nhau. Mt mt, quc phng - an ninh v qun i ph thuc vo trnh pht trin kinh t tri thc, nhng mt khc quc phng - an ninh v qun i c vai tr to ln i vi qu trnh xy dng v pht trin kinh t tri thc. Cc nh kinh in ca ch ngha Mc - Lnin cho rng, sc mnh qun s ni chung, sc mnh qun i ni ring ca mt nc, xt n cng c quyt nh bi trnh pht trin kinh t ca nc . Ph.ngghen khng nh: "Khng c g li ph thuc vo nhng iu kin kinh t hn l chnh ngay qun i v hm i. V trang, bin ch, t chc, chin thut, chin lc ph thuc trc ht vo trnh sn xut t c trong mt thi im nht nh v vo phng tin giao thng""9" 2. Tc ng ca kinh t tri thc n quc phng - an ninh v xy dng qun i S tc ng ca pht trin kinh t tri thc n s nghip quc phng - an ninh v xy dng qun i ta din ra nhiu chiu, va thun li nhng cng c nhiu thch thc, an xen gia tch cc v tiu cc, phng thc tc ng cng rt a dng, va trc tip, va gin tip. a. Nhng tc ng tch cc Mt l: Cung cp ngun nhn lc cht lng cao cho quc phng - an ninh v qun i Quan im ca ch ngha Mc - L nin v t tng H Ch Minh ch ra rng, sc mnh ca nn quc phng - an ninh v qun i l sc mnh tng hp, l s kt hp bin chng gia cc yu t: con ngi v v kh trang b, kinh t v chnh tr, chnh tr v qun s, t tng v t chc, k thut v chin thut, s lng v cht lng... trong yu t con ngi vi bn lnh chnh tr v tinh thn chin u cao, lm ch v kh trang b lun ng vai tr trc tip quyt nh sc mnh chin u ca cc lc lng v trang. Pht trin kinh t tri thc, nn quc phng - an ninh v qun i c iu kin tri thc ho ngy cng cao. Cuc chin tranh bo v T quc XHCN nu xy ra trong tng lai, chng ta s phi i ph vi k th c tim lc kinh t, tim lc khoa hc - cng ngh, tim lc qun s hng mnh, c trang b v kh - phng tin k thut hin i, tinh xo hn ta rt nhiu ln. y cng l cuc sc v trnh tr tu v tri thc cao gia cc bn tham chin. T t ra yu cu cao i vi cht lng ngun nhn lc ca qun i trong bi cnh mi. V. I. Lnin tng ch r: "Cuc chin
Ph.ngghen (1876-1878), Chng uy Rinh . Oi Ghen uy Rinh o ln khoa hc, C.Mc v Ph.ngghen ton tp, tp 20, Nxb CTQG, H.1994, trang 235.
"9"

14

tranh hin i i hi phi c con ngi c cht lng cao cng nh cn phi c k thut hin i""10 Pht trin kinh t tri thc to ra ngun nhn lc cht lng cao di do, ngha l ngun nhn lc c tri thc cao, lm ch khoa hc - cng ngh hin i, t duy nng ng sng to, dm ngh dm lm v s phn vinh ca t nc. Theo , qun i c iu kin tuyn chn ngun nhn lc ph hp vi hot ng c th qun s. Qu trnh pht trin kinh t tri thc, khong cch pht trin gia nc ta vi khu vc v th gii c thu hp. Nhng chuyn bin tch cc trong i sng kinh t - x hi tc ng mnh m v trc tip n i sng vt cht, tinh thn ca qun nhn v gia nh h. iu lm tng thm lng tin, s gn b vi ng, vi ch , nhit tnh v trch nhim cao trong thc hin nhim v ca cn b, chin s lc thi bnh cng nh thi chin; tch cc xy dng qun i vng mnh v mi mt. Nh vy, pht trin kinh t tri thc va trc tip, va gin tip chi phi n cht lng v s lng ngun nhn lc cung cp cho quc phng - an ninh v qun i, gp phn nng cao sc mnh nn quc phng - an ninh, kh nng sn sng chin u v chin u ca qun i. Hai l: Tc ng n xy dng v pht trin khoa hc - k thut qun s p ng yu cu ca chin tranh cng ngh cao S pht trin mnh m ca cuc cch mng khoa hc- cng ngh hin i, c bit l cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, cng ngh vt liu mi, cng ngh nng lng mi... khng ch xm nhp mnh m vo mi lnh vc ca i sng x hi, m cn thc y v kh cng ngh cao ra i. V kh cng ngh cao xut hin gp phn quan trng lm thay i hnh thi v phng thc tin hnh chin tranh hin i. Hin nay, mt s ngnh cng ngh cao Vit Nam ang hnh thnh v c nhng bc tin ng khch l. Vai tr v s ng gp ca n i vi tng trng kinh t, pht trin x hi ngy cng to ln. Theo , nn khoa hc k thut qun s nc ta c iu kin ci tin, nng cp cc trang thit b v v kh hin c, ng thi i vo nghin cu ch to v kh, phng tin k thut hin i p ng qu trnh xy dng nn quc phng ton dn, gn vi nn an ninh nhn dn vng mnh v xy dng qun i tng bc hin i. Ngy nay, vic tng cng trang b k thut v v kh hin i cho quc phng - an ninh v qun i tr thnh nhu cu cp thit, lun c ng v Nh nc ta ht sc quan tm. Ngh quyt i hi ng IX khng nh: "u t thch ng cho cng nghip quc phng, trang b k thut hin i cho qun i, cng an" "11. Ch trng ny p ng nhu cu i mi v kh trang b nhm hin i ho lc lng v trang, qun i, tng sc mnh vt cht nh thng cuc chin tranh xm lc bng v kh cng ngh cao m cc th lc th ch c th tin hnh i vi nc ta. Pht trin kinh t tri thc s y nhanh s pht trin trn tt c cc lnh vc i sng kinh t - x hi, nh c iu kin tt hn u t pht trin khoa hc k thut qun s, nhanh chng tip cn vi trnh cng ngh tin tin ca khu vc v th gii,
"10" "11

V.I.Lnin (1905), Hi Cng L thun tht th, ton tp, tp 9, Nxb Tin b, Matxcva, 1979, trang 191-192. ng Cng sn Vit Nam (2001) Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb CTQG, H.2001, trang

119.

15

to ra nhng bin i c bn trong nghin cu v ng dng cc thnh tu khoa hc cng ngh mi vo sn xut cc sn phm qun s ngy cng hin i, nng cao cht lng i sng ca b i v nhn dn. Vic y mnh ng dng cng ngh thng tin s gip cho cng tc qun l, ch huy b i, qun l v kh, kh ti v cc phng tin k thut qun s t cht lng v hiu qu cao hn. Kinh t tri thc pht trin, c s h tng kinh t - x hi: h thng giao thng vn ti, bu chnh vin thng, mng Internet, h thng y t, vn ho, cc trung tm gio dc - o to, cc vin nghin cu khoa hc, cc khu cng ngh cao tng bc c xy dng, pht trin theo hng hin i v ng b va tho mn nhu cu pht trin kinh t tri thc, va phc v cho nhim v quc phng an ninh, xy dng qun i trong thi bnh v c thi chin. Ba l: Tc ng n xy dng nn cng nghip quc phng hin i S nghip xy dng quc phng - an ninh v qun i t ra nhu cu cn phi c trang b v kh, phng tin k thut cng ngh cao. Pht trin kinh t tri thc nc ta s to c hi thun li xy dng mt nn cng nghip quc phng hin i, phc v trc tip cho nhim v xy dng nn quc phng ton dn; tho mn cc yu cu ca qun i v hun luyn, sn sng chin u v cng tc trong thi bnh, cng nh phn ln nhu cu hot ng qun s khi chin tranh xy ra (sn xut v cung cp lng thc, thc phm, thuc men, qun trang qun dng, v kh, phng tin k thut). Thng qua qu trnh tham gia vo th trng v kh v cc sn phm qun s trong khu vc v th gii, cng nghip quc phng nc ta c iu kin tip thu, ci tin, nng cp cng ngh, hng xa hn l sng to ra cng ngh mi hin i. Cc sn phm qun s ca ta c iu kin nng cao sc cnh tranh th trng quc t, em li ngun thu ng k cho ngn sch quc gia. Vi ngun thu ny, c th ti trang b cho qun i cc loi v kh, phng tin k thut hin i hn v y mnh nghin cu khoa hc qun s. b. Nhng tc ng tiu cc Mt l: Lm tng thm khong cch pht trin gia cc vng, min; gia tng s chnh lch v thu nhp v mc sng ca cc tng lp dn c nh hng n xy quc phng - an ninh v dng qun i v nhiu mt Thc t cho thy, cc th v thnh ph ln c kt cu h tng kinh t - x hi v dch v tt hn, tp trung nhiu c s o to nhn lc, nhiu trung tm nghin cu khoa hc - cng ngh ca t nc, nhiu doanh nghip trong v ngoi nc sn xut - kinh doanh sn phm thuc cc lnh vc cng ngh cao. Do , ni y thu ht c nhiu nhn lc cht lng cao, lao ng c tri thc; c iu kin thun li pht trin nhanh v mnh m hn so vi khu vc nng thn, vng su, vng xa. S cch bit v khong cch pht trin gia cc vng, min tc ng, nh hng n vic bo m c s vt cht - k thut, lng thc - thc phm, huy ng ngun nhn lc cht lng cao thc hin yu cu xy dng v sn sng chin u ca qun i nht l vng su, vng xa, bin gii, hi o hoc trong nhng nhim v i hi s hy sinh, gian kh s gp nhiu kh khn, tr ngi.
16

Pht trin kinh t tri thc trong iu kin kinh t th trng, dn n mt thc t l khong cch thu nhp gia cc tng lp dn c, lao ng thuc cc ngnh ngh trong x hi ta tng ln. Xu th phn ha giu ngho v tnh cht kh phc tp ca c cu x hi - giai cp bin i, s tc ng n nhn thc, t tng, li sng trong nhn dn v b i. Hng nm, c mt lc lng ln thanh nin thuc nhiu tng lp dn c trong x hi nhp ng, phc v trong qun i. V mt tm l, tnh cm, nhn thc chnh tr cng nh hnh ng cch mng trong lc lng thanh nin ny c s khc bit khng nh, gy nhiu kh khn v nh hng tiu cc n qu trnh xy dng qun i v chnh tr. Mt khc, s phn ho trn cng nh hng xu n xy dng k lut t gic nghim minh, xy dng nim tin v ch st ca cn b, chin s trong qun i. Thc trng tc ng bt li n sc mnh chin u v kh nng hon thnh nhim v ca qun i trong thi k mi. Hai l: S pht trin mnh m ca khoa hc - cng ngh, c bit l cng ngh thng tin v cng ngh sinh hc c th lm gia tng s mt n nh v an ninh ca t nc, t qun i trc nhim v phc tp hn Nh s pht trin ca cng ngh thng tin, cc hnh thc qung b thng hiu, gii thiu sn phm, giao dch mua - bn, kinh doanh trn mng din ra ngy cng ph bin hn. y l mt tch cc, song cng l iu kin cho k xu li dng k thut cao kim li bt chnh, la o khch hng bng cch bn hng xu, hng gi; lp cc cng ty ma k kt hp ng kim li ca i tc, bn hng; hoc chng cn vt qua "hng ro" bo v, h thng bo mt ca my tnh c nhn, my ch ca cc doanh nghip, cc t chc kinh t ly cp t liu v tin bc. T t an ninh kinh t ng trc thch thc v kh khn mi. Mng Internet tri rng khp ton cu, n cha ng mt khi lng tri thc khng l v a dng, ngoi dung lng ln v thng tin hu ch cn xut hin nhiu thng tin xu c, nhiu tr chi, phim nh bo lc, i try (sex games) gy tc hi khng nh n o c, li sng, t tng ca nhn dn v cn b chin s trong qun i. Cc th lc th ch trit li dng mng Internet reo rc, tuyn truyn nhiu thng tin xu chng ph ch XHCN, xuyn tc ng li chnh sch ca ng v Nh nc ta, bi nh lnh t. Pht tn thng tin trn mng di chiu bi "nhn quyn", "dn ch", "dn tc", "tn gio" gy ri ren, mt n nh an ninh chnh tr nhm quc t ho cc vn ni b ca ta; li ko, kch ng cc phn t bt mn chng i ch , to c can thip lt chnh quyn cch mng. Mt s k khc v li ch c nhn lm "r r", "tht thot" cc thng tin, b mt v kinh t, khoa hc - cng ngh, quc phng ca t nc v qun i, lm phng hi n an ninh quc gia. Li dng k thut cao, cc th lc th ch, phn t phn ng, c hi c th thu thp, nh cp thng tin trn ng truyn, h thng mng v h thng my tnh ca cc c quan, cc t chc trong v ngoi qun i; hoc c th gy hng hc, ri lon h thng mng v h thng thng tin lin lc ca ta trong c thi bnh v thi chin.
17

Cng vi nguy c mt an ninh mng l nguy c k xu li dng thnh tu ca cng ngh sinh hc, to ra cc loi v kh sinh hc tin hnh cc hot ng chng ph nc ta. S pht trin ca khoa hc - cng ngh l iu kin thun li hin i ha quc phng - an ninh v qun i, song trc s chng ph quyt lit ca cc th lc th ch, cng t ra cho qun i yu cu v nhim v mi cao hn, phc tp hn. Ba l: Cc th lc th ch li dng u th v kinh t tri thc can d, xm nhp, khng ch cc nc khc trong c Vit Nam quc M v cc th lc th ch lun tm cch li dng tim lc kinh t, tim lc khoa hc - cng ngh v qun s hng mnh, thng qua hp tc pht trin kinh t, khoa hc - cng ngh thc hin chnh sch can d, xm nhp, khng ch v chuyn ho i vi nc ta. Bng cc chng trnh h tr u t, chuyn giao xut khu cng ngh kt hp xut khu t bn xm nhp, khng ch, buc ta phi l thuc vo cng ngh, l thuc vo kinh t, t l thuc vo chnh tr; li cun nc ta vo vng xoy ca CNTB. Thi gian qua, chng ta pht hin c trng hp gin ip nc ngoi li dng hnh thc hp tc khoa hc - cng ngh, hp tc kinh t, hoc gi danh nh khoa hc tham gia cc cuc hi tho khoa hc nhm khai thc thng tin, ti liu mt ca ta phc v cho li ch ca chng. V vy, phi nng cao tinh thn cnh gic cch mng, kt hp cht ch gia pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh, vi xy dng qun i; kt hp gia li ch kinh t tng doanh nghip, tng a phng vi li ch ca c quc gia, khng ch quan, o tng.
III. NHNG GII PHP C BN PHT TRIN KINH T TRI THC GN VI CNG C QUC PHNG AN NINH V XY DNG QUN I TRONG THI K MI.

1. Thng nht nhn thc trong ton x hi v s kt hp gia pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i trong thi k mi Nhn thc ng n lun l c s em li cht lng v hiu qu cao trong thc hin nhim v cch mng, ngc li, vic thc hin nhim v s kh khn, thm ch tht bi. mi c nhn v mi t chc trong x hi u nhn thc ng n v kinh t tri thc v mi quan h gia pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i trong thi k mi, cn thc hin cc bin php sau: Mt l, s dng cc phng tin thng tin i chng, la chn cc hnh thc v ni dung tuyn truyn, gio dc ph hp vi tng loi i tng nng cao nhn thc, nh hng hnh ng cho tng c nhn, mi t chc v ton x hi tham gia tch cc, hiu qu vo cng cuc pht trin kinh t tri thc gn vi cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. Nh nc cn c s u t tha ng cho vic xy dng chng trnh, k hoch y mnh hot ng tuyn truyn nh i, bo, v tuyn v c mng Internet nng cao s hiu bit ca
18

ton dn v kinh t tri thc; cao ngha v, trch nhim cng nh li ch ca mi ngi dn i vi pht trin kinh t tri thc v cng c quc phng - an ninh, xy dng qun i thi k mi. Vic tuyn truyn phi tin hnh thng xuyn, lin tc n mi i tng, trnh qua loa, phin din... Hai l, tp trung tuyn truyn, gio dc chnh tr - t tng, lng yu nc, yu CNXH, tnh t cng dn tc cho mi ngi dn. c bit lm r nhng tim nng to ln, nht l tim nng tr tu ca con ngi Vit Nam hon ton c th vt qua tnh trng km pht trin vt ln, tin kp cc nc trong khu vc v th gii. Tuyn truyn nhn rng in hnh cc nhn, tp th cc lnh vc, cc ngnh c thnh tch vt bc trong pht trin kinh t tri thc. Mnh dn ch ra nhng vp vp, sai lm khng th trnh khi, nhng nguyn nhn khch quan, ch quan, kp thi rt kinh nghim trnh sai lm tht bi trong qu trnh pht trin ny. Ba l, gio dc cho cn b, chin s trong ton qun nng cao hiu bit v kinh t tri thc, mi quan h v tc ng ca qu trnh pht trin kinh t tri thc n quc phng - an ninh v xy dng qun i trong thi k mi. Vn dng nhiu hnh thc v phng php gio dc sinh ng, phong ph v a dng: bin son thnh nhng chuyn tuyn truyn gio dc trong chng trnh hc tp chnh kha, hoc b tr ngoi kha cho cc i tng; s dng cc chuyn gia, ging vin am tng su sc v lnh vc ny trc tip ni chuyn, cung cp tri thc ti mi ngi, hoc gin tip thng qua cc phng tin thng tin i chng tuyn truyn gio dc; chn lc a thng tin ln mng ni b qun i gip cho cn b, chin s trc tip tra cu, tm hiu trn mng tng thm s hiu bit. Xy dng thc trch nhim, tinh thn t gic v tch cc ca cn b, chin s trong nghin cu, ng dng thnh tu khoa hc - cng ngh vo xy dng qun i, y mnh cc hot ng nghin cu khoa hc trong cc nh trng v n v. Kin quyt u tranh vi t tng xem nh vai tr kinh t tri thc hoc tch ri pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. 2. Ch ng xy dng chin lc, l trnh pht trin kinh t tri thc gn vi chin lc quc phng - an ninh v xy dng qun i, gii phng nng lc sn xut v sc sng to ca mi tng lp nhn dn trong pht trin kinh t v cng c quc phng - an ninh. Mt l: Ch ng xy dng chin lc, l trnh; to lp v hon thin c ch, chnh sch v phng thc qun l; y mnh ci cch hnh chnh, b sung v xy dng hon chnh khung php l cho pht trin kinh t tri thc gn vi cng c quc phng an ninh v xy dng qun i. pht trin kinh t tri thc i hi ng v Nh nc ta phi xy dng mt chin lc tng th, mt k hoch v chnh sch ng b tm v m, mang tnh lu di, xc nh r mc tiu, ni dung c bn, gii php ch yu; gn cht chin lc pht trin kinh t tri thc vi an ninh - quc phng v xy dng qun i trong thi k mi. L trnh pht trin kinh t tri thc nc ta i hi va phi c bc tun t, va c bc nhy vt, tip cn ngay vo nhng lnh vc, nhng ngnh kinh t tri thc m khu vc v th gii ang trin khai.
19

y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu qun l nh nc trong qu trnh pht trin kinh t tri thc. Tng bc hon thin h thng c ch, chnh sch, phng thc qun l kinh t - x hi, khun kh php l nhm to ra mt mi trng kinh t - x hi dn ch, bnh ng, ph hp vi cng cuc i mi t nc, gn vi nhim v cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i, ng thi to iu kin mi t chc, mi c nhn, cc doanh nghip c c hi v thun tin trong vic tip cn vi thng tin, tri thc pht trin. Hai l: Xy dng ng b v y mnh tc pht trin cc loi th trng, c bit l to lp v thc y th trng khoa hc - cng ngh pht trin mnh m pht trin kinh t - x hi, cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. Hnh thnh v pht trin nhanh chng, ng b cc loi th trng hng ha, dch v, lao ng, vn, bt ng sn, c bit l th trng khoa hc - cng ngh. to lp v y nhanh s pht trin th trng khoa hc - cng ngh nc ta cn phi: - Nhanh chng v kin quyt thc hin chuyn i c ch, chnh sch qun l trong lnh vc khoa hc - cng ngh sang c ch th trng nh hng XHCN, xa b c ch hnh chnh, bao cp trong hot ng khoa hc - cng ngh; chn lc v u tin u t cho cc chng trnh v nhim v khoa hc - cng ngh trng im quc gia, hng vo nhng ngnh, nhng lnh vc cng ngh cao, mi nhn ca t nc. Cc chng trnh nghin cu, cng trnh khoa hc phi quan tm, gn kt cht ch vi yu cu quc phng - an ninh v xy dng qun i. Giao quyn t ch, t chu trch nhim ton din cho cc t chc khoa hc - cng ngh, nht l t ch v mt ti chnh v thm quyn tuyn chn cn b, nhn vin khoa hc - cng ngh. Cc t chc v c nhn hot ng khoa hc - cng ngh cn ch ng bm st hot ng sn xut - kinh doanh ca cc doanh nghip, tm hiu nhu cu thc t t pha doanh nghip v th trng cc sn phm nghin cu khoa hc, cc dy chuyn cng ngh v gii php hu ch c doanh nghip v th trng chp nhn, m bo cho yu cu quc phng - an ninh. - Tng cng s lnh o ca ng, vai tr qun l ca Nh nc i vi s hnh thnh v pht trin ca th trng khoa hc - cng ngh. Hot ng khoa hc cng ngh v bn thn th trng ny lun cha ng nhiu yu t kh lng. V li ch kinh t m c nhn hoc t chc khoa hc no c th bn c nhng cng trnh, sn phm khoa hc, b quyt cng ngh lin quan n li ch v an ninh quc gia, n sinh mng con ngi... Do , tng cng s lnh o ca ng, s ch o v qun l ca Nh nc i vi qu trnh hnh thnh v pht trin th trng khoa hc cng ngh l cn thit, khng th xem nh. - Xy dng h thng php lut nhm iu chnh cc mi quan h ny sinh v pht trin trong th trng khoa hc - cng ngh nc ta. Trc tin, phi xy dng, ban hnh lut s hu tr tu v thc thi trn thc t. Mt khc, cn k kt v thc hin nghim chnh cc Cng c quc t v s hu tr tu, nhm to lp hnh lang php l bo h quyn s hu tr tu ca c nhn v t chc khi tham gia th trng khoa hc cng ngh trong nc v th gii. Cn sm ban hnh lut cho php cc hot ng
20

nghin cu, cc gii php cng ngh no c trin khai, c thng mi ha; ng thi ngn cm v c ch ti x l nghim i vi cc hot ng nghin cu cng nh bun bn, trao i cc sn phm khoa hc - cng ngh lm tn hi n li ch quc gia, n quc phng - an ninh, lm suy yu ch XHCN, i ngc li gi tr vn ha dn tc, chng li loi ngi. - Trn c s tun th php lut, cc quy nh, y mnh pht trin v a dng ha cc dch v mi gii cng ngh trong v ngoi nc. Thit lp ngn hng cng ngh quc gia, qung b nhng thng tin v khoa hc - cng ngh trn mng Internet v mng quc gia, gip cho cc t chc, c nhn c th nhanh chng tip cn thng tin v cc loi cng ngh hin c. Tng cng t chc cc hi ch cng ngh v thit b (Techmart) quy m quc gia, khu vc v a phng. Nh nc c th thnh lp qu u t mo him v qu h tr ri ro nhm h tr vn vay cho cc t chc v c nhn hot ng nghin cu khoa hc, sng ch cng ngh v cc doanh nghip sn xut kinh doanh cc lnh vc, cc ngnh cng ngh cao. Ba l: i mi mnh m trong cc doanh nghip, nng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip thng qua qun l v khai thc tt hn ngun lc tri thc trong cc doanh nghip - Nhanh chng v kin quyt ct gim nhng th tc hnh chnh rm r cp doanh nghip. Khai thng sc sng to ca mi ngi, mi b phn v c gung my trong doanh nghip. - C chnh sch i ng tha ng i vi nhn ti, thc s trng dng nhn ti, tch cc pht hin bi dng, tin dng v to mi trng tt nht h lm vic, pht huy ht ti nng ca mnh. - u t nhiu hn cho nghin cu khoa hc - cng ngh, khng ngng sng to v hon thin cng ngh mi, sn phm mi theo hng nng cao hm lng tri thc trong tng sn phm, mt khc cng phi quan tm n tng nng sut lao ng, gim gi thnh sn phm trong cc doanh nghip, gn kt vi bo m quc phng - an ninh v xy dng qun i. - Thnh lp qu u t mo him trong doanh nghip nhm h tr, nui dng nhng tng ca c nhn v tp th v cng ngh, sn phm, dch v mi. - p dng cc h thng qun l cht lng theo tiu chun quc t, hng ti khai thc, s dng nguyn - vt liu mi trong sn xut - kinh doanh nhm gim thiu s c hi i vi con ngi v mi trng. - Xy dng chin lc v th trng trong mi doanh nghip, ch trng n khu tip th v m rng th trng trong v ngoi nc, xy dng trang website ring qung b thng hiu, qung b sn phm, giao dch thng mi v k kt hp ng kinh t thng qua mng Internet. 3. Pht trin ngun nhn lc bc cao p ng yu cu pht trin kinh t tri thc v cng c quc phng- an ninh, xy dng qun i trong tnh hnh mi Mt l: Tin hnh ci cch su rng trong lnh vc gio dc - o to nc ta Gio dc - o to ng vai tr quyt nh trong vic xy dng ngun nhn lc cht lng cao bo m cho pht trin kinh t tri thc, cng c quc phng - an ninh v
21

xy dng qun i. Trong nhng nm ti, gio dc - o to cn tp trung vo nhng nh hng c bn sau: - Gio dc - o to phi c coi l quc sch hng u nhm pht trin ngun nhn lc p ng yu cu CNH, HH, tng bc pht trin kinh t tri thc, tng cng cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. - Gio dc - o to l s nghip v trch nhim chung ca cc cp, cc ngnh, mi ngi dn v cc lc lng trong ton x hi. Tng quy m, cht lng v hiu qu gio dc - o to. - o to ton din, ng b cc ngnh ngh phc v cho s pht trin kinh t - x hi, cn ch trng hng vo o to ngun nhn lc c k nng, trnh cao, thch ng vi s i mi cng ngh. - Ci bin su sc c v chng trnh, ni dung, phng php, phng tin gio dc - o to. Thc hin phng php dy hc sng to, cao tnh tch cc, ham hiu bit v khm ph ci mi ca ngi hc, gip h hnh thnh nng lc v phng php t duy khoa hc, kh nng bin tri thc thnh k nng lao ng, s thch ng nhanh chng vi mi mi trng hon cnh. - Khuyn khch cc nh trng, c s gio dc - o to tng cng u t cc trang thit b, my mc, c s th nghim, thc nghim hin i phc v cho nghin cu v ging dy, nhm nng cao nng lc thc hnh ca ngi hc. Hai l: Xy dng mt x hi hc tp, i lin vi m rng quy m v cc hnh thc l nng cao cht lng gio dc - o to, lin thng v gn b cht ch gia gio dc - o to dn s vi qun s to ngun nhn lc di do cho pht trin kinh t tri thc gn vi quc phng - an ninh v xy dng qun i. i vi nc ta hin nay, cn nhanh chng hnh thnh x hi hc tp. C th hiu, x hi hc tp l x hi m ai cng c hc tp, hc mi la tui, mi gii tnh, hc mi lc, mi ni, trong mi hot ng. X hi hc tp mang ngha cng bng, bnh ng thc s trong gio dc, to iu kin thun li con ngi c hc tp sut i. y mnh x hi ha gio dc - o to bng cch ng vin cc tng lp nhn dn gp cng sc xy dng nn gio dc quc dn di s qun l ca Nh nc, huy ng ton x hi tham gia vo cng tc gio dc - o to chn hng nn gio dc nc nh. Xy dng k hoch tng th mang tnh chin lc cp quc gia nhm cn i gia m rng v pht trin o to nhn lc c trnh cao ng, i hc, sau i hc vi o to ngh, nht l ngh i hi k thut cao, hin i. a dng ha cc loi hnh o to, m rng quy m, y nhanh tc o to lao ng c trnh trung hc chuyn nghip, cng nhn k thut c tay ngh cao. M thm cc trng o to ca ngnh, nht l cc ngnh cng ngh cao, cc ngnh mi nhn ca t nc cung ng nhn lc theo nhu cu ca ngnh. Cc cng ty, doanh nghip ln c th thnh lp c s o to cng nhn k thut ring, hoc trc tip k kt hp ng o to vi cc trng theo yu cu ca doanh nghip. Tng cng o to ngh mi, o to li v nng cp trnh cng nhn k thut theo phng chm "cn g hc ny", o to ci x hi cn thay cho o to ci mnh
22

c, nhanh chng tip cn vi trnh khu vc v th gii nhm to ra mt i ng k thut vin v cng nhn k thut bc cao ngy cng di do. La chn k lng v tng nhanh s lng sinh vin o to cc nc c trnh khoa hc - cng ngh tin tin, tp trung o to cp i hc, sau i hc, cng nhn v k thut vin bc cao, chuyn gia trong cc lnh vc cng ngh cao. nng thn, cn m cc lp dy ngh di hnh thc cc lp ngn hn nhm trang b tri thc, k nng ngh nghip v to vic lm mi cho ngi lao ng. a dng ha cc hnh thc gio dc - o to nh o to ngn hn, di hn, o to ti chc, tp trung, o to trong nc, ngoi nc; lin kt trong o to, o to t xa, o to qua mng. Vn mang tnh cp thit i vi nn gio dc - o to nc ta trong thi k mi l phi gn cht gia vic m rng quy m v hnh thc gio dc - o to vi vic nng cao cht lng gio dc - o to, thit lp trt t k cng cht ch trong lnh vc ny. Ch trng bi dng nhng tinh hoa, nhn ti m nhim ch tr cc hng, ngnh v cc lnh vc khoa hc - cng ngh mi, then cht ca t nc. Gio dc - o to trong qun i mang tnh c th, phc v trc tip cho cc hot ng qun s, p ng yu cu xy dng, chin u v trng thnh ca qun i trong tng giai on cch mng. Gio dc - o to dn s v qun s mc du c s khc nhau nhng gia chng c nhiu im tng ng, thng nht. Do , c th lin thng, lin kt cht ch gia gio dc - o to dn s vi qun s va c th tn dng c s vt cht, th mnh, tim nng ca mi bn cho vic m rng quy m v nng cao cht lng gio dc - o to (nht l bc i hc v sau i hc); mt khc, x hi v qun i u c th s dng c ngun nhn lc qua o to m khng phi mt nhiu thi gian, cng sc v tin ca o to li. 4. Nng cao nng lc ni sinh v khoa hc - cng ngh, tp trung pht trin cc ngnh cng ngh cao pht trin kinh t tri thc, hin i ho quc phng an ninh v qun i Mt l: Nng cao nng lc ni sinh ca t nc v khoa hc - cng ngh trong c khoa hc - cng ngh qun s Nng lc ni sinh v khoa hc - cng ngh ca nc ta tuy c bc ci thin ng k, song nhn chung cn nhiu bt cp trc yu cu pht trin kinh t tri thc, hin i ha quc phng - an ninh v qun i. Khc phc tnh trng ny phi nhanh chng xy dng v pht trin cc lnh vc nh: nghin cu c bn, nghin cu ng dng v trin khai cng ngh, chuyn giao v ci tin cng ngh t nc ngoi, sng ch cng ngh mi. Trc mt, cn thc hin tt nhng vn sau y: Nghin cu khoa hc c bn l lnh vc quan trng, n gip cho tng cng thc lc khoa hc nc nh. Tuy nhin, lnh vc ny i hi ngun vn ln, trang thit b hin i rt t tin, i ng cn b khoa hc gii v giu kinh nghim, mt khc, sn phm ca n khng mang tnh ng dng trc tip nn kh c th thu ht c cc ngun u t, bi vy, ngun u t phi ch yu t ngn sch Nh nc. Theo , Nh nc tng cng u t cho nghin cu c bn v pht trin tim lc khoa hc - cng ngh theo cc hng cng ngh cao, cn cc doanh nghip u t cho
23

nghin cu ng dng, sng ch cng ngh. C c ch, chnh sch rng buc mi t chc, mi c s sn xut - kinh doanh phi dnh phn vn thch ng nghin cu khoa hc, ci tin cng ngh, sng to cng ngh mi. i vi khoa hc - cng ngh qun s, mt mt phi xy dng v pht trin tim lc khoa hc - cng ngh qun s vng chc v ng b: t xy dng ngun nhn lc khoa hc - cng ngh, xy dng c s vt cht k thut phc v cho ci tin nng cp v kh, trang b hin c, nghin cu c bn, nghin cu ng dng, pht trin v kh - kh ti v trang b qun s theo hng hin i, sa i v b sung c ch, chnh sch ng n, ph hp vi thi k mi thu ht ng o nhn ti lm vic trong lnh vc khoa hc - cng ngh qun s; mt khc, phi khng ngng vn ln lm ch cc cng ngh c th qun s v cng ngh mi, nht l i su vo mt s lnh vc cng ngh cao: cng ngh thng tin, cng ngh vt liu mi, cng ngh nng lng mi, t ng iu khin, in t vin thng..., nh c th sng to ra nhng cng ngh mi chuyn giao cho cng nghip quc phng v cc ngnh k thut qun s, nhm sn xut v tng cng v kh trang b hin i cho qun i. Phi hp v lin kt cht ch vi cc c s nghin cu ngoi qun i, tn dng cc trang thit b hin c phc v cho yu cu nghin cu, pht trin khoa hc - cng ngh qun s, ng thi c th kt hp vi nhau gii quyt cc nhim v kinh t - x hi t ra. nh hng cho cc ti nghin cu bm st thc tin i sng kinh t - x hi, tp trung ch yu vo phn kin gii, xut nhng gii php thit thc, tho g nhng vng mc ny sinh trong qu trnh pht trin kinh t tri thc, qu trnh xy dng v cng c quc phng - an ninh, khc phc tnh trng "tm chng, trch c", ch bn v hc thut n thun. M rng v tng cng hp tc quc t v khoa hc - cng ngh cng l bin php quan trng y mnh v nng cao nng lc ni sinh v khoa hc - cng ngh. Nh nc cn ban hnh c ch, chnh sch khuyn khch v to iu kin thun li cc t chc, c nhn hot ng khoa hc - cng ngh c hc tp v hp tc nghin cu vi cc c nhn, t chc khoa hc - cng ngh trn th gii v khu vc; c ch, chnh sch cn thng thong hn thu ht ng o cc t chc khoa hc, cc chuyn gia gii, tr thc ln ngi nc ngoi v Vit kiu u t, lin kt, hp tc pht trin khoa hc - cng ngh ti Vit Nam. Hai l: Nhanh chng pht trin cc ngnh CNC ca t nc, to cho s pht trin ton b nn kinh t v hin i ho quc phng - an ninh v qun i Cc ngnh cng ngh cao nc ta mc du hnh thnh v ang tng bc pht trin, song thc lc ca n vn cn nh b, cha sc lm nng ct, ng lc trong pht trin kinh t tri thc. pht trin nhanh cc ngnh cng nghip cng ngh cao cn tin hnh cc bin php sau y: - Nh nc cn c c ch, chnh sch nhm to iu kin, mi trng thun li cho cc ngnh ny pht trin nh: chnh sch u i v tn dng, u i v thu, pht trin v hon thin h tng c s, cung cp thng tin a dng kp thi; thu ht vn u t, chuyn gia gii, c bit l chuyn gia ngi nc ngoi vo lm vic cc ngnh cng nghip cng ngh cao bng s u i cao v nhiu mt.
24

- y nhanh tc xy dng v a vo hot ng cc khu cng ngh cao ca t nc, nhm thu ht mi ngun lc, nhiu ngnh cng ngh cao, nhiu doanh nghip tri thc vo y sn xut - kinh doanh. Vic xy dng cc khu cng ngh cao phi nm trong chin lc tng th lu di pht trin kinh t, vn ho, x hi, cng c quc phng - an ninh v hng n s pht trin mnh m, cn i gia cc vng, min ca t nc. Trong cc khu cng ngh cao cn dnh cho lnh vc quc phng - an ninh, qun i nhng c s vt cht cng trang thit b hin i c iu kin thun li nghin cu khoa hc, ng dng, trin khai v chuyn giao cng ngh lng dng, sng ch cng ngh hin i thun tu qun s, cc sn phm qun s v cc loi v kh cng ngh cao phc v cho hin i ho nn quc phng - an ninh v qun i. Ba l: y mnh ng dng v pht trin cng ngh thng tin trong ton b cc lnh vc ca i sng x hi, ch trng pht trin h thng thng tin qun s theo hng hin i Thi gian qua, cng ngh thng tin c bc tin ng k, ng gp mt phn quan trng i vi s tng trng ca nn kinh t v tng bc lm thay i din mo i sng x hi nc ta. Tuy nhin, s pht trin ca n cn khim tn, cha xng vi tim nng. pht trin v y mnh ng dng cng ngh thng tin trong ton x hi, cn trin khai v thc hin tt nhng yu cu c th sau: - Pht trin v hon thin kt cu h tng thng tin Vit Nam, pht trin siu xa l thng tin ph khp nc vi tc cao, cht lng ng truyn tt, thun li, gi r; bo m h thng mng thng tin trong nc t trnh tin tin trong khu vc. y nhanh vic kt ni mng thng tin gia cc c quan cng quyn ca nh nc vi cc vin nghin cu, cc trng hc, cc doanh nghip, cc h gia nh. Sm hnh thnh "Chnh ph in t", nhm gip cho cng tc ci cch hnh chnh t hiu qu, ng thi to iu kin thun li cho qu trnh dn ch ho i sng x hi, y chnh l mi trng x hi cn thit cho pht trin kinh t tri thc. - Nh nc cn xy dng ch ti v s dng cc dch v cng ngh thng tin, ng thi c chnh sch gim mnh gi cc dch v in thoi v dch v truy cp Internet, khuyn khch ng o ngi dn truy nhp vo mng ny; phn u a t l ngi dng Internet ngang mc bnh qun cc nc trong khu vc. i vi a bn nng thn, min ni, vng su, vng xa, Nh nc c th h tr kinh ph trang b my vi tnh, m lp dy vi tnh cho thanh thiu nin. - Ph cp tin hc trong cc loi hnh nh trng cho ton b hc sinh t cp tiu hc tr ln. Cc nh trng trong ton quc u c ni mng Internet, to iu kin thun li cp nht thng tin, tri thc khoa hc, gp phn nng cao trnh ca i ng cn b qun l gio dc - o to, gio vin v hc sinh. - Trin khai xy dng h thng thng tin tng hp quc gia, cc h thng thng tin chuyn ngnh phc v cho mi lnh vc ca i sng x hi. - Tch cc thu ht ngun u t nc ngoi pht trin cng ngh thng tin (bao gm c pht trin nhn lc v cng ngh). Khai thc ti a nng lc o to ca cc nh trng, cc vin, cc trung tm trong v ngoi qun i nhanh chng hnh thnh ngy cng ng o ngun nhn lc cng ngh thng tin cht lng cao, p
25

ng yu cu pht trin kinh t - x hi, cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. Ch trng xy dng i ng chuyn gia v cng ngh thng tin c phm cht tt, trnh cao sc tip thu v lm ch cng ngh hin i phc v li ch t nc v qun i. i vi qun i cn y mnh ng dng cng ngh thng tin trong xy dng c s d liu qun l nhn s; khai thc ti a tnh nng v s tr gip ca my tnh phc v cng tc hun luyn sn sng chin u, din tp, cng tc bo m (v kh kh ti qun s, vn ti qun s, qun trang, qun lng, qun y...) cc qun binh chng em li hiu qu cao. - Xy dng h thng cc quy nh, quy ch v bo mt, an ninh mng quc gia, mng qun s v trao i thng tin. Thu ht nhng chuyn gia gii v cng ngh thng tin trong v ngoi qun i thnh lp trung tm, cc b phn chuyn trch v an ninh mng phng chng hiu qu i vi nhng ti phm tin hc, bo v b mt qun s v li ch v an ninh quc gia. sn sng i ph vi nguy c chin tranh cng ngh cao trong c "chin tranh thng tin", "chin tranh mng" ca cc th lc th ch c th gy ra i vi nc ta, mt mt, Nh nc tng cng u t v h tr (kinh ph, nhn lc, cng ngh), mt khc, cc cp cc ngnh trong v ngoi qun i cn ch ng lin kt cht ch vi nhau cng xy dng cc phng n phng chng, nh tr thng qua mng, lm tht bi mi en ti ca k th. 5. Pht huy vai tr ca qun i trong pht trin kinh t tri thc, kt hp pht trin kinh t tri thc vi cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i. Mt l: qun i lm lc lng nng ct bo v T quc XHCN, to mi trng ha bnh, n nh cho qu trnh pht trinkinh t tri thc Mi trng ho bnh, n nh lun c mt ngha c bit quan trng trong s pht trin mi mt ca t nc v i vi qu trnh pht trin kinh t tri thc. Trong iu kin t nc c ho bnh, n nh th mi ngun lc vt cht, tinh thn ca t nc khng b san x, phn tn theo yu cu ca chin tranh, t gip cho vic khai thc, s dng trit cc ngun lc ny nhm phc v cho pht trin kinh t tri thc. ng thi, cc thnh qu t c trong qu trnh pht trin kinh t tri thc s khng b chin tranh tn ph. Hin nay, mc d nc ta c ho bnh, an ninh c bo m, nhng vn cn nhiu nhn t e da, xm hi n ho bnh, n nh v an ninh quc gia. V th, vai tr, nhim v ca qun i khng h suy gim, m tri li c phn pht trin mi, nng n hn. Do , i hi qun i phi khng ngng nng cao tinh thn cnh gic cch mng, mi sc ch chin u, cng vi ton dn sn sng p tan mi mu en ti ca cc th lc th ch bo v ng, Nh nc, ch XHCN, bo v c lp ch quyn, ton vn lnh th v an ninh quc gia, gi vng mi trng ho bnh, n nh cho pht trin kinh t tri thc. Hai l: Qun i ch ng phi hp vi cc cp, ngnh v a phng trong xy dng k hoch pht trin kinh t - x hi, quy hoch pht trin cc khu cng nghip, khu ch xut, khu cng ngh cao, thm nh cc d n u t trong v ngoi nc
26

Nh nc cn ban hnh php lnh, quy ch, thm ch c th b sung vo lut nhm to ra c s php l qun i c y t cch php nhn tham gia vo xy dng k hoch, quy hoch, thm nh cc chng trnh, d n u t trn khp a bn c nc. ng thi, trin khai thnh lp Hi ng t vn v nhng vn lin quan n quc phng - an ninh, xy dng qun i gip Chnh ph nh gi nhng vn v quc phng - an ninh, qun s trong chin lc chung, tng th tm v m ng n, st hp vi tnh hnh thc t. V mt t chc, Hi ng t vn c th c thnh lp t cp B Quc phng n qun khu v cp tnh, thnh. Thnh vin ca Hi ng phi c tuyn chn k lng c v phm cht chnh tr - o c v trnh chuyn mn; thng xuyn bi dng kin thc mi mt, trong ch trng n kin thc quc phng, qun s, php lut, qun l kinh t cho i ng ny, gip h c tri thc cn thit a ra kin t vn xc ng, mang tnh khoa hc. Ba l: Qun i tch cc tham gia o to ngun nhn lc cho t nc p ng yu cu pht trin kinh t tri thc L mt b phn ca h thng gio dc quc dn, mt s nh trng qun i ngoi nhim v ch yu l o to, bi dng i ng cn b, s quan qun i p ng yu cu xy dng qun i trong thi k mi, ng thi cn tham gia o to ngun nhn lc cho cng cuc xy dng pht trin t nc. Nhng nm qua, nhiu cn b khoa hc v nhn vin k thut t trnh cao ng, c nhn v k s n sau i hc c qun i o to nhn chung u hon thnh tt nhim v c giao. Cht lng o to ca cc nh trng qun i ngy cng c nang cao. Vi i ng cn b ging dy, nghin cu khoa hc v qun l gio dc hng hu, c trnh cao cng vi c s vt cht phc v gio dc - o to kh ng b, cc nh trng qun i c iu kin v kh nng o to ra nhng cn b, s quan, cn b khoa hc v cn b k thut a ngnh, a cp, c tay ngh cao v phm cht chnh tr o c tt p ng yu cu nhn lc cho kinh t tri thc. Ngoi nhim v, k hoch o to tng nm do B Quc phng giao, cc nh trng qun i c th m rng quy m o to h dn s, lin kt o to nhm b sung ngun nhn lc cht lng cao hin ang cn thiu ht cho t nc. Bn l: Lc lng khoa hc - cng ngh ca qun i kt hp cht ch vi dn s trong nghin cu c bn, ng dng v trin khai cng ngh mi Pht trin kinh t tri thc tt yu phi huy ng mi ngun lc trong v ngoi nc c bit l phi khai thc trit ngun lc tr tu ca c dn tc, trong c ngun lc t qun i. Nhiu nm qua, qun i ng gp to ln trong vic pht trin khoa hc - cng ngh qun s ni ring v cc lnh vc khoa hc - cng ngh ca t nc ni chung. Mt s cng trnh nghin cu khoa hc v dy chuyn cng ngh do qun i to ra v ang c s dng trong cng nghip quc phng, c th chuyn giao cho sn xut dn s mang li hiu qu kinh t. S phi kt hp cht ch gia cc lc lng khoa hc - cng ngh dn s v qun s s em li cht lng, hiu qu cao trong pht trin kinh t tri thc v cng c quc phng - an ninh, xy dng qun i. Tuy nhin, cn c c ch chnh sch thch hp to ra mi trng lin kt nghin cu nhiu thun li, hnh thnh c quan iu phi chung; bo m
27

kinh ph; bo m c s vt cht v phng tin k thut hin i phc v cho cng tc nghin cu, ng dng v trin khai cng ngh; cung cp thng tin y , chnh xc, kp thi v nhng thnh tu ni bt trong cc lnh vc khoa hc - cng ngh trn th gii v trong nc; ng k pht minh sng ch, bo h quyn s hu tr tu; quan tm n li ch ca lc lng nghin cu. C chnh sch khen thng xng ng, kp thi nhm ng vin, thu ht lc lng cn b khoa hc trong v ngoi qun i tham gia hp tc nghin cu, gii quyt nhng vn ny sinh trong qu trnh pht trin kinh t tri thc cng nh s nghip cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i t ra. Nm l: Qun i tch cc tham gia sn xut - kinh doanh cc lnh vc cng ngh cao nhm tng ngun thu cho ngn sch quc phng Vi nng lc sn xut hin c v s u t mi hng nm v vn, nhn lc, dy chuyn cng ngh cc doanh nghip quc phng va sn xut cc mt hng qun s theo nhim v c giao, ng thi cn c th tn dng cng sut v kh nng hin c sn xut - kinh doanh cc mt hng dn s, tng bc vn ti sn xut - kinh doanh cc lnh vc cng ngh cao, tng ngn sch quc phng v gp phn trang tri nhu cu qun s, gim bt gnh nng cho nn kinh t, ci thin v nng cao i sng cho cn b, chin s. Nh nc cn ci tin c ch, chnh sch ph hp iu kin thc t nhm thu ht v khai thc ti u cc ngun lc (c bit l ngun nhn lc c tri thc v trnh cao) cc doanh nghip quc phng, va bo m thc hin tt nhim v sn xut quc phng, va p ng yu cu pht trin kinh t - x hi. u t v vn, cng ngh hin i, nhn lc c trnh cao cho mt s doanh nghip quc phng chuyn sn xut - kinh doanh cc sn phm cng ngh cao. Chuyn i, sp xp cc doanh nghip kinh t - quc phng c v quy m, c cu t chc theo hng tinh gn, i mi cng ngh. Nng cao tri thc v trnh chuyn mn ca i ng cn b qun l, cng nhn, tch cc nghin cu sn xut - kinh doanh nhiu mt hng thuc lnh vc cng ngh cao, thch hp vi nhu cu tiu dng ca x hi, c sc cnh tranh trn th trng ni a, tng bc vn ra th trng quc t.
KT LUN

- Kinh t tri thc l vn rt mi m. Vic nghin cu, tm hiu su sc vn ny s gp phn gii p nhng vng mc trong nhn thc v hnh ng trc hng lot vn : khi nim, bn cht, c trng ca kinh t tri thc ni chung, c im ca s hnh thnh kinh t tri thc Vit Nam ni ring; Vit Nam c cn thit pht trin kinh t tri thc hay khng? Thun li, kh khn v thch thc g khi pht trin kinh t tri thc? Tc ng ca qu trnh i vi quc phng - an ninh v xy dng qun i din ra nh th no... y l c s l lun v thc tin gip chng ta tip tc nghin cu nhiu vn khc s ny sinh trong qu trnh pht trin kinh t tri thc. - Pht trin kinh t tri thc tt yu tc ng n nhiu lnh vc, nhiu mt ca i sng x hi trong c quc phng - an ninh v qun i. S tc ng ca qu trnh pht trin kinh t tri thc n cng c quc phng - an ninh v xy dng
28

qun i din ra nhiu chiu, c tc ng tch cc, thun chiu mang tnh ch o v i lin l tc ng tiu cc, nhng thch thc ny sinh khng nh. pht huy nhng tc ng tch cc, hn ch nhng kh khn, thch thc ca qu trnh pht trin kinh t tri thc n cng c quc phng - an ninh v xy dng qun i trong thi k mi, i hi phi thc hin ng b cc gii php c bn cp.

29