Mt s dng bi tp 1. Bi ton xc nh nguyn t ha hc: a. c im: + Xc nh mt nguyn t ha hc gia vo gi tr nguyn t khi ca n.

+ Thc cht vn l bi ton c bn nhng cc yu t cha bit v cn tm chnh l nguyn t khi ca nguyn t . b. Cch gii: + Gi thit v t iu kin cho bi ton c th vit c PTHH v a bi ton v dng c bn. + Gii bi ton v rt ra kt lun. V d 1. Cho 10,8 gam mt kim loi ha tr III tc dng vi Cl2 c d th thu c 53,4 gam mui. Xc nh kim loi em phn ng. Cch gii: Gi kim la ha tr III cha bit l R. t nguyn t khi ca R l x vi x > 0. PTPU: 2R + 3Cl2 ---> 2RCl3 C 2x gam R th to ra 2(x + 35,5.3) gam RCl3 Vy 10,8 gam R th to ra 53,4 gam RCl3 ---> 10,8.2(x + 35,5.3) = 53,4.2x ---> x = 27 Kt lun: Nguyn t kim loi ha tr III, c nguyn t khi l 27 chnh l Al. V d 2. Cho 3,45 gam mt kim loi kim tc dng vi H2O thu c 1,68 lt kh H2 ktc. Hy: a. Vit PTPU di dng tng qut. b. Xc nh tn kim loi kim. Cch gii: Gi kim loi kim cha bit l R, nguyn t khi ca R l x voiw x > 0. PTPU: 2R + 2H2O ---> 2ROH + H2 Phn gii tip theo hon ton tng t nh trn. 2. Bi ton lp CTPT cc cht: 2.1. Khi bit t l % v khi lng: a. c im: + y l dng bi ton lm quen ngay t u lp 8. + Cn c yu t cho trc l phn t khi hoc d kin khng nh c cng thc phn t ca cht (Nu khng ch tm c cng thc tng qut hay cng thc n gin ca cht ). b. Cch gii khi bit phn t khi ca cht : + Tnh khi lng tng nguyn t c trong tng phn t hp cht. + Tnh s nguyn t ca tng nguyn t c trong phn t hp cht . + Vit cng thc phn t hp cht. Trong trng hp khng bit phn t khi, tnh theo t l khi lng suy ra t l v s nguyn t ri lp cng thc tng qut hay n gin ca cht . c. Cc v d: V d 1. Mt hp cht c phn t khi bng 62. Thnh phn ca hp cht theo khi lng c 25,8% l nguyn t O, cn li l nguyn t Na. Cho bit s nguyn t ca mi nguyn t HH trong phn t hp cht. Cch gii: + Khi lng nguyn t O trong phn t hp cht = 62.25,8% = 16 vC + Khi lng nguyn t Na trong phn t hp cht = 62 - 16 = 46 vC Vy:

+ S nguyn t ca nguyn t O trong phn t hp cht l 16/16 = 1 + S nguyn t ca nguyn t Na trong phn t hp cht l 46/23 = 2 V d 2. Hy tm CTHH ca cht c thnh phn nh sau: H = 2,04%, S = 32,65%, O = 65,31%. Bit rng trong mi phn t cht trn ch c 1 nguyn t S. Cch gii: Trc ht kim tra v khng nh t l % v khi lng ba nguyn t c tng bng 100% kt lun hp cht ch gm ba nguyn t . + T l v khi lng cc nguyn t trong hp cht: mH : mS : mO = 2,04 : 32,65 : 65,31 + T l v s nguyn t ca cc nguyn t trong hp cht: nH : nS : nO = 2,04/1 : 32,65/32 : 65,31/16 = 2 : 1 : 4 Vy CT n gin ca hp cht l H2SO4, v trong mi phn t ch c 1 nguyn t S nn CTPT ca hp cht l H2SO4. 2.2. Da vo kt qu phn ng chy: a. c im: Tnh ton da vo phng trnh phn ng chy tng qut. b. Cch gii: + Gi thit v cng thc tng qut ca cht . + Vit phng trnh phn ng chy tng qut. + Tnh theo PTPU. Cng c th lp lun gii theo phn 2.1 trn (Da vo t l v khi lng) c. V d: V d 1. Mt hidrocacbon l bng phin c phn t khi 128 vC. Khi t chy hon ton 3,2 gam bng phin thu c 11 gam CO2 v 1,8 gam H2O. Hy xc nh CTPT ca bng phin. Cch gii: Cng thc tng qut ca bng phin l CxHy vi x, y nguyn dng. CxHy + (x + y/4)O2 ---> xCO2 + y/2H2O C 128 gam ---> 44x gam CO2 + 18y/2 gam H2O Vy 3,2 gam ---> 11 gam CO2 + 1,8 gam H2O T ra: x = 128.11/3,2.44 = 10 y = 128.1,8/3,2.9 = 8 Cng thc phn t ca bng phin l C10H8. V d 2. t chy hon ton mt cht hu c A ch cha 2 nguyn t, ngi ta thu c 11 gam CO2 v 6,75 gam H2O. a. A l cht hu c hay v c. b. Tnh t l nguyn t hai nguyn t trong phn t hp cht A. c. Vit CTHH ca A bit phn t khi ca A l 30. d. Vit CTCT ca A. Cch gii: Thc cht hai cu hi A, B l nh hng cho cch gii bi ton, buc phi lm theo cch sau: + Tnh t l v khi lng cc nguyn t trong hp cht. + Tnh t l s nguyn t cc nguyn t trong hp cht ---> CT n gin ---> CT tng qut. + Da vo gi tr phn t khi xc nh cng thc phn t ca A. (Nu khng c cc cu hi a, b v d kin v phn t khi ca A cho bit ngay t u bi ton th c th gii theo nhiu cch khc nhau nu trn). 3. Loi bi ton cha bit phn ng c xy ra hon ton hay khng: a. c im:

Trong bi khng c nhng t khng nh c phn ng xy ra hon ton, v d: khi phn ng kt thc, sau phn ng, hiu sut bng 100%... thng ch c nu mt cch chung chung "... sau mt thi gian..." b. Cch gii: + Cch 1: a bi ton v dng c bn tnh theo lng cc cht phn ng (Cch gii tng qut). + Cch 2: Da vo nh lut bo ton khi lng tnh theo s tng gim khi lng ca cc cht. c. V d: V d 1. Cho bn Fe c khi lng 50 gam vo dd CuSO4. Sau mt thi gian nhc bn st ra th khi lng l 51 gam. Tnh s mol mui st to thnh sau phn ng bit rng tt c Cu sinh ra bm trn b mt Fe. + Gii theo cch th 1: t s gam Fe phn ng l x gam vi 0 < x < 50 Vy s gam Fe cn li nu c l 50 - x gam T cc lng cht trn, tnh tm x ri t x tnh s mol mui st to thnh. + Gii theo cch th 2: PTPU: Fe + CuSO4 ---> FeSO4 + Cu Lp lun: C 56 gam Fe phn ng ht th thu c 1 mol FeSO4 v 64 gam Cu, ngha l khi lng bn Fe tng ln 64 - 56 = 8 gam. T l cn quan tm: + Nu thu c 1 mol FeSO4 th khi lng bn st tng thm 8 gam. --> Thu c x mol FeSO4 th khi lng bn Fe tng thm 51 - 50 = 1 gam ---> p s. V d 2. Cho mt tm Zn vo cc cha 200 gam HCl 10%. Khi ly tm Zn ra ra sch, lm kh, cn li thy khi lng ca n gim i 6,5 gam so vi trc. Hy xc nh nng HCl sau phn ng. Cch gii: Do bi cho bit khi lng Zn gim i 6,5 gam (Chnh l lng Zn PU) nn bi ton chnh l bi dng c bn. 4. Bi tp nh lng lin quan n thc tin: L loi bi tp tng t bi tp thc nghim nh tnh nhng c km theo tnh lng cc cht. y l dng bi tp t gp THCS. V d 1. Hng nm th gii tiu th khong 45 triu tn Cl2. a. Nu lng clo trn ch c iu ch t NaCl th cn t nht bao nhiu tn NaCl. b. Bit 1 m3 clo lng nng 1400 kg, hy tnh th tch clo lng tng ng vi 45 triu tn ni trn. c. Th tch clo lng nh hn bao nhiu ln so vi th tch clo kh ktc vi cng mt khi lng. d. Ngi ta thng kt hp iu ch clo vi iu ch xt. Vit PTPU dng. Vic gii bi tp ny s gip hc sinh c iu kin lin h vi thc tin sn xut ha cht trong cng nghip, gn vi nhng ni dung c hc trn lp. V d 2. Cho 1 gam st clorua cha bit ha tr ca Fe tc dng vi dd AgNO3 d thu c 2,65 gam AgCl. Xc nh cng thc ca st clorua ni trn. y l mt phng php thc nghim xc nh cng thc ca hp cht v c. Hai v d ny cng l nhng dng ton phn tch, cc bn t gii. 3. Ton tng hp:

1. mc thp, ch l s phi hp hai loi bi ton nu: V d 1. Trong PTN c cc kim loi st v km, cc dung dch axit long HCl v H2SO4. a. Hy iu ch kh H2 t cc cht cho. Vit PTPU ca cc PUHH dng. b. Mun iu ch c 2,24 lt kh H2 cn dng bao nhiu gam Fe, Zn? Cch gii: gii bi ton ny, trc ht da trn c s nm vng cnh iu ch H2, vn dng vo trng hp c hai kim loi c th l Fe v Zn, hai dung dch axit long l HCl v H2SO4 vit c 4 PTPU c dng tng t nhau: R + 2HCl ---> RCl2 + H2 R + H2SO4 ---> RSO4 + H2 vi im chung ca cc phn ng trn l t 1 mol R s thu c 1 mol H2. Khi phn tnh ton tip theo s rt n gin. Nh vy ngoi k nng gii bi ton thng thng, hc sinh c so snh s mol cht trong cc phn ng khc nhau, s khc su thm khi nim mol cng nh t l s phn t cc cht trong mt phng trnh ha hc. 2. mt mc cao hn, trong mt bi ton c th cha ng nhiu kin thc khc nhau cn c gii quyt: V d: Kh hon ton 16 gam bt oxit st bng CO nhit cao. Sau khi phn ng kt thc, khi lng cht rn gim 4,8 gam. a. Hy cho bit CT ca oxit st. b. Cht kh sinh ra c dn vo bnh ng dd Ca(OH)2 d. Hy tnh khi lng cht kt ta sinh ra. c. Tnh th tch kh CO ktc cn dng cho phn ng kh oxit st ni trn, bit rng ngi ta phi dng kh CO d 10% so vi l thuyt. Cch gii: Bi ton ny s cng c c nhiu kin thc khc nhau: * V l thuyt: + Cc loi phn ng kh, phn ng trung ha. + Vit PTPU dng tng qut. * V k nng gii bi ton: + Bi ton lp cng thc hp cht. + Bi ton dng c bn, tnh nhiu lng cht theo mt PTPU, tnh theo cc PTPU xy ra lin tip nhau. + S dng nhiu k nng tnh ton khc nhau nh: Hiu sut, nhiu n v tnh ton khc nhau nh gam, lt, mol... V li gii c th th cc bn t lm. Phn b v c c th lm nh sau: + 3CO ---> 2Fe + 3 (1) + Ca(OH)2 ---> CaCO3 + H2O (2) T (1) v (2) ta c: Fe2O3 ---> 3CO2 ---> 3CaCO3 Fe2O3 ---> 3CO Vy phn b tnh theo Fe2O3 ---> 3CaCO3 v phn c tnh theo Fe2O3 ---> 3CO Nh vy c th tnh c lng CaCO3 thng qua lng Fe2O3 m khng cn tnh n lng CO2 sinh ra.