Ti Nguyn t V Cc Qu Trnh Chnh Trong t Vit Nam - mt trong nhng quc gia khan him t trn th gii

Vit Nam c din tch t nhin khong 33.000.000ha, trong , din tch sng sui v ni khong 1.370.100ha (chim khong 4,16% din tch t t nhin), phn t lin khong 31,2 triu ha (chim khong 94,5% din tch t nhin), xp hng th 58 trong tng s 200 nc trn th gii, nhng v dn s ng (khong 80 triu ngi) nn din tch t bnh qun u ngi thuc loi rt thp, xp th 159 v bng 1/6 bnh qun ca th gii. Din tch t canh tc vn thp nhng li gim theo thi gian do sc p tng dn s, th ho, cng nghip ho v chuyn i mc ch s dng (Bng I.1). Bng I.1 Gim din tch t canh tc trn u ngi Vit Nam Nm Bnh qun u ngi (ha/ngi) 1940 0,2 1960 0,16 1970 0,13 1992 0,11 2000 0,10

Ngun: Hi Khoa hc t Vit Nam Cc qu trnh chnh trong t ca Vit Nam bao gm: qu trnh phong ho, trong phong ho ho hc v sinh hc xy ra mnh hn so vi phong ho l hc; qu trnh mn ho; qu trnh bi t hnh thnh t ng bng v t bng min ni; qu trnh gly ho; qu trnh mn ho; qu trnh phn ho; qu trnh feralt ho; qu trnh alt; qu trnh tch t sialt; qu trnh thc ho v thoi ho t. Tu theo iu kin a hnh, iu kin mi trng v phng thc s dng m qu trnh ny hay khc chim u th, quyt nh n hnh thnh nhm, loi t vi cc tnh cht c trng. Nhn chung, t ca Vit Nam a dng v loi, phong ph v kh nng s dng. Cn c vo ngun gc hnh thnh c th phn thnh hai nhm ln: nhm t c hnh thnh do bi t (t thu thnh) c din tch khong 8 triu ha, chim 28,27% tng din tch t t nhin, trong t ng bng 7 triu ha. - Nhm t c hnh thnh ti ch (t a thnh) c khong 25 triu ha.

Cc nhm t chnh v s phn b

Vit Nam c nhiu nhm v loi t khc nhau, gm 31 loi v 13 nhm. Ring khu vc min ni chim khong 25 tri u ha, bao gm 6 nhm, 13 loi t chnh phn b trn bn vnh ai cao: T 25 - 50m n 900 - 1.000m: 16,0 triu ha, chim 51,14%; T 900 - 1.000m n 1.800-2.000m: 3,7 triu ha, chim 11,8%; T 1.800 - 2000m n 2.800m: 0,16 triu ha, chim 0,47%; T 2.800m n 3.143m: 1.200ha, chim 0,02%. Bng I.2. Hin trng s dng t nm 2001

Ngun: Nin gim Thng k, 2002 Nhm t mn th trn ni cao Trn nh cc dy ni cao m cao nht l nh Phanxipng, vi nhng iu kin phong ph ca m, kh hu li c phn gi lnh ca ma ng n i v nhit i, thc vt a phn l nhng loi cy x lnh, a m. t y c tng mn th dy n 10-50cm nm ph trn tng m phong ho yu, hoc nm trn tng ng nc b gly mnh. V vy, t ny c gi l t mn trn ni cao, t c mu nu en hoc mu vng xm. Loi t ny c din tch khng ln, ch gp trn cc nh ni cao vng Hong Lin Sn (Ngc Lnh; Ngc ng, Ch Yang Sinh,...) v Nam Trng Sn. ng vi tn gi ca n, t mn ni cao rt giu cht hu c, thng c hm lng trn 10% lp t mt. Nm trn mi nh ca T quc, vng t ny cn phi gi thm rng che ph, va hn ch l lt ma ma, va gi ngun sinh thu ma kh, ng thi bo v cc loi sinh vt qu him.

Nhm t mn vng trn ni Tip tc i xung nhng vng c cao t 2.000m n 900m s gp nhng nhm t mn vng trn ni. Ni y c kh hu lnh v m, nhit trung bnh t 15 - 20oC. Thm thc vt nhn chung cn tt hn vng i, ch c mt s loi t l t mn vng trn ni, phn b cc tnh min ni c nc. Do a hnh cao, dc, him tr nn t thng b xi mn mnh. Mt khc, do qu trnh phong ho yu nn tng t khng dy qu 1,5m. t c phn ng chua va n chua t, pH t 4 - 5, ln tng s v d tiu t ngho n trung bnh,

ngho cc cation kim, t c hm lng mn th kh cao. Nhm t ny thch hp cho vic s dng theo phng thc nng lm kt hp vi nhiu loi cy n qu n i, cy dc liu. Nhm t vng - feralt Ri cao 900m xung vng thp n 25m c nhm t vng - feralt. y l nhm t c din tch ln nht (khong gn 20 triu ha) c hnh thnh trn nhiu loi m, phn b rng khp cc tnh trung du v min ni c nc v thch hp vi nhiu loi cy trng. So vi t vng ng bng sng Hng th nhng yu t hnh thnh t ni bt nht ca vng i ni l a hnh, m v rng. Nhm t ny c rt nhiu loi, tu theo m v a hnh, nhng ng qu hn c trong cc lnh vc kinh t - x hi l t nu pht trin trn badan hay t badan. t nu trn badan Cch y vi chc vn nm, vng Ty Nguyn hng v, ni la hot ng lin tc. Nhng dung nham nng chy t su trong lng t ra ngoi, lng ng li thnh nhng tng badan. Loi ny b phong ho, to iu kin cc th h c cy hoa l ni tip nhau pht trin v dn hnh thnh nn nhiu loi t ph nhiu m chng ta thng gi l t badan. Thc ra mu l mu chim u th, cn thc t, u u cng bt gp nhiu mu sc c tnh pha trn: mu nu , nu, vng, tm, vng ,... th hin tnh c th ca qu trnh feralt pht trin mnh. y l nhng loi t tt nht trn cc vng i ni ca nc ta - mt vin ngc s v v cng qu gi. t badan tp trung nhiu nht cc tnh Kon Tum, Gia Lai, k Lk, Lm ng, ng Nai, pha nam Bnh Thun, Ph Yn, phn gia ca Tha Thin - Hu, v mt din tch nh Qung Tr, Ngh An. Tng din tch khong 2.425.28ha, ring Ty Nguyn c khong 1 triu ha. Tng t dy li cu trc tt, xp cao, dung trng thp, t l khong ang phong ho v cha phong ho thp. Do c nhiu st nn kh nng gi nc ca t rt cao. Sau trn ma ln, qua 3 - 4 ngy lng nc m t gi c vn cn ti 40 - 50%. V mt ho tnh, t kh giu ln tng s, vng mi khai hoang, hm lng ln t 0,5%, cc nng c ph, trung bnh l 0,2 - 0,3%, song ln d tiu li rt ngho v Fe3+, Al3+ gi cht. Tuy nhin t chua, c bit khong vt st rt n iu, ch c kaolint, cc khong vt hyrmica khng cn tn ti, do , t rt ngho kali. t badan thch hp vi nhiu loi cy trng, ring "b ba" c ph, cao su v ch em li cho nn kinh t quc dn mt ngun thu nhp ng k. Ngy nay, mt s vng cn pht trin nhiu loi cy trng khc nh bng, ma ng, iu v nhiu loi cy n qu c gi tr kinh t cao cng ang ha hn nhiu trin vng. t c kh nng gi m cao, cng c ngha l m cy ho ln (27 30%) nn vo ma kh thng b hn hn nghim trng, cy trng thng b thiu nc. Chnh v vy, t ny t ra "kh tnh" i vi mt s loi cy trng, nht l v ng Xun. t min rng ni a dng, din tch t th rng nhng khai thc v s dng cn nhiu bt cp, cn thit phi c nhng gii php thch hp v cc loi t ny gi vai tr quan trng trong pht trin kinh t - x hi ca nc ta.

Trong nhm t ny c loi t nu pht trin trn vi, phn b nhiu tnh nh: Sn La, Ho Bnh, Cao Bng, Qung Ninh, Ninh Bnh,... Loi t ny c tim nng nng nghip ln, c bit, c kh nng phc hi nhanh sau nng ry (Khung I.1). Hu ht nhng vng t nu pht trin trn vi cn gi c ph nhiu trung bnh v kh, hm lng hu c 1,6%, N 0,15%, ln tng s 0,14%, ring kali ngho 0,20% mc du t c thnh phn c gii nng 57 - 65% st, nhng cu trc tt, xp t 50 - 51%. Khung I.1. MAI SN ANG CHUYN MNH t nu pht trin trn vi tuy bo v s dng cha tt nhng t v ngi vo cuc m ra nhng trin vng mi. Trm Khuyn nng Mai Sn (Sn La) vui mng thng bo vi chng ti nhng chuyn bin nhanh v thc v c gng ca huyn. Trong khong 10 nm gn y t l che ph tng t 30 ln 40%. l do t rng c ch v tc ti sinh nhanh trn nn t nu mu m. Trn 141.000ha t t nhin v 26.000ha t nng nghip ca huyn pht trin mnh cy lu nm gm: 1.200ha c ph, 520ha ch, 4.000ha cy n qu nh nhn, na, xoi; 150ha du, din tch la nng gim cn 1.500ha, nhng cy ng lai li "ln ngi" chim 6.000ha; xy dng ng c, sn xut thc n gia sc chuyn i mc ch s dng t. Hin c 600 con b sa, 17.000 b tht, 11.000 tru, 35.000 ln. tip nhn 1.500 h di dn n. Ngi nng dn bit gn cuc sng vi t ai, s dng chng c hiu qu hn. Ngun: Bo co ca on Kho st v s dng t Ty Bc, 7-2003

Nhng loi t nu pht trin trn vi tuy c din tch khng ln, nhng c pH trung tnh hoc t chua, thch hp vi nhiu loi cy trng nh ng, lc, u cc loi v nhiu cy n qu khc. vng ny c nhng bi bng, thung lng cha cc sn phm bi t l nhng tim nng ln pht trin cc cy trng nng nghip. Tuy nhin, nu s dng khng i i vi nhng bin php ci to, t vn b chua dn v cn thit phi c nhng gii php thch hp kh chua (Khung I.2).

Khung I.2. TRM KHUYN NNG MC CHU XY DNG M HNH CI TO T CHUA TRN T RUNG HAI V Nm 2002 Trm Khuyn nng huyn Mc Chu xy dng m hnh ci to t chua vi 15ha rung la hai v bn N B, x Hua Png. Khu t ny thng xuyn b ngp ng, nc chy trn b, mt rung ni vng r st mu nu vng, la non thng nght v thi r, nhnh km, su bnh nhiu v nng sut thp. Cn b khuyn nng hng dn cc h dng vi bt ri u mt rung sau khi cy ba v trc khi cy 15 - 20 ngy vi nh mc: 50kg vi bt/1.000m 2. Sau , cy ba li ln na vi thm vo t, ngm nc 4 - 5 ngy, ri tho cn. Tho ra nc trong rung t 2 - 3 ln v lm ng b tt c cc rung. Trc khi cy li cy ba k, bn lt 40kg phn ln cho 1.000m2. Vi quy trnh ci to ny, v Xun 2002, 90 h nng dn bn N B c mt v la bi thu vi ging la lai sn u 63. Nng sut la kh bnh qun t 7,9 tn/ha. Ngun: Tp ch Khuyn nng Sn La, s 22, 12-2002 Nhm t xm bc mu t ny c din tch khng ln ch chim 1.791.020ha, phn b ni gip ranh gia ng bng v min ni, bc mu l tn gi dn gian v c th hiu theo hai ngha: t c mu xm nht v km mu m, phu din ton ct, thnh phn c gii nh, ngho dinh dng. Trc y, nng sut la trn t bc mu rt thp, n mc v von hnh nh "Ch chy th ui", nhng hin nay li khc. Nhng tnh cht "ngho, chua, kh, rn" dn dn c ci thin. Gi y Vnh Phc, Bc Giang t vn cn mu xm trng nhng m hn, c cht lng hn, nng sut la khng phi vi tn m ph bin 5-7 tn/ha, khng km t ph sa ng bng tr ph. ng Nam B, ri rc mt s ni duyn hi min Trung, Ty Nguyn, ngi dn bit r mt mnh, mt yu, t ci to lp t mt, tng lng hu c v cc cht dinh dng khc nh: m, ln v kali i i vi p dng ging mi. Do a hnh cao, t nh, d thot nc nn cng d tng v, d a cc cy trng khc vo, hiu qu kinh t cao hn la (Khung I.3).

Khung I.3. LM GIU TRN T XM t xm trn m grant vng Qu Hp (Ngh An), trc y lm nng ry, ngi dn quanh nm xoay s sng vi vn rng v t dc nn din tch rng b thu hp mau chng. Hin nay, dn bn c giao t khon rng, mu xanh ca ni rng tr li, hin tng t ph rng khng cn na. Mi vi nm qua m ng bo x Th Hp, huyn Qu Hp, 100 h, trng c 4.800 cy n qu cc loi trn t xm nh: nhn, vi, to, xoi, kh... Trng chui xen vi rng tng thu nhp v chng xi mn. Ngun: Bo co ca on Kho st v mi trng nng thn KC 08.06, 2003

Nhm t ph sa Cc dng sng c vai tr quan trng trong qu trnh hnh thnh v pht trin cc loi t. Hot ng ca cc sng ngi to nn cc vng ng bng, cc chu th ln nh khc nhau. Theo tnh ton, sng Hng v sng Cu Long mi nm chuyn ti gn hai t tn ph sa, khi lng ph sa ny ph thuc theo ma. V d, sng Hng vo ma kh trong 1m3 nc cha 0,5kg ph sa, v ma ma l cha ti 2 - 3kg. Cn ph sa l lng trong nc sng cha rt nhiu cht dinh dng v l ngun thc n qu gi i vi cy trng. Ngun ph sa ca cc con sng c cht lng khc nhau, ph thuc vo cc loi m nm theo lu vc v do cc loi t c hnh thnh cng rt khc nhau. Vit Nam, tuyt i a s dn c sinh sng dc theo ven bin v cc ng bng ph sa tr ph. Ni y xa xa l bin, sn phm ra tri t thng ngun xung bi p dn, nn tui i ca t cn rt tr, cha qu mt vi triu nm. C nhng vng rng hng chc km2 nh Kim Sn (Ninh Bnh) khong 100 nm trc, ni y vn cn l bin. a phng no c nhiu t ph sa th c nhiu thun li gii quyt vn lng thc, thc phm. Khng phi ch la, ng, khoai, cc loi rau mu pht trin tt m cc loi cy n qu qu him cng cho hiu qu cao. Nc ta c din tch t ph sa khng nhiu, khong 3.400.000ha chim hn 10% din tch t nhin c nc. ng bng sng Cu Long l ni tp trung t ph sa rng ln hn c, sau n ng bng sng Hng, tip l nhng ng bng ven bin nm ri rc cc tnh vi din tch nh hn. Nu nh gi chung v cht lng t, ngoi c tnh xp lp, nc ngm giu K+, Ca2+, Mg2+, t st, nhm th mi mt vng cng c nhng tnh cht c th: + t ph sa sng Cu Long cha lng st cao; + t ph sa sng Hng cha nhiu limn, t st, giu Ca2+, Mg2+; + t ph sa mt s vng ven bin min Trung c thnh phn c gii nh hn, ngho dinh dng hn. Nhm t mn Vit Nam do tc ng ca bin, hnh thnh mt loi t c bit, l t mn. Nhm t ny l t c vn ", tp trung ch yu vng ng bng ven bin min Bc nh: Thi Bnh, Thanh Ho v vng ven bin min Nam, t cc tnh Bn Tre, Tin Giang, xung Bc Liu, C Mau ln n tnh Kin Giang. Dc ven bin cc tnh min Trung t cng b nhim mn, nhng do a hnh dc nn thu triu trn vo t hn so vi Bc B v Nam B. Nhm t mn c din tch

khong 1 triu ha. Gi l t mn v t b nhim mn do nc bin v c cha nhiu loi mui khc nhau, trong mui clorua bao gi cng chim u th. Cn c vo nng mui ho tan vi t l clo trong , Hi Khoa hc t Vit Nam chia t mn ra: (Bng I.3) t mn ngoi bin (t mn s vt): Din tch 105.300ha, thng xuyn ngp nc bin v ch thch nghi vi tp on cy rng ngp mn, nh: c, s, vt, mm, bn,... Tuy c din tch t nhng v cng quan trng trong vic bo v b bin v nui trng thu sn. Bng I.3. Phn loi t mn

Ngun: Hi Khoa hc t Vit Nam, 2002 t mn ni ng gm: + t mn nhiu: din tch 139.610ha, phn ln tp trung vng ven bin ng bng sng Cu Long 102.000ha. Nhng vng ven bin khc u co, nhng din tch t hn, nh ng Nam B 19.590ha, duyn hi min Trung 11.420ha, Khu IV c 6.600ha. H thng thu li, ch thu vn cng tc ng lm thay i tnh cht v din tch t mn nhiu. t mn trung bnh v t: din tch 732.580ha, nm bn trong vng mn nhiu, i b phn a hnh trung bnh v cao cn nh hng ca thu triu. t c xy dng cc cng trnh ti tiu, nhiu vng c nng sut la cao. t ny phn ln tp trung ng bng sng Cu Long vi din tch 586.420ha (80%), ng bng sng Hng 53.300ha (7,3%), Khu IV c 38.350ha (5,2%), duyn hi min Trung 35.560ha (4,9%) v mt t ng Nam B. Nc mn t ch c hi tr thnh ngun li. Trc y, n nhng vng t mn, d min Bc hay min Nam u thy chung mt cnh l "t khng nui ni ngi", nhng nay khc, do vic chuyn i c cu nng nghip v s hiu bit ca ngi dn v t mn tng ln, ng la tru ht, kt hp vi nui trng thu sn, i sng ca dn c ci thin r rt (Khung I.4).

Khung I.4. S DNG T MN Gio s V Tng Xun v nhiu nh chuyn mn khc, nhiu ln can ngn ngnh thu li khng nn ly qu nhiu nc t h thng sng Cu Long trnh xm

nhp mn cho vng ven bin ng bng sng Cu Long,... Cng cuc ngt ho bn o C Mau - Bc Liu,... ph hu c hi lm giu nh nc mn cho dn vng ny v lm mt v la kt hp vi nui trng thu sn c li hn nhiu so vi lm hai v la. Ngun: Nguyn c An, Th gii mi, s 329, 1999

Nhm t phn t phn l mt loi hnh c bit tp trung ch yu ng bng sng Cu Long, nhng ni khc c rt t nn nhiu ngi dn khu vc pha Bc hu nh khng bit (Khung I.5).

Khung I.5. T PHN - MT B N I VI NHIU NGI Sau ngy t nc thng nht, nhiu ngi dn t min Bc vo ng bng sng Cu Long khai khn, lc u thy t bng c tng nh t ph sa min Bc, h phn khi dng ngay lu chng trin khai gieo cy, be b m ng, m rng din tch, mt thi gian khng lu, la cha kp ln cht vng, cht chy. Ngi dn Bc B vo y mi bit th no l t phn, bao nhiu cng sc b ra, nhng khng c n ch v cha hiu n. Ngun: Hi Khoa hc t Vit Nam, 2000

t phn c hnh thnh trn cc sn phm bi t ph sa vi vt liu sinh phn. Vng T gic Long Xuyn, ng Thp Mi, k c mt s ni Hi Phng, Thi Bnh khi o t ti su no , ngi ta thy xut hin mu en, c mi hi ca kh sunphua hyr (H2S). Nu t mu en hong kh ngoi khng kh s xut hin mu vng v bc mi ca cht lu hunh - chnh l cht phn gm hn hp ca sunpht nhm v sunpht st. Hin tng ny lin quan n ngun gc hnh thnh ca t phn. Cc nh khoa hc cho rng, s xy ho cc sn phm hu c cha lu hunh (xc cc cy s, vt, mm, c, trm,...) l nguyn nhn chnh sinh ra cht phn. t phn c xc nh bi s c mt trong phu din t hai loi tng chun on chnh l tng sinh phn. t ch c tng sinh phn gi l t phn tim tng. t c tng phn gi l t phn hin ti. V tnh cht ca t phn, trc ht phi l chua. Cc hp cht hu c cha lu hunh b phn gii ym kh to nn cc sunphua, khi gp khng kh chng li b xy ho thnh cc sunpht v axt sunphuarc (H 2SO4). Axt ny cng ph phn khong ca t to ra sunpht nhm (phn nhm) v sunpht st (phn st). Hnh thi phu din ca t phn rt c trng, v chia ra bn tng r rt: tng canh tc, tng cy, tng t ci cha nhiu xc thc vt v cui cng l tng ct lng mu xm en,... Hm lng hu c rt khc nhau, trung bnh l 2,5 - 3,5%, nhng ni cn du vt thc vt c th ti 5 - 6%. Hm lng N tng s ph bin t 0,10 - 0,15%, c bit rt ngho ln, thng ch khong 0,04 - 0,08%. Do , nu bn ng cch, hiu lc ca phn ln rt cao. Nhn chung, ph nhiu tim tng ca t phn khng thua km t ph sa sng Hng v sng Cu Long, nhng v qu chua nn nng sut cy trng cha cao (Khung I.6).

Khung I.6. S DNG HP L T PHN Bn hy cng chng ti i thuyn trn knh Hng Ng xui v Vm C Ty - mt con sng tiu thot nc phn nn nc sng lc no cng trong vt. Vng t c thot phn pht huy mu m tim tng, li c b sung thm phn ln nung chy nn hiu qu sn xut rt cao. S ng gp gia tng lng thc ca t phn ng bng sng Cu Long l rt ln, khng nhng ch gii quyt c ci n m cn d tha lng thc xut khu. Bn cnh , t knh rch, bn c th ngm nhn nhng vn cy n tri tru qu, nhng vung nui trng thu sn thng cnh c bay, nhng rng trm xanh bic vi tng n chim ang bay v t, bn s thy nhng nt th mng ca nhng vng qu t phn p lm sao, mt khi con ngi nm c "tnh bng bnh ca t phn" v bit cch khai thc chng mt cch c hiu qu hn. Ngun: Bo co ca ti KC 08.06 v mi trng nng thn, 2003

Nhm t ct bin Dc b bin min Trung c mt di t c bit v mt th nhng: di t ct ven bin. y l mt loi t ngho, "cng h" vi nhm t bc mu. t ct bin c din tch khong 538.430ha v c hnh thnh do qu trnh phong ho ti ch ca trm tch bin c hoc trn m giu silc (ct kt, lipart, grant,...) v b cun tri t sn phm phong ho ca cc vng ni ln cn, m min Trung l dy Trng Sn. t ct bin c nhiu loi. t cn ct trng vng din tch 222.040ha ch yu ven bin min Trung t Ngh An, H Tnh vo Phan Thit, c ni cn ct cao n 200 - 300m, v thng di ng. ng bng sng Cu Long c nhng cn ct thp hnh thnh nhng gii vng cung hay song song vi b bin, nh cao hn vng ph sa xung quanh. Nhng di ct ging ny l nhng khu dn c sm ut vi nhiu cy n tri phong ph. t cn ct vi din tch 76.880 ha. y l mt loi hnh c bit ven bin Bnh Thun, a hnh ln sng, dc 3 - 8o c nhng di cao n 200m. Cn ct c t l st v limn cao hn cn ct trng vng (t l st vt l khong trn 10%). C ni c khai ph trng hoa mu, cc loi da, iu. Quang cnh vng ct ven bin c nhng nt c bit ring, nhng nm gn y, nhiu ni to thnh cc khu du lch mi. t ct bin nh, t l ct chim n 85 - 90% nhng do a hnh bng, h thng thu li sm c gii quyt, giao thng thun li nn thc hin thm canh, ci to t, chuyn dch c cu cy trng nn nhiu vng t ct bin hin nay nhn dn thu nhp kh (Khung I.7). t ct bin rt ngho dinh dng, hm lng mn thng di 0,8%, N tng s trung bnh khong 0,05%; ln tng s di 0,04%, rt ngho cc cation kim v kim th, t thng chua, pH khong 4,0. Tuy t ct c tui tr, nhng li c xu th thoi ho nhanh, v thnh phn c gii nh, c bit kh nng gi nc rt km v cu ca dao truyn ming ca ngi dn vng ct p dng cho cy da - mt cy trng a t ct cng phn nh trung thc: "Cng u cng ung cng tha Cng u gnh nc ti da Tam Quan".

Khung I.7. LNG SINH THI TRN VNG CT VNH HO V TRIU LNG, HUYN TRIU PHONG, QUNG TR Trc nm 1995, ni y l mt vng trng vng kh cn gia mnh mng ct trng, nn ct bay, ct chy v ct nhy c mc sc honh hnh theo nm thng. T ngy c d n pht trin nng thn vng ven bin do Vng quc Na Uy ti tr th n nay, mi khi ngm nhn nhng rng cy xanh ngt ngn v cuc sng ang tng ngy, tng gi i thay ca ngi dn trong nhng ngi lng mi trn ct trng mi cm nhn ht s v i ca ngh lc con ngi cn mn, mit mi lt tr tng ht ct, h hi m vo ct, gi m cho ct nui trng nhng mm xanh cuc i v khoc ln mnh ct trng mt mu xanh hy vng ca ma xun no m. Ch Nguyn Th Mi lng sinh thi Vnh Ho va xy ct c ngi nh khang trang cn ti mi ngi, khi hi v thu nhp hng nm ca gia nh, ch nhm tnh v cho bit mi nm thu hn chc triu ng. Trong , thu t chn nui ln mi nm 6 con, trng hnh tm bn trn 1 triu ng, trng 2 so lc (1.000m2), nui 500m2 ao c, 70 - 100 con vt, g, 5 con b, trng gn 100 cy iu, xoi cho qu bi. Vng ct trng hi sinh. Ngun: H Cu, Tp ch Bo v Mi trng, s 4, 2003