FAALYET SEKTR

Faaliyet Sektr
1 BT Sektr 1.1 Trkiye BT Sektr Trkiyeye kiisel bilgisayarlarn girii 80li yllarn sonlarnda balamtr. 1990-1995 yllar arasnda sektrde ok hzl bir gelime yaanm, ancak bilgisayar kullanm finans sektr bata olmak zere daha ok devlet, byk iyerleri ve niversitelerde snrl kalmtr. 90l yllarn ikinci yarsnda ise, bilgisayar kullanmndaki art, biliim teknolojileri sektrn Trkiyenin en hzl byyen sektrlerinden biri haline getirmitir. International Data Corporation (IDC) verilerine gre, 1997 ile 2000 yllar arasnda Trkiye Biliim Teknolojileri (BT) sektr yaklak yllk ortalama (CAGR) %20lik bir byme sergilemitir. 2000 ylnda 2,3 milyar USD i hacmi ile o zamana kadar ki en byk hacime ulaan Trkiye BT sektr, 2000 yl sonunda yaanan ekonomik krizin getirdii klme ve zel sektr ile kamu kesiminin BT yatrm ihtiyacn ertelemesine paralel olarak 2001 ylnda %49 orannda klerek 1,2 milyar USDye gerilemitir. 2000 yl sonunda ulalm olan deere ancak 2004 ylnda gelinmi ve sektr i hacmi 2,4 milyar USD ye ulamtr. Dolaysyla krizin etkisi ancak 4 yllk bu dnemde ortadan kaldrlabilmitir. Bu noktada Biliim Endstrisinin genel yapsn tekil eden, rnlerdeki srekli fiyat d gereini de gz ard etmemek gerekmektedir. 2001 yl sonrasnda makro ekonomik gstergelerde yaanan iyilemeye paralel olarak zellikle zel sektrde ertelenen BT yatrmlarnn gereklemesi sonucu 2001 - 2007 yllar arasnda BT sektr kriz ncesi dnemdeki byme oranlarnn zerinde bir bileik yllk ortalama byme oran (Compound Annual Growth Rate-CAGR) olan %27,9 ile gelimeye devam etmitir. zellikle son yllarda internet kullanmnn yaygnlamasnn bu gelimeye byk katks olmutur. Trkiye BT Sektr pazarda tanabilir bilgisayarlara ynelik artan ilginin ve devam eden yatrmlarn da katks ile 2007 yl sonunda 5,2 milyar USDlik bir pazar byklne ulamtr. Ancak,global ekonomik daralmann tketim eilimi zerindeki olumsuz basklar ve USD/TL kurundaki dalgalanmalara ramen byyerek 2009 ylnda 5,3 milyar USDye ulamtr. 2009 ylnda Kamunun sadece 6 ay kapsayan vergi tevik paketlerinin buna byk olumlu etkisi olmutur. IDCnin aratrmalarna gre 2010 ylnda ise BT pazar 2009 ylna gre %10,7 civarnda bymtr.

Trkiye BT Sektr Hacmi (Milyon US$)

10.000 9.000 8.000 7.000 6.000
5.361 5.937 6.910 7.688 9.665

60% 50%

CAGR(09-14): %12.5

8.767

40% (% Byme)

(mn USD)

5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2009 2010 2011T BT Sektr Hacmi 2012T % Byme 2013T 2014T

30%

20%

10%

0%

Kaynak: IDC 2011

FAALYET SEKTR

IDCnin, Trkiye IT Harcamalar 2011 Aratrmasnda Trkiye BT pazar byklnn 2009-2014 yllar arasndaki dnemde yllk ortalama bileik %12,5 byme ile 2014 ylnda 9,7 milyar USDye ulaaca ngrlmektedir. 2001 kriz dneminde ertelenen BT yatrm ihtiyalar ekonomide istikrarl bir grnmn olumasyla birlikte hayata geirilmeye balanm, 2001 sonrasndaki ilk 5 ylda pazarn en gl dinamiklerinden birisi olmutur. 2005 ylndan itibaren mali ve telekomnikasyon sektrlerinden balayarak genele yaylan birleme ve satnalma ilemleri sonrasnda hzlanarak artan yeni yatrmlar, teknoloji yenileme yatrmlar, e-devlet projeleri erevesinde kamunun artan BT yatrmlar, internet kullanm oranlarnda yaanan hzl byme ve hzla gelien teknolojiyi takip eden son kullanc saysndaki art, 2005-2008 yllar arasnda pazarn nemli itici gleri arasnda yer almtr. 2008 ylnda, ilk eyrein ok hzl balamasna ramen, ikinci eyrekte AKPnin kapatlma sreci ile sektr biraz ivme kaybetmeye balam, nc eyrek yaz dneminin getirdii bir yavalama ile geilmi konjonktrel olarak ok negatiflerin grlmedii bir dnem olarak yaanmtr. Ancak son eyrekle birlikte dnya genelinde Ekim aynda balayan kresel mali krizin etkisine girilmi ve ift haneli klmelerin olduu bir eyrek ile kapanmtr. 2009 yl ise kriz yaralarnn sarld bir yl olarak gemi, birinci eyrekteki krizin etkileri, ikinci ve nc eyrei iine alan 6 aylk dnemdeki KDV indiriminin de etkisi ile azalm, drdnc eyrekte ise pozitif bymeler ortaya kmtr. 2010 ylnda ise duraan geen yaz sezonundan sonra 3. eyrek sonundaki anayasa referandumundan sonra BT sektr tatl bir byme ivmesi kazanmtr. Trkiye, genel ekonomik koullarn iyilemesi, artan kii bana milli gelir ve kreselleme yolunda atlan admlar sayesinde gelimekte olan lkeler arasnda n sralarda yer almaktadr. Kalifiye ve uygun maliyetli insan kaynana ek olarak, says fazla olan gen nfus da lkenin ekiciliini artrmaktadr. 2008 - 2009 dnemindeki kriz nedeniyle azalan tketim eiliminin BT Pazar zerinde yaratt basknn azalmasyla birlikte, sektrn 2011 yl sonunda bir nceki yla gre %16,4 gibi bir seviyede byyerek; 6,9 milyar USD seviyesinde bir pazar byklne ulaaca tahmin edilmektedir. Dier yandan 1995 2010 dneminde, son kullanclarn pazardan aldklar paylarn geliimi izlendiinde pazar yapsnn da ok ciddi bir ekilde deitii grlmektedir. Buna gre, 1995 ylnda pazarn %38ini devlet ve kamu kurumlar, %30unu finans sektr irketleri, %20sini zel sektr irketleri, %7sini bireysel kullanclar, %5ini ise KOBler oluturmaktayd. Ancak 1995-2009 arasndaki dnemde devlet ve kamu kurumlarnn, finans sektr ve zel sektr irketlerinin pazardan aldklar pay azalrken bireysel kullanclar ve KOBlerin pazardan aldklar paylar yllar itibariyle dzenli bir ekilde ykselmitir. Sonu olarak, 2010 yl sonunda pazarn %40n bireysel kullanclar, %17sini devlet ve kamu kurumlar, %16sn zel sektr irketleri, %13n finans sektr irketleri ve %14n de KOBler oluturmaktadr.
Son Kullanc Pazar Payndaki Deiimler

2011T 2010 2009 2008 2005 2000 1995 0%

18%

11%

15%

14%

42%

17% 18%

13% 14%

16% 16%

14% 14%

40% 38%

20%

15%

18%

12%

35%

22%

25%

25%

10%

18%

25%

35%

23%

7%

10%

38%

30%

20%

5%

7%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1995 Devlet / Kamu Kurumlar Finans Sektr zel Sektr (Kurumsal) KOB Bireysel Kullanclar (Ev Kullanclar) 38% 30% 20% 5% 7%

2000 25% 35% 23% 7% 10%

2005 22% 25% 25% 10% 18%

2008 20% 15% 18% 12% 35%

2009 18% 14% 16% 14% 38%

2010 17% 13% 16% 14% 40%

2011T 18% 11% 15% 14% 42%

Kaynak: IDC 2011

ITU (International Telecommunication Union)un 2007 verilerini kullanarak aklad 2009 raporuna gre hane halk bana bilgisayar sahiplii oran ABDde %70, ngilterede %75, Almanyada %79, Yunanistanda %40 , talyada %53 , Brezilyada %21 ve Trkiyede %29dur. nternet kullanm oranlarna ABDde %62, ngilterede %67, Almanyada %71, Yunanistanda %25, talyada %43, Brezilyada %15 ve Trkiyede %19 olarak grlmektedir.

FAALYET SEKTR

Trkiyede 1995 ylnda alr durumdaki PC saysnn toplam nfusa oran %8 seviyesinde iken 2010 yl sonunda bu orann %27 seviyesine ulat, ayn dnemde internet kullancs bireylerin toplam nfus ierisindeki orannn da %10 seviyesinden %37 seviyesine ykseldii tahmin edilmektedir. Buna gre son 15 yllk dnemde PC ve internet kullanm oranlar 3 kattan fazla artt grlmektedir. Yukarda ITUnun yaynlad lke verileri ile karlatrldnda sz konusu oranlarn gelimi lke oranlarna gre hala ok dk seviyede olduu ve bu alanda alnmas gereken ciddi bir yol bulunduu grlmektedir. Trkiyede PC ve internet penetrasyonunun 1995 2010 yllar aras geliimini aadaki grafiklerde yer almaktadr;

40%

60% 50%
50%

30%
27%

35% 30%

40% 30%
25%

40% 37%

20%
15% 12%

20%
15%

10%

8%

10% 0%
1995 2000 2005 2010 2011T 2012T

10%

0%

1995

2000

2005

2010

2011T

2012T

PC Penetrasyonu

nternet Penetrasyonu

Kaynak: ndeks Bilgisayar

Dier yandan TUKin 2010 Nisan Ay ierisinde yaynlad Hanehalk Biliim Teknolojileri Kullanm Aratrmas sonularna gre bireylerin bilgisayar ve internet kullanm oranlar srasyla %40,1 ve %38,1 dir. Aratrma sonularna gre 16 - 74 ya grubundaki bireylerde bilgisayar ve internet kullanm oranlar srasyla erkeklerde srasyla %50,5 ve %48,6, kadnlarda %30,0 ve %28,0 olarak gereklemitir. Rapora gre, bilgisayar ve internet kullanm oranlarnn en yksek olduu ya grubu 16-24 ya grubudur. Bu oranlar tm ya gruplarnda erkeklerde daha yksektir. Eitim durumuna gre incelendiinde ise yksekokul, faklte ve st mezunlar en yksek bilgisayar ve nternet kullanm oranlarna sahiptir. Ayrca, internet kullanan bireylerin kiisel kullanm amacyla nternet zerinden mal veya hizmet siparii verme ya da satn alma oran %11,8dir. Rapor sonularna gre, 2009-2010 dneminde bilgisayar kullanm oran %8, internet kullanm oran ise %9 artmtr. Sz konusu raporun ilgi ekici bir dier taraf da krlarda oturanlarn bilgisayar ve internet kullanm oran kente gre dk olmasna ramen krlarda oturanlarn bilgisayar kullanm oran %16, internet kullanm oran ise %15 artmtr. Art hz sevindirici olmakla beraber hala kenttekilerin bilgisayar ve internet kullanm oran krlarn 2 katndan daha fazla olduu grlmektedir.

FAALYET SEKTR

Trkiyede bilgisayar ve nternet kullanm oranlar karlatrmas (%) (2009-2010) Bilgisayar Kullanm Oran
2009 Trkiye 40,11 47,70 22,16 35,60 42,60 19,02 2,29 2,77 1,14 2,23 2,33 2,00 59,89 52,30 77,84 2010 43,18 50,61 25,60 39,08 46,28 22,04 1,94 2,12 1,50 2,17 2,21 2,06 56,82 49,39 74,40

Art %
8% 6% 16% 10% 9% 16% -15% -23% 32% -3% -5% 3% -5% -6% -4%

nternet Kullanm Oran

2009 38,14 45,52 20,68 33,97 40,87 17,64 2,43 2,78 1,59 1,75 1,87 1,46 61,86 54,48 79,32 2010 41,64 49,23 23,69 37,58 44,72 20,67 2,24 2,57 1,46 1,82 1,93 1,57 58,36 50,77 76,31

Art %
9% 8% 15% 11% 9% 17% -8% -7% -8% 4% 3% 7% -6% -7% -4%

Kent Bilgisayar ve internet kullananlar Kr

Trkiye

Kent Son ay ierisinde Kr

Trkiye

Kent ay - bir yl arasnda Kr

Trkiye

Kent Bir yldan ok Kr

Trkiye

Kent Hi kullanmad
Kaynak : TUIK 2009, 2010

Kr

Kent Kr ayrmnda bilgisayar ve internet kullanm oranlar

60
50,61 49,23

50
43,18 41,64

40

30
25,60

23,69

20 10

0
Bilgisayar Kullanm Oran Trkiye Kent nternet Kullanm Oran Kr

Kaynak: TUIK 2011

Babakanlk tarafndan oluturulan Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem plan erevesinde yrtlen e-Dnm Trkiye Projesinin katklaryla Kamunun BT yatrmlarnda yllar itibariyle bir art eilimi grlmektedir. Buna gre, BT yatrmlarnn 2002 ylnda toplam kamu yatrmlar iindeki pay 159 milyon USDye 2005 ylnda 389 milyon USDye, 2007 ylnda 555 milyon USDye, 2009 ylnda da 590 milyon USD'ye, 2010 ylnda da 675 milyon USDye ykselmitir.

FAALYET SEKTR

Yl

Proje says

Toplam denek Tutar (Cari fiyatlar) Bin YTL Bin Dolar

158.808 208.656 281.285 388.494 557.716 555.463 591.529 590.418 675.524

Toplam denek Tutar (2009 yl fiyatlar)

rnleri
Bin YTL
478.029 536.205 587.673 814.734 900.868 927.964 835.966 890.046 1.083.743

Bin Dolar
297.511 318.536 376.958 533.215 685.156 629.695 589.603 619.939 675.524

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

203 204 211 200 203 237 271 244 177

286.013 369.321 451.181 626.253 791.065 816.753 814.890 847.663 1.083.743

Kaynak: DPT, 2010 Yl Kamu Bilgi ve letiim Teknolojisi Yatrmlar Raporu

1.2 Dnyada BT Pazar ve Trkiye Karlatrmas IDCnin yaynlad dnya BT pazar lkeler aras byme raporuna gre, aada yer alan muhtelif lkeler arasnda 2010 ylnda 2009 ylna gre en fazla byyen lke %76 byme rakam ile Ukrayna olmutur. Ukraynay %55 ile Rusya, %32 ile BAE, %28 ile Romanya, %27 ile Msr, %26 ile Gney Afrika, %16 ile Polonya, Suudi Arabistan, ekoslovakya izlemektedir. Trkiye %12 lik bir byme rakam kaydetmi olup, yukardaki muhtelif lkeler arasnda satlan PC adedi asndan 10. srada yerini almtr. srail %9luk byme rakam ile bu sralamada Trkiyenin gerisinde kalmtr.
Dnya BT Pazar- lkeler Aras PC Pazar Byme Analizi 2009-2010 (Adet)
12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

Rusya 2009 2010 Byme

7.122 11.070 %55

Trkiye
3.210 3.607 %12

Polonya
2.854 3.304 %16

Ukrayna
1.351 2.379 %76

Suudi Arabistan
1.997 2.319 %16

BAE
1.762 2.318 %32

Gney Afrika
1.637 2.069 %26 1.121 1.305 %16

srail
1.011 1.104 %9

Msr
656 836 %27

Romanya
478 614 %28

Kaynak: IDC 2011

Dnya BT Pazar- Bayi Pazar Paylar Analizi 2009-2010 (Milyon USD)

1400 1200 1000 800 600 400 200 0

Perakende 2009 2010 Byme

1.339 1.329 - %0.7

Klasik Bayi
473 633 %33.8

retici Ma.
179 357 %98.8

Kurumsal
172 220 %27.6

retici Direkt
163 120 - %26.5

Telekom
75 76 %1.3

Yetkili Satclar
147 76 - %48.5

Sanal Marketler
43 13 - %69.6

Pazar Pay 2010

%47

%22

%13

%8

%4

%3

%3

%0

Kaynak: IDC 2011

FAALYET SEKTR

IDCnin yaynlad Trkiye BT pazarna ilikin rapora gre, 2010 ylndaki pazar paylar Perakendede %47, Klasik Bayilerde %22, retici Maazalarda %13, Kurumsal Bayilerde %8, retici %4, Telekom %3, Yetkili Satclar %3 ve Sanal Marketler %1in altndadr. Buradaki bayi gruplar arasndaki PC satlar balamnda 2009 ylndan 2010 ylna en byk bymeyi elde eden retici maazalar daha sonra Klasik Bayiler, Kurumsal Bayiler, Telekom Bayileridir. Byme oranlar ise srasyla %98, % 33,8, %27,6, %1,3tr. Bunun yannda, Sanal Marketler %-69,6, Yetkili Satclar %-48,5, retici Direkt %-26,5 ve Perakende %-0,7 oranlarla klmtrler. 2005 yl ve ncesi Perakende kanallarn pazar pay ok dkken, 2007 ve 2008 yllarndan sonra ciddi art gstermitir. Buradaki en byk faktr, bireysel kullanclarn 2005 ten sonra son kullanc pazarndan ald paynn ciddi derecede artmas ve 2010 ylnda %40a ulamasdr. Gelecek yllarda Perakende etkisinin daha da artmas ngrlmektedir. 2 BT Sektr Alt Segmentleri Trkiye BT sektr temelde donanm, yazlm ve BT hizmetleri (servisleri) olmak zere ana grup altnda snflandrlmaktadr. IDCnin 2011 ylnda yaynlad Trkiye sonularna gre, 2009 ylnda 5,3 milyar USD olan Trkiye Biliim Teknolojileri (BT) pazarnn,. 2010 ylnda ise 5,9 milyar USDlik bir i hacmine ulat grlmektedir. Buna gre, Donanm alt sektrnn, 2010 ylnda BT sektrnde elde edilen toplam gelirler iindeki paynn %75 seviyesinde gerekleirken, ayn dnemde Yazlm ve BT Hizmetleri alt sektrlerinin, toplam pazardan ald paylarn srasyla %10, %15 olarak hesaplanmaktadr. Bu verilerden hareketle, Trkiye BT sektr, yaratlan gelire gre donanm arlkl bir yapya sahip olarak tanmlanmaktadr.
BT Sektr Harcalamalar, 2009-2014 (mn US$)
8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2009 - Donanm - Yazlm - Servis
3.975 $ 533 $ 854 $

2010
4.443 $ 584 $ 909 $

2011
5.251 $ 671 $ 988 $

2012T
5.842 $ 760 $ 1.086 $

2013T
6.700 $ 863 $ 1.204 $

2014T
7.366 $ 963 $ 1.336 $

Kaynak: IDC 2011

Trkiye Biliim Sektr 2009-2014 (Milyon ABD Dolar ) Bt Sektr Dalm Donanm Yazlm Servis Toplam BT Byme (%) Segmentlerde Byme Donanm Yazlm Servis BT Segmentlerde Dalm Donanm Yazlm Servis BT
2009 74,1% 9,9% 15,9% 100% 2009 3.975,0 532,6 853,6 5.361,2 2010 4.443,1 584,2 909,4 5.936,7 10,7% 2010 11,8% 9,7% 6,5% 11% 2010 74,8% 9,8% 15,3% 100% 2011 T 5.251,0 670,9 988,2 6.910,1 16,4% 2011 T 18,2% 14,8% 8,7% 16% 2011 T 76,0% 9,7% 14,3% 100% 2012 T 5.842,0 759,7 1.086,2 7.687,9 11,3% 2012 T 11,3% 13,2% 9,9% 11% 2012 T 76,0% 9,9% 14,1% 100% 2013 T 6.699,5 863,1 1.204,0 8.766,6 14,0% 2013 T 14,7% 13,6% 10,8% 14% 2013 T 76,4% 9,8% 13,7% 100% 2014 T 7.365,6 963,3 1.336,1 9.665,0 10,2% 2014 T 9,9% 11,6% 11,0% 10% 2014 T 76,2% 10,0% 13,8% 100%

Kaynak : IDC 2011, (Telekom Network Ekipmanlar toplam hesaplarna dahil edilmemitir.)

FAALYET SEKTR

IDCnin, Trkiye IT Harcamalar 2011 Aratrmasnda Trkiye BT pazar byklnn 2009-2014 yllar arasndaki dnemde yllk ortalama bileik %12,5 byme ile 2014 ylnda 9,6 milyar USDye ulaaca ngrlmektedir. Sektrde sz konusu bu byme tahminleri yaplrken, Trkiyenin ngrlen ekonomik byme hzyla birlikte 2001 ve 2008 yllarnda yaanan krizler nedeniyle irketlerin erteledikleri yatrm ihtiyalarn artan bir hzla hayata geirecekleri, kamu tarafnda srdrlen ednm projelerinin kamunun BT tketimi zerindeki artrc etkileri, eitimde BT kullanmnn artmas, internet kullanmnn ve mobil teknolojilerin kullanmnda beklenilen art oranlar ve yeni teknolojilerle birlikte artan yenileme yatrmlarndaki beklenilen art oranlar dikkate alnmaktadr.
Alt Gruplar Baznda Trkiye BT Pazarnda Byme Oranlar, 2009-2014 (%)

Donanm 90.00% 75.00%

Yazlm

Servis

Toplam BT

60.00% 45.00% 30.00% 15.00% 0.0% 2009

Kaynak: IDC 2011

2010

2011T

2012T

2013T

2014T

2.1 Donanm rnleri Pazar Trkiye BT Sektr iinde donanm (hardware) pazar, sat tutarlar bakmndan 1999 2009 yllar arasnda %57 - %74 arasnda deien oran ile en byk paya sahip olan alt gruptur. Gerek 2009 ylndaki 6 ay sresince Kamunun vergi tevik paketleri ile gerekse 2010 ylnda 3. eyrein sonunda yaplan anayasa referandumunun ardndan sektrn kazand olumlu ivme ile, donanm pazarnda byme grlmektedir. Donanm pazar 2010 ylnda 2009 ylna gre % 11,8 byme kaydetmitir.

BT Sektr Donanm Harcamalar Byme Rakamlar ve Byme Hedefleri, 2009-2014 (M USD,%)

8.000 7.000 6.000 5.000 Donanm 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2009 2010 Donanm
Kaynak: IDC 2011
3.975 4.443 5.251 5.842 6.700 7.366

20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% (% Byme)

2011T

2012T % Byme

2013T

2014T

FAALYET SEKTR

IDC nin Trkiye IT Harcamalar 2011 Aratrmasnda Trkiye Donanm pazar byklnn 2014 yl itibari ile 7,366 milyon USDye ulaaca tahmin edilmektedir.

2.1.1 Kiisel Bilgisayar Pazar: Masast PC rnleri (Desktop PC), tanabilir PC rnleri (Dizst PC, Notebook) ve sunucu (server) ve evre rnlerinden oluan donanm alt grubu, satlarn ok nemli bir ksmn temsil eden PC pazarndaki sat verileri dikkate alnarak izlenmektedir. Buna gre, 2008 ylnda 2.691.519 adet olarak gerekleen toplam PC pazar satlar, 2009 ylnda adetsel bazda toplam (masast ve dizst) %19,3 byyerek 3.210.386 adede ulamtr. 2010 ylnda ise %12,4 byyerek adetsel bazda 3.607.136 rakamna ulamtr. Ancak, PC pazarndaki satlara sunucu pazar darda braklarak adetsel bazda bakldnda, bu pazarda arln ilk defa 2009 ylnda tanabilir bilgisayara getii grlmektedir. 2004 ylndan itibaren tanabilir PC rnlerinin, yksek performans, hafifleyen yaplaryla artan tanlabilirlik imkanlar ve uygun fiyat politikalaryla tketiciye sunulmas ile pazarda tanabilir bilgisayar satlarnda nemli oranda art yaanmasna neden olmu ve tanabilir PC satlar, 2009 ylnda masast PC satlarn gemitir. 2005 ylnda tanabilir PC rnleri satlarnn toplam pazardan (sunucu hari) ald pay %35,7 iken bu oran 2009 yl sonunda %63e, 2010 yl sonunda ise %66,1e ykselmitir. Ayn dnemde, masast bilgisayarlarn toplam PC pazarndan aldklar pay 2005 ylnda %64,3 iken bu oran, mobil teknolojinin gelimesine paralel olarak yllar itibariyle gerileyerek, 2009 ylnda %37ye ve 2010 yl sonu itibari ile %33,9 olarak gereklemitir.

Alt Formlar tibariyle Trkiye PC Pazar Geliimi, 2006-2012 (Adet, %) Biim

Masast Dizst Toplam

2005 (%) 1.027.336 64.3 570.366 35.7 1.597.702 100,0 Byme

2006 (%) 1.331.144 63.7 757.597 36.3 2.088.741 100,0

2007 (%) 1.415.568 54.3 1.191.332 45.7 2.606.900 100,0

2008 (%) 1.455.049 54.1 1.236.470 45.9 2.691.519 100,0

2009 (%) 1.186.862 37.0 2.023.524 63.0 3.210.386 100,0

2010 (%) CAGR(%) 1.221.607 33.9 3.52% 2.385.529 66.1 33.13% 17.69% 3.607.136 100,0

2006 29.57% 32.83% 30.7%

2007 6.34% 57.25% 24.8%

2008 2009 2.79% -18.43% 3.79% 63.65% 3.2% 19.3%

2010 2.93% 17.89% 12.4%

Masast PC ve Tanabilir PC Pazar Paylarndaki Deiimler

Adet Tutar (USD)
68%

2011T 2010T 2009 2008 2005 2000 1995 0%

32%

2011T 2010T 2009

46%

28%

72%

34%

66%

29%

71%

37%

63%

32%

68%

54%

2008
36%

45%

55%

64%

2005
8%

53%

47%

92%

2000 1995 0% 20%

84%

16%

96%

4%

91%

9%

20%

40%

60%

80%

100%

40%

60%

80%

100%

Masast Pazar Pay

Tanabilir PC Pazar Pay

Masast Pazar Pay

Tanabilir PC Pazar Pay

Kaynak: IDC 2011

Kiisel bilgisayar pazarndaki gelimeler, devlet ve eitim sektrlerinde sregelen projelerle yakndan ilgilidir. Tketici talebindeki kararl byme de baka bir etken olarak grlmektedir. Byyen perakende zincirleri ve bu zincirler tarafndan tketicilere salanan finansal kolaylklar ve vadeli sat seenekleri kiisel bilgisayar satlar iin en nemli itici gler arasnda yer almaktadr. Ayrca, kurumsal mterilerin, mobil bilgi sistemlerinin faydalarn grmeleri de bymenin dier bir nemli bir sebebi olarak grlmektedir. Bu noktada mobil bilgi sistemlerinin nemli bir bileeni olan tanabilir bilgisayarlara olan talebin verimlilik art arayan kk, orta lekli ve byk iletmelerde artt pazar sat rakamlar ierisinde rahatlkla okunabilmektedir.

FAALYET SEKTR

Ana Formlar tibar ile Trkiye PC Pazar, 2009-2010

2009

2010

Mobil PC 63.0%

Desktop PC 37.0%

DesktopPc 34%

Mobil Pc 66%

Toplam PC Sat Adedi: 3.210.386 Kaynak: IDC 2011

Toplam PC Sat Adedi: 3.607.136

Uluslararas markalar olan reticilerin yan sra, gerek yurtiinde gerekse yurtdnda donanm retiminin nemli bir blmnn byk ve kk irketler tarafndan global bilgisayar paralar salayclarndan salanan ana bileenlerle gerekletirilmesi, donanm rnlerinin ve zellikle PC pazarnn yllar iinde gittike katma deerin dk, rekabetin fiyata duyarl olduu bir yap haline dnmesine neden olmutur. IDCnin 2011 ylnda yaynlad BT Pazar raporuna gre, 2010 ylnda Trkiyede satlan masast (Desktop) bilgisayarlarn adetsel bazda %36s yerli reticilerden, %28i ise uluslararas reticilerden gelmektedir. Dier ksm ise %36 olup bu rakam yeli pazardaki ilemci satlar zerinden deerlendirilmektedir. Masast bilgisayar kategorisinde yerli reticiler dominant bir rol oynamaktadr. Dizst (Notebook) kategorisine bakldnda ise, yerli reticilerin pay %19, uluslar aras reticilerin pay ise %81 olup uluslararas reticiler dominant rol oynamaktadrlar.

Tedarikilerin Dalmna Gre Trkiye Dizst Pazar, 2010

Masast (Desktop)

Dizst (Notebook)

Dier 36%

Uluslararas reticiler 28%

Yerel reticiler 19% Uluslararas reticiler 81%

Yerel reticiler 36%

Kaynak: IDC 2011

FAALYET SEKTR

2.1.1.1 Masast Bilgisayar (Desktop PC) rnleri Masast PC rnleri, 2009 ylna kadar adetsel ve sat hacmi bakmndan donanm alt grubu ierisinde en byk rn kategorisini oluturuyordu. Toplam Masast PC satlar 2000 ylnda ulat 594 bin seviyesinden 2001de yaanan ekonomik krizle birlikte, 2001 ylnda 251 bin adede gerilemitir. Bu segmentteki PC satlar 2002 - 2005 dneminde, 2001 ylndaki klmenin de etkisi ile ekonomik bymenin ok zerinde, yllk ortalama bileik %41 orannda byyerek, 2005 ylnda 1 milyon adet seviyesine ykselmitir. 2006 ylnda %30 byyerek 1,33 milyon adet seviyesine ulaan Masast PC satlar, 2007 ylnda ise %6 ykselerek 1,4 milyon adet seviyesine ulamtr. Masast PC Satlar, 2008 ylnn ilk 3 eyreinde yaklak % 10-15 orannda bymesine karn yln son eyreinde derinleen global kriz nedeniyle yl % 2,.8 seviyesinde byyerek 1,45 milyon adet ile tarihi en yksek seviyesine ulamtr. Ancak, mobil teknolojinin gelimesine paralel olarak yllar itibari ile gerileyen masast bilgisayar satlarnn toplam PC pazarndan aldklar pay 2009 ylnda % 37 seviyesine derken, adet pazndaki satlar ise %18.,3 4 civarnda gerileyerek 1.,19 milyon adet seviyesinde gereklemitir. Masast PC pazar yerli reticilerin pazarn hakimi olduu paralanm bir yap sergilemektedir. Uluslararas reticilerin pazardan adet baznda %27 orannda pay alrken pazarn geri kalan blm byk ve kk yerli reticilerin kontrolndedir. Bu kategorilerdeki en byk reticilere bakldnda, Hewlett-Packard %16,3, Casper %13,9, Exper %11,3, Arelik %3,5, Fujitsu %3, Lenovo %3, Pro2000 %2,9, Dell %2,4, Crea %2,4, Acer Group %1,7, Vestel %1,6 ve Dier %38 olarak sralanmaktadrlar.

Masast PC Satlar (000 adet) ve Satlarn Satlar Baznda Dalm, 2010

1.600,0 1.400,0 1.200,0 1.000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0,0 2000
Desktop PC

2001 251.4

2002 344.8

2003 516.4

2004 710.1

2005

2006

2007

2008

2009

2010

593.5

1.027.3 1.331.1 1.415.6 1.455.0 1.186.9 1.221.6

Kaynak: IDC 2011

Hewlett - Packard 16.3% Dier 38.0% Casper 13.9%

Vestel 1.6% Acer Group 1.7% Crea 2.4% Dell 2.4%

Arelik 3.5% Fujitsu 3.0% Pro2000 2.9% Lenovo 3.0%

Exper 11.3%

10

FAALYET SEKTR

2.1.1.2 Dizst Bilgisayar (Notebook) rnleri 2004 ylndan itibaren uluslararas byk reticilerin gelien teknoloji ve bu pazarda artan rekabetle fiyatlarn aa ekmesiyle birlikte Tanabilir PC rnleri (notebook, netbook) pazarnda tm dnyada nemli bir tketim hareketlilii balad. reticilerin ve perakendecilerin uygun fiyat politikalaryla Trkiyede ortalama 400 - 1000 USD seviyesine ekilen Dizst PC son tketici sat fiyatlar ofislerde Dizst PC kullanmlarnn yaygnlamas ev kullanclarnn da bu rnleri satn alma yeteneinin artmasna neden olmutur. Bu geliime paralel olarak, 1998 ylnda adet baznda Tanabilir PC satlarnn toplam PC satlar iindeki pay (sunucu hari) %5 seviyesindeyken bu oran 2005 ylnda %35,7e, 2007 ylnda %45,7ye 2008 ylnda %45,9 a ykselmitir. Tanabilir PC rnlerinin, yksek performans, hafifleyen yaplaryla artan tanabilirlik imkanlar ve uygun fiyat politikalaryla tketiciye sunulmas ile pazarda tanabilir bilgisayar satlarnda nemli oranda art yaanmasna neden olmu ve Tanabilir PC satlar, 2009 ylnda Masast PC satlarn geerek %63,03 olarak gereklemitir. 2010 ylnda ise Tanabilir PC satlarnn oran %66,1e ykselmitir. 2000 - 2010 arasndaki IDC verilerine bakldnda, 2000 ylnda 51 bin adet olan toplam Tanabilir PC satlar 2004 ylnda 221 bine, 2008 ylnda 1,236 bin adete ve 2009 ylnda 2,023 bin adete ve 2010 ylnda ise 2,385 bin adede ulamtr. IDCnin, Trkiye IT Harcamalar 2010 Aratrmasna gre Trkiye Tanabilir PC Pazarnn, 2011 ylnda 3 milyon adete ulaaca ngrlrken, Tanabilir PC satlarnn toplam PC satlar ierisindeki pay 2010 yl sonunda %66,1e ulamtr. Dizst PC pazar, Masast PC pazar ile karlatrldnda daha ok uluslararas markalarn hakim olduu bir pazar olarak grlmektedir. IDCnin 2010 yl verilerine gre Tanabilir PC pazarnn byk global markalar olan Acer, Hewlett Packard, Toshiba, Casper, Lenovo, Dell pazarn adet baznda yaklak %66,1ini kontrol etmektedir. Notebook rnlerin de daha nce desktop rnlerde olduu gibi gittike standart bir rn yaps almas sonucu, yllar itibariyle pazarda uluslararas markalarn, pazar paylarnn bir ksmn yerli reticilere braktklar grlmektedir. 2003 yl sonunda yerli reticilerin %10 seviyesindeki pazar pay, 2008 ylnda %16,8 seviyesine ve 2010 ylnda ise %19 seviyesine ykseldii grlmektedir. 2010 yl sonularna gre pazarn iki byk Yerli markas Casper ve Experin tanabilir PC pazarndaki paylar srasyla %8,84 ve %5,77 olarak gereklemitir. Dizst PC Satlar (000 adet) ve Satlarn Satclar Baznda Dalm, 2010

2.500,0 2.250,0 2.000,0 1.750,0 1.500,0 1.250,0 1.000,0 750,0 500,0 250,0 0,0 2000
Notebook PC

2001 33,2

2002 68,9

2003 138,1

2004 221,5

2005 570,4

2006 757,2

2007

2008

2009

2010

51,1

1.191,3 1.236,5 2.023,5 2.385,5

Kaynak: IDC 2011

Exper 5.8% LG Electronics 6.1% Samsung 6.5%

Dier 8.5%

Acer 15.1%

Hewlett - Packard 14.5%

Asus 7.0% Dell 8.7% Toshiba 10.1% Casper 8.8%

Lenovo 8.8%

11

FAALYET SEKTR

2.2 Yazlm rnleri Pazar Yazlm alt grubunun bykl 1999 ylnda 276 milyon USDden 2000 ylnda 377,3 milyon USDye ykselmitir. Ancak 2001 krizinde, donanm sektrnde olduu gibi, yazlm sektr yaklak %54 orannda daralma ile 172,3 milyon USDye gerilemi olup 2002 ylnda 215 milyon USD olarak gereklemitir. 2009 ylnda ise Trkiye yazlm pazarnn bykl 533 milyon USDye ykselmitir. Ancak, 2008in son eyreinde derinleen kriz ortamnn tketim eilimi zerinde yaratt baskdan kaynaklanan temel nedenle Trkiye Yazlm Pazar bykl 2001 krizindeki katastrofik daralmadan farkl olarak 2009 ylnda bir nceki yla gre %1 gibi snrl bir oranda gerileyerek 533 milyon USD seviyesine gerilemitir. Yazlm alt grubunun toplam ciro bakmndan tm BT pazar ierisindeki pay, korsan kullanm yaygn olmasndan kaynaklanan temel nedenle 2010 yl sonu itibariyle %9,8lik bir pay ile Avrupa ve Amerika blgesi ortalamalarna gre ok dk seviyelerdedir. Yaygn olarak kullanlan Microsoft Office en ok korsan kullanmn grld programdr. 1995 ylnda Trkiye Byk Millet Meclisinin tescil haklarnn korunmasn salamak amac ile kartt kanunlar korsan kullanm orann drmtr. irketimizin tahminlerine gre Trkiyede yazlmlarn %70 seviyesindeki bir ksm korsan yollardan kullanlrken, Amerikada bu oran %35 dolaylarndadr. letim sistemi yazlmlar, bilgisayarn iine yklenmi bir biimde satn alnd iin, dier yazlmlara oranla daha az bir oranda korsan olarak kullanlmaktadr. Tescil hakk kanunlarnn, korsanl en ok kullanan fason tedarikiler zerinde byk etkisi olmutur. Fason tedarikilerinin byk ksm artk lisansl iletim sistemi yazlmlar kullanmaktadrlar.

BT Sektr Yazlm Harcamalar Byme Rakamlar ve Byme Hedefleri, 2009-2014 (M USD,%)

1.200 1.000
863 963

16% 14% 12% 10%

671 533 584

600 400 200 0

8% 6% 4% 2% 0%

2009

2010 Yazlm

2011T

2012T % Byme

2013T

2014T

Kaynak: IDC 2011

Trkiye'nin En Byk 20 Yazlm Firmas irket Ya

5 4 3 2 1 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Ortalama 13 Yl

Kaynak: DPT 2007, Bilgi ve letiim Teknolojileri zel ihtisas Komisyonu

12

(% Byme)

800 Yazlm

760

FAALYET SEKTR

Trkiyenin en byk 20 yazlm firmas irket yana baktmzda ortalama 13 yl olduunu grmekteyiz. Yazlm sektrnde ithal rnler en nemli paya sahipken, Trkiye kkenli yazlmlarda da art gzlenmektedir. Devletin baz projelerinde yerli yazlmlarn kullanlmasn zorunlu tutmasndan dolay, Trkiye kkenli yazlm firmalarnn paylarndaki artn devam etmesi beklenmektedir. Trkiyede retilen yazlmlarn byk ksm; bankaclk, muhasebe, insan kaynaklar ve tekstil sektrlerinde kullanlmaktadr. Yazlm irketlerinin bir blm hazr paket zmleri sunarken zellikle sektrdeki yerli firmalar belirli ihtiyalara uygun yazlm zmlerini mterilere sunmaktadr. Microsoft, uygulama yazlmlarnda, IBM ise sistem yazlmlarnda lider konumdadr. Yazlm alt grubunda belli bal dier irketler SAP, Oracle, Havelsan, Logo Yazlm, Likom Yazlm ve Link Bilgisayardr.

2.3 Biliim Teknolojisi (BT) Hizmetleri Pazar Donanm ve yazlm alt sektrnden farkl olarak BT Hizmetleri alt sektr mevcut BT yatrmlar ile ilgili olarak yllar itibar ile sregelen ve yaplmas zorunlu hizmetleri ve kiralama hizmetlerini iermektedir. 2001 krizinde, Trkiye BT Hizmetleri Pazar, bir nceki yla gre %39 orannda klerek ile 288,2 milyon USD ye gerilemitir. Trkiye BT Hizmetleri Pazar bykl 2002 ylnda toplam pazardan daha hzl byyerek 403,5 milyon USD olarak gerekleirken, BT Hizmetlerinin toplam pazardan ald pay ise %28,1 gibi rekor bir seviyeye ykselmitir. Ancak, 2008in son eyreinde derinleen kriz ortamnn tketim eilimi zerinde yaratt baskya ramen, 2009 ylnda 854 milyon USD seviyesine ykselmitir. 2009 ylnda BT Hizmetlerinin toplam pazardan ald pay %15,9 iken, bu oran 2010 ylnda %15,3 olarak gereklemitir. Ancak bu payn, nmzdeki dnemde iletmelerde mevcut sistemlerin zerine daha yeni teknolojili sistemlerin entegrasyonu srasnda doacak ihtiyalar ve byk irketlerin zellikle bankalarn BT operasyonlarn dardan tedarik etmeleri ile artmas beklenmektedir.

BT Sektr BT Hizmetleri Byme Rakamlar ve Byme Hedefleri, 2009-2014 (M USD,%)

1.600 1.400 1.200
1.086 1.336 1.204 872

12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2009 2010 BT Hizmeti 2011T 2012T % Byme 2013T 2014T

BT Hizmeti

854

800 600 400 200 0

Kaynak: IDC 2011

Sektrde ndeks Bilgisayar: irketimiz, Interpro Medya A.. tarafndan geleneksel olarak her yl yaplan Trkiye lk 500 Biliim irketleri sralamasnda, telefon operatrleri ve mobil telefon cihaz satc firmalarnn da yer ald 2009 yl ciro bazl genel sralamada, yedinci srada yer almtr. Sadece bilgisayar ticareti yapan irketler sralamasnda ise gemi yllarda olduu gibi birincilii almtr. Ayrca biliim kategorileri baznda yaplan deerlendirmede de yedi kategoride birincilii elde etmitir.

(% Byme)

1.000

909

988

13

FAALYET SEKTR

2009 lk 10 ICT irketi Ciro Sralamas

2009 Sralamas 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 irket Ad ABD Dolar (milyon) 6,787 5,739 1,631 1,608 1,317 1,088 698 612 562 514

Trk Telekom Turkcell Vodafone Avea KVK Gen-pa ndeks Bilgisayar Hewlett-Packard Teknosa Digitrk

2010 Ylnda Sektrde Gerekleen nemli Gelimeler: Trkiye BT Sektrnde 2010 yl ierisinde gerekleen nemli gelimeler aada yer almaktadr: 1234562010 yl akll mobil cihazlarn yl olmutur. Tablet PClerin anonsu ile sektr gelecein dinamikleri arasnda gsterilen yeni bir rn eidi kazanmtr. Trkiyenin her tarafndan internete balanma istei nemli derecede artmtr. Bireysel Tketicinin teknoloji dnyasndaki liderlii devam etmektedir. Telekom kampanyalar sektr olumlu ve ciddi tutarlarda etkilemitir. Sosyal paylam sitelerinin yaygnl zellikle Anadoluda artmtr. 2010 ylnda sosyal paylam sitelerine 24 milyon ye vatanda ile dnya drdncs konumuna gelmitir. 7- Hkmetin vatanda << >> e-vatanda dnm projesi sektrde yaratlan dier nemli bir ivme ve tevik olmutur. 8- Trkiye Avrupann en byk 7. internet pazar olmutur. 9- 3. eyrein sonundaki anayasa referandumu sektrde olumlu bir hava yaratm ve buna bal olarak sektrn i hacmi olumlu oranda artmtr.

3 Trkiye BT Sektrnn Bymesi: Trkiye BT Sektrnn Bymesini Destekleyen Ana Etkenler; Hzla Artan Teknoloji Kullanm: Teknolojik aralar kullanarak kaynaklar zerindeki denetimi artrma, retkenlii gelitirme, i hacmini bytme, mteri ihtiyalarn analiz edebilmenin deeri tm zel sektr ve kamu kurulular tarafndan kabul grmektedir. Ekonomik Performans: Biliim Teknolojileri pazarndaki geliim, 2001 ve 2008 yllarndaki ekonomik krizlerde olumsuz ekilde etkilendi. Ekonomik kriz sonrasnda Trkiye, sk ekonomik politikalarn srdrld toparlanma srecine girdi. Ekonomik istikrar, Biliim Teknoloji yatrmlar zerinde dorudan pozitif bir etkiye sahiptir. Deien Ekonomik Yap: Geen on ylda, Trkiyede hizmet sektrnn nemi artarken tarmn ekonomideki paynda azalma yaand. Hizmet sektrlerinde artan faaliyetler, zellikle perakendecilik, toptanclk, lojistik, finansal hizmetler, profesyonel hizmetler ve kiisel hizmetler alanlarnda Biliim Teknolojileri yatrmlarn tevik etmektedir. Avrupa Birlii-27 ve Dier AB lkeleri ile Gelien Ticaret: 2010 ylnda, Trkiyenin gerekletirdii ithalatn %38.94lk kesimi Avrupa Birlii (AB) 27 lkelerinden yaplmtr. Dier Avrupa lkeleri de dahil edildiinde 2010 ylnda gerekleen toplam ithalatn %55lik bir ksmnn AB lkelerinden yapld grlmektedir. Dier yandan 2010 ylnda Trkiyenin toplam ihracatnn %46lk kesimi Avrupa Birlii - 27 (AB), lkelerine yaplmtr. Dier Avrupa lkeleri de dahil edildiinde 2010 ylnda gerekleen toplam ithalatn %56lk bir ksmnn AB lkelerine yapld grlmektedir. Avrupa Birlii ile ticaretin gelimesi ve Trkiyeye gelen Dorudan Yabanc Yatrmlar; yerel endstrilerdeki Biliim Teknolojileri yatrmlarn ve rekabet hrsn artrrken, Avrupa Birlii kkenli irketlerin Trkiyedeki yatrmlarn byterek ve bu da veri ynetimi ve analiz sistemlerinde kalite standartlarnn deiimini hzlandrmaktadr.

14

FAALYET SEKTR

Dorudan Yabanc Yatrm Ak: Trkiye gibi gelimekte olan lkelerde dorudan yabanc sermaye yatrmlar lke ekonomisinin gelimesine nemli katk salamaktadr. Bu da BT yatrmlarnn geliimine dorudan katk salamaktadr. Trkiyenin 2001 krizi ertesinde uygulamaya koyduu ekonomik reformlar ve makroekonomik istikrar, siyasi istikrarla birlikte, i ve yatrm ortamnn iyilemesine katkda bulunmu ve irketler kesiminin yatrm kararlarnda ufkunu geniletmitir. Trkiye yakalad ekonomik ve siyasi istikrar ortam sayesinde ciddi miktarda yurtd kaynak kullanmtr. Trkiyeye giren dorudan yabanc sermaye yatrm tutar 2003 ylnda 1.8 milyar USD, 2004 ylnda 2.9 milyar USD, 2005 ylnda 10 milyar USD, 2006 ylnda 20.2 milyar USD, 2007 ylnda 22 milyar USD ve 2008 ylnda 18 milyar USD olarak gereklemitir. 2008 ylnda krizin etkilerinin ylsonuna doru hissedilmeye balanlmas nedeni ile dorudan yabanc sermaye yatrmlarnda yaanan 18 milyar USD ile snrl kalm, ancak 2009 yl kriz etkilerinin daha derinden yansd bir yl olmu ve bir nceki yla gre %58 seviyesinde gerileyerek 7,6 milyar USD olarak gereklemitir. 2010 ylnda %8lik bir dle 7 milyar USD seviyesinde kalmtr. zelletirme: Son 5-6 ylda zelletirme gelirlerinde byk art grlmektedir. zelletirme idaresinin verilerine gre zelletirme rakamlar 2003 ylnda 187 milyon USD, 2004 ylnda 1.3 milyar USD, 2005 ylnda 8.2 milyar 2007 ylnda 4.3 milyar USD, 2008 ylnda 6.3 milyar USD ve 2009 ylnda 2,3 milyar USD gelir elde edilmitir. 2009 ylnda elde edilen 2,3 milyar USDnin 1,225 milyon USDlik ksm Bakent Elektrikin, 600 milyon USDlik ksm Sakarya Elektrikin ve 440 milyon USDlik ksm Meram Elektrikin zelletirilmelerinden kaynaklanmtr. 2010 ylnda ise 3,1 milyar USDlik zelletirme olmutur. zelletirmeler sonrasnda, yeni yatrmclarn zelletirilen iletmelerde yaptklar yeni altyap ve teknolojik optimizasyon almalaryla ilgili yatrmlar BT sektrndeki bymeyi destekleyen operasyonlar arasnda yer almaktadr. Bankaclk Sektr: Bankaclk sektr, 2001 ylndan beri yapsal bir deiim srecindedir. Bankalar, deien piyasa koullar sonucunda azalan karlln basks altndadr. Ynetimler, karllklarn artrrken pazar paylarn korumaya almaktadrlar. Tm bankalar iin, pazarlama odakl olmak ve hedef mteri segmentlerine daha iyi hitap edebilmek zorunluluk olmutur. ou bankalarn, tm mteri segmentlerinde kuvvetli byme hedefleri vardr. Trk Bankalarndaki Biliim Teknolojileri Ynetimi, mevcut Biliim Teknolojileri (BT) altyaplarn kkten deitirmek yerine verimli kullanabilme ve rekabetin oluturduu ihtiyalara cevap verebilmek iin belirli bir program dahilinde yenilemektedirler. Kamu Sektr: Babakanlk tarafndan oluturulan Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem plan erevesinde yrtlen bilgi toplumu projeleri Hkmetin genel politikalarnn da bir paras olarak en nemli projeler arasnda tanmlanmaktadr. Bu kapsamdaki e-dnm Trkiye Projesi, farkl kurumlar tarafndan yaplan bilgi toplumu oluumu ve aktivitelerinin koordinasyonunun ve gelitirilmesinin geniletilip tek at altnda toplanmasn amalamaktadr. Bu spesifik proje iin sorumlu kurum, Babakanlk a bal Devlet Planlama Tekilat' dr. DPT kamu kurum ve kurulular tarafndan iletilen proje tekliflerini; plan hedefleri, kamu yatrm politikas, ulusal ekonomi, Avrupa Birlii sreci, sektrel ve sektrler aras ncelikler asndan deerlendirerek projeler arasnda seim yapmakta ve bu projelere kaynak tahsis etmek suretiyle kamu yatrm programn oluturmaktadr. Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plannda yer alan eylemlerin de etkisiyle nmzdeki dnemde kamu bilgi ve iletiim teknolojisi yatrmlarnn proje says ve tutar bakmndan giderek artaca tahmin edilmektedir. Telekomnikasyon Sektr: Trkiye, telekomnikasyon sektrnde son yllarda hem ABne uyum erevesinde hem de kresel deiimleri yakalama noktasnda son yllarda nemli ilerlemeler kaydetmitir. Trkiye'nin Avrupa Birlii'ne tam yelik sreci erevesinde "Bilgi Toplumu ve Medya" fasl, fasla ilikin al kriterlerinin karlanm olmas nedeniyle 19 Aralk 2008 tarihinde mzakerelere balamtr.Dier taraftan, 31 Aralk 2008 tarihinde kabul edilen ve Trkiyenin AB mktesebatna uyum taahhtlerini takvimlendiren nc Ulusal Programda Bilgi Toplumu ve Medya bal altnda, sz konusu dzenlemelerin genel itibariyle 20092010 yllar arasnda gerekletirilecei taahht edilmiti. Bylelikle, elektronik haberleme sektrnn liberallemesi, iyi ileyen bir rekabet ortam yaratlmas, bilgi ve iletiim alanndaki gelimelere uyum salanmas ve ilgili alanlarda altyapnn ve hukuksal dayanaklarn tesisi hedeflenmekteydi. Bu erevede, mevzuatn uyumu ve uygulanmas iin gerekli kurumsal yaplanma iin yaklak 8 milyon Euro civarnda bir finansman ihtiyac ortaya kmtr. Trkiyede 2003 ylndan itibaren be yldr telekomnikasyon sektrnn gndeminde olan Elektronik Haberleme Kanununun 10 Kasm 2008 tarihinde yrrle girmesi; Elektronik Haberleme Sektrne ilikin yetkilendirme Ynetmelii 28 Mays 2009 tarihinde yrrle girmesi son yllarda yaanan olumlu gelimeler arasnda yer almaktadr. Bunlara ilave olarak Numara Tanabilirlii Ynetmeliinin Temmuz banda kabul edilmi olmas, iletiimde 3.nesil elektronik haberleme hizmetine geie nemli admlar olarak deerlendirilebilir Teknolojik gelimelerin hzla ilerlemesi, hayatmzn her alann etkilemekte, bilgi ekonomisi ve internet ekonomisi gibi kavramlarla bizi kar karya getirmektedir. BT sektrndeki olaanst gelimeler mal ve finans piyasalarnn lke snrlarn aarak, dnyay ekonomik bir kresellemeye doru gtrmektedir. Biliim teknolojisindeki bu ilerlemeyle birlikte, telekomnikasyon sektrnde de dnyada gelimeler devam ederken bu gelimelere ayak uyduramayan lkelerin teknolojik olarak ileri lkelerin hep bir adm arkasndan gidecei tabiidir.

15

FAALYET SEKTR

Lojistik Sektr: Lojistik sektrnde artan rekabet, malzeme arzn ve datm maliyetlerini kontrol edebilmek iin i srelerinin, Tedarik Zinciri Ynetim (SCM) zmleri zerinden takibini gerektirmektedir. Tketim mallar ve ev cihazlar segmentlerinde aktif olan byk reticiler bu ihtiyac byk lde hissetmektedirler. Tedarik Zinciri Ynetimi zmleri; Web teknolojileri ve iletiim alar gibi, altyapda ek yatrmlar gerektirmektedir. Perakende Sektr: Trkiyede, perakende sektrnde rekabet artmaktadr. Uluslararas oyuncularn Trk pazarna yaptklar yatrmlar artarak devam etmektedir. Son yllarda Trkiyede zincir maazalara Media Markt, Dixons, Darty, Electro World ve Best Buy da katlmtr. Uluslararas oyuncularn Trkiyeye gelmesi sektrdeki byme hzna pozitif etki salamaktadr. Dnyada ilk defa Best Buy ve Media Markt 2009 ylnda Trkiye pazarnda bulumu oldu. Byyen Bireysel Tketici Pazar: Tketicilerin Biliim Teknolojilerini daha youn kullanmaya balad grlmektedir. Kredi kartlaryla artan taksitli deme imkanlar ve perakende maazalarnn byk bir hzla bymesi, bireysel tketici pazarnn da geliimini desteklemektedir. Bireysel tketicilerin kiisel bilgisayar kullanm ve evre birimlerine pazarndan aldklar pay 1995 ylnda %7 seviyesindeyken 2009 ylnda bu oran %38e ykselmitir. Buna paralel olarak pazarn yaps deimi ve 2007 ylndan itibaren ierisinde son kullanc pazar ierisindeki en byk pay bireysel tketiciler almaya balamtr. 2010 ylnda ise bireysel tketicinin pay %40 seviyesine ykselmitir. Bireysel tketici BT sektrnde dominant bir oyucu konumuna gelmitir. nternet Teknolojisi ve Portaller: nternet teknolojisinin kurumsal kullanm, geliimini srdrmektedir. Bilgi portalleri, internet bankaclyla pazarda yaygnlamaktadr. e-devlet projelerinden dolay, portal cirolarn tetikleyen ana sektr kamudur. Telekomnikasyon, retim, sigorta ve datm sektrleri; i ortaklaryla ve tedarikilerle i gelitirmek; mteri iletiimini ve ibirliini arttrmak ve i i srelerinin ynetimini gelitirmek iin portallerden yararlanmaktadr. Bilgi toplumu stratejisi (2006-2010) yl raporuna gre; bilgi toplumuna ynelik tm bu giriimlerde ele alnan ncelikli alanlar ve almas gereken engeller genellikle aadaki hususlarda younlamaktadr: Srdrlebilir byme ve rekabetiliin artrlmas, Yaam kalitesinin artrlmas, Saysal uurumun nlenmesi, nsan kayna yetkinliklerinin ve istihdamn artrlmas, Kamu hizmetlerinin oklu platformlardan, vatanda odakl ve etkin sunulmas, e-ticaretin yaygnlatrlmas, Bilgi toplumu uygulamalarnda standardizasyon ve gvenliin salanmas, Pazara uyumlu Ar-Ge ve yenilikiliin gelitirilerek deer yaratlmas, Genibant iletiim altyaplarnn yaygnlatrlmas, eriin ve bilgi toplumu uygulamalarnn zenginletirilmesi, Teknolojilerin yaknsama potansiyelinden faydalanlmas, Bilgi toplumunun geliiminde medya kanallarndan faydalanlmas,

Trkiyenin Stratejik ncelikleri Bilgi toplumu stratejisi (2006-2010 ) yl raporuna Trkiyenin Stratejik ncelikleri 7 temel zerine kuruludur. Bunlar, 1- Sosyal Dnm; Herkes iin bilgi ve iletiim teknolojileri frsat. Vatandalarn gndelik ve i yaamlarnda bilgi ve iletiim teknolojilerini etkin kullanm ile ekonomik ve sosyal fayda artrlacaktr. 2- Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Dnyasna Nfuzu; letmelere bilgi ve iletiim teknolojileri yoluyla rekabet avantaj Bir yandan, KOBlerin bilgisayar sahiplii ve nternet eriimi artrlarak e-ticaret yapmaya tevik edilmeleri, dier yandan stratejik nem tayan sektr ve blgelere ilikin bilgi ve iletiim teknolojileri ihtiyacnn belirlenerek bu ihtiyac karlamak zere sektre zel verimlilik programlar hayata geirilecektir. 3- Vatanda Odakl Hizmet Dnm; Yksek standartlarda kamu hizmeti sunumu Kamu hizmetleri, bilgi ve iletiim teknolojilerinin yardmyla, kullanm youn ve getirisi yksek hizmetlerden balamak zere elektronik ortama tanacak, ayn zamanda i sreleri kullanc ihtiyalar dorultusunda yeniden yaplandrlarak hizmet sunumunda etkinlik salanacaktr. 4- Kamu Ynetiminde Modernizasyon; Bilgi ve iletiim teknolojileriyle desteklenen kamu ynetimi reformu Verimlilii ve vatanda memnuniyetini ncelikli olarak gzeten, lke koullarna uygun rgt ve sre yaplanmalarna sahip etkin bir edevlet oluumu, bilgi ve iletiim teknolojileri desteiyle hayata geirilecektir.

16

FAALYET SEKTR

5- Kresel Rekabeti Bilgi Teknolojileri Sektr; Uluslararas oyuncu bilgi teknolojileri sektr Bilgi teknolojileri hizmetleri alannda proje odakl hizmetler ve kamu zel sektr ibirlikleriyle sektr yetkinliklerinin gelitirilerek d pazarlara alma, yazlmda ise rekabet avantajnn daha yksek olduu sektrel zmlere odaklanlacaktr. 6-Rekabeti, Yaygn ve Ucuz letiim Altyap ve Hizmetleri; Toplumun her kesimine yksek kalitede ve ucuz genibant eriim imkan letiim altyap ve hizmetlerinin gelitirilebilmesi ve yaygn kullanmnn salanmas iin telekomnikasyon sektrnde hizmet ve altyaplarda etkin rekabet ortam tesis edilecek, bu yolla hzl, gvenli, srekli ve kaliteli iletiim hizmetlerinin uygun maliyetlerle sunulmasnn yan sra yeni teknolojilere dayal telekomnikasyon altyaplarnn kurulmas iin uygun ortam yaratlacaktr. 7- Ar-Ge ve Yenilikiliin Gelitirilmesi; Kresel pazarn taleplerine uygun yeni rn ve hizmetler Dnya pazarlarnda talebi giderek artan, yeniliki ve yksek katma deerli bir sektr olarak bilgi ve iletiim teknolojileri sektrnde ArGe faaliyetlerine ncelik verilecek, bu alanda yeni teknolojilerin gelitirilmesi ve retime dntrlmesi desteklenecektir. Dier taraftan, Ar-Ge ve yenilikilik faaliyetlerinin gelitirilmesi ve etkinletirilmesinde bilgi ve iletiim teknolojilerinden azami lde faydalanlacaktr. Yukarda sralanan stratejik nceliklerden ilk drd; ekonomik ve sosyal dnmde pay sahibi olan vatandalar, kamu sektr ve i dnyasnda deiim salamaya, dier stratejik ncelikler ise bu dnmn gerekletirilebilmesi iin gerekli olan bilgi ve iletiim teknolojileri altyaps ve bu altyapy salayacak sektrn glendirilmesi ve lkemizin rekabet gcn artracak, pazar taleplerine uygun yeni rn ve hizmetlerin gelitirilmesine yneliktir.

17