BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN

TRKYE ODALAR VE BORSALAR BRL BLG HZMETLER DARES AYLIK BLTEN OCAK 2010 YIL 5 SAYI 49

TRKYE BLGEDE LDER OLMAYA ADAY

ERM YASAKLARI AHME TAINIYOR
Eriim yasaaklar konusu, Trkiyeden AHMe alan bir dava ile farkl bir boyuta tand.

KAMUDA HEDEF OK, YETERL UZMAN YOK

Trkiyede bir yandan yksek isizlik oranlarnn skn s ekilirken, bir yandan da kaliye eleman yokluunun skn s yaanyor.

VER SIZINTILARINDA EN BYK NEDEN HMAL

Gizlilik derecesi yksek kurumsal verilerde oluabilecek olas szdrma/szdrlma vakalar, kurumlarn her geen gn daha fazla nem verdikleri bir konu haline geldi.

ASELSANDAN YKSEK TEKNOLOJL TELSZLER SGK SANALLATIRMA SRELERN TAMAMLADI TRK TELEKOMDAN ETME FTE KATKI TOBB GEN GRMCLER KURULU WEB SAYFASI AILDI CHOROME OS NE STEYECEK? GVENLK TEHDTLER 2010DA MOBL VE DOSYA PAYLAIMLARINA YNELECEK GEN HARTASI IKARMA MALYET DT

NDEKLER
4
TRKYE ODALAR VE BORSALAR BRL BLG HZMETLER DARE BAKANLII BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN Ocak 2010 Yl: 5 Say: 49 Her ayn ilk i gn elektronik ortamda yaynlanr ve satlr. LETM: TOBB Dumlupnar Bulvar No:252 (Eskiehir Yolu 9.Km) ANKARA Tel : 312-218 20 00 Faks : 312-219 40 90-93 sinan.kilic@tobb.org.tr Bltende yaynlanan haberlerde eer kaynak belirtilmemise TOBBne aittir. Kaynak belirtilen haberlerde geen her trl ifade, bilgi ve yorumlarn sorumluluu haber kaynana aittir. Su tekil edebilecek her trl durumun olumas halinde TOBB bu yazlarla ilgili hibir eyden dolay sorumluluk kabul etmez.

ERM YASAKLARI AHME TAINIYOR 5 KAMUDA HEDEF OK, YETERL UZMAN YOK
Gen bir nfusa sahip olan Trkiyede kaliye eleman skn s ekilen alanlarn banda biliim geliyor.

TRKYE BLGEDE LDER OLMAYA ADAY

Son yllarda hz kazanan e-devlet projeleri Trkiyeyi blgede farkl bir pozisyona ta yor. Gelinen noktada bu projeler dolaysyla sahip olunan deneyimin blge lkeleriyle paylalmas gndemde. Trkiye bu anlam da blge lideri olmaya aday.

VER SIZINTILARINDA EN BYK NEDEN HMAL

Gizlilik derecesi yksek kurumsal verilerde oluabilecek olas szdrma/szdrlma vakalar, kurumlarn her geen gn daha fazla nem verdikleri bir konu haline geldi.

10 ASELSANDAN YKSEK TEKNOLOJL TELSZLER 11 SGK SANALLATIRMA SRELERN TAMAMLADI

SGK Avrupann en byk sanalla rma altyapsn kurdu.

12 TRK TELEKOMDAN ETME FTE KATKI 13 TOBB GEN GRMCLER KURULU WEB SAYFASI AILDI CHOROME OS NE STEYECEK? 14 GVENLK TEHDTLER 2010DA MOBL VE DOSYA PAYLAIMLARINA YNELECEK GEN HARTASI IKARMA MALYET DT

TOBB BLG HZMETLER DARES

ERM YASAKLARI AHME TAINIYOR

Mutlak dorular olmayan ve uluslararas bir fenomen haline gelen siber dnyada, istenmeyen sakncal ierikleri deerlendirecek bir lm terazisi yok. Bu da sakncal ieriklerin ltrelenmesine dair izlenecek yol konusunda sk sk tartmalara neden oluyor. Eriim yasaaklar konusu, Trkiyeden AHMe alan bir dava ile farkl bir boyuta tand.

rkiye, getiimiz ay eriim yasaklar konusunun Avrupa nsan Haklan Mahkemesine (AHM) tanmasyla bu konuda farkl bir pozisyona yerleti. Internet Teknolojileri Dernei, 5 Mays 2008den beri sregelen YouTubea eriim engelini i hukuk yollarnn tkenmesi nedeniyle AHMe tarken, son drt ayda Trkiyeden eriimi engellenen web sitesi says da 3 bine yaklat. Gn itibariyle Trkiyede eriimi engellenen toplam internet sitesi says 6 bini gemi durumda. Bu sitelerin yars 5651 sayl Internet Kanununda sralanan gerekelerle kapatld. Dier yarsna eriim de ounlukla 5864 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarnca engelleniyor. tiraz edecek makam kalmad Trkiyedeki eriim yasaklarnn bir sembol haline gelen YouTube internet sitesine eriimin Mays 2008den bu yana devam ettiini vurgulayan Internet Teknolojileri Dernei (INETD) Bakan Mustafa Akgl, YouTube yasann hukuka ve kamu yararna aykr olduu gerekesiyle ilgili mahkemeye itiraz ettiklerini, mahkemeninse tirazn kararnn ilk haftasnda yaplmas gerektii gerekesiyle itiraz reddettiini belirtti. Bir st mahkemenin de yaptklar itiraz gerekeli olarak reddettiini belirten Akgl, Trkiyede duruma itiraz edebi4

lecekleri baka makam kalmad iin konuyu AHMye tadklarn dile getirdi. YouTube yasann anayasaya, hukukun evrensel ilkelerine ve Avrupa nsan Haklar Szlemesinin eitli maddelerine aykr olduunu belirten Akgl, AHMe bavurumuzun ana noktasn, yasaklamann Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 10. maddesi olan ifade zgrln ihlal etmesi oluturuyor. Yasaklanmak istenilen videolara nesne temelli ltreleme uygulama mmknken bu uygulanmayarak tm yurttalarmzn bu uluslararas paylam ortamndan yararlanmalar, bu ortamda kendilerini ifade etme zgrlklerine orantsz bir ekilde kstlanyor diye konutu. Site hakknda alnan tedbir kararnn ksa bir sre iin geerli olmas gerekirken, tedbir karar yinelenmeden geen yln Mays ayndan beri uygulanmaya devam ettiine dikkat eken Akgl, bu iler iin uzman mahkemeler kurulmasnn gerekliliini de vurgulad. Bundan bir sre nce Myspacein yasaklanmas konusuna da deinen Akgl, 60 bin Trk mzisyeni ve 2 bin MYAP yesinin yer ald bir mecraya verilen cezann iyi dnlmesi gerektiini ifade etti. Tm dnya zm araynda AHMde davann 3 yllk bir sreci alabileceini rendiklerini belirten Akgl, olumlu sonu kmas halinde Trkiyedeki uygu-

lamann yanllnn AHM kararyla ortaya konulacan dile getirdi. nternetteki sakncal ieriklerin ltrelenmesine dair evrensel bir yaklam belirlemenin kolay olmadn, fakat bunun tm dnyann zm arad byk bir sorun haline dntn syleyen Akgle gre bu konuda doru bir strateji gelitirmek ve konunun uzmanlar ile hareket etmek nemli. Doru olann sakncal ierikle devletin deil yurttan uramas olduunu ve demokrasilerde bunun esas olduunu belirten Akgl, 5651 nolu yasann ana motivasyonu genleri sakncal ierikten korumaktr. Bizce bunun etkin yolu vatanda bilgilendirmek ve sakncal ierii ltrelemeyi vatandaa brakmaktan geiyor diye konutu. Trkiyedeki servis salayclarn hlihazrda bu hizmeti sunduunu belirten Akgl, uygulanabilecek en doru yolun bu yntemlerin kullanmn tevik etmek, cretsiz yazlm datmak ve insanlar bilgilendirmek olduunu dndlderini ifade etti. Akgl, Sakncal ierikte sivil toplum kurulular zerinden zdenetim ve ortak denetimle mcadele etmek, daha etkin ve demokratik bir yol olabilir dedi.

BTHABER

OCAK2010

BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN

KAMUDA HEDEF OK, YETERL UZMAN YOK

Trkiyede bir yandan yksek isizlik oranlarnn sknts ekilirken, bir yandan da kaliye eleman yokluunun sknts yaanyor. Gen bir nfusa sahip olan Trkiyede kaliye eleman sknts ekilen alanlarn banda biliim geliyor.
aliye eleman sknts zel sektrn yannda kamu sektrnn de ban artan konulardan bir tanesi. nterpromedya Pazarlama Hizmetleri ve Aratrma Grubu tarafndan 401 kurumun yneticileri ile gerekletirilen Kamu Sektr Aratrmas sonular da bu bilgileri dorular nitelikte. Kamu kurumlar, belediyeler ve devlet niversitelerinin BT yneticileri ile gerekletirilen aratrmann sonularna gre; insan kaynaklar tarafnda yaanan en byk sorun yzde 65 ile kaliye eleman bulmakta yaanan zorluklar. kinci en byk sorun olarak ise yzde 62 ile kamu BT elemanlarnn maalarnn dk olmas gsteriliyor. Kamu BT elemanlarnn zlk haklar ve unvanlarnda yaanan skntlar belirtenlerin oran da yzde 50. Kamu elemanlarnn eitimi konusunda yeterli kaynaa sahip olmadklarn belirtenlerin oran yzde 46 iken, yneticilerin yzde 4 de herhangi bir sorunlarnn olmadn belirtiyor. Btenin yzde 24 hizmete Kamu kurumlarnn yneticileri ile gerekletirilen bu aratrmann bir baka boyutu da 2010 yl yatrmlar ile ilgili. Kurumlarn 2010 yl BT yatrmlarnn yzde 45i donanm ihtiyalar iin gerekletirilecek. Btenin yzde 31i yazlm yatrmlar iin dnlrken, hizmetin oran ise yzde 24 olacak. OCAK2010

Kamu kurumlarnn yzde 51inin e-devlet kapsamnda yer alan hizmetleri bulunmuyor. Hizmet sunan kurumlar ise bilgi edinme, elektronik form doldurma, sorgulama sistemleri, deme sistemleri, e-belediye uygulamas, adres bilgi sistemi gibi hizmetleri arlkl olarak sunuyorlar. Kurumlar 2010 ylnda da benzer hizmetleri sunmay planlyorlar. 2010 ylnda e-devlet kapsamnda sunacaklar hizmetler konusunda BT yatrm yaplacak alanlar Kamu kurumlar 2010 ylnda ise kurumlarn yzde 39unun bir BT gvenlii, arivleme, evrak plan bulunmuyor. ynetimi kurumsal i ak, veri yedekleme, veri depolama BTHABER zmleri, depolama ynetimi, uzaktan eitim personel eitim yazlmlar, ierik dokman ynetimi, i sreklilii ve felaket ynetimi gibi alanlara yatrm gerekletirecekler. Aratrmaya katlan 401 kurumun yzde 18i 2010 ylnda 100 bin TLnin altnda BT yatrm gerekletireceini aklad. Yzde 12si 101 bin 250 bin aralnda yatrm gerekletirirken, yzde 15lik bir blm ise 750 bin TLnin zerinde BT yatrm yapacan aklad. 2010 ylnda BT btesi olmayan kurumlarn oran ise yzde 3.

TOBB BLG HZMETLER DARES

TRKYE BLGEDE LDER OLMAYA ADAY

Son yllarda hz kazanan e-devlet projeleri Trkiyeyi blgede farkl bir pozisyona tayor. Gelinen noktada bu projeler dolaysyla sahip olunan deneyimin blge lkeleriyle paylalmas gndemde. Trkiye bu anlamda blge lideri olmaya aday.

rkiye hayata geirilen e-devlet projeleriyle blgede yeni bir rol stleniyor. Son dnemde hzlanan e-devlet projeleri Trkiyeye deneyim kazandrrken, lkemizi blgede ayrcalkl bir konuma yerletiriyor. 8-11 Aralk tarihleri arasnda Antalyada dzenlenen eGovShare 2009 Konferansnda Trkiyenin stlendii bu rol konu balklar arasnda yer ald. Birlemi Milletler Kalknma Program (UNDP) Trkiye, Trkiye ve Orta Dou Amme daresi Enstits (TODAE) eDevlet Merkezi,

Trk birlii ve Kalknma daresi Bakanl (TKA) ve slam lkeleri statistik, Ekonomik ve Sosyal Aratrma ve Eitim Merkezi (SESRIC) tarafndan gerekletirilen konferansta, Kamu ynetiminde e-dnm, E-devletin nndeki engeller ve sorunlar, E-devlette gvenlik ve gven gibi farkl konular ele alnd. Biliimin bu uygulamalardaki kanlmaz yerinin vurguland etkinlikte konuulan konulardan biri de, Trkiyenin e-devlet projelerinde izledii yol ve deneyimlerinin blge lkeleriyle paylam oldu.

Blgede etki yaratrz ama eksikler sz konusu lkemizde gerekleen almlarla e-devlet almalarnn hzlandn ve iyi ynde ilerlediini belirten TODAE eDevlet Merkezi Mdr Do. Dr. Trksel Kaya Bensghir, u deerlendirmeyi yapt: Kamu hizmetlerinin elektronik ortama dntrlerek vatandalara hizmet sunulmas anlamnda olduka baarlyz. Yurtdnda yaplan istatistiklerde elektronik hizmet sunma asndan olduka iyi konumlara ulatk. Avrupada AB ortalamalarnn zerindeyiz. Ancak sadece hizmet sunmak e-devlet OCAK2010

BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN dnm deil. E-devlet dnm btn srelerin gzden geirilmesi, insann buna uygun eitilmesi demek. Biz u anki ynetim modeliyle hizmetlerimizi hzlandralm ve verimli hale getirelim; vatanda da bu hizmetlere daha az para ve zaman harcayarak ulasn diye bakyoruz. Oysa deiim ve dnm bu demek deil, yeni teknolojinin sunduu olanaklarla ibirlii olanann yaratlmasdr. Kamu ynetimini tm aktrleriyle birlikte iler hale getirebilme vizyonunda yaptklarmz henz sadece balang. Bu mutfakta balayan dnm blge lkeleriyle paylaabilecek noktaya geldiimizi belirten Bensghir, nk Trkiye olarak AB uyum sreci kapsamnda yaptmz yasal dzenlemelerle ve ynetsel reformlarla iyi bir noktaya geldik. Teknolojinin ynetim reformundaki yerini oktan anladk. Ama bilmediimiz; bunu nasl yapacamz ve bir btn olarak konuya nasl yaklaacamz. Bunu yapacak e-devlet liderlerini henz yetitirmi deiliz. Bu liderlerin saysn artrmamz gerekiyor. Bu sadece Trkiyenin deil, blgedeki tm lkelerin arayta olduu bir konu. imdiye kadar herkesin yaad deneyimler sz konusu. Biz bu adan ynetim yapmz ve gemiimizle evremizdeki lkelere rnek olabilecek konumdayz. Dolaysyla Trkiye blgede etki yaratmaya hazr. Tabii eksiklerimiz sz konusu. ncelikle kamu kurumlar, zel sektr ve akademik dnya olarak kendi aramzda ne kadar ibirlii yapma gcne sahip olduumuza bakmalyz. Her birimiz bir hcrede mi duruyoruz, yoksa bu hcreler birbirleriyle iletiim kurabiliyorlar m? Bu konuda kafa yormamz gerekiyor. Bunu OCAK2010 yapabilirsek, dier lkelerle ba kurmak ok daha kolay olacak. Bir kurum konuyu kendi gerekliiyle grrken, baka kurumlarn gerekliiyle de grebilimeli. Bylece kurumlararas btnleme sz konusu olabilir dedi. sahip olduu birikimi ve altyapy sunarken, o lkelerdeki almalardan da deneyim kazanr. Daha da glenerek bu alanda ilerleyebilir dedi.

Kamuya ynelik e-devlet eitimleri E-devletin artlarnn yan sra y- Kamu ynetiminde biliimden her netilmesi gereken risklerinin de ol- zamankinden daha fazla yararduunu belirten Bensghir, unlar lanlmas gerektiini vurgulayan syledi: Bu risklerden ne kadar TODAE Genel Mdr Prof. Dr. haberdarz, vatandamz bu risk- Eyyup G. sbir, bu alanda yaanan ler konusunda hangi lde bilin- gelimelerin kamu ynetimindeki lendiriyoruz? En basiti vatandalk hizmetlere yanstlmas ve vatannumaramz. Devlet farknda olma- dalarn bu hizmetlerden yararlandan kendi uygulamalarnda bunu masnn salanmasnn bir zorunriske atacak yaklamlara yer ve- luluk olduunu syledi. riyor. Burada niyet kt deil ama gvenlik konusunda vatanda bi- sbir, Bilgi Toplumu Stratejisi linlendirecek yntem bulmakta kapsamnda 2010 ylnda kamu hizmetlerinin yzde 70inin elekteksiklik sz konusu. ronik ortamda sunulmasnn hedeendiini belirtti. MERNS ve Deneyimler glendirebilir nsan Geliim Raporu 2009 UYAP gibi imdiye kadar gerekAratrmasnn sonularna dei- letirilen kamu projelerine dikkat nen UNDP Demokratik Ynetiim eken sbir, bu projelerin yaygnGrubu Uzman Bilgi ve letiim lamasnn ancak eitim yoluyla Teknolojileri ile Ynetiim Da- olacan kaydetti. nman Raul Zambrano, bu aratrmaya gre altyap ve genibant e-Devlet Merkezine iaret eden eriim konusunda Trkiyenin sbir, TODAE bnyesinde Aralk olduka iyi bir noktada olduunu ay iinde e-devlet odakl bir eitim merkezinin alacan syledi. belirtti. sbir, Sadece Trkiyedeki kamu Trkiyenin evre lkelere e-devlet yneticilerine deil, ayn zamanda projeleri konusunda deneyimle- btn komu lke kamu brokrat rini sunacak kapasiteye sahip ol- ve yneticilerine e-devlet konuduunu vurgulayan Zambrano, sunda eitim vermek ve onlara aratrmada biliim, e-devlet ve Trkiyenin sahip olduu tecrbee-ynetiim konularnda Norvein leri aktarmak nemli hedeerimiz ilk sraya oturduunu hatrlatarak arasnda dedi. Trkiyenin nnde Norve gibi ilerleyerek bu konuda lider olmak BTHABER ve blgede dier lkelere de yardm ederek ilerlemek gibi seenekler sz konusu. Bence Trkiye iki seenei de deerlendirebilir. Norve gibi olma yolunda ilerlerken evre lkelere deneyimini sunabilir. Bu lkelere 7

TOBB BLG HZMETLER DARES forml ise elbette, kurum iinde oluturulacak i prosedrlerin, yasal ykmllklerin ve kurumlara kritik bilgilerini korumalar ynnde zorunluluklar ykleyecek olan bir takm dzenlemelerin en etkin ekilde ina edilmesi ve uygulanmas eklinde tanmlanyor. Kurum alanlarnn farknda olmadan gvenlik politikalarn ihlal etmeleri sonucunda oluan vakalar, veri szntlarnn gereklemesine neden olan en nemli faktr olarak ilk srada yer alyor. Veri sznts vakalarnn daha ok iten ayrlan ya da iten karlan eski alanlar tarafndan gerekletirildii belirten; dolaysyla bu tr vakalarn ekonomik krizle birlikte 2008 yl itibariyle byk arta getiini vurgulayan Ponemon Enstitsnn aratrmasna gre ise, veri szntlarna ilikin her rnekte bu tr vakalarn %88si HMALDEN kaynaklanyor.

VER SIZINTILARINDA EN BYK NEDEN HMAL

Gizlilik derecesi yksek kurumsal verilerde oluabilecek olas szdrma/szdrlma vakalar, kurumlarn her geen gn daha fazla nem verdikleri bir konu haline geldi.
eri eriimi ve veri transferi ilemlerinin daha ok internet ve mobil cihazlar gibi aralar ile gerekletirilmesi, veri sznts vakalarnn ardnda yatan temel neden olarak karmza kyor. Baka bir deyile, verinin artk snrlarn ok daha kaygan olduu ortamlarda (internet, mobil teknoloji) saklanyor ve iletiliyor oluu kurumlar iin, kritik bilgilerin daha etkin ekilde korunmas ykmlln en st dzeye tayor. Dier yandan, BT ortamlarnn karmak ve heterojen yaps ise, verinin korunmasn ve tehditlere kar her an tetikte olunmasn gemie oranla ok daha zor 8

Kurum alanlarnn bilinli eylemleri sonucu oluan veri szntlar vakalar ise gn getike hale getiriyor. yapma biimleri nemli boyutlara ulayor. Buna de artk ounlukla mobil ortam- paralel olarak veri szntlarnn i larda gerekleen bilgi ak ve bil- kaybna olan etkisinde ve dolaygi paylamn gerektirdiinden, i syla yaanan mali kayplar asndnyasnda bu ilemlerin gvenli dan da kurumlar iin nemi artan bir ekilde yrtlmesini sala- bir sorun haline geliyor. yan BT gvenlik ekiplerinin etkin almalarna eskisinden ok daha Ponemon Enstitsnn aratrmafazla ihtiya duyuluyor. sna gre, ihmalden kaynaklanan her bir veri sznts kaydnda tesKurumlarda grlen veri sznts vakalar yaygn kannn aksine daha ok, alanlarn bilinli ve bilinsiz bir ekilde gerekletirdikleri ihmaller sonucunda kurum alarnda oluan gvenlik aklarndan kaynaklanyor. alanlarn bilinsiz bir ekilde neden olduklar veri szntlar ise daha byk bir problem tekil ediyor. Bu tr riskleri minimuma indirmenin OCAK2010

BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN

pit edilen mali kayp 199 dolarken, kurum alarna alnan (farknda zararl kod aktiveleri sonucunda olmadan) zararl kodlar yardmyla oluan her bir sznt kaydnda ise yrtlyor. bu rakam 225 dolara kyor. Verinin her yerde olduu, ve her eyin birbirine baland gnmz Ponemon dnyasnda, sostike hacker saldEnstitsnn aratrrlarna kar bilgi varlklarn komasna gre ise, veri rumak gn getike zor bir grev haline gelmi bulunuyor. szntlarna ilikin her Organize siber sularn artmasnlarn %88si ihmalden dan yola karak, hedei saldrlarn daha ok kimlik hrszl kaynaklanyor. yapmak amacyla bu gibi detaylarn olduu bilgileri ele geirmek zere gerekletirildii biliniyor. 2 2008 ylnda Symantec, 1.6 milyondan fazla yeni zararl kod im008 ylnda meydana gelen veri zas yaratm ki bu rakam Symansznt vakalarnn %90ndan faz- tec tarafndan son 17 ylda yazlan lasnda, emniyet birimleri bu sal- toplam zararl kod imzalarndan drlar organize su kapsamnda fazlasna tekabl ediyor. laveten deerlendirmeye tabi tutuyor. Bu Symantec, 2008 ylnda, dnya getr saldrlar, kurum alarna (iz- nelinde ayda ortalama 245 milyonlenmeyen, saptama yaplmayan) dan fazla zararl kod aktivitesini szan ya da hacker sitelerinden bloke etmi bulunuyor. OCAK2010

rnekte bu tr vaka-

Veri sznts vakalarna ilikin oluan alglar (popler sylem) ise daha ok u bak as etrafnda younlayor: veri szntlar, her eyin birbirine baland gnmz dnyasnda kullanlan aralardan dolay kanlmazdr ve i yapmann bir bedelidir; dolaysyla bu gibi vakalarla yaamay renmek durumundayz. Oysa gerekler daha farkl. Symantecin gvenlik uzmanlar, Global stihbarat A ve mterilerle yaanan tecrbelerden yola klarak ortaya kan gerek bilgi ise konuya ilikin ok daha gvenli ve gereki bir yaklam sergiliyor: oklu zmlerin bir araya geldii ve birlikte alt risk tabanl ve ierik farkndalkl bilgi gvenlii stratejisi ile veri szntlar elbette nlenebilir.

TURK.INTERNET

TOBB BLG HZMETLER DARES

ASELSANDAN YKSEK TEKNOLOJL TELSZLER

ASELSANn kurduu alt yap sayesinde SMS gnderebilen telsizler, ayn zamanda bir modem gibi kullanlarak fotoraf ve video gibi verilerin bilgisayar zerinden transferine olanak salyor.
SELSANn, sabit ve cep telefonu ebekelerinden bamsz olarak kurduu alt yap sayesinde rnein stanbuldaki bir grevli, gerek duyduunda telsizindeki tular kullanarak Bursadaki meslektayla baka kimsenin duyamayaca ekilde iletiim kurabiliyor. ASELSAN, terr, kriz ve afet durumlarnda haberlemenin devamlln salamak amacyla yaklak 10 yl nce saysal telsiz sistemi zerinde almalara balad. Yaklak 5 yl sren sistemin yazlm gelitirme almalarnda 50 Trk mhendis grev ald. Sistemin ARGE almalar iin ise 40 milyon dolar harcand. Telsiz haberleme sisteminin alt yaps iin 20 ehre 9 byklndeki depreme ve iddetli frtnalara dayanacak ekilde tasarlanan baz istasyonlar ve anten kuleleri kuruldu. ASELSAN yetkilileri, sistemin u anda stanbul, Ankara,

fonu ebekelerinin kt byk deprem ve afetlerin meydana gelmesi halinde de valilikler, belediyeler ve sivil savunma ekiplerinin ASELSANn kesintisiz saysal telsiz sistemi ile koordine olabileKamu Gvenlii ve Acil Du- ceini belirttiler. rum Haberlemesi Sisteminin Trkiyedeki ilk uygulamasnn Kurulan haberleme sistemi sayeJandarma Genel Komutanl iin sinde yeni nesil telsizlerle SMS Aydn blgesinde gerekletirildi- gnderilebildiini, telsizlerin bir ini ifade eden yetkililer, 2016 y- modem gibi kullanlabildiini ifalna kadar tm illerde sistemin alt- de eden yetkililer, u bilgileri veryapsnn kurulacan bildirdiler. di: rnein trakten veya asayiten Bu sistemin, Trkiyenin en b- sorumlu bir grevli, bu sistemi kulyk entegre, saysal telli ve telsiz lanyorsa telsizini yannda bulunan haberleme sistemi olduunu ifade dizst bilgisayara balayarak Aneden yetkililer, Sistem, bilgiye kara merkezli veri tabanna ulaasratli ve zamannda ulalmasn biliyor ve kiilere ait genel bilgi salayarak koordinasyonu hzlan- taramas yapabiliyor. Kayp ahs dryor ve asayi hizmetlerinin s- - ara bilgisi, src belgesi, ara ratli bir ekilde yaplmasna olanak ve silah ruhsat gibi sorgulamalar veriyor dedi. annda yapabiliyor. Bu ekilde asayi hizmetleri de hzlanyor. Sistemin sadece gvenlik gleri tarafndan kullanlmayacan ifa- ASELSANn yeni nesil dijital telde eden yetkililer, sabit ve cep tele- sizlerinin ABDde de byk ilgi grdn ifade eden yetkililer, bu lkenin polis ve itfaiye kurumlarna 6 bin telsiz satldn kaydettiler. Yetkililer, sistemin tmyle Trk mhendislerince tasarlanm olmasnn ileriye dnk yeni uygulamalarn sisteme kazandrlmasn ve yedek para teminini ve hzl bakm-onarmn mmkn kldn kaydettiler.

zmir ve Bursann da aralarnda bulunduu 20 ili kapsama alanna aldn, bunun dnda 15 ilde de altyap kurulumunun gerekletirildiini belirttiler.

NTVMSNBC

10

OCAK2010

BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN

SGK SANALLATIRMA SRELERN TAMAMLADI

SGK Avrupann en byk sanallatrma altyapsn kurdu.
un zmleriyle gerekleen proje ile kurumun veri merkezi harcamalarn ciddi oranda azaltan yatrm, salad tasarrua SGKya kendini 1 ylda geri deyecek. Medula, e-eczane, e-bildirge gibi uygulamalarda vatandalarn kesintisiz ve daha hzl hizmet almasn salayan projede, Sun i orta Servus da btnletirici irket olarak yer ald. SGK sanallatrma teknolojisiyle, 2400 ziksel sunucunun getirecei toplam maliyetin yzde 5ine, daha byk lekte bir yatrm gerekletirdi. Proje kapsamnda SGKnn Kzlay ve Mamak ubelerinde de sistem odalar kuruldu ve olas bir felaket durumunda i srekliliini salayacak yedekleme ve geri alma noktalar biimlendirildi.

arza durumunda yaanan hizmet kesintisi bedeli, personel kaynann bymeye ramen yerinde kalmas ile zamanla yetersiz hale gelmesi ve yava ileyen brokratik sre gibi sorunlar, sunucularn 2,5 ay gibi ksa bir srede sanallatrarak zd. Bu yeni sistemle kurum, dinamik bir teknoloji altSGK, sunucu sanallatrma pro- yapsna sahip olarak hz ve ynejesiyle A snf biliim altyapsna tim yetkinlii kazand. doru bir adm att. Dnyann en byk 2., Avrupann ise en b- Tasarruf 6 milyon dolar yk sanallatrma uygulamas olan Sunucu sanallatrma projesini yprojeyle SGK, vatandalara hzl neten Sosyal Gvenlik Kurumu ve kesintisiz hizmet sunuyor. ana- Donanm ve Altyap Hizmetleri bilgisayar gibi geleneksel kapal Dairesi Bakan Adem Onar, anasistemlerden ak sisteme gei- bilgisayar dnyasndan ak sisteki en nemli aamalardan biri temlere geiin kurumun geleceolan sunucu sanallatrma, kuruma indeki en stratejik ve en yksek en bata yksek oranda zaman ve tasarruu proje olduunu belirtti. Anabilgisayarlarn sadece aylk enerji tasarrufu salyor. lisans kira bedeli gz nne alnHizmet yelpazesinin genilii ne- dnda dahi bu projeyi hzlanddeniyle Trkiye apnda, 1,4 mil- racak bir altyapya sahip olmann yonu aktif olmak zere 50 milyon salad tasarrufun ylda ortalama kullancs bulunan SGK, yksek 6 milyon dolar olduunun altn adette sunucu kullanmann getir- izen Onar, kapal sistem kadar dii ynetim ve bakm maliyetleri, gvenli, servis seviyesi ve perforOCAK2010

mans yksek, leklenebilir olan sanal sunuculardan aldklar verimden olduka memnun olduklarn ifade etti. Gerekletirdikleri projeyle yazlm gelitirme ve yeni hizmetlerin devreye girmesi gibi uygulamalarda hareket alanlarnn genilediini syleyen Onar, gc anlamnda tasarruf salayan sanallatrma teknolojisinde ziksel sunucuyu ynetmek ve bakmn yapmak iin birok BT uzman gerekirken, yzlerce sanal makineyi ynetmek iin 1-2 BT uzman yeterli oluyor. Bu SGKnn sanallatrma projesiyle de kantlanm durumda. Onlarca uygulamayla binlerce kullancya hizmet veren kurumda, PClerin iletim sistemleri, yama seviyeleri, yeni uygulama ve iletim sistemleri srmlerinin kurulumu gibi iler kk bir ekip tarafndan olduka hzl ve kolay bir ekilde yaplyor dedi.

BTHABER

11

TOBB BLG HZMETLER DARES

TRK TELEKOMDAN ETME FTE KATKI

Antalyada 48inci okulunu aan Trk Telekom Vitamin yazlmn Lise versiyonunu da devlet okullarnda cretsiz kullanma ayor
latrma Bakan Binali Yldrm, Milli Eitim Bakan Nimet ubuku ve Trk Telekom Genel Mdr Dr. Paul Doanynin katlmyla Antalyada imzalanan protokol ile online eitim destek yazlm Vitaminin Lise versiyonu devlet liselerinde cretsiz olarak kullanma sunuluyor. Al yaplan Antalya Trk Telekom Lisesi ile Trkiye apnda eitime balayan Trk Telekom Okulu says 48e ulat. Uluslararas dller ile baarsn kantlayan Trk Telekom Okullar projesi tamamlandnda, yaklak 40 bin renciye eitim imkn salanyor olacak. Trk Telekom Grubu teknoloji irketlerinden Sebit tarafndan gelitirilen interaktif eitim yazlm Vitamin ile de eitime katklarn srdren Trk Telekom, Milli Eitim Bakanl ile Vitamin Lise Protokoln imzalad. Bu protokol ile renciler tarafndan devlet liselerinden, retmenler tarafndan ise internet eriim olan her yerden, Vitaminin Lise versiyonu cretsiz olarak kullanlabilecek. Getiimiz yl da kamuya bal tm ilkretim okullarna ve bu okullardaki tm retmenlere Trk Telekom tarafndan Vitaminin cretsiz kullanm salanmt. Trk Telekom bu proje ile Amerikan letiim Profesyonelleri Ligi (LACP) tarafndan En yi Gelitirme letiimi Program ve En Yeni Halkla likiler rn/ Sre12

ci/ Servisi kategorilerinde byk dle layk grlmt. Trk Telekom Grubunun eitim ve biliim teknolojileri irketi olan Sebit tarafndan gelitirilen ve zengin grsellikle desteklenerek interaktif bir eitim olana sunan Vitamin, bu yl da Trk Telekom tarafndan kamuya bal tm liselere balanarak Trkiye apnda gen beyinlerin eitimine destek vermeyi srdrm oldu. 3000den fazla canlandrma ve etkinlik ile retmenlere snf ii motivasyonu artrma, rencilerin derse aktif katlm, soyut kavramlar gerek ortamda yaplamayacak deneylerle rencinin gznde canlandrma ve konuyu karan rencilerin tekrar etmeleri konularnda destek salayan Vitamin, son olarak iletiim ve telekomnikasyon alannda dnyann en iyilerinin belirlendii Dnya letiim dllerinde En yi erik Hizmeti seildi. Antalyada eitim iin bir dier gzel haber ise Antalya Trk Telekom Lisesinin al ile geldi. 24 derslii, 720 renci kapasitesi bulunan ve klimal olmas ile Antalyann hava koullarna uygun olan okulun al ile Trk Telekomun eitim sistemine kazandrd okul says 48e ulam oldu. Trk Telekom, Ulatrma Bakanl ve Milli Eitim Bakanl ibirlii ile gerekletirilen Trk Telekom Okullar projesi kapsamnda, dier tesislerle beraber 78 eitim binas ina ediliyor. Projede u ana kadar 48si okul olmak ze-

re toplam 72 eitim binas tamamlanarak Milli Eitim Bakanlna teslim edilmi bulunuyor. Proje tamamlandnda, yaklak 40 bin renciye modern tesislerde eitim imkn sunulmas hedeeniyor. letiim baarsn uluslararas platformlarda da tescilleyen Trk Telekom Okullar projesi, son olarak dnyann prestijli dllerinden Stevie Awards (The International Business Awards) kapsamnda Avrupada en iyi sosyal sorumluluk projesi dlne layk grld. Trk Telekom Genel Mdr Dr. Paul Doany, Eitime yatrm yapmak, Trkiyenin geleceine yatrm yapmaktr. Bu anlayla, Trk Telekom Okul Projesine ek olarak, eitim yazlmmz Vitamini Trkiyedeki tm okullara balamak yoluyla eitime teknolojik destek vermeye baladk. lke apnda eitim altyapsnn gelitirilmesine ve ocuklara eitim frsatlar sunulmasna katkda bulunmaktan memnuniyet duyuyoruz. Ayrca, Trkiyenin bilgi toplumuna dnmesine nemli katkda bulunacana inandmz Vitaminin, Orta ve Gney Amerikadan Orta Douya kadar birok pazarda fen ve matematik eitiminde global bir rn haline geliyor olmasndan gurur duyuyoruz eklinde konutu.

BT DNYASI

OCAK2010

BLM TEKNOLOJLER HABER BLTEN

TOBB GEN GRMCLER KURULU WEB SAYFASI AILDI

nursal bakanln M. Rifat Hisarcklolunun bakanln da Ali Sabancnn yrtt, Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii bnyesinde teekkl ettirilen ve TOBB Ynetim Kurulunun alaca kararlara k tutan, gen giriimcilik konusunda genel politikalar gelitiren ve gr oluturulmasna katkda bulunan istiari bir kurul olmas amalanan TOBB Gen Giriimciler Kurulu, gen giriimcilere eitim, kapasite gelitirme destei ile giriimci kirlerini hayata geirmelerinde destek salamay hedeemektedir. lkemizdeki gen giriimci potansiyelinin nicelik ve nitelik bakmndan gelitirilmesi ve daha donanml hale getirilmesi amacyla

politika belirlemek ve giriimcilik kltrnn genler arasnda gelimesine nclk etmek ve bunun yansra Genlere kiisel geliim yollarn reterek kariyer gelitirme frsatlar yaratmak, Trk ekonomisinin gelimesine katkda bulunacak sektrlerde giriimde bulunulmasna yardmc olacak tedbirleri belirlemek ve bu sektrlere gen giriimcileri ynlendirmek ve tevik etmek gibi daha pek ok ama iin almalar yrten TOBB GGKnn faaliyetlerinin internet zerinden de takip edilebilmesi iin tasarm ve ierii TOBB Bilgi Hizmetleri Dairesince gelitirilen TOBB GGK web sayfas www.gencgirisimciler.org.tr adresinde hizmete girmitir. Sayfada kurulun almalar ile ilgili pek ok bilgiye kolaylkla ulalabilmektedir.

Bunun yan sra sayfada ne kan balklar da yle: TOBB GGK alma Esaslar, TOBB l GGK alma Esaslar, TOBB Gen Giriimciler Kurulu yeleri, l Gen Giriimciler Kurulu ye Listeleri, TOBB Gen Giriimciler Kurulu le im Bilgileri ve kurul ile ilgili gelimeler ve kurulun faaliyetlerini kapsayan haber ve duyurular.

CHOROME OS NE STEYECEK?
ngiliz ekonomi dergisi IBTimesn iddialarna gre Google, Chome OS ykl netbooklar sadece kendi web sitesi zerinden satmakla kalmayacak, ayn zamanda donanm konusunda da baz kozlarn oynayacak: Bulut bilgi ilem tabanl netbooklarn kalbini bir ARM ilemci ve Nvdia Tegra ilemci oluturacak. Bu ikili sayesinde HD ierikler oynatlabilecek. Buna ek olarak 2 GB RAM ve 64 GB SSD kullanlacak. zellikle SSD hamlesi bekleniliyordu; zira Google, Chrome OSun geleneksel sabit diskleri deil, sadece SSDleri ooglen iletim sistemi destekleyeceini aklamt. Chrome OS nasl bir PC istiyor? te nete szan sis- Bir netbook iin nemli olan unsurlardan biri de balanabilirtem gereksinimleri... lik. IBTimesa gre Chrome OS WLAN b/g/n standartlarn destekleyecek, Bluetooth yongas ve 3G modem de sunacak. Seime bal olarak ek bir GPS modl de temin edilebilecek. Drt veya alt hcreli batarya modelleri srasyla sekiz veya on iki saat pil sresi sunacak. Google netbookun son mahareti ekran olacak: 10,1 in, 1280 x 720 pikseli zebilen oklu dokunmatik ekran devreye giriyor. Tm bu paketin 300 Dolarn altnda yatlandrlaca ve 2010un sonunda temin edilebilecei syleniyor.

CHIP ONLINE
13

OCAK2010

TOBB BLG HZMETLER DARES

GVENLK TEHDTLER 2010DA MOBL VE DOSYA PAYLAIMLARINA YNELECEK

venlik uzmanlar, 2010 ylnda online tehditlerin dosya paylam servisleri ile mobil alana ve zellikle akll telefonlara kayaca ngrsnde bulunuyorlar. Buna gre, 2010 ylnda websiteleri ve uygulamalar kullanlarak, dosya paylam networklerine saldrlar yaplacak. 2009 ylnda zaten baz portaller zerinden Virut (windows bazl makinalarda arka kap aan bir virs), TDSS ve ilk Mac OS X arkakap gibi saldrlar yapld grld. Kapersky 2010 ylnda bu saldrlarn daha da artaca grnde.

zellikle iPhone ve Androidlerin hedeenecei sanlyor. Zaten bu 2 popler platforma saldrlar 2009 Virs yaratma konusunda da, 2009 ylnda da grlmeye baland. ylnda gelimi almalar grld. Sistemlere bulaan ve kullanan 2009da iPhone tehditleri sadece yazlmlar halinde grlen bu a- krlm cihazlar iin geerliyken, lmalarn, 2010 ylnda daha so- tm Androidler tehdit altndayd. Bir sredir genileyen Botnet stike hale gelecei dnlyor. ekonomisinin ise 2010da patla- Bu nedenle de, 2010 ylnda antiTURK.INTERNET

yaca ngrlyor. Botnet ekonomisi, spam ya da DoS saldrs yapmak isteyenlere, partner programlar ile imkan salayan internetin yeralt ekonomisi olarak tanmlanyor. nceleri sadece robot yazlmlar yani botlarla yaplan bu saldrlar, imdilerde rnein H,indistanda ok sayda canl saldr (insan) ile de gerekletirilebiliyor. Ancak saldrlarn gitgide daha karmak olduu da grlyor.

virs programlarn atlatan (bypass eden) gelimeler yaanabilecei uyars yaplyor. Mobil Tehditler Uygulama dkkanlarnn saylarnn artmas ve bu dkkanlarda binlerce 3.parti yazlmn yer almasyla birlikte, mobil cihazlara ynelik tehditler de ykseliyor.

GEN HARTASI IKARMA MALYET DT

lki 1 milyon dolara karlabildi, bugnse maliyet 50 bin dolarn altnda. 2010da rakamn 5 bin dolara gerilemesi ve gen haritas sanayiinin patlama yapmas bekleniyor.

2007de kartmay baarmt. Yllar sren zmleme almalarnn maliyeti 1 milyon dolar amt. Sadece iki yl iinde bu rakam onda birine geriledi. Den maliyetler sayesinde gen haritalarna daha kolay ulaabilecek olan bilimciler, artk belirli genler zerinde yrttkleri almalar artrp bireye veya hastala zel genetik mdahale teknikleri gelitirme yolunda byk admlar atabilir.

iinde ve tanesini azami 10 bin dolar maliyetle karabilecek olan ekiplere tam 10 milyon dolar dl verilecek. dln 2010 balarnda aklanmas bekleniyor.

Archon konkurunda yarmasa da, daha dk maliyetli gen haritas karma yarnda nde grnen Complete Genomics rmasysa, harita maliyetini para ba 5 bin dolara kadar indirerek 2010da 10 bin harita karaca iddiasnda. Rakip Knome laboratuarlarnn verdii rakamsa, bir kiinin tam Gen haritas karmnn sanayi- gen haritas iin 12 bin dolar. lemesi yolunda 2009da duyurulan nemli admlardan biri Archon NTVMSNBC DNAnn ift sarmall yapsn bu- X Prize for Genomics adl bilim lan bilimcilerden James Watson, konkuru oldu. Konkur sonunda, kendi gen haritasnn tamamn 100 insann gen haritasn 10 gn nsana ait ilk gen haritasnn karlmas yaklak 1 milyon dolara maloldu. Ancak art arda yara katlan zel ve niversite laboratuarlar maliyeti 50 bin dolara kadar ekmeyi baard. 2010da rekabetin kzmas ve bireylerin gen haritasn karacak kurumlarn ticari birim yatlarnn 5 bin dolara kadar gerilemesi bekleniyor. 14 OCAK2010

BLG HZMETLER INFORMATION SERVICES

http://www.tobb.org.tr

info@tobb.org.tr