Ts. Nguyễn Khắc Thái Sơn

I HC THI NGUYN TRNG I HC NNG LM
TS. NGUYN KHC THI SN
GIO TRNH QUN L NH NC VT AI

(Dng cho sinh vin ngnh Qun l t ai)
NH XUT BN NNG NGHIP H NI - 2007
LI NI U Qun l l chc nng ca b my nh nc. Tt c cc ngnh, cc lnh vc u cn phi thc hin chc nng ny. Phn ln sinh vin ngnh qun l t ai sau khi ra trng l lm cng tc qun l nh nc trong lnh vc t ai. lm ti cng tc ny, khi hc trong trng, sinh vin cn phi bit b my ngnh qun l t ai v nm chc cc ni dung qun l nh nc v t ai. V vy, "Qun l nh nc v t ai " l mn hc ct li bt buc ca khung chng trnh o to k s ngnh qun l t ai. Gio trnh Qun l nh nc v t ai c bin son nhm cung cp cho sinh vin ngnh qun l t ai ca Nh trng v cc c so to khc nhng kin thc c bn nht i vi qun l nh nc v t ai. B cc ca gio trnh c chia thnh 3 chng: Chng 1. i cng v qun l hnh chnh nh nc v qun l nh nc v t ai; Chng 2. Qu trnh pht trin ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta; Chng 3. Ni dung qun l nh nc v t ai. Tc gi chn thnh cm n cc thy gio, c gio trong Trng i hc Nng Lm Thi Nguyn, cc qu v ngoi Trng c v gp cho bn tho ca gio trnh. Tuy c gng cp nht nhng kin thc mi nht v qun l nh nc trong lnh vc t ai theo Lut t ai 2003, v h thng c quan chuyn mn ngnh qun l t ai p ng yu cu o to k s ngnh qun l t ai hin nay, song do kh nng c hn, chc chn gio trnh khng trnh khi nhng thiu st. Tc gi rt mong nhn c sng gp kin ca cc bn ng nghip, c gi v sinh vin. Xin chn thnh cm n! TS. Nguyn Khc Thi Sn
Chng 1 I CNG V QUN L HNH CHNH NH NC V QUN L NH NC V T AI
1.1. I CNG V QUN L HNH CHNH NH NC 1.1.1. Mt s vn chung v qun l hnh chnh nh nc 1.1.1.1 Khi nim * Khi nim v qun l Hin nay c nhiu cch gii thch thut ng qun l, c quan nim cho rng qun l l cai tr; cng c quan nim cho rng qun l l iu hnh, iu khin, ch huy [15]. Quan nim chung nht v qun l c nhiu ngi hp nhn do iu khin hc a ra nh sau: Qun l l s tc ngh hng bt k ln mt h thng no nhm trt t ha v hng n pht trin ph hp vi nhng quy lut nht nh. Quan nim ny khng nhng ph hp vi h thng my mc thit b, c th sng, m cn ph hp vi mt tp th ngi, mt t chc hay mt c quan nh nc [9]. Hiu theo gc hnh ng, qun l l iu khin v c phn thnh 3 loi [15]. Cc loi hnh ny ging nhau l u do con ngi iu khin nhng khc nhau vi tng qun l. Loi hnh th nht: l vic con ngi iu khin cc vt hu sinh khng phi con ngi, bt chng phi thc hin ca ngi iu khin. Loi hnh ny c gi l qun l sinh hc, qun l thin nhin, qun l mi trng... V d con ngi qun l vt nui, cy trng... Loi hnh th hai: l vic con ngi iu khin cc vt v tri v gic bt chng thc hin ca ngi iu khin. Loi hnh ny c gi l qun l k thut. V d, con ngi iu khin cc loi my mc... Loi hnh th ba: l vic con ngi iu khin con ngi. Loi hnh ny c gi l qun l x hi (hay qun l con ngi). Qun l x hi c Mc coi l chc nng qun l c bit c sinh ra t tnh cht x hi ho lao ng. Hin nay, khi ni n qun l, thng ngi ta ch ngh n qun l x hi. V vy sau y chng ta ch nghin cu loi hnh qun l th ba ny, tc l qun l x hi.
T c th a ra khi nim qun l theo ngha hp (tc l qun l x hi) nh sau: Qun l l s tc ng ch huy, iu khin cc qu trnh x hi v hnh vi hot ng ca con ngi chng pht trin ph hp vi quy lut, t ti mc ch ra v ng ch ca ngi qun l [15]. Qun l X hi l mt yu t ht sc quan trng khng th thiu trong i sng x hi. X hi pht trin cng cao th vai tr ca ngi qun l cng ln v ni dung qun l cng phc tp. Trong cng tc qun l c rt nhiu yu t tc ng, nhng c bit lu ti 5 yu t sau y [15] : Th nht l yu t x hi hay yu t con ngi: Yu t ny xut pht t bn cht con ngi l tng ho cc mi quan h x hi. Mi s pht trin ca x hi u thng qua hot ng ca con ngi. Cc c quan, cc vin chc lnh o qun l cn phi gii quyt mt cch ng n, c c s khoa hc v thc lc cc mi quan h x hi gia ngi v ngi trong mi lnh vc hot ng qun l nh nc. Th hai l yu t chnh tr: Yu t chnh tr trong qun l i hi nhng ngi qun l phi qun trit t tng, phi bit mnh qun l cho giai cp no, cho nh nc no m xc nh theo ch trng, chnh sch no. Th ba l yu t t chc: T chc l khoa hc v s thit lp cc mi quan h gia nhng con ngi thc hin mt cng vic qun l. l s sp t mt h thng b my qun l, quy nh chc nng v thm quyn cho tng c quan trong b my y. Th t l yu t quyn uy: Quyn uy l th thng nht gia quyn lc v uy tn trong qun l. Quyn lc l cng c qun l bao gm mt h thng php lut, iu l quy ch, ni quy, k lut, k cng... Uy tn l phm cht o c v bn lnh chnh tr vng vng, c kin thc v nng lc, bit t chc v iu hnh cng vic trung thc, thng thn, c li sng lnh mnh, c kh nng on kt, c phong cch dn ch tp th, c thc t chc k lut, gng mu, ni i i vi lm, c qun chng tn nhim. Ch c quyn lc hoc ch c uy tn th cha qun l, ngi qun l cn c c hai mt th qun l mi t hiu qu. Th nm l yu t thng tin: Trong qun l thng tin l ngun, l cn c ra quyt nh qun l nhm mang li hiu qu. Khng c thng tin chnh xc v kp thi ngi qun l s b tt hu, khng bt kp nhp pht trin ca x hi. Trong 5 yu t trn yu t x hi, yu t chnh tr l yu t xut pht, l mc ch chnh tr ca qun l; cn t chc, quyn uy, thng tin l 3 yu t bin php k thut v ngh thut qun l.
* Khi nim v qun l nh nc [15] Trong h thng cc ch th qun l x hi Nh nc l ch th duy nht qun l x hi ton dn, ton din bng php lut. C th nh sau: -Nh nc qun l ton dn l nh nc qun l ton b nhng ngi sng v lm vic trn lnh th quc gia, bao gm cng dn v nhng ngi khng phi l cng dn. Nh nc qun l ton din l nh nc qun l ton b cc lnh vc ca i sng x hi theo nguyn tc kt hp qun l theo ngnh vi qun l theo lnh th. Nh nc qun l ton b cc lnh vc i sng x hi c ngha l cc c quan qun l iu chnh mi kha cnh hot ng ca x hi trn c s php lut quy nh. -Nh nc qun l bng php lut l nh nc ly php lut lm cng c x l cc hnh vi vi phm php lut theo lut nh mt cch nghim minh. Vy Qun l nh nc l dng qun l x hi mang tnh quyn lc nh nc, c s dng quyn lc nh nc iu chnh cc quan h x hi v hnh vi hot ng ca con ngi duy tr, pht trin cc mi quan h x hi, trt t php lut nhm thc hin chc nng v nhim v ca Nh nc. Qun l x hi l thc hin cc chc nng t chc nhm to nhng iu kin cn thit t nhng mc ch ra trong qu trnh hot ng chung ca con ngi trong x hi. V vy, t khi xut hin nh nc, qun l x hi c nh nc m nhn. Nhng, qun l x hi khng ch do nh nc vi t cch l mt t chc chnh tr c bit thc hin, m cn do tt c cc b phn khc cu thnh h thng chnh tr thc hin nh: cc chnh ng, t chc x hi... gc hot ng kinh t, vn ho - x hi, ch th qun l x hi cn l gia nh, cc t chc t nhn. Qun l nh nc l cc cng vic ca nh nc, c thc hin bi tt c cc c quan nh nc; cng c khi do nhn dn trc tip thc hin bng hnh thc b phiu hoc do cc t chc x hi, cc c quan x hi thc hin nu c nh nc giao quyn thc hin chc nng nh nc. Qun l nh nc thc cht l s qun l c tnh cht nh nc, do nh nc thc hin thng qua b my nh nc trn c s quyn lc nh nc nhm thc hin cc nhim v, chc nng ca Chnh ph l h thng c quan c thnh lp chuyn thc hin hot ng qun l nh nc. * Khi nim v qun l hnh chnh nh nc [15] Qun l hnh chnh nh nc l hot ng hnh chnh ca c quan thc thi quyn lc nh nc (quyn hnh php) qun l, iu hnh cc lnh vc ca i sng x hi theo quy nh ca php lut, l Chnh ph v U ban nhn dn cc cp. Tuy h thng cc c quan: quyn lc, xt x v kim st thc hin quyn lp php v t php khng thuc h thng qun l hnh chnh nh nc nhng trong c ch vn hnh ca n cng c cng tc hnh chnh nh ch
cng v, cng tc t chc cn b... v phn cng tc ny cng phi tun th nhng quy nh thng nht ca nn hnh chnh nh nc. Quyn hnh php c 2 ni dung: -Mt l lp quy c thc hin bng vic ban hnh cc vn bn quy phm php lut hng dn thc hin php lut. -Hai l qun l hnh chnh nh nc tc l t chc, iu hnh, phi hp cc hot ng kinh t - x hi a lut php vo i sng x hi. Cc c quan hnh chnh nh nc thc thi quyn hnh php, khng c quyn lp php v t php nhng gp phn quan trng vo qu trnh lp php v t php Nh vy, t chc v hot ng hnh chnh c phm vi rng hn vic thc thi quyn hnh php. Nh nc qun l t nc bng php lut ch khng ch bng o l. Php lut l th ch ho ng li ch trng ca ng, th hin ch ca nhn dn, phi c thc hin thng nht trong c nc; tun theo php lut l chp hnh ng li, ch trng ca ng. Nh vy, c th hiu: Qun l hnh chnh nh nc l hot ng thc thi quyn hnh php ca Nh nc, l s tc ng c t chc v iu chnh bng quyn lc php lut nh nc i vi cc qu trnh x hi v hnh vi hot ng ca con ngi duy tr v pht trin cc mi quan h x hi v trt t php lut nhm thc hin nhng chc nng v nhim v ca Nh nc trong cng cuc xy dng ch ngha x hi v bo v t quc x hi ch ngha, do cc c quan trong h thng qun l hnh chnh t Chnh ph Trung ng xung U ban nhn dn cc cp a phng tin hnh. T khi nim v qun l hnh chnh nh nc nh trn, chng ta thy qun l hnh chnh c 3 ni dung sau: Qun l hnh chnh nh nc l s hot ng thc thi quyn hnh php: Hnh php l mt trong ba quyn ca quyn lc nh nc thng nht mang tnh quyn lc chnh tr. Chnh ph vi t cch l c quan hnh php cao nht (c quan chp hnh ca Quc hi) thc hin quyn hnh php cao nht i vi ton dn, ton x hi. Nhng, Chnh ph thc hin chc nng ca mnh thng qua h thng th ch hnh. chnh ca nn hnh chnh nh nc cao nht. Hnh php l quyn lc chnh tr; qun l hnh chnh nh nc l thc thi quyn hnh php, n phc tng v phc v quyn hnh php nhng bn thn n khng phi l quyn lc chnh tr. Qun l hnh chnh l s tc ng c t chc v iu chnh: Trong
qun l hnh chnh nh nc, chc nng t chc l quan trng nht v khng c t chc th khng th qun l c. Nh nc phi t chc nh th no mi ngi u c v tr tch cc i vi x hi, gp phn to ra li ch cho x hi. iu chnh l quy nh v mt php l th hin bng cc quyt nh qun l v quy tc, tiu chun, bin php... nhm to ra s ph hp gia ch th v khch th qun l, to s cn bng, cn i gia cc mt hot ng ca qu trnh x hi v hnh vi hot ng ca con ngi. Qun l hnh chnh nh nc l s tc ng bng quyn lc nh nc: S tc ng bng quyn lc nh nc l s tc ng bng php lut theo nguyn tc php ch. Quyn lc nh nc mang tnh mnh lnh n phng v tnh t chc rt cao. Php lut phi c chp hnh nghim chnh, mi ngi u bnh ng trc php lut. 1.1.1.2. Bn cht qun l hnh chnh nh nc Bn cht ca qun l hnh chnh nh nc l hot ng chp hnh v iu hnh. iu hnh l vic ch o trc tip i tng b qun l. Trong hot ng iu hnh, c quan qun l c th ng nhng hnh thc tc ng trc tip v nhng hnh thc t mang tnh php l.Chp hnh th hin vic thc thinh trn tc tcc lut v cc vn bn mang tnh lut ca nh nc. 1.1.1. 3. c im ca qun l hnh chnh nh nc [9], [15] Qun l hnh chnh nh nc mang nhng c im ch yu sau: Qun l hnh chnh nh nc mang tnh quyn lc, tnh t chc v tnh mnh lnh n phng ca nh nc: Khch th qun l phi phc tng ch th qun l mt cch nghim tc; nu khng, phi truy cu trch nhim v x l theo php lut mt cch nghim minh, bnh ng. Qun l hnh chnh nh nc c mc tiu chin lc, c chng trnh v c k' hoch thc hin mc tiu: c im ny i hi cng tc qun l nh nc phi c chng trnh, k hoch di hn, trung hn v hng nm; c ch tiu v bin php c th thc hin cc ch tiu. Qun l hnh chnh nh nc c tnh ch ng, tnh sng to v linh hot cao: Tnh ch ng, sng to th hin hot ng xy dng cc vn bn php quy hnh chnh iu chnh cc hot ng qun l, iu chnh nhng quan h mi pht sinh cha n nh v cha c lut iu chnh. N c quy nh bi chnh bn thn s phc tp, phong ph a dng ca khch th qun l. Nhng khch th l mi mt ca i sng x hi lun bin ng v pht trin, i hi phi ng ph nhanh nhy kp thi, vn dng sng to php lut, tm kim bin php gii quyt mi tnh hung pht sinh mt cch c hiu qu.
Qun l hnh chnh nh nc l hot ng mang tnh di lut: Tnh di lut th hin ch bn thn hot ng qun l l hot ng chp hnh php lut v iu hnh trn c s lut. Cc quyt nh ban hnh trong hot ng qun l nh nc phi ph hp vi php lut v cc vn bn ca cc c quan nh nc cp trn, nu mu thun s bnh ch v bi b. Qun l hnh chnh nh nc l hot ng c m bo v phng din t chc b my v c s vt cht m trc ht l b my c quan hnh chnh: y l h thng nhiu v s lng c quan cng nh s lng bin ch, phc tp v t chc, c cu v rt a dng v chc nng, nhim v cng nh hnh thc, phng php hot ng. c im ny th hin tim nng to ln ca qun l hnh chnh nh nc song cng lm pht sinh nhng nh hng tiu cc do b my qu cng knh. ng thi, hot ng qun l hnh chnh nh nc c m bo v ngun lc v phng tin ti chnh di do cng nh cc ti sn khc (nh xng, thit b, my mc...). Qun l hnh chnh nh nc l hot ng mang tnh kinh t: Hot ng kinh t l chc nng quan trng ca bt k nh nc. Mi nh nc thc hin chc nng qun l hnh chnh ca mnh cng l nhm phc v nn kinh t, nn c th ni qun l hnh chnh nh nc mang tnh kinh t. Qun l hnh chnh nh nc l hot ng mang tnh chnh tr r rt: Nh nc l mt t chc chnh tr th hin ch ca giai cp thng tr v ch c cc c quan nh nc a vo cuc sng. Khi b my nh nc hot ng, qun l hnh chnh nh nc l nhng knh thc hin quyn lc nh nc. V vy, khi gii quyt bt c vn no trong cng tc qun l hnh chnh lun lun phi tnh n nhim v v mc tiu chnh tr. Qun l hnh chnh nh nc l hot ng c tnh chuyn nghip, lin tc: Tnh chuyn nghip i hi cn b qun l khng ch cn c kin thc v l lun qun l hnh chnh nh nc m cn phi vng vng v mt php l, hiu bit v b my nh nc, c kinh nghim thc tin v i hi phi c kin thc chuyn mn nghip v v ngnh, v lnh vc khoa hc k thut hoc sn xut m mnh m nhim. Tnh lin tc i hi hot ng qun l hnh chnh nh nc phi c tin hnh thng xuyn lin tc khng b gin on. Qun l hnh chnh nh nc l hot ng c tnh th bc cht ch: Qun l hnh chnh nh nc l h thng thng sut l trn xung di, cp di phc tng cp trn, nhn ch th v chu s kim tra thng xuyn ca cp trn (khc vi cc c quan dn c hay h thng c quan xt x). Qun l hnh chnh nh nc l hot ng khng mang tnh v li:
Qun l hnh chnh nh nc c nhim v l phc v li ch cng v li ch ca cng dn nn khng c i hi ngi c phc v phi tr th lao, khng c theo ui mc tiu doanh li nn hn bt c t chc no trong x hi, n phi mang tnh cht v t, cng tm, trong sch, lim khit nht. 1.1.1.4. Chc nng ca qun l hnh chnh nh nc Theo Hong Anh c (1995), qun l hnh chnh nh nc c mt s chc nng c bn nh sau: Chc nng d bo: l s phn on trc trn c s thng tin chnh xc v kt lun khoa hc v kh nng pht trin, thiu n khng th xc nh trng thi tng lai ca x hi v th n c ngha c bit thc hin tt cc chc nng qun l khc. Chc nng khoch ha: l xc nh mc tiu nhim v c th v t l, tc , phng hng v ch tiu v ~s lng,cht lng c th. Chc nng t chc: l hot to lp h. thng qun l v b qun l. T chc l hot ng thnh lp, gii th, hp pnht, hn nh chc nng, nhim v, xc nh cc quan h qua li, la chn sp xp c n b. Chc nng iu chnh: l chc nng c mc ch thit lp ch cho hot ng no m khng tc ng trc tip n ni dung hot ng, n c thc hin bng vic ban hnh cc vn bn php quy. Chc nng lnh o: l chc nng nh hng cho hot ng qun l, xc nh cch x s ca cc i tng b qun l thng qua hnh thc ban hnh cc ch trng ng li c tnh cht chin lc. Chc nng iu hnh: l hot ng ch o trc tip hnh vi ca i tng b qun l thng qua vic ban hnh cc quyt nh c bit, c th c tnh cht tc nghip. y l chc nng c trng ca cc ch th qun l cp "v m". Chc nng phi hp (cn gi l chc nng iu ho): l s phi hp cc hot ng ring r ca tng ngi, c quan, t chc tha hnh thc hin cc nhim v chung. Trong iu kin khoa hc k thut pht trin, qu trnh chuyn mn ho su sc, nhiu qu trnh din ra ng thi vi xu hng ngy cng xut hin nhiu vn phi gii quyt theo quan im tng th th hot ng iu ha phi hp cng c ngha quan trng. Chc nng kim tra: l chc nng qun l c ngha xc nh xem thc t hot ng ca i tng b qun l ph hp hay khng ph hp vi trng thi nh trc. N cho php pht hin v loi b cc lch lc c th c ca i tng b qun l hoc chnh l li cc quyt nh ban hnh trc y cho ph hp vi thc t v yu cu ca nhim v qun l.
Cc chc nng qun l nm trong mt h thng thng nht lin quan cht ch vi nhau. Chc nng ny c th l khch th ca mt chc nng khc v ngc li. V d: iu chnh cng tc t chc, kim tra cng vic d bo -iu hnh, iu ho phi hp hot ng k hoch. 1.1.2. Mt s vn c bn trong qun l hnh chnh nh nc Vit Nam 1.1.2.1. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc Vit Nam Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc l nhng t tng ch o, lm nn tng cho t chc v hot ng qun l hnh chnh nh nc Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc Vit Nam c cc c im sau: Nguyn tc qun l hnh-chnh nc mang tnh php l v cc nguyn tc ny thng c ch ra trong cc ngh quyt ca ng, c ghi nhn trong cc vn bn ca cc c quan qun l nh nc; chng cn c ghi nhn trong vn bn ca cc t chc x hi khi c giao quyn hn qun l nh nc hoc tham gia qun l nh nc. - Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc mang tnh khch quan khoa hc bi v chng c xy dng, c rt ra t thc t cuc sng trn c s nghin cu mt cch su sc cc quy lut pht trin khch quan, c bn ca i sng x hi. -Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc mang tnh ch quan bi v chng l t tng, chng c con ngi xy dng nn, c rt ra t thc t cuc sng nh c con ngi thng qua b c con ngi. - Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc c tnh n nh cao bi chng phn nh nhng nguyn l c bn nht ca cc quy lut c bn nht ca thc tin qun l m bn thn quy lut ny mang tnh n nh. Tuy vy, chng khng phi l bt bin bi v cuc sng lun lun pht trin cng vi cc quy lut . Theo Hong Anh c (1995), trong qun l hnh chnh Nh nc Vit Nam c 9 nguyn tc c bn sau: a) Nguyn tc bo m s lnh o ca ng cng sn i vi Nh nc. S lnh o ca ng i vi Nh nc l s lnh o chnh tr. ng ra ng li chnh tr (cng lnh chin lc), nhng ch trng phng hng ln, nhng vn quan trng v t chc b my v thng qua Nh nc chng c th ch ho thnh php lut. Trc ht, ng lnh o qun l nh nc bng ngh quyt ca cc c quan ca ng cc cp; trong vch ra ng li, ch trng chnh sch, nhim v cho qun l nh nc, cho cc mt xch khc nhau ca b my qun l.
ng cn lnh o Nh nc thng qua cng tc cn b. ng kim tra thc hin ng li o to cn b, gii thiu nhng ng vin v ngi ngoi ng c nng lc phm cht vo lm vic trong cc c quan nh nc trn c s tn trng cc th ch ca Nh nc v tuyn dng, b nhim v min nhim cn b. ng lnh o bng cng tc thuyt phc, gio dc v bng s gng mu ca cn b, ng vin. ng hot ng trong khun kh php lut v theo ng php lut. nc ta, nguyn tc ng cng sn lnh o Nh nc v x hi l nguyn tc hin nh. iu 4, Hin php 1992 ghi r: "ng cng sn Vit Nam i tin phong ca giai cp cng nhn Vit Nam, i biu trung thnh quyn li ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc, theo ch ngha Mc -Lnin v t tng H Ch Minh, l lc lng lnh o Nh nc v x hi". b) Nguyn tc tp trung dn ch Nguyn tc tp trung dn ch khng ch p dng cho quan h cp trn vi cp di m cn p dng cho mi cp trong c cu t chc, cng nh trong c ch hot ng ca n. Ni dung ca nguyn tc tp trung dn ch th hin cc im ch yu sau: V mt t chc, quyn lc nh nc tp trung thng nht vo nhn dn v nhn dn l quyn lc ti cao ca ch th nh nc. Quyn lc y c nhn dn thc hin mt cch trc tip hoc thng qua b my nh nc m c quan cao nht thc hin quyn lc nh nc l Quc hi, do nhn dn bu ra v chu trch nhim trc nhn dn. Cc c quan nh nc khc u bt ngun t Quc hi, chu trch nhim v bo co cng tc trc Quc hi hoc u chu s gim st ti cao ca Quc hi. a phng, quyn lc ny c tp trung vo Hi ng nhn dn cc cp. V mt hot ng, c quan nh nc trung ng v c quan nh nc cp trn quyt nh nhng vn c bn, quan trng v chnh tr, kinh t, vn ho, x hi. Cc c quan nh nc a phng v cc c quan cp di phi phc tng c quan nh nc trung ng v cc c quan cp trn. Trong phm vi thm quyn, cc c quan nh nc a phng v cc c quan nh nc cp di t quyt nh v chu trch nhim v nhng vn ca a phng. Cc c quan nh nc trung ng v cc c quan cp trn phi to iu kin cho c quan a phng v cp di pht huy quyn ch ng, sng to gp phn vo s nghip chung ca c nc. Nguyn tc tp trung dn ch cn i hi cp trn phi thng xuyn kim tra cp di trong vic thc hin cc quyt nh v ch th ca c quan cp trn, thc hin ch thng tin, bo co thng xuyn gia cp trn v cp di; phi bo m k lut nghim minh trong t chc v hot ng ca cc c quan nh nc.
Nguyn tc tp trung dn ch c ni dung ch yu nh trn nhng khi thc hin phi vn dng linh hot, tu tnh hnh thc t v iu kin mi a phng m thay i cho ph hp. Nh vy ngh thut ca vic vn dng nguyn tc tp trung dn ch l tm t l kt hp ti u ca hai mt tp trung v dn ch trong t chc v hot ng ca tng lnh vc tng ngnh c th trong tng giai on, tng hon cnh, thm ch l tng vn c th. Nguyn tc ny c xc lp trong iu 6, Hin php 1992: "Quc hi, Hi ng nhn dn v cc c quan khc ca nh nc u t chc v hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch". c) Nguyn tc thu ht nhn dn tham gia qun l nh nc Nguyn tc ny th hin bn cht ca b my nh nc x hi ch ngha l ca nhn dn, do dn v v nhn dn. Thc hin nguyn tc m bo s tham gia ng o ca nhn dn lao ng vo qun l nh nc khng nhng to ra kh nng pht huy sc lc v tr tu ca nhn dn m cn l mt trong nhng phng php tt ngn chn t nn quan liu, thi ca quyn trong b my nh nc. Nguyn tc m bo quyn tham gia ca nhn dn vo qun l nh nc nc ta l nguyn tc hin nh. iu 53, Hin php 1992 ghi r: "Cng dn c quyn tham gia qun l Nh nc v x hi, tham gia tho lun cc vn chung ca c nc v a phng, kin ngh v cc c quan nh nc, biu quyt khi Nh nc t chc trng cu dn". Nhn dn chnh l ngi to lp ra b my nh nc thng qua vic bu cc i din ca mnh vo cc c quan quyn lc nh nc. Nhn dn tham gia qun l nh nc di cc hnh thc nh: trc tip b phiu quyt nh cc vn trng i ca a phng, trc tip lm vic vi c quan nh nc, tham gia tho lun cc d n php lut; gim st hot ng ca cc i biu do mnh bu ra, cc nhn vin, cc c quan nh nc. Nhn dn cn tham gia qun l nh nc thng qua cc t chc chnh tr - x hi, cc t chc x hi, cc hi t nguyn, cc c quan, cc t chc kinh t tp th. d) Nguyn tc php ch Php ch x hi ch ngha l vic i hi cc c quan nh nc, cc t chc x hi v mi cng dn phi tun th php lut mt cch trit v chnh xc. Nh vy, php ch x hi ch ngha l nguyn tc t chc hot ng ca b my nh nc, ca cc t chc x hi v cc on th qun chng; l nguyn tc x s ca cng dn v cc ch th khc trong x hi. iu 12, Hin php 1992 quy nh: "Nh nc qun l x hi bng php lut, khng ngng tng cng php ch x hi ch ngha... "
m bo php ch trong qun l nh nc, nhng hot ng m bo php ch tr thnh chc nng quan trng ca mi c quan qun l trong b my nh nc v ngay trong h thng cc c quan qun l hnh chnh nh nc cng c nhng c quan chuyn thc hin chc nng ny. e) Nguyn tc K hoch ha K hoch ho l vic a cc hot ng trong qun l thnh k hoch. Ch khi cc hot ng qun l c lp thnh k hoch th mi trnh c s tu tin trong qun l. Trong qun l nh nc, k hoch ho l nguyn tc c bn v cng l c trng ca qun l nh nc x hi ch ngha, th hin ch: tt c cc c quan qun l nh nc u tham gia vo qu trnh xy dng k hoch cc cp; hot ng ca b my qun l nh nc nhm thc hin k hoch ho vic pht trin kinh t - x hi. h) Nguyn tc kt hp qun l theo ngnh v theo lnh th Nh nc ta l mt th thng nht. B my nh nc c t chc v hot ng theo 4 cp hnh chnh v theo quy nh l cp di phi phc tng cp trn, a phng phi phc tng trung ng; l qun l theo lnh th ca chnh quyn a phng. Cc n v thuc cc ngnh kinh t, k thut u nm trn mt a bn lnh th nht nh. n v phi chu s qun l ca ngnh (b), ng thi n v cng phi chu s qun l theo lnh th ca chnh quyn a phng trn mt s mt theo ch quy nh. Hai mt to thnh mt s thng nht gia c cu kinh t ngnh vi c cu kinh t lnh th trong mt c cu kinh t chung. V vy, phi kt hp qun l theo ngnh v theo vng lnh th. Qun l theo ngnh v lnh th phi c s kt hp cht ch. Qun l theo ngnh m tch ri yu t lnh th s hm cha nguy c ph v s thng nht ca cc quan h kinh t trn lnh th, s dng ng b ngun nhn lc, ti nguyn thin nhin, nng lng ti ch, lm pht trin xu hng tp trung, quan liu, cc b v khp kn trong ngnh. Qun l theo lnh th m tch ri yu t ngnh s dn n cc b a phng, ph v tnh h thng t trung ng xung a phng ca cc ngnh. i) Nguyn tc kt hp qun l theo quan h trc tuyn vi chc nng trn c s trc tuyn T chc c quan hay h thng c quan theo nguyn tc trc tuyn c ngha l mi c quan cp di ch c mt c quan cp trn c thm quyn ra lnh cho n v mi vn thc hin mi chc nng qun l. y khng c s phn cng lao ng gia nhng ch th qun l trong vic lnh o mt i tng b qun l. T chc qun l theo nguyn tc chc nng c ngha l mi chc nng hay mt nhm chc nng qun l mt i tng b qun l c giao cho mt c quan chuyn mn cp trn ca i tng thc hin. Nh vy mt i tng b qun l s ng thi trc thuc nhiu cc c quan chc nng cp trn.
Nguyn tc trc tuyn n gin, quan h trch nhim gia cp trn v cp di r rng, d dng m bo tnh tng th ng b trong qun l. Nguyn tc chc nng trong t chc h thng qun l c u th l c iu kin tng cng tnh chuyn mn ho trong qun l, bo m thc hin c cht lng tng chc nng qun l ring bit. Song, t chc theo nguyn tc chc nng lm pht sinh tnh trng mt s i lng b qun l ng thi trc thuc nhiu quyn lc cp trn, d ny sinh mu thun trong quyt nh ca cc c quan cp trn trong vic ch o cng mt i tng b qun l v thiu s phi hp hoc quan im cc b ngnh, t d gy cn tr cho hot ng ca i tng b qun l; ch , trch nhim khng r rng. Trong thi i hin nay, khi lng chung ca hot ng qun l tng nhanh, ng thi vi vic phc tp ho ca cc mi quan h qun l nn vic tng cng nguyn tc chc nng nhm bo m chuyn mn ho cao trong qun l l cn thit. Tuy vy, vai tr quyt nh vn thuc v cc c quan, b phn cu thnh theo nguyn tc trc tuyn. S d nh vy l v: -Cc c quan chc nng (v d U ban nh nc) cng nh cc c quan qun l ngnh (v d cc B) u trc thuc mt trung tm qun l trc tuyn c bn (v d Chnh ph). Cc c quan qun l ngnh v cc t chc qun l chc nng (v, cc, ban) u trc thuc B trng, Th trng, tc l nhng ngi lnh o trc tuyn. B trng, Ch nhim U ban nh nc cng l ngi lnh o trc tuyn i vi cc n v, t chc c s trc thuc m y cc c quan chc nng ca B chng vai tr gip B trng ch o kim tra gim st cc c quan, n v do B qun l. k) Nguyn tc kt hp ch tp th lnh o vi ch th trng T chc c quan theo nguyn tc tp th lnh o tc l bn thn c quan hoc ng u cc c quan l mt hi ng, mt u ban hoc mt ban. Ch tp th lnh o to kh nng a vo b phn lnh o c quan thnh vin l i biu ca nhiu t chc, ca nhiu tng lp, ca cc cp, ca cc ngnh khc nhau m rng c s x hi ca c quan nh nc lm tng kh nng nm bt v hiu thm cc qu trnh khc nhau, d lun x hi, nhu cu ca cc tng lp nhn dn... to iu kin tho lun mt cch y , su sc mi kha cnh ca vn , m bo dn ch trc khi quyt nh, trnh bnh quan liu, lm dng quyn lc. Quyt nh c thng qua theo a s nhng nhng thnh vin thuc thiu s vn c quyn bo lu, xut ln cp trn kin ca mnh.
T chc theo ch tp th bo lnh d lm ny sinh tnh trng thiu trch nhim ca tng thnh vin vi gc c nhn i vi quyt nh thng qua. T chc c quan theo ch th trng lnh o tc l ng u c quan l mt ngi lnh o. Ch th trng lnh o c u th l ra quyt nh nhanh, m bo tnh kp thi ca qun l, trch nhim i vi quyt nh ban hnh r rng. iu i hi ngi th trng phi thc s c nng lc, am hiu v nm chc mi vic thuc phm vi thm quyn, quyt on, nng ng v dm chu trch nhim T chc theo ch th trng lnh o d lm ny sinh kh nng xem xt vn khng ton din, thiu su sc, ra nhng quyt nh vi vng, phin din ch quan, i khi c lm quyn. V c hai hnh thc u c nhng mt u im v hn ch nn phi kt hp chng tht hp l. Ni dung ca nguyn tc kt hp 2 hnh thc c Lnin ch r: "Nu ch tp th lnh o cn cn thit trong vic tho lun cc vn c bn th cng cn c ch trch nhim c nhn v c nhn iu khin trnh hin tng l m v hin tng trn trnh trch nhim". l) Nghuyn tc phn nh chc nng v quyn hn Nguyn tc ny i hi phi phn nh r thm quyn mi c quan, mi cn b v quan h qua li gia cc ch th vi nhau. Vic t chc sp xp b my qun l phi cn c vo nhim v, chc nng qun l, nhng khi giao cho mt c quan, mt cn b thc hin nhim v, chc nng no th phi trao cho h quyn hn bi l phng tin thc hin chc nng, nhim v c giao. i i vi vn ny phi la chn v b tr cn b kh nng thc hin chc nng v quyn hn ca c quan , ngha l phi s lng cn b cn thit, c kin thc chuyn mn, c kinh nghim thc t. Lin quan vi nguyn tc trn l nguyn tc trch nhim ca c quan v ngi c thm quyn. Nguyn tc ny i hi khi thng qua quyt nh qun l phi xc nh r ai l ngi chu trch nhim trong vic thc hin n. Trong 9 nguyn tc c bn ca qun l hnh chnh Nh nc Vit Nam nu trn y th 5 nguyn tc u l cc nguyn tc chnh tr - x hi, 4 nguyn tc sau l cc nguyn tc k thut. 1.1.2.2. Ni dung qun l hnh chnh nh nc Vit Nam Cc c quan hnh chnh nh nc hot ng theo chc nng, nhim v, quyn hn, thm quyn, c c cu t chc v i ng cng chc, vin chc thc hin chc nng hnh php v qun l hnh chnh nh nc v cc lnh vc v cc mt cng tc do ng v Nh nc ra, gm 9 lnh vc sau [15]:
-Qun l hnh chnh nh nc v kinh t, vn ho - x hi: c quan hnh chnh cc cp cn c vo chc nng, nhim v, quyn hn ca mnh ban hnh cc vn bn t chc, qun l, iu hnh thc hin thng li ng li, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc ra; -Qun l hnh chnh nh nc v an ninh, quc phng; -Qun l hnh chnh nh nc v ti chnh, ngn sch nh nc, k ton, kim ton, chng khon; Qun l hnh chnh nh nc v cc vn x hi; Qun l hnh chnh nh nc vi ngoi; Qun l hnh chnh nh nc v pht trin cc ngun nhn lc; Qun l hnh chnh nh nc v t chc b my hnh chnh; -Qun l hnh chnh nh nc v thc hin chnh sch dn tc, tn gio, tn ngng; -Qun l hnh chnh nh nc v pht trin cng ngh tin hc trong qun l hnh chnh nh nc. 1.1.2.3. Cng c qun l hnh chnh nh nc Vit Nam thc hin chc nng, nhim v, trch nhim v quyn hn m Nh nc giao, cc c quan hnh chnh nh nc dng 5 cng c ch yu sau [15] : Cng s: Cng s l tr s c quan, l ni lm vic ca c quan; l ni vin chc lnh o, cng chc v nhn vin thc thi cng v, ban hnh cc quyt nh hnh chnh v t chc thc hin cc quyt nh hnh chnh; l ni giao tip, i ni, i ngoi... Cng v: Cng v l mt dng lao ng x hi ca nhng ngi lm vic trong cng s nh nc. Cng v c xc nh t chc nng, nhim v v quyn hn ca c quan hnh chnh nh nc. C 3 loi cng v l lnh o, chuyn gia v gip vic. S lng cng v c xc nh t s lng nhim v v theo nguyn tc mt nhim v ch giao cho mt ngi nhng mt ngi c th m nhim nhiu chc v. Cng chc: Cng chc l ngi thc hin cng v nh nc, c hng lng v ph cp theo cng vic c giao t ngn sch nh nc. Cng sn: Cng sn l vn v cc iu kin, phng tin hot ng.
Quyt nh hnh chnh: Quyt nh hnh chnh nh nc l s biu th ch ca Nh nc, l kt qu thc hin quyn hnh php, mang tnh mnh lnh n phng ca quyn lc nh nc. 1.1.2.4. Hnh thc qun l hnh chnh nh nc Vit Nam Hin nay trong qun l hnh chnh nh nc c 3 hnh thc sau [15]: Ban hnh vn bn php quy v cc vn bn hnh chnh: Cc c quan qun l hnh chnh v vin chc lnh o trong hot ng lnh o, qun l u ra cc quyt nh th hin bng ch vit, li ni, du hiu hoc k hiu. Vn bn l phng tin thng tin, th hin ni dung cc quy phm php lut c ghi thnh ch vit, gip cho khch th qun l cn c vo m thc hin. ng thi, cng l tiu ch c quan v vin chc lnh o kim tra vic thc hin nhim v ca khch th v tu theo m truy cu trch nhim, x l theo php lut khi khch th vi phm vn bn qun l. Hnh thc hi ngh: Hi ngh l hnh thc tp th lnh o ra quyt nh bao gm: i hi, hi ngh, hi bo, trao i nh (hi )... y l hnh thc lm vic tp th, sau khi bn cng vic tp th s ra ngh quyt hi ngh, cc ngh quyt s tr thnh vn bn php quy. Trong hot ng qun l hnh chnh, hi ngh l hnh thc cn thit v quan trng. Do , vic t chc ch tr hi ngh phi khoa hc tn thi gian v thu c hiu qu cao. Hnh thc thng tin, iu hnh bng cc phng tin k thut hin i: Ngy nay, khi khoa hc k thut ang ngy cng th hin vai tr to ln trong cuc sng th cc phng tin thng tin nh: in thoi, ghi m, ghi hnh, v tuyn truyn hnh trong qun l, my vi tnh ang tr thnh nhng phng tin ph thng gip cho cc ch th qun l thc hin c hiu qu cng tc qun l hnh chnh. 1.1.2.5. Phng php qun l hnh chnh nh nc Vit Nam Phng php qun l hnh chnh t cc cch thc (bin php) iu hnh bo m vic thc hin chc nng, nhim v v thm quyn ca c quan v vin chc lnh o trong cc c quan qun l hnh chnh nh nc [15] Trong qun l iu hnh, cc c quan qun l hnh chnh nh nc s dng rt nhiu phng php; nhng khng phi tt c cc phng php y u l phng Php qun l nh nc. C th phn cc phng php hnh 2 nhm: * Nhm th nht: bao gm cc phng php ca cc khoa hc khc c c quan hnh chnh s dng trong cng tc qun l ca mnh, nh:
Phng php k hoch ho; Phng php thng k; Phng php ton hc; Phng php tm l x hi hc; Phng php sinh l hc. * Nhm th hai: bao gm cc phng php ca bn thn qun l nh nc: - Phng php gio dc t tng, o c (cn gi l phng php tuyn truyn, gio dc); Phng php t chc (cn gi l bin php t chc); Phng php kinh t; Phng php hnh chnh. Theo quan im ca ng v Nh nc ta hin nay, trong 4 phng php ca nhm th hai ny th phng php gio dc t tng, o c c coi trng hng u, i hi phi c s dng thng xuyn, lin tc v nghim tc; phng php t chc l ht sc quan trng v c tnh cp bch; phng php kinh t l c bn, l ng lc thc y mi hot ng qun l nh nc; phng php hnh chnh l rt cn thit v khn trng nhng phi c s dng mt cch ng n. 1.2. I CNG V QUN L NH NUC VT AI 1.2.1. Khi nim qun l nh nc v t ai Cc quan h t ai l cc quan h x hi trong lnh vc kinh t, bao gm: quan h v s hu t ai, quan h v s dng t ai, quan h v phn phi cc sn phm do s dng t m c... B lut Dn s quy nh "Quyn s hu bao gm quyn chim hu, quyn s dng v quyn nh ot ti sn ca ch s hu theo quy nh ca php lut ". T khi Lut t ai tha nhn quyn s dng t l mt loi ti sn dn s c bit (1993) th quyn s hu t ai thc cht cng l quyn s hu mt loi ti sn dn s c bit. V vy khi nghin cu v quan h t ai, ta thy c cc quyn nng ca s hu nh nc v t ai bao gm: quyn chim hu t ai, quyn s dng t ai, quyn nh ot t ai. Cc quyn nng ny c Nh nc thc hin trc tip bng vic xc lp cc ch php l v qun l v s dng t ai. Nh nc khng trc tip thc hin cc quyn nng ny m thng qua h thng cc c quan nh nc do Nh nc thnh lp ra v thng qua cc t chc, c nhn s dng t theo nhng quy nh v theo s gim st ca Nh nc.
Hot ng trn thc t ca cc c quan nh nc nhm bo v v thc hin quyn s hu nh nc v t ai rt phong ph v a dng, bao gm 13 ni dung quy nh iu 6, Lut t ai 2003 nh sau: 1 Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn ; 2- Xc nh a gii hnh chnh, lp v qun l h s a gii hnh chnh, lp bn hnh chnh; 3- Kho st, o c, nh gi, phn hng t; lp bn a chnh, bn hin trng s dng t v bn quy hoch s dng t; 4- Qun l quy hoch, k hoch s dng t; 5- Qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t; 6-ng k quyn s dng t, lp v qun l h s a chnh, cp giy chng nhn quyn s dng t; 7- Thng k, kim K t ai; 8- Qun l ti chnh v t ai; 9- Qun l v pht trin th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn; 10- Qun l, gim st vic thc hin quyn v ngha v ca ngi s dng t; 1 1- Thanh tra, kim tra vic chp hnh cc quy nh ca php lut v t ai v x l vi phm php lut v t ai; 12- Gii quyt tranh chp v t ai; gii quyt khiu ni, t co cc vi phm trong vic qun l v s dng t ai; 13- Qun l cc hot ng dch v cng v t ai. Mi ba ni dung trn nhm bo v v thc hin quyn s hu nh nc v t ai, c tp trung vo 4 lnh vc c bn sau y: * Th nht: Nh nc nm chc tnh hnh t ai, tc l Nh nc bit r cc thng tin chnh xc v s lng t ai, v cht lng t ai, v tnh hnh hin trng ca vic qun l v s dng t ai. C th: -V s lng t ai: Nh nc nm v din tch t ai trong lon quc gia, trong tng vng kinh t, trong tng n v hnh chnh cc a phng; nm v din tch ca mi loi t nh t nng nghip, t lm nghip, v.v...; nm v din tch ca tng ch s dng v s phn b trn b mt lnh th... V cht lng t: Nh nc nm v c im l tnh, ho tnh ca tng loi t, ph ca t, kt cu t, h s s dng t v.v..., c bit l i vi t nng nghip. -V hin trng s dng t: Nh nc nm v thc t qun l v s dng t c hp l, c hiu qu khng? c theo ng quy hoch, k hoch khng? cch nh gi phng hng khc phc gii quyt cc bt hp l trong s dng t ai.
Th hai: Nh nc thc hin vic phn phi v phn phi li t ai theo quy hoch v k hoch chung thng nht. Nh nc chim hu ton b qu t ai, nhng li khng trc tip s dng m giao cho cc t chc, c nhn s dng. Trong qu trnh pht trin ca t nc, tng giai on c th, nhu cu s dng t ai ca cc ngnh, cc c quan, t chc cng khc nhau. Nh nc vi vai tr ch qun l t ai thc hin phn phi t ai cho cc ch s dng; theo qu trnh pht trin ca x hi, Nh nc cn thc hin phn phi li qu t ai cho ph hp vi tng giai on lch s c th. thc hin vic phn phi v phn phi li t ai, Nh nc thc hin vic chuyn giao quyn s dng t gia cc ch th khc nhau, thc hin vic iu chnh gia cc loi t, gia cc vng kinh t. Hn na, Nh nc thc hin vic giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, cho php chuyn quyn s dng t v thu hi t. V vy, Nh nc quy hoch v k hoch ho vic s dng t ai. ng thi, Nh nc cn qun l vic giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, thu hi t; qun l vic chuyn quyn s dng t; qun l vic lp quy hoch, k hoch v thc hin quy hoch, k hoch s dng t. Th ba: Nh nc thng xuyn thanh tra, kim tra ch qun l v s dng t ai. Hot ng phn phi v s dng t do cc c quan nh nc v do ngi s dng c th thc hin. vic phn phi v s dng c ph hp vi yu cu v li ch ca Nh nc, Nh nc tin hnh kim tra gim st qu trnh phn phi v s dng t Trong khi kim tra, gim st, nu pht hin cc vi phm v bt cp trong phn phi v s dng, Nh nc s x l v gii quyt cc vi phm, bt cp . Th t. Nh nc thc hin quyn iu tit cc ngun li t t ai. Hot ng ny c thc hin thng qua cc chnh sch ti chnh v t ai nh: thu tin s dng t (c th di dng tin giao t khi Nh nc giao t c thu tin s dng t, c th di dng tin thu t, c th di dng tin chuyn mc ch s dng t), thu cc loi thu lin quan n vic s dng t (nh thu s dng t, thu chuyn quyn s dng t, thu thu nhp cao c c t vic chuyn quyn s dng t...) nhm iu tit cc ngun li hoc phn gi tr tng thm t t m khng do u t ca ngi s dng t mang li. Cc mt hot ng trn c mi quan h trong mt th thng nht u nhm mc ch bo v v thc hin quyn s hu Nh nc v t ai. Nm chc tnh hnh t ai l to c s khoa hc v thc t cho phn phi t ai v s dng t ai mt cch hp l theo quy hoch, k hoch. Kim tra, gim st l cng c trt t trong phn phi t ai v s dng t ai, m bo ng quy nh ca Nh nc.
T s phn tch cc hot ng qun l nh nc i vi t ai nh trn, c th a ra khi nim qun l nh nc v t ai nh sau: Qun l nh nc v t ai l tng hp cc hot ng ca cc c quan nh nc c thm quyn thc hin v bo v quyn s hu ca Nh nc i vi t ai; l cc hot ng nm chc tnh hnh s dng t; phn phi v phn phi li qu t ai theo quy hoch, k hoch; kim tra gim st qu trnh qun l v s dng t; iu tit cc ngun li t t ai. 1.2.2. Mc ch, yu cu ca qun l nh nc v t ai Qun l nh nc v t ai nhm mc ch: -Bo v quyn s hu nh nc i vi t ai, bo v quyn v li ch hp php ca ngi s dng t; -m bo s dng hp l qu t ai ca quc gia; Tng cng hiu qu s dng t; -Bo vt, ci to t, bo v mi trng. Yu cu ca cng tc qun l t ai l phi ng k, thng K t y theo ng quy nh ca php lut t ai tng a phng theo cc cp hnh chnh. 1.2.3. Nguyn tc ca qun l nh nc v t ai Trong qun l nh nc v t ai cn ch cc nguyn tc sau: a) m bo s qun l tp trung v thng nht ca Nh nc t ai l ti nguyn ca quc gia, l ti sn chung ca ton dn. V vy, khng th c bt k mt c nhn hay mt nhm ngi no chim ot ti sn chung thnh ti sn ring ca mnh c. Ch c Nh nc - ch th duy nht i din hp php cho ton dn mi c ton quyn trong vic quyt nh s phn php l ca t ai, th hin s tp trung quyn lc v thng nht ca Nh nc trong qun l ni chung v trong lnh vc t ai ni ring. Vn ny c quy nh ti iu 1 8, Hin php 1 992 "Nh nc thng nht qun l ton b t ai theo quy hoch v php lut, bo m s dng ng mc ch v c hiu qu" v c c th hn ti iu 5, Lut t ai 2003 "t ai thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu", "Nh nc thc hin quyn nh ot i vi t ai", "Nh nc thc hin quyn iu tit cc ngun li t t thng qua cc chnh sch ti chnh vt ai"
b) m bo s kt hp hi ho gia quyn s hu t ai v quyn s dng t ai, gia li ch ca Nh nc v li ch ca ngi trc tip s dng Theo Lut dn s th quyn s hu t ai bao gm quyn chim hu t ai, quyn s dng t ai, quyn nh ot t ai ca ch s hu t ai. Quyn s dng t ai l quyn khai thc cng dng, hng hoa li, li tc t t ai ca ch s hu t ai hoc ch s dng t ai khi c ch s hu chuyn giao quyn s dng. T khi Hin php 1980 ra i quyn s hu t ai nc ta ch nm trong tay Nh nc cn quyn s dng t ai va c Nh nc, va c trong tng ch s dng c th. Nh nc khng trc tip s dng t ai m thc hin quyn s dng t ai thng qua vic thu thu, thu tin s dng... t nhng ch th trc tip s dng t ai. V vy, s dng t ai c hiu qu Nh nc phi giao t cho cc ch th trc tip s dng v phi quy nh mt hnh lang php l cho ph hp va m bo li ch cho ngi trc tip s dng, va m bo li ch ca Nh nc. Vn ny c th hin iu 5, Lut t ai 2003 "Nh nc trao quyn s dng t cho ngi s dng thng qua hnh thc giao t, cho thu t, cng nhn quyn s dng t i vi ngi ang s dng n nh; quy nh quyn v ngha v ca ngi s dng t" c) Tit kim v hiu qu Tit kim v hiu qu l nguyn tc ca qun l kinh t. Thc cht qun l t ai cng l mt dng ca qun l kinh t nn cng phi tun theo nguyn tc ny. Tit kim l c s, l ngun gc ca hiu qu. Nguyn tc ny trong qun l t ai c th hin bng vic: -Xy dng tt cc phng n quy hoch, k hoch s dng t, c tnh kh thi cao; Qun l v gim st tt vic thc hin cc phng n quy hoch, k hoch s dng t. C nh vy, qun l nh nc v t ai mi phc v tt cho chin lc pht trin kinh t - x hi, m bo s dng tit kim t ai nht m vn t c mc ch ra. 1.2.4. i tng ca qun l nh nc v t ai
i tng ca qun l nh nc v t ai gm 2 nhm: -Cc ch th qun l t ai v s dng t ai; -t ai. 1.2.4.1. Cc ch th qun l v s dng t ai a) Cc ch th qun l t ai: Cc ch th qun l t c th l c quan nh nc, c th l t chc. -Cc ch th qun l t ai l c quan nh nc gm 2 loi l: Cc c quan thay mt Nh nc thc hin quyn qun l nh nc v t ai a phng theo cp hnh chnh, l U ban nhn dn cc cp v c quan chuyn mn ngnh qun l t ai cc cp. Cc c quan ng ra ng k quyn qun l i vi nhng din tch t cha s dng, t cng a phng. Theo quy nh ca Lut t ai 2003, U ban nhn dn cp x c trch nhim ng k vo h s a chnh nhng din tch t cha s dng v nhng din tch t cng cng khng thuc mt ch s ng c th no nh t giao thng, t ngha a... Cc c quan ny u l i tng qun l trong lnh vc t ai ca cc c quan cp trn trc tip v ch yu theo nguyn tc trc tuyn. -Cc ch th qun l t ai l cc t chc nh cc Ban qun l khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t. Nhng ch th ny khng trc tip s dng t m c Nh nc cho php thay mt Nh nc thc hin quyn qun l t ai. V vy, cc t chc ny c Nh nc giao quyn thay mt Nh nc cho thu t gn lin vi c s h tng trong khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t. Cc ban qun l ny l cc t chc v cng tr thnh i tng qun l ca cc c quan nh nc trong lnh vc t ai. b) Cc ch th s dng t ai Theo Lut t ai 2003, cc ch th s dng t ai gm: -T chc; -C s tn gio; -Cng ng dn c; -H gia nh; - C nhn; -T chc nc ngoi; - C nhn nc ngoi;
-Ngi Vit Nam nh c nc ngoi. Nh vy, hin nay trn ton quc c ti vi chc triu ch th s dng t ai. Cho d l loi ch th s dng t ai no th h cng u l i tng ca cc c quan qun l nh nc trong lnh vc t ai. Tt c cc ch th, t qun l t ai n s dng t ai u l i tng ca qun l nh nc v t ai. Cc c quan nh nc c phn cng, phn cp thay mt Nh nc kim tra, gim st vic qun l, s dng t ca cc ch th ny xem c ng php lut hay khng un nn, iu chnh cho kp thi. 1.3.4.2. t ai t ai l nhm i tng th hai ca qun l nh nc v t ai. Cc c quan qun l t ai ca b my nh nc thay mt Nh nc qun l n tng tha t, tng din tch t c th. Theo Lut t ai 2003 v c c th ho iu 6, Ngh nh s 181/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai 2003, ton b qu t ca nc ta hin nay c phn thnh 3 nhm, trong li chia nh hn thnh 14 loi nh sau: * Nhm t nng nghip c chia thnh 5 loi t sau: -t sn xut nng nghip bao gm t trng cy hng nm, t trng cy lu nm. t trng cy hng nm bao gm t trng la, t ng c dng vo chn nui, t trng cy hng nm khc; -t lm nghip bao gm t rng sn xut, t rng phng h, t rng c dng; t nui trng thu sn; t lm mui; t nng nghip khc. t nng nghip khc l t ti nng thn s dng xy dng nh knh v cc loi nh khc phc v mc ch trng trt k c cc hnh thc trng trt khng trc tip trn t; xy dng chung tri chn nui gia sc, gia cm v cc loi ng vt khc c php lut cho php, xy dng trm, tri nghin cu th nghim nng nghip, lm nghip, lm mui, thy sn, xy dng c s m to cy ging, con ging; xy dng kho, nh ca h gia nh, c nhn cha nng sn, thuc bo v thc vt, phn bn, my mc, cng c sn xut nng nghip.
* Nhm t phi nng nghip c chia thnh 6 loi t sau: t bao gm t ti nng thn, t ti th; t chuyn dng bao gm t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip; t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t sn xut, kinh doanh phi nng nghip; t s dng vo mc ch cng cng. t s dng vo mc ch cng cng l t s dng vo mc ch xy dng cng trnh ng giao thng, cu, cng, va h, cng ng thu, bn ph, bn xe t bi xe, ga ng st, cng hng khng; h thng cp nc, h thng thot nc, h thng cng trnh thu li, , p; h thng ng dy ti in, h thng mng truyn thng, h thng dn xng, du, kh; t s dng lm nh tr, trng hc, bnh vin, ch, cng vin, vn hoa, khu vui chi cho tr em, qung trng, sn vn ng, khu an dng, khu nui dng ngi gi v tr em c hon cnh kh khn, c s tp luyn th dc - th thao, cng trnh vn ho, im bu in - vn ho x, tng i, bia tng nim, nh tang l, cu lc b, nh ht, bo tng, trin lm, rp chiu phim, rp xic, c s phc hi chc nng cho ngi khuyt tt, c s dy ngh, c s cai nghin ma tu, tri gio dng, tri phc hi nhn phm; t c di tch lch s - vn ha, danh lam thng cnh c xp hng hoc c y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh bo v; t cht thi, bi rc, khu x l cht thi; -t tn gio, tn ngng bao gm t do cc c s tn gio s dng; t c cng trnh l nh, n, miu, am, t ng, nh th h; t lm ngha trang, ngha a; t sng, ngi, knh, rch, sui v mt nc chuyn dng; t phi nng nghip khc. t phi nng nghip khc l t c cc cng trnh th t, nh bo tng, nh bo tn, nh trng by tc phm ngh thut, c s sng tc vn ho ngh thut v cc cng trnh xy dng khc ca t nhn khng nhm mc ch kinh doanh m cc cng trnh khng gn lin vi t ; t lm nh ngh, ln, tri cho ngi lao ng; t ti th s dng xy dng nh knh v cc loi nh khc phc v mc ch trng trt k c cc hnh thc trng trt khng trc tip trn t, xy dng chung tri chn nui gia sc, gia cm v cc loi ng vt khc c php lut cho php, xy dng trm, tri nghin cu th nghim nng nghip, lm nghip, thy sn, xy dng c s m to cy ging, con ging, xy dng kho, nh ca h gia nh, c nhn cha nng sn, thuc bo v thc vt, phn bn, my mc, cng c sn xut nng nghip. * Nhm t cha s dng c chia thnh 3 loi t sau:
t bng cha s dng; t i ni cha sng; -Ni khng c rng cy. Tt c 3 nhm, gm 14 loi t trn u l i tng ca cng tc qun l nh nc v t ai. 1.2.5. Phng php qun l nh nc vt ai Cc phng php qun l nh nc v t ai l tng th nhng cch thc tc ng c chch ca Nh nc ln h thng t ai v ch s dng t nhm t c mc tiu ra trong nhng iu kin c th v khng gian v thi gian nht nh. Cc phng php qun l nh nc ni chung v qun l nh nc v t ai ni ring c vai tr rt quan trng trong h thng qun l. N th hin c th mi quan h qua li gia Nh nc vi i tng v khch th qun l. Mi quan h gia Nh nc vi cc i tng v khch th qun l rt a dng v phc tp. V vy, cc phng php qun l.thng xuyn thay i tu theo tnh hung c th nht nh, tu thuc vo c im ca tng i tng. Cc phng php qun l nh nc v t ai c hnh thnh t cc phng php qun l nh nc ni chung. V vy, v c bn n bao gm cc phng php qun l nh nc nhng c c th ho trong lnh vc t ai. Trong qun l nh nc c rt nhiu phng php nn trong qun l nh nc v t ai cng s dng cc phng php c bn . C th chia thnh 2 nhm phng php sau: 1 2.5.1. Cc phng php thu thp thng tin v t ai Theo Trnh nh Thng (2002), c cc phng php chnh thu thp thng tin v t ai nh sau: * Phng php thng k: l phng php c s dng rng ri trong qu trnh nghin cu cc vn kinh t, x hi. y l phng php m cc c quan qun l nh nc tin hnh iu tra, kho st, tng hp v s dng cc s liu trn c s tnh ton cc ch tiu. Qua s liu thng K phn tch c tnh hnh, nguyn nhn ca s vt v hin tng c th tm ra c tnh quy lut v rt ra nhng kt lun ng n v s vt, hin tng . Trong cng tc qun l t ai cc c quan qun l s dng phng php thng K nm c tnh hnh s lng, cht lng t ai, nm bt y cc thng tin v t ai cho php cc c quan c k hoch v qun l t ai. * Phng php ton hc: l phng php quan trng do s tc ng ca tin b khoa hc cng ngh v ngy cng chng t tnh cp thit ca n trong cng tc qun l ni chung v qun l t ai ni ring. Phng php ton hc s dng y l phng php ton kinh t, cc cng c tnh ton hin i c dng thu thp, x l v lu tr thng tin... gip cho vic nghin cu cc
vn x hi phc tp. Trong cng tc qun l t ai, phng php ton hc c s dng nhiu cc khu cng vic nh: thit k, quy hoch; tnh ton quy m, loi hnh s dng t ti u... * Phng php iu tra x hi hc: y l phng php h tr, b sung, nhng rt quan trng. Thng qua iu tra x hi hc, Nh nc s nm bt c tm t, nguyn vng ca cc t chc v cc c nhn s dng t ai. Mt khc qua iu tra x hi hc, Nh nc c th bit su hn din bin tnh hnh t ai, c bit l nguyn nhn ca tnh hnh . Tu theo mc tiu, ni dung, phm vi, quy m v vn v ngi thc hin m trong iu tra c th la chn cc hnh thc nh: iu tra chn mu, iu tra ton din, iu tra nhanh, iu tra ngu nhin... 1.2.5.2. Cc phng php tc ng n con ngi trong qun l t ai Theo Hong Anh c (2000) v Trnh nh Thng (2002), c cc phng php chnh tc ng n con ngi trong qun l t ai nh sau: * Phng php hnh chnh: l phng php tc ng mang tnh trc tip. Phng php ny da vo mi quan h t chc ca h thng qun l, m thc cht l mi quan h gia quyn uy v s phc tng. Phng php qun l hnh chnh v t ai ca Nh nc l cch thc tc ng trc tip ca Nh nc n cc ch th trong quan h t ai, bao gm cc ch th l c quan qun l t ai ca Nh nc v cc ch th l ngi s dng t (cc h gia nh, cc c nhn, cc t chc, cc php nhn) bng cc bin php, cc quyt nh mang tnh mnh lnh bt buc. N i hi ngi s dng t phi chp hnh nghim chnh, nu vi phm s b x l theo php lut. Trong qun l nh nc v t ai phng php hnh chnh c vai tr to ln, xc lp c k cng trt t trong x hi. N khu ni c cc hot ng gia cc b phn c lin quan, gi c b mt hot ng v gii quyt c cc vn t ra trong cng tc qun l mt cch nhanh chng kp thi. Khi s dng phng php hnh chnh phi gn cht ch quyn hn v trch nhim ca cc cp qun l nh nc v t ai khi ra quyt nh. ng thi phi lm r, c th ho chc nng, nhim v v quyn hn ca cc c quan nh nc v tng c nhn. Mi cp chnh quyn, mi t chc, mi c nhn khi ra quyt nh phi hiu r quyn hn ca mnh n u v trch nhim ca mnh nh th no khi s dng quyn hn . Cc quyt nh hnh chnh do con ngi t ra mun c kt qu v t hiu qu cao th chng phi l cc quyt nh c tnh khoa hc, c cn c khoa hc, tuyt i khng th l mun ch quan ca con ngi. quyt nh c cn c khoa hc ngi ra quyt nh phi nm vng tnh hnh, thu thp y cc khng tin cn thit c lin quan, cn nhc tnh ton y cc li ch, cc kha cnh khc chu nh hng m bo quyt nh hnh chnh c cn c khoa hc vng chc.
* Phng php kinh t: l phng php tc ng gin tip ln i tng b qun l khng trc tip nh phng php hnh chnh. Phng php qun l kinh t ca Nh nc v qun l t ai l cch thc tc ng ca Nh nc mt cch gin tip vo i tng b qun l, thng qua cc li ch kinh t i tng b qun l t la chn phng n hot ng ca mnh sao cho c hiu qu nht. Trong cng tc qun l, phng php kinh t l phng php mm do nht, d thu ht i tng qun l, do vy n ngy cng mang tnh ph bin v c coi trng. Mt mnh ca phng php kinh t l ch n tc ng vo li ch ca i tng b qun l lm cho h phi suy ngh, tnh ton v la chn phng n hot ng c hiu qu nht va m bo li ch ca mnh, va m bo li ch chung ca ton x hi. Phng php kinh t nng cao trch nhim ca t chc, c nhn gip cho Nh nc gim bt c nhiu cng vic hnh chnh nh cng tc kim tra, n c c tnh cht s v hnh chnh. V vy, s dng phng php ny va tit kim c chi ph qun l, va gim c tnh cht cng nhc hnh chnh, va tng cng tnh sng to ca cc c quan, t chc, c nhn. Mt trong nhng thnh cng ln ca Nh nc trong cng tc qun l t ai l vic p dng phng php khon trong nng nghip v giao quyn s dng t n nh lu di cho cc t chc, h gia nh v c nhn, to ra ng lc to ln cho pht trin sn xut nng nghip v cho php s dng c hiu qu t ai. y chnh l Nh nc p dng phng php kinh t trong qun l t ai. * Phng php tuyn truyn, gio dc: l cch thc tc ng ca Nh nc vo nhn thc v tnh cm ca con ngi nhm nng cao tnh t gic v lng nhit tnh ca h trong qun l t ai ni ring v trong hot ng kinh k x hi ni chung. Tuyn truyn, gio dc l mt trong cc phng php khng th thiu c trong cng tc qun l nh nc bi v mi i tng qun l suy cho cng cng ch l qun l con ngi m con ngi l tng ho ca nhiu mi quan h x hi v h c nhng c trng tm l rt a dng. Do , cn phi c nhiu phng php tc ng khc nhau trong c phng php gio dc.
Trong thc t, phng php gio dc thng c kt hp vi cc phng php khc, h tr cng vi phng php khc nng cao hiu qu cng tc. Nu chng ta tch ri phng php gio dc vi cc phng php khc, tch ri gio dc vi khuyn khch li ch vt cht, tch ri gio dc vi s cng ch bt buc th hiu qu ca cng tc qun l khng cao, thm ch c nhng vic cn khng thc hin c. Nhng nu chng ta kt hp tt, kt hp mt cch nhp nhng, linh hot phng php gio dc vi cc phng php khc th hiu qu ca cng tc qun l s rt cao. Ni dung ca phng php gio dc rt a dng, nhng trc ht phi gio dc ng li, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc ni chung; chnh sch, php lut v t ai ni ring th hin qua cc lut v cc vn bn di lut. 1.2.6. Cc cng c qun l nh nc v t ai 1.2.6.1. Cng c php lut Php lut l cng c qun l khng th thiu c ca mt Nh nc. T xa n nay, Nh nc no cng lun thc hin quyn cai tr ca mnh trc ht bng php lut. Nh nc dng php lut tc ng vo ch con ngi iu chnh hnh vi ca con ngi. Theo Trnh nh Thng (2000), php lut c nhng vai tr ch yu i vi cng tc qun l t ai nh sau: Php lut l cng c duy tr trt t an ton x hi trong lnh vc t ai. Trong hot ng x hi, vn t ai gn cht vi li ch vt cht v tinh thn ca mi ch th s dng t nn vn ny d ny sinh nhiu mu thun. Trong cc mu thun c nhng vn phi dng n php lut mi x l c. Php lut l cng c bt buc cc t chc v c nhn thc hin ngha v thu i vi Nh nc v cc ngha v khc. Trong s dng t ai, ngha v np thu l ngha v bt buc, nhng khng phi lc no ngha v cng c thc hin mt cch y c rt nhiu trng hp phi dng bin php cng ch v bt buc th ngha v mi c thc hin. Php lut l cng c m qua Nh nc bo m s bnh ng, cng bng gia nhng ngi s dng t. Nh nhng iu khon bt buc, thng qua cc chnh sch min gim, thng, pht cho php Nh nc thc hin c s bnh ng cng nh gii quyt tt mi quan h v li ch trong lnh vc t ai gia nhng ngi s dng t. Php lut l cng c to iu kin cho cc cng c qun l khc, cc ch , chnh sch ca Nh nc c thc hin c hiu qu hn. Trong h thng php lut ca Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam c cc cng c php lut lin quan trc tip hoc gin tip n qun l t ai c th nh: Hin php, Lut t ai, Lut dn s, cc php lnh, cc ngh nh, cc quyt nh, cc thng t, cc ch th, cc ngh quyt... ca Nh nc, ca Chnh ph, ca cc b, cc ngnh c lin quan n t ai mt cch trc tip
hoc gin tip v cc vn bn qun l ca cc cp, cc ngnh chnh quyn a phng. 1 2.6.2. Cng c quy hoch, K hoch s dng t ai Trong cng tc qun l nh nc v t ai, cng c quy hoch, k hoch s dng t l cng c qun l quan trng v l mt ni dung khng th thiu c trong cng tc qun l nh nc v t ai.'V vy, Lut t ai 2003 quy nh "Nh nc qun l t ai theo quy hoch v php lut". Quy hoch, k hoch s dng t ai l mt ni dung quan trng trong vic qun l v s dng t, n m bo cho s lnh o, ch o mt cch thng nht trong qun l nh nc v t ai. Thng qua quy hoch, k hoch c ph duyt, vic s dng cc loi t c b tr, sp xp mt cch hp l. Nh nc kim sot c mi din bin v tnh hnh t ai. T, ngn chn c vic s dng t sai mc ch, lng ph. ng thi, thng qua quy hoch, k hoch buc cc i tng s dng t ch c php s dng trong phm vi ranh gii ca mnh. Quy hoch t ai c lp theo vng lnh th v theo cc ngnh. Quy hoch s dng t ai theo vng lnh th l quy hoch s dng t ai c lp theo cc cp hnh chnh, gm: quy hoch s dng t ai ca c nc, quy hoch s dng t ai cp tnh, quy hoch s dng t ai cp huyn, quy hoch s dng t ai cp x -Quy hoch s dng t ai theo ngnh l quy hoch s dng t ai c lp theo cc ngnh nh: quy hoch s dng t ai ngnh nng nghip, quy hoch s dng t ai ngnh cng nghip, qu hoch s dng t ai ngnh giao thng 1.2.6.3. Cng c ti chnh Ti chnh l tng hp cc mi quan h kinh t pht sinh trong qu trnh to lp, phn phi v s dng cc ngun lc ti chnh ca cc ch th kinh t - x hi. Theo Trnh nh Thng (2002), cc cng c ti chnh v vai tr ca n trong qun l nh nc i vi t ai nh sau: * Cc cng c ti chnh trong qun l t ai -Thu v l ph: l cng c ti chnh ch yu c s dng rng ri trong cng tc qun l t ai. Theo Lut t ai nm 2003, Nh nc ban hnh cc loi thu ch yu trong lnh vc t ai nh sau: Thu s dng t; Thu chuyn quyn s dng t; Thu thu nhp t chuyn quyn s dng t (c th c);
+ Cc loi l ph trong qun l, s dng t ai nh l ph trc b, l ph a chnh. -Gi c: i vi t ai hin nay, Nh nc ban hnh khung gi chung cho cc loi t c th c quy nh ti Ngh nh s 188/20041N-CP ngy 16/11/2004 ca Chnh ph lm c s chung cho U ban nhn dn cp tnh lm cn c tnh gi t v thu thu s dng t; thu tin khi giao t, khi cho thu t, khi cho php chuyn mc ch s dng t; bi thng, h tr khi thu hi t. - Ngn hng: l cng c quan trng ca quan h ti chnh. Ngoi nhim v kinh doanh tin t ni chung n cn c hnh thnh cung cp vn cho cc cng lnh v khai hoang, ci to t... * Vai tr ca cng c ti chnh trong qun l t ai Ti chnh l cng c cc i tng s dng t ai thc hin ngha v v trch nhim ca h. Ti chnh l cng c m Nh nc thng qua n tc ng n cc i tng s dng t lm cho h thy c ngha v v trch nhim ca h trong vic s dng t ai. Cc i tng s dng t u phi c trch nhim v ngha v np thu cho Nh nc. Ti chnh l cng c qun l quan trng cho php thc hin quyn bnh ng gia cc i tng s dng t v kt hp hi ho gia cc li ch. -Ti chnh l cng c c bn Nh nc tng ngun thu ngn sch.
Chng 2 QU TRNH PHT TRIN CA CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA
2.1. S LC V CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA DI CH C 2.1.1. S lc v cng tc qun l nh nc v t dai nc ta trong thi k u lp nc Khi ngi Vit c cng sng chung trong mt cng x nguyn thu th t ai l ca chung v chnh l khi thu ca rung t cng, mi ngi cng lm, cng hng v cng chung sc bo v. T thi vua Hng, ton b rung t trong c nc l ca chung v cng l ca vua Hng. Khi t ai b xm phm th cc vua Hng t chc chng c bo v v ngi dn phi thc hin mnh lnh ca vua. Nhng khi nim s khai v s hu nh vua c hnh thnh. Ngi dn c cu "t ca vua, cha ca lng". 2.1.2. S lc v cng tc qun l nh nc v t ai nc ta trong thi k phong kin Trong hn 1000 nm Bc thuc, hnh thc s hu ti cao ca ch phong kin v rung t chi phi x hi Vit Nam. Nh ng p dng nhiu chnh sch v t ai to ngun thu nhp n nh cho Nh nc h nh lp s h khu v p dng chnh sch "t, dung, iu" thu thu, sau ny c thay th bng php "lng thu" (V Th Phng, 1997). Lc ny s ngi Hoa di c sang nc ta ngy cng nhiu, h lp lng sng xen k vi ngi Vit v du nhp cc hnh thc rung t t qu sang. Mt b phn rung t ca ngi Vit bin thnh "lc in" ca cc quan chc h (Tn Gia Huyn, 2000). Ngay t khi mi ginh c c lp t ch, cc Nh nc phong kin Vit Nam xc lp quyn s hu ti cao v t ai thuc nh vua. Theo Trn c (1992), t thi nh inh n Tin L bt u thc hin mt s chnh sch t ai nhm khng nh quyn s hu ti cao ca Nh nc, m bo li ch kinh t cho cc quan tng cao cp nn c trng ca chnh sch rung t thi ny l: Hnh thnh mt b phn rung t thuc s hu trc tip ca Nh nc vi tn "rung tch in" (rung m vua t chn vo cy khuyn khch sn xut nng nghip). Mt s quan li c cng vi triu nh (dp lon 12 x qun) c vua cp cho mt vng no hng thu gi l "thc
p". Di thi nh L - nh Trn, bt u s pht trin ca ch phong kin trung ng tp quyn. Nh nc p t quyn s hu ti cao ca Nh nc ln tt c cc loi rung t (Nguyn c Kh, 2003). Nh vua chp nhn 3 hnh thc s hu t ai: S hu ca nh vua, s hu tp th, s hu t nhn. S hu ca nh vua c coi nh s hu nh nc bao gm rung t cng, rung t phong cho cc quan li. Cc loi rung t ny u giao cho nng dn canh tc v np t thu. Nu t cng th ton b t np vo cng qu nh vua, nu rung t phong cho quan li th mt phn t np cho quan li c phong v mt phn np vo cng qu nh vua. Cui th k 14, H Qu Ly cp ngi nh Trn. Nm 1397, di s chi phi ca H Qu Ly, nh Trn phi ban hnh chnh sch "Hn danh in" thu hi rung t cho Nh nc. Theo , mi ngi khng qu 10 mu rung, tr i Vng v Trng Cng cha (Nguyn c Kh, 2003). Theo Nguyn c Kh (2003), nm 1428, L Li ln ngi vua, cng vi vic phong thng rung t cho cc cng thn v cp lc in ng cn cp t cho cc cng thn, vng tn, qu tc, quan li (cho n cu phm) trong kinh thnh. Thi k ny cc quan ph tin hnh kim K t ai lp s sch (a b) t thc hin chnh sch phn phi li rung cng, rung b hoang cho binh lnh v nng dn. Nm 1483, "Quc triu Hnh lut" (cn gi l Lut Hng c) l b lut u tin ca nc ta c ban hnh gm 6 quyn c 722 iu, trong c 59 iu ni v rung t (lc mi ban hnh c 32 iu quy nh v rung t). Tinh thn chung ca "Quc triu Hnh lut" khi iu chnh quan h t ai l bo v nghim ngt ch rung t cng; bo v quyn s hu t nhn v rung t; quy nh vic mua bn, tha k, cm c rung t; quy nh trch nhim ca quan li trong vic qun l rung t v ngha v ca cc ch rung t [38]. T khi L Li ln ngi tin hnh o c rung t nhng mi cho ti cui triu Hu L vn cha hon thnh. Lc u, vic o c giao cho cc quan huyn thc hin, sau tin hnh lp cc on t kinh xung tn a phng tin hnh cho chnh xc hn. Nh L cng khuyn khch vic khn hoang lp p pht trin thu li min Bc, pht trin n in pha Nam. Sau ny, do cuc chin tranh ginh quyn lc ca cc phe phi phong kin, chin tranh lin min gia Cha Trnh v Cha Nguyn nn vn rung t khng c quan tm. Lc , Vua L l b nhn nn nng dn i kh, rung t b hoang, mt ma, bo ng ca nng dn n ra khp ni. n u th k 18, ch t hu rung t chim u th trong x hi, rung t tp trung vo tay a ch, quan li, cng ho.
Nm 1789, khi ngha Ty Sn kt thc, ngi anh hng o vi Quang Trung khi ln ngi vua ban b chiu khuyn nng nhm "phc hi dn phiu tn, khai khn t b hoang" chnh sch qun in sa i, bo m cho nng dn c rung cy trn c s tch thu rung t ca bn phn ng v rung t b b hoang qu hn nh giao cho lng x qun l. Theo Nguyn nh u (1994), sau khi Nguyn nh ln ngi (vua Gia Long), sut t nm 1805 n 1 836, nh Nguyn hon tt b a b ca 1 8.000 x t mc Nam Quan n mi C Mau, bao gm 10.044 tp chia thnh 3 bn: bn Gip lu B h thuc kinh thnh Hu, bn t dinh B chnh tnh v bn Bnh x. Hin nay ch cn li bn Gip ca 16.000 x c lu Hu (tht lc mt 2.000 x). Trong a b ghi r tha t thuc quyn s hu ca ai, cc hng gip u, s dng lm g, quan in quan th hay rung t, loi hng rung t, kch thc bao nhiu. Nhc im ca a b giai on ny l: -n vo lng khng thng nht (t 0,36 n 0,52 m) nn kh qun l v khng chnh xc; a b khng c bn km theo nn khi s dng phi tra cu ngoi thc a; a b khng c tu sa nn nhn din tha t rt kh khn (mc d c quy nh 5 nm i tu - chnh l mt ln). Ngay trong nhng nm u tr v t nc, Nguyn nh ban hnh b lut th hai ca nc ta mang tn "Hong Vit Lut l" (cn gi l B lut Gia Long). Trong b lut ny c 14 iu tp trung bo v ch s hu rung t, m bo vic thu thu. Thc cht, cc iu lut ny nhm bo v s hu rung t theo hng quc hu ho kt hp vi hn ch t hu, tng cng cc bin php duy tr, bo v v m rng loi hnh rung t thuc s hu cng x nhng vn tn trng v bo v rung t t v ti sn lin quan n rung t t; ng thi cng quy nh vic mua bn, cm c, tha k rung t [14]. Nh Nguyn rt quan tm n vic khai khn t hoang. Nguyn Cng Tr l ngi c cng pht trin doanh in Tin Hi (Thi Bnh), Kim Sn (Ninh Bnh), Honh Thu (Nam nh), Qung Yn (Qung Ninh); t nm 1828 n 1839 ng m c 45.990 mu (V Ngc Khnh, 1983). Nguyn Tri Phng t chc khai hoang, lp n in c 6 tnh Nam k vi 21 c lnh (mi c c 500 lnh) (Nguyn c Kh, 2003). 2.1.3. S lc v cng tc qun l nh nc v t ai nc ta trong thi k Php thuc
Sau khi xm chim nc ta, thc dn Php lo ngay n vn rung t. Thc dn Php chia t nc ta thnh 3 k. Mi k thc dn Php thc hin mt ch cai tr khc nhau. Mi lng x c mt chng b ph trch in a. -Nam k l ch qun tha b; -Bc k v Trung k l ch qun th a chnh. Php cng tin hnh xy dng 3 loi bn : bn bao c, bn gii tha v phc ho gii tha. Cc loi bn thi k ny c lp vi nhiu t l khc nhau t 1/200 n 1/10.000 (Nguyn Thc Bo, 1985). * Ch in th ti Nam k Theo Nguyn c Kh (2003), Php bt u thnh lp S a chnh Si Gn vo nm 1867, t di quyn mt vin Thanh tra hnh chnh ngi Php. n nm 1896, S a chnh t di quyn trc tip ca Thng c Nam k, t tin hnh lp bn gii tha. n nm 1930, o c v lp xong bn gii tha cho hu ht cc tnh pha Ty v pha Nam ca Nam k. Ch qun th a b ti Nam k nh sau: Ch qun th a b theo Ngh nh ngy 06/05/1891 : Tnh trng m nhim vic qun th a b cho ngi Vit Nam trong tnh, ng thi lo cc cng vic sau: iu tra quyn s hu rung t; Xp hng rung t; ng k theo s liu a chnh; Cp trch lc cho ch s hu. -Ch qun th a b theo Ngh nh ngy 18/02/1921 : Tnh trng m nhim vic qun th a b cho ngi Vit Nam trong tnh. Ni no c Ty Bo thin th th qun th vin th kim nhim qun th a b. Cc vn bn c ghi vo s a b gm cc vn t chuyn quyn, lp quyn, hu quyn v n to. -i vi rung t ca Php v ngoi kiu khc c ch qun l ring gi l ch ng (hay p) do Ty Bo th ng ph trch, tc l p dng theo Lut Napoleon bo v cc quyn s hu. * Ch qun th a chnh Trung k Ngy 26/04/1930, Khm s Trung k ban hnh Ngh nh s 1358 lp S Bo tn in trch, n 14/10/1939 i thnh S Qun th a chnh (Nguyn c Kh, 2003). Theo Nguyn Thc Bo (1985), thc hin qun th a chnh phi tin hnh o c gii tha, lp a b, in b v s cc ch s hu gm cc bc:
Phn ranh gii x; Phn ranh gii cc tha; -o c lp bn a chnh t l l/2.000; -Lp a b danh sch cc tha t. * Ch qun th a chnh Bc k Theo Nguyn c Kh (2003): vic qun th a chnh do Trng ty a chnh trc tip ph trch; ch qun th a chnh Bc k nh sau: -Ch qun th a chnh m cc ti liu cha c ph chun (theo Ngh nh s 393 ngy 23/12/1929, sau c sa i, b sung bng Ngh nh s 1370 ngy 07/08/1931 ca Thng s Bc k), ti liu gm: + Mt b bn (phc ho gii tha); Mt s a chnh: ln lt ghi th t theo s liu trong bn cc tha rung t vi din tch, loi hng t, tn ch s hu v nhng s chuyn dch hoc can khon; + Mt sin b: ghi h, tn ch s hu t theo vn a, b, c vi tt c cc tha rung t ca h; Mt s khai bo: ghi cc chuyn dch v t ai theo vn t hay li khai ca cc ch t. -Ch qun th a chnh m cc ti liu c ph chun (theo Ngh nh s 2851 ngy 13/09/1937 v Ngh nh s 2815 ngy 17/09/1937 ca Thng s Bc k), ti liu gm: Mt b bn gii tha chnh xc; S a chnh; Sin ch; S mc lc cc tha v mc lc in ch; + S khai bo ghi li tt c cc khai bo v vn t theo th t ngy xut trnh (k c hp l v bt hp l). 2.1.4. S lc v cng tc qun l nh nc v t dai min Nam trong thi k M - Ngu tm chim (1954 -1975) Nm 1954, Hip nh Ginev c k kt, chia nc ta lm 2 min (min Bc v min Nam). min Nam trong thi k t 1954-1975 tn ti hai chnh sch rung t khc nhau. Chnh sch rung t ca chnh quyn cch mng v chnh sch rung t ca M - Ngu.
Chnh sch rung t ca Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam m ni dung xuyn sut trong qu trnh u tranh ginh c lp dn tc l rung t v tay ngi cy, nhng do chin tranh ko di v c lit chnh sch ny ch thc hin c vng gii phng. Theo Nguyn Thc Bo (1985), t nm 1954 n nm 1975, chnh quyn M - Ngu chia min Nam nc ta thnh 3 min: Nam phn, Trung phn v Cao nguyn trung phn. T chc v hot ng qun thin a t nm 1954 n nm 1975 thay i theo 3 giai on nh sau: * Giai on 1954-1955: l giai on thit lp Nha a chnh ti cc min: Theo Ngh nh s 3101-HCSV ngy 05/10/1954, Nha a chnh Vit Nam c thnh lp "Nam phn" t di quyn trc tip ca mt i biu Chnh ph. Theo Ngh nh s 412-ND/DC ngy 03/3/1955, Nha a chnh "Trung phn" c thnh lp v t Hu, c mt Gim c ph trch. Theo Ngh nh s 495-ND/B/CP ngy 02/8/1955, Nha a chnh vng Cao nguyn c thnh lp v t Lt. Giai on 1956-1959: Chng thnh lp Nha Tng gim c a chnh v a hnh, cc tnh c Ty a chnh; chng cn ban hnh "Quc sch vin a v nng nghip". Giai on 1960-/975: Chng thnh lp Tng nha in a vi 11 nhim v, trong c 3 nhim v chnh sau: -Xy dng cc ti liu c nghin cu, t chc iu hnh tt c cc vic ca cng tc a chnh; -Qun th ti liu: bo lu, hin ci, sang bn, in bn , lp trch lc bn v s a b; -Khai thc ti liu tin hnh ci cch in a. Nm 1955-1956, Ng nh Dim a ra "Quc sch ci cch in a"; nm 1970, Nguyn Vn Thiu tuyn b "Lut Ngi cy c rung". Chng thc hin 5 hnh thc sau: Lp kh c t in (cn gi l cp bng chng khon rung t cho nng dn): cn c vo a b hoc theo li khai ca a ch lp cc hp ng. -Trut hu a ch: Theo o d s 57 (thc hin ci cch in a) mi a ch ch c gi li 100 ha rung t v 15 ha t hng ho (tr nhng din tch trng cy lu nm); n khi thc hin Lut Ngi cy c rung hn mc ny gim xung cn 15 ha vi Nam b v 5 ha vi Trung b.
-Tiu in ch ho t in (cn gi l hu sn nng dn): chng bin mt s t in tr thnh tiu in ch bng cch bn li cho mi t in 3 ha rung t (vi vng Nam b) hoc 1 ha (vi vng Trung b), s t ny ly t rung t thu hi ca cc i a ch nh trn nu. -Hng dn a ch qua hot ng k ngh: Nhng i a ch khi b trut hu (trng mua) bt rung t th phn rung t c tr bng c phiu gp vo cc cng ty, x nghip khi c phn ho. -Thu hi v tay quc gia nhng rung t b thc dn chim ot: Chnh quyn Dim dng tin Php tr cho cc i a ch Php khi Dim thu v tay quc gia mt phn rung t, nhng ng ch l khng h ng n s din tch cao su ca chng (y l loi t c thu nhp cao nht lc ). Mc tiu chnh tr: chng mun xo trn li rung t gy chia r nng dn, xo b thnh qu ca cuc ci cch rung t, tng bc chuyn giai cp a ch thnh tng lp t sn mi nng thn. 2.2. CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA T NM 1945 N NAY 2.2.1. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta t nm 1945 n nay Cng vi lch s pht trin t nc, cng tc qun l t ai cng dn c hon thin. Ni dung c bn ca cng tc qun l t ai c th hin trong h thng vn bn quy phm php lut. H thng vn bn ny cng dn c hon thin, t ch ch l nhng vn bn di lut, c c nhng vn bn ch quy nh tm thi n ch Nh nc ban hnh Lut t ai 1987, ri n Lut t ai 1993 v n nay l Lut t ai 2003. C th chia ni dung c bn ca cng tc qun l t ai t nm 1945 n nay thnh 4 giai on nh sau : -Giai on t nm 1945 n nm 1987: Cha c Lut t ai; Giai on t nm 1988 n nm 1993: Thc hin theo Lut t ai 1987; Giai on t nm 1993 n nm 2003: Thc hin theo Lut t ai 1993; - Giai on t nm 2004 n nay: Thc hin theo Lut t ai 2003. 2.2.1.1. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta giai on cha c Lut t ai (t nm 1945 n 07-011988) Giai on ny bao gm ton b thi k Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ho (1945-1975). Trong : t nm 1945-1954, nc ta thc hin Cch mng dn tc dn ch; t nm 1954-1975 nc ta thc hin xy dng ch ngha x hi min Bc v tin hnh cch mng gii phng dn tc min Nam. c trng c bn ca chnh sch rung t trong thi k ny l: khai hoang, v ho, tn dng din tch t ai sn xut nng nghip; tch thu rung t ca thc dn, vit gian, a ch, phong kin chia cho dn ngho; chia rung t vng ch cho nng dn.
ng thi, giai on ny cn gm c thi k u ca Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam t khi thng nht t nc cho n khi bt u i mi (1976- 1987), c nc xy dng ch ngha x hi theo nn kinh t k hoch. V vy, mi thi k u c chnh sch qun l t ai khc nhau, ph hp vi tnh hnh lch s ca t nc. Khi nc Vit Nam dn ch cng ho va ra i, gim bt kh khn cho nng dn, Nh nc v cc B ban hnh mt lot cc vn bn quy nh gim thu t, quy nh v s dng t, in hnh l cc vn bn sau: Ngy 26 thng 10 nm 1945, B Ti chnh ban hnh Ngh nh "Min gim thuin", theo gim 20% thu rung t v min thu hon ton cho nhng vng b lt Cng ngy 26 thng 10 nm 1945, B Quc dn kinh t ban hnh Thng t v "Khn cp chn hng nng nghip" [43]. Ngy 15 thng 11 nm 1945, B Quc dn kinh t ban hnh Ngh nh v "K khai v cho mn t ging mu [43]. - Ngy 21 thng 11 nm 1945, B Quc dn kinh t ban hnh Thng t s 577- BKT v "Phng php cp tc khuch trng mi vic ging mu" [43]. Ngy 30 thng 01 nm 1946 , Ch tch H Ch Minh ban hnh Sc lnh s 1 5 "Bi b thu th trch thn qu" [43]. Trong Cch mng Thng Tm, nc ta ch trng tm gc khu hiu v rung t V vy quyn s hu rung t ca a ch vn cha b ng chm n. Thng 1 nm 1948, Hi ngh Trung ng ng xy dng mt cch h thng chnh sch rung t ca Nh nc Vit Nam dn ch cng ho trong thi k khng chin l: trit thc hin vic gim 25% a t, bi tr nhng th a t ph thuc (nh tin trnh gt, tin u tru...); b ch qu in; a rung t v ti sn ca bn phn quc tm cp cho dn ngho; chia li cng in cho hp l; em rung t, n in ca ch cp cho dn cng ngho, chn chnh cc n in do Chnh ph qun l... (Nguyn c Kh 2003). - Ngy 14 thng 7 nm 1949, ln u tin php lut nc ta nh vo quyn s hu rung t ca a ch bng Sc lnh s 78/SL ca H Ch tch n nh vic gim a t, theo quy nh gim 25% a t [43].
- Ngy 21 thng 8 nm 1949, lin b Ni v - T php - Canh nng - Ti chnh ban hnh Thng t lin tch s 33- Nvll "Quy nh vic s dng rung t ca ngi Php" [43]. Ngy 22 thng 5 nm 1950, H Ch tch ban hnh Sc lnh s 88/SL quy nh th l lnh canh rung t; theo , m bo quyn c lnh canh ca t in vi thi hn t nht l 3 nm, cm a ch v ci li rung t trong thi hn lnh canh [43]. - Cng ngy 22 thng 5 nm 1950, H Ch tch cn ban hnh Sc lnh s 90/SL quy nh vic s dng cc rung t b hoang [43]. Cho n cui nm 1951 , chnh quyn tch thu 258.863 ha t, tm cp cho 500.000 nhn khu nng dn; ng thi, chnh quyn cn vn ng mt s a ch giu hin rung t chia cho nng dn vi gn 1 triu ha (Nguyn c Kh, 2003). - Ngy 5 thng 3 nm 1952, H Ch tch k Sc lnh s 87/SL ban hnh iu l tm thi s dng cng in cng th. Theo iu l ny, cng in cng th c chia cho dn theo 3 nguyn tc chung: li cho tng gia sn xut, cng con kt nng thn, dn ch v cng bng [43]. -Ngy 9 thng 10 nm 1952, B Canh nng ban hnh Thng t s 22CNR v vic "Tm cp rung t ca ngi Php v Vit gian" [43]. Thc hin mc tiu nh giai cp a ch, phong kin, th tiu ch t hu v rung t, chia rung t cho nng dn, ngy 4 thng 12 nm 1953, Quc hi nc Vit Nam Dn ch cng ho thng qua Lut Ci cch rung t. Ngy 19/12/1953, Ch tch nc H Ch Minh k Sc lnh s 179/SL ban hnh Lut Ci cch rung t. Thnh qu ca cuc ci cch rung t rt ln, c th tm tt nh sau: n thng 7 nm 1956, cng cuc ci cch rung t c bn c hon thnh min Bc; s hu rung t ca a ch, phong kin b th tiu, cc chng th php l c v rung t b hu b; 72% s khu nng thn c chia rung t. S rung t c chia cho nng dn min Bc l 810.000 ha. Trong , rung t ca thc dn Php l 30.000 ha, ca a ch l 380.000 ha, ca nh chung l 24.000 ha, rung cng v na cng l 375.700 ha (Chu Vn Thnh, 2000). Sau ci cch rung t, trn ton min Bc ch s hu rung t v bc lt phong kin, thc dn c chuyn thnh ch s hu rung t c th ca nng dn. Trong 3 nm khi phc kinh t sau khi lp li ho bnh min Bc (19551957), Quc hi nc ta ban hnh mt h thng 8 chnh sch khuyn khch sn xut nng nghip, trong c nhng chnh sch lin quan n rung t nh: khuyn khch khai hoang, phc ho; khai hoang min thu 5 nm, phc ho min thu 3 nm; phn sn phm tng do tng v, tng nng sut khng phi ng thu... Sn lng lng thc tng 57% so vi nm 1939 (Nguyn Sinh Cc, 2000).
Theo tinh thn ca Hi ngh Trung ng ng ln th 16 (thng 11 nm 1958), ngy 4 thng 11 nm 1959, Hi ng Chnh ph ban hnh Ngh quyt ca Hi ngh Thng v v vic tin hnh hp tc ho nng nghip kt hp hon thnh ci cch rung t min ni. T, phong tro hp tc ho nng nghip" din ra rt nhanh. Nm 1957 mi c 45 hp tc x, lc u l hp tc x bc thp, sau pht trin thnh hp tc x bc cao, n nm 1965 ton min Bc c 18.566 hp tc x bc cao. Lc ny, c bn hon thnh nhim v tp th ho nng nghip, vi 76,7% s h v trn 70% rung t. ng thi, min Bc cng hnh thnh mt h thng cc nng, lm trng quc doanh. n nm 1959 c 48 nng trng quc doanh (Nguyn c Kh, 2003). Ngy 31 thng 12 nm 1959, Quc hi thng qua Hin php 1959 xc nh 4 hnh thc s hu t ai l: s hu nh nc, s hu tp th, s hu ca ngi lao ng ring l s hu ca nh t sn dn tc (iu 1 l). Ngy 9 thng 12 nm 1960, Hi ng Chnh ph ban hnh Ngh nh s 71/CP n nh cng tc qun l rung t trong bi cnh phong tro hp tc ho nng nghip c bn hon thnh, phn ln din tch t canh tc c tp th ho [43]. iu 2, Ngh nh ny quy nh ni dung cng tc qun l rung t lc gm: -Lp bn , a b v rung t, thng xuyn chnh l bn v a b cho ph hp vi cc thay i v hnh th rung t, v quyn s hu, s dng rung t, v tnh hnh canh tc v tnh hnh ci to cht t; -Thng K din tch, phn loi cht t; Nghin cu, xy dng cc lut l, th l v qun l rung t trong nng nghip v hng dn, kim tra vic thi hnh cc lut l, th ly. Ngy 18 thng 11 nm 1963, B Nng nghip ban hnh Quyt nh s 168KT/Q v cng tc qun l v s dng rung t. Theo , y mnh cng tc qun l v s dng rung t, B Nng nghip quyt nh cc ni dung sau: iu tra t, qun l t, s dng t, bo v t v chng xi mn, ci to t [43]. Giai on ny, cng tc qun l rung t c nhiu bung lng lm cho rung t b b hoang, b ln chim nhiu. khc phc tnh trng ny, ngy 28 thng 6 nm 1971, Hi ng Chnh ph ra Ngh quyt s 125CP v vic tng cng cng tc qun l rung t. Tip theo, ngy 24 thng 9 nm 1974, Th tng Chnh ph ra Ch th s 234-TTg v vic tng cng qun l rung t [43]. Ngay sau khi thng nht t nc, ngy 17 thng nm 1976, Hi ng Chnh ph lm thi min Nam ban hnh Quyt nh s 31/Q-76 v vic qun l v s dng rung t [43]. Tip theo, ngy 20 thng 9 nm 1976, Ban Chp hnh Trung ng ng ban hnh Ch th s 235-CT/TW v vic thc hin Ngh quyt ca B Chnh tr v vn rung t min Nam. Theo , quy nh gii quyt tranh chp t ai trong ni b nhn dn phi trn c s nguyn canh l chnh
[43]. Ngy 25 thng 9 nm 1976, Hi ng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 188-CP v chnh sch xo b trit tn tch chim hu rung t v cc hnh thc bc lt thc dn, phong kin min Nam Vit Nam. Theo , Nh nc quc hu ho cc n in v rung t ca cc t sn nc ngoi [43]. C th ni sau khi c bn hon thnh phong tro hp tc ho nng nghip (1965) n trc khi thnh lp Tng cc Qun l rung t (1979), do c nc bn tp trung vo cuc cch mng gii phng dn tc min Nam nn cng tc qun l t ai b bung lng, c nhiu vn bn di lut quy nh tm thi nhng cha mnh v thc s st sao trong khu kim tra, gim st vic thc hin qun l v s dng t ai. Sau khi t nc thng nht v i ln ch ngha x hi, min Nam cng ci to nng nghip theo m hnh hp tc ho nng nghip min Bc. n nm 1980, ton min Nam xy dng c 1518 hp tc x (trong c 1005 hp tc x bc cao) v 9350 tp on sn xut nng nghip (Nguyn Sinh Cc, 2000). Tuy nhin sn xut nng nghip thi k 1976-1980 ca c nc ri vo khng hong nghim trng. Sn lng lng thc c nc bnh qun 5 nm ch t 13,3 triu tn/nm, lng thc bnh qun u ngi ch cn 259,2 kg, nng sut la bnh qun mt V ch t 20,3 t!ha. Hng nm Nh nc phi nhp thm 1 triu tn lng thc... (Nguyn c Kh, 2003). Ngy 1 thng 7 nm 1980, Hi ng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 201/CP v vic thng nht qun l rung t v tng cng cng tc qun l rung t trong c nc (sau y gi tt l Quyt nh s 201/CP nm 1980) [44]. C th ni, y l vn bn php quy u tin quy nh kh chi tit, ton din v cng tc qun l rung t trong ton quc. Cc ni dung c bn v cng tc qun l rung t trong Quyt nh s 201/CP nm 1980 nh sau: -Ton b rung t trong c nc u do Nh nc thng nht qun l theo quy hoch v k hoch chung nhm m bo rung t c s dng hp l, tit kim v pht trin theo hng i ln sn xut ln x hi ch ngha. -Qun l nh nc i vi rung t bao gm 7 ni dung sau: 1 -iu tra, kho st v phn b cc loi t;
2- Thng k, ng k t; 3- Quy hoch s dng t; 4- Giao t, thu hi t, trng dng t; 5- Thanh tra, kim tra vic chp hnh cc ch v qun l, s dng t; 6Gii quyt tranh chp v t ai; 7- Quy nh cc ch , th l v qun l vic s dng t v t chc vic thc hin cc ch , th ly. -Ton b rung t c phn thnh 4 loi l t nng nghip, t lm nghip, t chuyn dng, t cha s dng. - thc hin thng nht qun l rung t, tt c cc t chc v c nhn s dng t u phi khai bo chnh xc v ng k cc loi rung t mnh s dng vo s a chnh ca Nh nc, U ban nhn dn x phi kim tra vic khai bo ny. Sau khi K khai v ng k, cc t chc hay c nhn no c xc nhn l ngi qun l s dng hp php th c cp giy chng nhn quyn s dng t. -Vic giao t c thc hin theo nguyn tc chung l phi cn c vo quy hoch c cp c thm quyn xt duyt; ht sc trnh vic ly t nng nghip, nht l t trng cy lng thc thc phm, cy cng nghip dng vo mc ch khng sn xut nng nghip. Ngoi ra, Quyt nh s 201/CP nm 1980 cn quy nh v quyn v trch nhim ca ngi s dng t; quy nh vic thanh tra, kim tra vic chp hnh cc ch v s dng t; quy nh vic gii quyt cc tranh chp v rung t... Ngy 10 thng 11 nm 1980, Th tng Chnh ph ban hnh Ch th s 299/TTg v cng tc o c, phn hng v ng k thng K rung t trong c nc. Trong c nu: " phc v k hoch pht trin kinh t 5 nm ln th ba (1981-1985) v k hoch di hn, ng thi nm chc din tch v cht lng t, xc nh phm vi quyn hn v trch nhim ca ngi s dng t, phn loi, phn hng t canh tc trong tng n v s dng, thc hin thng nht qun l rung t trong c nc, cn tin hnh cng tc o c, xy dng bn phn loi t, phn hng t canh tc v ng k thng K s dng t trn ton b lnh th nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam theo tng n v hnh chnh trong tng c quan, t chc v c nhn s dng t Cc c quan, t chc v c nhn s dng t c nhim v chp hnh ng mi th tc v ng k rung t theo quy nh ca Tng cc Qun l rung t" [44].
Ngy 18 thng 12 nm 1980, Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua Hin php 1980. Theo , 4 hnh thc s hu t ai (s hu nh nc, s hu tp th, s hu ca ngi lao ng ring l, s hu ca nh t sn dn tc) Hin php 1959 c gp lm mt, l s hu ton dn (iu 19) do Nh nc thng nht qun l nn vic qun l t ai cn phi thay i theo cho ph hp. Trc tnh hnh sn xut nng nghip trong ton quc yu km, tr tr ngy 13 thng 1 nm 1981, Ban Chp hnh Trung ng ng ban hnh Ch th s 100/CT-TW ci tin cng tc khon, m rng "khon sn phm n nhm v ngi lao ng" trong hp tc x nng nghip [44], m ra mt kh nng mi cho ngi s dng t, c quyn rng ri hn, gn b hn v thit thc hn i vi rung t. Giai on ny, Ban Chp hnh Trung ng ng ban hnh mt lot cc ch th nhm iu chnh cc quan h rung t ca ngi dn vng nng thn nh: Ch th s 29-CT,rrw ngy 12 thng 11 nm 1983 v vic y mnh giao t, giao rng, xy dng rng v t chc kinh doanh rng theo phng thc nng - lm kt hp [44]. Ch th s 35-CT/TW ngy 18 thng 1 nm 1984 v vic khuyn khch v hng dn pht trin kinh t gia nh. Theo , cho php h gia nh nng dn tn dng mi ngun t ai m hp tc x nng nghip, nng trng, lm trng cha s dng ht a vo sn xut; Nh nc khng nh thu sn xut, kinh doanh i vi kinh t gia nh, t phc ho c min thu trong hn 5 nm... [44]. Ch th s 56-CT/TW ngy 29 thng 1 nm 1985 v vic cng c v tng cng quan h sn xut x hi ch ngha nng thn min ni. Theo , hon thnh dt im vic giao t, giao rng n ngi qun l v s dng [44]. Nh vy, giai on 1945 n 1987, tuy cha c Lut t ai nhng c nhiu vn bn php quy iu chnh cc quan h v rung t vi ni dung c bn l ngy cng tng cng cng tc qun l t ai. ng thi cng s khai quy nh cc ni dung qun l nh nc v t ai. 2.2.1.2. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta giai on thc hin Lut t ai 1987 (t 08-01-/988 trn 14-101993) Sau 10 nm xy dng ch ngha x hi theo kiu kinh t k hoch, n nm 1986, di s lnh o ca ng, t nc ta bt u cng cuc i mi, xo b bao cp, chuyn sang nn kinh t hch ton kinh doanh. Trc tnh hnh , ngy 29 thng 12 nm 1987, Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua Lut t ai u tin - Lut t ai 1987. Lut ny c cng b ban hnh bng Lnh ca Ch tch Hi ng Nh nc ngy 08 thng 01 nm 1998. Lut t ai 1987 gm 57 iu, chia thnh 6 chng nh sau:
Chng 1 (8 iu): Nhng quy nh chung; Chng 2 (14 iu): Ch qun l t ai; Chng 3 (27 iu): Ch s dng cc loi t; -Chng 4 (2 iu): Nhng quy nh v ch s dng t i vi t chc, c nhn nc ngoi, t chc quc t, t chc lin doanh, hp tc x ca Vit Nam v nc ngoi; - Chng 5 (4 iu): Khen thng v k lut; -Chng 6 (2 iu): iu khon cui cng. Lut t ai 1987 khng nh: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc thng nht qun l v vn gi 7 ni dung qun l nh nc v t ai nh Quyt nh s 201/CP nm 1980, nhng c hon thin hn, l: 1-iu tra, kho st, o c, phn hng t v lp bn a chnh; 2- Quy hoch v k hoch ho vic s dng t; 3- Quy nh cc ch , th l v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc ch , th ly; 4- Giao t, thu hi t; 5-ng k t ai, lp v gi s a chnh, thng K t ai, cp giy chng nhn quyn s dng t; 6- Thanh tra vic chp hnh cc ch , th l v qun l, s dng t ai; 7- Gii quyt tranh chp t ai. Lut t ai 1987 quy nh phn chia ton b qu t ai ca Vit Nam thnh 5 loi l: t nng nghip, t lm nghip, t khu dn c, t chuyn dng, t cha s dng. y l vn bn lut u tin iu chnh quan h t ai, bo v quyn s hu ca Nh nc, giao t n nh lu di. Theo tinh thn ca Lut ny th: -Kinh t nng h c khi phc v pht trin vi t cch l mt n v kinh t hng ho c quyn t ch vi y ngha v v li ch. -Cc h nng dn c giao rung t s dng lu di, nng h c s dng t liu sn xut theo kh nng, c t ch t chc lao ng v thu thm nhn cng. -Vic khng nh quyn s hu ti cao ca Nh nc v rung t, giao cho cc nng trng, lm trng v c nhn quyn s dng t n nh v lu di lm thay i quan h s hu theo ch tp th ho v quc doanh ho trc y.
- cc vng cao nguyn, rng ni v bin, hnh thc t chc lm nghip x hi m ra s kt hp cc quan h hp tc gia quc doanh vi cc h nhn t, nhn rng tr thnh thnh vin ca lm - nng - ng trng... Khuyn khch kinh t t nhn trong lnh vc khai thc s dng t. Tuy vy, Lut t ai 1987 c son tho trong bi cnh nc ta bt u i mi, va tuyn b xa b ch quan liu bao cp nn cn mang nng tnh cht ca c ch khi son lut; do bc l mt s tn ti sau: Vic tnh thu trong giao dch t ai rt kh khn v Nh nc cha tha nhn quyn s dng t c gi tr; cha quy nh r nhng c s php l cn thit iu chnh v quan h t ai trong qu trnh chuyn sang nn kinh t th trng, trong qu trnh tch t tp trung sn xut trong nng nghip v phn cng li lao ng trong nng thn; chnh sch ti chnh i vi t ai cha r nt, c bit l gi t; cha c nhng iu chnh thch ng i vi nhng bt hp l trong nhng chnh sch c, trong vic thay i quy hoch, thay i kt cu h nng dn trong nng thn; mi tp trung ch yu vo vic x l i vi t nng - lm nghip; cha cho php ngi s dng t dch chuyn quyn s dng t (Nguyn c Kh, 2003). ng thi, ngy 5 thng 4 nm 1988, B Chnh tr ban hnh Ngh quyt s 10- NQ/TW v i mi qun l kinh t nng nghip. Theo , rung t nng nghip c giao khon lu di cho nng dn [44]. Theo tinh thn ca Lut t ai 1987, tng cng cng tc qun l t ai, ngy 14 thng 7 nm 1989 Tng cc trng Tng cc Qun l rung t ban hnh Quyt nh s 201 Q/KTK v vic ban hnh quy nh cp giy chng nhn quyn s dng t. Trong bn quy nh ban hnh km theo Quyt nh ny quy nh viu kin, i tng c cp giy chng nhn quyn s dng t, thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t [44]. Ngy 6 thng 11 nm 1991 , Ch tch Hi ng B trng ban hnh Ch th s 364-CT v vic gii quyt nhng tranh chp t ai lin quan n a gii hnh chnh tnh, huyn, x. Thc hin Ch th ny, cc a phng tin hnh xc nh, cm mc a gii hnh chnh v lp h s a gii hnh chnh. Tip theo, ngy 12 thng 5 nm 1993, Cc trng Cc o c v Bn nh nc ban hnh Quyt nh s 77-Q- CT quy nh k thut thnh lp v qun l h s a gii hnh chnh cc cp ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Theo , Ban ch o 364 ca tnh phi lp phng n kinh t - k thut thnh lp bn a gii hnh chnh cc cp ca tnh [44]. Nh vy giai on ny, cng tc qun l t ai bt u i vo n np v c bit ch ti vic xc nh, lp v qun l h s a gii hnh chnh cc cp a phng.
2.2.1.3. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta giai on thc hin Lut t ai 1993 (t 15-10-1993 en 30-62004) Sau giai on bt u i mi (t 1986-1991), chng ta vn cn thiu nhiu quy nh v ngay c h thng php lut ban hnh cng cn nhiu bt cp, cha p ng c tnh hnh i mi ca t nc. V vy, Hin php 1992 ra i, trong quy nh: "t ai thuc s hu ton dn" (iu 1 7), "Nh nc thng nht qun l ton b t ai theo quy hoch v php lut, m bo s dng ng mc ch v c hiu qu" (iu 18). ph hp vi giai on mi v thc hin i mi ton din nn kinh t, c th ho Hin php nm 1992, khc phc nhng hn ch ca Lut t ai 1987, ngy 14 thng 7 nm 1993, Quc hi kho IX thng qua Lut t ai 1993. Lut t ai 1993 gm 89 iu, chia thnh 7 chng nh sau: -Chng 1 (12 iu): Nhng quy nh chung; -Chng2 (29 iu): Qun l nh nc v t ai; Chng 3 (3 1 iu): Ch s dng cc loi t; Chng 4 (7 iu): Quyn v ngha v ca ngi s dng t; -Chng 5 (5 iu): Quy nh v vic t chc, c nhn nc ngoi, t chc quc t thu t ca Vit Nam; Chng 6 (3 iu): X l vi phm; Chng 7 (2 iu): iu khon thi hnh. Lut t ai 1993 da trn c s ca Hin php 1992, khc phc c nhiu nhc im ca Lut t ai 1987, sa i, b sung mt s quy nh khng cn ph hp gii quyt nhng vn quan trng trong vic qun l v s dng t ai. Sau hai ln sa i, b sung, Lut t ai 1993 c Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua ngy 2 thng 12 nm 1998 v ngy 29 thng 6 nm 2001, cng h thng cc vn bn di lut, hnh thnh mt ngnh lut t ai, gp phn tch cc vo cng cuc i mi nn kinh t - x hi ca t nc. Lut t ai 1993 ch nh c s php l c bn quan h t ai nc ta chuyn sang c ch th trng, c s qun l ca Nh nc, theo nh hng x hi ch ngha. Lut ny cp n.nhiu ni dung quan trng song c th nu ln bn ni dung c bn nht sau y (Nguyn c Kh, 2003): Khng nh ch s hu t ai ton dn, Nh nc thay mt nhn dn thc hin quyn s hu v quyn qun l ti cao. Tuy nhin, y khng phi l ch s hu ton dn mt cp s hu - s dng nh trong Lut t ai 1987, m l ch s hu t ai ton dn vi a cp v hnh thc, ch th s dng.
Vi quan nim v ch s hu t ai ny, t ai c "ch th ho' c cc ch s dng c th vi cc quyn v ngha v c lut php quy nh. y l c s khc phc tnh trng "v ch" v quan h t ai trc y. Khng nh quyn s dng t c gi tr, c php lut v cuc sng tha nhn, do gi tr ca quyn s dng t l mt yu t c bn trong s vn ng ca quan ht ai. Khng nh quyn s dng t ai c tham gia trc tip vo c ch th trng, l mt yu t quan trng hnh thnh th trng bt ng sn ca t nc. y l mt phng din rt mi ca quan h t ai nc ta so vi trc y. Xt v ni dung qun l nh nc v t ai, tri qua 2 ln sa i, b sung vo nm 1998 v nm 2001, Lut t ai 1993 vn khng nh: t ai thuc s hu ton dn do Nh nc thng nht qun l v vn gi 7 ni dung qun l nh nc v t ai nh Lut t ai 1987 v Quyt nh s 201/CP nm 1980, nhng c hon thin hn, l: 1-iu tra, kho st, o c, nh gi v phn hng t, lp bn a chnh; 2- Quy hoch v k hoch ho vic s dng t; 3- Ban hnh cc vn bn php lut v qun l, s dng t v t chc thc hin cc vn bn ; 4- Giao t, cho thu t, thu hi t; 5-ng k t ai, lp v qun l s a chnh, qun l cc hp ng s dng t, thng k, kim K t, cp giy chng nhn quyn s dng t; 6- Thanh tra vic chp hnh cc ch , th l v qun l, s dng t; 7- Gii quyt tranh chp t ai; gii quyt khiu ni, t co cc vi phm trong vic qun l v s dng t ai. nh gi ton din nhng thnh tch t c sau 10 nm thc hin Lut t ai 1993 v nghim tc nhn li nhng hn ch, yu km trong qun l v s dng t ai trong giai on ny, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 273/Q- TTg ngy 12 thng 4 nm 2002 v kim tra vic u t xy dng, qun l v s dng t ai trong ton quc. Theo Bo co tng kt s 05/BC-BTNMT ngy 26 thng 11 nm 2002 ca B Ti nguyn v Mi trng [3] tng hp t bo co ca 22 B, ngnh v 61 tnh, thnh ph trc thuc trung ng th thnh tch v yu km trong 10 nm thc hin Lut t ai 1993 nh sau:
* Thnh tch lp quy hoch s dng t cp tnh n nm 2010 c 59 tnh, thnh ph trc thuc trung ng, 223 n v cp huyn (huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh), 3.597 n v cp x (x, phng, th trn). c bn giao xong t nng nghip cho gn 12 triu t chc, h gia nh, c nhn s dng, vi din tch gn 9,4 triu ha; trong , cp hn 11,49 triu giy chng nhn quyn s dng t (tng ng vi 92,7% s i tng v 97,8% s din tch); giao v cho thu s dng vo mc ch chuyn dng v xy dng nh l 44.691 d n (cng trnh) vi tng din tch l 405.910 ha. bi thng, gii phng hng chc nghn h dn ti 1 1.730 cng trnh vi tng din tch l 66.350 ha. Nhng kt qu trn gp phn a cng tc qun l nh nc v t ai dn i vo n np, to iu kin s dng t ai hp l v hiu qu hn, gp phn chuyn i c cu kinh t, thc hin cng nghip ho, hin i ho t nc. * Nhng yu km Lp quy hoch, k hoch s dng t v ph duyt cn chm, tnh kh thi cha cao; kt qu thc hin k hoch s dng t hng nm trung bnh mi ch t 60%. - C nc c 1 15.040 trng hp vi 15.378 ha s dng t khng ng mc ch; c 40.894 trng hp vi 25.01 1 ha t giao hoc thu sau 12 thng khng s dng; 217.009 trng hp vi 10.260 ha giao, cho thu tri thm quyn; 101.400 trng hp vi 27.916 ha t ln, chim tri php; 137.000 trng hp vi 45.764 ha chuyn nhng tri php lut. Phng thc s dng t to vn xy dng c s h tng cn nhiu bt hp l; thu hi, bi thng, gii phng mt bng cn nhiu ch tc, bt cp; n ng, trn trnh tin thu t, tin s dng t cn nhiu; x l vi phm v qun l, s dng t cha nghim v khng kp thi. * Mt s kt quin hnh v tn ti ln trong thc hin cc ni dung qun l nh nc v t ai c nh gi trong Bo co Tng kt 10 nm thi hnh Lut t ai (1993-2003) ca B Ti nguyn v Mi trng [4]: -Trong giai on thc hin Lut t ai 1993, Nh nc trung ng ban hnh hn 200 vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ai; trong c 4 lut, 8 php lnh. Nu tnh c cc cp a phng th ti hng nghn vn bn nn to ra mt h thng php lut v t ai tng i y . Tuy nhin, s lng nh vy l qu nhiu, mc phc tp cao, khng thun li trong s dng; ni b cn mu thun, gy nn lng tng trong x l; cn nhiu yu.t cha c khung iu chnh y trong vn bn lut, to k h trong thc thi php lut.
o v c bn a chnh chnh quy cho 6.639.117ha; thit lp h s a chnh 9000 x, phng, th trn; tuy nhin ti 40% s n v cp x c h s a chnh cha y v thiu thng nht v mu s sch v ni dung. phn chia ton b qu t thnh 6 loi t l: t nng nghip, t lm nghip, t th, t khu dn c nng thn, t chuyn dng, t cha s dng. Vic phn chia nh vy l va theo mc ch, va theo a bn gy trng lp, chng cho, thiu tng minh v mt php l (trong t th v t khu dn c nng thn u cha t nng nghip, t lm nghip, t chuyn dng v t cha s dng), kh khn cho kim k, thng k. -Cng tc giao t nng nghip cho h gia nh, c nhn s dng n nh lu di vo mc ch sn xut nng nghip theo Ngh nh s 64/CP ngy 27 thng 9 nm 1993 ca Chnh ph gp phn gip cho nng dn yn tm sn xut, tng nng sut lao ng, sn lng nng nghip tng nhng cng th hin hn ch l lm manh mn rung t, lm cho c nc c khong 75-100 triu tha t. y l nguyn nhn pht sinh dn in, i tha cc a phng. - c bn cp xong giy chng nhn quyn s dng t nng nghip. Tuy nhin, vi t v c bit l t th th kt qu cp giy chng nhn quyn s dng t cn rt thp, mi t khong 35% s h v 25% s din tch t th Cha c nhng quy nh v qun l ti chnh t mt cch h thng. Trong thc t khung gi t do Chnh ph v U ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh c chnh lch qu ln so vi gi chuyn nhng quyn s dng t. - tin hnh hng chc nghn cuc thanh tra, pht hin v x l hng trm nghn ha t qun l v s dng sai php lut. ng thi, hng nm c trn 10 vn.v khiu kin lin quan n t ai (chim 65% tng s v khiu kin). Hin ti cn hn 3000 v cha c gii quyt. 2.2.1.4. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta giai on thc hin Lut t ai 2003 (t 1-7-2004 n nay) * S cn thit phi ban hnh Lut t ai 2003 [5], [6]
Lut t ai 1993 (gm c Lut Sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 1998 v Lut sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 2001) l mt trong nhng o lut quan trng th hin ng li i mi ca ng v Nh nc ta. Nhng kt qu t c trong qu trnh thc hin Lut t ai 1993 l rt nhiu v thc y pht trin kinh t, gp phn n nh chnh tr - x hi. Tuy nhin, trc tnh hnh pht trin nhanh chng v kinh t - x hi, php lut v t ai m nng ct l Lut t ai 1993 cng bc l r nhng hn ch, l: -Php lut v t ai cha xc nh r ni dung ct li ca ch s hu ton dn v t ai do Nh nc thng nht qun l. Nh nc vi vai tr i din ch s hu ton dn v t ai cha c th hin y . Php lut v t ai cha tm gii quyt mt cch c hiu qu nhng vn v t ai p ng yu cu y nhanh s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc trong thi k i mi. Php lut v t ai cha thc s theo kp vi tin trnh chuyn i nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha v ch ng hi nhp kinh t quc t c hiu qu. Lut t ai quy nh tng i tp trung vo bin php qun l hnh chnh v vn cn mang nng tnh bao cp, trong khi cc mi quan h v kinh t c cp, iu chnh cn t; cha c cc ch nh cn thit v nh gi t, viu tit a t chnh lch, viu tit li nhun qua chuyn nhng quyn s dng t v bt ng sn khc, v bi thng khi thu hi t, v u thu, u gi quyn s dng t, v iu kin thc hin cc quyn ca ngi s dng t, v nh hng v kim sot c hiu qu vic chuyn nhng quyn s dng t v th trng bt ng sn, v chuyn mc ch s dng t. Php lut v t ai cha gii quyt c nhng tn ti lch s trc y v t ai, cng nh nhng vn mi ny sinh. Trong thc t, vn i li nh, i li t vn tip tc xy ra v cn c nhiu kin khc nhau trong x l. Tnh trng vi phm php lut, khiu ni v t ai vn tip tc v l vn bc xc, cha c cc quy nh v ch ti cn thit gii quyt. -Nhiu ni dung ca php lut t ai mi dng li mc quy nh v nguyn tc quan im m thiu cc vn bn quy nh c th nn hiu php lut v thc thi php lut cn khc nhau gia cc ngnh, cc cp. H thng php lut t ai hin hnh rt phc tp, cng knh, nhiu tng nc v km hiu lc. khc phc nhng thiu st trn, thc hin Ngh quyt s 12/2001/QHll v chng trnh xy dng lut, php lnh ca Quc hi kho Xi (2002-2007), Quc hi tin hnh xy dng Lut t ai mi thay th cho Lut t ai 1993. Ngy 26 thng 12 nm 2003, ti k hp th 4, Quc hi kho Xi thng qua Lut t ai mi - Lut t ai 2003.
* Quan im v nguyn tc xy dng Lut t ai 2003 [5], [6] -Bo m ph hp vi nguyn tc c bn m Hin php 1992 quy nh "t ai thuc s hu ton dn do Nh nc thng nht qun l", ng thi th ch ho cc quan im c xc nh trong Ngh quyt Hi ngh ln th by ca Ban Chp hnh Trung ng ng kho IX v "Tip tc i mi chnh sch, php lut v t ai trong thi k y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc" K tha nhng ni dung cn ph hp ca Lut t ai hin hnh, lut ho mt s quy nh ti cc vn bn hng dn thi hnh Lut t ai c cuc sng chp nhn, ng thi a vo Lut t ai nhng ni dung mi cn sa i, b sung nhm to lp mt h thng php lut, p ng cho thi k y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. Gn vic sa i Lut t ai vi yu cu i mi vic ban hnh vn bn quy phm php lut v ci cch nn hnh chnh Nh nc. * Nhng ni dung i mi i vi cng tc qun l nh nc v t ai trong Lut t ai 2003 Lut t ai 2003 gm 7 chng, 146 iu, khng c on m u nh Lut t ai 1993, khng c chng quy nh ring i vi ngi nc ngoi m c b tr chung vo cc iu p dng c cho t chc, h gia nh, c nhn trong nc. Theo Nguyn Khai (2003), so vi Lut t ai 1993, Lut t ai 2003 c 6 vn i mi nh sau: Vn i mi th nht: Lm r vai tr Nh nc l i din ch s hu ton dn v t ai, c quyn nh ot v hng li t t ai Lut t ai 2003 quy nh Nh nc gi quyn nh ot cao nht i vi t ai bng vic thc hin nhng quyn nng c th: quyt nh mc ch s dng t (thng qua vic lp quy hoch, k hoch s dng t), quy nh thi hn s dng t, giao t, cho thu t, thu hi t, nh gi t. Trn c s, Lut t ai 2003 quy nh c th nhim v, quyn hn v trch nhim ca tng c quan nh nc v ca tng cp chnh quyn trong vic thc hin nhim v ca ngi i din. Nh nc c quyn hng li t t ai thng qua vic quy nh cc ngha v ti chnh v t ai i vi ngi s dng t. Vi vic lm r vai tr ca Nh nc l ngi i din ch s hu ton dn v t ai, Lut t ai 2003 phn nh r ranh gii gia quyn ca ch s hu t ai vi quyn ca ngi s dng t, nng cao nhn thc ca ngi s dng t v ngha v ca h i vi ch s hu t ai.
Vn i mi th hai: Ni dung qun l nh nc v t ai c b sung y v hon chnh hn -Quy hoch, k hoch s dng t: Nhm m bo ph hp vi vic qun l t ai ti th v tnh thng nht trong s dng t pht trin th, Lut t ai 2003 quy nh phng, th trn, cc x thuc khu vc quy hoch pht trin th khng phi lp quy hoch s dng t m vic ny do U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh thc hin. Nhm nng cao tnh kh thi ca quy hoch, k hoch s dng t, lm c s cho vic giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, Lut t ai 2003 quy nh: Quy hoch, k hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp chi tit gn vi tha t th hin trn bn a chnh v phi ly kin ng gp ca nhn dn. Quy nh v vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t: din tch t ghi trong k hoch s dng t c cng b phi thu hi thc hin d n, cng trnh hoc phi chuyn mc ch s dng t m sau 3 nm khng c thc hin theo k hoch th c quan nh nc c thm quyn xt duyt k hoch s dng t phi iu chnh hoc hu b v cng b. Quy nh nh vy trnh tnh trng quy hoch, k hoch s dng t "treo" nh hin nay. -Thm quyn giao t, cho thu t: Lut t ai 2003 quy nh v thm quyn giao t, cho thu t theo hng tip tc phn cp cho a phng, Chnh ph khng quyt nh giao t. C th: + U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t, cho thu t i vi t chc, giao t i vi c s tn gio; giao t, cho thu t i vi ngi Vit Nam nh c nc ngoi; cho thu t i vi t chc, c nhn nc ngoi. + U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh giao t, cho thu t i vi h gia nh, c nhn; giao t i vi cng ng dn c. Thnh lp T chc pht trin qu t: Lut t ai 2003 quy nh Nh nc thc hin vic thu hi t, bi thng, gii phng mt bng sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b hoc khi d n u t c nhu cu s dng t ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt ch ng qu t cho u t pht trin. ng thi, Lut t ai 2003 quy nh Nh nc giao cho T chc pht trin qu t (do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng thnh lp) thc hin vic thu hi t, bi thng, gii phng mt bng v trc tip qun l qu t thu hi i vi trng hp sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t.
-Thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t: Lut t ai quy nh cp no c thm quyn giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, thu hi t th cp c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t. Tuy vy, trong tnh hnh hin nay, vic cp giy chng nhn quyn s dng t thc hin cn rt chm, do tu theo iu kin c th ca a phng, U ban nhn dn tnh, thnh ph.trc thuc trung ng c th u quyn cho c quan qun l t ai cng cp cp giy chng nhn quyn s dng t. ng k t ai: Lut t ai 2003 quy nh vic ng k quyn s dng t c thc hin ti Vn phng ng k quyn s dng t. Theo , Chnh ph s quy nh theo hng Vn phng ng k quyn s dng t l t chc s nghip c chc nng t chc thc hin ng k quyn s dng t, qun l h s a chnh gc v thc hin th tc hnh chnh trong qun l t ai theo c ch "mt ca". -Gii quyt tranh chp, khiu ni v t ai: Lut t ai 2003 tng cng vai tr gii quyt tranh chp ca To n nhn dn. C th, Lut ny quy nh: Tranh chp t ai m ng s c giy chng nhn hoc c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t, tranh chp v ti sn gn lin vi t th do To n nhn dn gii quyt. Vic gii quyt tranh chp t ai c thc hin 2 cp, trong cp th 2 l cp gii quyt cui cng. Nh vy, mt mt m bo quyn ca cng dn, mt khc xc nh r phm vi, chc nng, thm quyn gii quyt tranh chp t ai gia To n nhn dn v c quan hnh chnh cc cp. -Qun l ti chnh v t ai: Quy nh nguyn tc v nh gi t, bo m st vi gi chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng trong iu kin bnh thng; khi c chnh lch ln so vi gi chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng th phi iu chnh cho ph hp. Gi t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh c cng b vo ngy 01 thng 01 hng nm ngi s dng t thc hin cc ngha v ti chnh v t ai trong nm . Lut t ai 2003 quy nh cho php doanh nghip c kh nng chuyn mn lm dch v t vn v gi t thun li trong giao dch quyn s dng t. B sung quyt nh v u gi quyn s dng t v u thu d n trong c quyn s dng t nhm khc phc nhng tiu cc trong c ch xin - cho quyn s dng t v tng thu cho ngn sch nh nc.
Vn i mi th ba : Ch s dng t -Phn loi t: p ng yu cu chuyn i mc ch s dng t, ng thi qun l t nng nghip m bo an ton lng thc quc gia, ph hp vi tin trnh cng nghip ho, hin i ho t nc, Lut t ai 2003 quy nh phn chia qu t thnh 3 nhm: nhm t nng nghip, nhm t phi nng nghip, nhm t cha s dng. Trong mi nhm t c phn thnh nhiu loi t c th v c quy nh qun l s dng theo tng loi t nhm to iu kin cho vic qun l v m ca Nh nc, thun li cho ngi s dng ch ng chuyn i c cu cy trng, chuyn dch c cu kinh t. -Hn mc giao t, hn mc nhn chuyn nhng quyn s dng t nng nghip: Sa i v hn mc s dng t nng nghip: Lut t ai 2003 quy nh hn mc giao t nng nghip khng thu tin s ng t, nu vt hn mc giao t phi chuyn sang thu t, tr din tch t thu, t nhn chuyn nhng, t c tha k, tng cho. m bo cng bng ng thi khuyn khch kt hp trng trt, nui thu sn, sn xut mui, Lut t ai 2003 cng quy nh hn mc giao t trong trng hp h gia nh, c nhn s dng nhiu loi t (t trng cy hng nm, t trng cy lu nm, t rng sn xut, t nui trng thu sn, t lm mui). Quy nh v hn mc nhn chuyn nhng quyn s ng t nng nghip: Lut t ai 2003 giao cho Chnh ph trnh U ban Thng v Quc hi quy nh hn mc nhn chuyn nhng quyn s dng t nng nghip ph hp vi tin trnh cng nghip ho, hin i ho t nc v iu kin kinh t - x hi ca tng vng. t (vn, ao): Lut t ai 2003 quy nh t , vn, ao trn cng mt tha t thuc khu dn c nng thn, ph hp vi quy hoch xy dng c xc nh l t khng phi l t nng nghip; t , t trong khun vin nh thuc khu dn c th, ph hp vi quy hoch xy dng c xc nh l t . Lut t ai 2003 b sung quy nh c th v xc nh din tch t i vi cc trng hp tha t m c vn, ao (trng hp t m c khun vin xung quanh nh c hnh thnh trc ngy 18 thng 12 nm 1980 v t ngy 18 thng 12 nm 1980 n trc ngy Lut ny c hiu lc thi hnh). t khu cng ngh cao, khu kinh t (c ch giao li t): Lut t ai 2003 quy nh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t mt ln cho Ban qun l khu cng ngh cao, khu kinh t, Ban qun l c giao li t, cho thu t cho ngi u t vo Khu cng ngh cao, khu kinh t nhm to iu kin thun li thu ht u t. Vn i mi th t. Quyn v ngha v ca ngi s dng t
V la chn hnh thc giao t, thu t: Lut t ai 2003 quy nh i vi t chc kinh t, h gia nh, c nhn c la chn hnh thc giao t c thu tin s dng t hoc thu t nhm to iu kin thun li cho t chc, h gia nh, c nhn ch ng trong s dng t, huy ng ngun thu ngn sch t qu t v to thun li cho pht trin th trng bt ng sn. -Lut t ai 2003 b sung quyn tng cho quyn s dng t; m rng i tng c xy dng, kinh doanh nh (k c t chc, c nhn nc ngoi). Vn i mi th nm: Th tc hnh chnh trong qun l v s dng t Lut t ai 2003 dnh mt chng quy nh v cc th tc hnh chnh trong qun l v s dng t theo c ch "mt ca", th tc h s n gin, thi gian thc hin cc th tc khng ko di nhm p ng yu cu v ci cch hnh chnh theo tinh thn ch o ca Chnh ph. Vn i mi th su. X l vi phm xc nh r trch nhim ca Ch tch U ban nhn dn cc cp trong vic pht hin, ngn chn v x l vi phm php lut v qun l v s dng t ai, ng thi nhm to iu kin thun li cho ngi dn cc quyn v s dng t, ngn chn v x l tnh trng cn b qun l t ai khng thc hin ng chc trch, gy phin h, nhng nhiu cho ngi s dng t khi thc hin cc th tc hnh chnh. Lut t ai 2003 quy nh v trch nhim ca Ch tch U ban nhn dn cc cp nh sau: -Ch tch U ban nhn dn cc cp c trch nhim pht hin, ngn chn v x l kp thi nhng vi phm php lut v qun l v s dng t ti a phng. Ch tch U ban nhn dn cp x c trch nhim pht hin v ngn chn kp thi vic chuyn quyn s dng t tri php, chuyn mc ch s dng t tri php; pht hin v p dng cc bin php ngn chn kp thi vic xy dng cc cng trnh trn t ln chim, buc ngi c hnh vi vi phm khi phc li tnh trng ca t trc khi vi phm. ng thi, Lut t ai 2003 cn quy nh x l trch nhim ca th trng, cng chc, vin chc thuc c quan qun l t ai v cn b a chnh cp x trong vic vi phm trnh t thc hin cc th tc hnh chnh. Nh vy, trong cc vn i mi ca Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993 vn i mi v ni dung qun l nh nc v t ai l ln nht. Lut t ai ln ny sa i, b sung cc ni dung qun l nh nc v t ai cho y v hon thin hn.
Sau mt giai on i mi, nn kinh t ca chng ta pht trin rt nhanh, t nc ta bt u chuyn sang mt thi k mi - tin vo cng nghip ho, hin i ho t nc. khc phc nhng tn ti ca Lut t ai 1993, ng thi to hnh lang php l iu chnh cc quan h v t ai trong thi k bt u cng nghip ho, hin i ho t nc, ti k hp th 4, Kho Xi, Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua Lut t ai ln th ba vo ngy 26 thng 11 nm 2003 - l Lut t ai 2003. Lut t ai 2003 gm 146 iu, chia thnh 7 chng nh sau: -Chng 1 (15 iu): Nhng quy nh chung; -Chng 2 (50 iu): Quyn ca Nh nc i vi t ai v qun l nh nc v t ai; Chng 3 (39 iu): Ch s dng cc loi t; Chng 4 (17 iu): Quyn v ngha v ca ngi s dng t; Chng 5 (lo iu): Th tc hnh chnh v qun l v s dng t; -Chng 6 (14 iu): Thanh tra, gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v x l vi phm php lut v t ai; -Chng 7 (2 iu): iu khon thi hnh. Lut t ai 2003 chi tit ho, chun li v b sung mt s ni dung qun l nh nc v t ai so vi Lut t ai 1993. Ti Khon 2, iu 6, Lut ny quy nh 13 ni dung qun l nh nc v t ai nh sau: 1- Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn ; 2- Xc nh a gii hnh chnh, lp v qun l h s a gii hnh chnh, lp bn hnh chnh; 3Kho st, o c, nh gi, phn hng t; lp bn a chnh, bn hin trng s dng t v bn quy hoch s dng t; 4- Qun l quy hoch, k hoch s dng t; 5- Qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t, 'chuyn mc ch s dng t; 6-ng k quyn s dng t, lp v qun l h s a chnh, cp giy chng nhn quyn s dng t; 7- Thng k, kim K t ai; 8- Qun l ti chnh vt ai; 9- Qun l v pht trin th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn; 10-l
11- Thanh tra, kim tra vic chp hnh cc quy nh ca php lut v t ai v x l vi phm php lut v t ai; 12- Gii quyt tranh chp v t ai; gii quyt khiu ni, t co cc vi phm trong vic qun l v s dng t ai; 13- Qun l cc hot ng dch v cng v t ai. 2.2.2. H thng c quan chuyn mn qun l nh nc v t ai nc ta t nm 1945 n nay Cng vi lch s pht trin t nc, lch s pht trin ca ngnh qun l t ai nc ta tri qua nhiu thay i cho ph hp vi tng giai on pht trin c th ca t nc. Tn ca h thng c quan chuyn mn qun l t ai cng thay i theo qu trnh pht trin ca ngnh. C th nh sau: T nm 1945 n nm 1960: Ngnh a chnh; T nm 1960 n nm 1994: Ngnh Qun l rung t; T nm 1994 n nm 2002: Ngnh a chnh; T nm 2002 n nay: Ngnh Qun l t ai. Tuy tn ca ngnh c s thay i theo tng giai on lch s ca t nc nhng nhim v c bn vn l gip Nh nc qun l ton b t ai trong c nc C th chia s pht trin ca h thng c quan qun l nh nc v t ai t nm 1945 n nay thnh 4 giai on nh sau: Giai on t nm 1945 n nm 1979: Cha c ring ngnh qun l t ai; Giai on t nm 1979 n nm 1994: C ring ngnh qun l t ai trung ng nhng a phng th cha hon ton tch ring; Giai on t nm 1994 n nm 2002: C ring ngnh qun l t ai t trung ng xung a phng; Giai on t nm 2002 n nay: Ngnh qun l t ai nm trong B Ti nguyn v Mi trng. 2.2.2.1. H thng c quan chuyn mn qun l nh nc v t ai nc ta khi cha c ring ngnh qun l t ai (t nm 1945 n 0811-1979) Cch mng Thng Tm thnh cng, nc Vit Nam Dn ch cng ho c thnh lp Ngnh a chnh c duy tr bo v ch s hu rung t v thu thuin th. Trong nhng nm khng chin chng Php, ngnh a chnh c mt s thay i v chuyn dn sang nhim v thu thu rung t l chnh. S thay i ny c th tm lc nh sau:
Ngy 2 thng 2 nm 1947: Trong hon cnh khng chin, cc Ty a chnh m chnh quyn cch mng tip qun t thi Php c st nhp vo B Canh nng [9]. Ngy 18 thng 6 nm 1949: Ngnh a chnh st nhp vi ngnh cng sn trc thu thnh Nha Cng sn trc thu a chnh thuc B Ti chnh. Ton b cn b a chnh c huy ng thu thu nng nghip [43]. Ngy 13 thng 7 nm 1951 , theo Sc lnh s 401SL: Ngnh a chnh chnh thc hot ng theo chuyn ngnh. C th ni, y l mc nh du ngnh a chnh chnh thc hot ng theo chuyn ngnh vi chc nng ring [9]. Ngy 3 thng 7 nm 1958, Chnh ph ban hnh Ch th s 334/TTg Cho t; lp h thng a chnh trong B Ti chnh v U ban nhn dn cc cp. Nhim v ca ngnh a chnh lc ny l t chc o c, lp bn gii tha v s sch a chnh nm din tch rung t, phc v vic k hoch ho v hp tc ho nng nghip., tnh thu rung t, xy dng th... [9]. Ngy 9 thng 12 nm 1960, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 70-CP quy nh nhim v, t chc ngnh qun l rung t (sau y gi tt l Ngh nh s 70-CP nm 1960) [43]. Ngh nh ny quy nh: Chuyn ngnh a chnh t B Ti chnh sang B Nng nghip v i tn l ngnh qun l rung t. C quan qun l rung t c nhim v gip B Nng nghip qun l vic m mang, s dng v ci to rung t trong nng nghip. C th l: -T chc cng tc o c, lp cc loi bn v ti liu v rung t dng trong nng nghip, -Thng K din tch, phn loi rung t dng trong nng nghip; -Tin hnh vic qun l rung t. Tip theo, ngy 11 thng 3 nm 1961, B Nng nghip v B Ni v ban hnh Thng t lin b s 01 -TT/LB v vic quy nh tm thi t chc qun l rung t a phng [43]. Theo , c cu t chc ca ngnh qun l rung t gm: trung ng: c V Qun l rung t thuc B Nng nghip ; cp tnh: c Phng Qun l rung t thuc Ty Nng nghip ; - cp huyn: c b phn Qun l rung t thuc Phng (Ban) Nng nghip; - cp x: c cn b qun l rung t. Cn c vo Ngh nh s 70-CP nm 1960; ngy 16 thng 3 nm 1961, B Nng nghip ban hnh Ch th s 16/NN-CT quy nh nhim v cng tc qun l rung t a phng [43]. Theo , phm vi hot ng ca cc c quan qun l rung t thuc h thng ngnh nng nghip ch o gm cc rung t dng trong nng nghip. C th l cc loi t, rung ang
canh tc; cc loi t trng cy cng nghip, cy n qu, t vn v cc t th c xen ln vi t nng nghip; cc loi t hoang, i hoang c kh nng trng trt hoc chn nui; cc ng c, cc vng chn nui; cc h, ao xen ln vi rung t nng nghip. ng thi, Ch th ny quy nh nhim v v quyn hn trong qun l rung t ca c quan cc cp a phng nh sau: i vi cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng: -iu tra, o c v tng hp, xc minh cc kt quiu tra, o c ca cc huyn, xy dng v chnh l bn rung t nng nghip; -Tng hp, xc minh v qun l cc s liu thng K din tch rung t, cc s liu v phn loi t; -Qun l vic thi hnh cc lut l, th l chnh sch v qun l rung t; Hng dn, kim tra vic thc hin cc cng tc nghip v v vic thi hnh cc lut l th l, chnh sch qun l rung t cc huyn, x. i vi cc huyn, cc chu: -iu tra, o c v tng hp, xc minh cc kt quiu tra, o c ca cc x, xy dng v chnh l bn rung t nng nghip; -Thm tra v xt duyt cc bn gii tha, s a b, thng K ca cc x; - Tng hp, xc minh v qun l cc s liu thng K din tch rung t, cc s liu v phn loi t; -Qun l vic thi hnh cc lut l, th l chnh sch v qun l rung t. i vi cc x: -iu tra, o c, xy dng cc bn gii tha v s a b, s liu thng K v rung t, chnh l bn , s a b v s thng k. -Qun l cc s liu thng K din tch rung t, cc s liu v phn loi t; - Qun l vic thi hnh cc lut l, th l chnh sch v qun l rung t. Nh vy, c th ni bt u t Ngh nh s 70-CP nm 1960, ngnh qun l t ai chnh thc hot ng tng i c lp (vi tn lc ny l qun l rung t), c nhim v v quyn hn c th, nhng giai on ny chng ta mi ch tp trung vo qun l t nng nghip l chnh. Sau 5 nm hot ng, n nm 1965, V Qun l rung t c tch ra lm hai b phn l: Cc iu tra -o c bn v V Qun l rung t. Nm 1967, hai t chc trn li c sp nhp lm mt thnh V Qun l rung t v Quy hoch vng sn xut nng nghip. Nm 1972, nhim v quy hoch c giao cho Vin Thit k quy hoch nng nghip v ti thnh lp V Qun l rung t.
Qua nhiu ln thay i t chc, nhim v qun l rung t c b sung nhng ch yu vn l: qun l, s dng, m mang, ci to t nng nghip vi y tnh cht: hnh chnh, php ch, kinh t, khoa hc k thut, vn ng qun chng. Mc d nhim v ca ngnh c giao ngy cng nng, cng i su vo nghip v qun l Nh nc v t ai nhng t chc ngnh cha c tng cng, khng n nh, c s php l ca vic qun l t ai cha c xc lp... nn hn ch rt nhiu hiu qu v hot ng ca ngnh (Nguyn c Kh, 2003). Trc tnh hnh , ngy 11 thng 6 nm 1972, U ban Nng nghip trung ng ban hnh Quyt nh s 201-NN/TC/Q quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v t chc b my ca V Qun l rung t [43]. y l vn bn u tin quy nh v t chc b my qun l rung t trung ng. Theo Quyt nh ny, V Qun l rung t c t chc thnh cc t sau: T Bn v o c; T Nghip v qun l; T K thut ci to v bo v t; T Php ch tng hp; T Hnh chnh qun tr. V Qun l rung t c nhim v, quyn hn nh sau: -Gip U ban Nng nghip trung ng trong vic nghin cu t chc v ch qun l rung t t trung ng n c s, bo m qun l cht ch rung t trn cc mt din tch, mu m v s dng t theo ng phng hng, nhim v v chnh sch ch ca Nh nc. -T chc vic theo di nm tnh hnh bin ng v t ai cc ni; pht hin kp thi nhng vic lm c hi n. din tch, mu m t ai v tri vi phng hng s dng t v c bin php ngn chn kp thi. -Nghin cu nhng chnh sch v ch qun l t, nhm thc y vic s dng hp l t ai, tng cng bi dng, ci to t, ng thi ngn chn nhng hnh ng c hi n din tch, nng sut v mu m ca t. -Hng dn vic t chc qun l rung t t c s, ch o nghip v chuyn mn v qun l rung t t trung ng n a phng vo n np, vo ch . Tham gia vic phn vng v quy hoch nng nghip, nht l trong vic phn b v s dng t ai. Sau khi quy hoch c xt duyt, phi qun l cht ch vic s dng t theo quy hoch.
-Gip U ban Nng nghip trung ng trong vic xt yu cu ca cc a phng, cc n v c s v s dng t ai; xt nhng v tranh chp v t ai, hoc vi phm v ch nguyn tc s dng rung t. -T chc vic kim tra, tin hnh kim tra nh k v bt thng v vic qun l v s dng t i vi cc a phng v cc n v c s, c th pht hin kp thi nhng s h trong vic thc hin ch v nguyn tc s dng t, ra bin php sa cha. -c rt kinh nghim v t chc, chuyn mn, v nghip v qun l rung t, bi dng v o to cn b qun l rung t, m bo yu cu a nhanh vic qun l rung t vo ch cht ch. Nh vy ty, mc d c quan qun l t ai trung ng vn nm trong B Nng nghip nhng c quy nh r v t chc b my, v nhim v, quyn hn trong hot ng. Tng t, giai on ny c quan qun l t ai cc a phng cng nm chung trong ngnh nng nghip v cha c quy nh v t chc, v nhim v, quyn hn nn hiu qu hot ng khng cao. n ngy 5 thng 9 nm 1978, B Nng nghip mi ban hnh hai thng t sau: Thng t s 07NN-TCCB/TT v chc nng, nhim v, quyn hn, trch nhim v t chc b my qun l nng nghip cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng; trong c quy nh v Phng Qun l rung t [43]. Thng t s 06NN-TCCB/TT v chc nng, nhim v, quyn hn, trch nhim v t chc b my qun l Ban Nng nghip huyn; trong c quy nh v T Quy hoch v Qun l rung t [43]. 2.2.2.2. H thng c quan chuyn mn qun l nh nc v t ai nc ta theo Tng cc Qun l rung t (t 09-11-1979 trn 21-021994) Vic bung lng qun l rung t pht sinh nhiu hin tng tiu cc nh hng khng tt n sn xut v quan h rung t x hi ch ngha nng thn. Cn c vo Ngh quyt s 548-NQ/QHK6 ngy 24 thng 5 nm 1979 ca U ban Thng v Quc hi ph chun vic thnh lp Tng cc Qun l rung t trc thuc Hi ng Chnh ph; cn c vo Ngh quyt ca Hi ng Chnh ph trong phin hp Hi ngh Thng v Hi ng Chnh ph ngy 21 thng 12 nm 1978; ngy 9 thng 11 nm 1979.Hi ng Chnh ph ban hnh Ngh nh s 404-CP v chc nng, nhim v v t chc ca Tng cc qun l rung t (sau y gi tt l
Ngh nh s 404-CP nm 1979 [44]. Ti iu 1 Ngh nh ny nu r: "Tng cc Qun l rung t l c quan trc thuc Hi ng Chnh ph, c trch nhim gip Hi ng Chnh ph thng nht qun l nh nc i vi ton b rung t trn lnh th c nc, nhm pht trin sn xut, bo v t ai, bo v mi trng, s dng tit kim, hp l v c hiu qu cao i vi cc loi t ". Theo iu 1 v iu 4, Ngh nh s 404-CP nm 1979, h thng t chc ca Tng cc Qun l rung t gm 4 cp nh sau: - trung ng: c Tng cc Qun l rung t thuc Hi ng Chnh ph; - cp tnh: c Ban Qun l rung t trc thuc U ban nhn dn; - cp huyn: Phng Qun l rung t trc thuc Vn phng U ban nhn dn; - cp x: c cn b qun l rung t chuyn trch do U ban nhn dn phn cng. C th tm tt chc nng, nhim v, t chc ca ngnh qun l rung t t nm 1979 n nm 1993 c quy nh theo Ngh nh s 404-CP nm 1979 nh sau: * trung ng: Tng cc Qun l rung t thuc Hi ng Chnh ph, c nhim v, quyn hn quy nh ti iu 2 Ngh nh s 404-CP nm 1979 nh sau: - iu tra, o c, lp v gi bn a chnh. -Tham gia xp loi rung t, phn b t, xy dng, xt duyt cc quy hoch s dng t. -Lp s a chnh, gi v chu trch nhim ng k s, cp giy chng nhn quyn s dng t. -Lu tr ti liu v rung t, cung cp nhng t liu cn thit v gip vic gii quyt nhng tranh chp v rung t, gip vic x l cc v vi phm php lut v rung t -Hng dn thi hnh php lut v qun l rung t. - Thanh tra vic chp hnh php lut v qun l rung t. -o to bi dng cn b ngnh qun l rung t. -Gip Chnh ph nm tnh hnh rung t, kin ngh cc bin php cn thit m bo vic qun l rung t theo ng php lut. Nghin cu trnh Hi ng Chnh ph ban hnh hoc Tng cc ban hnh trong phm vi quyn hn c giao, cc chnh sch, ch , th l v qun l rung t; t chc cho thc hin chnh sch, ch , th ly. - thi hnh php lut v cc ngh nh, ngh quyt, quyt nh, thng t, ch th ca Hi ng Chnh ph, trong phm vi quyn hn ca mnh, Tng cc trng Tng cc Qun l rung t ra nhng thng t, quyt nh v kim tra cc ngnh, cc cp thi hnh nhng thng t, quyt nh .
-Qun l t chc, cn b, bin ch, ti sn, ti chnh ca Tng cc theo ch chung ca Nh nc. -Chu trch nhim gip Hi ng B trng thng nht qun l nh nc i vi ton b rung t trn lnh th ca c nc nhm pht trin sn xut, bo v t ai, bo v mi trng, s dng tit kim, hp l v c hiu qu cao cc loi t. Tng cc Qun l rung t kt hp vi cc ngnh khc trung ng thc hin cc ni dung qun l nh nc v t ai. Theo iu 2, Ngh nh s 404-CP nm 1979, c cu t chc ca Tng cc Qun l rung t gm 4 n v sau: -Vn phng; V Bn t; V ng k thng K t; -Ban Thanh tra; -Trng o to v bi dng cn b Qun l rung t (trc l Trng Trung hc Qun l rung t ca B Nng nghip). * cp tnh: iu 5, Ngh nh s 404-CP nm 1979 quy nh Ban Qun l rung t l c quan chuyn mn ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng chu s lnh o trc tip, ton din ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; ng thi chu s ch o thng nht v chuyn mn, nghip v ca Tng cc Qun l rung t. Ban Qun l rung t c trch nhim gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng nhng vic sau: -Ch o cc n v cp huyn (huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh) iu tra, o c, lp v qun l bn a chnh; xt duyt cc kt qu iu tra, o c ca cc huyn, cc n v trong tnh; phi hp vi cc ngnh hu quan xy dng cc loi bn , ti liu v rung t ca tnh phc v cho cng tc qun l v s dng t. - Tham gia vo vic xp loi rung t, vo vic xy dng v xt duyt quy hoch s dng t. -Hng dn cc n v cp huyn (huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh) lp v s dng s a chnh, qun l cc bin ng v rung t, ng k t, gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trong vic xt cp giy chng nhn quyn s dng t theo-phn cp. -Lu gi ti liu v rung t, cung cp nhng ti liu cn thit v gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng giai quyt nhng tranh chp v rung t gip vic x l cc v vi phm php lut v rung t.
-Hng dn vic thi hnh php lut v rung t. - Thanh tra vic chp hnh php lut v rung t. -Cn c vo s phn cng trch nhim m t chc vic o to, bi dng cn b qun l rung t. -Gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng nm tnh hnh rung t, kin ngh cc bin php cn thit qun l rung t theo ng php lut. * cp huyn: iu 6, Ngh nh s 404-CP nm 1979 quy nh Phng Qun l rung t cp huyn nm trong Vn phng U ban nhn dn cp huyn, chu s lnh o trc tip, ton din ca U ban nhn dn cp huyn; ng thi chu s ch o v mt chuyn mn, nghip v ca Ban Qun l rung t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Phng Qun l rung t c trch nhim gip U ban nhn dn cp huyn thc hin chc nng qun l nh nc i vi ton b rung t trong a phng mnh. Chc nng, nhim v ca Phng Qun l rung t cp huyn nh sau: T chc iu tra c bn v t ai nh: o c, lp bn a chnh, bn cao; iu tra xy dng bn th nhng, nng ho; iu tra xy dng s t n gin. - Cng cc c quan hu quan t chc vic phn loi rung t, xy dng quy hoch s dng t ai, tham gia quy hoch nng nghip, lm nghip... ca huyn, theo di, kim tra, n c vic thc hin quy hoch t ai. -Hng dn cc n v cp x (x, phng, th trn) lp v s dng s a chnh tin hnh ng k rung t v qun l thng xuyn trn cc mt: hnh th, kch thc cc tha rung; mu m ca rung t; mc ch s dng rung t; quyn qun l, s dng rung t; chnh l bn , vo s, cha s v cc bin ng rung t khi cc bin ng y c cp c thm quyn xt duyt. -T chc vic lu gi ti liu rung t theo phn cp; kim tra, xut kin cc c quan c thm quyn gii quyt tranh chp, khiu ni v rung t. - Thanh tra, kim tra vic qun l v s dng rung t ca cc n v v c nhn trn lnh th ca huyn. Bi dng nghip v cho cn b qun l rung t cp x.
-Cn c vo nhng quy nh ca Nh nc v tnh hnh c th ca a phng hng dn vic thi hnh php lut v qun l rung t trong huyn. * cp x: iu 7, Ngh nh s 404-CP nm 1979 quy nh mi n v cp x c mt cn b gip U ban nhn dn lm cc vic sau y: Cng vi cp huyn hoc cp tnh iu tra, o c nm s lng, cht lng rung t ca x, phng, th trn. Cng vi cp huyn v hp tc x xy dng cc quy hoch, k hoch s dng, bo v, ci to t, kim tra, n c thc hin cc quy hoch, k hoch ny. -Lp s a chnh, gi v chu trch nhim ng k, vo s a chnh, lm th tc chuyn dch rung t khi c php ca c quan cp c thm quyn, t chc thc hin vic ng k thng K t. -Lu gi v cung cp cc ti liu, s liu rung t cc cp, cc ngnh s dng. -Thng xuyn tuyn truyn ph bin cc chnh sch v ch qun l rung t mi ngi thc hin. -Kim tra vic s dng rung t, pht hin kp thi cc trng hp vi phm php lut rung t; xut kin gii quyt nhng v vi phm php lut rung t, nhng v tranh chp, khiu t v rung t. -Nm tnh hnh rung t, qun l cht ch cc bin ng rung t theo ng php lut. C th ni, Ngh nh s 404-CP nm 1979 ca Chnh ph nh du mt bc ngot lch s trong b my ngnh qun l t ai ca nc ta. T ngnh qun l t ai tr thnh mt ngnh c lp cp trung ng khng trc thuc B no, m do Hi ng Chnh ph qun l trc tip; cp tnh khng trc thuc Ty no m do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trc tip qun l. Tuy nhin, theo Ngh nh ny c quan qun l t ai cc n v cp huyn cha c c lp v tng ng vi mt Phng nh ngnh khc m ch l mt b phn nm trong Vn phng U ban nhn dn. Mt khc, ngnh vn mang tn l "Qun l rung t" tc l ch yu tp trung vo i tng l t nng nghip. Vic tch ring ngnh qun l t ai v thnh lp h thng qun l t ai ring bit l nhm qun l thng nht ton b t nng nghip to iu kin cho sn xut pht trin, bo v t ai, bo v ti nguyn mi trng, s dng t tit kim, hiu qu. 2.2.2.3. H thng c quan chuyn mn qun l t ai nc ta theo Tng cc a chnh (t 22-2-/994 n 4-8-2002)
2.2.2.3.1. C quan chuyn mn qun l t ai trung ng giai on 1994-2002 Ngy 22 thng 2 nm 1994, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 12-CP v vic thnh lp Tng cc a chnh. Ti iu 1, Ngh nh ny quy nh "Thnh lp Tng cc a chnh trn c s hp nht v t chc ti Tng cc Qun l rung t v Cc o c Bn nh nc ". "Tng cc a chnh bt u hot ng t ngy 1 thng 5 nm 1994" [44]. Ngy 23 thng 4 nm 1994, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 34-CP quy nh v chc nng, nhim v, quyn hn v t chc b my ca Tng cc a chnh (gi tt l Ngh nh s 34-CP nm 1994) [44]. Ngh nh s 34-CP nm 1994 quy nh: Tng cc a chnh l c quan thuc Chnh ph thc hin chc nng qun l nh nc v t ai v o c - bn trn phm vi c nc (iu l). cp tnh c S a chnh trc thuc U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. cp huyn c Phng a chnh trc thuc U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh. cp x c cn b a chnh thuc U ban nhn dn x, phng, th trn (iu 5). * Nhim v v quyn hn ca Tng cc a chnh c quy nh ti iu 2, Ngh nh s 34-CP nm 1994 nh sau: -Xy dng trnh Chnh ph chin lc, quy hoch, k hoch s dng t, cc d n lut, php lnh, chng trnh, chnh sch, ch v qun l, s dng t ai v o c bn v t chc thc hin sau khi c ph duyt. -T chc thm nh trc khi cc B, cc c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trnh Chnh ph quy hoch, k hoch s dng t ai; trnh Chnh ph vic giao t, cho thu t, thu hi t thuc thm quyn ca Chnh ph. - Ban hnh cc quy nh v tiu chun, quy phm, quy trnh, nh mc kinh t - k thut thuc ngnh a chnh; ban hnh cc quyt nh, thng t, ch th ch o, hng dn, kim tra cc ngnh, cc a phng, cc t chc v cng dn thc hin qun l s dng t ai v o c - bn theo ng php lut. T chc thc hin vic iu tra, kho st, o c, nh gi v phn hng t, lp bn , h s a chnh, vic ng k t, thng K v kim K t theo nh k, cp giy chng nhn quyn s dng t, giao t, cho thu t v thu hi t. T chc thc hin vic xy dng v qun l h thng ta , cao trng lc cc hng, bay chp nh a hnh, thnh lp v xut bn cc loi bn a hnh t lin v y bin, bn hnh chnh, bn a l v
cc loi bn khc; thm nh v cp giy php trin khai v cc phng n o c - bn theo phn cp ca Chnh ph; phi hp vi cc c quan hu quan thc hin vic phn vch lp bn a gii quc gia. Qun l v ch o cng tc nghin cu khoa hc - cng ngh v qun l t ai v o c - bn v hp tc quc t thuc lnh vc a chnh. -Qun l vic thu thp, x l thng tin, lu tr d liu a chnh, bao gm cc t liu c bn v t ai, o c - bn v phim nh hng khng -v tr v t ai. - Qun l cng tc t chc, vin chc thuc ngnh a chnh, xy dng v ban hnh chc nng tiu chun vin chc ngnh a chnh, o to bi dng cn b ngnh a chnh theo quy nh ca Chnh ph. T chc v ch o cng tc iu tra, thanh tra vic chp hnh php lut v qun l s dng t ai v o c - bn ; gii quyt theo thm quyn cc tranh chp v khiu ni, t co vic vi phm v qun l, s dng t ai. Qun l cc doanh nghip trc thuc Tng cc theo quy nh ca Chnh ph. * C cu t chc ca Tng cc a chnh c quy nh ti iu 3, Ngh nh s 34-CP nm 1994 nh sau: Cc t chc gip Tng cc trng thc hin chc nng qun l nh nc: -Vn phng Tng cc (c c s 2 thnh ph H Ch Minh); V K hoch - Ti chnh (lm c nhim v quy hoch); V T chc cn b; V Khoa hc v Hp tc quc t; - Thanh tra Tng cc; -V ng k - Thng k; -Vo c - Bn . Cc n v s nghip: Vin Khoa hc v Cng ngha chnh; Vin iu tra quy hoch t ai; - Trung tm a gii quc gia; -Trung tm Thng tin - Lu tr t liu a chnh; Trng Trung hc a chnh I; Trng Trung hc a chnh II; Trng Trung hc a chnh III.
xc nh r chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan qun l t ai cc cp a phng; ng thi to hnh lang php l cho b my ny hot ng, theo quy nh ca Ngh nh s 34-CP nm 1994, Tng cc a chnh ban hnh Thng t s 470 TT/C ngy 18 thng 7 nm 1994 quy nh v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca c quan ngnh a chnh cc cp a phng (sau y gi tt l Thng t s 470 TTIC nm 1994) [44]. Theo Thng t ny, S a chnh cp tnh, Phng a chnh cp huyn v cn b a chnh cp x c chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc nh sau: 2.2.2.3.2. C quan chuyn mn qun l t ai cp tnh giai on 19942002 Chc nng ca S a chnh: C quan a chnh cp tnh giai on ny l cc S a chnh hoc S a chnh - Nh t (sau y gi chung l S a chnh). S a chnh l c quan chuyn mn gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng thc hin chc nng qun l nh nc v t ai v o c - bn a phng v chu s ch o, hng dn kim tra ca Tng cc a chnh v chuyn mn nghip v. Nhim v v quyn hn ca S a chnh: S a chnh c cc nhim v v quyn hn sau: -Xy dng trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy hoch, k hoch s dng t ai, cc vn bn thc hin chnh sch, ch qun l, s dng t ai, o c - bn v t chc thc hin sau khi c ph duyt. T chc thm nh v trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cc vn bn ca U ban nhn dn thnh ph, huyn, qun, th x, cc S, Ban, ngnh thuc tnh v quy hoch, k hoch s dng t ai. -Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t cho thu t, thu hi t thuc thm quyn ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng v t chc thc hin sau khi c ph duyt. -T chc vic thc hin iu tra, kho st, o c, nh gi v phn hng t, lp bn v h s a chnh, vic ng k t, thng K v kim K t nh k theo quy nh, quy phm k thut c ban hnh. -Lm th tc trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh chuyn nhng quyn s dng t th, cp giy chng nhn quyn s dng t theo quyt nh giao t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng v ca Chnh ph.
-Ch o vic qun l tiu mc o c, mc a gii, t chc v ch o vic cp nht bn ; thm nh v cp giy php trin khai cc phng n o c bn theo phn cp. Qun l ch o v thc hin vic thu thp, x l thng tin, lu tr t liu a chnh bao gm cc t liu v t ai v o c - bn theo phn cp; nghin cu v ng dng cc thnh tu khoa hc - cng ngh tin tin v qun l t ai v o c - bn vo a phng. Qun l t chc thuc ngnh a chnh a phng, o to, bi dng cng chc, cn b a chnh theo quy nh ca Tng cc a chnh v U ban nhn dn cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng. -T chc v ch o cng tc kim tra, thanh tra vic chp hnh php lut v qun l s dng t ai v o c bn ; gii quyt theo thm quyn cc tranh chp, khiu ni, t co vi phm v qun l, s dng t ai; phi hp vi Ban T chc chnh quyn trnh Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt tranh chp a gii hnh chnh cp huyn, x (v tng ng). Gim c S a chnh kin ngh vi Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng nh ch vic thi hnh hoc bi b nhng vn bn sai tri ca cc t chc chuyn mn thuc U ban nhn dn cp tnh, ca U ban nhn dn v Ch tch U ban nhn dn cp di, nh ch vic thi hnh quyt nh sai tri ca Hi ng nhn dn cp di trc tip v ngh Hi ng nhn dn cp tnh bi b. * C cu t chc ca S a chnh S a chnh c Gim c S v 1 hoc 2 Ph gim c. Vic b nhim, min nhim, cch chc Gim c S a chnh do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh theo ngh ca Trng ban T chc chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc trung ng v c s tha thun bng vn bn ca Tng cc trng Tng cc a chnh. Ph gim c S a chnh do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh b nhim, min nhim, cch chc theo ngh ca Gim c S v Trng ban T chc chnh quyn cp tnh. Theo ngh ca Gim c S a chnh, Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh c cu t chc gip vic cho Gim c theo m hnh chung sau y: Phng T chc - Hnh chnh tng hp (lm c nhim v ti chnh);
Phng ng k - Thng K (lm c nhim v nh gi, phn hng, chuyn nhng, cp giy chng nhn quyn s dng t); Phng o c - Bn ; Phng K hoch - Ti chnh (lm c nhim v quy hoch, giao t); - Thanh tra S. Ty theo iu kin c th, cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng c th b tr khc v c cu t chc S a chnh, mt s S c th c cc phng chc nng khc. Cc c quan lu tr dch v v a chnh c thnh lp theo quy nh ca Chnh ph. Cn c vo iu kin c th, cc S a chnh cp tnh c th ngh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng thnh lp cc n v sn xut dch v trong phm vi chuyn mn nghip v a phng. Nhng n v ny c th l n v kinh doanh hoc phc v cng ch ty theo chc nng nhim v c Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thnh lp. 2.2.2.3.3. C quan chuyn mn qun l t ai cp huyn giai on 19942002 Tuy rng Nghinh s 34-CP nm 1994 quy nh c quan qun l t ai cp huyn, huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh) l Phng a chnh nhng thc t c quan ngnh a chnh cp huyn giai on ny c th l Phng a chnh hoc B phn a chnh nm trong cc phng khc (sau y gi chung l C quan qun l t ai cp huyn). C quan qun l t ai cp huyn l c quan chuyn mn gip U ban nhn dn cp huyn thc hin chc nng qun l nh nc v t ai v o c bn trn phm vi huyn, chu s ch o, hng dn, kim tra ca S a chnh v chuyn mn nghip v. * Chc nng ca C quan qun l t ai cp huyn: Phng a chnh l t chc chuyn mn gip U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh (sau y gi chung l cp huyn) thc hin chc nng qun l nh nc v t ai v o c bn trn phm vi huyn; chu s ch o, hng dn, kim tra ca S a chnh v mt chuyn mn nghip v. * Nhim v v quyn hn ca C quan qun l t ai cp huyn -Xy dng trnh U ban nhn dn cp huyn quy hoch, k hoch s dng t ai, cc vn bn hng dn, kim tra U ban nhn dn x, phng, th trn (sau y gi chung l cp x), cc t chc v cng dn thc hin ch , chnh sch v qun l, s dng t ai v o c - bn theo php lut.
T chc thm nh v trnh U ban nhn dn cp huyn cc vn bn ca U ban nhn dn cp x v quy hoch, k hoch s dng t ai. -Trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh vic giao t, cho thu t, thu hi t thuc thm quyn ca U ban nhn dn cp huyn; t chc thc hin giao t lm nh thuc khu dn c nng thn, giao t thc hin mc ch sn xut nng nghip, lm nghip cho h gia nh v c nhn theo quyt nh ca U ban nhn dn cp huyn. -Lm th tc trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh theo thm quyn c php lut quy nh vic chuyn i quyn s dng t ti th, chuyn nhng quyn s dng t ti nng thn. -Qun l v theo di s bin ng v din tch, loi t, ch s dng, chnh l cc ti liu v t ai, bn ph hp vi hin trng s dng t ca huyn; lp bo co thng k, kim K t theo nh k, tham gia vi cc c quan c lin quan trong vic hoch nh a gii hnh chnh cp x, qun l cc tiu mc o c, mc a gii thuc n v cp huyn. -Thu thp, qun l, lu tr t liu a chnh bao gm cc t liu v t ai v o c bn theo phn cp. -Qun l cng chc a chnh huyn v cn b a chnh x theo chc danh tiu chun, thc hin vic o to, bi dng cng chc v cn b a chnh theo k hoch ca Sa chnh v U ban nhn dn cp huyn. -T chc thc hin cng tc kim tra, thanh tra vic chp hnh php lut v qun l s dng t ai, o c - bn ca U ban nhn dn cp x, ca cc t chc, h gia nh v c nhn; thu thp ti liu gip U ban nhn dn cp huyn trong vic gii quyt tranh chp t ai theo thm quyn. i vi cc v vic vi phm php lut v qun l, s dng t ai ca U ban nhn dn cp x, ca cc t chc, h gia nh, c nhn th Trng phng a chnh bo co vi Ch tch U ban nhn dn cp huyn hoc kin ngh vi cc c quan c thm quyn x l kp thi. * C cu t chc Phng a chnh Phng a chnh c Trng phng, mt Ph phng v mt s nhn vin. Vic b nhim, min nhim, cch chc Trng phng do Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh theo tiu chun nghip v v c s tho thun bng vn bn ca Gim c S a chnh v Trng ban T chc chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc trung ng Vic b nhim, min nhim, cch chc Ph trng phng do Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh theo ngh ca Trng phng a chnh. Cn b thuc Phng a chnh phi c trnh trung cp tr ln thuc cc ngnh chuyn mn sau: qun l t ai, o c - bn , lut kinh t, nng ho
th nhng, trng trt. 2.2.2.3.4. Cn b a chnh cp x giai on 1994-2002 Ngy 21 thng 9 nm 1994, Tng cc Trng Tng cc a chnh ban hnh Quyt nh s 837 Q/TCCB quy nh tiu chun nghip v cn b a chnh x, phng, th trn [44]. Theo Quyt nh ny v Thng t s 470/TT-TCC nm 1994, cn b a chnh cp x c chc nng, nhim v nh sau: Chc nng ca cn b a chnh cp x: Cn b a chnh cp x l cn b chuyn mn gip U ban nhn dn cp x thc hin cng tc qun l nh nc v t ai v o c - bn trn phm vi cc n v cp x. Nhim v ca cn b a chnh cp x: Cn b a chnh cp x c nhim v c th nh sau: -Gip U ban nhn dn cp x thc hin vic qun l nh nc v t ai v o c bn trong phm vi x, chu s ch o, hng dn, kim tra v chuyn mn nghip v ca Phng a chnh cp huyn. -Trnh U ban nhn dn cp x k hoch t chc trin khai quy hoch, k hoch s dng t ai c ph duyt v theo di, kim tra vic thc hin. Lp vn bn U ban nhn dn cp x trnh U ban nhn dn cp huyn v giao t, cho thu t, thu hi t, cp giy chng nhn quyn s dng t cho h gia nh v c nhn theo thm quyn, cm mc trn thc a giao t cho h gia nh, c nhn s dng vo mc ch sn xut nng nghip, lm nghip, lm nh . -Lm th tc trnh U ban nhn dn cp x chuyn i quyn s dng t ti nng thn; thng k, kim K t theo nh k, lp bo co ln Phng a chnh v U ban nhn dn cp huyn. -Lp v qun l s a chnh, theo di s bin ng v din tch, loi t, ch s dng ng k vo s a chnh v chnh l bn cho ph hp vi hin trng s dng t cc n v cp x. -Thu thp, bo qun t liu a chnh bao gm cc vn bn t liu v t ai, o c - bn ; qun l cc tiu mc o c v tiu mc a gii. -Phi hp vi cc t chc kinh t, x hi a phng v cng dn gip U ban nhn dn cp x ho gii cc tranh chp t ai; tham gia gii quyt cc tranh chp a gii hnh chnh ca x; pht hin cc trng hp vi phm lut t ai, s dng t ai gy nhim mi trng, kin ngh vi U ban nhn dn cp x v cc c quan c thm quyn x l kp thi.
-Theo di tnh hnh qun l, s dng t ai v o c bn cp x, xut ch trng, bin php thc hin c hiu qu cng tc qun l, s dng t ai v o c bn cp x; bo co tnh hnh kt qu thc hin vic qun l, s dng t ai v o c bn ln U ban nhn dn cp x v Phng a chnh. -Phi hp cng tc vi cc t chc kinh t, x hi thuc cc n v cp x thc hin nhim v ca ngnh a phng. Vic b nhim, min nhim, cch chc cn b a chnh cp x do Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh theo ngh ca Ch tch U ban nhn dn cp x v Trng phng a chnh cp huyn. Tu theo s lng cng vic m mi n v cp x c th c mt hoc vi cn b a chnh. Giai on trc nm 2000 cha c bin ch cn b a chnh cp x, sau thc hin quy nh ca Chnh ph, mi n v cp x c bin ch mt cn b a chnh. 2.2.2.4. H thng c quan chuyn mn qun l t ai nc ta theo B Ti nguyn v Mi trng (t 05-8-2002 n nay) Cn c Ngh quyt s 02/2002/QH11 ngy 5 thng 8 nm 2002 ca Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam kha XI, k hp th nht quy nh danh sch cc b v c quan ngang b ca Chnh ph, trong c B Ti nguyn v Mi trng. Theo , B Ti nguyn v Mi trng c thnh lp trn c s hp nht v t chc li cc n v sau: Tng cc a chnh, Tng cc Kh tng Thu vn, Cc Mi trng (thuc B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng), Cc a cht v Khong sn Vit Nam, Vin a cht v Khong sn (thuc B Cng nghip), B phn Qun l ti nguyn nc thuc Cc Qun l ti nguyn nc v Cng trnh thu li (thuc B Nng nghip v Pht trin nng thn). Ngy 11 thng 11 nm 2002, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 9112002/N- CP quy nh v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti nguyn v Mi trng (sau y gi tt l Ngh nh 91/2002/N-CP). iu 1, Ngh nh 91/2002!N-CP khng nh: "B Ti nguyn v Mi trng t c quan ca Chnh ph thc hin chc nng qun l nh nc v ti nguyn t, ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, mi trng, kh tng thy vn, o c v bn trong phm vi c nc; qun l nh nc cc dch v cng v thc hin i din ch s hu phn vn ca Nh nc ti doanh nghip c vn nh nc trong lnh vc ti nguyn t, ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, mi trng, kh tng thy vn, o c v bn theo quy nh ca php lut ". Nh vy, t nm 2002 n nay, sau khi Quc hi quyt nh thnh lp B Ti nguyn v Mi trng ngnh qun l t ai ca nc ta nm trong B ny. Cn c vo v tr, chc nng ca B Ti nguyn v Mi trng, chng ta thy "qun l t ai" ch l mt chc nng ca B ny. V vy, t y v sau, khi trnh by v chc nng, nhim v quyn hn, c cu t chc b my ca c quan
Ti nguyn v Mi trng trung ng v a phng gio trnh ch cp n nhng g thuc ngnh qun l t ai. 2.2.2.4.1. C quan chuyn mn qun l t ai trung ng giai on 2002 n nay * Nhim v v quyn hn ca B Ti nguyn v Mi trng trong inh vc qun l t ai Ngoi nhng nhim v chung v chc nng, nhim v, quyn hn v c.cu t chc ca cc b v c quan ngang b c quy nh ti Ngh nh s 86/20021N-CP ngy 5 thng 11 nm 2002 ca Chnh ph, B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thc hin nhim v, quyn hn quy nh ti iu 2, Ngh nh s 91/20021N- CP nh sau: - Trnh Chnh ph cc d n lut, php lnh v cc vn bn quy phm php lut khc v ti nguyn t, o c v bn . -Trnh Chnh ph chin lc, quy hoch pht trin, k hoch di hn, 5 nm v hng nm v cc lnh vc ti nguyn t, o c v bn , cc cng trnh quan trng ca ngnh. -Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v cc tiu chun, quy trnh, quy phm, cc nh mc kinh t - k thut trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn thuc thm quyn. -T chc, ch o thc hin cc vn bn quy phm php lut v chin lc, quy hoch, k hoch sau khi c ph duyt v cc tiu chun, quy trnh, quy phm, cc nh mc kinh t - k thut ca ngnh; tuyn truyn, ph bin, gio dc php lut v thng tin v ti nguyn t, o c v bn . -Xy dng, trnh Chnh ph Chnh ph xem xt, trnh Quc hi quyt nh quy hoch, k hoch s dng t ai trong c nc. -Thm nh quy hoch, k hoch s dng t ai ca cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng v quy hoch, k hoch s dng t ai vo mc ch quc phng, an ninh ca B Quc phng, B Cng an trnh Chnh ph xt duyt. - Trnh Chnh ph quyt nh giao t, thu hi t trong cc trng hp thuc thm quyn ca Chnh ph. -Ch o vic thc hin cng tc iu tra, kho st, o c, nh gi, phn hng t v lp bn a chnh; hng dn v tng hp s liu thng k, kim K t ai, lp v qun l h s a chnh.
-Thng nht qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn quyn s dng t chuyn mc ch s dng t, ng k v cp giy chng nhn quyn s dng t. Hng dn U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trong vic thc hin cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca php lut. -Kim tra U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trong vic nh gi t theo khung gi v nguyn tc, phng php xc nh gi cc loi t do Chnh ph quy nh. -Thng nht qun l v hot ng o c v bn ; qun l cng tc o c v bn c bn, bn v bin gii quc gia v a gii hnh chnh; qun l h thng a danh trn bn , h thng quy chiu quc gia, h thng s liu gc o c quc gia, h thng im o c c s quc gia, h thng khng nh c bn v chuyn dng; cp v thu hi giy php hot ng o c v bn theo quy nh ca php lut. -Thnh lp, hiu chnh xut bn v pht hnh cc loi bn a hnh c bn, bn nn, bn hnh chnh; qun l vic cung cp thng tin, t liu v bo mt nh nc v h thng thng tin, t liu o c v bn . -Thm nh v kim tra vic thc hin cc d n u t thuc lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. -Thc hin hp tc quc t trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. -T chc v ch o thc hin k hoch nghin cu khoa hc, ng dng tin b khoa hc, cng ngh trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn . -Quyt nh cc ch trng, bin php c th v ch o vic thc hin c ch hot ng ca cc t chc dch v cng trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut; qun l v ch o hot ng i vi cc t chc s nghip thuc B. -Thc hin nhim v, quyn hn c th thuc quyn i din ch s hu phn vn ca Nh nc ti doanh nghip c vn nh nc trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn thuc B qun l theo quy nh ca php lut. -Qun l nh nc i vi cc hot ng ca hi v t chc phi Chnh ph trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. - Thanh tra, kim tra, gii quyt khiu ni, t co, chng tham nhng, tiu cc v x l cc vi phm php lut v ti nguyn t, o c v bn thuc thm quyn ca B.
-Qun l v t chc b my, bin ch, ch o thc hin ch tin lng v cc ch , chnh sch i ng, khen thng, k lut i vi cn b, cng chc, vin chc nh nc thuc phm vi qun l ca B; o to, bi dng v chuyn mn, nghip v i vi cn b, cng chc, vin chc trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn . * C cu t chc ca B Ti nguyn v Mi trng phc v chc nng qun l nh nc v t ai Theo iu 3, Ngh nh s 91/2002/N-CP, B Ti nguyn Mi trng c c cu t chc nh sau: -Cc t chc gip B trng thc hin chc nng qun l nh nc, gm c 16 t chc (lo v, 4 cc, thanh tra v vn phng). Ngy 14 thng 2 nm 2006, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 3 1 31Q-TTG v vic thnh lp V Thi ua-khen thng thuc B Ti nguyn v Mi trng. Nh vy n nay, c 17 t chc gip B trng thc hin chc nng qun l nh nc. Trong , c 11 t chc chuyn hoc c thc hin chc nng qun l nh nc v t ai, l: 1- V t ai; 2- V ng k v Thng Kt ai; 3- V Khoa hc - Cng ngh; 4- V K hoch - Ti chnh; 5- V Hp tc quc t; 6- V Php ch; 7- V T chc cn b; 8- V Thi ua - Khen thng; 9- Cc o c v Bn ; 10- Thanh tra; 11 - Vn phng. -Cc t chc s nghip thuc B Ti nguyn v Mi trng: bao gm cc trung tm, cc vin nghin cu, cc trng chuyn nghip, tp ch v bo. Ngay sau khi thnh lp B trng B Ti nguyn v Mi trng ch tr, phi hp vi B trng B Ni v xy dng phng n sp xp cc vin: Vin Nghin cu a cht v Khong sn Vit Nam, Vin Khoa hc a chnh, Vin Khoa hc Kh tng Thu vn v cc trng hin c thuc Tng cc a chnh, Tng cc Kh tng Thu vn, trnh Th tng Chnh ph quyt nh thnh 9 n v s nghip (gm 4 trung tm, 3 vin nghin cu, tp ch, bo) v cc trng chuyn nghip. Trong , c 6 t chc s
nghip v cc trng chuyn nghip (cao ng v trung cp) trc tip hoc c lin quan trc tip n s nghip qun l nh nc v t ai, l: 1- Trung tm iu tra quy hoch t ai; 2- Trung tm Vin thm; 3- Trung tm Thng tin; 4- Vin Khoa hc a chnh; 5- Bo Ti nguyn v Mi trng; 6- Tp ch Ti nguyn v Mi trng; 7- Cc trng cao ng v trung cp. -Cc doanh nghip thuc B Ti nguyn v Mi trng: Ngoi cc t chc thc hin chc nng qun l nh nc, cc n v s nghip, trong B Ti nguyn v Mi trng cn c 6 doanh nghip l cc cng ty, x nghip v nh xut bn. Trong , c 4 doanh nghip lin quan trc tip n lnh vc t ai, l: Cng ty o c nh v a hnh; Cng ty o c a chnh v Cng trnh; Cng ty Xut nhp khu v T vn, dch vo c bn ; -Nh xut bn Bn . Sau y gii thiu khi qut v chc nng ca mt s n v trong B Ti nguyn v Mi trng: -V t ai: V t ai l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng thc hin qun l nh nc v t ai trn cc mt chnh sch, php lut. -V ng k v Thng K t ai: V ng k v Thng K t ai l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng qun l nh nc v kho st, nh gi, phn hng t; quy hoch, k hoch s dng t; giao t, cho thu t, thu hi t; o c lp bn a chnh, bn hin trng s dng t, bn quy hoch s dng t; ng k v thng K t ai; thng tin v lu tr t liu v qun l t ai -V Khoa hc -Cng ngh: V Khoa hc - Cng ngh l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng qun l v ch o thc hin cc hot ng khoa hc v cng ngh thuc phm vi qun l ca B. -V K hoch -Ti chnh: V K hoch - Ti chnh l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng c chc nng gip B trng qun l v t chc thc hin cng tc k hoch, ti chnh, k ton, u t xy dng v thng K thuc phm vi qun l ca B. -V Hp tc quc t. V Hp tc quc t l t
chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng qun l, ch o thc hin v hp tc quc t thuc phm vi qun l ca B. -V Php ch: V Php ch l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng gip B trng thc hin vic qun l nh nc bng php lut; t chc thc hin cng tc xy dng php lut; thm nh, r sot, h thng ho vn bn quy phm php lut; ph bin, gio dc php lut; kim tra vic thc hin cc vn bn quy phm php lut thuc phm vi qun l nh nc ca B -V T chc cn b: V T chc cn b l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng c chc nng gip B trng xy dng chnh sch cn b theo chc nng, nhim v ca tng b phn trong phm vi qun l ca B v thc hin vic qun l, phn phi, o to bi dng cn b thuc B Ti nguyn v Mi trng theo chc nng nhim v c B trng giao. -V Thi ua -Khen thng: V Thi ua - Khen thng l v mi c thnh lp ngy 14 thng 2 nm 2006 theo Quyt nh s 313/2006/Q-TTg. Ngy 22 thng 3 nm 2006, B trng B Ti nguyn v Mi trng ban hnh Quyt nh s 292/Q- BTNMT v chc nng, nhim v, quyn hn ca V Thi ua - Khen thng. Theo , V Thi ua - Khen thng l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng qun l v ch o thc hin cng tc thi ua, khen thng, tuyn truyn, bo ch, xut bn, in, pht hnh, bo tn v bo tng thuc phm vi qun l ca B. -Thanh tra b: Thanh tra b l t chc ca B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng thanh tra, kim tra, gim st cc hot ng ca cc c quan t chc, c nhn c lin quan n qun l s dng ti nguyn mi trng, nghin cu x l cc vi phm php lut v qun l, s dng ti nguyn; gii quyt nhng tranh chp, khiu ni, t co trong phm vi qun l ca B. -Vn phng b: Vn phng b l c quan tng hp v phi hp cc hot ng trong B Ti nguyn v Mi trng theo yu cu ca B trng v t chc thc hin cc hot ng hnh chnh, qun l, vn phng c quan. Ngoi c s H Ni, Vn phng B Ti nguyn v Mi trng cn c c s 2 thnh ph H Ch Minh. -Cc o c v Bn : Cc o c v Bn l t chc trc thuc B Ti nguyn v Mi trng, c chc nng gip B trng thng nht qun l nh nc vo c v bn ; qun l hot ng o c v bn c bn; t chc trin khai cng tc o c v bn c bn trn t lin, vng tri, vng bin thuc quyn qun l v ti phn ca Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam.
-Vin Khoa hc a chnh: Vin Khoa hc a chnh gip B trng t chc qun l cng tc nghin cu khoa hc, cng ngh, qun l t ai v o c bn ; qun l v trin khai cc chng trnh ng dng cng ngh mi trong iu tra phn loi t, o c bn ca cc a phng. Trung tm iu tra quy hoch t ai: Trung tm iu tra quy hoch t ai gip B trng quy hoch cc loi t trn phm vi c nc, trn c siu tra phn loi lp cc loi bn . -Cc trng cao ng v trung hc: Bao gm cc trng chuyn nghip trc thuc B Ti nguyn v Mi trng qun l vi chc nng o to bi dng cn b khoa hc v k thut nghip v thuc cc ngnh a chnh, o c v bn trong c nc. -Cng ty o c nh -a hnh: Chuyn thc hin vic o c, xy dng bn nh v a hnh. -Cng ty o c a chnh v Cng trnh: Chuyn thc hin vic o c bn a chnh v cng trnh. -Nh xut bn Bn : In v pht hnh cc ti liu lin quan n qun l t ai v o v bn . -Cng ty Xut nhp khu v T vn, dch vo c bn : Kinh doanh, dch v t vn cc vt t thit b k thut chuyn ngnh iu tra kho st t, o v bn trong c nc. B Ti nguyn v Mi trng l c quan hnh chnh nh nc hot ng theo ch Th trng nn B trng phi chu trch nhim c nhn trc Th tng Chnh ph v kt qu hot ng ca B. Cc V trng l ngi gip B trng qun l mt s lnh vc c phn cng v chu trch nhim trc B trng v kt qu cng vic ca mnh. B my t chc B Ti nguyn v Mi trng c minh ho bng s 1. 2.2.2.4.2. C quan chuyn mn qun l t ai cp tnh giai on 2002 n nay hon thin b my ngnh qun l t ai cc a phng cho ph hp vi vic thnh lp B Ti nguyn v Mi trng trung ng, ngy 2 thng 4 nm 2003, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 45/2003/Q-TTg thnh lp cc S Ti nguyn v Mi trng cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Ti iu 1 Quyt nh ny nu r: Thnh lp S Ti nguyn v Mi trng thuc U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng, trn c s hp nht t chc ca S a chnh (hoc S a chnh - Nh t) v cc t chc thc hin chc nng qun l nh nc v ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, mi trng thuc S Nng nghip v Pht trin Nng thn, S Cng nghip, S Khoa hc -Cng ngh v Mi trng.
Theo , ngy 15 thng 7 nm 2003, B Ti nguyn v Mi trng v B Ni v ban hnh Thng t lin tch s 01/2003rntT-BTNMT-BNv hn dn v chc nng nhim v, quyn hn v t chc ca c quan chuyn mn gip U ban nhn dn cc cp v qun l ti nguyn v mi trng (sau y gi tt l Thng t lin tch s 01/2003 ntT-BTNMT-BNv) nh sau: * V tr v chc nng ca S Ti nguyn v Mi trng trong lnh vc qun l t ai theo Thng t lin tch s 01120031TTLT-BTNMTBNV S Ti nguyn v Mi trng l c quan chuyn mn gip U ban nhn dn tnh thnh ph trc thuc trung ng thc hin chc nng qun l nh nc v ti nguyn t, o c v bn trn a bn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. S Ti nguyn v Mi trng chu s ch o, qun l v t chc, bin ch v cng tc ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng, ng thi chu s ch o. kim.tra v chuyn mn, nghip v ca B Ti nguyn v Mi trng.
* Nhim v v quyn hn ca S Ti nguyn v Mi trng trong lnh vc qun l t ai theo Thng t lin tch s 01120031TTLTBTNMT-BNV
Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ban hnh cc quyt nh, ch th v qun l ti nguyn t, o c v bn a phng theo phn cp ca Chnh ph. Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy hoch pht trin, chng trnh, k hoch di hn, 5 nm v hng nm v ti nguyn t, o c v bn ph hp vi quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi ca a phng; Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh cc bin php bo v ti nguyn t, o c v bn a phng; hng dn, kim tra vic thc hin. -T chc, ch o thc hin cc vn bn quy phm php lut, chng trnh, quy hoch, k hoch sau khi c xt duyt; tuyn truyn, ph bin, gio dc php lut v thng tin v ti nguyn t, o c v bn trn a phng mnh. -Gip U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng lp quy hoch, k hoch s dng t v iu chnh quy hoch, k hoch s dng t cp tnh; hng dn, kim tra vic thc hin. -T chc thm nh, trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca huyn, th x, thnh ph thuc tnh v kim tra vic thc hin. -Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t cho thu t, thu hi t, chuyn quyn s dng t, chuyn mc ch s dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t cho cc i tng thuc thm quyn ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. -T chc thc hin vic iu tra kho st, o c, nh gi, phn hng t v lp bn a chnh; ng k t ai, lp, qun l, chnh l h s a chnh; thng k, kim K t ai; k hp ng thu t theo quy nh ca php lut; ng k giao dch m bo quyn s dng t, ti sn gn lin vi t i vi cc t chc. -Tham gia nh gi cc loi t a phng theo khung gi, nguyn tc, phng php nh gi cc loi t do Chnh ph quy nh. -Thm nh v ngh c quan c thm quyn cp php hoc u quyn cp php hot ng o c v bn cho cc t chc v c nhn ng k hot ng o c v bn a phng. -Trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ph duyt kt qu kim tra, thm nh cht lng cng trnh, sn phm o c v bn a chnh, o c v bn chuyn dng ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng.
-T chc xy dng h thng im o c c s chuyn dng, thnh lp h thng bn a chnh, bn chuyn phc v cc mc ch chuyn dng. -Theo di vic xut bn pht hnh bn v kin ngh vi c quan qun l nh nc vic nh ch pht hnh, thu hi cc n phm bn c sai st v th hin ch quyn quc gia, a gii hnh chnh, a danh thuc a phng; n phm bn c sai st nghim trng v k thut. Ch o, hng dn, kim tra vic thc hin cc dch v cng trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. Ch o, hng dn chuyn mn, nghip v v qun l ti nguyn t, o c v bn cp huyn, cp x. -Phi hp vi c quan c lin quan trong vic bo v cc cng trnh nghin cu, quan trc v ti nguyn t, o c v bn . - Thanh tra, kim tra vic thi hnh php lut, gii quyt cc tranh chp, khiu ni, t co v x l cc vi phm php lut v ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. -T chc nghin cu, ng dng cc tin b khoa hc, cng ngh v qun l ti nguyn t, o c v bn ; tham gia hp tc quc t; xy dng h thng thng tin, lu tr t liu v ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. -Tham gia thm nh cc d n, cng trnh c ni dung lin quan n lnh vc ti nguyn t, o c v bn . - Bo co nh k 6 thng, 1 nm v t xut tnh hnh thc hin nhim v v cc lnh vc cng tc c giao cho U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng v B Ti nguyn v Mi trng. Qun l v t chc, cn b, cng chc, vin chc v ngi lao ng; t chc o to, bi dng cn b, cng chc, vin chc, cn b x, phng, th trn lm cng tc qun l v ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca B Ti nguyn v Mi trng v U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Qun l ti chnh, ti sn ca S theo quy nh ca php lut v phn cp ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. * T chc v bin ch' ca S Ti nguyn v Mi trng phc v chc nng qun l nh nc v t ai theo Thng t lin tch s 01120031TTLTBTNMT-BNV
S Ti nguyn v Mi trng c Gim c v khng qu 3 Ph Gim c i vi S thuc U ban nhn dn tnh, 4 Ph Gim c i vi S thuc U ban nhn dn thnh ph trc thuc trung ng. Gim c chu trch nhim v bo co cng tc trc U ban nhn dn cp tnh v B Ti nguyn v Mi trng. Ph Gim c chu trch nhim trc Gim c v lnh vc cng tc c phn cng. Vic b nhim Gim c v Ph gim c S do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh theo tiu chun chuyn mn, nghip v do B Ti nguyn v Mi trng quy nh v cc quy nh ca ng, Nh nc v qun l cn b. -Cc t chc gip vic Gim c S thc hin chc nng qun l t ai gm c: Vn phng; Thanh tra; Cc phng chuyn mn, nghip v. Vic thnh lp cc phng chuyn mn, nghip v da trn nguyn tc: bao qut y cc lnh vc cng tc ca S; chc nng, nhim v ca t chc phi r rng v khng chng cho vi cc t chc khc ca S; ph hp vi tnh cht, c im v khi lng cng vic thc t ca a phng; bo m n gin th tc hnh chnh v thun tin trong vic gii quyt cng vic cho t chc v cng dn. S lng phng chuyn mn v nghip v tu theo iu kin tng tnh nhng khng qu 5 phng i vi S thuc U ban nhn dn tnh v 6 phng i vi S thuc U ban nhn dn thnh ph trc thuc trung ng. Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh c cu (s lng, tn gi) cc phng chuyn mn, nghip v ca S theo ngh ca Gim c S v Trng ban T chc chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc trung ng (nay l Gim c S Ni v). Thng thng hin nay, cc S Ti nguyn v Mi trng c Phng Quy hoch v Phng ng k t ai gip Gim c S thc hin chc nng qun l nh nc v t ai. -Cc t chc s nghip thuc S Ti nguyn v Mi trng trc tip hoc lin quan trc tip n s nghip qun l t ai gm c: Vn phng ng k quyn s dng t; Trung tm Thng tin ti nguyn v mi trng; Trung tm K thut ti nguyn mi trng.
U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c th quyt nh thnh lp cc n v s nghip khc trc thuc S Ti nguyn v Mi trng theo quy nh ca php lut; chc nng, nhim v, quyn hn ca t chc hnh chnh v cc 'n v s nghip thuc S Ti nguyn v Mi trng do B Ti nguyn v Mi trng quy nh. Ty theo iu kin c th mt s S Ti nguyn v Mi trng c th c cc phng chc nng hoc cc n v s nghip khc. Bin ch ca S Ti nguyn v Mi trng do Ch tch y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh theo ngh ca Gim c S Ti nguyn v Mi trng v Trng ban T chc chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. 2.2.2.4.3. C quan chuyn mn qun l t ai cp huyn giai on 2002 n nay * V tr v chc nng ca Phng Ti nguyn v Mi trng trong inh vc qun l t ai theo Thng t lin tch s 01120031TTLTBTNMT-BNV Hin nay, c quan qun l t ai cc n v hnh chnh cp huyn, gm: huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh (sau y gi chung l cp huyn) l cc Phng Ti nguyn v Mi trng. Phng Ti nguyn v Mi trng l c quan chuyn mn gip U ban nhn dn cp huyn thc hin chc nng qun l nh nc v ti nguyn t, o c v bn trn a bn huyn theo quy nh ca php lut, chu s ch o, hng dn, kim tra, ca S Ti nguyn v Mi trng v chuyn mn nghip v. * Nhim v v quyn hn ca Phng Ti nguyn v Mi trng trong lnh vc qun l t ai theo Thng t lin tch s 01120031TTLTBTNMTBNV -Trnh U ban nhn dn cp huyn cc vn bn hng dn vic thc hin cc chnh sch, ch v php lut ca Nh nc v qun l ti nguyn t, o c v bn . Trnh U ban nhn dn cp huyn quy hoch, k hoch v ti nguyn t; vo c v bn v t chc thc hin sau khi c xt duyt. -Gip U ban nhn dn cp huyn lp quy hoch s dng t, k hoch s dng t hng nm, iu chnh quy hoch, k hoch s dng t v t chc kim tra vic thc hin sau khi c xt duyt. -Thm nh v trnh U ban nhn dn cp huyn xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ai x, phng, th trn; kim tra vic thc hin sau khi c xt duyt.
-Trnh U ban nhn dn cp huyn quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t, chuyn quyn s dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t cho cc i tng thuc thm quyn ca U ban nhn dn cp huyn v t chc thc hin. -Qun l v theo di s bin ng v t ai, cp nht, chnh l cc ti liu v t ai v bn ph hp vi hin trng s dng t theo hng dn ca S Ti nguyn v Mi trng. -T chc thc hin v hng dn kim tra vic thng k, kim k, ng k t ai; lp v qun l h s a chnh; xy dng h thng thng tin t ai. -Hng dn v kim tra vic s dng bo v ti nguyn t. -Ch tr hoc phi hp vi cc c quan c lin quan trong vic kim tra v thanh tra vic thi hnh php lut; gip U ban nhn dn cp huyn gii quyt cc tranh chp, khiu ni, t co v ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut. -T chc thc hin cc dch v cng trong lnh vc ti nguyn t, o c v bn theo quy nh ca php lut.. . Tuyn truyn, ph bin, gio dc php lut, thng tin v ti nguyn t, o c v bn . -Bo co nh k 3 thng, 6 thng, 1 nm v t xut tnh hnh thc hin nhim v v cc lnh vc cng tc c giao cho U ban nhn dn cp huyn v S Ti nguyn v Mi trng. -Qun l cn b, cng chc, vin chc; hng dn, kim tra chuyn mn, nghip v i vi cn b a chnh x, phng, th trn; tham gia vi S Ti nguyn v Mi trng trong vic t chc o to bi dng cn b, cng chc, vin chc lm cng tc qun l ti nguyn t, o c v bn v cn b a chnh x, phng, th trn. * T chc b my Phng Ti nguyn v Mi trng phc v chc nng qun l nh nc v t ai theo Thng t lin tch s 01/2003/TTLTBTNMT-BNV B my c quan chuyn mn thc hin chc nng qun l t ai cp huyn nm trong phng Ti nguyn v Mi trng, khng phn chia nh thnh cc t chc chuyn thc hin cc lnh vc chuyn mn hp m do s qun l, iu hnh v phn cng trc tip ca Trng phng. Thng thng mi ngi hoc mt nhm ngi c Trng phng giao thc hin mt chc nng chuyn mn hp nh: chuyn quyn s dng t; cp giy chng nhn quyn s dng t; giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, thu hi t; thanh tra; mi trng; khong sn... Khi cn, Trng phng c thiu ng hoc phn cng thc hin chc nng khc. Tuy nhin, s cn b thc hin chc nng qun l t ai bao gi cng chim t trng cao trong Phng. Cn c Khon 3, iu 1, Ngh nh s 12/2001/N-CP ca Chnh ph v nhim v c giao, Ch tch
U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh v t chc c quan chuyn mn gip U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh qun l nh nc v ti nguyn v mi trng ni chung trn a bn. Bin ch ca c quan chuyn mn gip U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh qun l nh nc v ti nguyn v mi trng do Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh theo phn cp ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Trng phng Ti nguyn v Mi trng huyn do Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh b nhim theo nhng iu kin tiu chun nghip v chuyn mn ca B trng B Ti nguyn v Mi trng ban hnh, sau khi c tha thun bng vn bn ca Gim c S Ti nguyn v Mi trng v Trng ban T chc chnh quyn cp tnh (nay l Gim c S Ni v). Trng phng Ti nguyn v Mi trng phi chu trch nhim trc Ch tch U ban nhn dn cp huyn v cng tc qun l nh nc v t ai v o c bn trong phm vi phn cp qun l ti nguyn mi trng v o c bn . Trng phng Ti nguyn v Mi trng huyn lm vic theo ch th trng v chu trch nhim c nhn v nhng quyt nh ca mnh. Ph phng Ti nguyn v Mi trng huyn l cn b gip vic ca Trng phng Ti nguyn v Mi trng do Ch tch U ban nhn dn cp huyn b nhim, min nhim hay cch chc theo ngh ca Trng phng. Ph phng c giao mt s nhim v nht nh v thay mt Trng phng gii quyt cng vic nu Trng phng y quyn v phi chu trch nhim v cng vic c giao. Cn b ca Phng Ti nguyn v Mi trng c tuyn dng theo bin ch ca Nh nc v do Gim c S Ti nguyn v Mi trng v Gim c S Ni v ng v s lng, nghip v chuyn mn. 2.2.2.4.4. Cn b a chnh cp x giai on 2002 n nay Thng t lin tch s 01/2003/TTLT-BTNMT-BNV quy nh: Cn b a chnh x, phng, th trn (gi chung l cn b a chnh x) gip U ban nhn dn x, phng, th trn (gi chung l U ban nhn dn cp x) thc hin qun l nh nc v ti nguyn v mi trng trong phm vi x; chu s ch o, hng dn, kim tra v chuyn mn nghip v ca S Ti nguyn v Mi trng v c quan chuyn mn gip U ban nhn dn cp huyn qun l nh nc v ti nguyn v mi trng. Nh vy, cn b a chnh cp x khng ch thc hin ring chc nng qun l t ai m cn thc hin c cc chc nng khc trong ngnh ti nguyn v mi trng.
Cn b a chnh cp x c nhim v, quyn hn trong lnh vc qun l t ai nh sau: -Lp vn bn U ban nhn dn cp x trnh U ban nhn dn cp huyn v quy hoch s dng t, k hoch s dng t hng nm; v giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn quyn s dng t, chuyn mc ch s dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca php lut. -Trnh U ban nhn dn cp x k hoch t chc trin khai thc hin quy hoch, k hoch s dng t c xt duyt v theo di kim tra vic thc hin. -Thm nh, xc nhn h s U ban nhn dn cp x cho thu t, chuyn i quyn s dng t, ng k giao dch bo m i vi quyn s dng t, ti sn gn lin vi t cho h gia nh, c nhn theo quy nh ca php lut. -Thc hin vic ng k, lp v qun l h s a chnh; theo di, qun l bin ng t ai; chnh l h s a chnh; thng k, kim K t ai. - Tham gia ho gii, gii quyt cc tranh chp, khiu ni, t co v t ai theo quy nh ca php lut; pht hin cc trng hp vi phm php lut v t ai, kin ngh vi U ban nhn dn cp x v cc c quan c thm quyn x l. Tuyn truyn, hng dn thc hin php lut v bo v t ai. -Qun l du mc o c v mc a gii; bo qun t liu v t ai, o c v bn . Vic b nhim, min nhim, cch chc cn b a chnh cp x do Ch tch U ban nhn dn cp huyn quyt nh theo ngh ca Ch tch U ban nhn dn cp x v Trng phng Ti nguyn v Mi trng cp huyn.
Chng 3 NI DUNG QUN L NH NC V T AI

3.1. BAN HNH CC VN BN QUY PHM PHP LUT V QUN L, S DNG T AI V T CHC THC HIN CC VN BN T Quyt nh s 201/CP ngy 1 thng 7 nm 1980 ca Hi ng Chnh ph v vic thng nht v tng cng cng tc qun l rung t (sau y gi tt l Quyt nh s 201/CP nm 1980) n Lut t ai 1987, ri Lut t ai 1993 (k c 2 ln sa i b sung vo nm 1998 v nm 2001) ni dung "Ban hnh vn bn php lut v qun l s dng t v t chc thc hin cc vn bn " lc u l "Quy nh cc ch th l v qun l, s dng t v t chc thc hin cc ch , th l" u c xp v tr sau. T Quyt nh s 201/CP nm 1980 n Lut t ai 1993 u quy nh cng tc qun l nh nc v t ai gm 7 ni dung. Trong , Quyt nh s 201/CP nm 1980 ni dung ny c xp v tr th 7; n Lut t ai 1987 v Lut t ai 1993 ni dung ny c xp v tr th 3. Xp u tin trong 7 ni dung qun l nh nc v t ai giai on t khi thc hin Quyt nh s 201/CP nm 1980 n Lut t ai 1993 l ni dung "iu tra, kho st t ai" nhng n nay thc t cho thy bt k vic g trong cng tc qun l nh nc v t ai u phi tun theo quy nh ca php lut nn Lut t ai 2003 a ni ung "Ban hnh vn bn" ln u tin. Nh vy, "Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn " khng phi l ni dung mi trong cng tc qun l nh nc v t ai. N c quy nh t nm 1980 trong Quyt nh s 201/CP ca Hi ng Chnh ph. Tuy nhin, n Lut t ai 2003 ni dung ny c xc nh l c s thc hin cc ni dung khc trong cng tc qun l nh nc v t ai nn n c xp ln v tr u tin. Ni dung ny gm 2 vn l ban hnh vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ai (theo thm quyn) v t chc thc hin cc vn bn ca cp trn. Khi ban hnh vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ai, cc c quan qun l hnh chnh nh nc v t ai phi cn c theo thm quyn ca mnh v tun theo cc quy nh trong Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut. Khi t chc thc hin vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ai ca cc cp trn, c qun qun l hnh chnh nh nc v t ai cng phi cn c theo thm quyn ca mnh m t chc hng dn cho cc cp qun l bn di v cc ch th khc tham gia quan h php lut t ai hiu v thc hin cc vn bn t hiu qu cao.
C th, ngy 26 thng 11 nm 2003, ti k hp th 4, Kho XI, Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam thng qua Lut t ai 2003. Sau , ngy 10 thng 12 nm 2003, Ch tch nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam ban hnh Lnh s 23/20031L-CTN cng b Lut t ai 2003. Cn c theo thm quyn ca mnh, Chnh ph ban hnh mt lot cc Ngh nh thi hnh, bao gm: - Ngh nh s 170/2004!NCP ngy 22 thng 9 nm 2004 ca Chnh ph v sp xp i mi v pht trin nng trng quc doanh (sau y gi tt l Ngh nh s 170/20041N-CP). Ngh nh s 181/20041N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai 2003 (sau y gi tt l Ngh nh s 181/2004/N-CP). Ngh nh s 182/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc t ai (sau y gi tt l Ngh nh s 18212004/N-CP). Ngh nh s 1 8 8/20041N-CP ngy 16 thng 11 nm 2004 ca Chnh ph v phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t (sau y gi tt l Nghnh s 188/20041N-CP). Ngh nh s 19712004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t (sau y gi tt l Ngh nh s 19712004!N-CP). Ngh nh s 198/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v thu tin s dng t (sau y gi tt l Ngh nh s 19812004/NCP). Ngh nh s 200/20041N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v sp xp i mi v pht trin lm trng quc doanh (sau y gi tt l Ngh nh s 200120041N-CP). Ngh nh s 142/2005/N-CP ngy 14 thng 11 nm 2005 ca Chnh ph v thu tin thu t, thu mt nc (sau y gi tt l Ngh nh s 142/2005!N-CP). Ngh nh s 17/2006/N-CP ngy 27 thng 1 nm 2006 ca Chnh ph v sa i b sung mt siu ca cc Ngh nh hng dn thi hnh Lut t ai v Ngh nh s 187/2004/N-CP v vic chuyn cng ty nh nc thnh cng ty c phn (sau y gi tt l Ngh nh s 17/20061NCP).
Sau , cc c quan cp b c lin quan nh B Ti nguyn v Mi trng, B Ti Chnh, B Ni v, B T php... phi cn c vo chc nng, nhim v ca mnh ban hnh cc vn bn c th ho cc quy nh trong Lut t ai 2003, trong cc Ngh nh hng dn Lut t ai 2003 hng dn cc a phng, cc ngnh khc thc hin bng cc thng t, thng t lin tch, bao gm: Thng t lin tch s 01/2003/TTLT-BTNMT-BNV ngy 15 thng 7 nm 2003 ca B Ti nguyn v Mi trng v B Ni v hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v t chc ca c quan chuyn mn gip U ban nhn dn v qun l ti nguyn v mi trng a phng (sau y gi tt l Thng t s 01/2003/TTLT-BTNMT-BNV). Thng t s 28/2004/Tr-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn thng k, kim K t ai v xy dng bn hin trng s dng t (sau y gi tt l Thng t s 28/2004/TT-BTNMT). Thng t s 29/2004/TT-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn lp, chnh l, qun l h s a chnh (sau y gi tt l Thng t s 2912004/Tr-BTNMT). Thng t s 30/2004/TT-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn lp, iu chnh v thm nh quy hoch, k hoch s dng t (sau y gi tt l Thng t s 30/2004/TTBTNMT). Thng t s 1 14/2004/TT-BTC ngy 26 thng 11 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 188/20041N-CP ngy 16/11/2004 ca Chnh ph v phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t (sau y gi tt l Thng t s li4/2004/TT-BTC). Thng t s 116/2004/TT-BTC ngy 7 thng 12 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 197/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t (sau y gi tt l Thng t s 1 16/2004/TT-BTC). Thng t s 117/2004/TT-BTC ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 198/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v thu tin s dng t (sau y gi tt l Thng t s 117/2004/TT-BTC). Thng t lin tch s 38/2004/TTLT/BTNMT-BNV ngy 31 thng 12 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng, B Ni v hng dn v chc nng, nhim v, quyn hn v t chc ca Vn phng ng k quyn s dng t v T chc pht trin qu t (sau y gi tt l Thng 't s 38/2004nTLT/BTNMTBNV). -Thng t s 01/2005/Tr-BTNMT ngy 13 thng 4 nm 2005 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn thc hin mt siu ca Ngh nh s 1 8 1/2004FN-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai (sau y gi tt l Thng t s 0112005/TT-BTNMT).
Thng t s 04/2005/Tr-BTNMT ngy 18 thng 7 nm 2005 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn cc bin php qun l, s dng t ai sau khi sp xp, i mi v pht trin cc nng, lm trng quc doanh (sau y gi tt l Thng t s 04/2005/TT-BTNMT). Thng t s 120/2005/TT-BTC ngy 30 thng 12 nm 2005 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 142/2005/N-CP ngy 14 thng 11 nm 2005 ca Chnh ph v thu tin thu t, thu mt nc (sau y gi tt l Thng t s 120/2005 N-BTC). Thng t lin tch s 04/2006/TTLT-BTP-BTNMT ngy 13 thng 6 nm 2006 ca B T php, B Ti nguyn v Mi trng hng dn vic cng chng, chng thc hp ng, vn bn thc hin quyn ca ngi s dng t (sau y gi tt l Thng t s 04/2006 TTLT-BTP-BTNMT). Cui cng, U ban nhn dn cc cp cn c vo thm quyn ca mnh c th ho cc quy nh trong cc vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ai ca cc cp trn cho ph hp vi a phng mnh thc hin. Chng hn, c th ho quy nh khung gi t theo tinh thn ca Lut t ai 2003 c quy nh chi tit trong Ngh nh s 1 88/20041N-CP v c hng dn trong Thng t s 114/2004nT-BTC hng nm U ban nhn dn cp tnh phi ban hnh quyt nh quy nh v khung gi t cho tng vng c th trong tnh nhng phi nm trong khung gi m Chnh ph quy nh chung cho ton quc. V d, ngy 10 thng 1 nm 2006, U ban nhn dn tnh Thi.Nguyn ban hnh Quyt nh s 55/2006/Q-UBND quy nh gi cc loi t trn a bn tnh Thi Nguyn. Trong , gi t ti thnh ph Thi Nguyn (l th loi 2) dao ng t 300.000 ng n 12.000.000 ng/m2. Gi ny nm trong khung gi chung ti Ngh nh s 188/2004/N-CP quy nh vi t ti th loi 2 l t 50.000 ng n 30.000.000 ng/m2. Vic t chc thc hin cc vn bn quy phm php lut cn phi tuyn truyn php lut t ai cho ngi s dng hiu v thc hin ng. Khi Lut t ai 2003 c ban hnh thay th cho Lut t ai 1993, cc c quan qun l hnh chnh nh nc trong b my nh nc ngoi vic cn c vo chc nng, thm quyn ca mnh ban hnh cc vn bn hng dn thc hin cn phi t chc tuyn truyn, tp hun cc quy nh ca php lut t ai cho ngi dn trn a bn. V d, trong nhng nm qua, cng tc ny huyn ng H thc hin kh tt cc x vng su, vng xa nhng ngay ti mt s khu vc gn trung tm huyn th cn quan tm hn na. Kt quiu tra 3 n v (Cha Hang, Cao Ngn, Ho Thng) cho thy 77,78 % s ngi c hi tr li h cha c tuyn truyn php lut t ai cc xm (t). V vy, khi hi v th tc chuyn quyn s dng t, c ti 76,67 % tr li khng ng vi quy nh ca php lut t ai. Trong 5,6 % ni rng ch cn vit tay giy mua bn; 7,78 % tr li ch cn lm giy qua trng xm (t trng) xc nhn. Khi hi v vic lm nh trn t vn c phi xin php khng th ch c 22,22 % tr li "c" (Nguyn
Khc Thi Sn 2006). Nh vy, theo tinh thn ca Lut t ai 2003, ni dung "Ban hnh cc vn bn quy phm php lut v qun l, s dng t ai v t chc thc hin cc vn bn " c xc nh l c s thc hin cc ni dung khc v c xp ln v tr th nht trong 13 ni dung qun l nh nc v t ai. Hn bao gi ht, ngi lm cng tc qun l nh nc v t ai phi thc r c tm quan trng ca n. lm tt ni dung ny i hi ngi cn b lm cng tc qun l nh nc v t ai ngoi vic theo chc nng, thm quyn ca mnh ban hnh cc vn bn c th ho v hng dn thc hin vn bn quy phm php lut v qun l v s dng t ca cc cp trn cn phi ch trng n cng tc tuyn truyn, ph bin php lut t ai n ngi dn. Ch khi no ngi dn - Ngi ch s dng t nm chc c php lut t ai, tc l khi s dng t h bit c h c nhng quyn g v h phi thc hin nhng ngha v g? Theo quy nh ca php lut t ai h c lm g v h khng c lm g? Khi , mi c th trnh c cc vi phm php lut v t ai do ngi s dng t khng hiu lut mc phi. 3.2. XC NH A GII HNH CHNH, LP V QUN L H S A GII HNH CHNH, LP BN HNH CHNH y l ni dung mi th nht trong cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993. Trc khi Lut t ai 2003 c ban hnh, tuy ni dung ny cha c cp n trong Lut t ai 1993 nhng c quy nh ti Ch th s 364/Cr ngy 6 thng 11 nm 1991 ca Ch tch Hi ng B trng v vic gii quyt nhng tranh chp t ai lin quan n a gii hnh chnh tnh, huyn, x. Thc hin quan im xy dng Lut t ai 2003 l "lut ho" mt s quy nh ti cc vn bn di lut c cuc sng chp nhn, Lut t ai 2003 b sung ni dung ny. Ni dung ny gm 2 vn sau: 3.2.1. Xc nh a gii hnh chnh v lp, qun l h s a gii hnh chnh * Xc nh a gii hnh chnh a gi hnh chnh l ranh gii cc n v hnh chnh km theo a danh v mt s yu t chnh v t nhin, kinh t, x hi.
a gii hnh chnh c xc nh bng cc mc gii c th th hin to v tr . Hin nay nc ta c chia thnh 4 cp hnh chnh l: cp trung ng, cp tnh, cp huyn v cp x. Gia cc n v hnh chnh cc cp ny u c ranh gii c th hin bng cc mc a gii c to ca v tr cc mc . Vic xc nh a gii hnh chnh c quy nh ti iu 16, Lut t ai 2003 nh sau: Chnh ph ch o vic xc nh a gii hnh chnh, lp v qun l h s a gii hnh chnh cc cp trong phm vi c nc. B Ni v quy nh v trnh t, th tc xc nh a gii hnh chnh, qun l mc a gii v h s a gii hnh chnh. B Ti nguyn v Mi trng quy nh v k thut v inh mc kinh t trong vic cm mc a gii hnh chnh, lp h s a gii hnh chnh cc cp. U ban nhn dn cc cp t chc thc hin vic xc nh a gii hnh chnh trn thc a, lp h s a gii hnh chnh trong phm vi a phng. Nh vy, ch o vic xc nh a gii hnh chnh, qun l mc a gii hnh chnh v h s a gii hnh chnh trong ton quc (khng phn bit cp no) l nhim v ca Chnh ph. Chnh ph trc tip t chc thc hin vic xc nh cc mc a gii hnh chnh trn thc a, lp h s a gii hnh chnh ca cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng U ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng trc tip t chc thc hin vic xc nh cc mc a gii hnh chnh trn thc a, lp h s a gii hnh chnh ca cc huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh trong a bn mnh qun l. U ban nhn dn cc huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh trc tip t chc thc hin vic xc nh cc mc a gii hnh chnh trn thc a, lp h s a gii hnh chnh ca cc x, phng, th trn trong a bn mnh qun l. Tuy nhin, s mc, trnh t, th tc xc nh cc mc a gii hnh chnh trong h s l do B Ni v quy nh. ng thi, B Ni v cn quy nh v qun l cc mc a gii hnh chnh v h s a gii hnh chnh. Bi l mt mc a gii hnh chnh bao gi cng gip t nht 2 n v hnh chnh nn phi c quy nh c th mt mc a gii hnh chnh ch giao cho mt n v hnh chnh trc tip qun l. C nh vy mi trnh c tnh trng "cha chung khng ai khc" tc l mt mc a gii hnh chnh do nhiu n v hnh chnh cng qun l c th s tr thnh khng ai qun l. Theo quy nh ca B Ni v v s mc a gii hnh chnh, B Ti nguyn v Mi trng quy nh v k thut xc nh to cc mc a gii hnh chnh v quy nh v nh mc kinh t khi thc hin xc nh cc mc v lp h s a gii hnh chnh.
* Lp v qun l h s a gii hnh chnh H s a gii hnh chnh t h s phc v qun l nh nc i vi a gii hnh chnh, gm 9 loi giy t sau y: -Quyt nh ca c quan Nh nc c thm quyn v vic thnh lp n v hnh chnh hoc iu chnh a gii hnh chnh (nu c); -Bn a gii hnh.chnh; -S v tr cc mc a gii hnh chnh; -Bng ta cc mc a gii hnh chnh, cc im c trng trn ng a gii hnh chnh; -Bn m t tnh hnh chung va gii hnh chnh; -Bin bn xc nhn m t ng a gii hnh chnh; -Phiu thng K v cc yu t a l c lin quan n a gii hnh chnh; Bin bn bn giao mc a gii hnh chnh; -Thng K cc ti liu v a gii hnh chnh ca cc n v hnh chnh cp di. H s a gii hnh chnh cp no c lu tr ti U ban nhn dn cp , U ban nhn dn cp trn, B Ni v, B Ti nguyn v Mi trng. H s a gii hnh chnh cp di do U ban nhn dn cp trn trc tip xc nhn; h s a gii hnh chnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng do B Ni v xc nhn. U ban nhn dn x phng, th trn c trch nhim qun l mc a gii hnh chnh trn thc a ti a phng; trng hp mc a gii hnh chnh b x dch, h hng phi kp thi bo co U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh. Nh vy h s a gii hnh chnh ca mt n v hnh chnh c qun l 4 ni l: U ban nhn dn cp , U ban nhn dn cp trn trc tip, B Ni v, B Ti nguyn v Mi trng. Tuy nhin, b h s nm cp huyn v cp tnh c U ban nhn dn giao cho Phng Ni v hoc S Ni v qun l. H s a gii hnh chnh ca cp x s khng c loi giy t cui (Thng K cc ti liu v a gii hnh chnh ca cc n v hnh chnh cp di) v cp x l cp cui cng trong h thng hnh chnh. Mt n v hnh chnh mun xc nhn a gii hnh chnh ca mnh phi do U ban nhn dn cp trn trc tip thc hin; i vi cp tnh, mun xc nhn phi do B Ni v thc hin. iu ny gii thch ti sao khi xt duyt phng n quy hoch s dng t ca cc cp bao gi cng phi c i din ca ngnh ni v cp trn trc tip tham gia trnh tnh trng "lp quy hoch nhm" ra ngoi a gii hnh chnh. Sau khi xc nh v cm cc mc a gii hnh chnh theo quy nh ca B Ni v B Ti nguyn v Mi trng th tng mc a gii hnh chnh c th c bn giao cho U ban nhn dn cc x, phng, th trn qun l. Trong qu trnh qun l nu cc mc a gii hnh chnh ny b x dch, h hng th U ban nhn dn x, phng, th trn
phi bo co ngay cho U ban nhn dn cp trn trc tip (huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh) c bin php xc nh li bng cch cn c vo to c xc nh v lu trong h s a gii hnh chnh. Vic xc nh, lp v qun l cc mc a gii hnh chnh ht sc quan trng, n gp phn gin nh bin gii gia cc n v hnh chnh. Trong qun l hnh chnh nh nc, nu Chnh ph v U ban nhn dn cc cp thc hin tt ni dung ny s trnh c tnh trng tranh chp a gii hnh chnh ca cc cp di. 3.2.2. Lp bn hnh chnh Theo Khon 9 v Khon 10, iu 4, Lut t ai 2003 th: Bn a gii hnh chnh t bn th hin cc mc a gii hnh chnh v cc yu t a vt, a hnh c lin quan n mc a gii hnh chnh. Bn hnh chnh l bn th hin ranh gii cc n v hnh chnh km theo a danh v mt suyn t chnh v t nhin, kinh t, x hi. Lp bn hnh chnh c quy nh t lu. Tuy nhin, n nay ni dung ny mi c lut ho v b sung vo Lut t ai 2003. Bn hnh chnh ca a phng no th c lp trn c s bn a gii hnh chnh ca a phng . B Ti nguyn v Mi trng ch o vic lp bn hnh chnh cc cp trong phm vi c nc v t chc thc hin vic lp bn hnh chnh ton quc, tnh, thnh ph trc thuc trung ng. U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng t chc thc hin vic lp bn hnh chnh huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh. Bn hnh chnh khng trc tip gip cho cng tc qun l nh nc v t ai nh bn a chnh nhng n rt quan trng trong cng tc qun l hnh chnh nh nc ni chung, trong c t ai. Theo quy nh ca Lut t ai 2003, vic lp bn hnh chnh cc cp phi da trn nn bn a gii hnh chnh ca n v hnh chnh , tc l da vo cc mc a gii hnh chnh v cc yu t a vt, a hnh c lin quan lp bn th hin ranh gii cc n v hnh chnh km theo a danh v mt s yu t chnh v t nhin, kinh t, x hi ca a phng. Da vo nn l bn a gii hnh chnh, B Ti nguyn v Mi trng trc tip xy dng bn hnh chnh ca ton quc v ca cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng Da vo nn l bn a gii hnh chnh ca cc huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh v cc x, phng, th trn; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c cc n v hnh chnh cp huyn, cp x trc tip xy dng bn hnh chnh ca cc n v cp huyn, cp x ny di s ch o trc tip ca B Ti nguyn v Mi trng.
3.3. KHO ST, O C, NH GI, PHN HNG T; LP BN A CHNH, BN HIN TRNG S DNG T V BN QUY HOCH S DNG T 3.3.1. Kho st, o c, nh gi, phn hng t Trong mt thi gian di, sut t khi thc hin Quyt nh s 201/CP nm 1980 qua Lut t ai 1987 n Lut t ai 1993, vic "iu tra, kho st t ai" lun c xp ln v tr th nht trong cng tc qun l nh nc v t ai. Trong giai on ny, nc ta lun ch n vic iu tra, kho st t ai; sau o c, nh gi, phn hng t, xy dng bn a chnh, xy dng bn hin trng s dng t, xy dng bn quy hoch s dng t phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai. Bi v, ch c thng qua vic iu tra, kho st, o c, nh gi t ai mi c th phn chia ton b qu t ai trong ton quc thnh cc loi, cc hng thch hp. Vic ny ht sc c ngha trong chin lc pht trin kinh t x hi ni chung, Cn c vo kt qu ny, Nh nc v cc cp, cc ngnh a phng mi c c s hoch nh chnh sch pht trin nng lm nghip phc v cho chin lc pht trin kinh t - x hi ca t nc. nh gi ng s lng v cht lng t cn phi iu tra, o c, kho st v phn hng t. iu tra, o c, kho st l cc bin php k thut nhm xc nh v s lng t nh: hin nay tng din tch l bao nhiu? Tng vng l bao nhiu? Tng loi t l bao nhiu? Tt c nhng cu hi ny cn c c quan qun l t ai phi hp vi cc c quan lin quan tr li mt cch chnh xc v y . ng thi, phi nm chc v cht lng ca t nh mu m, l tnh, ho tnh t v.v... Hot ng nh gi v phn hng t ai c bit c ngha rt ln i vi sn xut nng nghip v cn c vo kt qu ca nh gi v phn hng t ai m cc nh khoa hc gip cc nh qun l nh hng v gip ngi s dng t a ra quyt nh dng nhng din tch t nng nghip c th vo trng cy g, nui con g t hiu qu cao. Mt khc, hot ng ny cn l c s hng nm Nh nc thu thu s dng t, thu chuyn quyn s dng t v quy nh gi tr ca quyn s dng t lm c s thc hin khi bi thng, khi giao t, khi cho thu t, khi cho php chuyn mc ch s dng t. Nh vy, c c s cho vic hoch nh chin lc kinh t ca t nc th khng th thiu c vic nh gi, phn hng t. ng thi, gip cho cng tc qun l nh nc v t ai c tt hn, t hiu qu cao hn th ngoi vic nh gi, phn hng t cn phi lp bn a chnh, bn hin trng s dng t v bn quy hoch s dng t. Ch khi lp c cc loi bn ny mi c c s php l thc hin cng tc qun l nh nc v t ai.
3.3.2. Lp bn a chnh Theo Khon 13, iu 4, Lut t ai 2003 th: "Bn a chnh t bn th hin cc tha t v cc yu t a t c lin quan, lp theo n v hnh chnh x, phng, th trn, c c quan Nh nc c thm quyn xc nhn. " Lut t ai 2003 quy nh "Bn a chnh l thnh phn ca h s a chnh phc v thng nht qun l Nh nc v t ai." Nh vy, bn a chnh rt quan trng trong h s a chnh qun l t ai cc a phng. N l mt trong bn loi ti liu ca h s a chnh. Hin nay cn kh nhiu n v hnh chnh cp x vng nng thn cha lp c bn a chnh nn kh c th lm tt cng tc qun l t ai. Bn a chnh c lp theo li to quc gia phc v cho cng tc qun l nh nc v t ai nn c th hin chi tit n tng tha t. V vy, tu theo khu vc c th m bn a chnh c xy dng theo cc t l: 1 : 500, 1 : 1000, 1 : 2000, l:5000. Yu cu ca bn a chnh l tt c nhng tha t c din tch 10 mm theo t l bn phi c th hin trn bn (Nguyn Thanh Tr, 1999). Hin nay, theo quy nh ca Lut t ai vic kho st, o c, xy dng v qun l bn a chnh trong ton quc u do B Ti nguyn v Mi trng ch o; vic kho st, o c, xy dng bn a chnh cc a phng do U ban nhn dn cp tnh trc tip t chc thc hin. Nh vy, B Ti nguyn v Mi trng ch ch o chung, cn trc tip t chc thc hin xy dng b bn a chnh cho cc x, phng th trn l do U ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng c n v cp x . Theo quy nh ca Lut t ai bn a chnh c lp theo n v cp x v c qun l ti 3 cp a phng l: U ban nhn dn x, phng, th trn; c quan qun l t ai ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; c quan qun l t ai ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Ngoi bn bng giy, bn a chnh cn lu tr trong my tnh cp tnh, ti Trung tm Thng tin ti nguyn v mi trng thuc S Ti nguyn v Mi trng. Bn U ban nhn dn x, phng, th trn l bn m cn b a chnh hng ngy s dng trc tip qun l t ai. Nhn vo bn ny, cn b a chnh x, phng, th trn ch ra c tng tha t c din tch l bao nhiu? mc ch s dng? ch s dng l ai?... Bn c quan qun l t ai ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh l bn m hng ngy c quan ny theo di vic thc hin cc cng vic v a chnh ca cn b a chnh x, phng, th trn v thc hin nhng cng vic ca mnh v a chnh theo thm quyn. Bn c quan qun l t ai ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng l bn lu c quan ny kim tra, gim st vic thc hin cc cng vic v a chnh ca cp huyn v cp x; ng thi trc tip thc hin cc cng vic v a chnh theo thm quyn ca mnh.
2
3.3.3. Lp bn hin trng s dng t Khon 17, iu 4, Lut t ai 2003 quy nh "Bn hin trng s dng t l bn th hin s phn b cc loi t ti mt thi im xc nh , c lp theo n v hnh chnh. " Mc ch ca lp bn hin trng s dng t l ghi li s phn b cc loi t ca c nc hoc mt n v hnh chnh no ti mt thi im nht nh nh gi c hin trng qu t ai ca c nc hoc n v hnh chnh nhm cung cp thng tin, s liu v hin trng s dng t ca c nc hoc a phng cho vic hoch nh chnh sch pht trin kinh t x hi ca c nc hoc a phng ; ng thi phc v cho vic qun l quy hoch, k hoch s dng t. Vic lp bn hin trng s dng t c t lu. Tuy nhin, cng vi qu trnh pht trin ca x hi tnh hnh s dng t ai cng bin i nn nhng thng tin th hin trn bn hin trng s dng t dn li thi; x hi cng pht trin nhanh th bin ng v s dng t ai cng nhiu v thng tin trn bn hin trng s dng t cng cng nhanh lc hu. V vy, theo quy nh ca Lut t ai bn hin trng s dng t c lp 5 nm mt ln, gn lin vi vic kim k t ai. C nh k theo cc nm chia ht cho 5. Nh nc tng kim k t ai xem bin ng v s dng t nh th no? ng thi, ghi li s bin ng v hin trng s dng t ti thi im tng kim k t ai Lut t ai quy nh phi lp bn hin trng s dng t. Mt khc theo quy nh hin nay, trong cc sn phm ca lp quy hoch s dng t c bn hin trng s dng t ti thi k lp quy hoch nn cc a phng khi lp quy hoch s dng t cn c mt b bn hin trng s dng t lp ti u k quy hoch ca phng n quy hoch s dng t. Bn ny l c s xy dng quy hoch s dng t v cui k quy hoch nh gi vic thc hin phng n quy hoch Bn hin trng s dng t c lp c 4 cp hnh chnh nn theo th t t trung ng xung a phng s c bn hin trng s dng t ca ton quc; bn hin trng s dng t ca cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng; bn hin trng s dng t ca cc huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; bn hin trng s dng t ca cc x, phng, th trn. Theo quy nh ca Lut t ai vic kho st, o c lp v qun l bn hin trng s dng t trong phm vi c nc u do B Ti nguyn v Mi trng ch o tc l khng phn bit vic kho st, o c, lp v qun l bn hin trng s dng t cp trung ng hay cc cp a phng. Vic t chc thc hin lp bn hin trng s dng t ca ton quc do B Ti nguyn v Mi trng trc tip thc hin. 3 cp hnh chnh a phng (cp tnh, cp huyn, cp x), bn hin trng s dng t ca n v no do U ban nhn dn n v trc tip t chc thc hin. C th, di s ch o ca B Ti nguyn v Mi trng, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trc tip t chc thc hin xy dng bn hin trng s dng t ca tnh, thnh ph mnh; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh trc tip t chc thc hin xy
dng bn hin trng s dng t ca huyn, qun, th x, thnh ph mnh; U ban nhn dn x phng, th trn trc tip t chc thc hin xy dng bn hin trng s dng t ca x, phng, th trn mnh. 3.3.4. Lp bn quy hoch s dng t Khon 18 , iu 4, Lut t ai 2003 quy nh "Bn quy hoch s dng t l bn c lp ti thi im u k quy hoch, th hin s phn b cc loi t ti thi im cui k quy hoch. " Mc ch ca lp bn quy hoch s dng t l d kin phn b cc loi t ca c nc hoc mt n v hnh chnh no cho mt thi im trong tng lai nh trc theo nh hng pht trin kinh t - x hi ca c nc hoc a phng , th hin nhu cu s dng t trong giai on quy hoch ca cc ngnh sao cho s dng t tit kim v hiu qu nht, p ng c nhu cu pht trin kinh t - x hi ca c nc hoc a phng. ng thi, lp bn quy hoch s dng t cn lm c s cui k quy hoch nh gi vic thc hin phng n quy hoch s dng t . Hin nay, theo quy nh ca Lut t ai 2003, k quy hoch s dng t ca c nc, tnh, thnh ph trc thuc trung ng; huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; x phng, th trn l 10 nm. Bn quy hoch s dng t c lp 10 nm mt ln gn vi k quy hoch s dng t. Vic lp bn quy hoch s dng t c t lu nhng trc khi c Lut t ai 2003 cha c quy nh ny nn cc cp hnh chnh c khi no xy dng quy hoch th lp bn quy hoch s dng t. Bn quy hoch s dng t c nhiu loi, bao gm: Bn quy hoch s dng t theo n v hnh chnh, gm: bn quy hoch s dng t ca c nc; bn quy hoch s dng t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng; bn quy hoch s dng t ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; bn quy hoch s dng t ca x, phng, th trn. Bn quy hoch s dng t ca cc ngnh, nh: bn quy hoch s dng t ca ngnh nng nghip, bn quy hoch s dng t ca ngnh giao thng, bn quy hoch s dng t ca ngnh in... Bn quy hoch s dng t ca cc khu cng nghip, cc t chc, cc n v s dng t... -Bn quy hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp trn bn a chnh gi l bn quy hoch s dng t chi tit v n th hin s phn b cc loi t cui k quy hoch chi tit n tng tha t.
Theo quy nh ca Lut t ai th vic kho st, o c, lp v qun l bn quy hoch s dng t trong phm vi c nc u do B Ti nguyn v Mi trng ch o tc l khng phn bit vic kho st, o c, lp v qun l bn quy hoch s ng t cp trung ng hay cc cp a phng. Bn quy hoch s dng t ca ton quc do B Ti nguyn v Mi trng trc tip t chc thc hin lp. Bn quy hoch s dng t ca cc n v hnh chnh a phng (cp tnh, cp huyn v cp x) do U ban nhn dn cp c trch nhim t chc thc hin vic lp quy hoch s dng t di s ch o ca B Ti nguyn v Mi trng. Lut t ai 2003 quy nh: U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng t chc thc hin vic lp bn quy hoch s dng t ca tnh, thnh ph mnh. U ban nhn dn huyn thuc tnh t chc thc hin vic lp bn quy hoch s dng t ca huyn mnh v ca th trn thuc huyn. U ban nhn dn huyn, qun thuc thnh ph trc thuc trung ng, U ban nhn dn th x, thnh ph thuc tnh t chc thc hin vic lp bn quy hoch s dng t ca a phng mnh v bn quy hoch s dng t ca cc n v hnh chnh cp di, tr cc x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t . U ban nhn dn x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t t chc thc hin vic lp bn quy hoch s dng t ca a phng mnh.
3.4. QUN L QUY HOCH, K HOCH S DNG T

3.4.1. Khi nim v ngha ca quy hoch, k hoch s dng t Quy hoch t ai l s tnh ton, phn b t ai c th v s lng v cht lng, v tr, khng gian... cho cc mc tiu kinh t - x hi. N m bo cho vic s ng t t hiu qu cao nht ph hp vi cc iu kin v t ai, kh hu, th nhng v tng ngnh sn xut. Quy hoch t ai bao gi cng gn lin vi k hoch ho t ai. Bi v, k hoch ho t ai chnh l vic xc nh cc bin php, cc thi gian s dng t theo quy hoch. Nhiu khi ni quy hoch ho t ai tc l bao hm c k hoch ho t ai. Quy hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp chi tit gn vi tha t c gi l quy hoch s dng t chi tit. Trong qu trnh lp quy hoch s ng t chi tit, c quan t chc thc hin vic lp quy hoch s dng t phi ly kin ng gp ca nhn dn. K hoch s dng t ca x, phng, th trn c lp chi tit gn vi tha t c gi l k hoch s dng t chi tit.
Quy hoch v k hoch ho t ai c ngha to ln trong cng tc qun l v s dng t ai. i vi Nh nc, n m bo vic s dng t ai hp l, tit kim, t cc mc ch nht nh v ph hp vi cc quy nh ca Nh nc. ng thi, gip cho Nh nc theo di, gim st c qu trnh s dng t. Quy hoch v k hoch ho t ai l cng vic ca tt c cc c quan qun l t ai v cc t chc, c nhn s dng t ca Nh nc. Php lut iu chnh hot ng quy hoch v k hoch ho t ai ch: quy nh trch nhim ca mi c quan, mi ngnh, mi n v trong xy dng quy hoch v k hoch ho s dng t, ng thi bo m cho cc quy hoch v k hoch c hiu lc trong thc t. Qun l quy hoch, k hoch s dng t l mt ni dung ht sc quan trng trong cng tc qun l nh nc v t ai. Ni dung ny c cp n t lu trong cng tc qun l nh nc v t ai. Ngay t Quyt nh s 201/CP nm 1980 ca Chnh ph, trong 7 ni dung qun l nh nc v t ai c ni dung th ba l "Quy hoch vic s dng t", n Lut t ai 1987 v Lut t ai 1993 vn quy nh ni dung th hai trong 7 ni dung qun l nh nc v t ai l "Quy hoch v k hoch ho vic s dng t". Do vy, giai on thc hin Lut t ai 1993, mc d c Ngh nh s 68/2001/N-CP ngy 1 thng 10 nm 2001 ca Chnh ph v quy hoch, k hoch s dng t nhng v cha cp r n vn qun l quy hoch sau khi c ph duyt m ch quy nh chi tit v vic lp, xt duyt v iu chnh quy hoch nn thng thng sau khi lp xong quy hoch, k hoch s dng t cc c quan c thm quyn t quan tm n vic qun l xem quy hoch, k hoch s dng t c c thc hin hay khng? Thc hin n u?... V vy, d xy ra hin tng vi phm quy hoch hoc quy hoch "treo"... n Lut t ai 2003, ni dung ny c sa li l "Qun l quy hoch, k hoch s dng t". Nh vy, khng ch l a vic s dng t vo quy hoch, k hoch nh Lut t ai 1993 m sau khi t ai c lp quy hoch, k hoch s dng cn phi qun l vic thc hin quy hoch, k hoch nh th no cho t hiu qu cao, trnh tnh trng phng n quy hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt xong b y, khng thc hin hoc thc hin chm, thm ch c khi vi phm c quy hoch (s dng khng ng quy hoch). 3.4.2. Mt s quy nh v lp quy hoch, k hoch s dng t 3.4.2.1. K quy hoch, k hoch s dng t K quy hoch, k hoch s dng t l khong thi gian m php lut t ai quy nh khi c quan qun l nh nc v t ai lp phng n quy hoch, k hoch s dng t phi tun th, tc l phi tin hnh xy dng u k thc hin trong sut thi gian ca c k. Lut t ai 2003 quy nh k quy hoch s dng t ca c nc, tnh thnh ph trc thuc trung ng; huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; x, phng, th trn l 10 nm; k k hoch s dng t ca c nc, tnh, thnh ph trc thuc trung ng; huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; x, phng, th trn l 5 nm.
3.4.2.2. Nguyn tc lp quy hoch, k hoch s dng t Vic lp quy hoch, k hoch s dng t cc cp phi theo nhng nguyn tc c bn c quy nh Lut t ai 2003 nh sau: Quy hoch, k hoch s dng t phi ph hp vi chin lc, quy hoch tng th, k hoch pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh; quy hoch, k hoch s dng t ca cp di phi ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t ca cp trn; quy hoch, k hoch s dng t ca cp trn phi th hin nhu cu s dng t ca cp di; k hoch s dng t phi ph hp vi quy hoch s dng t c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt. Quy hoch, k hoch s dng t ca mi k phi c quyt nh, xt duyt trong nm cui ca k trc ; c lp t tng th n chi tit; s dng t tit kim v c hiu qu; khai thc hp l ti nguyn thin nhin v bo v mi trng; bo v, tn to di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh; dn ch v cng khai. 3.4.2.3. Cn c lp quy hoch, k hoch s dng t Khi lp quy hoch s dng t cc cp phi cn c vo: chin lc, quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh ca c nc; quy hoch pht trin ca cc ngnh v cc a phng; k hoch pht trin kinh t x hi ca Nh nc; iu kin t nhin, kinh t, x hi v nhu cu ca th trng; hin trng s dng t v nhu cu s dng t; nh mc s dng t; tin b khoa hc v cng ngh c lin quan n vic s dng t; kt qu thc hin quy hoch s dng t k trc. Khi lp k hoch s dng t cc cp phi cn c vo quy hoch s dng t c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt; k hoch pht trin kinh t x hi 5 nm v hng nm ca Nh nc; nhu cu s dng t ca t chc, h gia nh, c nhn, cng ng dn c; kt qu thc hin k hoch s dng t k trc; kh nng u t thc hin cc d n, cng trnh c s dng t. 3.4.2.4. Thm quyn v trch nhim lp quy hoch, k hoch s dng t Nh nc ta qun l t ai theo quy hoch v php lut nn vic lp quy hoch, k hoch s dng t l ni dung ht sc quan trng trong cng tc qun l nh nc v t ai. V vy, php lut t ai cng quy nh cp c thm quyn lp quy hoch, k hoch s dng t. Khc vi Lut t ai 1993, Lut t ai 2003 quy nh thm quyn lp quy hoch, k hoch s dng t cht ch hn, c th nh sau:
Chnh ph t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca c nc. U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng mnh. U ban nhn dn huyn thuc tnh t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng mnh v quy hoch, k hoch s dng t ca th trn thuc huyn. U ban nhn dn huyn, qun thuc thnh ph trc thuc trung ng, U ban nhn dn th x, thnh ph thuc tnh t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng mnh v quy hoch, k hoch s dng t ca cc n v hnh chnh cp di (x, phng, th trn), tr cc x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t. U ban nhn dn x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng mnh. U ban nhn dn cp c trch nhim t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t trnh Hi ng nhn dn cng cp thng qua quy hoch, k hoch s dng t trc khi trnh c quan nh nc c thm quyn xt duyt. Php lut t ai cn quy nh trch nhim lp quy hoch, k hoch s dng t nh sau: B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim gip Chnh ph t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca c nc. Cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c trch nhim phi hp vi B Ti nguyn v Mi trng trong vic xc nh nhu cu s dng t ca B, ngnh, a phng. B Quc phng, B Cng an t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. B Quc phng, B Cng an c trch nhim phi hp vi U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xc nh nhu cu s dng t vo mc ch quc phng, an ninh ti a phng. -U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng. S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim gip U ban nhn dn cng cp thc hin nhim v lp quy hoch, k hoch s dng t. Cc s, ban, ngnh ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng v U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim phi hp vi S Ti nguyn v Mi trng trong vic xc nh nhu cu s dng t ca ngnh, ca a phng. -U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t ca a phng, quy hoch s dng t chi tit k hoch s dng t chi tit ca phng, th trn v x thuc khu vc quy hoch pht trin th. Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim gip U ban nhn dn cng cp thc hin nhim v lp quy hoch, k
hoch s dng t. Cc phng, ban ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh v U ban nhn dn phng, th trn, U ban nhn dn x thuc khu vc quy hoch pht trin th c trch nhim phi hp vi Phng Ti nguyn v Mi trng trong vic xc nh nhu cu s dng t ca ngnh, ca a phng. -U ban nhn dn x ni khng thuc khu vc quy hoch pht trin th c trch nhim t chc lp quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit cua x. Ban qun l khu cng ngh cao c trch nhim t chc lp quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit cho ton khu cng ngh cao. Ban qun l khu kinh t c trch nhim t chc lp quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit i vi phn din tch t giao cho Ban qun l khu kinh t c xc nh trong quy hoch s dng t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Vic lp quy hoch, k hoch s dng t i vi phn din tch t cn li c th hin trong quy hoch, k hoch s dng t ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh v quy hoch s ng t chi tit, k hoch s dng t chi tit ca x, phng, th trn. -C quan, t chc c nhim v lp quy hoch s dng t, k hoch s dng t, quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit c thu cc t chc c php hot ng trong lnh vc lp quy hoch, k hoch s dng t lm t vn trong vic lp quy hoch, k hoch s dng t. 3.4.2.5. Ni dung quy hoch, k hoch s dng t Ni dung quy hoch, k hoch s dng t l mt phn khng th thiu c trong vic lp quy hoch, k hoch s dng t; n nh hng nhiu n vic xt duyt v tnh kh thi khi thc hin sau ny. V vy, khi lp quy hoch, k hoch s dng t cn phi ch n ni dung ca n. Ni dung c bn cn th hin trong mt phng n quy hoch s dng t ca cc cp bao gm: iu tra, nghin cu, phn tch, tng hp iu kin t nhin, kinh t, x hi trn a bn thc hin quy hoch. nh gi tim nng t ai v s ph hp ca hin trng s dng t so vi tim nng t ai, so vi xu hng pht trin kinh t - x hi, khoa hc - cng ngh. i vi t ang s dng th nh gi s ph hp v khng ph hp ca hin trng s dng t so vi tim nng t ai, so vi chin lc, quy hoch tng th, k hoch pht trin kinh t - x hi, kh nng p dng tin b khoa hc - cng ngh trong s dng t. i vi t cha s dng th nh gi kh nng a vo s dng cho cc mc ch.
-nh gi hin trng v bin ng s dng t trong k quy hoch trc theo cc mc ch s dng; nh gi kt qu thc hin cc ch tiu quy hoch s dng t c quyt nh, xt duyt ca k quy hoch trc. Vi nhng ni lp quy hoch s dng t ln u th khng c bc ny. -Xc nh phng hng, mc tiu s dng t trong k quy hoch v nh hng cho k tip theo ph hp vi chin lc, quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi ca c nc, ca cc ngnh v cc a phng. -Xy dng cc phng n phn b din tch cc loi t cho nhu cu pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh trong k quy hoch c thc hin. Xc nh din tch t khng thay i mc ch s dng; din tch t phi chuyn mc ch s dng sang mc ch khc, trong c din tch t d kin phi thu hi thc hin cc cng trnh, d n. -Phn tch hiu qu kinh t, x hi, mi trng ca tng phng n phn b qu t la chn phng n ph hp nht. C th: phn tch hiu qu kinh t bao gm vic d kin cc ngun thu t vic giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, cc loi thu c lin quan n t ai v chi ph cho vic bi thng, gii phng mt bng, ti nh c; phn tch nh hng x hi bao gm vic d kin s h dn phi di di, s lao ng mt vic lm do b thu hi t, s vic lm mi c to ra t vic chuyn i c cu s dng t; nh gi tc ng mi trng ca vic s dng t theo mc ch s dng mi ca phng n phn b qu t. -Cn c vo kt qu phn tch hiu qu kinh t, x hi, mi trng trn la chn phng n phn b qu t hp l; th hin phng n quy hoch s dng t c la chn trn bn quy hoch s dng t; xc nh cc bin php s dng, bo v, ci to t v bo v mi trng cn phi p dng i vi tng loi t, ph hp vi a bn quy hoch. -Gii php t chc thc hin quy hoch s dng t ph hp vi c im ca a bn quy hoch. i vi lp quy hoch chi tit ca x, phng, th trn, khu cng ngh cao, khu kinh t cn ch phng n quy hoch s dng t c la chn phi c th hin trn bn a chnh; trng hp quy hoch chi tit xy dng th, quy hoch xy dng im dn c nng thn c xt duyt th phi th hin trn bn a chnh. Mt khc, khi lp quy hoch chi tit cn t chc ly kin ng gp ca nhn dn bng cch: -D tho quy hoch s dng t chi tit phi c gii thiu n tng t dn ph, thn, xm, bun, p, lng, bn, phum, sc v cc im dn c khc; ng thi phi c nim yt cng khai ti tr sy ban nhn dn x, phng, th trn ni c t; - T chc tip nhn kin ng gp trc tip ca nhn dn hoc kin ng gp thng qua i din ca im dn c, Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc on th a phng; ly kin ca Thng trc Hi ng nhn dn x, phng, th trn ni c t.
Thi hn ly kin ng gp ca nhn dn l 30 ngy. C quan lp quy hoch s dng t chi tit ca x, phng, th trn c trch nhim tng hp, tip thu kin ng gp ca nhn dn hon chnh d tho quy hoch s dng t chi tit. Ni ung c bn cn th hin trong k hoch s dng t ca cc cp bao gm: -nh gi, phn tch kt qu thc hin k hoch s dng t k trc gm: kt qu thc hin cc ch tiu s dng t i vi tng loi t v chuyn i gia cc loi t; kt qu khai hoang m rng din tch t s dng vo cc mc ch; kt qu v cht lng vic thc hin cc ch tiu trong k hoch s dng t; vic thc hin cc ngun thu t giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, cc loi thu lin quan n t ai v chi ph cho bi thng, h tr, ti nh c; nguyn nhn ca nhng tn ti, yu km trong vic thc hin k hoch s dng t. K hoch thu hi din tch cc loi t phn b cho nhu cu xy dng kt cu h tng; pht trin cng nghip, dch v; pht trin th, khu dn c nng thn; quc phng, an ninh; i vi cc cng trnh, d n c ch u t th lp danh mc km theo quy m s dng t, a im, d kin tin thc hin v tin thu hi t. - K hoch chuyn din tch t chuyn trng la nc v t c rng sang s dng vo mc ch khc, xc nh khu vc c chuyn i c cu s dng t trong t nng nghip. K hoch a t cha s dng vo s dng cho cc mc ch bao gm vic xc nh a im, din tch v tin khai hoang a t cha s dng vo s dng cho mc ch nng nghip, phi nng nghip. -D kin cc ngun thu t giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, cc loi thu c lin quan n t ai v chi ph cho vic bi thng, h tr, ti nh c. -Xc nh gii php t chc thc hin k hoch s dng t bo m thc hin ng tin k hoch. Lp k hoch thu hi t, chuyn mc ch s dng t, a t cha s dng vo s dng phi c phn b chi tit n tng nm. i vi lp k hoch s dng t chi tit ca x, phng, th trn, khu cng ngh cao, khu kinh t th cn ch phi gn lin vi tha t. Ring vic lp quy hoch, k hoch s dng t quc phng, an ninh c quy nh theo ngnh dc, tc l B Quc phng, B Cng an t chc thc hin vic lp quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh trnh Chnh ph xt duyt. Ni dung quy hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh bao gm: nh gi tnh hnh qun l, s dng t vo mc ch quc phng, an ninh; xc nh nhu cu s dng t vo mc ch quc phng, an ninh trong k quy hoch s dng t ph hp vi quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh v k hoch pht trin kinh t -x hi ca Nh nc; xc nh v tr, din tch t quc phng, an ninh giao li cho a phng s dng
vo mc ch pht trin kinh t - x hi; cc gii php t chc thc hin quy hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. Ni dung k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh bao gm: nh gi tnh hnh qun l, s dng t quc phng, an' ninh ca k k hoch trc ; xc nh v tr, din tch t s dng vo mc ch quc phng, an ninh trong k hoch 5 nm v c th ho n tng nm; xc nh c th v tr, din tch t quc phng, an ninh bn giao li cho a phng qun l trong 5 nm; cc gii php t chc thc hin k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. 3.4.2.6. Thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t Lp quy hoch, k hoch s dng t l rt quan trng nhng phng n quy hoch, k hoch s dng t c p dng th cn phi c cp c thm quyn quyt nh xt duyt. Thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t c quy nh nh sau: Quc hi quyt nh quy hoch, k hoch s dng t ca c nc do Chnh ph trnh; Chnh ph xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca n v hnh chnh cp di trc tip cc phng, th trn v cc x thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t; U ban nhn dn huyn, th x, thnh ph thuc tnh xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca x khng thuc khu vc quy hoch pht trin th trong k quy hoch s dng t. Php lut t ai khng ch quy nh thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t m cn quy nh h s khi trnh xt duyt cn phi m bo 4 loi ti liu sau: t trnh ca c quan c thm quyn lp quy hoch, k hoch s dng t; bo co thuyt minh tng hp quy hoch, k hoch s dng t; bn hin trng s dng t; bn quy hoch s dng t (i vi trng hp xt duyt quy hoch s dng t). 3.4.2.7. iu chnh quy hoch, k hoch s dng t Cng vi s pht trin ca x hi trong qu trnh thc hin phng n quy hoch, k hoch s ng t c c quan c thm quyn quyt nh, xt duyt chc chn khng trnh khi nhng im cha ph hp, thm ch khng th thc hin c. V vy, vic iu chnh quy hoch, k hoch s dng t l vic lm khng th thiu c trong ni dung "Qun l quy hoch, k hoch s dng t". Tuy nhin, nu khng quy nh cht ch s dn n vic cc cp, cc ngnh li dng vic c php iu chnh quy hoch, k hoch s dng t m tu tin thay i quy hoch, k hoch s dng t v mc ch khc. D liu c iu ny nn Lut t ai 2003 quy nh vic iu chnh quy hoch s dng t ch c thc hin trong cc trng hp sau y:
-C siu chnh mc tiu pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt m s iu chnh lm thay i c cu s dng t. -Do tc ng ca thin tai, chin tranh lm thay i mc ch, c cu, v tr, din tch s dng t. C siu chnh quy hoch s dng t ca cp trn trc tip lm nh hng ti quy hoch s dng t ca cp mnh. C siu chnh a gii hnh chnh ca a phng. Vic iu chnh k hoch s dng t ch c thc hin khi c s iu chnh quy hoch s dng t hoc c s thay i v kh nng thc hin k hoch s dng t. Ni dung iu chnh quy hoch s dng t l mt phn ca ni dung quy hoch s dng t. Ni dung iu chnh k hoch s dng t l mt phn ca ni dung k hoch s dng t. Php lut t ai cng quy nh c quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t ca cp no th c thm quyn quyt nh, xt duyt iu chnh quy hoch, k hoch s dng t ca cp . Quy nh nh vy l ht sc khoa hc v s gn trch nhim ca cc c quan c thm quyn quyt nh, xt duyt iu chnh quy hoch, k hoch s dng t vi c quan c thm quyn quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t. Ni dung iu chnh quy hoch s dng t, k hoch s dng t, quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit gm: -B sung, iu chnh hoc hu b cc cng trnh, d n trong k quy hoch, k hoch. Thay i c cu cc loi t trong nhm t nng nghip; thay i v tr, din tch cc khu t khoanh nh theo chc nng trong nhm t phi nng nghip; thay i ch tiu a t cha s dng vo s dng. Thay i tin thc hin k hoch nhanh hn hoc chm hn t 3 nm tr ln so vi k hoch s dng t, k hoch s dng t chi tit c xt duyt. Gii php t chc thc hin iu chnh quy hoch, k hoch s dng t. H s xt duyt iu chnh quy hoch, k hoch s dng t, quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit c np ti c quan qun l t ai cng cp vi c quan c thm quyn quyt nh, xt duyt iu chnh quy hoch s dng t, k hoch s dng t hoc quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit thm nh; h s gm c:
-T trnh ca U ban nhn dn cp lp quy hoch s dng t, k hoch s dng t hoc quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit hoc Ban Qun l khu cng ngh cao, khu kinh t trnh c quan nh nc c thm quyn xt duyt, iu chnh quy hoch s dng t, k hoch s dng t hoc quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit. -Bo co thuyt minh iu chnh quy hoch s dng t, k hoch s dng t hoc quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit. -Bn quy hoch s dng t ca khu vc cn iu chnh i vi trng hp iu chnh quy hoch s dng t hoc bn quy hoch s dng t chi tit i vi trng hp cn iu chnh quy hoch s dng t chi tit. i vi iu chnh quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh th h s np ti b Ti nguyn v Mi trng thm nh; h s gm c: - T trnh ca B Quc phng, B Cng an trnh Chnh ph xt duyt iu chnh quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. - kin bng vn bn ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng viu chnh nhu cu s dng t vo mc ch quc phng, an ninh ti a phng. - Bo co thuyt minh iu chnh quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. 3.4.3. Qun l v nh gi quy hoch, k hoch s dng t 3.4.3.1. Qun l quy hoch, k hoch s dng t Qun l quy hoch, k hoch s dng t c th hin bng vic cng b quy hoch, k hoch s dng t. Trong thi hn khng qu 30 ngy lm vic, k t ngy c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh hoc xt duyt, quy hoch, k hoch s dng t phi c cng b cng khai theo quy nh ca php lut t ai nh sau: - B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim cng b cng khai ton b ti liu v quy hoch, k hoch s dng t ca c nc c Quc hi quyt nh ti tr s c quan B trong sut k quy hoch, k hoch s dng t; ng Cng bo; cng b trn mng thng tin qun l nh nc ca Chnh ph v trch ng trn mt bo hng ngy ca Trung ng. -S Ti nguyn v Mi trng, Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim cng b cng khai ton b ti liu v quy hoch, k hoch s dng t ca a phng c xt duyt ti tr s c quan mnh trong sut k quy hoch, k hoch s dng t; cng b trn mng thng tin qun l nh nc ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng v trch ng trn. bo ca a phng.
-U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim cng b cng khai ton b ti liu v quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit v cc d n, cng trnh u t c xt duyt ti tr sy ban nhn dn x, phng, th trn trong sut k quy hoch, k hoch s dng t. C quan qun l t ai cc cp c trch nhim cng b cng khai quy hoch, k hoch s dng t ca a phng ti tr s c quan v trn cc phng tin thng tin i chng. Vic cng b cng khai ti tr s U ban nhn dn v c quan qun l t ai c thc hin trong sut thi gian ca k quy hoch, k hoch s dng t c hiu lc. -Ban qun l khu cng ngh cao, Ban qun l khu kinh t c trch nhim cng b cng khai ton b ti liu v quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit c xt duyt ti tr s Ban qun l khu cng ngh cao, Ban qun l khu kinh t trong sut k quy hoch, k hoch s dng t; cng b trn trang thng tin in t ca khu cng ngh cao, khu kinh t v trch ng trn mt bo ngnh v mt bo a phng ni c quy hoch . Ton b ti liu viu chnh quy hoch s dng t, k hoch s dng t, quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit c xt duyt phi c cng b cng khai nh vic cng b quy hoch s dng t, k hoch s dng t, quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit quy nh trn y. Ring h s quy hoch, k hoch s dng t v h siu chnh quy hoch, k hoch s dng t s dng vo mc ch quc phng, an ninh khng cng b m c qun l theo ch mt. Nh vy, khc vi giai on trc, theo tinh thn ca Lut t ai 2003, phng n quy hoch s dng t chi tit, k hoch s dng t chi tit cc x, phng, th trn sau khi c cp c thm quyn xt duyt, quyt nh th U ban nhn dn x, phng, th trn v c quan qun l t ai cc huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c n v x, phng, th trn phi cng khai phng n quy hoch, k hoch s dng t ca a phng trn phng tin thng tin i chng v cng khai bn quy hoch ni cng cng trong sut k quy hoch, k hoch s dng t mi ngi cng bit, cng thc hin. ng thi, qun l quy hoch, k hoch s dng t cn c th hin bng vic qun l vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca cc cp hnh chnh sau khi c ph duyt theo tinh thn ca php lut t ai nh sau: * trung ng -Chnh ph t chc, ch o vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca c nc; kim tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng.
B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim tng hp kt qu thc hin k hoch s dng t hng nm ca c nc bo co Chnh ph trc ngy 15 thng 3 nm sau. -B trng B Quc phng, B trng B Cng an c trch nhim ch o vic thc hin v kim tra, thanh tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh trn a bn c nc. Hng nm, B Quc phng, B Cng an c trch nhim bo co Chnh ph v kt qu thc hin k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh n ngy 31 thng 12 ng thi gi mt bn n B Ti nguyn v Mi trng tng hp trc ngy 31 thng 1 nm sau. * cp tnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng t chc, ch o vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca tnh, thnh ph mnh; kim tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca cc n v huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh trc thuc mnh qun l. U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t phi theo ng quy hoch, k hoch s dng t c xt duyt. -Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c trch nhim pht hin v x l kp thi cc trng hp vi phm quy hoch, k hoch s dng t ti a phng mnh. -Hng nm, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c trch nhim bo co kt qu thc hin k hoch s dng t ca a phng n ngy 31 thng 12 cho B Ti nguyn v Mi trng trc ngy 15 thng 2 nm sau. -S Ti nguyn v Mi trng t chc kim tra, thanh tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ti a phng; pht hin v x l theo thm quyn hoc ngh c quan nh nc c thm quyn x l cc vi phm v quy hoch, k hoch s dng t. Trng hp pht hin vi phm v thc hin quy hoch, k hoch s dng t vo mc ch quc phng, an ninh th S Ti nguyn v Mi trng c vn bn gi B Quc phng, B Cng an xem xt, x l. Trng hp pht hin nhu cu thc t cn iu chnh quy hoch, k hoch s dng t th bo co U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng v nhu cu . * cp huyn U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh t chc, ch o vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca a phng huyn, qun, th x, thnh ph mnh; kim tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca a phng cp di trc tip bao gm cc x,
phng, th trn trc thuc mnh qun l. U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t phi theo ng quy hoch, k hoch s dng t c xt duyt. -Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim pht hin v x l kp thi cc trng hp vi phm quy hoch, k hoch s dng t ti a phng mnh. -Hng nm, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim bo co kt qu thc hin k hoch s dng t ca a phng n ngy 31 thng 12 cho U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng trc ngy 31 thng 1 nm sau. - Phng Ti nguyn v Mi trng t chc kim tra, thanh tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ti a phng; pht hin v x l theo thm quyn hoc ngh c quan nh nc c thm quyn x l cc vi phm v quy hoch, k hoch s dng t. Trng hp pht hin nhu cu thc t cn iu chnh quy hoch, k hoch s dng t th bo co U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh v nhu cu * cp x U ban nhn dn x, phng, th trn t chc, ch o thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca a phng; pht hin, ngn chn cc hnh vi s dng t tri vi quy hoch, k hoch s dng t c cng b. U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim theo di vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ti a phng. Khi pht hin nhng trng hp s dng t khng ng quy hoch, k hoch c cng b th x l theo thm quyn hoc ngh vi c quan nh nc c thm quyn x l. -Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn chu trch nhim chnh v vic khng ngn chn, khng x l kp thi, xy ra trng hp s dng t khng ng quy hoch, k hoch s dng t c xt duyt ti a phng. -Hng nm, U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim bo co kt qu thc hin k hoch s dng t ca a phng n ngy 31 thng 12 cho U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh trc ngy 15 thng 1 nm sau. -Cn b a chnh x, phng, th trn t chc kim tra, thanh tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t ti a phng; pht hin v x l theo thm quyn hoc ngh c quan nh nc c thm quyn x l cc vi phm v quy hoch, k hoch s dng t. Trng hp pht hin nhu cu thc t cn iu chnh quy hoch, k hoch s dng t th bo co U ban nhn dn x, phng, th trn v nhu cu . Trng hp quy hoch, k hoch s dng t c cng b c din tch t phi thu hi m Nh nc cha thc hin vic thu hi t, bi thng, gii phng mt bng th ngi s dng t c tip tc s dng theo mc ch xc nh trc khi cng b quy hoch, k hoch s dng t; nu ngi s dng t khng cn nhu cu s dng th Nh nc thu hi t v bi thng hoc h tr theo quy nh ca php lut. Nh nc nghim cm mi
hot ng t xy dng, u t bt ng sn trong khu vc t phi thu hi thc hin quy hoch, k hoch s dng t. Trng hp c nhu cu ci to sa cha nh , cng trnh gn lin vi t phi thu hi m lm thay i quy m, cp cng trnh hin c th phi c c quan Nh nc c thm quyn cho php. Din tch t ghi trong k hoch s dng t c cng b phi thu hi thc hin d n, cng trnh hoc phi chuyn mc ch s dng t m sau 3 nm khng c thc hin theo k hoch th c quan Nh nc c thm quyn xt duyt k hoch s dng t phi iu chnh hoc hu b v cng b. 3.4.3.2. nh gi quy hoch, k hoch s dng t nh gi l mt bin php khng th thiu trong cng tc qun l quy hoch, k hoch s dng t. nh gi quy hoch, k hoch s dng t c tin hnh theo 3 gc sau: nh gi qu trnh lp, quyt nh xt duyt quy hoch, k hoch s dng t: ni dung ny cn nh gi mt s vn chnh nh: k lp quy hoch, k hoch s dng t; trnh t, phng php lp, quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t; thm quyn lp, quyt nh, xt duyt quy hoch, k hoch s dng t; ni dung quy hoch, k hoch s dng t (bo co thuyt minh v bn ). nh gi kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t: Hot ng nh gi kt qu quy hoch, k hoch s dng t c tin hnh hng nm v theo k. Bo co nh gi kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t cn th hin nhng ni dung chnh sau: Tin thc hin so vi t ra trong quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt. Kt qu chu chuyn cc loi t thc t trong nm hoc trong k so vi quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt; gm kt qu giao t, cho thu t, thu hi t v cho php chuyn mc ch s dng t. Tnh hnh vi phm v qun l, s dng t so vi quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt. -Nhng bt cp trong qu trnh thc hin quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt lm c s cho cp c thm quyn iu chnh quy hoch, k hoch s dng t cho ph hp hn vi thc t.
Hng nm, U ban nhn dn cc cp phi bo co kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t ln U ban nhn dn cp trn trc tip; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng phi bo co kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t ln B Ti nguyn v Mi trng; B Ti nguyn v Mi trng phi tng hp kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t trong ton quc bo co Chnh ph. Vo nm kt thc k quy hoch, k hoch s dng t, ngoi vic bo co kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca nm cui k, U ban nhn dn cc cp v B Ti nguyn v Mi trng phi bo co kt qu thc hin quy hoch, k hoch s dng t ca c k. * nh gi qu trnh qun l quy hoch, k hoch s dng t: Cn nh gi xem cc c quan qun l nh nc v t ai thc hin nhim v, chc nng ca mnh nh th no trong vic qun l quy hoch, k hoch s dng t a phng. C th: vic cng b quy hoch, k hoch s dng t v vic qun l thc hin quy hoch, k hoch s dng t nh th no?
3.5. QUN L VIC GIAO T, CHO THU T, THU HI T, CHUYN MC CH S DNG T

3.5.1. Khi nim v giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t "Giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t" khng phi l ni dung qun l nh nc v t ai mi c Lut t ai 2003 nhng trong qu trnh pht trin ca cng tc qun l nh nc v t ai, ni dung ny c thay i cho ph hp vi tng giai on pht trin ca t nc. T Quyt nh s 2011CP nm 1980, trong cc ni dung qun l nh nc v t ai c ni dung "Giao t, thu hi t v trng dng t"; n Lut t ai 1987, ni dung ny c quy nh l "Giao t, thu hi t". Bi l, lc Nh nc cha tha nhn quyn s dng t c gi tr nn Nh nc ch giao t v khi Nh nc cn s dng vo mc ch an ninh, quc phng hoc phc v cho li ch quc gia, li ch cng cng th Nh nc thu hi t hoc c th trng dng t m khng quy nh vic cho ngi s dng thu t hoc cho ngi s dng chuyn mc ch s dng t. ng thi, vic giao t cng ch thc hin di hnh thc "cp t", tc l giao t nhng c th khng tng ng vi gi tr ca quyn s dng t. n. Lut t ai 1993, quyn s dng t c Nh nc tha nhn c gi tr v ngi s dng t c chuyn quyn s dng di cc hnh thc khc nhau, ni dung ny mi c b sung "cho thu t" thnh "Giao t, cho thu t, thu hi t". n ln sa i, b sung nm 2001 th b sung "chuyn mc ch s dng t" vo iu 24a v iu 24b. Tuy nhin, mi n khi Lut t ai 2003 ra i ni dung ny mi c hon thin thnh "Qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t"
Nh vy, cng vi qu trnh pht trin ca x hi, ni dung ny ca cng tc qun l nh nc v t ai cng thay i v dn c hon thin hn. n nay, ti iu 4, Lut t ai 2003 quy nh khi nim Nh nc giao t, Nh nc cho thu t, thu hi t nh sau: Nh nc giao t l vic Nh nc trao quyn s dng t bng quyt nh hnh chnh cho i tng c nhu cu s dng t. Nh nc cho thu t t vic Nh nc trao quyn s dng t bng hp ng cho i tng c nhu cu s dng t. -Thu hi t l vic Nh nc ra quyt nh hnh chnh thu li quyn s dng t hoc thu li t giao cho t chc, U ban nhn dn x, phng, th trn qun l theo quy nh ca Lut ny. -Chuyn mc ch s dng t l vic c quan Nh nc c thm quyn ra quyt nh hnh chnh cho php chuyn mc ch s dng vi nhng din tch t c th t mc ch ny sang mc ch khc. Nh nc giao t, cho thu t, cho php ngi s dng t chuyn mc ch s dng t u l cc hot ng trao quyn s dng t t Nh nc cho ngi s dng hoc ng cho ngi ang s dng t chuyn sang s dng vo mc ch khc. Cc hot ng ny u nhm: -m bo cho t ai c phn phi v phn phi li cho cc i tng s dng c s dng hp php, ng mc ch m Nh nc quy nh, t hiu qu cao, thc y nn kinh t pht trin. -p ng c nhu cu ca mi i tng s dng t, k c trong nc v nc ngoi. -Xc lp mi quan h php l gia Nh nc vi ngi s dng lm c s gii quyt mi mi quan h v t ai v ngi s dng yn tm thc hin cc quyn ca mnh trn din tch t . 3.5.2. Mt s quy nh v giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t 3.5.2.1. Cn c giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t Giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t l mt vic lm ht sc nhy cm v n lin quan trc tip n quyn li ca ngi s dng t. t ai c qun l theo ng quy hoch v php lut th khi giao t, cho thu t v cho php chuyn mc ch s dng t cc c quan qun l nh nc v t ai cn ht sc lu n cn c tin hnh. Php lut t ai quy nh cn c quyt nh giao t, cho thu t cho php chuyn mc ch s dng t bao gm: -Cn c vo nhu cu s dng t th hin trong d n u t, n xin giao t, thu t, chuyn mc ch s dng t. Nhu cu ny c th hin c th nh sau:
D n u t ca t chc c s dng ngun vn t ngn sch nh nc c c quan nh nc c thm quyn xt duyt hoc d n c vn u t nc ngoi c c quan nh nc c thm quyn cp giy php u t. Vn bn thm nh v nhu cu s dng t thc hin d n u t ca t chc kinh t khng s dng vn ngn sch nh nc hoc khng phi l d n c vn u t nc ngoi. S Ti nguyn v Mi trng ch tr phi hp vi cc S, ban, ngnh c lin quan thm nh v nhu cu s dng t trn c s xem xt h s d n u t theo quy nh ca php lut v u t. D n xy dng c s tn gio c y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt. n xin giao t, chuyn mc ch s dng t ca h gia nh, c nhn c xc nhn ca y ban nhn dn x, phng, th trn ni c t v nhu cu s dng t i vi trng hp xin giao t nng nghip trong hn mc giao t hoc giao t lm nh . + n xin giao t ca cng ng dn c c xc nhn ca U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t v nhu cu s dng t. i vi trng hp ngi xin giao t, thu t c Nh nc giao t, cho thu t trc thc hin cc d n u t sn xut, kinh doanh, dch v th phi xem xt vic chp hnh php lut v t ai trc y ca ngi xn giao t, thu t. Trn c s bn t k khai ca ngi xin giao t, thu t v tt c din tch t, tnh trng s dng t c Nh nc giao, cho thu trc v t nhn xt v chp hnh php lut v t ai, S Ti nguyn v Mi trng ni c t ang lm th tc giao t, cho thu t c trch nhim lin h vi S Ti nguyn v Mi trng ni c t giao, cho thu xc minh mc chp hnh php lut v t ai ca ngi s dng t trong qu trnh thc hin cc d n c Nh nc giao t, cho thu t. Cn c vo quy hoch s dng t chi tit hoc k hoch s dng t chi tit hoc quy hoch xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c nng thn c c quan nh nc c thm quyn xt duyt. Trng hp cha c quy hoch s dng t chi tit hoc k hoch s dng t chi tit th cn c vo quy hoch, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt. 3.5.2.2. Hnh thc giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t . * Hnh thc giao t: Theo quy nh ca Lut t ai 2003, giao t vn c tin hnh di 2 hnh thc l giao t khng thu tin s dng v giao t c thu tin s dng. Vi nguyn tc chung: nhng trng hp s dng t khng phi l t v khng nhm mc ch sn xut, kinh doanh th u c Nh nc giao t khng thu tin s dng; nhng trng hp s dng t (ca h gia nh, c nhn) v t nhm mc ch sn xut, kinh doanh th Nh nc giao c thu tin s dng. Mt khc, thc hin nguyn tc "Nh nc c chnh sch to iu kin cho ngi sn xut nng nghip c t sn xut" php lut t ai quy nh "h gia nh, c nhn trc tip lao ng nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c giao t nng nghip trong hn mc" cng thuc
vo cc i tng c Nh nc giao t khng thu tin s dng t. V vy, Lut t ai 2003 quy nh: -Cc trng hp c Nh nc giao t khng thu tin s dng t bao gm: + H gia nh, c nhn trc tip lao ng nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c giao t nng nghip trong hn mc. + T chc s dng t vo mc ch nghin cu, th nghim, thc nghim v nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui; s dng t xy dng nh phc v ti nh c theo cc d n ca Nh nc. + n v v trang nhn dn c Nh nc giao t s dng vo mc ch sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui hoc sn xut kt hp vi nhim v quc phng, an ninh. + Hp tc x nng nghip s dng t lm mt bng xy dng tr s hp tc x, sn phi, nh kho; xy dng cc c s dch v trc tip phc v sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui. + Ngi s dng t rng phng h; t rng c dng; t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip quy nh ti iu 88 ca Lut t ai 2003; t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t giao thng, thu li; t xy dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o to, th dc th thao phc v li ch cng cng v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch kinh 'doanh; t lm ngha trang, ngha a. + Cng ng dn c s dng t nng nghip; c s tn gio s dng t phi nng nghip. Cc trng hp c Nh nc giao t c thu tin s dng t bao gm: + H gia nh, c nhn c giao t ; c giao t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; s dng t xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh. + T chc kinh t c giao t s dng vo mc ch xy dng nh bn hoc cho thu; c giao t s dng vo mc ch u t xy dng kt cu h tng chuyn nhng hoc cho thu; c giao t hoc s dng t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; c giao t sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thy sn, lm mui. + Ngi Vit Nam nh c nc ngoi c giao t thc hin cc d n u t
So vi Lut t ai 1993, Lut t ai 2003 b sung i tng l "T chc kinh t c giao t sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thy sn, lm mui" vo trng hp Nh nc giao t c thu tin s dng t hn ch tnh trng cc t chc c xin Nh nc giao t s dng vo mc ch nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui m s dng khng c hiu qu v h khng phi tr tin s dng t i vi loi t ny. ng thi, Lut t ai 2003 cng quy nh vic quyt nh giao t i vi t ang c ngi s dng cho ngi khc ch c thc hin sau khi c quyt nh thu hi t * Hnh thc cho thu t: T khi Lut t ai 1993 ra i, Nh nc tha nhn gi tr ca quyn s dng t th cho thu t l mt ni dung c cp n. Ni dung "cho thu t" gp phn p ng nhu cu a dng ca ngi s dng t. Theo quy nh ca Lut t ai 1993, ngi s dng t c th thu t ca Nh nc tr tin hng nm, c th thu t ca Nh nc nhiu nm tr tin mt ln cho c thi gian thu, c th thu t ca Nh nc nhiu nm v tr tin thnh nhiu ln, mi ln tr mt s nm. n Lut t ai 2003, ch quy nh 2 hnh thc tr tin thu t l thu t tr tin hng nm v thu t tr tin mt ln cho c thi gian thu. Nh nc cho thu t thu tin thu t hng nm trong cc trng hp sau: -H gia nh, c nhn thu t sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui; thu t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh, hot ng khong sn, sn xut vt liu xy dng, lm gm; s dng t nng nghip vt hn mc giao t t ngy 1 thng 1 nm 1999 n trc ngy ngy 30 thng 6 nm 2004, tr din tch t do nhn chuyn quyn s dng t; s dng t xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; c nhu cu tip tc s dng din tch t nng nghip vt hn mc c giao trc ngy 1 thng 1 nm 1999 m thi hn s dng t ht. T chc kinh t, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi thu t thc hin d n u t sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui; lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; xy dng kt cu h tng chuyn nhng hoc cho thu; hot ng khong sn, sn xut vt liu xy dng, lm gm. T chc nc ngoi c chc nng ngoi giao thu t xy dng tr s lm Nh nc cho thu t thu tin thu t mt ln cho c thi gian thu trong cc trng hp sau y:
-Ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi thu t thc hin d n u t sn xut 'nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui; lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; xy dng cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; xy dng kt cu h tng chuyn nhng hoc cho thu; hot ng khong sn, sn xut vt liu xy dng, lm gm; xy dng nh bn hoc cho thu. -T chc nc ngoi c chc nng ngoi giao thu t xy dng tr s lm ng thi, Lut t ai 2003 cng quy nh vic cho thu t i vi t ang c ngi s dng cho ngi khc ch c thc hin sau khi c quyt nh thu hi t . * Hnh thc chuyn mc ch s dng t: Chuyn mc ch' s dng t l ni dung mi c cp n ln sa i th hai ca Lut t ai 1993 (nm 2001) v chnh thc c b sung vo cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003. Vic quy nh ni dung ny to iu kin thun li cho ngi ang s dng t mun chuyn sang mc ch s dng khc; ng thi cng gim tin v th tc hnh chnh cho c quan nh nc trong trng hp ny. Thay v vic c quan nh nc c thm quyn phi ra quyt nh thu hi ri sau li ra quyt nh giao t cho chnh ngi s dng th c quan nh nc c thm quyn ch phi lm th tc cng nhn cho ngi s dng c chuyn mc ch s dng. Tuy nhin, giai on thc hin Lut t ai 1993, tt c cc trng hp ngi s dng t chuyn mc ch s dng t u phi xin php c quan nh nc c thm quyn v ngi s dng ch c chuyn mc ch khi c quan nh nc c thm quyn cho php bng quyt nh. n Lut t ai 2003, chia vic chuyn mc ch s dng lm 2 trng hp: chuyn mc ch s dng t phi c php ca c quan nh nc c thm quyn v chuyn mc ch s dng t khng cn phi xin php m ch cn ng k vi c quan Nh nc c thm quyn. Nhng trng hp chuyn mc ch s dng t phi c php ca c quan Nh nc c thm quyn bao gm: Chuyn t chuyn trng la nc sang t trng cy lu nm, t trng rng, t nui trng thu sn; Chuyn t rng c dng, t rng phng h sang s dng vo mc ch khc; Chuyn t nng nghip sang t phi nng nghip; Chuyn t phi nng nghip c Nh nc giao t khng thu tin s dng t sang t phi nng nghip c Nh nc giao t c thu tin s dng t hoc thu t; -Chuyn t phi nng nghip khng phi l t sang t . Cn li, tt c nhng trng hp chuyn mc ch s dng t khng thuc quy nh trong 5 trng hp trn th ngi s dng t ch cn ng k vi vn phng ng k quyn s dng t hoc U ban nhn dn x, th
trn ni c t. Nh vy, Lut t ai 2003 ch quy nh nhng trng hp khi chuyn mc ch s dng cn phi xin php cn li "rt m" vi vic t quyt nh chuyn mc ch s dng ni b trong sn xut nng nghip hoc phi nng nghip ngi s dng ch ng trong sn xut kinh doanh. V d: tt c cc trng hp ngi s dng chuyn ni b trong cc loi t nng nghip vi nhau m khng phi l chuyn t chuyn la; t rng phng h, t rng c dng sang mc ch khc... u khng phi xin php m ch cn ng k vi Vn phng ng k quyn s dng t hoc U ban nhn dn x, th trn ni c t. V quyn v ngha v ca ngi s dng t ph thuc vo mc ch s dng nn sau khi chuyn mc ch s dng t quyn v ngha v ca ngi s dng c th b thay i. Nguyn tc chung l quyn v ngha v ca ngi s dng t, ch s dng t c p dng theo loi t sau khi c chuyn mc ch s dng. Thi hn s dng t sau khi chuyn mc ch c thc hin theo quy nh sau: i vi h gia nh, c nhn: nu chuyn mc ch s dng gia cc loi t nng nghip c thi hn (t trng cy hng nm, t trng cy lu nm, t rng sn xut, t nui trng thu sn, t lm mui) cho nhau th thi hn khng thay i; nu chuyn t phi nng nghip c thi hn sang khng thi hn v ngc li th thi hn u l lu di; cc trng hp chuyn mc ch khc th thi hn s dng tnh theo loi t sau khi chuyn mc ch v c tnh t thi im chuyn mc ch. i vi t chc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi khi chuyn mc ch s dng t th thi hn s dng theo d n u t nhng khng qu 50 nm, trng hp c bit khng qu 70 nm. Ring i vi t chc kinh t chuyn t phi nng nghip c thi hn sang khng thi hn v ngc li th thi hn s dng t l n nh lu di. Cc loi t khc nhau c Nh nc quy nh gi tr ca quyn s dng khc nhau, c bit gia cc nhm t khc nhau th gi tr ca quyn s dng li cng khc nhau nn theo nguyn tc chung th khi chuyn mc ch s dng t loi t c Nh nc quy nh c gi tr ca quyn s dng thp sang loi t c gi tr ca quyn s dng cao th ngi s dng phi np vo ngn sch quc gia khon tin chnh lch v gi tr ca quyn s dng gia loi t sau khi chuyn mc ch s dng so vi loi t trc khi chuyn mc ch s dng. V vy, m bo cng bng, Lut t ai 2003 cng quy nh cc trng hp ngi s dng t khi chuyn mc ch s dng phi thc hin ngha v ti chnh vi Nh nc, bao gm: chuyn t nng nghip sang phi nng nghip; chuyn t phi nng nghip c Nh nc giao khng thu tin sang t phi nng nghip c Nh nc giao c thu tin hoc thu t; chuyn t t phi nng nghip khng phi l
t sang t . 3.5.2.3. Thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t Thm quyn giao t, cho thu t thay i theo lch s pht trin ca x hi. T khi thc hin Lut t ai 1987 n nay, thm quyn ny c thay i rt nhiu theo hng phn cp thm quyn cho cc c quan qun l nh nc cp huyn, cp tnh nn cng ngy thm quyn giao t, cho thu t cng c chuyn giao v cp tnh v cp huyn nhiu hn. trnh tnh trng c quan qun l nh nc v t ai quyt nh giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t sai thm quyn, php lut t ai quy nh thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t nh sau: -U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh: + Giao t i vi t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi; + Cho thu t i vi t chc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi. Cho php chuyn mc ch s dng t i vi t chc. U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh: Giao t i vi h gia nh, c nhn, cng ng dn c; Cho thu t i vi h gia nh, c nhn; + Cho php chuyn mc ch s dng t i vi h gia nh, c nhn. -U ban nhn dn x, phng, th trn cho thu t thuc qu t nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn. -C quan c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t quy nh trn y khng c y quyn. C quan nh nc c thm quyn giao t, cho thu t quy nh trn y l c quan c thm quyn quyt nh iu chnh i vi trng hp ngi s dng t c quyt nh giao t, cho thu t trc ngy 1 thng 7 nm 2004. 3.5.2.4. Trnh t, th tc giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t m bo cht ch trong cng tc qun l nh nc v t ai, php lut t ai quy nh th tc hnh chnh v qun l t ai lm khun mu cho cc c quan qun l nh nc v t ai theo m thc hin; trong c th tc trnh t, th tc v giao t cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t. Trnh t th tc giao t, cho thu t c quy nh trong Lut t ai nh sau: H s xin giao t, thu t gm n xin giao t, thu t; d n u t ca t chc theo quy nh ca php lut v u t; i vi ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi th phi c d n u t v bn sao giy php u t theo quy nh ca php lut v u t c chng nhn ca cng chng nh nc.
T chc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi xin giao t, thu t np hai b h s ti c quan qun l t ai ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t. H gia nh, c nhn xin giao t, thu t np hai b h s ti c quan qun l t ai ca huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh ni c t. Vic giao t, cho thu t i vi t c gii phng mt bng c quy nh nh sau: Trong thi hn khng qu 10 ngy lm vic, k t ngy nhn h s hp l, c quan tip nhn h s c trch nhim trch lc bn a chnh hoc trch o a chnh khu t xin giao, xin thu; xc nh mc thu tin s dng t, tin thu t; thc hin cc th tc v giao t, cho thu t, cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh v trao quyt nh giao t hoc cho thu t cho ngi c giao t, thu t; Trong thi hn khng qu 10 ngy lm vic, k t ngy ngi c giao t, thu t thc hin xong ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut, c quan qun l t ai k hp ng thu t i vi trng hp thu t, t chc bn giao t trn thc a v trao giy chng nhn quyn s dng t cho ngi c giao t, thu t, vic giao t, cho thu t i vi t cha c gii phng mt bng c quy nh nh sau: - Trong thi hn khng qu 30 ngy lm vic, k t ngy nhn h s hp l, c quan tip nhn h s c trch nhim hon thnh vic gii thiu a im; trch lc bn a chnh hoc trch o a chnh khu t xin giao, xin thu; xc nh mc thu tin s dng t, tin thu t; thc hin cc th tc v giao t, cho thu t, cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh v trao quyt nh giao t hoc cho thu t cho ngi c giao t, thu t. -Cn c vo quyt nh giao t, cho thu t ca c quan nh nc c thm quyn, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh t chc thc hin vic bi thng, gii phng mt bng. -Trong thi hn khng qu 10 ngy lm vic, k t ngy thc hin xong vic gii phng mt bng v ngi c giao t, thu t thc hin xong ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut, c quan qun l t ai k hp ng thu t i vi trng hp thu t; t chc bn giao t trn thc a v trao giy chng nhn quyn s dng t cho ngi c giao t, thu t. Theo php lut t ai hin hnh c 2 hnh thc chuyn mc ch s
dng t. Tng ng vi mi hnh thc chuyn mc ch s dng t c php lut t ai quy nh khc nhau v trnh t, th tc. Trnh t, th tc chuyn mc ch s dng t i vi trng hp khng phi xin php nh sau: Ngi s dng t c nhu cu chuyn mc ch s dng t np mt b h s ti Vn phng ng k quyn s dng t; trng hp h gia nh, c nhn ti nng thn th np ti U ban nhn dn x ni c t chuyn cho Vn phng ng k quyn s dng t. H s gm 2 loi sau: t khai ng k chuyn mc ch s dng t theo mu do B Ti nguyn v Mi trng quy nh; giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t khc chng minh quyn s dng t hp php ca mnh (nu c). -Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim kim tra h s; trng hp ng k chuyn mc ch s dng t khng ph hp vi quy nh ca php lut t ai th tr li h s v thng bo r l do; trng hp ng k chuyn mc ch s dng t ph hp vi quy nh ca php lut t ai th xc nhn vo t khai ng k v chuyn h s n c quan ti nguyn v mi trng cng cp chnh l giy chng nhn quyn s dng t. -C quan ti nguyn v mi trng c trch nhim chnh l giy chng nhn quyn s dng t. Tng thi gian k t ngy Vn phng ng k quyn s dng t nhn h s hp l cho ti ngy ngi s dng t nhn c giy chng nhn quyn s dng t chnh l l khng qu 1 8 ngy lm vic. Ngi s ng t c chuyn mc ch s dng t sau 20 ngy k t ngy np h s, tr trng hp Vn phng ng k quyn s dng t c thng bo khng c chuyn mc ch s dng t do khng ph hp vi quy nh ca php lut t ai. Trnh t, th tc chuyn mc ch s dng t i vi trng hp khng phi xin php nh sau: -Ngi xin chuyn mc ch s dng t np mt b h s ti S Ti nguyn v Mi trng ni c t i vi t chc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi; ti Phng Ti nguyn v Mi trng ni c t i vi h gia nh, c nhn. H s gm 3 loi sau: n xin chuyn mc ch s dng t; giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t khc chng minh quyn s dng t hp php ca mnh (nu c); d n u t theo quy nh ca php lut v u t i vi trng hp ngi xin chuyn mc ch s dng t l t chc, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi. C quan ti nguyn v mi trng c trch nhim thm tra h s, xc minh thc a; xem xt tnh ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t chi tit hoc quy hoch, k hoch s dng t i vi trng hp cha c quy hoch, k hoch s dng t chi tit; ch o Vn phng ng k quyn s dng t trc thuc lm trch sao h s a chnh.
-Vn phng ng k quyn s dng t c trch nhim lm trch sao h s a chnh gi c quan ti nguyn v mi trng cng cp v gi s liu a chnh cho c quan thu xc nh ngha v ti chnh. -C quan ti nguyn v mi trng c trch nhim trnh U ban nhn dn cng cp quyt nh cho chuyn mc ch s dng t; chnh l giy chng nhn quyn s dng t; k li hp ng thu t i vi trng hp thu t. Tng thi gian k t ngy c quan ti nguyn v mi trng nhn h s hp l cho ti ngy ngi s dng t nhn c giy chng nhn quyn s dng t chnh l l khng qu 30 ngy lm vic. 3.5.3. Mt s quy nh v thu hi t 3.5.3.1. Cc trng hp v hnh thc thu hi t Thu hi t l bin php php l quan trng nhm bo v quyn s hu ca Nh nc i vi t ai. Trc khi thu hi t phi thng bo cho ngi ang s dng bit v l do, thi gian, k hoch di chuyn, phng php bi thng... Khng phi lc no thu hi t c quan nh nc c thm quyn cng phi cn c vo quy hoch, k hoch s dng t c c quan c thm quyt quyt nh, xt duyt; cng c nhng trng hp c quan nh nc phi thu hi t m khng cn cn c vo quy hoch, k hoch s dng t. Nhng trng hp Nh nc thu hi t cn c vo quy hoch, k hoch s dng t chi tit; quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c nng thn c c quan nh nc c thm quyn xt duyt bao gm: -Thu hi t s dng t vo mc ch quc phng, an ninh. Thu hi t s dng vo mc ch v li ch quc gia, li ch cng cng, gm c: s dng t xy dng tr s c quan, cng trnh s nghip c Nh nc giao t khng thu tin s dng t; s dng t xy dng tr s ca t chc nc ngoi c chc nng ngoi giao; s dng t xy dng cc cng trnh cng cng khng nhm mc ch kinh doanh; s dng t chnh trang, pht trin khu th v khu dn c nng thn; s dng t pht trin rng phng h, rng c dng; s dng t cho cc c s tn gio; s dng t lm ngha trang, ngha a. -Thu hi t pht trin kinh t, gm c: s dng t u t xy dng khu cng nghip, khu kinh t, s dng t thc hin cc d n u t sn xut, kinh doanh, dch v, du lch thuc nhm A theo quy nh ca php lut v u t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt hoc cho php u t m d n khng th u t trong khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t, s dng t thc hin cc d n u t c ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA); s dng t thc hin d n c 100% vn u t nc ngoi c c quan nh nc c thm quyn xt duyt hoc cho php u t m d n khng th u t trong khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t.
Cn lu , vi cc d n sn xut, kinh doanh khng thuc nhm A theo quy nh ca Lut u t m ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt th nh u t c nhn chuyn nhng, thu quyn s dng t, nhn gp vn bng quyn s dng t ca cc t chc kinh t, h gia nh, c nhn thu hi t. Nhng trng hp Nh nc thu hi t m khng cn cn c vo quy hoch s dng t, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt, bao gm: -T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t c ngun gc t ngn sch Nh nc hoc cho thu t thu tin thu t hng nm b gii th, ph sn, chuyn i ni khc gim hoc khng cn nhu cu s dng t. -Ngi s dng s dng t khng ng mc ch, s dng t khng c hiu qu; c hy hoi t; c khng thc hin ngha v i vi Nh nc; t nguyn tr li t. -t c giao khng ng i tng hoc khng ng thm quyn. -t cha s dng b ln, chim hoc t khng c chuyn quyn s dng t m ngi s dng t do thiu trch nhim b ln, chim. - C nhn s dng t cht m khng c ngi tha k. -t c Nh nc giao, cho thu c thi hn m khng c gia hn khi ht thi hn. -t trng cy hng nm khng c s dng trong thi hn 1 2 thng lin; t trng cy lu nm khng c s dng trong thi hn 1 8 thng lin; t trng rng khng c s dng trong thi hn 24 thng lin. -t c Nh nc giao, cho thu thc hin d n u t m khng c s dng trong thi hn 12 thng lin hoc tin s dng t chm hn 24 thng so vi tin ghi trong d n u t, k t khi nhn bn giao t trn thc a m khng c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t cho php. T khi php lut t ai tha nhn quyn s dng t c gi tr th khi Nh nc thu hi t, ngoi vic ngi s dng c bi thng v ti sn trn t, ngi s dng t hp php cn c bi thng gi tr ca quyn s dng t. Cng nh giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t; thu hi t cng c 2 hnh thc l thu hi t khng bi thng v thu hi t c bi thng. m bo cho ngi s dng t thit thi v cng bng gia cc i tng s
dng t, php lut t ai cng quy nh c th nhng trng hp ngi s dng t khng c bi thng khi Nh nc thu hi t v nhng trng hp ngi s dng t c bi thng khi Nh nc thu hi t. 3.5.3.2. Thu hi v qun l qu t thu hi Vi nhng trng hp thu hi t s dng vo mc ch quc phng, an ninh, li ch quc gia, li ch cng cng; hoc thu hi t s dng vo mc ch pht trin kinh t nh xy dng khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t v cc d n u t ln thuc nhm A theo quy nh ca Lut u t, tc l nhng trng hp Nh nc thu hi t cn c vo quy hoch, k hoch s dng t chi tit; quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c nng thn c c quan nh nc c thm quyn xt duyt th vic thu hi t c thc hin nh sau: -Nh nc thc hin vic thu hi t, bi thng, gii phng mt bng sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b hoc khi d n u t c nhu cu s dng t ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t c c quan Nh nc c thm quyn xt duyt. Trc khi thu hi t, chm nht l 90 ngy i vi t nng nghip v 1 80 ngy i vi t phi nng nghip, c quan nh nc c thm quyn phi thng bo cho ngi b thu hi t bit l do thu hi, thi gian v k hoch di chuyn, phng n tng th v bi thng, gii phng mt bng, ti nh c. -Sau khi c quyt nh thu hi t v phng n bi thng, gii phng mt bng, ti nh c c c quan Nh nc c thm quyn xt duyt, c cng b cng khai, c hiu lc thi hnh, ngi b thu hi t phi chp hnh quyt nh thu hi t. Trng hp ngi b thu hi t khng chp hnh quyt nh thu hi t th U ban nhn dn cp c thm quyn quyt nh thu hi t ra quyt nh cng ch. Ngi b cng ch thu hi t phi chp hnh quyt nh cng ch v c quyn khiu ni. i vi d n sn xut, kinh doanh ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt th nh u t c nhn chuyn nhng, thu quyn s dng t, nhn gp vn bng quyn s dng t ca cc t chc kinh t, h gia nh, c nhn m khng phi thc hin th tc thu hi t. Vic qun l qu t thu hi l vn quan trng, c bit vi cc trng hp Nh nc thu hi m cha giao ngay cho ngi s dng. giai on thc hin Lut t ai 1993, sau khi c d n u t hoc khi c ngi s dng t c quan nh nc c thm quyn mi tin hnh cc th tc thu hi t. n Lut t ai 2003, vic thu hi t c quy nh khc, ngoi nhng trng hp c d n n u t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt th vi nhng trng hp c quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t Nh nc cng quyt nh thu hi ngay nhng din tch t theo quy nh nh sau:
Vi trng hp c d n u t th Nh nc thu hi t, bi thng, gii phng mt bng v giao t cho nh u t thc hin d n i vi cc trng hp c d n u t c c quan Nh nc c thm quyn xt duyt. Vi trng hp cha c d n u t Nh nc quyt nh thu hi t v giao t cho T chc pht trin qu t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng thnh lp thc hin vic thu hi t, bi thng, gii phng mt bng v trc tip qun l qu t thu hi i vi trng hp sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t. i vi cc trng hp phi thu hi khc tc l Nh nc thu hi t m khng cn cn c vo quy hoch s dng t, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt th c quan nh nc c thm quyn thc hin vic thu hi ri giao t cho T chc pht trin qu t qun l nu t thuc khu vc th v khu vc c quy hoch pht trin th, hoc giao t cho U ban nhn dn x qun l nu t thuc khu vc nng thn. Php lut t ai cn quy nh vic x l tin s dng t, tin thu t, ti sn u t trn t vi mt s trng hp Nh nc thu hi t m khng bi thng gi tr ca quyn s dng t nh sau: -U ban nhn dn cp c thm quyn thu hi t thnh lp Hi ng nh gi xc nh phn gi tr cn li ca tin s dng t, tin thu t, ti sn u t trn t i vi trng hp tin s dng t, tin thu t, tin u t trn t khng c ngun gc t ngn sch nh nc; phn gi tr cn li thuc s hu ca ngi b thu hi t. Trng hp t do Nh nc giao khng thu tin s dng t, do Nh nc cho thu tr tin thu t hng nm, do Nh nc giao c thu tin s dng t hoc do Nh nc cho thu tr tin thu t cho c thi gian thu hoc do Nh nc cho thu tr tin thu t cho nhiu nm m tin s dng t, tin thu t tr c ngun gc t ngn sch nh nc th ch c phn gi tr cn li u t trn t m khng c ngun gc t ngn sch nh nc thuc s hu ca ngi b thu hi t. Trng hp t do nhn chuyn nhng quyn s dng t th tin nhn chuyn nhng, gi tr cn li ca ti sn u t trn t c gii quyt nh i vi trng hp thu hi t do c Nh nc giao t,c thu tin s dng t. -Phn gi tr cn li ca tin s dng t, tin thu t, ti sn u t trn t thuc s hu ca ngi b thu hi t c tr li cho ngi b thu hi t. 3.5.3.3. Bi thng, ti nh c cho ngi c t b thu hi
Gn lin vi cng tc thu hi t l vic bi thng, ti nh c cho ngi c t b thu hi. Bn cnh vic bi thng, cn nhiu hnh thc h tr ca Nh nc i vi ngi b thu hi t. Theo i Tin ting Vit th "Bi thng l n b nhng tn hi gy ra"; "H tr l gip nhau, gip thm vo" [60]. T, c th suy ra: Bi thng cho ngi c t b thu hi t l vic Nh nc n b nhng tn hi do hnh vi thu hi t ca Nh nc gy ra cho ngi s dng t theo quy nh ca php lut t ai. H tr cho ngi c t b thu hi t l vic Nh nc gip cho ngi s dng t gim bt kh khn cho ngi s dng t khi b thu hi t. C nhiu hnh thc h tr v y l khon khc vi bi thng, n c th c i vi c nhng trng hp t v ti sn trn t khng iu kin bi thng. Trong cng tc qun l nh nc v t ai hin nay th vic bi thng cho ngi b thu hi t l mt trong nhng vic phc tp nht v n gn lin vi quyn li ca ngi s dng t. Ni dung ny cng l mt trong nhng vn d xy ra khiu kin nht. Nu lm tt vic ny s gim bt kh khn trong cng tc thu hi t. Lut t ai 1993 khi mi ban hnh s dng 3 cm t l "n b" (iu 79), "n b thit hi" (iu 28) v "bi thng thit hi" (iu 73) ch vic ny. n Lut Sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 1993 ln th hai vo nm 2001 ch dng mt cm t "bi thng" thay cho 3 cm t trn. Nh vy, khi nim "bi thng cho ngi c t b thu hi" c v c s dng trong php lut t ai t ngy 1 thng 10 nm 2001 . Khi bi thng cho ngi c t b thu hi, c quan qun l nh nc v t ai c thm quyn cn phi ch n iu kin ngi s dng t c bi thng v nguyn tc bi thng. * iu kin c bi thng: Theo quy nh ca Lut t ai 2003 ngi b thu hi t s c bi thng gi tr ca quyn s dng t khi c giy chng nhn quyn s dng t hoc iu kin c cp giy chng nhn quyn s dng t (s c trnh by ni dung 3.2.6), tr cc trng hp sau: -T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t c ngun gc t ngn sch Nh nc hoc cho thu t thu tin thu t hng nm b gii th, ph sn, chuyn i ni khc, gim hoc khng cn nhu cu s dng t. -Ngi s dng s dng t khng ng mc ch, s dng t khng c hiu qu; c hy hoi t; c khng thc hin ngha v i vi Nh nc; t nguyn tr li t t c giao khng ng i tng hoc khng ng thm quyn; c Nh nc giao, cho thu c thi hn m khng c gia hn khi ht thi hn. t cha s dng b ln, chim hoc t khng c chuyn quyn s dng t m ngi s dng t do thiu trch nhim b ln, chim.
- C nhn s dng t cht m khng c ngi tha k. t trng cy hng nm khng c s dng trong thi hn 12 thng lin; t trng cy lu nm khng c s dng trong thi hn 1 8 thng lin; t trng rng khng c s dng trong thi hn 24 bn thng lin. -t c Nh nc giao, cho thu thc hin d n u t m khng c s dng trong thi hn 12 thng lin hoc tin s dng t chm hn 24 thng so vi tin ghi trong d n u t, k t khi nhn bn giao t trn thc a m khng c c quan Nh nc c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t cho php. t rng phng h; t rng c ng; t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip; t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t giao thng, thu li; t xy dng cc cng trnh vn ho, y t, gio dc v o to, th dc th thao v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch kinh doanh; t lm ngha trang, ngha a. -Cng ng dn c s dng; t nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn, c Nh nc giao c thu tin s dng t, nhn chuyn nhng quyn s dng t m tin s dng t, tin nhn chuyn nhng quyn s dng t c ngun gc t ngn sch nh nc. t thu ca Nh nc. Trong 11 trng hp lit k trn th 7 trng hp u c quan nh nc c thm quyn phi thu hi t m khng ph thuc vo c quy hoch, k hoch s dng t hay khng? Ngoi ra, t ca ngi s dng m khng iu kin cp giy chng nhn quyn s dng t cng s khng c bi thng khi Nh nc thu hi. * Nguyn tc bi thng, ti nh c: Lut t ai 2003 quy nh nguyn tc bi thng, ti nh c cho ngi c t b thu hi nh sau: -Ngi b thu hi loi t no th c bi thng bng vic giao t mi c cng mc ch s dng, nu khng c t bi thng th c bi thng bng gi tr quyn s dng t ti thi im c quyt nh thu hi. -U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng lp v thc hin cc d n ti nh c trc khi thu hi t bi thng bng nh , t cho ngi b thu hi t m phi di chuyn ch. Khu ti nh c c quy hoch chung cho nhiu d n trn cng mt a bn v phi c iu kin pht trin bng hoc tt hn ni c. Trng hp khng c khu ti nh c th ngi b thu hi t c bi thng bng tin v c u tin mua hoc thu nh thuc s hu ca Nh nc i vi khu vc th; bi thng bng t i vi khu vc nng thn. Trng hp gi tr quyn s dng t b thu hi ln hn t c bi thng th ngi b thu hi t c bi thng bng tin i vi phn chnh lch .
Trng hp thu hi t ca h gia nh, c nhn trc tip sn xut m khng c t bi thng cho vic tip tc sn xut th ngoi vic c bi thng bng tin, ngi b thu hi t cn c Nh nc h tr n nh i sng, o to chuyn i ngnh ngh, b tr vic lm mi: Trng hp ngi s dng t c Nh nc bi thng khi thu hi t m cha thc hin ngha v ti chnh v t ai theo quy nh ca php lut th phi tri gi tr ngha v ti chnh cha thc hin trong gi tr c bi thng, h tr. Khi thu hi t cn phi ch n ti sn gn lin vi t, bi l c nhng loi ti sn ca ngi s dng t c to ra gn lin vi t m khng th chuyn dch c hoc chuyn dch s lm gim gi tr s dng ca n (bt ng sn). Do , v nguyn tc nu ti sn l hp php th khi Nh nc thu hi t phi bi thng gi tr ca ti sn gn lin vi t cho ngi ch s hu ti sn. Php lut t ai ch quy nh cc trng hp khi Nh nc thu hi t, ngi b thu hi t khng c bi thng v ti sn gn lin vi t, c th bao gm cc trng hp sau y: Ti sn gn lin vi t c to ra ti khu vc t b thu hi sau khi quy hoch, k hoch s dng t, quy hoch xy dng th, quy hoch xy dng im dn c nng thn c cng b m khng c c quan Nh nc c thm quyn cho php. Ti sn gn lin vi t c to ra trc khi c quyt nh thu hi t m tri vi mc ch s dng t c xc nh trong quy hoch, k hoch s dng t ti thi im xy dng cng trnh . Ti sn c trn t b thu hi thuc cc trng hp: ngi s dng t c hy hoi t; t cha s dng b ln, chim; t khng c chuyn quyn s dng t m ngi s dng t do thiu trch nhim b ln, chim; c nhn s dng t cht m khng c ngi tha k, t c Nh nc giao, cho thu c thi hn 'm khng c gia hn khi ht thi hn. Vi quy nh ny, Nh nc nhm ngn chn vic ngi s dng c to ra ti sn gn lin vi t sau khi c quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn quyt nh, xt duyt v c cng b hoc sau khi c quyt nh thu hi t ca c quan nh nc c thm quyn c bi thng. ng thi, vi quy nh ny cng gp phn hn ch vic s dng t khng ng mc ch c Nh nc quy nh, c tnh hu hoi t, ln chim t. Cn lu , vic bi thng v ti sn trn t khc vi bi thng v gi tr ca quyn s dng t nn c nhng trng hp khi Nh nc thu hi t, ngi s dng khng c bi thng v t nhng vn c bi thng v ti sn gn lin vi t. Ti sn gn lin vi t ca ngi b thu hi t m khng c bi thng v t nu to ra ti khu vc b thu hi trc khi quy hoch, k hoch s dng t, quy hoch xy dng th, quy hoch xy dng im dn c nng thn
c cng b; hoc to ra trc khi c quyt nh thu hi t m ph hp vi mc ch s dng t c xc nh trong quy hoch, k hoch s dng t ti thi im xy dng cng trnh vn c bi thng, bao gm cc trng hp sau: -T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t c ngun gc t ngn sch nh nc hoc cho thu t thu tin thu t hng nm b gii th, ph sn, chuyn i ni khc, gim hoc khng cn nhu cu s dng t. -Ngi s dng s dng t khng ng mc ch, s dng t khng c hiu qu; c khng thc hin ngha v i vi Nh nc; t nguyn tr li t. -t c giao khng ng i tng hoc khng ng thm quyn. -t trng cy hng nm khng c s dng trong thi hn 12 thng lin; t trng cy lu nm khng c s dng trong thi hn 18 thng lin; t trng rng khng c s dng trong thi hn 24 thng lin. t c Nh nc giao, cho thu thc hin d n u t m khng c s dng trong thi hn 12 thng lin hoc tin s dng t chm hn 24 thng so vi tin ghi trong d n u t, k t khi nhn bn giao t trn thc a m khng c c quan nh nc c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t cho php. -t rng phng h; t rng c dng; t xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip; t s dng vo mc ch quc phng, an ninh; t giao thng, thy li; t xy dng cc cng trnh vn ha, y t, gio dc v o to, th dc th thao v cc cng trnh cng cng khc khng nhm mc ch kinh doanh; t lm ngha trang, ngha a. -t nng nghip do cng ng dn c s dng; t nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn. -t c Nh nc giao c thu tin s dng t, nhn chuyn nhng quyn s dng t m tin s dng t, tin nhn chuyn nhng quyn s dng t c ngun gc t ngn sch nh nc. -t thu ca Nh nc. -t s dng m khng iu kin cp giy chng nhn quyn s dng t. 3.5.3.4. Thm quyn thu hi t Cng ging nh giao t, cho thu t, thm quyn thu hi t c thay i theo quy nh ca php lut t ai cho ph hp vi tng giai on pht trin ca x hi v t nc. S thay i ny cng vi tinh thn chung mi ln sa i, b sung hoc thay th Lut t ai, l phn cp v tng thm quyn lc cho cc cp a phng. Thng thng t trc ti nay, c quan c thm quyn giao loi t no th c quyn thu hi loi t Hin nay, thm quyn thu hi t c quy nh nh sau:
U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thu hi t i vi t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi, tr trng hp thuc i tng c mua nh gn lin vi quyn s dng t ti Vit Nam. -U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh thu hi t i vi h gia nh, c nhn, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc i tng c mua nh gn lin vi quyn s dng t ti Vit Nam. Trng hp thu hi t giao, cho thu i vi t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi m trn khu t b thu hi c h gia nh, c nhn ang s dng hoc c c t chc, h gia nh, c nhn ang s dng th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thu hi ton b din tch t. Cn c vo quyt nh thu hi ton b din tch t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh thu hi din tch t c thi vi tng h gia nh, c nhn. Trng hp ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi s dng t thc hin d n u t m phi chuyn mc ch s dng t do iu chnh d n u t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cho php chuyn mc ch s dng t. ng thi, m bo cht ch trong vic quyt nh thu hi t, trnh trng hp n y trch nhim cho nhau gia cc c quan nh nc khi thu hi t, Lut t ai 2003 cn quy nh cc c quan Nh nc c thm quyn thu hi t quy nh trn y khng c u quyn. 3.5.3.5. Trnh t, th tc thu hi t Vi cc hnh thc thu hi t khc nhau th trnh t, th tc cng c php lut t ai quy nh khc nhau. Trnh t, th tc i vi cc trng hp Nh nc thu hi t s dng t vo mc ch quc phng, an ninh, li ch quc gia, li ch cng cng, pht trin kinh t c php lut t ai quy nh nh sau: -Cn c quy hoch, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn xt duyt, U ban nhn dn cp c thm quyn c trch nhim giao cho c quan ti nguyn v mi trng trc thuc ch o Vn phng ng k quyn s dng t lm trch lc bn a chnh hoc trch o a chnh khu vc t thu hi i vi ni cha c bn a chnh, trch sao h s a chnh gi cho c quan, t chc c trch nhim lp phng n bi thng, gii phng mt bng.
Trng hp thu hi t sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng giao cho T chc pht trin qu t lp phng n tng th v bi thng, gii phng mt bng trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt. Trng hp thu hi t thc hin d n u t th U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim lp phng n tng th v bi thng, gii phng mt bng trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt. -Sau khi phng n tng th v bi thng, gii phng mt bng c xt duyt, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh ni c t b thu hi thng bo trc t nht 90 ngy i vi trng hp thu hi t nng nghip v 1 80 ngy i vi trng hp thu hi t phi nng nghip cho ngi ang s dng t bit v l do thu hi, thi gian v k hoch di chuyn, phng n bi thng, gii phng mt bng. - Trc khi ht thi gian thng bo t nht 20 ngy, T chc pht trin qu t hoc U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim trnh phng n bi thng, gii phng mt bng v S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim trnh quyt nh thu hi t ln U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh. Quyt nh thu hi t phi bao gm ni dung thu hi din tch t c th i vi tng tha t do t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi s dng v ni dung thu hi t chung cho tt c cc tha t do h gia nh, c nhn, cng ng dn c s dng. - Trong thi hn khng qu 15 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c trch nhim xem xt, k v gi cho S Ti nguyn v Mi trng, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh hoc T chc pht trin qu t quyt nh thu hi t, quyt nh xt duyt phng n bi thng, gii phng mt bng. Trng hp trn khu t thu hi c din tch t do h gia nh, c nhn ang s dng th trong thi hn khng qu 30 ngy lm vic k t ngy nhn c quyt nh v thu hi t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim quyt nh thu hi din tch t c th i vi tng tha t do h gia nh, c nhn, cng ng dn c s dng. -T chc pht trin qu t c trch nhim thc hin vic bi thng, gii phng mt bng i vi trng hp thu hi t sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim t chc thc hin vic bi thng, gii phng mt bng i vi trng hp thu hi t giao hoc cho thu thc hin d n u t.
- Sau khi hon thnh vic bi thng, gii phng mt bng, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh giao t cho T chc pht trin qu t qun l hoc giao t, cho thu t cho nh u t thc hin d n. Trnh t, th tc i vi vic thu hi t ca t chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t np c ngun gc t ngn sch nh nc hoc cho thu t tr tin thu t hng nm nay chuyn i ni khc, gim hoc khng cn nhu cu s dng t; hoc ngi s dng t t nguyn tr li t c thc hin theo quy nh nh sau: -Trng hp ngi s dng t l t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi th gi vn bn tr li t v giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t chng minh quyn s dng t hp php ca mnh (nu c) n S Ti nguyn v Mi trng ni c t; trng hp ngi s dng t l h gia nh, c nhn, cng ng dn c th gi n Phng Ti nguyn v Mi trng ni c t. - Trong thi hn khng qu 20 ngy lm vic k t ngy nhn vn bn tr li t, c quan ti nguyn v mi trng c trch nhim thm tra, xc minh thc a trong trng hp xt thy cn thit; trnh U ban nhn dn cng cp quyt nh thu hi t. Trong thi hn khng qu 15 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn cp c thm quyn c trch nhim xem xt, k v gi cho c quan ti nguyn v mi trng trc thuc quyt nh thu hi t. Trnh t, th tc i vi vic thu hi t ca t chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, c Nh nc giao t c thu tin s dng t m tin s dng t np c ngun gc t ngn sch nh nc hoc cho thu t tr tin thu t hng nm nay b gii th, ph sn c thc hin theo quy nh nh sau: -Trong thi hn khng qu 20 ngy lm vic k t ngy nhn c quyt nh gii th, ph sn ca c quan nh nc c thm quyn, S Ti nguyn v Mi trng ni c t tin hnh thm tra, xc minh thc a trong trng hp xt thy cn thit; trnh U ban nhn dn cng cp quyt nh thu hi t. Trong thi hn khng qu 1 5 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng c trch nhim xem xt, k v gi cho S Ti nguyn v Mi trng quyt nh thu hi t. Trnh t, th tc thu hi t i vi cc trng hp sau: s dng t khng ng mc ch, s dng t khng c hiu qu; ngi s dng t c hy hoi t; t c giao khng ng i tng hoc khng ng thm quyn; t b ln, b chim; ngi s dng t c khng thc hin ngha v i vi Nh nc; t trng cy hng nm khng c s dng trong thi hn 12 thng lin; t trng cy lu nm khng c s dng trong thi hn 18 thng lin; t trng rng khng c s dng trong thi hn 24 thng lin; t c Nh nc giao, cho thu thc hin d n u t m khng c s dng trong thi hn 12 thng lin hoc tin s dng t chm hn 24 thng so vi tin ghi trong
d n u t, k t khi nhn bn giao t trn thc a m khng c c quan nh nc c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t cho php c tin hnh theo quy nh nh sau: -Trong thi hn khng qu 15 ngy lm vic k t ngy nhn c kt lun ca thanh tra, c quan ti nguyn v mi trng c trch nhim thm tra, xc minh thc a khi cn thit; trnh U ban nhn dn cng cp quyt nh thu hi t. - Trong thi hn khng qu 15 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn cp c thm quyn c trch nhim xem xt, k v gi cho c quan ti nguyn v mi trng trc thuc quyt nh thu hi t; ch o x l xc nh gi tr cn li ca gi tr u t vo t hoc ti sn gn lin vi t (nu c) theo quy nh ca php lut. Trnh t, th tc thu hi t i vi c nhn s dng t cht m khng c ngi tha k c tin hnh theo quy nh nh sau: -Trong thi hn khng qu 15 ngy lm vic k t ngy nhn c giy chng t hoc quyt nh tuyn b mt tch ca c quan nh nc c thm quyn v vn bn xc nhn khng c ngi tha k ca U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t, Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thm tra, xc minh thc t, trnh y ban nhn dn cng cp quyt nh thu hi t. -Trong thi hn khng qu 10 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c trch nhim xem xt, k v gi cho Phng Ti nguyn v Mi trng quyt nh thu hi t. Trnh t, th tc thu hi t i vi t c Nh nc giao, cho thu c thi hn m khng c gia hn khi ht thi hn c tin hnh theo quy nh nh sau: -Trong thi hn khng qu 30 ngy lm vic k t ngy ht thi hn s dng t, c quan ti nguyn v mi trng c trch nhim trnh U ban nhn dn cng cp quyt nh thu hi t. -Trong thi hn khng qu 10 ngy lm vic k t ngy nhn c t trnh, U ban nhn dn cp c thm quyn c trch nhim xem xt, k v gi cho c quan ti nguyn v mi trng trc thuc quyt nh thu hi t. 3.5.3.6. Tip tc giao t, cho thu t nng nghip; gia hn hoc thu hi t khi ht thi hn s dng
T khi thc hin Lut t ai 1993, Nh nc quy nh thi hn s dng t. Thi hn s dng t ph thuc vo mc ch s dng t c xc nh. Khi c quy nh v thi hn th phi c quy nh x l khi ht thi hn s dng. Lut t ai hin hnh quy nh i vi cc loi t c thi hn s dng khi ht thi hn s dng s tip tc giao, cho thu, hoc cho gia hn, hoc thu hi tu theo trng hp c th. Khi ht thi hn s dng t, h gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui s dng t nng nghip trong hn mc c Nh nc giao, cho thu, cng nhn quyn s dng, nhn chuyn quyn s dng c tip tc s dng t vi thi hn s dng t nh chu k va ht hn nu t cn ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t c c quan nh nc c thm quyn quyt nh, xt duyt v trong qu trnh s dng t ngi s dng chp hnh tt php lut t ai. i vi cc loi t c quy nh v thi hn s dng nhng khng phi l t nng nghip trong hn mc ca cc h gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip th khi ht thi hn s dng s c gia hn theo quy nh sau: -Trc thi im kt thc thi hn s dng t 6 thng, nu c nhu cu tip tc s dng t th ngi s dng t lm n gi c quan nh nc c thm quyn giao t cho thu t xem xt, gii quyt cho gia hn vi thi hn ti a khng qu thi hn giao hoc cho thu trc y. Thi hn gia hn s dng t i vi trng hp h gia nh, c nhn thu t nng nghip c xc nh khng qu thi hn cho thu t nng nghip i vi h gia nh, c nhn; Thi hn gia hn s dng t i vi trng hp t chc kinh t s dng t vo mc ch sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui; t chc kinh t, h gia nh, c nhn s dng t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh; t chc kinh t s dng t thc hin d n u t; ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc, c nhn nc ngoi s dng t thc hin cc d n u t ti Vit Nam c xc nh theo d n b sung c c quan nh nc c thm quyn xt duyt nhng khng vt qu thi hn c Nh nc giao t, cho thu t. Trng hp ngi s dng t khng c nhu cu tip tc hoc xin gia hn s dng t hoc khng c c quan nh nc c thm quyn cho php gia hn s dng t th Nh nc thu hi t. Hng nm, U ban nhn dn cp c thm quyn thu hi t ch o c quan ti nguyn v mi trng r sot v thi hn s dng t quyt nh thu hi t i vi nhng trng hp ny. 3.5.3.7. Trng dng t c thi hn
Ngoi nhng trng hp thu hi t, Nh nc c th trng dng t c thi hn trong trng hp Nh nc ban b tnh trng khn cp theo quy nh ca php lut v tnh trng khn cp, trng hp khn cp ca chin tranh, thin tai, ho hon hoc cc trng hp khn cp khc e da nghim trng n ti sn ca Nh nc, ca t chc, ti sn, tnh mng ca nhn dn m cn s dng t th Chnh ph; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh c thm quyn trng dng t. Quyt nh trng dng t phi ghi r mc ch trng dng t v thi hn trng dng t. Vic trng dng t c thi hn c php lut t ai quy nh nh sau: -Ht thi hn trng dng t m cha thc hin xong mc ch trng dng t th c quan nh nc trng dng t ra quyt nh ko di thi hn trng dng t; thi hn ko di trng dng t khng vt qu thi hn trng dng t. C quan nh nc trng dng t c trch nhim tr li t v bi thng thit hi do vic trng dng t gy ra cho ngi c t b trng dng khi thc hin xong mc ch trng dng t hoc ht thi hn trng dng t; vic bi thng thit hi c thc hin trong thi hn khng qu 6 thng k t ngy ht thi hn trng dng t -Trng hp vic trng dng t nh hng n thu nhp bo m i sng ca ngi b trng dng t th vic bi thng phi c thc hin khng qu 3 thng mt ln i vi thit hi do vic trng dng t gy ra. 3.5.4. Qun l v nh gi vic giao t, cho thu t, thu hi t chuyn mc ch s dng t Lut t ai 1993, ni dung ny l "Giao t, cho thu t, thu hi t", n Lut Sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 1993 ln th hai vo nm 2001, b sung iu 24a v 24b quy nh v vic chuyn mc ch s dng t. Nh vy, vic chuyn mc ch s dng t khng phi n Lut t ai 2003 mi c quy nh m c cp t Lut t ai 1993. Tuy nhin, vic chuyn mc ch s dng t giai on thc hin Lut t ai 1993 cha thc s c cc c quan qun l nh nc v t ai quan tm nhiu; c bit, giai on ny cha ch n vic qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t v chuyn mc ch s dng t. thc hin tt ni dung ny di gc qun l Nh nc, Lut t ai 2003 sa li l "Qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t v chuyn mc ch s dng t" nhm khng chi thc hin tt vic giao t, cho thu t, thu hi t, cho php chuyn mc ch s dng t m cn nhm qun l tt ni dung ny gm cc vn nh: thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, thu hi t; vic thc hin giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, thu hi t; vic qun l t sau khi giao, cho thu, chuyn mc ch s dng, thu hi... Mun vy, cc c quan qun l nh nc v t ai cn phi nm chc cc quy nh ca lut t ai v mt s vn chnh sau:
-Cn c giao t, cho php chuyn mc ch s dng t, thu hi t, cho thu t -Trnh t, th tc giao t, cho thu t, thu hi t, cho php chuyn mc ch s dng t. -Thm quyn giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t, thu hi t. Nhng trng hp no c Nh nc giao t khng thu tin s dng t, nhng trng hp no c Nh nc giao t c thu tin s dng t. Nhng trng hp no c Nh nc cho thu t thu tin thu t hng nm, nhng trng hp no c Nh nc cho thu t thu tin mt ln cho c thi gian thu. Nhng trng hp no Nh nc tip tc giao t, cho thu t nng nghip, cho gia hn thi hn s dng t hoc thu hi khi ht thi hn s dng. Nhng trng hp no chuyn mc ch s dng t phi c php ca c quan Nh nc c thm quyn. Nhng trng hp no chuyn mc ch s dng t khng cn xin php m ch cn ng k vi c quan nh nc c thm quyn. -Quyn v ngha v ca ngi s dng t sau khi chuyn mc ch s dng t. -Thi hn s dng khi c Nh nc giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t. -Nhng trng hp no khi Nh nc thu hi t ngi s dng t c bi thng gi tr ca quyn s dng t v nhng trng hp no khi Nh nc thu hi t khng c bi thng gi tr ca quyn s dng t. -Vic bi thng, h tr cho ngi c t b thu hi v gi tr ca quyn s dng t v gi tr ca ti sn trn t. -X l cc trng hp thu hi t khng bi thng t nhng lin quan n tin s dng t, tin thu t, ti sn u t trn t. -Vic qun l qut sau khi thu hi. Trong cng tc qun l vic giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t cc c qun qun l nh nc v t ai cn phi nh gi vic giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t. Vic nh gi y cn tp trung vo mt s ni dung chnh sau: -nh gi thm quyn giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t c thc hin ng vi quy nh trong php lut t ai khng?
nh gi trnh t, th tc, hnh thc thc hin giao t, cho thu t, thu hi t, cho php chuyn mc ch s dng t c ng vi quy nh ca php lut t ai khng? -nh gi i tng c giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t, gia hn s dng c ng vi quy nh ca php lut t ai khng? nh gi vic thc hin quyn v ngha v ca ngi c Nh nc giao t, cho thu t, cho php chuyn mc ch s dng t c ng quy nh ca php lut t ai khng? nh gi vic bi thng, h tr v gi tr ca quyn s dng t v ti sn trn t khi Nh nc thu hi t, vic qun l qu t sau khi thu hi t c ng vi quy nh ca php lut t ai khng?
3.6. NG K QUYN S DNG T, LP V QUN L H S A CHNH, CP GIY CHNG NHN QUYN S DNG T
3.6.1. ng k quyn s dng t Theo Khon 19, iu 4, Lut t ai 2003 "ng k quyn s dng t l vic ghi nhn quyn s dng t hp php i vi mt tha t xc nh vo h s a chnh nhm xc tp quyn v ngha v ca ngi s dng t. " "ng k quyn s dng t" khng phi l ni dung mi a vo Lut t ai 2003 m n c cp n trong cng tc qun l nh nc v t ai t nm 1980 trong Quyt nh s 201/CP ca Hi ng Chnh ph. Tri qua Lut t ai 1987 n Lut t ai 1993 ni dung ny vn c quy nh trong cng tc qun l nh nc v t ai. Tuy nhin, giai on ny cha quy nh c th vic ng k quyn s dng t l ngha v ca ngi s dng t nn ngi s dng t hp php, c cc loi giy t chng minh quyn s dng t ca h l hp php nhng cha ng k quyn s dng xin cp giy chng nhn cng khng sao. V vy, trong thc t nhng trng hp nh th khng him, gy kh khn trong cng tc qun l t ai i vi cc c quan nh nc. Lut t ai 2003 a vic ng k quyn s dng t vo thnh mt ngha v ca ngi s dng t. Ty, mc d ngi s dng t hp php nhng vn phi thc hin ngha v ca mnh i vi c quan nh nc c thm quyn l ng k quyn s dng t. Trong qu trnh s dng lun c s bin ng v ch s dng, loi hng t v din tch. ng k s dng t l mt bin php ca Nh nc nhm theo di tnh hnh s dng v bin ng thng xuyn ca n.
Nh vy, sau khi ng k quyn s dng, t ai c cng nhn s dng mt cch hp php l iu kin c xem xt cp giy chng nhn quyn s dng. i vi cc c quan qun l hnh chnh nh nc, cn b a chnh x, phng, th trn c trch nhim t chc cho ngi s dng ng k quyn s dng t; ng thi, U ban nhn dn x, phng, th trn phi ng k c phn t cn cha s dng vo s a chnh Nh nc. ng k t ai gm hai loi l ng k ln u v ng k bin ng. ng k ln u l hnh thc ng k t ai i vi nhng ngi ang s dng t m cha ng k ln no vi chnh quyn a phng. ng k bin ng l hnh thc ng k t ai i vi ngi s dng t c giy chng nhn quyn s dng t nhng trong qu trnh s dng c s thay i. Php lut t ai quy nh nhng trng hp sau khi s dng t phi ng k quyn s dng t: Ngi ang s dng t m tha t cha c cp giy chng nhn quyn s dng t gm c ngi c Nh nc giao t, cho thu t giai on trc khi thc hin Lut t ai 2003. Ngi s dng t thc hin quyn chuyn i, chuyn nhng, tha k, tng cho, cho thu, cho thu li quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t theo quy nh ca php lut t ai. Ngi nhn chuyn quyn s dng t hoc khi Nh nc thu hi mt phn t. Ngi s dng t c giy chng nhn quyn s dng t c c quan Nh nc c thm quyn cho php i tn, chuyn mc ch s dng t, thay i thi hn s dng t hoc c thay i ng ranh gii tha t dn n thay i v hnh dng, kch thc, din tch tha t. Ngi c s dng t theo bn n hoc quyt nh ca To n nhn dn, quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n, quyt nh gii quyt tranh chp t ai ca c quan Nh nc c thm quyn c thi hnh. Ngi s dng chuyn t hnh thc thu t sang hnh thc Nh nc giao t c thu tin s dng t, khi c thay i v nhng hn ch quyn ca ngi s dng t. Nh vy, theo quy nh ca php lut t ai hin nay tt c nhng ngi s dng t m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t u phi ng k t ai, tr trng hp ngi s dng t c Nh nc giao t, cho thu t. Bi v, khc vi giai on trc khi thc hin Lut t ai 2003, theo quy nh ca cc vn bn hng dn thi hnh Lut t ai 2003, nhng trng hp c Nh nc giao t hoc cho thu t th khi quyt nh giao t, cho thu t l Nh nc lm ngay th tc ng k t ai v cp giy chng nhn quyn s
dng cho nhng ngi . Cc trng hp s dng t m khng phi l c nhn th khi ng k quyn s dng t phi c ngi i din v chu trch nhim theo quy nh sau: -Ngi ng u ca t chc, t chc nc ngoi l ngi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t ca t chc mnh. -Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t nng nghip vo mc ch cng ch; t phi nng nghip giao cho y ban nhn dn x, phng, th trn s dng vo mc ch xy dng tr sy ban nhn dn v cc cng trnh cng cng phc v hot ng vn ha, gio dc, y t, th dc, th thao, vui chi, gii tr, ch, ngha trang, ngha a v cc cng trnh cng cng khc ca a phng. Ngi i din cho cng ng dn c l ngi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t giao cho cng ng dn c. Ngi ng u c s tn gio l ngi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t giao cho c s tn gio. -Ch h gia nh l ngi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t ca h gia nh. - C nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, c nhn nc ngoi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t ca mnh. -Ngi i din cho nhng ngi s dng t c quyn s dng chung tha t l ngi chu trch nhim trc Nh nc i vi vic s dng t . i vi n v thuc lc lng v trang nhn dn s dng t th ngi chu trch nhim ng k quyn s dng t l Th trng n v lc lng v trang nhn dn. ng thi, php lut t ai cng quy nh nhng ngi chu trch nhim ng k quyn s dng t quy nh trn y c y quyn cho ngi khc ng k quyn s dng t theo quy nh ca php lut v dn s. 3.6.2. Lp v qun l h s a chnh Lp v qun l h s a chnh cng khng phi l ni dung mi c Lut t ai 2003. H s tn ti di cc dng khc nhau vi mc ch qun l t ai th c t lu i Tuy nhin, mi n Lut t ai 1993 h s a chnh mi c quy nh gm 4 loi ti liu nh hin nay. H s a chnh c lp chi tit n tng tha t theo n v hnh chnh x, phng, th trn. Mi tha t phi c s hiu ring v khng trng vi s hiu ca tha t khc trong phm vi c nc. Ni dung ca h s a chnh phi m bo tnh thng nht gia bn a chnh, s a chnh, s mc k, s theo di bin ng t ai; thng nht gia bn gc v bn sao; thng nht gia h s a chnh vi giy chng nhn quyn s dng t v hin trng s dng t. Ni dung ca h s a chnh phi c th hin y , chnh xc, kp thi, phi c chnh l thng xuyn i vi cc bin ng theo quy nh ca php lut trong qu trnh s dng t.
Theo quy nh ca Lut t ai "H s a chnh l h s phc v qun l nh nc i vi vic s dng t ". H s a chnh gm bn a chnh, s a chnh, s mc k t ai v s theo di bin ng t ai. Ni dung h s a chnh bao gm nhng thng tin sau: S hiu, kch thc, hnh th, din tch, v tr; Ngi s dng tha t; -Ngun gc, mc ch, thi hn s dng t; -Gi t, ti sn gn lin vi t, ngha v ti chnh v t ai thc hin v cha thc hin; -Giy chng nhn quyn s dng t, quyn v nhng hn ch v quyn ca ngi s dng t; -Bin ng trong qu trnh s dng t v cc thng tin khc c lin quan. Vic lp v chnh l h s a chnh c quy nh nh sau: B Ti nguyn v Mi trng ban hnh quy phm, tiu chun k thut, nh mc kinh t i vi vic lp h s a chnh trn giy v h s a chnh dng s; hng dn vic lp chnh l v qun l h s a chnh trn giy v h s a chnh dng s; quy nh tin trnh thay th h thng h s a chnh trn giy bng h thng h s a chnh dng s. S Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim t chc vic lp h s a chnh Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim trin khai vic lp h s a chnh gc v lm 2 bn sao t bn gc gi cho Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng v U ban nhn dn cp x. Vn phng ng k quyn s dng t c php thu dch v t vn trong vic o c a chnh, chnh l t liu o c v bn , lp bn a chnh, lp s mc k t ai; phi trc tip thc hin vic lp s a chnh, s theo di bin ng t ai v chnh l h s a chnh. Trng hp cha lp bn a chnh m ang c cc loi bn , s khc th S Ti nguyn v Mi trng xem xt, quyt nh vic s dng hoc chnh l trc khi a vo s dng lp h s a chnh v cp giy chng nhn quyn s dng t. H s a chnh phi c S Ti nguyn v Mi trng nghim thu, xc nhn bn a chnh, s mc k t ai, s a chnh sau khi lp xong a vo s dng. Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim chnh l, cp nht h s a chnh gc. Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng v cn b a chnh x, phng, th trn
chu trch nhim chnh l, cp nht bn sao h s a chnh. Vic chnh l, cp nht h s a chnh gc c thc hin da trn cc cn c sau: h s ng k bin ng v s dng t lu ti Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng; thng bo ca Phng Ti nguyn v Mi trng hoc Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng i vi bin ng v s dng t. Vic chnh l, cp nht bn sao h s a chnh c thc hin cn c vo ni dung Bn trch sao ni dung h s a chnh chnh l, cp nht do Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng gi n. Vic qun l h s a chnh c quy nh nh sau: H s a chnh c lp thnh 1 bn gc v 2 bn sao t bn gc; bn gc c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng, mt bn sao c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng, mt bn sao c lu ti U ban nhn dn x, phng, th trn. Bn gc h s a chnh phi c chnh l kp thi khi c bin ng v s dng t, bn sao h s a chnh phi c chnh l ph hp vi bn gc h s a chnh. H s a chnh c lu gi v qun l di dng ti liu trn giy v tng bc chuyn sang dng s qun l trn my tnh. Vic bo qun h s a chnh v cc ti liu c lin quan n h s a chnh c thc hin theo quy nh ca php lut v lu tr quc gia Bo qun vnh vin i vi bn a chnh, s a chnh, s mc k t ai, s theo di bin ng t ai bn lu giy chng nhn quyn s dng t, h s xin cp giy chng nhn quyn s dng t h s xin ng k bin ng v s dng t. S Ti nguyn v Mi trng, Phng Ti nguyn v Mi trng, U ban nhn dn x phng, th trn chu trch nhim bo m cc iu kin cho vic bo qun h s a chnh v cc ti liu c lin quan n h s a chnh. Vn phng ng k quyn s dng t v cn b a chnh x, phng, th trn chu trch nhim thc hin vic bo qun h s a chnh v cc ti liu c lin quan n h s a chnh theo ng quy nh ca php lut v lu tr quc gia. Hng nm, Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim tng hp, cp nht thng xuyn bo co S Ti nguyn v Mi trng v kt qu lp, chnh l, cp nht h s a chnh v kt qu cp giy chng nhn quyn s dng t. S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim bo co B Ti nguyn v Mi trng theo nh k 6 thng mt ln v kt qu lp, chnh l, cp nht h s a chnh v kt qu cp giy chng nhn quyn s dng t a phng vo ngy 15 thng 7 v ngy 15 thng 1 nm sau. Ngoi vic phc v cho cng tc qun l t ai, h s a chnh cn cung cp nhng loi thng tin lin quan n t ai nh: tra cu thng tin; trch lc
bn a chnh i vi tng tha t; trch sao s a chnh, s mc k t ai i vi tng tha t hoc tng ch s dng t; tng hp thng tin t ai; sao thng tin h s a chnh vo thit b nh ca my tnh. 3.6.3. Cp giy chng nhn quyn s dng t 3.6.3.1. Khi nim v giy chng nhn quyn s dng t Cp giy chng nhn quyn s dng t cho ngi s dng t l mt ni dung ca cng tc qun l nh nc v t ai c cp n t Lut t ai 1987 nhng sang giai on thc hin Lut t ai 1993 mi c quan tm nhiu. Tuy nhin, v nhiu l do khc nhau nn kt qu cp giy chng nhn quyn s dng t cn rt thp. Theo bo co ngy 10 thng 4 nm 2003 ca B Ti nguyn v Mi trng tng kt 10 nm thi hnh Lut t ai 1993 [4] th n ht nm 2002 ton quc mi cp c giy chng nhn quyn s dng t cho 92,7% s h gia nh v t chc s dng, tng ng vi 97,8% din tch t nng nghip; 35% tng din tch t lm nghip; 35% s h, ng vi 25% s din tch t ti th. Theo Khon 20, iu 4, Lut t ai 2003 "Giy chng nhn quyn s dng t l giy chng nhn do c quan Nh nc c thm quyn cp cho ngi s dng t bo h quyn v li ch hp php ca ngi s dng t. " Nh vy, giy chng nhn quyn s dng t ai l chng th php l xc nhn mi quan h hp php gia Nh nc vi ngi s dng t. Qu trnh t chc thc hin vic cp giy chng nhn quyn s dng t l qu trnh xc lp cn c php l y gii quyt mi quan h v t ai. Chng ta cn phn bit ngha php l ca giy chng nhn quyn s dng t vi quyt nh giao t. Quyt nh giao t l c s lm pht sinh quyn s dng t ca ngi s dng; cn giy chng nhn quyn s dng t l chng th php l th hin mi quan h hp php gia Nh nc v ngi s dng t. Php lut t ai quy nh giy chng nhn quyn s dng t do B Ti nguyn v Mi trng pht hnh v c cp cho ngi s dng t theo mt mu thng nht trong c nc i vi mi loi t. Trng hp c ti sn gn lin vi t th ti sn c ghi nhn trn giy chng nhn quyn s dng t; ch s hu ti sn phi ng k quyn s hu ti sn theo quy nh ca php lut vng k bt ng sn. Giy chng nhn quyn s dng t c cp theo tng tha t gm 2 bn, trong mt bn cp cho ngi s dng t v mt bn c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t. Tuy nhin, trng hp c nhiu tha t nng nghip lin k nhau thuc quyn s dng ca cng mt ngi s dng t m ngi c yu cu th c cp mt giy chng nhn quyn s dng t cho tt c cc tha t nng nghip lin k m khng phi thc hin th tc hp cc tha t thnh mt tha (iu 4, Bn quy nh v Giy chng nhn quyn s dng t, ban hnh km theo Quyt nh s 08/2006/Q-BTNMT ngy 21 thng 7 nm 2006 ca B trng B Ti nguyn v Mi trng - Sau y gi tt l Bn quy nh v Giy chng nhn quyn s dng t, ban hnh km theo Quyt nh s 08/2006/QBTNMT).
3.6.3.2. Mt s quy nh chung v cp giy chng nhn quyn s dng t Trng hp quyn s dng t l ti sn chung ca v v chng th giy chng nhn quyn s dng t phi ghi c h, tn v v h, tn chng. Trng hp tha t c nhiu c nhn, h gia nh, t chc cng s dng th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho tng c nhn, tng h gia nh, tng t chc ng quyn s dng. Trng hp tha t thuc quyn s dng chung ca cng ng dn c th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho cng ng dn c v trao cho ngi i din hp php ca cng ng dn c. Trng hp tha t thuc quyn s dng chung ca c s tn gio th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho c s tn gio v trao cho ngi c trch nhim cao nht ca c s tn gio . Trng hp ngi s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng t, giy chng nhn quyn s hu nh v quyn s dng t ti th th khng phi i giy chng nhn sang giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca Lut t ai 2003. Khi chuyn quyn s dng t th ngi nhn quyn s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca php lut t ai. Giy chng nhn quyn s dng t l chng th php l ca ngi s dng t, ch khi ngi s dng t c c quan nh nc cp giy chng nhn quyn s dng t th mi c y cc quyn ca ngi s dng t c php lut t ai quy nh. V tnh cht quan trng v mt php l ca giy chng nhn quyn s dng t nh vy nn php lut t ai quy nh mi t chc, c s tn gio, h gia nh, c nhn v cng ng dn c s dng t u c c quan Nh nc c thm quyn xem xt nu iu kin s c cp giy chng nhn quyn s dng t. C th, gm cc trng hp sau: - Ngi c Nh nc giao t, cho thu t trc ngy 1 thng 7 nm 2004 m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t, tr trng hp thu t nng nghip s dng vo mc ch cng ch ca x, phng, th trn. Ngi c chuyn i, nhn chuyn nhng, c tha k, nhn tng cho quyn s dng t; ngi nhn quyn s dng t khi x l hp ng th chp, bo lnh bng quyn s dng t thu hi n; t chc s dng t l php nhn mi c hnh thnh do cc bn gp vn bng quyn s dng t. Ngi c s dng t theo bn n hoc quyt nh ca to n nhn dn, quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n hoc quyt nh gii quyt tranh chp t ai ca c quan nh nc c thm quyn c thi hnh. Ngi trng u gi quyn s dng t, u thu d n c s dng t. Ngi s dng t trong khu cng nghip, khu cng ngh cao v khu kinh t (sau y gi chung l khu cng nghip). Ngi mua nh gn lin vi t ; c Nh nc thanh l, ho gi nh gn lin vi t .
-Nhng trng hp khc ang s dng t s c c quan nh nc c thm quyn xem xt, nu iu kin s c cp giy chng nhn. Ni cch khc, mi ngi s dng t u c cp giy chng nhn quyn s dng t tr cc trng hp sau: t do Nh nc giao qun l, gm: t xy dng cng trnh ng giao thng, cu, cng, va h, bn ph; h thng cp nc, h thng thot nc, h thng cng trnh thu li, , p; qung trng, tng i, bia tng nim; t s dng vo mc ch cng cng giao cho y ban nhn dn x, phng, th trn qun l. t c mt nc ca cc sng ln v t c mt nc chuyn dng c giao cho cc t chc qun l. t cha s dng ti cc o cha c ngi (do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng chu trch nhim trc Nh nc i vi vic qun l). t thu hi theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn c giao cho T chc pht trin qu t qun l hoc U ban nhn dn qun l. t nng nghip thuc qu t cng ch do U ban nhn dn x, phng, th trn qun l s dng; t lm nghip c giao cho cng ng dn c bo v, pht trin rng. t c giao cho t chc kinh t qun l thc hin cc d n u t theo hnh thc xy dng - chuyn giao (BT). t thu hoc thu li ca ngi s dng m khng phi l t thu, thu li trong khu cng nghip; t nhn khon trong cc nng trng, lm trng. t ang s dng m khng iu kin c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh ca php lut t ai. Trong qu trnh s dng, t ai lun lun c s bin ng; c th l bin ng v hnh dng tha t, c th l bin ng v mc ch s dng, c th bin ng v tn ch s dng t, c th bin ng v din tch tha t, c th bin ng v thi hn s dng t... Nhng bin ng ny c th xy ra i vi c tha t, c th ch xy ra i vi mt phn tha t. Do , sau khi c cp giy chng nhn quyn s dng t, trong qu trnh s dng nu c bin ng th nhng bin ng ny phi c ghi trn giy chng nhn quyn s dng t. C nh vy, khi t ai c bin ng m ngi s dng t thc hin cc giao dch lin quan n quyn s dng t th cc i tng giao dch v c quan qun l nh nc v t ai mi d dng nhn bit c iu ny. m bo vic ny c thc hin, php lut t ai quy nh trong qu trnh s dng t, nhng bin ng sau y phi c ghi nhn trn giy chng nhn quyn s dng t: Nhng bin ng khi ngi s dng t thc hin chuyn i, chuyn nhng, tha k, tng cho quyn s dng t hoc gp vn bng quyn s dng t m hnh thnh php nhn mi i vi c tha t; cho thu, cho thu li quyn s dng t (tr trng hp cho thu, cho thu li quyn s dng t trong khu cng nghip) hoc th chp, bo lnh bng quyn s dng t hoc gp vn bng quyn s dng t m khng hnh thnh php nhn mi i vi c tha t hoc
mt phn tha t. Nhng bin ng i vi c tha t khi thc hin kt qu ho gii thnh v tranh chp t ai c U ban nhn dn cp c thm quyn cng nhn; thc hin quyt nh ca c quan, t chc c thm quyn v vic chia tch hoc sp nhp t chc; thc hin vn bn v vic chia tch hoc sp nhp t chc kinh t ph hp vi php lut; thc hin vic x l n theo tho thun trong hp ng th chp, bo lnh; thc hin quyt nh hnh chnh gii quyt khiu ni, t co v t ai, thc hin bn n hoc quyt nh ca To n nhn dn, quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n; thc hin vn bn cng nhn kt quu gi quyn s dng t ph hp vi php lut i vi c tha t; thc hin vic chia tch quyn s dng t theo vn bn ph hp vi php lut i vi h gia nh hoc nhm ngi c quyn s dng t chung. Nhng bin ng khi ngi s dng t c php i tn; gim din tch tha t do st l t nhin; tng hoc gim din tch tha t do sai s khi o c; c thay i thng tin v s hiu, tn n v hnh chnh ni c tha t; chuyn mc ch s dng t; c thay i thi hn s dng t; chuyn t hnh thc c Nh nc cho thu t sang hnh thc c Nh nc giao t c thu tin s dng t; c thay i v nhng hn ch quyn ca ngi s dng t; c thay i v ngha v ti chnh m ngi s dng t phi thc hin. Tuy nhin, trong qu trnh s dng c nhng trng hp bin ng v t ai m php lut t ai quy nh phi cp mi giy chng nhn quyn s dng t; l nhng trng hp sau: -To tha t mi do c Nh nc giao t, cho thu t; do hn nhiu tha t thnh mt tha; do chuyn quyn s dng mt phn tha t, chuyn mc ch s dng mt phn tha t, Nh nc thu hi mt phn tha t, ngi s dng t ngh tch tha t thnh nhiu tha m php lut cho php. -Khi ngi s dng t cho thu, cho thu li quyn s dng t trong khu cng nghip. -Ranh gii tha t b thay i khi thc hin kt qu ho gii thnh v tranh chp t ai c U ban nhn dn cp c thm quyn cng nhn; thc hin quyt nh ca c quan, t chc c thm quyn v vic chia tch hoc sp nhp t chc; thc hin vn bn v vic chia tch hoc sp nhp t chc kinh t ph hp vi php lut; thc hin vic x l n theo tho thun trong hp ng th chp, bo lnh; thc hin quyt nh hnh chnh gii quyt khiu ni, t co v t ai, thc hin bn n hoc quyt nh ca To n nhn dn, quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n; thc hin vn bn cng nhn kt qu u gi quyn s dng t ph hp php lut; thc hin vic chia tch quyn s dng t theo vn bn ph hp vi php lut i vi h gia nh hoc nhm ngi c quyn s dng t chung. -Trng hp giy chng nhn quyn s dng t ca ngi s dng t b, nhe, rch, h hng hoc b mt th ngi s dng t s c cp i hoc cp
li. Vic cp giy chng nhn quyn s dng t c quy nh t Lut t ai 1987. n khi thc hin Lut t ai 2003 c rt nhiu ngi s dng t c c quan nh nc c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t. V vy, Lut t ai 2003 quy nh: Giy chng nhn quyn s dng t cp theo quy nh ca Lut t ai nm 1987, Lut t ai nm 1993; giy chng nhn quyn s hu nh v quyn s dng t theo quy nh ti Ngh nh s 60/CP ngy 5 thng 7 nm 1994 ca Chnh ph v quyn s hu nh v quyn s dng t ti th c gi tr php l nh giy chng nhn quyn s dng t c cp theo quy nh ca Lut t ai 2003 v c gi chung l giy chng nhn quyn s dng t. Khi c bin ng v s dng t thuc cc trng hp phi cp mi giy chng nhn quyn s dng t th c quan ti nguyn v mi trng trc thuc U ban nhn dn cp c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t c trch nhim thu hi giy chng nhn quyn s dng t cp v lm th tc cp giy chng nhn quyn s dng t mi cho ngi s dng t theo quy nh ca php lut t ai. Ngoi ra, php lut t ai cng quy nh trng hp khi cp giy chng nhn quyn s dng t m ngi s dng t c php chm thc hin ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut th phi ghi phn ngha v ti chnh cha thc hin trn giy chng nhn quyn s dng t v trong h sa chnh. Vic ghi tn ngi s dng t trn giy chng nhn quyn s dng t cng cn ch trong khi lm cng tc qun l nh nc v t ai ni chung v cp giy chng nhn quyn s dng t ni ring. Bi l, vi tng i tng s dng t khc nhau v tng trng hp s dng t c th vic ghi tn trn giy chng nhn cng khc nhau. Theo nguyn tc chung th tn ngi s dng ghi trn giy chng nhn quyn s ng t l tn ngi i din hp php ca h gia nh, tp th, t chc, hoc php nhn (tr c nhn). Vn ny c php lut t ai quy nh nh sau: i vi t chc, t chc nc ngoi s dng t th ghi tn t chc theo quyt nh thnh lp, giy ng k kinh doanh, giy php u t; i vi c s tn gio, cng ng dn c s dng t th ghi tn c s tn gio, cng ng dn c; i vi c nhn ngi Vit Nam nh c nc ngoi, c nhn nc ngoi s dng t th ghi h, tn c nhn . i vi n v v trang nhn dn s dng t vo mc ch quc phng, an ninh th ghi tn ngi s dng t theo quy nh sau: Cc n v trc tip s dng t l ngi s dng t i vi t lm ga, cng qun s; t lm cc cng trnh cng nghip, khoa hc v cng ngh phc v trc tip cho quc phng, an ninh; t lm kho tng ca lc lng v trang nhn dn; t lm trng bn, thao trng, bi th v kh, bi hu v kh; t xy dng nh trng, bnh vin, nh an dng ca lc lng v trang nhn dn; t lm tri giam gi, c s gio dc, trng gio dng do B Quc phng, B Cng an qun l. B Ch huy qun s tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Ban Ch huy
qun s huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; Cng an tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Cng an huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; Cng an phng, th trn; n bin phng l ngi s dng t i vi t xy dng tr s. Ngoi cc trng hp trn, i vi cc trng hp s dng t vo mc ch quc phng, an ninh khc th cc n v trc thuc B Quc phng, B Cng an m trc tip qun l cc trng hp ny l ngi s ch s dng t. -i vi h gia nh s dng t ghi tn ngi s dng t theo quy nh sau: + i vi h gia nh s dng t nng nghip c. Nh nc giao t khng thu tin s dng t hoc quyn s dng t l ti sn chung ca c v v chng th ghi c h, tn v v h, tn chng; trng hp h gia nh ngh ch ghi h, tn v hoc h, tn chng th phi c vn bn tho thun ca v v chng c chng thc ca U ban nhn dn x, phng, th trn. i vi h gia nh s dng t l ti sn chung ca c h gia nh khng thuc trng hp quy nh trn th ghi h, tn ch h. i vi h gia nh s dng t m v hoc chng l ngi nc ngoi hoc ngi Vit Nam nh c nc ngoi khng thuc trng hp c mua nh gn lin vi quyn s dng t th ch ghi h, tn v hoc h, tn chng l c nhn trong nc. i vi h gia nh s dng t m v hoc chng l ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc trng hp c mua nh gn lin vi quyn s dng t th vic ghi tn trn giy chng nhn quyn s dng t c thc hin nh vi h gia nh ngi Vit Nam.
i vi trng hp nhiu ngi s dng t c quyn s dng chung tha t th ghi tn tt c nhng ngi s dng t , tr trng hp nh chung c. i vi trng hp ngi s dng t c ti sn gn lin vi t l nh , cng trnh kin trc khc, cy rng, cy lu nm gn lin vi t th nh , cng trnh kin trc, cy rng, cy lu nm khi cp giy chng nhn quyn s dung t phi ghi nhn quyn s hu ti sn trn giy chng nhn quyn s dng t. Trng hp t s dng vo mc ch quc phng, an ninh m c cng trnh trn t th cho v v th hin ng ranh gii tha t trn giy chng nhn quyn s dng t. i vi trng hp t xy dng nh chung c v cng trnh trc tip phc v nh chung c th c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: Trng hp s dng t thc hin d n xy dng kinh doanh nh chung c th cp giy chng nhn quyn s dng t cho ch u t s dng t. Trng hp ton b nh chung c thuc quyn s hu ca mt ch s hu hoc nhm cc ch s hu th giy chng nhn quyn s dng t c cp mi hoc chnh l giao cho ch s hu hoc nhm ch s hu nh chung c. Trng hp ch u t hoc ch s hu nh chung c bn cn h ca nh chung c th ngi mua cn h ca nh chung c c cp giy chng nhn quyn s dng t vi hnh thc s dng t l s dng chung; giy chng nhn quyn s dng t cp cho ch u t hoc ch s hu nh chung c c chnh l cho ph hp vi hnh thc s dng t l s dng chung. i vi t xy dng cc cng trnh trc tip phc v nh chung c hoc cho nhiu nh chung c th giy chng nhn quyn s dng t c cp ring cho ch s hu cng trnh hoc t chc qun l cng trnh; trng hp khng c ch s hu hoc khng c t chc qun l cng trnh th khng cp giy chng nhn quyn s dng t m giao t cho U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t qun l din tch t c cng trnh. i vi trng hp t xy dng nh tp th, t sn, vn v t xy dng cng trnh trc tip phc v sinh hot ca ngi sng trong nh tp th th c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: Nh tp th thuc s hu ca t chc kinh t b tr ch cho ngi lao ng hoc nh tp th ca t chc hot ng o to nghin' cu b tr ch cho hc vin th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho t chc . Nh cng v ca cc c quan, t chc ca ng v Nh nc b tr ch cho cn b, cng chc th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho c quan, t chc .
Ch , khng cp giy chng nhn quyn s dng t i vi t s dng lm sn, vn, ni vui chi cng cng hoc cc cng trnh cng cng khc phc v chung cho nhiu nh chung c, nh tp th, nh cng v m c giao cho U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t qun l. i vi nh thuc s hu chung ca nhiu ch s hu th cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: nu cc ch s hu t tho thun phn chia ton b din tch t thnh tng tha t s dng ring th giy chng nhn quyn s dng t c cp theo tng tha t ; nu cc ch s hu t tho thun phn chia phn din tch t s dng ring v c phn din tch s dng chung th giy chng nhn quyn s dng t cp cho tng ch s hu nh, trn giy chng nhn quyn s dng t phi ghi phn din tch t s dng chung v phn din tch t s dng ring; nu cc ch s hu khng t tho thun phn chia din tch t s dng ring th giy chng nhn quyn s dng t cp cho tng ch s hu nh; trn giy chng nhn quyn s dng t phi ghi din tch t l s dng chung. i vi t c di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh c xp hng hoc c U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh bo v th cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: t c di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh c lp th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho t chc trc tip qun l hoc h gia nh, c nhn trc tip s hu di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh . t c di tch lch s - vn ho ca cng ng dn c th giy chng nhn quyn s dng t c cp cho cng ng dn c. i vi di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh l mt khu vc rng, c cc loi t khc xen k th khng cp giy chng nhn quyn s dng t cho ton b khu di tch lch s - vn ho, danh lam thng cnh m cp giy chng nhn quyn s dng t cho tng ngi s dng cc loi t trong khu vc. Thng thng, mi tha t nm trn vn trong mt n v hnh chnh c th. Tuy nhin, trong thc t qun l t ai c th gp trng hp mt tha t thuc nhiu n v hnh chnh qun l. Khi , vic cp giy chng nhn quyn s dng t c php lut t ai quy nh nh sau: i vi trng hp tha t thuc a bn nhiu x phng, th trn (nh khu cng nghip, khu ch xut, cm cng nghip) th s hiu tha t c ghi theo h thng s hiu tha t ca x, phng, th trn c din tch ln nht trong tha t . Ti Mc IV (Ghi ch) trn Giy chng nhn quyn s dng t ghi din tch t ca tng x, phng, th trn c trong tha t . i vi trng hp t thuc a bn nhiu huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh hoc nhiu tnh, thnh ph trc thuc trung ng (nh khu kinh t, khu cng ngh cao, khu th, i hc quc gia, ga hoc cng giao thng, khu lin hp sn xut kinh doanh, doanh nghip sn xut nng, lm nghip) th vic cp giy chng nhn quyn s dng t c thc hin nh sau:
Trng hp tha t thuc quyn s dng ca h gia nh, c nhn, cng ng dn c; ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc din c mua nh gn lin vi quyn s dng t th U ban nhn dn cp c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t (huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh) s cp giy chng nhn phn din tch ca tha t thuc a gii hnh chnh ca mnh qun l. Trng hp tha t thuc quyn s dng ca t chc, c s tn gio, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi v ngi Vit Nam nh c nc ngoi thc hin d n u t th U ban nhn dn c thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t (tnh, thnh ph trc thuc trung ng) s cp giy chng nhn phn din tch ca tha t thuc a gii hnh chnh ca mnh qun l. 3.6.3.3. Thm quyn cp, thu hi v nh chnh giy chng nhn quyn s dng t Trong qu trnh qun l t ai, xc lp mi quan h hp php .gia ngi s dng t vi Nh nc, c quan nh nc phi cp giy chng nhn quyn s dng t cho ngi s dng. Php lut t ai quy nh c th thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t nh sau: U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc, c s tn gio, t chc, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi tr trng hp c mua nh gn lin vi quyn s dng t . U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh cp giy chng nhn quyn s dng t cho h gia nh, c nhn, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh c nc ngoi mua nh gn lin vi quyn s dng t . T khi thc hin Lut t ai 2003, vic cp giy chng nhn quyn s dng t ca U ban nhn dn cp tnh i vi mt s trng hp c th c th c u quyn cho c quan chuyn mn tnh thc hin thay. C th, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng u quyn cho S Ti nguyn v Mi trng thc hin vic cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi trong cc trng hp sau: Ngi s dng t c quyt nh giao t, cho thu t ca c quan nh nc c thm quyn m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t; c quyt nh giao li t hoc hp ng thu t ca Ban qun l khu cng ngh cao, Ban qun l khu kinh t; c vn bn cng nhn kt qu u gi quyn s dng t ph hp vi php lut; c kt qu ho gii tranh chp t ai c U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cng nhn; c quyt nh ca c quan, t chc c thm quyn v vic chia tch hoc sp nhp t chc; c vn bn v vic chia tch hoc sp nhp t chc kinh t ph hp vi php lut; c tho thun v x l quyn s dng t th chp, bo lnh thu hi n theo quy nh ca php lut; c quyt nh hnh chnh v gii quyt tranh chp t ai, khiu ni, t co v t ai, c bn n hoc
quyt nh ca To n nhn dn, quyt nh ca c quan thi hnh n c thi hnh. Ngi s dng t thc hin ng k bin ng v s dng t khi hp tha, tch tha m tha t trc khi hp tha, tch tha c cp giy chng nhn quyn s dng t. Ngi s dng t c cp i hoc cp li giy chng nhn quyn s dng t khi giy chng nhn quyn s dng ca ngi s dng b, nho, rch, h hng hoc b mt. Cp i giy chng nhn quyn s dng t i vi cc loi giy chng nhn quyn s dng t cp theo php lut v t ai trc ngy 1 thng 7 nm 2004, gm: giy chng nhn quyn s dng t cp theo quy nh ca Lut t ai 1987, giy chng nhn quyn s dng t cp theo quy nh ca Lut t ai 1993, giy chng nhn quyn s hu nh v quyn s dng t theo quy nh ca ti Ngh nh s 60/CP ngy 5 thng 7 nm 1994 ca Chnh ph v s hu nh v quyn s dng t ti th . x l nhng trng hp sai st trong cp giy chng nhn quyn s dng t, php lut t ai quy nh khi pht hin ni dung ghi trn giy chng nhn quyn s dng t c sai st th S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim nh chnh i vi giy chng nhn quyn s dng t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cp; Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim nh chnh i vi giy chng nhn quyn s dng t do U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh cp. Trong qu trnh qun l t ai, c nhiu trng hp phi thu hi giy chng nhn quyn s dng t nh cc trng hp Nh nc thu hi t, cp i giy chng nhn, nhng trng hp phi cp mi do c bin ng v t ai... Thm quyn thu hi giy chng nhn quyn s dng t c quy nh nh sau: S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thu hi giy chng nhn quyn s dng t thuc thm quyn cp giy ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim thu hi giy chng nhn quyn s dng t thuc thm quyn cp giy ca U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh. Khi phi chnh l bin ng trn giy chng nhn quyn s dng t th thm quyn chnh l c quy nh nh sau: Khi ngi s dng t thc hin chuyn i, chuyn nhng, tha k, tng cho quyn s dng t hoc gp vn bng quyn s dng t m hnh thnh php nhn mi i vi c tha t; cho thu, cho thu li quyn s dng t (tr trng hp cho thu, cho thu li quyn s dng t trong khu cng nghip) hoc th chp, bo lnh bng quyn s dng t hoc gp vn bng quyn s dng t m khng hnh thnh php nhn mi i vi c tha t hoc mt phn tha t th thm quyn chnh . l giy chng nhn quyn s dng t thuc: Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng nu sau chnh l bin ng ngi s dng t l t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi; Vn phng ng k quyn
s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng nu sau chnh l bin ng ngi s dng t l h gia nh, c nhn, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh c nc ngoi c mua nh gn lin vi quyn s dng t . Nhng trng hp bin ng quyn s dng t phi chnh l giy chng nhn quyn s dng t m khng thuc cc trng hp trn th thm quyn chnh l thuc: S Ti nguyn v Mi trng vi ngi s dng t l t chc, c s tn gio, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi khng thuc trng hp c mua nh gn lin vi quyn s dng t ; Phng Ti nguyn v Mi trng vi ngi s dng t l h gia nh, c nhn, cng ng dn c, ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc trng hp c mua nh gn lin vi quyn s dng t . Php lut t ai quy nh Vn phng ng k quyn s ng t c trch nhim vit hoc in ni dung giy chng nhn quyn s dng t; c quan ti nguyn v mi trng c trch nhim kim tra ni dung giy chng nhn quyn s dng t do Vn phng ng k quyn s dng t trc thuc vit. 3.6.3.4. Mt s quy nh v cp giy chng nhn quyn s dng t cho h gia nh, c nhn, cng ng dn c H gia nh, c nhn v cng ng dn c l cc i tng s dng t c Lut t ai quy nh thuc U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh cp giy chng nhn quyn s dng t. Vic cp giy chng nhn cho cc i tng ny c chia thnh hai nhm l: Cc trng hp c cp giy chng nhn quyn s dng t m khng phi np tin s dng t: H gia nh, c nhn ang s dng t n nh, c U ban nhn dn x, phng, th trn xc nhn khng c tranh chp v c mt trong cc loi giy t sau: + Nhng giy t v quyn s dng t ai trc ngy 15 thng 10 nm 1993 do c quan c thm quyn cp trong qu trnh thc hin chnh sch t ai ca Nh nc Vit Nam Dn ch cng ho, Chnh ph Cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam v Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Giy chng nhn quyn s dng t tm thi c c quan Nh nc c thm quyn cp hoc c tn trong s ng k rung t, s a chnh. Giy t hp php v tha k, tng cho quyn s dng t hoc ti sn gn lin vi t; giy t giao nh tnh ngha gn lin vi t. Giy t chuyn nhng quyn s dng t, mua bn nh gn lin vi t trc ngy 15 thng 10 nm 1993, nay c U ban nhn dn x, phng, th trn xc nhn l s dng trc ngy 15 thng 10 nm 1993. Giy t v thanh l, ho gi nh gn lin vi t theo quy nh ca php lut. Giy t do c quan c thm quyn thuc ch c cp cho ngi s dng t.
-H gia nh, c nhn ang s dng t c mt trong cc loi giy t trn y m trn giy t ghi tn ngi khc, km theo giy t v vic chuyn quyn s dng t c ch k ca cc bn c lin quan, nhng n trc 30 thng 6 nm 2004 cha thc hin th tc chuyn quyn s dng t theo quy nh ca php lut, nay c U ban nhn dn x, phng, th trn xc nhn l t khng c tranh chp. -H gia nh, c nhn ang s dng t c h khu thng tr ti a phng v trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui ti vng c iu kin kinh t - x hi kh khn min ni, hi o, nay c U ban nhn dn x ni c t xc nhn l ngi s dng t n nh, khng c tranh chp. -H gia nh, c nhn ang s dng t khng c cc loi giy t trn y nhng t c s dng n nh t trc ngy 15 thng 10 nm 1993, nay c U ban nhn dn x, phng, th trn xc nhn l t khng c tranh chp, ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt i vi ni c quy hoch s dng t. Cng ng dn cang s dng t c cc cng trnh l nh, n, miu, am, t ng, nh th h c cp giy chng nhn quyn s dng t khi c n ngh xin cp giy chng nhn quyn s dng t; c U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t xc nhn l t s dng chung cho cng ng v khng c tranh chp. Cc trng hp c cp giy chng nhn quyn s dng t m phi xem xt n ngha v ti chnh vi Nh nc, nu cha hon thnh ngha v ti chnh i vi Nh nc th phi hon thnh xong mi c cp giy chng nhn quyn s dng t, tr trng hp c c quan c thm quyn cho php chm thc hin ngha v ti chnh, bao gm: -H gia nh, c nhn c s dng t theo bn n hoc quyt nh ca To n nhn dn, quyt nh thi hnh n ca c quan thi hnh n, quyt nh gii quyt tranh chp t ai ca c quan Nh nc c thm quyn c thi hnh. -H gia nh, c nhn ang s dng t khng c cc loi giy t quy nh c cp giy chng nhn quyn s dng t m khng phi np tin s dng t nhng t c s dng t ngy 15 thng 10 nm 1993 n ngy 30 thng 6 nm 2004, nay c U ban nhn dn x, phng, th trn xc nhn l t khng c tranh chp, ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt i vi ni c quy hoch s dng t -H gia nh, c nhn ang s dng t c Nh nc giao t, cho thu t t ngy 15 thng 10 nm 1993 n ngy 30 thng 6 nm 2004 m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t th c cp giy chng nhn quyn s dng t; trng hp cha thc hin ngha v ti chnh th phi thc hin theo quy nh ca php lut. Theo quy nh ca php lut t ai hin hnh, nhng trng hp c Nh nc giao t, cho thu t th vic cp giy chng nhn quyn s dng t s c thc hin ngay sau khi c quan nh nc c thm quyn quyt nh giao t, cho thu t. Trng hp h gia nh, c nhn hin ang s dng t m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t s c xem xt cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh nh sau:
-H gia nh, c nhn ang s dng t m ton b tha t hoc mt phn tha t c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50, Lut t ai 2003 m khng c tranh chp th din tch t c giy t c cp giy chng nhn quyn s dng t, tr trng hp t thuc khu vc phi thu hi theo quy hoch m c quyt nh thu hi t ca c quan nh nc c thm quyn. H gia nh, c nhn ang s dng t m ton b tha t hoc mt phn tha t khng c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50, Lut t ai 2003 th c cp giy chng nhn quyn s dng t i vi phn din tch t khng c giy t khi c cc iu kin sau: + t khng c tranh chp. + t c s dng trc thi im quy hoch, k hoch s dng t hoc quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c nng thn c xt duyt; trng hp t c s dng sau thi im quy hoch, k hoch s dng t hoc quy hoch chi tit xy dng th hoc quy hoch xy dng im dn c nng thn c xt duyt th phi ph hp vi quy hoch hoc k hoch . Thi im s dng t do U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t xc nhn. + Trng hp s dng t t ngy 15 thng 10 nm 1993 n trc ngy 1 thng 7 nm 2004 th phi np tin s dng t bng 50% gi t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh ti thi im cp giy chng nhn quyn s dng t. H gia nh, c nhn ang s dng t m trc y Nh nc c quyt nh qun l trong qu trnh thc hin chnh sch t ai ca Nh nc, nhng trong thc t Nh nc cha qun l th h gia nh, c nhn c tip tc s dng, c cp giy chng nhn quyn s dng t v khng phi np tin s dng t. Khi nim trang tri nc ta c cp n t giai on thc hin Lut t ai 1993. Tuy nhin, quy nh ring v t s dng cho kinh t trang tri v cp giy chng nhn quyn s dng t cho loi t ny th mi n Lut t ai 2003 mi cp n v c quy nh nh sau: U ban nhn dn x, phng, th trn r sot hin trng s dng t v bo co U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh i vi t s dng cho kinh t trang tri m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t theo ni dung sau: - Hin trng s dng t so vi h s a chnh v quy hoch s dng t chi tit c xt duyt. -Kt qu u t sn xut, kinh doanh v dch v phc v trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui ca trang tri. -Din tch t c Nh nc giao, cho thu; nhn chuyn nhng, nhn tha k, c tng cho, nhn gp vn ca h gia nh, c nhn khc; nhn khon ca t chc. Trn c s bo co ca U ban nhn dn x, phng, th trn v quy hoch s dng t chi tit c xt duyt, U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh quyt nh x l, cp giy chng nhn quyn s dng
t theo quy nh sau: - H gia nh, c nhn s dng t nng nghip cho kinh t trang tri m s dng t khng ng mc ch; t xy dng nh , cng trnh s dng vo mc ch kinh doanh phi nng nghip, cc cng trnh kin trc khc th phi t khc phc, tho d cng trnh s dng t ng mc ch c xc nh; trng hp khng t khc phc, tho d th U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh thc hin bin php cng ch hoc thu hi t. H gia nh, c nhn trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c Nh nc giao t m s dng lm kinh t trang tri th c tip tc s dng trong thi hn cn li i vi din tch t khng vt qu hn mc; i vi din tch t vt hn mc quy nh ca php lut t ai t ngy 1 thng 1 nm 1999 n ngy 30 thng 6 nm 2004 th chuyn sang cho thu, nu ch trang tri khng thu th Nh nc thu hi. H gia nh, c nhn khng trc tip sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c Nh nc giao t m s dng lm kinh t trang tri th phi chuyn sang thu t; thi hn thu t l thi hn cn li ca thi hn giao t. H gia nh, c nhn s dng t lm kinh t trang tri do c Nh nc cho thu t hoc do nhn khon ca t chc, nhn gp vn ca h gia nh, c nhn khc th c tip tc s dng theo hp ng k kt.
H gia nh, c nhn s dng t lm kinh t trang tri do nhn chuyn nhng, nhn tha k, c tng cho th hin ti cha quy nh v hn mc. Tt c din tch t s dng lm kinh t trang tri quy nh trn y (tr trng hp nhn khon ca t chc) m c xc nhn ca U ban nhn dn x, phng, th trn l khng c tranh chp th c cp giy chng nhn quyn s dng t. Ngoi ra, php lut t ai cn quy nh vic xc nh din tch t ca h gia nh, c nhn trong trng hp tha t c vn, ao nh sau: -Din tch t l din tch ghi trn giy chng nhn quyn s dng t cp; Trng hp t c vn, ao trong cng tha t c nh thuc khu dn c c s dng trc ngy 18 thng 12 nm 1980 m trong h s a chnh hoc cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 c ghi nhn r ranh gii tha t (hoc th c) th ton b din tch t c xc nh l t . Trng hp ranh gii tha t cha c xc nh trong h s a chnh hoc trn cc giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 th din tch t c xc nh khng qu 5 ln hn mc din tch giao t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh giao t cho h gia nh, c nhn nhng tng din tch khng vt qu din tch t m h gia nh, c nhn ang s dng; phn din tch t cn li sau khi xc nh tha t th c xc nh theo hin trng s dng t. i vi trng hp tha t c vn, ao c hnh thnh t ngy 18 thng 12 nm 1980 n ngy 30 thng 6 nm 2004 v ngi ang s dng c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 m trong giy t ghi r din tch t th din tch t c vn, ao c xc nh theo giy t. i vi trng hp tha t c vn, ao c hnh thnh t ngy 18 thng 12 nm 1980 n ngy 30 thng 6 nm 2004 v ngi ang s dng c mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 m trong giy t khng ghi r din tch t th din tch t c vn, ao c xc nh nh sau: U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cn c vo iu kin, tp qun ti a phng quy nh hn mc cng nhn t theo s lng nhn khu trong h gia nh. Trng hp din tch tha t ln hn hn mc cng nhn t ti a phng th din tch t c xc nh bng hn mc cng nhn t ti a phng. Trng hp din tch tha t nh hn hn mc cng nhn t ti a phng th din tch t c xc nh l ton b din tch tha t.
3.6.3.5. Mt s quy nh v cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc, c s tn gio T chc, c s tn gio l nhm i tng s dng t c s lng t nhng din tch ca mt ch s dng thng ln: c khi ln n hng nghn hecta. Tuy quy nh v cp giy giy chng nhn quyn s dng t c t giai on thc hin Lut t ai 1987 nhng v t ca t chc s dng l t ca tp th nn cn t t chc quan tm n vic ny. n nay, khi thc hin Lut t ai 2003 v nhiu l do khc nhau, c rt nhiu t chc s dng t ng k xin cp giy chng nhn quyn s dng. Php lut t ai hin hnh quy nh vic cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc ang s dng t nh sau: -T chc ang s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng t i vi phn din tch t s dng ng mc ch, c hiu qu. -Phn din tch t m t chc ang s dng nhng khng c cp giy chng nhn quyn s dng t c gii quyt nh sau: Nh nc thu hi phn din tch t khng s dng, s dng khng ng mc ch, s dng khng hiu qu. T chc phi bn giao phn din tch s dng lm t cho U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh qun l; trng hp doanh nghip Nh nc sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui c Nh nc giao t m doanh nghip cho h gia nh, c nhn s dng mt phn qu t lm t th phi b tr li din tch t thnh khu dn c trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t xt duyt trc khi bn giao cho a phng qun l. -i vi t chc kinh t la chn hnh thc thu t c quan qun l t ai ca tnh, thnh ph trc thuc trung ng lm th tc k hp ng thu t trc khi cp giy chng nhn quyn s dng t. Cc loi t chc s dng t khc nhau th php lut t ai cng quy nh vic cp giy chng nhn quyn s dng t khc nhau. Cc t chc s nghip, doanh nghip nh nc ang s dng t nng nghip c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: Cc t chc s nghip, doanh nghip nh nc t r sot, k khai vic s dng t v bo co U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t v c quan cp trn l B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, Tng cng ty nh nc. T chc s nghip, doanh nghip nh nc c trch nhim lp quy hoch s dng t chi tit cn c vo kt qu r sot hin trng s dng t; n sp xp, i mi v pht trin doanh nghip nh nc theo quy nh ca Chnh ph; quy hoch, k hoch s dng t ca a phng c xt duyt; quy hoch pht trin ngnh. Ni dung quy hoch s dng t chi tit phi xc nh r din tch tng loi t c gi li s dng, phng n s dng t, thi hn s dng t, din tch t bn giao cho a phng.
U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt quy hoch s dng t chi tit ca t chc s nghip, doanh nghip nh nc s dng t ti a phng ri quyt nh giao t, cho thu t theo quy nh ca php lut v t ai i vi din tch t m t chc s nghip, doanh nghip nh nc c gi li s dng. U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng c trch nhim ch o thc hin vic xc nh c th ranh gii, mc gii s dng t, o c, lp h s a chnh, cp giy chng nhn quyn s dng t cho t chc s nghip, doanh nghip nh nc s dng t. i vi t xy dng tr s c quan, cng trnh s nghip c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: Cc t chc ang s dng t c Nh nc giao xy dng tr s c quan, xy dng cng trnh s nghip m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t phi t r sot, k khai vic s dng t v bo co U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t v c quan cp trn trc tip. Trn c s bo co ca t chc, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t kim tra thc t s dng t v quyt nh x l, cp giy chng nhn quyn s dng t i vi tng trng hp c th theo quy nh sau: Din tch t c Nh nc giao m nay ang s dng ng mc ch th c tip tc s dng v c cp giy chng nhn quyn s dng t. Din tch t khng s dng, s dng khng ng mc ch, din tch t do thiu trch nhim b ln, b chim, tht thot; din tch t cho cc t chc khc, h gia nh, c nhn thu hoc mn s dng; din tch t lin doanh, lin kt tri php lut th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thu hi. -t c bn giao cho U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh ni c t qun l; trng hp ngi s dng t ph hp vi quy hoch, k hoch s dng t c xt duyt th c cp giy chng nhn quyn s dng t v phi thc hin ngha v ti chnh theo quy nh v thu tin s dng t. -Din tch t ln, chim; b ln, b chim; ang c tranh chp th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt dt im xc nh ngi s dng t. i vi t do doanh nghip ang s dng lm mt bng xy dng c s sn xut kinh doanh; do hp tc x ang s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: Doanh nghip ang s dng t lm mt bng xy dng c s sn xut, kinh doanh hoc hp tc x ang s dng t m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t phi t r sot, k khai vic s dng t v bo co U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t. Trn c s bo co ca doanh nghip hoc ca hp tc x, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t kim tra thc t v quyt nh x l, cp giy chng nhn quyn s dng t i vi tng trng hp c th theo quy nh sau:
Din tch t do doanh nghip ang s dng c Nh nc cho thu, nhn chuyn nhng quyn s dng hp php t ngi khc hoc c Nh nc giao c thu tin s dng t m lin tr cho vic nhn chuyn nhng hoc tin s dng t np cho Nh nc khng c ngun gc t ngn sch nh nc ang s dng ng mc ch th c tip tc s dng v c cp giy chng nhn quyn s dng t. Din tch t do hp tc x ang s dng c Nh nc cho thu, nhn chuyn nhng quyn s dng hp php t ngi khc hoc c Nh nc giao c thu tin s dng t m tin tr cho vic nhn chuyn nhng hoc tin s dng t np cho Nh nc khng c ngun gc t ngn sch nh nc, t do x vin gp vo hp tc x ang s dng ng mc ch th c tip tc s dng v c cp giy chng nhn quyn s dng t. Din tch t do doanh nghip ang s dng c Nh nc giao khng thu tin s dng t, nhn chuyn nhng quyn s dng hp php t ngi khc hoc c Nh nc giao c thu tin s dng t m tin tr cho vic nhn chuyn nhng hoc tin s dng t np cho Nh nc c ngun gc t ngn sch nh nc ang s dng ng mc ch nhng cha chuyn sang thu t th phi chuyn sang thu t; trng hp la chn hnh thc giao t c thu tin s dng t th phi np tin s dng t. Vi din tch ny doanh nghip phi lp phng n sn xut, kinh doanh trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt duyt; mc ch s dng t, thi hn s dng t phi c xc nh trong phng n sn xut, kinh doanh. Sau khi phng n sn xut, kinh doanh c xt duyt th doanh nghip c cp giy chng nhn quyn s dng t. Din tch t do hp tc x ang s dng c Nh nc giao khng thu tin s dng t, nhn chuyn nhng quyn s dng hp php t ngi khc hoc c Nh nc giao c thu tin s dng t v tin tr cho vic nhn chuyn nhng hoc tin s dng t np cho Nh nc c ngun gc t ngn sch nh nc, ang s dng ng mc ch nhng cha chuyn sang thu t th phi chuyn sang thu t; trng hp la chn hnh thc giao t c thu tin s dng t th phi np tin s
dng t Vi din tch ny hp tc x phi lp phng n s dng t gi S Ti nguyn v Mi trng thm nh trnh U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh v mc ch s dng t, thi hn s dng t v cp giy chng nhn quyn s dng t. i vi din tch t ca hp tc x nng nghip xy dng tr s, nh kho, sn phi, xy dng cc c s dch v trc tip phc v sn xut nng nghip, lm nghip, nui trng thu sn, lm mui th c Nh nc giao t khng thu tin s dng t. Din tch t ca doanh nghip hoc ca hp tc x khng s dng, s dng khng ng mc ch, din tch t do thiu trch nhim b ln, b chim, tht thot; din tch t cho t chc khc, c nhn thu hoc mn s dng, lin doanh lin kt tri php lut th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thu hi; - Din tch t c bn giao cho U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh qun l; trng hp t ph hp vi quy hoch s dng t c xt duyt th ngi s dng t c cp giy chng nhn quyn s dng t v phi thc hin ngha v ti chnh theo quy nh v thu tin s dng t. -Din tch t ln, chim; b ln, b chim; ang c tranh chp th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt dt im xc nh ngi s dng t. i vi t do c s tn gio ang s dng c cp giy chng nhn quyn s dng t theo quy nh sau: C s tn gio ang s dng t c cha, nh th, thnh tht, thnh ng, tu vin, trng o to ring ca tn gio, tr s ca t chc tn gio v cc c s khc ca tn gio c Nh nc cho php hot ng m cha c cp giy chng nhn quyn s dng t phi t r sot, k khai vic s dng t v bo co U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Bn k khai phi th hin tng din tch t ang s dng v ranh gii tha t theo hin trng s dng. ng thi, bn k khai cn phi th hin din tch t m c s tn gio cho t chc, h gia nh, c nhn mn, nh, thu; mn, nhn tng cho ca t chc, h gia nh, c nhn; b ngi khc ln, chim; c c quan nh nc c thm quyn giao m rng c s tn gio; t m rng m khng c c quan nh nc c thm quyn cho php. U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni c t kim tra thc t, xc nh ranh gii c th ca tha t v quyt nh x l theo quy nh sau: Din tch t m t chc, h gia nh, c nhn s dng n nh trc ngy 15 thng 10 nm 1993 th cn c vo nhu cu s dng t ca c s tn gio v t chc, h gia nh, c nhn gii quyt nhm bo m quyn li v s dng t ca cc bn ph hp vi thc t. -Din tch t m t chc, h gia nh, c nhn s dng t ngy 15 thng 10 nm 1993 n ngy 30 thng 6 nm 2004 th quyn s dng t l ti sn c s tn gio cho mn, cho thu t; nh xng sn xut, kinh doanh gn lin vi t l ti sn ca c s tn gio cho mn, cho thu nh xng vi iu kin c s tn gio cho mn, cho thu t phi c giy chng nhn quyn s dng t hoc mt trong cc loi giy t v quyn s dng t quy nh ti cc
Khon 1, 2 v 5, iu 50, Lut t ai 2003 v c vn bn tho thun v vic mn t, thu t. -Din tch t t m rng c s tn gio m khng c c quan nh nc c thm quyn cho php; b ln, b chim; ang c tranh chp th U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt dt im xc nh ngi s dng t. Din tch t ca c s tn gio sau khi x l s c cp giy chng nhn quyn s dng t khi c s tn gio c Nh nc cho php hot ng; c ngh bng vn bn ca t chc tn gio c c s tn gio ; c xc nhn ca U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t v nhu cu s dng t ca c s tn gio . 3.6.3.6. Qun l vic cp giy chng nhn quyn s dng t Qun l vic cp giy chng nhn quyn s dng t, trc ht c php lut t ai quy nh bng vic qun l cp pht phi giy chng nhn quyn s dng t nh sau: V ng k v Thng k t ai thuc B Ti nguyn v Mi trng c trch nhim qun l vic pht hnh giy chng nhn quyn s dng t. n v thuc B Ti nguyn v Mi trng c chc nng pht hnh giy chng nhn quyn s dng t chu trch nhim t chc vic in giy chng nhn quyn s dng t theo ng mu ban hnh theo quy nh ny; qun l giy chng nhn sau khi in; thc hin vic pht hnh giy chng nhn cho c quan ti nguyn v mi trng cc a phng. -S Ti nguyn v Mi trng c trch nhim qun l giy chng nhn quyn s dng t pht hnh cho a phng; lp s theo di vic nhn v cp pht giy chng nhn quyn s dng t cho Vn phng ng k quyn s dng t trc thuc v cc Phng Ti nguyn v Mi trng cp huyn. -Phng Ti nguyn v Mi trng c trch nhim qun l giy chng nhn quyn s dng t pht hnh v a phng; theo di v bo co S Ti nguyn v Mi trng v s lng giy chng nhn nhn, s lng giy chng nhn s dng, s lng giy chng nhn b h hng phi hu trn a bn. Qun l h s a chnh, h s xin cp giy chng nhn quyn s dng t v giy chng nhn quyn s dng t c php lut t ai quy nh nh sau: -Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim qun l h s a chnh gc; bn lu giy chng nhn quyn s dng t, h s xin cp giy chng nhn quyn s dng t, h s xin ng k bin ng v s dng t i vi t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi (tr trng hp mua nh gn vi quyn s dng t ), t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi; giy chng nhn quyn s dng t ca t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi thu hi trong cc trng hp thu hi t, tch tha hoc hp tha t, cp i, cp li giy chng nhn quyn s dng t; thng bo v ni dung chnh l hoc cp i, cp li giy chng nhn quyn s dng t v cc
giy t km theo Thng bo do Phng Ti nguyn v Mi trng hoc Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng gi n chnh l, cp nht h s a chnh gc. -Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim qun l bn sao h s a chnh; bn lu giy chng nhn quyn s dng t, h s xin cp giy chng nhn quyn s dng t, h s xin ng k bin ng v s dng t i vi h gia nh, ( nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi c mua nh gn vi quyn s dng t , cng ng dn c; giy chng nhn quyn s dng t ca h gia nh, c nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi mua nh gn vi quyn s dng t , cng ng dn c thu hi trong cc trng hp thu hi t, tch tha hoc hp tha t, cp i, cp li giy chng nhn quyn s dng t; bn trch sao h s a chnh c chnh l, cp nht v cc giy t km theo do Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng gi n chnh l, cp nht bn sao h sa chnh. U ban nhn dn x, phng, th trn chu trch nhim qun l bn sao h s a chnh; Bn trch sao h s a chnh c chnh l, cp nht v cc giy t km theo do Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng gi n chnh l, cp nht bn sao h sa chnh. T Lut t ai 1993 n Lut t ai 2003 lun quy nh "c cp giy chng nhn quyn s dng t" l mt quyn ca ngi s dng t. Vic qun l nh nc v cp giy chng nhn quyn s dng t i hi c quan nh nc c thm quyn phi nm vng quy nh trong Lut t ai hin hnh v hiu ng "cp giy chng nhn quyn s dng t" l mt quyn ca ngi s dng t, trnh tnh trng t xa ti nay, ngi lm cng tc qun l hnh chnh v t ai thng ngh l ngi s dng phi xin cp giy chng nhn. ng thi, qun l nh nc v cp giy chng nhn quyn s dng t cng i hi ngi lm cng tc ny phi nm c cc quy nh trong php lut t ai v nhng ni dung chnh sau: -Quy trnh cp giy chng nhn quyn s dng t; -Thm quyn cp giy chng nhn quyn s dng t; Nhng trng hp no c cp giy chng nhn m khng phi np tin s dng t, nhng trng hp no c cp giy chng nhn m phi np tin s dng v phi np bao nhiu phn trm. Nhng trng hp no khng iu kin cp giy chng nhn, nhng trng hp no khng cp giy chng nhn m ch giao cho cc ch th qun l; Nhng trng hp no c php cp i, cp li giy chng nhn quyn s dng t; Nhng trng hp no phi nh chnh, phi thu hi giy chng nhn quyn s dng t, ai l ngi c thm quyn nh chnh, thu hi giy chng nhn quyn s dng t; cch xc nh cc loi t khi cp giy chng nhn quyn s dng t; Chnh l bin ng v thm quyn chnh l bin ng i vi giy chng nhn quyn s dng t;
Trng hp no U ban nhn dn c u quyn cho c quan qun l t ai cng cp cp giy chng nhn quyn s dng t cho ngi s dng t;...
3.7. THNG K, KIM K T AI

3.7.1. Khi nim, mc ch, nguyn tc thng k, kim k t ai * Khi nim v thng k, kim k t ai Thng k, kim k t ai l vic lm thng k ca c quan nh nc c thm quyn nhm nm chc v s lng t ai v din bin t ai trong qu trnh qun l v s dng. Ni dung ny l mt trong nhng ni dung c t lu i nht ca cng tc qun l nh nc v t ai. Bt k x hi no, trong qun l nh nc v t ai u cn phi thng k, kim k t ai. Theo Khon 21 v 22, iu 4, Lut t ai 2003 th: -Thng k t ai l vic Nh nc tng hp, nh gi trn h s a chnh v hin trng s dng t ti thi im thng k v tnh hnh bin ng t ai gia hai ln thng k. -Kim k t ai l vic Nh nc tng hp, nh gi trn h s a chnh v trn thc a v hin trng s dng t ti thi im kim k v tnh hnh bin ng t ai gia hai ln kim k. * Mc ch ca thng k, kim k t ai Hot ng thng k, kim k t ai nhm cc mc ch sau: -nh gi hin trng s dng t v kim tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t; lm cn c lp quy hoch, k hoch s dng t k tip theo. Xy dng ti liu iu tra c bn v ti nguyn t phc v cho vic xc nh nhu cu s dng t p ng cho vic thc hin chin lc, quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh ca c nc, ca cc ngnh, cc a phng; thc hin k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm v hng nm ca Nh nc. xut vic iu chnh chnh sch, php lut, quy hoch v t ai. -Cng b s liu v t ai trong nin gim thng k quc gia; phc v nhu cu s dng d liu v t ai cho qun l nh nc, hot ng kinh t - x hi, quc phng, an ninh, nghin cu khoa hc, gio dc -o to v cc nhu cu khc ca cng ng. * Nguyn tc thc hin thng k, kim k t ai Vic thu thp s liu trong thng k t ai c thc hin trc tip t h s a chnh trn a bn n v hnh chnh cp x. Vic thu thp s liu trong thng k t ai trn a bn n v hnh chnh cp huyn, cp tnh v c nc c tng hp t s liu thu thp trong thng k t ai ca cc n v hnh chnh trc thuc. Vic thu thp s liu trong thng k t ai trn a bn cc vng lnh th c tng hp t s liu thu thp trong thng k t ai ca cc tnh thuc vng lnh th.
Vic thu thp s liu trong kim k t ai c thc hin trc tip t thc a i chiu vi h s a chnh trn a bn n v hnh chnh cp x. Vic thu thp s liu trong kim k t ai trn a bn n v hnh chnh cp huyn, cp tnh v c nc c tng hp t s liu thu thp trong kim k t ai ca cc n v hnh chnh trc thuc. Vic thu thp s liu trong kim k t ai trn a bn cc vng lnh th c tng hp t s liu thu thp trong kim k t ai ca cc tnh thuc vng lnh th . Tng din tch cc loi t theo s liu thng k, kim k t ai phi bng din tch t nhin ca n v hnh chnh thc hin thng k, kim k t ai. Trng hp din tch t nhin theo s liu thng k, kim k khc vi din tch t nhin cng b th phi gii trnh r nguyn nhn. S liu thng k t ai phi phn nh y tnh trng s dng t th hin trong h s a chnh; s liu kim k t ai phi phn nh y hin trng s dng t thc t, din tch t ai khng c tnh trng, khng c b st trong s liu thng k, kim k t ai; s liu t ai th hin trn bn hin trng s dng t phi thng nht vi s liu kim k t ai ti thi im kim k. Din tch t trong cc biu thng k, kim k t ai c xc nh theo mc ch hin ang s dng c ghi nhn mc ch theo quy hoch s dng t; i vi cc tha t ang s dng vo nhiu mc ch th ghi theo mc ch s dng chnh; din tch t trong cc biu thng k, kim k t ai c xc nh r din tch thuc khu th v din tch thuc khu dn c nng thn. 3.7.2. Mt s quy nh v thng k, kim k t ai * Quy nh chung v thng k, kim k t ai Php lut t ai quy nh v thng k, kim k nh sau: n v thng k, kim k t ai l x, phng, th trn. Vic thng k t ai c tin hnh mi nm mt ln; vic kim k t ai c tin hnh 5 nm mt ln; khng thc hin thng k t ai trong nm thc hin kim k t ai. S liu thng k, kim k t ai c s dng vo cc mc ch sau: nh gi hin trng s dng t, lm cn c lp quy hoch, k hoch s dng t, lm c s kim tra vic thc hin quy hoch, k hoch s dng t; lm ti liu iu tra c bn v ti nguyn t phc v cho vic xy dng chin lc, quy hoch tng th, k hoch pht trin kinh t - x hi, quc phng, an ninh ca c nc, ca cc ngnh v cc a phng; cng b trong nin gim thng k quc gia; phc v nhu cu s dng d liu v t ai trong nghin cu khoa hc, o to v cc nhu cu khc. * Trch nhim thc hin vic thng k, kim k t ai Lut t ai 2003 quy nh U ban nhn dn cc cp t chc thc hin vic thng k, kim k t ai ca a phng; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh, x, phng, th trn bo co kt qu thng k, kim k t ai ca a phng ln U ban nhn dn cp trn trc tip; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng bo co kt qu thng k, kim k t ai ln B Ti nguyn v Mi trng; B Ti nguyn v Mi trng tng hp bo co Chnh ph kt qu thng k t ai hng nm, kt qu kim k t ai 5 nm ca
c nc; Chnh ph bo co Quc hi kt qu kim k t ai 5 nm ng thi vi k hoch s dng t 5 nm ca c nc. * Thi im bt u v hon thnh thng k, kim k t ai Thi im bt u thng k t ai hng nm l ngy 1 thng 1 nm sau; thi im bt u kim k t ai l ngy 1 thng 1 nm cui ca k k hoch s dng t. Thi im hon thnh v np bo co s liu thng k t ai: U ban nhn dn x phng, th trn hon thnh v np bo co kt qu thng k t ai ca a phng ln y ban nhn dn cp trn trc tip trc ngy 15 thng 1 nm sau; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh hon thnh v np bo co kt qu thng k t ai ca a phng ln y ban nhn dn cp trn trc tip trc ngy 31 thng 1 nm sau; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng hon thnh v np bo co kt qu thng k t ai ca a phng ln B Ti nguyn v Mi trng trc ngy 15 thng 2 nm sau; B Ti nguyn v Mi trng hon thnh v np bo co kt qu thng k t ai ca c nc ln Chnh ph trc ngy 15 thng 3 nm sau. Thi im hon thnh v np bo co s liu kim k t ai: U ban nhn dn x, phng, th trn hon thnh v np bo co kt qu kim k t ai ca a phng ln y ban nhn dn cp trn trc tip trc ngy 30 thng 4; U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh hon thnh v np bo co kt qu kim k t ai ca a phng ln y ban nhn dn cp trn trc tip trc ngy 30 thng 6; U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng hon thnh v np bo co kt qu kim k t ai ca a phng ln B Ti nguyn v Mi trng trc ngy 15 thng 8; B Ti nguyn v Mi trng hon thnh v np bo co kt qu kim k t ai ca c nc ln Chnh ph trc ngy 31 thng 10. * Ni dung thng k, kim k t ai Thu thp s liu v din tch t ai theo mc ch s dng v theo i tng s dng; s liu v i tng s dng t; s liu v vic chuyn mc ch s dng t trn a bn tng n v hnh chnh. X l cc s liu thu thp c c cc s liu tng hp, t rt ra kt lun v c cu s dng t theo mc ch s dng v theo i tng s dng ti thi im thc hin thng k, kim k; bin ng din tch ca mc ch s dng t v bin ng ca i tng s dng t trong mt s giai on xc nh gia cc k thng k, kim k. Tp hp cc s liu thng k, kim k bao gm s liu thu thp v s liu tng hp lu tr v cung cp cho cc nhu cu s dng. Lp bo co thng k, kim k t ai bao gm phng php thu thp s liu thng k, kim k t ai v phn tch cht lng s liu thu thp v s liu tng hp; thuyt minh v kt qu thng k, kim k t ai gm phn tch hin trng s dng t, bin ng v s dng t. Cn ch l ni dung thng k t ai v kim k t ai u l cc cng vic trn, ch khc l thng k t ai c thc hin trn c s thu thp s liu t h s a chnh cn kim k t ai c thc hin trn c s thu thp s liu t thc a c i chiu vi s liu t h s a chnh.
* Lu tr, qun l v cung cp d liu thng k, kim k t ai Kt qu thng k, kim k t ai ca cp x c lu ti U ban nhn dn x v Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng. Kt qu thng k, kim k t ai in trn giy ca cp huyn c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t cng cp v Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng; kt qu thng k, kim k t ai dng s c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t cng cp, Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng v B Ti nguyn v Mi trng. Kt qu thng k, kim k t ai in trn giy v dng s ca cp tnh c lu ti Vn phng ng k quyn s dng t cng cp v B Ti nguyn v Mi trng. Kt qu thng k, kim k t ai in trn giy v dng s ca cc vng lnh th v c nc c lu ti B Ti nguyn v Mi trng. vic qun l v cung cp d liu thng k, kim k t ai v bn hin trng s dng t c thc hin nh vic qun l v cung cp d liu h sa chinh quy nh ti mc 3.2.6.
3.8. QUN L TI CHNH V T AI

y l ni dung mi th hai trong cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993. Qun l ti chnh lun l ni dung quan trng trong cng tc qun l nh nc v t ai v n l qun l cc ngun ti chnh trc tip lin quan n t ai nhng lc u ch n thun l qun l thu t. Chnh v th, trong lch s pht trin nc ta c lc ngnh qun l t ai nm trong B Ti chnh. n khi Lut t ai 1993 quy nh quyn s dng t c gi tr, mi hot ng giao dch v t ai nh: giao t, cho thu t, cho php chuyn mc lch s dng t, bi thng khi Nh nc thu hi t, thu thu khi chuyn quyn s dng t... u da trn c s gi tr ca quyn s dng t th qun l ti chnh t khng ch n thun l qun l thu t m l qun l tt c nhng g thuc lnh vc ti chnh lin quan trc tip n t ai. Nh vy, ni dung ny c cp n t lu nhng cha nm trong cc vn bn quy phm php lut v t ai m nm trong cc vn bn quy phm php lut v ti chnh. n nay, khi ban hnh Lut t ai 2003, Nh nc a vo h thng php lut t ai nhng quy phm php lut quy nh v ti chnh lin quan trc tip n t ai qun l. V vy, qun l ti chnh v t ai tr thnh mt trong cc ni dung ca cng tc qun l nh nc v t ai. Qun l ti chnh v t ai bao gm qun l gi t v qun l cc ngun thu ngn sch t t ai. 3.8.1. Qun l gi t * Khi nim gi t v gi tr quyn s dng t Gi t v gi tr quyn s dng t l khi nim mi c s dng t Lut t ai 1993. Tuy nhin, n Lut t ai 2003 hai khi nim ny mi c a vo quy nh nh sau: Gi t (thc cht l gi quyn s dng u l s tin tnh trn mt n v din tch t do Nh nc quy nh hoc c hnh thnh trong giao dch v
quyn s dng t. Gi tr quyn s dng t l gi tr bng tin ca quyn s dng t i vi mt din tch t xc nh trong thi hn s dng t xc nh. * Mc ch ca vic xc nh gi t Mc ch ca vic xc nh gi t l s dng lm cn c tnh thu i vi vic s dng t v chuyn quyn s dng t theo quy nh ca php lut; tnh tin s dng t v tin thu. t khi giao t c thu tin s dng t, cho thu t khng thng qua u gi quyn s dng t hoc u thu d n c s dng t; tnh gi tr quyn s dng t khi giao t khng thu tin s dng t cho cc t chc, c nhn; xc nh gi tr quyn s dng t tnh vo gi tr ti sn ca doanh nghip nh nc khi doanh nghip c phn ha, la chn hnh thc giao t c thu tin s dng t; tnh gi tr quyn s dng t thu l ph trc b khi chuyn quyn s dng t theo quy nh ca php lut; tnh gi tr quyn s dng t bi thng khi Nh nc thu hi t s dng vo mc ch quc phng, an ninh, li ch quc gia, li ch cng cng v pht trin kinh t; tnh tin bi thng i vi ngi c hnh vi vi phm php lut v t ai m gy thit hi cho Nh nc theo qui nh ca php lut. * Nguyn tc nh gi t ca Nh nc Hin nay, Chnh ph quy nh khung gi chung cho tng loi t trn ton quc v giao cho U ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng cn c vo xy dng khung gi chi tit, c th cho tng vng trong a phng mnh cho ph hp vi tng din tch c th v tng nm. Vic xc nh gi t xy dng khung gi t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng phi cn c vo cc nguyn tc sau: -Gi t phi st vi gi chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng trong iu kin bnh thng; khi c chnh lch ln so vi gi chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng th phi iu chnh cho ph hp. -Cc tha t lin k nhau, c iu kin t nhin, kinh t, x hi, kt cu h tng nh nhau, c cng mc ch s dng hin ti, cng mc ch s dng theo quy hoch th mc gi nh nhau. -t ti khu vc gip ranh gia cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng, c iu kin t nhin, kt cu h tng nh nhau, c cng mc ch s dng hin ti, cng mc ch s dng theo quy hoch th mc gi nh nhau. * Phng php xc nh gi t v vic hnh thnh gi t Vic xc nh gi t c thc hin theo 2 phng php nh sau: Phng php so snh trc tip: l phng php xc nh mc gi thng qua vic tin hnh phn tch cc mc gi t thc t chuyn nhng quyn s dng t trn th trng ca loi t tng t (v loi t, din tch t, tha t, hng t, loi th, loi ng ph v v tr) so snh, xc nh gi ca tha t, loi t cn nh gi. Phng php ny c p dng nh gi t khi trn th trng c cc loi t tng t chuyn nhng quyn s dng t so snh c vi loi t cn nh gi. Gi chuyn nhng quyn s dng t ca loi t tng t s dng phn
tch, so snh vi loi t cn nh gi phi l gi chuyn nhng quyn s dng t thc t trn th trng trong iu kin bnh thng. Phng php thu nhp: l phng php xc nh mc gi tnh bng thng s gia mc thu nhp thun tu thu c hng nm trn mt n v din tch t so vi li sut tin gi tit kim bnh qun mt nm (tnh n thi im xc nh gi t) ca loi tin gi VND k hn 1 nm (12 thng) ti Ngn hng thng mi Nh nc c mc li sut tin gi tit kim cao nht trn a bn. Phng php ny ch p dng nh gi cho cc loi t xc nh c cc khon thu nhp mang li t t. Cn c vo tnh hnh c th v th trng chuyn nhng quyn s dng t, h s v cc loi t s liu thu thp, U ban nhn dn cp tnh la chn phng php xc nh gi cho ph hp; trong trng hp cn thit c th s dng kt hp . c 2 phng php xc nh gi t c quy nh ti Ngh nh s 188/2004/N-CP kim tra, so snh, i chiu cc mc gi c tnh quyt nh mc gi c th. Lut t ai 2003 quy nh gi t c hnh thnh trong 3 trng hp sau: Gi t c hnh thnh do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh. Gi t c hnh thnh do u gi quyn s dng t hoc u thu d n c s dng t. Trng hp ny, gi t c hnh thnh phi khng thp hn gi c quy nh ti khung gi ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cng b vo ngy 1 thng 1 nm . Gi t c hnh thnh do ngi s dng t tho thun v gi t vi nhng ngi c lin quan khi thc hin cc quyn chuyn nhng, cho thu, cho thu li quyn s dng t; gp vn bng quyn s dng t. * Khung gi t v iu chnh khung gi t Hin nay, Chnh ph ban hnh khung gi chung trong ton quc ti iu 6, Ngh nh s 1 88/20041N-CP. Theo iu ny Chnh ph c quy nh ring khung gi cho tng loi t nng nghip (trng cy hng nm, trng cy lu nm, rng sn xut, nui trng thu sn v lm mui) v ring cho tng loi t phi nng nghip (t nng thn, t th, t sn xut kinh doanh phi nng nghip ti nng thn v t sn xut kinh doanh phi nng nghip ti th). Cn c vo khung gi ny, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh khung gi c th cho tng vng trong a phng v cng b khung gi vo ngy 1 thng 1 hng nm. T xa ti nay, cng vi s pht trin ca kinh t - x hi gi t cng bin ng nhiu, c giai on tng, c giai on gim. V vy, php lut t ai quy nh khi gi chuyn nhng quyn s dng t ph bin trn th trng ca mt s hoc tt c cc loi t trong bng khung gi t c bin ng lin tc ko di trong thi hn 60 ngy tr ln, trn phm vi rng (nhiu tnh, thnh ph), gy nn chnh lch gi ln: tng t 30% tr ln so vi gi ti a hoc gim t 30% tr ln so vi gi ti thiu trong khung gi quy nh ti Khon 1 , iu 6, Ngh nh s 1 8 8/2004!N-CP th B Ti chnh c trch nhim ch tr xy dng mt s hoc tt c khung gi t mi trnh Chnh phiu chnh cho ph hp. 3.8.2. Qun l cc ngun thu ngn sch nh nc t t ai
iu 54, Lut t ai 2003 quy nh ngun thu ngn sch nh nc t t ai bao gm: tin s dng t trong cc trng hp giao t c thu tin s dng t, chuyn mc ch s dng t t t c Nh nc giao khng thu tin s dng t sang t c Nh nc giao c thu tin s dng t, chuyn t hnh thc thu t sang hnh thc c Nh nc giao t c thu tin s dng t; tin thu t i vi t do Nh nc cho thu; thu s dng t; thu thu nhp t chuyn quyn s dng t; tin thu t vic x pht vi phm php lut v t ai; tin bi thng cho Nh nc khi gy thit hi trong qun l v s dng t ai; ph v l ph trong qun l, s dng t ai. Nh vy tin thu ngn sch t t ai c nhiu khon, nhng c th quy li thnh bn loi sau: * Tin s dng t Khon 25, iu 4, Lut t ai 2003 quy nh tin s dng t l s tin m ngi s dng t phi tr trong trng hp c Nh nc giao t c thu tin s dng t i vi mt din tch t xc nh. Ni cch khc tin s dng t l khon tin m Nh nc thu ca ngi s dng t khi c Nh nc cho php s dng t m thuc cc trng hp phi np tin s dng t, tng ng vi gi tr ca quyn s dng t m Nh nc quy nh. N c th di dng tin s dng khi c Nh nc giao t c thu tin; c th di dng tin chuyn mc ch s dng khi c Nh nc cho php chuyn mc ch s dng t; c th di dng tin s dng t khi chuyn t thu t sang giao t c thu tin; c th di dng hp thc ho cp giy chng nhn quyn s dng t; c th di dng tin s dng t i vi khu cng nghip, khu cng ngh cao, khu kinh t, v mt dng c bit ca tin s dng t l tin thu t khi c Nh nc cho thu t. Loi tin ny thu theo khung gi t ca U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh v cng b vo ngy 1 thng 1 hng nm, da trn khung gi chung ca Chnh ph quy nh ti Ngh nh s 188/2004/N-CP. Khi tnh tin s dng t phi cn vo din tch t, gi t v thi hn s dng t Din tch t tnh thu tin s dng t l din tch t c Nh nc giao, c Nh nc cho thu, c Nh nc cho php chuyn mc ch s dng, c chuyn t hnh thc thu t sang giao t c thu tin s dng t, c cp giy chng nhn quyn s dng t. Gi t tnh thu tin s dng t l gi t theo mc ch s dng t c giao ti thi im giao t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng ban hnh theo quy nh ca Chnh ph; trong trng hp u gi t hoc u thu d n c s dng t l gi t trng u gi. Thi hn s dng t c xc nh theo quyt nh giao t, quyt nh cho php chuyn mc ch s dng t, quyt nh gia hn s dng t hoc giy chng nhn quyn s dng t. * Tin thu t t Tin thu s dng t: l khon tin m c quan thu ca Nh nc thu hng nm np vo ngn sch Nh nc phc v cho b my qun l hnh chnh nh nc v t ai. Loi thu ny c tnh theo lng thc
trn n v din tch t (kg thc/100m2). Tin thu chuyn quyn s dng t: l khon tin m c quan thu ca Nh nc thu ca ngi s dng t khi c php ca c quan nh nc c thm quyn cho php chuyn quyn s dng cho ch khc s dng. Loi ny thu theo phn trm ca gi tr quyn s dng t v ch thu mt ln khi xy ra hot ng chuyn quyn s dng t. Hin ti, Nh nc ang thu thu chuyn quyn l 4% vi t v 2% vi t nng nghip. Tin thu thu nhp t vic chuyn quyn s dng t: l khon tin m Nh nc thu ca ngi chuyn quyn s dng t khi do chuyn quyn s dng t m h c c thu nhp cao. Loi thu ny c th c hoc khng tu theo giai on lch s. Trc y, giai on nm 1994- 1 997 c, nay b v hin ti li ang d tho ban hnh. * Tin l ph i vi cc cng vic lin quan n t L ph trc b: l khon tin m c quan thu thu ca ngi c Nh nc giao t (gm c trng hp ng k quyn s dng t khi c hp thc ho quyn s dng t) hoc khi c php nhn chuyn quyn s dng t. Loi ny hin nay Nh nc thu 1 % ca gi tr quyn s dng t v ch thu mt ln khi xy ra vic nhn chuyn quyn s dng t. L ph a chnh: l khon tin m Nh nc thu khi c quan Nh nc c thm quyn thc hin mt trong cc cng vic v a chnh sau y: cp giy chng nhn quyn s dng t (bao gm c cp giy hp thc ho quyn s dng t); chng nhn ng k bin ng v t ai, bao gm chng nhn thay i v ch s dng t, thay i v hnh th, din tch tha t, thay i v mc ch s dng t; trch lc h s a chnh, gm trch lc bn hoc cc vn bn cn thit trong h s a chnh theo yu cu ca ngi s dng t. Tt c cc t chc, h gia nh, c nhn s dng t khng phn bit t c ngun gc tu, khi c c quan Nh nc c thm quyn gii quyt mt trong nhng cng vic v a chnh nu trn u phi np l ph a chnh. Mc thu l ph a chnh c quy nh cho tng loi cng vic, tng vng t. * Tin pht i vi cc hot ng vi phm php lut v t ai Tin pht i vi cc hot ng vi phm php lut v t ai l khon tin m Nh nc thu ca ngi vi phm php lut trong khi qun l hoc s dng t ai. N c th l tin thu t vic x pht hnh chnh khi vi phm php lut v t ai hoc tin thu t vic phi bi thng cho Nh nc khi gy thit hi trong qun l v s dng t ai. qun l gi t, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng cn c vo nguyn tc nh gi t, phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t do Chnh ph quy nh, xy dng gi t c th ti a phng trnh Hi ng nhn dn cng cp cho kin trc khi quyt nh.
Gi t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh cng b cng khai vo ngy 1 thng 1 hng nm c s dng lm cn c tnh thu s dng t, thu thu nhp t chuyn quyn s dng t; tnh tin s dng t khi giao t, khi cho thu t khng thng qua u gi quyn s dng t hoc u thu d n c s dng t, khi cho php chuyn mc ch s dng t, khi hp thc ho quyn s dng t; tnh gi tr quyn s dng t khi Nh nc giao t khng thu tin s dng t, tnh l ph trc b, tnh tin bi thng khi Nh nc thu hi t; tnh tin bi thng i vi ngi c hnh vi vi phm php lut v t ai m gy thit hi cho Nh nc. Nh vy, qun l tt v ti chnh t, cc c qun qun l nh nc v t ai phi nm chc cc quy nh v cc khon thu, chi lin quan n t; trng hp no thu hoc chi nh th no? Nguyn tc v iu kin c bi thng v t v ti sn trn t? Trng hp no c bi thng? trng hp no c h tr? Nguyn tc nh gi t, cc phng php xc nh gi t v khung gi t... C nh vy mi c th qun l tt cc ngun thu, cc ngun chi v t v gi t.
3.9. QUN L V PHT TRIN TH TRNG QUYN S DNG T TRONG TH TRNG BT NG SN

3.9.1. Khi nim v s ra di ca th trng quyn s dng t Qun l th trng quyn s dng t l ni dung mi th ba trong cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993. T Lut t ai 1993, Nh nc tha nhn quyn s dng t l mt loi ti sn dn s c bit. Tnh c bit th hin tuy n l ti sn nhng c tnh c nh v v tr, cn cc loi ti sn khc c th di chuyn v tr c. Chnh v vy, gi tr s dng ca t ai ph thuc rt nhiu vo v tr ca n. c tha nhn l mt loi ti sn c bit nn quyn s dng t ai cng c gi tr s dng nh cc loi ti sn dn s khc v d nhin phi c trao i bng vt ngang gi, l ng tin. Bt ng sn l nhng ti sn c c tnh c nh, khng di chuyn nguyn vn c t ni ny sang ni khc nh: quyn s dng t, nh ca, cc cng trnh kin trc... Th trng bt ng sn thc cht l th trng chuyn quyn s hu hoc quyn s dng cc loi bt ng sn. i vi th trng quyn s dng t thc cht l th trng chuyn quyn s dng t, bao gm cc hnh thc: chuyn i, chuyn nhng, cho thu hoc cho thu li, tha k, cho tng quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng gi tr quyn s dng t. T Lut t ai 1993 ti trc khi Lut t ai 2003 c hiu lc, quyn s dng t thc cht tham gia th trng bt ng sn nhng cha chnh thng v lut php cha cho php. T ngy 1 thng 7 nm 2004, khi Lut t ai 2003 chnh thc c hiu lc th quyn s dng t mi c tham gia th trng bt ng sn mt cch chnh thng v c s qun l ca Nh nc. Cng ty, Nh nc chnh thc qun l v to iu kin v hnh lang php l cho th trng quyn s dng t c tham gia pht trin trong th trng bt ng sn.
3.9.2. Cc trng hp v iu kin t dc tham gia th trng bt ng sn Khi Nh nc quy nh quyn s dng t c tham gia th trng bt ng sn nh mt loi ti sn dn s khc tc l Nh nc cng phi quy nh nhng iu kin v nhng trng hp c th t c tham gia loi th trng ny; c nh vy mi m bo cht ch v mt hnh lang php l cho th trng quyn s dng t c t do pht trin trong th trng bt ng sn theo quy nh ca php lut. iu kin quyn s dng t c tham gia th trng bt ng sn l ngi s dng t c cc iu kin sau: c giy chng nhn quyn s dng t; t khng c tranh chp; quyn s dng t khng b k bin bo m thi hnh n; trong thi hn s dng t. Cc iu kin trn cng chnh l cc iu kin t c tham gia chuyn quyn s dng bi thc cht khi quyn s dng t tham gia th trng bt ng sn cng chnh l quyn s dng t tham gia vo mt hnh thc chuyn quyn c th. Khi t cc iu kin trn, vi cc trng hp c th sau, t s c tham gia th trng bt ng sn: i vi t nng nghip: t sn xut nng nghip, t rng sn xut khng phi l rng t nhin, t nui trng thu sn, t lm mui ca h gia nh, c nhn c Nh nc giao khng thu tin s dng t hoc c Nh nc cng nhn quyn s dng t; t nng nghip c Nh nc giao c thu tin s dng t hoc cho thu tr tin thu t mt ln cho c thi gian thu i vi i vi t chc kinh t, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi. t c Nh nc giao hoc cng nhn quyn s dng t i vi h gia nh, c nhn lm nh ; t c Nh nc giao cho t chc kinh t, ngi Vit Nam nh c nc ngoi u t xy dng kinh doanh nh , t c Nh nc cho thu tr tin thu t mt ln cho c thi gian thu i vi ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi u t xy dng kinh doanh nh . -t sn xut, kinh doanh phi nng nghip, t s dng vo mc ch cng cng c mc ch kinh doanh c Nh nc giao c thu tin s dng t hoc c Nh nc cho thu tr tin thu t mt ln cho c thi gian thu hoc c Nh nc cng nhn quyn s dng t i vi t chc kinh t, h gia nh, c nhn, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi. -t thu ca Nh nc tr tin thu t hng nm m c ti sn gn lin vi t nh vn cy, c s h tng hoc cng trnh kin trc. Nh vy, php lut t ai cho php quyn s dng t ca tt c
nhng ngi s dng, khng k trng hp c Nh nc giao t hay c Nh nc cho thu t hay c Nh nc cng nhn quyn s dng t ch cn c mt trong cc quyn ring ca ngi s dng t (chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, lng cho quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t) th c tham gia vo th trng bt ng sn, k c t thu m trn c ti sn c php lut cho php tham gia vo th trng bt ng sn. 3.9.3. Ni dung hot ng ca th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn Ni dung hot ng ca th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn c quy nh vi tng i tng s dng t nh sau: H gia nh, c nhn c Nh nc giao t nng nghip khng thu tin s dng t; c Nh nc giao t c thu tin s dng t, cho thu t thng qua u gi hoc theo gi do Nh nc quy nh; chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, tng cho quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t; bn, cho thu, tng cho ti sn gn lin vi t; th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn gn lin vi t. T chc kinh t c Nh nc giao t c thu tin s dng t, cho thu t thng qua u gi hoc theo gi do Nh nc quy nh; chuyn nhng, cho thu, cho thu li quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t; u t xy dng kinh doanh nh , c s sn xut kinh doanh, kt cu h tng; bn, cho thu, tng cho ti sn gn lin vi t; th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn gn lin vi t; c php hot ng cc dch v h tr th trng bt ng sn v ng k quyn s dng t, ng k giao dch bo m, o c lp bn a chnh; cung cp thng tin t ai, gii thiu a im u t; nh gi v thm nh gi t, bt ng sn; nhn th chp, bo lnh bng quyn s dng t, bt ng sn; t chc sn giao dch v quyn s dng t, bt ng sn; u gi quyn s dng t, bt ng sn, u thu d n c s dng t; chng khon bt ng sn. T chc s nghip c php hot ng cc dch v h tr th trng bt ng sn v ng k quyn s dng t, ng k giao dch bo m, o c lp bn a chnh; cung cp thng tin t ai, gii thiu a im u t; nh gi v thm nh gi t, bt ng sn; nhn th chp, bo lnh bng quyn s dng t, bt ng sn; t chc sn giao dch v quyn s dng t, bt ng sn; u gi quyn s dng t, bt ng sn, u thu d n c s dng t; chng khon bt ng sn. Ngi Vit Nam nh c nc ngoi c Nh nc giao t c thu tin s dng t cho thu t thng qua u gi hoc theo gi do Nh nc quy nh; chuyn nhng, cho thu, cho thu li quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t; u t xy dng kinh doanh nh , c s sn xut kinh doanh, kt cu h tng; bn, cho thu, tng cho, tha k ti sn gn lin vi t; th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn gn lin vi t. Ring vi ngi Vit Nam nh c nc ngoi thuc trng hp c mua nh gn lin
vi t th c thm ni dung c tng cho, nhn tha k quyn s dng t v ti sn gn lin vi t. T chc nc ngoi, c nhn nc ngoi cho thu, cho thu li quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t; u t xy dng kinh doanh nh , c s sn xut kinh doanh, kt cu h tng; bn, cho thu, tng cho ti sn gn lin vi t; th chp, bo lnh, gp vn bng ti sn gn lin vi t. Ring c nhn ngi nc ngoi c thm ni dung tha k ti sn gn lin vi t. Nh vy, h gia nh, c nhn v t chc kinh t l cc i tng c nhiu ni dng hot ng ca th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn nht. 3.9.4. Quy nh v u gi quyn s dng t, u thu d n c s dng t u gi l mt hot ng c th ca th trng quyn s dng t. N gp phn hnh thnh gi t thc t vi nguyn tc gi hnh thnh do u gi khng c thp hn gi sn (gi trong khung gi c U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy nh hng nm). V vy, khi php lut t ai quy nh u gi quyn s dng t gp phn hnh thnh gi thc v tng thu nhp cho ngn sch. i vi vic vic s dng qu t to vn cho u t xy dng kt cu h tng c thc hin theo u gi quyn s dng t to ngun vn bng tin s dng trc tip cho u t xy dng kt cu h tng hoc u thu xy dng cng trnh v u gi quyn s dng t to vn xy dng cng trnh trong cng mt gi thu. Php lut t ai quy nh cc trng hp khng c u gi quyn s dng t, bao gm: t m Lut t ai 2003 khng cho php chuyn quyn s dng, bao gm: t s dng t vo mc ch sn xut, kinh doanh thuc lnh vc, a bn u i u t; t s dng xy dng cc cng trnh cng cng c mc ch kinh doanh; t thc hin chnh sch nh , t i vi ngi c cng vi cch mng, h gia nh ngho, ngi c thu nhp thp,, ng bo dn tc thiu s vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn; t ca nh my, x nghip phi di di vo cc cm cng nghip, khu cng nghip theo quy hoch; t s dng xy dng nh chung c cho cng nhn ca cc khu cng nghip, k tc x sinh vin, nh cho ngi phi di di do thin tai. t ca t chc kinh t chuyn t thu t sang giao t c thu tin s dng t. t ca ngi s dng t c c quan nh nc c thm quyn cho
php chuyn mc ch s dng t. t a ra u gi m khng c ngi tham gia hoc u gi khng thnh. Nh vy, u gi quyn s dng t c p dng vi cc trng hp khi Nh nc giao t c thu tin s dng t, cho thu t hoc khi thi hnh n, thu hi n c lin quan n quyn s dng t, tr cc trng hp quy nh trn. 3.9.5. Qun l t ai trong vic pht trin th trng bt ng san Bt k mt th trng no khi c hnh thnh cng cn phi c nhng quy nh v qun l n. Php lut t ai quy nh quyn s dng t c tham gia th trng bt ng sn ng thi cng i hi phi c nhng quy nh qun l th trng ny. iu 63, Lut t ai 2003 quy nh Nh nc qun l t ai trong vic pht trin th trng bt ng sn bng vic t chc ng k hot ng giao dch v quyn s dng t; t chc ng k hot ng pht trin qu t, u t xy dng kinh doanh bt ng sn; t chc ng k hot ng cung cp dch v h tr cho th trng bt ng sn; bo v quyn v li ch hp php ca ngi tham gia giao dch v quyn s dng t trong th trng bt ng sn; thc hin cc bin php bnh n gi t, chng u c t ai. Mt khc, qun l th trng quyn s dng t l vic qun l sn giao dch v quyn s dng t, ti sn gn lin vi quyn s dng t trong cc hot ng nh: gii thiu ngi c nhu cu chuyn quyn hoc nhn chuyn quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; gii thiu ngi c nhu cu thu, cho thu, cho thu li quyn s dng t, ti sn gn lin vi t, th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; gii thiu a im u t, cung cp thng tin v quy hoch, k hoch s dng t, gi t, tnh trng php l ca quyn s dng t v ti sn gn lin vi t, cc thng tin khc v t ai v ti sn gn lin vi t; t chc phin giao dch v quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; t chc u gi quyn s dng t, ti sn gn lin vi t theo yu cu. Qun l th trng quyn s dng t cn phi qun l dch v cung cp thng tin t ai nh thng tin v tha t, v quyn s dng t, v ti sn gn lin vi t v tnh trng thc hin cc quyn ca ngi s dng t c cung cp cng khai cho ngi c yu cu. Php lut t ai quy nh Vn phng ng k quyn s dng t l c quan duy nht c cung cp thng tin c gi tr php l v tha t v ngi s dng t. Nh vy, qun l v pht trin th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn i hi cc c quan qun l nh nc v t ai phi nm c: Th no l th trng bt ng sn, th no l th trng quyn s dng t? Th no l u gi quyn s dng t, th no l u thu d n c s dng t? Trng hp no v vi iu kin no t c tham gia th trng ny? Ni dung hot ng ca th trng ny gm nhng g? . . .
3.10. QUN L, GIM ST VIC THC HIN QUYN V NGHA V CA NGI S DNG T
Qun l, gim st vic thc hin quyn v ngha v ca ngi s dng t l ni dung mi th t trong cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993. Ni dung ny trc y c nhng cha c quy nh c th v lut ho trong Lut t ai. Thc cht ni dung ny l hot ng ca c quan nh nc c thm quyn nhm qun l cht ch, un nn kp thi cc sai st, vi phm trong qu trnh thc hin quyn v ngha v ca ngi s dng t. Lut t ai 2003 quy nh cc quyn v ngha v ca ngi s dng t ng thi, cc quyn v ngha v ny c thc hin ng, php lut t ai cn quy nh trch nhim ca c quan qun l nh nc v t ai cc cp l phi qun l, gim st ngi s dng xem trong qu trnh s dng h thc hin cc quyn v ngha v ny nh th no; quy nh vic x l cc trng hp ngi s dng v ngi qun l vi phm php lut t ai. 3.10.1. Cc quyn v ngha v ca ngi s dng t Lut t ai 2003 quy nh ngi s dng t c 6 quyn chung (iu l05), 7 ngha v chung (iu 1 07) v mt s quyn ring trong lnh vc chuyn quyn s dng t v th chp, bo lnh, gp vn bng gi tr quyn s dng t, c bi thng khi Nh nc thu hi t; c la chn hnh thc giao t hay thu t i vi tng i tng s dng t c th. Lut t ai 2003 quy nh ngi s dng t c 6 quyn chung sau y: -c cp giy chng nhn quyn s dng t; -Hng thnh qu lao ng, kt qu u t trn t; -Hng cc li ch do cng trnh ca Nh nc v bo v, ci to t nng nghip; -c Nh nc hng dn v gip trong vic ci to, bi b t nng nghip c Nh nc bo h khi b ngi khc xm phm n quyn s dng t hp php ca mnh; -Khiu ni, t co, khi kin v nhng hnh vi vi phm quyn s dng t hp php ca mnh v nhng hnh vi khc vi phm php lut v t ai. Ngoi ra, tu trng hp c th ngi s dng t c th c cc quyn sau: chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, tng cho quyn s dng t; quyn th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t; quyn c bi thng khi Nh nc thu hi t; quyn la chn hnh
thc giao t, thu t. ng thi, Lut t ai 2003 cng quy nh ngi s dng t c cc ngha v chung sau y: -S dng t ng mc ch, ng ranh gii tha t, ng quy nh v s dng su trong lng t v chiu cao trn khng, bo v cc cng trnh cng cng trong lng t v tun theo cc quy nh khc ca php lut; ng k quyn s dng t, lm y th tc khi chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, tng cho quyn s dng t; th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t theo quy nh ca php lut; -Thc hin ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut; Thc hin cc bin php bo v v lm tng kh nng sinh li ca t; Tun theo cc quy nh v bo v mi trng, khng lm tn hi n li ch hp php ca ngi s dng t c lin quan; - Tun theo cc quy nh ca php lut v vic tm thy vt trong lng t; -Giao li t khi Nh nc c quyt nh thu hi t hoc khi ht thi hn s dng t. 3.10.2. Trch nhim ca ngi qun l t ai qun l, gim st tt vic thc hin quyn v ngha v ca ngi s dng t, php lut t ai c th ho bng vic quy nh trch nhim ca Ch tch U ban nhn dn cc cp v trch nhim ca cn b a chnh x, phng, th trn nh sau: Ch tch U ban nhn dn cc cp c trch nhim pht hin, ngn chn v x l kp thi nhng vi phm php lut v qun l v s dng t ai ti a phng. Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim ch o thng xuyn vic kim tra pht hin cc hnh vi ln chim t ai, s dng t khng ng mc ch, chuyn mc ch s dng t tri php lut, ngi s dng t thc hin cc quyn v ngha v khng ng vi quy nh ca php lut. Trong thi hn khng qu mt ngy k t khi pht hin vi phm hoc c bo co c vi phm phi t chc vic kim tra, lp bin bn, ra quyt nh nh ch hnh vi vi phm, x pht hnh chnh theo thm quyn v yu cu t khi phc li tnh trng s dng t ban u; nu ngi c hnh vi vi phm khng chp hnh quyt nh nh ch th ra quyt nh cng ch khi phc li tnh trng s dng t ban u v bo co bng vn bn ln U ban nhn dn cp trn trc tip. Cn b a chnh x, phng, th trn c trch nhim thng xuyn kim tra tnh hnh s dng t ti a phng pht hin kp thi nhng trng hp ln, chim t ai, khng s dng t, s dng t khng ng mc ch, chuyn mc ch s dng t tri php lut, ngi s dng t thc hin cc quyn v ngha v khng ng vi quy nh ca php lut v cc trng hp khc c vi phm hnh chnh trong qun l v s ng t ai; trong thi hn khng qu mt ngy k t khi pht hin sai phm phi bo co bng vn bn ln Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t x l ng gi Phng Ti nguyn v Mi trng.
Nh vy, vic qun l v gim st vic thc hin quyn v ngha v ca ngi s dng t c quy nh cht ch v y trong php lut t ai. 3.10.3. X l ngi vi phm php lut t ai Php lut t ai quy nh cc hnh vi vi phm php lut t ai bao gm: Hnh vi vi phm php lut t ai ca ngi qun l t ai: vi phm quy nh v h s v mc a gii hnh chnh; vi phm quy nh v quy hoch, k hoch s dng t; vi phm quy nh v giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t; vi phm v quy nh thu hi t; vi phm v quy nh trng dng t; vi phm quy nh v qun l t c Nh nc giao qun l; vi phm quy nh v thc hin trnh t, th tc hnh chnh trong qun l v s dng t. Hnh vi vi phm php lut t ai ca ngi s dng t: s dng t khng ng mc ch; ln, chim t; hu hoi t; gy cn tr cho vic s dng t ca ngi khc; chuyn i, chuyn nhng, cho thu, cho thu li, tha k, tng cho quyn s dng t hoc th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t m khng thc hin ng th tc hnh chnh theo quy nh ca php lut v t ai; t chuyn i, chuyn nhng, tng cho i vi t khng iu kin chuyn quyn s dng t; c ng k khng ng loi t, khng ng k khi chuyn mc ch s dng t; chm np tin s dng t, tin thu t m khng c c quan nh nc c thm quyn giao t cho thu t cho php; c gy cn tr cho vic giao t, cho thu t, thu hi t; khng thc hin ng thi hn tr li t theo quyt nh thu hi t ca c quan nh nc c thm quyn; t tin di chuyn, lm sai lch mc ch gii quy hoch s dng t; mc ch gii hnh lang an ton ca cng trnh; lm sai lch cc giy t, chng t trong vic s dng t. qun l cht ch vic thc hin cc quyn v ngha v ca ngi s dng t, php lut t ai ra quy nh x l cc trng hp vi phm php lut v t ai, k c vi phm ca ngi s dng t v vi phm ca ngi qun l t ai. X l vi phm php lut v t ai phi c thc hin theo nguyn tc sau: -Mi vi phm phi c pht hin, nh ch, x l kp thi. Vic x l k lut v trch nhim vt cht phi c tin hnh nhanh chng, cng minh, trit ; mi hu qu do vi phm gy ra phi c khc phc theo quy nh ca php lut. -Hnh thc k lut c p dng c lp; bin php x l trch nhim vt cht c p dng km theo hnh thc k lut. Hnh thc, mc k lut c xc nh cn c vo tnh cht, mc hu qu ca hnh vi vi phm, nhn thn ca ngi c hnh vi vi phm. - Cc hnh vi vi phm php lut v t ai ca cn b, cng chc khi thc hin cng v c lin quan n qun l t ai th b x l k lut v trch nhim vt cht theo quy nh ca php lut c lin quan.
-Vic x l k lut v trch nhim vt cht phi do ngi c thm quyn quyt nh. -Mt hnh vi vi phm ch p dng mt hnh thc k lut. Nhiu ngi cng thc hin mt hnh vi vi phm th tng ngi vi phm u b x l. Mt ngi cng mt lc thc hin nhiu hnh vi vi phm th b x l v tng hnh vi vi phm v chu hnh thc k lut cao hn mt mc so vi hnh thc k lut tng ng vi hnh vi vi phm nng nht. -Thi hn x l k lut trong lnh vc qun l t ai l ba thng k t ngy pht hin hnh vi vi phm; trng hp hnh vi vi phm c nhng tnh tit phc tp cn c thi gian thm tra, xc minh th thi hn c xem xt ko di nhng khng qu su thng. Trong thi hn x l k lut m c nhn c hnh vi vi phm mi hoc c tnh trn trnh, cn tr vic x l k lut th thi hn c tnh li k t ngy pht hin hnh vi vi phm mi hoc t ngy chm dt hnh vi c tnh trn trnh, cn tr vic x l k lut Trng hp hnh vi vi phm c du hiu ti phm th b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca B lut Hnh s. Trong qu trnh s dng t, ngi no ln, chim t ai, khng s dng t hoc s dng khng ng mc ch, chuyn mc ch s dng t tri php, hu hoi t khng thc hin hoc thc hin khng y cc ngha v ti chnh, cc th tc hnh chnh, cc quyt nh ca Nh nc trong qun l t ai, chuyn quyn s dng t tri php hoc cc hnh vi khc vi phm php lut v t ai th tu theo tnh cht, mc vi phm m b x l hnh chnh hoc b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. T chc c Nh nc giao t khng thu tin s dng t hoc ang s dng t c Nh nc cng nhn quyn s dng t nhng khng phi chuyn sang thu t hoc khng phi tr tin s dng t m t b ln, chim, tht hot th phi bi thng v b x l theo quy nh ca php lut i vi gi tr quyn s tng t ca din tch t b ln, chim, tht thot. ng thi, qun l vic thc hin cc quyn v ngha v ca ngi s dng t c tt hn, php lut t ai quy nh ngi no li dng chc v, quyn hn lm tri vi quy nh ca php lut trong giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t, chuyn quyn s dng t, thc hin quy hoch, k hoch s dng t, xc nh ngha v ti chnh v t ai, qun l h s a chnh, ra quyt nh hnh chnh trong qun l t ai; thiu trch nhim trong qun l xy ra vi phm php lut v t ai hoc c hnh vi khc gy thit hi n ti nguyn t ai, quyn v ngha v ca ngi s dng t th tu theo tnh cht, mc vi phm m b x l k lut hoc b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. Quy nh ny nhm gn trch nhim ca ngi lm cng tc qun l vi cc vi phm trong cng tc qun l t ai. Cn b a chnh cc cp l ngi trc tip lm cng tc qun l t ai nn iu 144, Lut t ai 2003 quy nh t chc, c nhn khi pht hin cng chc, vin chc thuc c quan qun l t ai cc cp, cn b a chnh x, phng, th trn vi phm cc quy nh v trnh t, th tc, thi hn i vi vic giao t, cho thu t, cho
php chuyn mc ch s dng t, thu hi t, lm th tc thc hin cc quyn ca ngi s dng t, cp giy chng nhn quyn s dng t th c quyn gi n kin ngh n ngi c thm quyn theo quy nh sau: i vi vi phm ca cn b a chnh x, phng, th trn th gi kin ngh n Ch tch U ban nhn dn x, phng, th trn; i vi nhng vi phm ca cng chc, vin chc thuc c quan qun l t ai cp no th gi kin ngh n th trng c quan qun l t ai cp ; i vi vi phm ca th trng c quan qun l t ai th gi kin ngh n Ch tch U ban nhn dn cng cp. Trong thi hn khng qu 1 5 ngy lm vic, k t ngy nhn c n kin ngh, Ch tch U ban nhn dn hoc th trng c quan qun l t ai c trch nhim xem xt, gii quyt v thng bo cho ngi c kin ngh bit. Quy nh ny quy nh vic x l trch nhim ca cc c quan qun l hnh chnh nh nc c thm quyn ring trong ngnh qun l t ai (cn b a chnh cc cp) khi vi phm trnh t thc hin th tc hnh chnh. Php lut t ai quy nh c th i tng lm cng tc qun l t ai cc vi phm php lut t ai xy ra phi b x l bao gm: ngi ng u t chc, th trng c quan c thm quyn quyt nh v qun l t ai m c hnh vi vi phm php lut v t ai; cn b, cng chc thuc c quan qun l t ai cc cp v cn b a chnh, x, phng, th trn c hnh vi vi phm cc quy nh v trnh t, th tc hnh chnh trong qun l t ai; ngi ng u, cn b, cng chc, vin chc, nhn vin ca t chc c Nh nc giao t qun l.
3.11. THANH TRA, KIM TRA VIC CHP HNH CC QUY NH CA PHP LUT V T AI V X L VI PHM PHP LUT VT AI
Trong qun l nh nc ni chung v qun l nh nc v t ai ni ring khng th thiu ni dung thanh tra, kim tra. Thanh tra, kim tra, gim st l mt khu lm hon chnh qu trnh qun l ca Nh nc. Thng qua vic thanh tra, kim tra pht hin cc vi phm, cc bt hp l trong qun l t ai kp thi x l v iu chnh. Thanh tra, kim tra t ai l mt ni dung c a vo cng tc qun l nh nc v t ai t khi thc hin Quyt nh s 201/CP nm 1980. Lc , ni dung ny c quy nh l "Thanh tra vic chp hnh cc ch v qun l, s dng t" Lut t ai 1987 v Lut t ai 1993 quy nh ni dung ny l "Thanh tra vic chp hnh cc ch th l v qun l, s dng t ai". n Lut t ai 2003, ni dung ny c hon thin thnh "Thanh tra, kim tra vic chp hnh cc quy nh ca php lut v t ai v x l vi phm php lut v t ai". Vi quy nh Lut t ai 2003 nh vy Nh nc khng ch thanh tra m cn kim tra vic chp hnh cc quy nh ca php lut v t ai v x l cc vi phm php lut v t ai. Nh vy, ni dung ny c t lu nhng ngy cng c chnh sa v quy nh cho cht ch v hon thin hn.
3.11.1. Khi nim, nguyn tc, mc ch, nhim v, ni dung ca thanh tra t ai Theo i tin ting Vit: 'Thanh tra l vic iu tra, xem xt lm r s vic "Kim tra l vic xem xt tnh trnh thc t nh gi, nhn xt " [60]. T khi nim chung v thanh tra v kim tra trong tin, chng ta c th suy ra: Thanh tra t ai l vic iu tra, xem xt lm r vic vi phm php lut t ai v kin ngh bin php x l. Kim tra t ai l vic xem xt tnh hnh thc t v qun l, s dng t ai nh gi, nhn xt. Thanh tra t ai l thanh tra nh nc theo chuyn ngnh v t ai. B Ti nguyn v Mi trng chu trch nhim ch o, t chc thc hin thanh tra t ai trong c nc. C quan qun l t ai a phng chu trch nhim t chc thc hin thanh tra t ai ti a phng. Nh vy, ngoi h thng thanh tra nh nc theo cp hnh chnh t Chnh ph xung n cp tnh, cp huyn thanh tra, kim tra vic chp hnh cc quy nh ca php lut ni chung v php lut v t ai ni ring cn c h thng thanh tra chuyn ngnh v t ai l V Thanh tra thuc B Ti nguyn v Mi trng, Phng Thanh tra thuc cc S Ti nguyn v Mi trng chuyn lm nhim v thanh tra v lnh vc ti nguyn mi trng m mt phn chnh l thanh tra v t ai. ng thi, Lut t ai 2003 cng quy nh r trch nhim ch o, t chc thc hin thanh tra t ai trong c nc l thuc B Ti nguyn v Mi trng; trch nhim t chc, thc hin thanh tra t ai a phng l c quan qun l t ai. Tuy nhin, vic x l cc vi phm c th v t ai th do U ban nhn dn cp tnh v cp huyn quyt nh da trn c s kt qu ca thanh tra. Lut thanh tra quy nh nguyn tc ca hot ng thanh tra ni chung v thanh tra t ai ni ring l phi tun theo php lut; m bo chnh xc, khch quan, trung thc, cng khai, dn ch, kp thi; khng lm cn tr hot ng bnh thng ca c quan, t chc, c nhn l i tng thanh tra. Hot ng thanh tra t ai nhm mc ch phng nga, pht hin v x l cc hnh vi vi phm php lut t ai; pht hin nhng s h trong c ch qun l, chnh sch, php lut kin ngh vi c quan nh nc c thm quyn cc bin php khc phc; pht huy nhn t tch cc; gp phn nng cao hiu lc, hiu qu ca hot ng qun l nh nc v t ai; bo v li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca c quan, t chc, c nhn s dng t. Lut t ai quy nh nhim v ca thanh tra t ai l thanh tra vic chp hnh php lut ca c quan Nh nc, ngi s dng t trong vic qun l v s dng t ai; ng thi pht hin, ngn chn v x l theo thm quyn hoc kin ngh c quan Nh nc c thm quyn x l cc vi phm php lut v t ai. thc hin c mc ch v nhim v, thanh tra t ai phi tin hnh thanh tra vic qun l nh nc v t ai ca U ban nhn dn cc cp; thanh tra vic chp hnh php lut v t ai ca ngi s dng t v ca t chc, c nhn khc.
3.11.2. Quyn hn v trch nhim ca on thanh tra v thanh tra vin t ai Khi tin hnh thanh tra t ai, on thanh tra v thanh tra vin c trch nhim v quyn hn c th c php lut t ai quy nh nh sau: on thanh tra v thanh tra vin t ai khi tin hnh thanh tra c quyn: yu cu c quan nh nc, ngi s dng t v cc i tng khc c lin quan cung cp ti liu v gii trnh nhng vn cn thit cho vic thanh tra; quyt nh tm thi nh ch vic s dng phn t khng ng php lut v chu trch nhim trc php lut v quyt nh , ng thi bo co ngay vi c quan nh nc c thm quyn quyt nh x l; x l theo thm quyn hoc kin ngh vi c quan nh nc c thm quyn x l cc vi phm php lut v t ai; cc quyn khc theo quy nh ca php lut v thanh tra. on thanh tra v thanh tra vin t ai khi tin hnh thanh tra c trch nhim: xut trnh quyt nh thanh tra, th thanh tra vin vi i tng thanh tra; thc hin chc nng, nhim v v trnh t, th tc. thanh tra theo quy nh ca php lut; chu trch nhim trc php lut v kt lun, quyt nh ca mnh; thc hin cc trch nhim khc theo quy nh ca php lut v thanh tra. 3.11.3. Quyn hn v ngha v ca i tng thanh tra Php lut t ai khng ch quy nh quyn hn, nhim v ca on thanh tra v thanh tra vin t ai m cn quy nh quyn hn, ngha v ca i tng thanh tra. i tng thanh tra t ai gm cc c quan qun l nh nc v t ai, ngi s dng t v cc t chc, c nhn khc. Quyn v ngha v ca cc i tng ny khi b thanh tra v t ai c quy nh nh sau: i tng thanh tra c cc quyn: yu cu on thanh tra hoc thanh tra vin thi hnh cng v gii thch r cc yu cu v thanh tra; gii trnh trong qu trnh thanh tra, tham gia kin v kt lun thanh tra; trng hp khng nht tr vi kt lun thanh tra, quyt nh x l vi phm php lut ca thanh tra t ai th c quyn khiu ni vi c quan c thm quyn theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co; t co vi c quan nh nc c thm quyn nu on thanh tra hoc thanh tra vin vi phm li ch hp php ca mnh, ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca t chc, c nhn; cc quyn khc theo quy nh ca php lut v thanh tra. i tng thanh tra c cc ngha v: khng c cn tr, gy kh khn cho on thanh tra hoc thanh tra vin thc hin nhim v; cung cp ti liu, gii trnh cc vn cn thit lin quan n ni dung thanh tra t ai; chp hnh cc quyt nh ca on thanh tra, thanh tra vin trong qu trnh thanh tra v ca c quan nh nc c thm quyn sau khi kt thc thanh tra; thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut v thanh tra.
3.12. GII QUYT TRANH CHP V T AI; GII QUYT KHIU NI, T CO CC VI PHM TRONG VIC QUN
L V S DNG T AI
Trong qun l ni chung v qun l t ai ni ring, khng trnh khi nhng tranh chp, khiu ni, t co. c bit, t ai l lnh vc nhy cm, xy ra nhiu tranh chp, khiu ni, t co hn cc lnh vc khc. Mt trong nhng vn ni cm hin nay ca cng tc qun l t ai l gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v t ai. V vy, "Gii quyt tranh chp v t ai" l ni dung c cp n trong cng tc qun l nh nc v t ai t Quyt nh s 201-CP nm 1980. Trong qu trnh pht trin, n c chnh sa v b sung cho hon thin hn. T khi Lut t ai 1993 ra i n nay, ni dung ny c sa, b sung thnh "Gii quyt tranh chp v t ai; gii quyt khiu ni, t co cc vi phm trong vic qun l v s dng t ai". Gii quyt tranh chp, khiu ni, t co v t ai vi ngha l mt ni dung ca cng tc qun l nh nc i vi t ai, l hot ng ca cc c quan nh nc c thm quyn nhm gii quyt cc bt ng, mu thun trong ni b cc t chc, h gia nh v c nhn tham gia quan h t ai tm ra cc gii php ng n trn c s php lut nhm phc hi li cc quyn li b xm phm, ng thi truy cu trch nhim php l i vi cc hnh vi vi phm lut t ai. Vi ch s hu ton dn i vi t ai th tranh chp, khiu ni, t co v t ai thng ch l vn quyn s dng t hoc l quyn s dng lin quan n a gii hnh chnh hoc quyn s dng lin quan n ti sn. Theo quy nh ca php lut t ai, cc ngnh, cc cp, cc a phng c trch nhim gii quyt cc tranh chp, khiu ni, t co v t ai phi nm vng quan im ly dn lm gc, phi da vo dn, bn bc dn ch, cng khai qu t vi dn gii quyt v pht huy tinh thn on kt, tng tr trong ni b nhn dn h tm ra gii php, khng g p mnh lnh. Cn cao vai tr ca cc t chc, on th ho gii cc v tranh chp c hiu qu; phi gn vic gii quyt cc vn v rung t vi t chc li sn xut, b tr li c cu sn xut hng ho m mang ngnh ngh, phn b li lao ng, dn c ph hp vi c im v quy nh ca tng a phng. 3.12.1. Gii quyt tranh chp vt dai Khon 26, iu 4, Lut t ai 2003 quy nh "tranh chp t ai t tranh chp v quyn v ngha v ca ngi s dng t gia hai hoc nhiu bn trong quan h t ai." Gii quyt mi trng hp tranh chp t ai phi m bo nguyn tc t ai thuc s hu ton dn do Nh nc lm i din ch s hu v thng nht qun l; kin quyt bo v nhng thnh qua cch mng v rung t, ng thi sa li theo ng php lut nhng trng hp x l khng ng. Gii quyt cc tranh chp t ai phi nhm mc ch pht trin sn xut, n nh v tng bc ci thin i sng ca nhn dn. Thc cht ca tranh chp v t ai l tranh chp v ti sn dn s nn gii quyt tranh chp v t ai phi theo nguyn tc ca B lut T tng dn s, trong nu cao vic ho gii. Chnh v vy, php lut t ai quy nh Nh nc khuyn khch cc bn tranh chp t ai t ho gii hoc gii quyt tranh chp t ai thng qua ho gii c s; cc bn tranh
chp t ai phi ch ng gp g t ho gii. Khi cc bn tranh chp khng ho gii c th gi n n U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t tranh chp. U ban nhn dn x, phng, th trn c trch nhim phi hp vi Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca Mt trn, cc t chc x hi khc ho gii tranh chp t ai. Thi hn ho gii l 30 ngy lm vic, k t ngy U ban nhn dn x, phng, th trn nhn c n. Kt qu ho gii tranh chp t ai phi c lp thnh bin bn c ch k ca cc bn tranh chp v xc nhn ca U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t. Bin bn ho gii c gi n cc bn tranh chp, lu ti U ban nhn dn x, phng, th trn ni c t tranh chp. Trng hp kt qu ho gii khc vi hin trng s dng t th U ban nhn dn x, phng, th trn chuyn kt qu ho gii n c quan nh nc c thm quyn gii quyt theo quy nh v qun l t ai. i vi trng hp ho gii thnh m c thay i hin trng v ranh gii, ch s dng t th U ban nhn dn x, phng, th trn gi bin bn ho gii n Phng Ti nguyn v Mi trng i vi trng hp tranh chp t ai gia h gia nh, c nhn, cng ng dn c vi nhau; gi n S Ti nguyn v Mi trng i vi cc trng hp khc. Phng Ti nguyn v Mi trng, S Ti nguyn v Mi trng kinh U ban nhn dn cng cp quyt nh cng nhn vic thay i ranh gii tha t v cp mi giy chng nhn quyn s dng t. Tranh chp t ai c ho gii ti U ban nhn dn x, phng, th trn m mt bn hoc cc bn ng s khng nht tr th do To n hoc U ban nhn dn cp trn gii quyt. i vi tranh chp v quyn s dng t m ng s c giy chng nhn quyn s dng t hoc c mt trong cc loi giy t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 v tranh chp v ti sn gn lin vi t th do To n nhn dn gii quyt. i vi tranh chp v quyn s dng t m ng s khng c giy chng nhn quyn s dng t hoc khng c mt trong cc loi giy t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 c gii quyt nh sau: Trng hp Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh gii quyt ln u m mt bn hoc cc bn ng s khng ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khiu ni n Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt; quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng l quyt nh gii quyt cui cng. -Trng hp Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt ln u m mt bn hoc cc bn ng s khng ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khiu ni n B trng B Ti nguyn v Mi trng; quyt nh ca B trng B Ti nguyn v Mi trng l quyt nh gii quyt cui cng. Trong qu trnh qun l t ai, nu xy ra tranh chp t ai lin quan n a gii hnh chnh th U ban nhn dn ca cc n v cng phi hp gii quyt. Trng hp khng t c s nht tr hoc vic gii quyt lm thay i a gii hnh chnh lin quan n a gii ca n v hnh chnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng th do Quc hi quyt nh; trng hp lin quan n a gii ca n v hnh chnh huyn, qun, th x, thnh ph
thuc tnh, x, phng, th trn th do Chnh ph quyt nh. Khi xy ra tranh chp t ai m cc bn tranh chp khng c giy chng nhn quyn s dng t hoc khng c mt trong cc loi giy t quy nh ti cc Khon 1 , 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003 th cc bn tranh chp gi n n c quan hnh chnh c gii quyt. C quan hnh chnh cc cp gii quyt tranh chp t ai theo quy nh sau: Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh gii quyt i vi tranh chp t ai gia h gia nh, c nhn, cng ng dn c vi nhau. Trng hp khng ng vi quyt nh gii quyt ca Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh th cc bn tranh chp c quyn gi n xin gii quyt tranh chp t ai n Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; quyt nh gii quyt tranh chp t ai ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng l quyt nh gii quyt cui cng. -Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt i vi tranh chp t ai gia t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi vi nhau hoc gia t chc, c s tn gio, ngi Vit Nam nh c nc ngoi, t chc nc ngoi, c nhn nc ngoi vi h gia nh, c nhn, cng ng dn c. Trng hp khng ng vi quyt nh gii quyt ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng th cc bn tranh chp c quyn gi n xin gii quyt tranh chp t ai n B Ti nguyn v Mi trng. Quyt nh gii quyt tranh chp t ai ca B trng B Ti nguyn v Mi trng l quyt nh gii quyt cui cng. Cc tranh chp t ai do c quan qun l hnh chnh nh nc gii quyt l tranh chp t ai m cc bn tranh chp khng c giy chng nhn quyn s dng t hoc khng c mt trong cc loi giy t quy nh ti cc Khon 1, 2 v 5, iu 50 ca Lut t ai 2003. Khi gii quyt cc tranh chp v t ai thuc loi ny phi cn c vo: chng c v ngun gc v qu trnh s dng t do cc bn tranh chp a ra; kin ca Hi ng t vn gii quyt tranh chp t ai ca x, phng, th trn do U ban nhn dn x, phng, th trn thnh lp; thc t din tch t m cc bn tranh chp ang s dng ngoi din tch t ang c tranh chp v bnh qun din tch t cho mt nhn khu ti a phng; s ph hp ca hin trng s dng tha t ang c tranh chp vi quy hoch s dng t chi tit c xt duyt; chnh sch u i ngi c cng ca Nh nc; quy nh ca php lut v giao t, cho thu t... 3.12.2. Gii quyt khiu ni v t ai iu 2, Lut Khiu ni, T co ngy 2 thng 12 nm 1998, sa i, b sung nm 2004 quy nh: "khiu ni l vic cng dn, c quan, t chc hoc cn b, cng chc theo th tc do Lut ny quy nh ngh c quan, t chc, c
nhn c thm quyn xem xt li quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh hoc quyt nh k lut cn b, cng chc khi c cn c cho rng quyt nh hoc hnh vi l tri php lut, xm phm quyn, li ch hp php ca mnh." T khi nim chung v khiu ni, chng ta c th suy ra: Khiu ni v t ai l vic ngi s dng t ngh c quan, t chc, c nhn c thm quyn xem xt li quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v t ai khi c cn c cho rng quyt nh hoc hnh vi l tri php lut, xm phm quyn, li ch hp php ca mnh . Khi ngi s dng t c cn c cho rng quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh ca c quan, t chc, c nhn c thm quyn xm phm n quyn hoc li ch hp php ca h th h c quyn khiu ni yu cu c quan, t chc, c nhn ny xem xt li quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh . Vic gii quyt khiu ni lin quan n t ai c thc hin theo quy nh ca php lut t ai nh sau: Trng hp khiu ni quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai do Ch tch U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh gii quyt ln u m ngi khiu ni khng ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khi kin ti To n nhn dn hoc tip tc khiu ni n Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. Trong trng hp khiu ni n Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng th quyt nh ca Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng l quyt nh gii quyt cui cng. Trng hp khiu ni quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai do Ch tch U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt ln u m ngi khiu ni khng ng vi quyt nh gii quyt th c quyn khi kin ti To n nhn dn. -Thi hiu khiu ni quyt nh hnh chnh, hnh vi hnh chnh v qun l t ai l 30 ngy, k t ngy nhn c quyt nh hnh chnh hoc bit c c hnh vi hnh chnh . Trong thi hn 45 ngy, k t ngy nhn c quyt nh gii quyt khiu ni ln u m ngi khiu ni khng ng th c quyn khiu ni n c quan nh nc c thm quyn hoc khi kin ti Ta n nhn dn. Ngi lm cng tc qun l t ai cn phi bit nhng quyt nh hnh chnh hoc hnh vi hnh chnh no c th s b khiu ni v ht sc lu khi ban hnh cc quyt nh hnh chnh hoc thc hin cc hnh vi hnh chnh gim thiu sai st, gim thiu khiu ni. Php lut t ai quy nh cc quyt nh hnh chnh v cc hnh vi hnh chnh trong qun l t ai b khiu ni bao gm: quyt nh giao t, cho thu t, thu hi t, trng dng t, cho php chuyn mc ch s dng t; quyt nh bi thng, h tr, gii phng mt bng, ti nh c; quyt nh cp hoc thu hi giy chng nhn quyn s dng t; quyt nh gia hn thi hn s dng t; hnh vi ca cn b, cng chc nh nc khi gii quyt cng vic lin quan n cc quyt nh hnh chnh trn. Thm quyn gii quyt khiu ni ni chung c quy nh trong Lut khiu
ni, t co nh sau: Th trng c quan gii quyt ln u nhng khiu ni v quyt nh hnh chnh ca mnh, hnh vi hnh chnh ca mnh, hnh vi hnh chnh ca ngi do mnh trc tip qun l; gii quyt nhng khiu ni m th trng c quan cp di trc tip gii quyt nhng cn khiu ni. 3.12.3. Gii quyt t co cc vi phm trong qun l v s dng t ai iu 2, Lut Khiu ni, T co ngy 2 thng 12 nm 1998, sa i, b sung nm 2004 quy nh: "T co l vic cng dn theo th tc do Lut ny quy nh bo cho c quan, t chc, c nhn c thm quyn bit v hnh vi vi phm php. lut ca bt c c quan, t chc, c nhn no gy thit hi hoc e do gy thit hi li ch ca Nh nc, quyn, li ch hp php ca cng dn, c quan, t chc. " T khi nim chung v t co nh trn, chng ta c th suy ra: T co v t ai l vic cng dn bo cho c quan, t chc, c nhn c thm quyn bit v hnh vi vi phm php lut t ai ca bt c c quan, t chc, c nhn no gy thit hi hoc e do gy thit hi li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca ngi s dng t Nh vy, khc vi khiu ni l vic ku oan cho mnh, i khi phc hoc bi thng v quyn v li ch hp php ca mnh th t co l vic bo cho Nh nc bit nhng vi phm ca ngi khc m gy thit hi cho Nh nc hoc cho cc ch th khc Php lut t ai quy nh, c nhn c quyn t co cc vi phm v qun l v s dng t ai. Vic gii quyt t co vi phm php lut v t ai c thc hin theo quy nh ca php lut v khiu ni, t co; t, cho thy thm quyn gii quyt t co v t ai nh sau: Hnh vi vi phm php lut t ai b t co thuc thm quyn qun l ca c quan, t chc no th c quan, t chc c trch nhim gii quyt. Ngi b t co v hnh vi vi phm quy nh v nhim v, cng v trong lnh vc t ai thuc thm quyn qun l ca c quan, t chc no th ngi ng u c quan, t chc c trch nhim gii quyt. Ngi b t co v hnh vi vi phm quy nh v nhim v, cng v trong lnh vc t ai l ngi ng u c quan, t chc th ngi ng u c quan, t chc cp trn trc tip c trch nhim gii quyt. Ngi ng u c quan, t chc c trch nhim gii quyt cc t co v lnh vc t ai thuc thm quyn ca mnh, trng hp cn thit th giao cho c quan thanh tra tin hnh thm tra, xc minh, kt lun v kin ngh bin php x l. 3.13. QUN L CC HOT NG DCH V CNG VT AI Hot ng dch v cng v t ai l nhng hot ng dch v ca c quan nh nc p ng nhu cu ca cc t chc, c nhn trong x hi v lnh vc t ai theo quy nh ca php lut.
Qun l dch v cng v t ai l ni dung mi th nm trong cc ni dung qun l nh nc v t ai Lut t ai 2003 so vi Lut t ai 1993. Trc khi thc hin Lut t ai 2003, mc d Lut t ai 1993 Nh nc quy nh quyn s dng t c gi tr v ngi s dng t c chuyn quyn di nhiu hnh thc khc nhau nhng cha quy nh cc hot ng dch v cng v t ai v qun l n. Php lut t ai quy nh "C quan qun l t ai a phng c Vn phng ng k quyn s dng t l c quan dch v cng thc hin chc nng qun l h s a chnh gc, chnh l thng nht h s a chnh, phc v ngi s dng t thc hin cc quyn v ngha v". Vn phng ng k quyn s dng t l c quan dch v cng c chc nng t chc thc hin ng k s dng t v bin ng v s dng t, qun l h s a chnh v gip c quan ti nguyn v mi trng trong vic thc hin th tc hnh chnh v qun l, s dng t ai. hot ng qun l dch v cng v t ai tin hnh c tt, th: U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thnh lp Vn phng ng k quyn s dng t thuc S Ti nguyn v Mi trng v thnh lp cc chi nhnh ca Vn phng ti cc a bn cn thit. U ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh cn c vo nhu cu ng k quyn s dng t trn a bn quyt nh thnh lp Vn phng ng k quyn s dng t thuc Phng Ti nguyn v Mi trng. ng thi, Nh nc thnh lp n v na mang tn l "T chc pht trin qu t, cng tham gia vo dch v cng v t ai. T chc pht trin qu t hot ng theo loi hnh n v s nghip c thu hoc doanh nghip nh nc thc hin nhim v cng ch do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quyt nh thnh lp thc hin bi thng, gii phng mt bng trong trng hp thu hi t sau khi quy hoch, k hoch s dng t c cng b m cha c d n u t; nhn chuyn nhng quyn s dng t trong khu vc c quy hoch phi thu hi t m ngi s dng t c nhu cu chuyn i ni khc trc khi Nh nc quyt nh thu hi t; qun l qu t thu hi v t chc u gi quyn s dng t theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn i vi din tch t c giao qun l. Khng ch Vn phng ng k quyn s dng t v T chc pht trin qu t tham gia dch v cng v t ai m php lut t ai cn quy nh cc t chc s nghip c thu, doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t c iu kin c th ng k tham gia vo cc hot ng dch v v t ai.
Cc lnh vc hot ng dch v trong qun l v s dng t ai gm: t vn v gi t; t vn v lp quy hoch, k hoch s dng t; dch v v o c v bn a chnh; dch v v thng tin t ai (thng tin v tha t, quyn s dng t, ti sn gn lin vi t v tnh trng thc hin cc quyn ca ngi s dng t). Vn phng ng k quyn s dng t l c quan duy nht c cung cp thng tin c gi tr php l v tha t v ngi s dng t. Php lut t ai cn quy nh sn giao dch v quyn s dng t, ti sn gn lin vi t l ni thc hin cc hot ng sau: gii thiu ngi c nhu cu chuyn quyn hoc nhn chuyn quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; gii thiu ngi c nhu cu thu, cho thu, cho thu li quyn s dng t, ti sn gn lin vi t, th chp, bo lnh, gp vn bng quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; gii thiu a im u t, cung cp thng tin v quy hoch, k hoch s dng t, gi t, tnh trng php l ca quyn s dng t v ti sn gn lin vi t, cc thng tin khc v t ai v ti sn gn lin vi t; t chc phin giao dch v quyn s dng t, ti sn gn lin vi t; t chc u gi quyn s dng t, ti sn gn lin vi t theo yu cu. Qun l cc hot ng dch v cng v t ai l vic qun l ca cc c quan, nh nc v cc hot ng thuc cc lnh vc trn. Ngi lm cng tc qun l nh nc v t ai phi nm chc loi c quan no c tham gia vo hot ng dch v cng v t ai; nhim v, quyn hn, chc nng ca cc c quan, t chc tham gia vo dch v cng v t ai; nhng hot ng no trong lnh vc t ai c tham gia dch v cng... So vi Lut t ai 1993, Lut t ai 2003 b sung 5 ni dung mi vo cc ni dung qun l nh nc v t ai. ng thi, tch ni dung "ng k t ai, lp v qun l s a chnh, qun l cc hp ng s dng t, thng k, kim k t ai, cp giy chng nhn quyn s dng t" Lut t ai 1993 thnh 2 ni dung l: "ng k quyn s dng t, lp v qun l h s a chnh, cp giy chng nhn quyn s dng t" v "Thng k, kim k t ai". ng thi, vn gi nguyn 6 ni dung cn li Lut t ai 1993 v gt da, b sung cho hon thin hn v cu t. Nh vy, so vi Lut t ai 1993 th Lut t ai 2003 quy nh chi tit, c th v ton din hn nhiu i vi cc ni dung qun l nh nc v t ai.
Ti liu tham kho 1. Nguyn Thc Bo (1985), S lc tnh hnh lch s a chnh v a chnh Vit Nam, Tng cc Qun l rung t, s 1/1985, tr. 11. 2. B lut Dn s (2005), Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 3. B Ti nguyn v Mi trng (2002), Bo co S 05/BC-BTNMT ngy 26 thng 11 nm 2002 v kt qu kim tra vic qun l, s dng t ai trn phm vi c nc. 4. B Ti nguyn v Mi trng (2003), Bo co tng kt 10 nm thi hnh Lut t ai 1993 (1993-2003). 5. B Ti nguyn v Mi trng (2004), Bi ging qun t nh nc v t ai (dng cho kho bi dng lnh o S Ti nguyn v Mi trng). 6. B Ti nguyn v Mi trng, Chng trnh hp tc Vit Nam -Thuin v tng cng nng lc qun l t ai v mi trng (2005), Ti liu bi dng kin thc qun t nh nc v t ai (dng cho cn b Phng Ti nguyn v Mi trng cp huyn). 7. Nguyn Sinh Cc (2000), Quan h rung t nng thn -55 nm nhn ti, Tp ch a chnh, s 8/2000, tr. 8. 8. Nguyn nh u (1994), Nghin cu a b triu Nguyn, 4 tp, Nxb TP H Ch Minh. 9. Hong Anh c (1995), Bi ging Qun l nh nc v t ai, Trng i hc Nng nghip I, H Ni. 10 Trn c (1992), Cuc cch mng nu ang tip bc, Nxb T tng vn ho, H Ni. 11 Hin php nc Vit Nam Dn ch cng ho nm 1959, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 12 Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam nm 1980, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 13 Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam nm 1992, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. 14. Hong Vit Lut l (1994), Nxb Vn ho Thng tin, H Ni. Hc vin Hnh chnh quc gia (2000), Gio trnh Qun l hnh chnh nh nc, Tp 2 -Qun l hnh chnh nh nc, Nxb Gio dc. Tn Gia Huyn v cng s (2000), Nghin cu nhng c trng c bn v 1ch s t ai v h thng qun l t ai Vit Nam, Chuyn 2, Bo co khoa hc cp nh nc "C s khoa hc cho vic hoch nh cc chnh sch v s dng hp l qu t ai", Tp ch a chnh, H Ni. Nguyn c Kh (2003), Lch s qun l t ai, Nxb i hc Quc gia H Ni.
18. Nguyn Khi (2003), Nhng ni dung i mi ca Lut t ai (Quc hi nc CHXHCN Vit Nam Kho Xi, k hp th IV thng qua nm 2003), Tp ch Ti nguyn v Mi trng, thng 11/2003. 19. V Ngc Khnh (1983), Nguyn Cng Tr, Nxb Vn ho. Lut t ai ngy 29 thng 12 nm 1987, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. Lut t ai ngy 14 thng 7 nm 1993, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. Lut Khiu ni, T co ngy 2 thng 12 nm 1998 ( c sa i, b sung vo 15 thng 6 nm 2004), Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. Lut Sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 1993 ngy 2 thng 12 nm 1998, Nxb Bn , H Ni. Lut Sa i, b sung mt siu ca Lut t ai 1993 ngy 29 thng 6 nm 2001 , Nxb Bn , H Ni. Lut t ai ngy 26 thng 11 nm 2003, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. Lut Thanh tra ngy 15 thng 6 nm 2004, Nxb Cng on H Ni. Ngh nh s 91/2002/N-CP ngy 11 thng 11 nm 2002 ca Chnh ph quy nh v chc nng nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti nguyn v Mi trng. Ngh nh s 170/2004/N-CP ngy 22 thng 9 nm 2004 ca Chnh ph v sp xp i mi v pht trin nng trng quc doanh. Ngh nh s 181/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai 2003. Ngh nh s 182/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc t ai. 3 1 . Ngh nh s 188/2004/N-CP ngy 16 thng 11 nm 2004 ca Chnh ph v phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t. Ngh nh s 197/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t. Ngh nh s 198/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v thu tin s dng t. Ngh nh s 200/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v sp xp, i mi v pht trin lm trng quc doanh. 35. Ngh nh s 142/2005/N-CP ngy 14 thng 11 nm 2005 ca Chnh ph v thu tin thu t, thu mt nc.
Ngh nh s 17/2006/N-CP ngy 27 thng 1 nm 2006 ca Chnh ph v sa i, b sung mt siu ca cc ngh nh hng dn thi hnh Lut t ai v Ngh nh s 187/2004/N-CP v vic chuyn cng ty nh nc thnh cng ty c phn. V Th Phng (1997), Gio trnh Lch s nh nc v php lut Vit Nam, Nxb i hc Quc gia H ni. 38. Quc triu Hnh lut (1991), Nxb Php l, H Ni. Quyt nh s 45/2003/Q-TTg ngy 2 thng 4 nm 2003 ca Th tng Chnh ph v vic thnh lp S Ti nguyn v Mi trng, i tn S Khoa hc, Cng ngh v Mi trng thnh S Khoa hc v Cng ngh thuc UBND tnh, thnh ph trc thuc trung ng Quyt nh S 55/2006/Q-UBND ngy 10 thng 1 nm 2006 ca U ban nhn dn tnh Thi Nguyn v vic quy nh gi cc loi t trn a bn tnh Thi Nguyn. 41. Quyt nh s 08/2006/Q-BTNMT ngy 21 thng 7 nm 20n6 ca B trng B Ti nguyn v Mi trng Ban hnh Quy nh v Giy chng nhn quyn s dng t. Nguyn Khc Thi Sn (2006), nh gi thc trng v nhng gii php tng cng cng tc qun l nh nc v t ai ti huyn ng H, tnh Thi Nguyn, Bo co kt qu ti nghin cu khoa hc cp b, M s B200402-63, Trng i hc Nng Lm Thi Nguyn. Tp ch a chnh v Thanh tra Tng cc a chnh (1997), Cc vn bn php quy v qun t t ai ban hnh Vit Nam t nm 1945 n nm 1997 , Tp 1 -Cc vn bn t 1945 trn 1979, Nxb Bn , H Ni 1997. Tp ch a chnh v Thanh tra Tng cc a chnh (1997), Cc vn bn php quy v qun l t ai ban hnh Vit Nam t nm 1945 n nm 1997, Tp 2-Cc vn bn t 1979 n 1997, Nxb Bn , H Ni 1997. L nh Thng (2000), Gio trnh Qun l hnh chnh nh nc v t ai v nh , Nxb Chnh tr quc gia, H Ni. Chu Vn Thnh (2000), C s khoa hc cho vic hoch nh cc chnh sch v s dng hp l qu t ai, Bo co ti khoa hc cp nh nc, Tp ch a chnh, H Ni. Thng t lin tch S 01/2003/TTLT-BTNMT-BNV ngy 15 thng 7 nm 2003 ca B Ti nguyn v Mi trng v B Ni v hng dn chc nng, nhim v, quyn hn v t chc ca c quan chuyn mn gip U ban nhn dn v qun l ti nguyn v mi trng a phng.
48 . Thng t lin tch S 38/2004/TTLT/BRNMT-BNV ngy 31 thng 12 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng v B Ni v hng dn v chc nng, nhim v, quyn hn v t chc ca Vn phng ng k quyn s dng t v T chc pht trin qu t. Thng t lin tch S 04/2005/TTLT-BTP-BTNMT ngy 13 thng 6 nm 2006 ca B T php, B Ti nguyn v Mi trng hng dn vic cng chng, chng thc hp ng, vn bn thc hin quyn ca ngi s dng t. Thng t s 28/2004/TT-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng v vic hng dn thng k, kim k t ai v xy dng bn hin trng s dng t. 51 . Thng t s 29/2004/TT-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng v vic hng dn lp, chnh l, qun l h s a chnh. 52. Thng t s 30/2004/TT-BTNMT ngy 1 thng 11 nm 2004 ca B Ti nguyn v Mi trng v vic hng dn lp, iu chnh v thm nh quy hoch, k hoch s dng t. Thng t s 114/2004/TT-BTC ngy 26 thng 11 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 188/2004!N-CP ngy 16/11/2004 ca Chnh ph v phng php xc nh gi t v khung gi cc loi t. Thng t s 116/2004/TT-BTC ngy 7 thng 12 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 197/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v bi thng, h tr v ti nh c khi Nh nc thu hi t. Thng t s 117/2004/TT-BTC ngy 7 thng 12 nm 2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 198/2004/N-CP ngy 3 thng 12 nm 2004 ca Chnh ph v thu tin s dng t. Thng t s 01/2005/TT-BTNMT ngy 13 thng 4 nm 2005 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn thc hin mt siu ca Ngh nh s 181/2004/N-CP ngy 29 thng 10 nm 2004 ca Chnh ph v thi hnh Lut t ai. Thng t s 04/2005/TT-BTNMT ngy 18 thng 7 nm 2005 ca B Ti nguyn v Mi trng hng dn cc bin php qun l, s dng t ai sau khi sp xp i mi v pht trin cc nng, lm trng quc doanh. Thng t s 120/2005/Tr-BTC ngy 30 thng 12 nm 2005 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh s 142/2005/N-CP ngy 14 thng 11 nm 2005 ca Chnh ph v thu tin thu t, thu mt nc. Nguyn Thanh Tr (1999), Bn a chnh, Gio trnh dng cho ngnh qun l t ai trong cc trng i hc v cao ng, Nxb Nng nghip, H Ni. Nguyn Nh , Nguyn Vn Khang, V Quang Ho, Phan Xun Thnh (1998), i tin ting Vit, Nxb, Vn ho Thng tin.
MC LC
Chng 1: I CNG V QUN L HNH CHNH NH NC..............3 V QUN L NH NC V T AI...........................................................3 1.1. I CNG V QUN L HNH CHNH NH NC ...................... 3 1.1.1. Mt s vn chung v qun l hnh chnh nh nc ........................3 1.1.2. Mt s vn c bn trong qun l hnh chnh nh nc Vit Nam 10 1.2. I CNG V QUN L NH NUC V T AI........................ 18 1.2.1. Khi nim qun l nh nc v t ai ..............................................18 1.2.2. Mc ch, yu cu ca qun l nh nc v t ai...........................21 1.2.3. Nguyn tc ca qun l nh nc v t ai ......................................21 1.2.4. i tng ca qun l nh nc v t ai........................................22 1.2.5. Phng php qun l nh nc v t ai..........................................26 1.2.6. Cc cng c qun l nh nc v t ai ...........................................29 Chng 2: QU TRNH PHT TRIN CA CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA.....................................................................32 2.1. S LC V CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA DI CH C......................................................................... 32 2.1.1. S lc v cng tc qun l nh nc vt dai nc ta trong thi k u lp nc .....................................................................................................32 2.1.2. S lc v cng tc qun l nh nc vt ai nc ta trong thi k phong kin ........................................................................................................32 2.1.3. S lc v cng tc qun l nh nc vt ai nc ta trong thi k Php thuc ........................................................................................................34 2.1.4. S lc v cng tc qun l nh nc vt dai min Nam trong thi k M Ngu tm chim (1954 -1975) .........................................................36 2.2. CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA T NM 1945 N NAY ......................................................................................... 38 2.2.1. Nhng ni dung c bn ca cng tc qun l nh nc v t ai nc ta t nm 1945 n nay ................................................................................38 2.2.2. H thng c quan chuyn mn qun l nh nc v t ai nc ta t nm 1945 n nay .............................................................................................58 Chng 3: NI DUNG QUN L NH NC V T AI........................90 3.1. BAN HNH CC VN BN QUY PHM PHP LUT V QUN L, S DNG T AI V T CHC THC HIN CC VN BN ..... 90 3.2. XC NH A GII HNH CHNH, LP V QUN L H S A GII HNH CHNH, LP BN HNH CHNH .................................... 94
3.2.1. Xc nh a gii hnh chnh v lp, qun l h s a gii hnh chnh ...............................................................................................................................94 3.2.2. Lp bn hnh chnh .......................................................................97 3.3. KHO ST, O C, NH GI, PHN HNG T; LP BN A CHNH, BN HIN TRNG S DNG T V BN QUY HOCH S DNG T ................................................................................... 98 3.3.1. Kho st, o c, nh gi, phn hng t .........................................98 3.3.2. Lp bn a chnh ..........................................................................99 3.3.3. Lp bn hin trng s dng t ...................................................100 3.3.4. Lp bn quy hoch s dng t...................................................101 3.4. QUN L QUY HOCH, K HOCH S DNG T ..................... 102 3.4.1. Khi nim v ngha ca quy hoch, k hoch s dng t............102 3.4.2. Mt s quy nh v lp quy hoch, k hoch s dng t................103 3.4.3. Qun l v nh gi quy hoch, k hoch s dng t ....................111 3.5. QUN L VIC GIAO T, CHO THU T, THU HI T, CHUYN MC CH S DNG T ......................................................... 116 3.5.1. Khi nim v giao t, cho thu t, thu hi t, chuyn mc ch s dng t ...............................................................................................................116 3.5.2. Mt s quy nh v giao t, cho thu t, chuyn mc ch s dng t ........................................................................................................................117 3.5.3. Mt s quy nh v thu hi t.........................................................126 3.5.4. Qun l v nh gi vic giao t, cho thu t, thu hi t chuyn mc ch s dng t...........................................................................................139 3.6. NG K QUYN S DNG T, LP V QUN L H S A CHNH, CP GIY CHNG NHN QUYN S DNG T.................. 141 3.6.1. ng k quyn s dng t ..............................................................141 3.6.2. Lp v qun l h s a chnh.........................................................143 3.6.3. Cp giy chng nhn quyn s dng t..........................................146 3.7. THNG K, KIM K T AI........................................................... 167 3.7.1. Khi nim, mc ch, nguyn tc thng k, kim k t ai............167 3.7.2. Mt s quy nh v thng k, kim k t ai..................................168 3.8. QUN L TI CHNH V T AI..................................................... 171 3.8.1. Qun l gi t..................................................................................171 3.8.2. Qun l cc ngun thu ngn sch nh nc t t ai .....................173 3.9. QUN L V PHT TRIN TH TRNG QUYN S DNG T TRONG TH TRNG BT NG SN .................................................... 176 3.9.1. Khi nim v s ra di ca th trng quyn s dng t................176 3.9.2. Cc trng hp v iu kin t dc tham gia th trng bt ng sn........................................................................................................................177 3.9.3. Ni dung hot ng ca th trng quyn s dng t trong th trng bt ng sn.........................................................................................................178 3.9.4. Quy nh v u gi quyn s dng t, u thu d n c s dng t .............................................................................................................................179 3.9.5. Qun l t ai trong vic pht trin th trng bt ng san..........180 3.10. QUN L, GIM ST VIC THC HIN QUYN V NGHA V CA NGI S DNG T ......................................................................... 181 3.10.1. Cc quyn v ngha v ca ngi s dng t...............................181
3.10.2. Trch nhim ca ngi qun l t ai ..........................................182 3.10.3. X l ngi vi phm php lut t ai ...........................................183 3.11. THANH TRA, KIM TRA VIC CHP HNH CC QUY NH CA PHP LUT V T AI V X L VI PHM PHP LUT V T AI ............................................................................................................185 3.11.1. Khi nim, nguyn tc, mc ch, nhim v, ni dung ca thanh tra t ai ..................................................................................................................186 3.11.2. Quyn hn v trch nhim ca on thanh tra v thanh tra vin t ai ........................................................................................................................187 3.11.3. Quyn hn v ngha v ca i tng thanh tra.............................187 3.12. GII QUYT TRANH CHP V T AI; GII QUYT KHIU NI, T CO CC VI PHM TRONG VIC QUN L V S DNG T AI ............................................................................................................188 3.12.1. Gii quyt tranh chp v t dai.....................................................189 3.12.2. Gii quyt khiu ni v t ai .......................................................191 3.12.3. Gii quyt t co cc vi phm trong qun l v s dng t ai....193 3.13. QUN L CC HOT NG DCH V CNG VT AI....... 193 Ti liu tham kho.............................................................................................195

Ts. Nguyễn Khắc Thái Sơn

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ts. Nguyễn Khắc Thái Sơn

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC THI NGUYN TRNG I HC NNG LM

TS. NGUYN KHC THI SN

GIO TRNH QUN L NH NC VT AI

NH XUT BN NNG NGHIP H NI - 2007

Chng 1 I CNG V QUN L HNH CHNH NH NC V QUN L NH NC V T AI

Chng 2 QU TRNH PHT TRIN CA CNG TC QUN L NH NC V T AI NC TA

Chng 3 NI DUNG QUN L NH NC V T AI

3.4. QUN L QUY HOCH, K HOCH S DNG T

3.5. QUN L VIC GIAO T, CHO THU T, THU HI T, CHUYN MC CH S DNG T

3.7. THNG K, KIM K T AI

3.8. QUN L TI CHNH V T AI

3.9. QUN L V PHT TRIN TH TRNG QUYN S DNG T TRONG TH TRNG BT NG SN

You might also like