ARACINIZLA LGL BLMENZ GEREKENLER, YAANABLECEK OLASI PROBLEMLER VE ZMLER SOUTMA SUYUNUN DETRLMES Radyatrn dzenli olarak temizlenmesi

ara bakmnn can alc blmlerinden biridir. Aracnzn soutma sistemi, motorun rettii fazla sdan aracnz korur ve motorun doru scaklk aralnda almasn salar. Soutma sistemini pas, tortu ve kirleticilerden korumak radyatrn ve motorun en iyi alma koularnda kalmasna yardm edecektir. Radyatr her iki ylda bir temizlemelisiniz. HTYACINIZ OLANLAR Antifriz (4-8 litre) Damtlm Su (4-8 litre) Drenaj kab ya da kovas Pskrtme azl bahe hortumu Bir ift alma eldiveni (tercihen su geirmez) Yumuak kll naylon fra Bir kova dolusu sabunlu su Koruyucu gzlk Scak radyatr kapan asla amayn! ADIM 1 - BALAMADAN NCE lk olarak ve her eyden nce motorun souk olduundan emin olun. Isnm bir motor, radyatrde yksek basn altnda ve scak olan bir soutma suyu demektir ve radyatr kapan atnzda muhtemelen fkrma yapacaktr. ADIM 2 - RADYATR TEMZLEYN Motor kapan kaldrn ve kazara kapanmasn nlemek iin gvenli bir ekilde ak kalmasn salayn. Naylon fra ve sabunlu suyu kullanarak radyatr zgarasnda toplanan l bcekleri ve paralar yavaa fralayarak temizleyin. Fralamay radyatr plakalar dorultusunda yaptnzdan emin olun. Metal narin olduundan tersi ynde fralandnda kolaylkla eilebilir. Bu ekilde temizlendikten sonra, tm paralarn yok edilmesi iin zgarann zerine hortumdan yava bir hzda kacak ekilde su pskrtn. Sadece iki ylda bir radyatr temizlemeniz zorunlu olsa da, radyatr zgarasnn yaklak her 20.000 km.de bir temizlenmesi iyi olacaktr. ADIM 3 - BOALTMA KABINI YERLETRN Soutma suyunun doru bir ekilde boaltlmas ok nemlidir. Soutma suyu ok zehirlidir ancak ocuklara ve hayvanlara ekici gelecek derecede tatl bir kokuya sahiptir. Svnn boaltlmas srasnda ara babo braklmamal ve boaltlan su ylece yere aktlmamaldr. Kullanacanz kabn mutfakta da kullanlmadndan emin olun- tek kullanmlk bir kap en idealidir. Kab aracn altna kaydrn ve radyatrn tahliye valfini (ekvalf olarak da bilinir) ortalayacak ekilde yerletirin. ADIM 4 - RADYATR KAPAINI KONTROL EDN Radyatr kapa, motoru souk tutmas iin radyatr iindeki soutma suyunu kapal ve basn altnda tutar. Soutma suyunun basnc motor tipine gre deiir ve basn derecelendirmesi kapan zerinde gsterilmitir.

Radyatr kapa; geni ve dz metal st taraf ile alt taraftaki daha kk kauuk conta arasnda gerilmi bir bobin yay ierir. Yay ile kauuk conta arasndaki gerginlik kapan basnc tutmasn salar. Yani bu ikisini sktrmak kolaylamsa kapak ypranm demektir ve deitirilmelidir. Kapa deitirmenizi gerektiren bir dier iaret kauuk contann paslanm ya da kurumu olmasdr. Genelde kapak en az iki ylda bir deitirilmelidir, bylece bu deitirme ileminin radyatr temizlerken sizin rutinlerinizden birisi olmasn salayabilirsiniz. Unutmayn; farkl basn derecelendirmeleri iin farkl kapaklar mevcuttur. Aracnzn zelliklerine uygun derecelendirme bilgisini not edin. ADIM 5 - KELEPE VE BORULARI KONTROL EDN Bir sonraki adm radyatrn boru ve kelepelerini kontrol etmektir. Biri radyatrn stnde biri altnda olmak zere iki boru mevcuttur. Borularn deitirilmesi iin radyatrdeki suyun boaltlmas gerekir. Bu nedenle motoru temizlemeden nce onlar kontrol etmeniz iyi olacaktr. Bu yolla, eer borularn atlak ya da szdryor olduu ile ilgili iaretler bulursanz veya kelepeleriniz paslanmsa, radyatr yeniden doldurmadan nce onlar deitirebilirsiniz. Borularn yumuam olmas, deitirilmeleri iin nemli bir gstergedir. ADIM 6 - ESK SOUTMA SUYUNU BOALTIN Radyatrn tahliye valfinin (ekvalf), kolayca alabilir olmas iin bir kolu olmaldr. ekvalfi evirerek an (soutma suyu zehirli olduundan alma eldivenlerinizi giyin) ve svnn aracn altna yerletirdiiniz kaba akmasn salayn. Tm suyu boalttktan sonra ekvalfi deitirin ve eski soutma suyunu yannzda bulundurduunuz kapanabilir baka bir kaba koyun. Sonra boaltlan soutma suyunu toplamak iin kullandnz kab tekrar valfin altna koyun. ADIM 7 - RADYATR TEMZ SU LE DURULAYIN imdi asl durulamay yapmak iin hazrsnz! Bahe hortumunuzu aln, pskrtme azn radyatrn doldurma azna koyun ve dolana kadar su ile doldurun. Valfi an ve ierdeki suyu valfin altndaki kaba aktn. Su temiz olarak akana kadar ilemi tekrarlayn ve durulama ileminde kullanlan tm suyun, eski soutma suyunda olduu gibi, kapanabilir kaplara koyulduundan emin olun. Bu noktada gerekirse ypranm boru ve kelepeleri deitirmelisiniz. ADIM 8 - SOUTMA SUYU EKLEYN deal bir soutma suyu karm %50 antifriz ve %50 sudan oluur. Musluk suyunda yer alan ve suyun iini doru olarak yapmamasn salayan mineraller soutucu karmnn zelliini bozabileceinden, formlde damtlm su kullanlmaldr. ou radyatr yaklak iki galon sv tutabilir. Bu nedenle kullanacanz sv miktarna karar vermeniz zor olmayacaktr. ADIM 9 - SOUTMA SSTEMNN HAVASINI BOALTIN Son olarak soutma sisteminde yerlemi olabilen hava boluklarn almak gerekli olacaktr. Radyatr kapa akken motoru altrn (basn oluumunu engellemek iin) ve yaklak 10 dakika alr durumda brakn. Sonra kaloriferi scak konumuna getirerek an. Bu, soutma suyunun devir-daimini salayacak ve skan havay datacaktr. Hava dar brakldktan sonra biraz daha soutma suyu ekleyin ancak dikkatli olun; radyatrden serbest braklan hava kabarck eklinde kabilir ve ok scak olabilir. Sonra kapa takn ve taan suyu bir bezle silin.

KARBON TEMZLEME (CARBON CLEAN) Karbon Birikimi Nedir ve Nasl Oluur? Karbon birikimi iten yanmal benzinli ve dizel motorlarda bir HC bileii olan yaktn yanma odasnda hava ile yaklmas sonucunda meydana gelen kurum adn verdiimiz karbon depozitlerinin birikmesi ile zaman iinde supap yzeylerinde, piston yzeylerinde, yanma odas eperlerinde ve segmanlar etrafnda oluur. Bu birikimler motorun hava emme kapasitesinde azalma meydana getirir. Hava emme kapasitesi azalan bir motorun volmetrik verimi der. Karbon Birikimi Aralarda Ne Gibi Problemler Yaratr? Silindir kompresyonlarnn dmesi Motor gcnde azalma Fazla yakt tketimi Egzoz emisyonlarnda art Bozuk rlanti Hzlanma kabiliyetinde azalma Souk havalarda zor alma Motorun silkeleyerek almas Karbon Temizleme Nedir? Karbon temizleme iten yanmal 4 zamanl benzin ve dizel motorlarda yakt besleme sistemleri ile supap yzeyleri, piston yzeyleri, yanma odas eperlerini motordan herhangi bir para skmeden temizleyen bir sistemdir. Karbon Temizliinin Yararlar Nelerdir? ok kirli motorlarda %15 e kadar salanan yakt tasarrufu, ortalama olarak %3-5 civarndadr. Zararl egzoz emisyonlarnn azalmas, benzin motorlarnda %40 n zerinde, dizel motorlarda ise %75 e ulaan deerlerde tespit edilmitir. Partikl emisyonlarnda azalma ortalama %30 un zerindedir. Motor performans artar. Dizel motorlarda gcn genelde %10-baz lmlerde %30-artmas normal sonutur. Benzinli motorlarda temizleme ileminden nce grlen ilk altrma zorluu, tekleme, dk devirde sert alma ve benzeri ikayetler ortadan kalkar. Karbon temizleme ilemi dzenli olarak (her 25.000 km.de bir) yapldnda motorun mr uzar. Para deitirilmesine gerek kalmadan bu tr harcamalar nemli lde azalr. Bakm ve iilik masraflar ve sresi azalr. Yakt enjeksiyon sisteminin dizel motorlarda bakm bir gn, hatta daha fazla zaman alabilir. Tm motorlarda Karbon temizleme ilemi en fazla bir saat srer.

FAR AMPUL NASIL DETRLR? n ve arka farlarnzn ampul aniden yanabilir. Bu durumda trafik gvenlii asndan byk nem tayan lambalarn yanmadndan trafik cezas demek zorunda kalabilirsiniz. Ayrca uzun yolda ve gece yolculuk ediyorsanz, gr anz azalabilir. Bu sebeple trafikte zor durumda kalmamak iin otomobilinizin bagajnda mutlaka yedek bir ampul bulundurun. Bozuk ampul deitirmek sadece 3-5 dakikanz alr. Bunun iin bir yedek ampl ve bir tornavida gereklidir.

Deitirme ilemi srasnda; Far ampulnn fii ekilir. Far ampulnn lastii karlr. Yanan ampl karlr. Aracnzda bulunan yedek amplle deitirilir. Ampul taktktan sonra yine srasyla lastik ve fi taklr. TRGER KAYIINA DKKAT! reticilerin motor teknolojilerine ynelik yatrmlar her geen gn daha da artyor. Daha kk hacimli nitelerden yksek g alnyor, yakt tketimi deerleri azalyor daha da nemlisi kullanm maliyetleri geriye ekiliyor. Peki gittike hassaslaan bu nitenin zayf ynleri yok mu? te bu tartmann ba roln hi kukusuz triger kay oynuyor. Motorun almas iin emme ve egzoz supaplarnn belirli zamanlarda alp kapanmas gerekiyor. Bunu salayan para da eksantrik (kam) mili. Ancak eksantrik milinin bu ii yapabilmesi iin dnme hareketini gerekletirmesi art. te bu noktada devreye triger kay ya da zinciri giriyor. Mar motorunun volan yoluyla krank milini evirmeye balamasyla, eksantrik mili de bu iki para arasndaki balanty salayan kay ya da zincir sayesinde dnmeye balyor. Bu nedenle pek ok ara sahibi nem vermese de aslnda bu kay ya da zincir hayati bir sorumluluk stleniyor. Otomobil reticileri gemi yllarda krank miliyle eksantrik mili arasndaki balanty zincirle salyorlard. Hatta bu parann salam olmasndan tr hala pek ok retici tarafndan tercih ediliyor. Tek handikapsa zincirin sesli almas ve dnemsel olarak gerginliinin ayarlanma gereksinimine ihtiya duymas. Triger kayysa hem ekonomik oluu hem de sessiz motor yaratma peindeki reticilerin ihtiyalarna cevap vermesinden tr tercih ediliyor. Aslnda triger kay abuk anan veya kolay kopabilen bir para deil. eriinde cam elyaf bulunan lastik kay ok ince olmasna ramen yaklak 2 ton arlk tayabiliyor. Bu onun salamln vurgulamak asndan nemli. Ayrca yalama gerektirmemesi, hafif olmas triger kaynn nemli avantajlar. Ama bu avantajlarna karn triger kaynn ufak bir kusuru bulunuyor. Hi bir tkrt veya ses oluturmadan anszn kopabilmesi. Triger kay kopaca ana kadar sorunsuzca grevini yere getiriyor. Fakat iflas ksa srede gerekleiyor ve onarlmas g hazarlar yaratyor. Triger kay da fren balatas veya lastikler gibi anan bir para. Kay dnd yuvayla srekli srtnme halinde olduu iin zaman iinde anyor ve geveyebiliyor. Triger kaynn motora zarar vermesi iin kopmas deil tek bir dili bile atlamas yeterli olabiliyor. Yeteri kadar gergin olmayan kay, hibir iaret vermeden drt di birden atlyor. Bunun neticesinde silindir boluundan kmas gereken supaplar orada kalyor ve pistonlar supaplara arparak eilmelerine sebep oluyor. Sonusa motor kabininden gelen byk bir patlama sesi ve yolda kalan bir otomobil... Sonuta motor kullanlmaz hale gelebiliyor. Kullanlmaz hale gelen motor iin tek areyse rektifiye... Supap ve pistonlarn biri birlerine arpmasnn sebebi sadece triger kaynn kopmas deil. Ayn zamanda triger kaynn gergi rulman da nemli bir para. Bu rulman bozulduunda, yani daldnda, triger kay boa kyor ve eksantrik mili grevini yapamyor. Bunun iin triger kay kontrol edilirken ya da deitirilirken kesinlikle gergi rulman da kontrol edilmeli ve gerekiyorsa deitirilmeli.

reticiler gn getike triger kayna yeni yeni grevler de ekliyorlar. rnein su pompas da triger kayna balanyor. Bu da triger kaynn daha uzun retilmesini gerektiriyor. Triger kay daha uzun olunca daha ok paraya temas ediyor. Bu da geveme ve anma sresini ksaltyor. Teknolojideki byk gelimelere ramen, gnmzde hala triger kaynn gerginlii ve anma durumunu belirten bir uyar sistemi bulunmuyor. Sadece gzle yaplacak baz kontroller belirgin problemleri hemen grmenizi ve tedbir almanz salayabilir. Triger kay nasl kontrol edilir? Triger kaynn retici firmann belirledii lde gergin olmas gerekiyor. Ayrca kayn anmam olmasna da dikkat etmek gerekiyor. Kontrol iin ncelikle kapa karmak gerekiyor. Bunun iin motorun iki kez altrlp stop edilmesi art. Eksantrik milineyse kesinlikle dokunulmamal. Kontrol esnasnda triger kaynn yanlarnda ve srtnda yrtk olup olmadna bakn. Ayrca kayn stnde ya olup olmadn, dilerde eksilme olup olmadn mutlaka dikkat edin. SU KAAKLARI Silindir kapanda Kapak saplamalar gevektir. Saplamalarn pasl, kirli olmas, kapan sklmasna mani olmaktadr. Kapak yznn dzgn olmamas, contann iyi sklmamasna sebep olmaktadr. Motorda suyun donmas yahut ar snmas kapa atlatmtr. stten supapl motorlarda muhtemelen egzoz supab yuvas atlam, su silindire ve kartere szmaktadr. Silindir gvdesinde su kaa Silindir blokunda saplama yzleri kapan sklmasna mani olacak ekilde arzal veya kirlidir. Blok yz contann dzgn skmasna mani olacak ekilde eilmitir. Motorda suyun donmasndan ve ar snmasndan silindir bloku atlamtr. L tipi motorlarda egzoz supap yuvas atlam olduundan silindire ve kartere su szmaktadr. Silindir kapak cvatas ok uzun olduundun silindir bloku atlamtr. Silindir su gmlei zerindeki genleme veya boru tapalar szdrmaktadr. Silindir kapak contasndasn kaa Conta kirlenmi, ypranm yahut krlmtr. Silindir kapak cvatalarnn gevek olmas sebebiyle kapak contas gevektir. Kapakla silindir bloku arasnda contasnn sklmasna mani bir sebep vardr.

Su devridaim pompasnda su kaa Pompa gevektir. Kapak contas bozuktur. Pompann hortumlara olan irtibat iyi deildir. Pompa gvdesi eilmi, balant zeri kirlenmitir, Conta ypranmtr. Pompa keesi yanl taklmtr. Pompa mili eilmitir. Pompann yatak burlar yahut milin yatak yerleri anmtr.

Radyatrde su kaa Donma yahut paslanma radyatrn karmasna sebep olmutur. Radyatr araca gerektii ekilde balanmad iin delinmitir. Vantilatr radyatre vurmaktadr. Boaltma tapas veya musluk karyor. Radyatr st blmesindeki yn verme plakas ok eilmi olduundan suyu tarma borusundan dar aktmaktadr. Hortumlarda su kaa Hortum kelepeleri gevektir. Hortumlar yerlerine iyi geirilmemitir. Hortum boydan boya rmtr. KOPAN VANTLATR KAYIININ DETRLMES Vantilatr kay 10 bin kilometrede bir kontrol edilmesi gereken paralar arasnda yer alr. Otomobilinizle giderken hararet aniden ykselirse ve arj lambas yanarsa, bu vantilatr kaynn koptuu anlamna gelir. Bu nedenle kayn zerinde atlak grrseniz kopmasn beklemeden mutlaka deitirmelisiniz. Otomobilinizde mutlaka bir yedek vantilatr kay bulundurmanz, uzun yolculuklara karken sizin menfaatinizedir. Vantilatr kaynz koptuunda, bir anahtar ve tornavida yardmyla kendiniz takabilir ve yola devam edebilirsiniz. Vantilatr kay ne ie yarar? Vantilatr kay, motor krank mili kasnandan ald hareketi, su pompas, alternatr ve kompresr gibi sistemlere ileterek, bu sistemlerin almasn salar. Dzenli bir iletiimi salamak iin kay gerginliinin iyi olmas gerekir. Kay gerginlii 1.5 cm esneyecek ekilde ayarlanmaldr. Esnek olursa ne olur? Kay fazla esnek olursa, motordan hareket alan su pompas, alternatr ve kompresr gibi paralar motor devrine gre daha yava dnecekleri iin yetersiz kalrlar. Bunun sonucunda motor hararet yapar ve arj sistemi almaz. Gergin olursa ne olur? Kay fazla gergin olursa, motordan hareket alan su pompas, alternatr ve kompresr gibi paralarn yatak burlarnda anmalar meydana gelir. Vantilatr kay nasl deitirilir? Vantilatr kayn deitirmek iin yeni vantilatr kay, viday gevetmek zere gerekli anahtar ve bir tornavida yeterlidir. Kay deitirmeden nce, eer otomobilinizin motoru scak ise bir sre soumasn bekleyin. Motor yeterince souduktan sonra yeni vantilatr kayn otomobilinizin markasna gre alternatr (arj dinamosu) zerinde bulunan cvatalar gevetmek zere gereken anahtar ve tornaviday alarak ie balayabilirsiniz. lk nce cvatalar gevetin lk yapmanz gereken alternatr gerdirme cvatalarn anahtarla gevetmek. Vidann bulunduu yer kzakl olduundan bir tornavida yardmyla alternatr yerinden oynatabilirsiniz. Bu hareket sonucu alternatr yerinden oynar ve kolaylkla vantilatr kayn takabilirsiniz. Vantilatr kayn elinizle kasnaklara yerletirdikten sonra tornavida yardmyla tamamen oturtabilirsiniz.

Gerginliini iyi kontrol edin Bu ilemden sonra alternatr eski konumuna getirip, kayn gerginliini kontrol edip, alternatr tespit cvatasn sktnzda vantilatr kay takma ilemi tamamlanm oluyor. Bylece yolda kalmaktan kurtulmu olursunuz. Daha sonra bir servise urayp vantilatr kaynn ideal biimde taklp taklmadn kontrol ettirin. YA VE YALAMA SSTEM ARIZALARI Tatlarda kendinden beklenen baz grevleri yerine getirmesi iin yalar kullanlr. Motorlarn ya haznesine konurlar buradan bir pompa yardm ile krank ve piston kolu yataklar, kam mili ve tertibatna, eer varsa kompresr ve trbin mili yataklarna gnderilir. Pompalandklar yerde yerlerde yalama grevini tamamladktan sonra kartere geri dnerler. Otomotiv sektrnn taleplerini karlamak iin belli miktarda katklar ierebilir. Balca ya ve yalama sistemi arzalar u ekildedir: Ya Basn kontrol spab ya karyor: Basn kontrol supabnn basn ayar dktr. (Ya pompas zerinde). Basn kontrol supabnn yay zayflam yahut krlmtr. Supap yuvas anm yahut eilmitir. Plancr tip supabn yzleri anmtr. Plancr tip supap ak olarak skmtr. Bilya tip supap bozulmutur. Pompann tahliye borusu yahut kanalnda kaak vardr. Motorda Ya Kaa 1- Ya karterinde boalma tapas gevek yahut tapa contas bozuktur. 2- Ya karterinde atlak yahut delik vardr. 3- Karter contas u sebeplerden karmaktadr: Vidalar gevektir. Conta bozulmutur. Conta yerine iyi oturmamtr. Karterin flan ksm eilmitir. 4- Eksantrik mili dilileri kapak contas aadaki sebeplerden karmaktadr: Cvatalar gevektir. Conta bozulmutur. Conta yerine iyi oturmamtr. Kapan flan ksm eilmitir. Kapan baland motor ksm karmaktadr. 5- Anamil n keesi aadaki sebeplerden karmaktadr: Ya keesi ypranmtr. Kee yanl taklmtr. Anamil muylusu ve pule yatak ksmlar oyulmutur. Pule veya damper gevemitir. Kee yahut kapak merkezden kamtr. Yan kartere dn kanal tkanmtr. 6- Arka anamil keesi aadaki sebeplerden karmaktadr: Kee ypranmtr. Kullanlan kee yerine uygun tipte deildir. Arka yatak ants bymtr. Anamil muylusunda oyuklar meydana gelmitir.

7- Yan kartere dn kanal tkanmtr. 8- Eksantrik milin arka ksmndaki tapa yeteri kadar sk olmadndan, yerine iyi yerletirilmediinden, yuvasnn bozulmu veya eksantrik mil boyuna boluunun oalmasndan ya karmaktadr. 9- Ya donanm d balantlarnn herhangi biri karmaktadr. 10- Ya filtresi karmaktadr. 11- Distribtr yuvas karmaktadr. 12- Supap kapa; balant cvatalarnn gevek olmasndan, contasnn bozuk veya yerine iyi taklmam olmasndan veya kenarlarnn eilmi olmasndan ya karmaktadr. (L tipi motorlarda). 13-Klbtr kapa cvatalarnn gevek oluundan, contann kopuk oluundan yahut contanm yerine iyi oturmamasndan veya kapak aznn eilmi olmasndan karmaktadr. 14- Ya pompas darda olan pompalarda pompa balant cvatalar gevemi yahut contas bozulmutur. 15- Karter havalandrma tertibatnn bozulmas yahut borusunun tkanmas karterde basncn ykselmesine sebep olduu iin ya kaa olmaktadr. 16- Ya basn kontrol supab motorun d tarafna yerletirilmise cvatalar gevektir, yahut contas bozuktur. Fazla Ya Sarfiyat Dta ya kaa vardr. Piston segmanlar anm olduundan ya karmaktadr. Motor alrken egzoz borusundan mavi duman kyorsa bu, umumiyetle Segmanlarn ya kardna iarettir. Bazen sekmanlar yuvalarna mumlama sebebiyle skabilir. Byle hallerde depoya uygun solvent (eritici) koymak suretiyle sekmanlar motor almadan serbest hale getirilebilir. Piston ve silindirler anmtr. Silindir gvdesi kapak cvatalarnn sklmasyla arplmtr. Emme supabnn kaytlar ve supap saplar arasndaki boluk, silindire ya karacak kadar bymtr. Vakum pompas diyafram delinmi olduundan, karterden emme manifolduna ya emilmektedir. Ana ve biyel yataklarnn fazla anm olmas, fazla miktarda yan silindir duvarlarna sramasna sebep olmaktadr. Ya basn kontrol supabnn arzal veya tkanm oluu sebebiyle yalama yann basnc ok ykselmitir. Piston pimleri basnl olarak yalanyorsa pimin gevek olmas silindire ya geiini oaltmaktadr. Motorda ok ince ya kullanlmtr. Yahut soukta uygun kalnlkta olan yan kalitesi iyi olmad iin, motor snd zaman ok incelmektedir. Bu sebeple motorun ya sarfiyat ykselir. Dk Ya Basnc Basn gstergesi yanl gstermektedir. Basn gstergesine gelen borunun delii daralmtr. (Motorda).

 Ya sulanmtr. Yahut istenilenden ince ya kullanlmaktadr. Pompada ya basn kontrol supabnn basn ayar ok dktr. Basn kontrol supabnn yay zayftr. Ya pompasnn elemanlar anmtr. Ya pompasnn eleman yuvas ve kapa anmtr. Ya pompasnn gvdesi yahut kapa gevektir. Ya pompasnn contas bozulmu, yanl taklm, yahut ok incedir. Pompa emme borusunda hava kaa vardr. (Karterde ya seviyesi dktr). Ya pompas yzc szgete hava kaa vardr. Pompa emme borusu veya szgeci suyla, mumlamayla ve donma sebebiyle, tkanmtr. Ya boaltma borusunda kaak vardr. Yksek ya basnc Basn gstergesi arzaldr. Kullanlan ya ok kirlidir. Basn kontrol supabnn basn ayar yksektir. Basn kontrol supabnn yay ok serttir. Plancr tip tahliye supabnn kanal tkaldr. Plancr tip tahliye supabnda mumlama yznden, yahut plancrn yerine skk durumda olmasndan tutukluk vardr. Pompann ya basma kanalnda tkanklk vardr. HAVA FLTRES NEDR? BAKIMI NASIL YAPILIR? Performans filtrenin normal filtreden fark nedir? Normal filtreler kat, performans filtreler ise pamuk veya snger bazldr. Pamuktan yaplan filtrelerin zel bir ya sayesinde uzun mrl olmalar ve hava geirgenlii, tozu filtre etme kapasiteleri arttrlmtr. Bylelikle yaktn daha fazla temiz hava ile karmnn salanarak, (motorun daha rahat hava almasyla) motor gcn artrmas ve benzin tasarrufunu ortaya karmasn tek bir yerden deil her adan motora taze hava girmesini salayarak (ak filtre iin) mmkn klmtr. Kat bazl standart filtre ise daha az hava geirir. Gzenekleri abuk dolar. Ksa srede tkannca performansn dmesine, fazla benzin sarfiyatna neden olur. Ska yenilenmesi gerekir. Bir performans filtrenin, standart filtreye oranla daha fazla hava ak salayabildii grlr. Gnmzde motorlar elektronik iletim sistemleriyle donatlm durumda. Yani en basit sekliyle motorun belirli devirlerde belirli zaman aralklarnda alaca ve dar ataca hava miktar bu chip teknolojisiyle salanyor. Direkt filtre uygulamasnda bu sistem motora fazla hava giriini desteklemezse, otomobilin yaplan uygulamaya duyarsz kalabilecei gibi arza yapmas riski akla geliyor. Aslnda bu tip filtreleri uygulayacanz arabaya gre retilmi olann alyorsunuz ama yine de riski gze almamak ve arabanzn motor + performansna yapacanz her trl deiiklik iin yetkili servise veya bu ileri gerekten bilen ve uygulayan bir firmaya bavurmak yerinde olacaktr. Baz Ayrntlar; Bir araca direkt performans hava filtresi taklnca az da olsa benzin sarfiyat azalyor ve yine az da olsa performansta art hissedilebiliyor. Ama her eyden

nce kard ses tabii ki ok gzel. Sanki bir GSi-GTi tipi otomobil kullanyormu hissi veriyor. Zaten olay seste bitiyor. Yani bu filtre motorun rahat hava almasn salayarak motoru rahatlatyor ama gc max.%5 etkiliyor ( en ok 3 veya 4 hp). Bu da 0-100 ivmelenmeye bir katk salamaz. Bu balamda performans filtre sihirbaz deil. Ancak benzin tasarrufu konusunda ok ie yaryor. Sesi taban gaz yapnca alyorsunuz. Bu durumda sesi duymamaya alarak (yani taban gaz yapmadan) benzin tasarrufunuza ve sr gvenliinize mthi katkda bulunmanz salyor.Bu ses bir tr uyarc nitelii tayor. Yan koltuunuzda oturan bir kiinin sizi uyarmas gibi bir ey. Filtre, motor kaputunun altndaki scak havay emerse performans drr. Alttan scakla dayankl akordeon baca havalandrma borusuyla serin ve taze hava giriini salayp bu sorunu zebilirsiniz. Bylece kardan gelen hava direkt filtre ile buluur. (Filtrenin karaca sesi azaltmamas iin, borunun aznn filtreye ok yaklamamas gerekli) Dezavantaj ise ortamdaki tozu havayla birlikte getirmesi ve arabann yol tutuunu (yksek hzlarda kaputun altna fazla hava sokarak) bozabilmesi. Ak hava filtresine alternatif olarak arabann orijinalinde kullanlan normal filtre ile ayn boyutlardaki kutu ii performans hava filtresi kullanlabilir. Bu da benzin tasarrufu ve performans salar. Daha uzun mrldr. Fakat sesi unutun. Scak havay emen bir ak filtre ile mukayese edersek tabii ki kutu ii performans filtre (hatta standart filtre bile) daha iyidir. Szn z: imdi mevsim yaz. Ses isteyene ak filtre, performans isteyene kutu ii performans filtre. Kutu ii filtre performansta her zaman bir adm nde. 20 dakika otomobili kullanp bir kenara ekin, kaputu an. Kaput altnda ne kadar scak bir havann bulunduunu hissedeceksiniz. Filtre, scak havay emerse performans drr demitik. Bizce en iyisi yine kutu iine dnmek. Kutu ii performans hava filtresi sessiz olacak ancak, daha iyi performans verecek ve daha uzun mrl olacaktr.kide birde temizlik de gerektirmeyecektir. Sonu olarak performans filtre, ska hava filtresi deitirme maliyetinden kurtaran ve ok gzel ses veren max. +%5 hp lik basit bir modifikasyon iin iyi bir zm. Filtrenin suyla temasndan kanmak (ancak marka ve modele gre sudan etkilenmeyen de var, etkilenen de var) ve temizlik iin basnl hava uygulamamaya dikkat edilmesi gerekiyor. Filtrenin temizliini satlan temizlik kitlerinden alp yapabilirsiniz. Bu arada ak filtre abuk kirleniyor. Kutu ii ya da ak filtrenin temizlii birbirinin ayn. Temizlik kitinden 2 para kyor. Birisi temizleyici; deterjan grevi gren sv sprey, teki ya (sprey veya damlatma tipinde). Performans Hava Filtrelerinin Temizlik Safhalar Filtrenizi Temizleyici Spreyle iyice slatn. Pisliin aktn greceksiniz (5 dakika iinde) 15 dakika bekleyin, sonra souk su ile durulayn. (Sakn scak su kullanmayn.) Durulama ilemini yaparken, suyu temiz yzeyden kirli yzeye doru kullann. Yani koni eklindeki filtreye suyu ieriden darya doru verin. Musluk altnda yapn, daha kolay oluyor ama suyun kireli (klorlu) olmamasna

10

ve basnl akmamasna dikkat edin. Doal kurumaya brakn. Brakn oda scaklnda kendi bana kurusun. Fn makinas kalorifer-soba gibi s kaynaklar kullanmayn yoksa filtreye veda edersiniz. yice kuruduktan sonra ki bu yaz mevsiminde 1 gece srer, yalama spreyi ile filtrenin her taraf ya rengini (K&N=mat-krmz, GREEN=yeil) alana kadar yalayn. Hepsi bu kadar basit. Veya ben uraamam diyorsanz satn aldnz yerde muhtemelen cret karl bu hizmet veriliyordur. Hava filtresini zamannda deitirin! Hava filtresinin grevi, her trl hava artnda motoru sktrmadan gerekli olan havay iletmek ve nefes aldrmaktr. Hava filtresinin aracn fazla yakt tketmesinde direkt etkisi vardr. Tkanm bir hava filtresi aracn maksimum beygir gcne ulamasn engelledii gibi aracn fazla yakt tketmesine de neden olur. Motorda g kaybna neden olur Motorda basit bir yedek paraym gibi grnen hava filtresi kirlendiinde, motora kirli hava girmesine neden olur. Motora kirli hava girdii iin oksijen miktar yetersiz kalr ve silindirlerin iindeki yanma kalitesi de azalr. Yaktn tamamn yakacak dzeyde oksijen olmadndan silindirlerin iindeki ateleme sonucunda oluan patlama ve yanma yetersiz kalr. Bu da motor motorun maksimum torka ulamasn engeller ve motorda g kaybna neden olur. Yaktnz israf olur Otomobilinizin hava filtresi kirlenmise, ne kadar gaza yklenirseniz yklenin, motora yeteri kadar oksijen girmediinden, yaktn ou yanmadan egzoztan kar. Yani bir anlamda yaktnz sokaa dkm olursunuz. Motorun mr azalr Srekli kalitesiz hava filtresi kullanmak da motorun mrn azaltr. Motorun ideal almas iin iyi bir hava filtresi araclyla motorlardaki silindirlere kaliteli hava girmesi, kaliteli yakt kullanlmas ve hava-yakt karmnn iyi olmas gereklidir. Hava filtresi ne zaman deitirilir? Hava filtresi normal koullarda 10 bin kilometrede bir yaplan periyodik bakmlarda deitirilir. Ancak tozun, topran bol olduu Trkiye'de 5 bin km'de bir hava filtresini deitirmek gerekir. REZSTANS ARIZASI K aylarnda srcler, arka camda oluan buu yznden sk sk gr problemiyle karlarlar. Buuyu yok etmenin tek yolu rezistans altrmaktr. Ancak eitli nedenlerden dolay kopan ince rezistans telleri, srclerin ban artr. Oysa bu tellerin tamiri, piyasada satlan gm srl boyalarla birka dakika iinde yaplabiliyor. Buu yapar Her ne kadar yaz aylarnda varln unutacak bile olsanz, arka cam rezistans arzalandnda tamiratn siz yapabilirsiniz. ok ince ve hassas bir yapya sahip olan rezistans telleri, ya otomobilin cam silinirken ya da otomobil stationwagon ise ykleme srasnda kopar. Isnarak arka camdaki buuyu yok eden birbirine paralel bal bu ince ve hassas yapl rezistans telleri

11

koptuklarnda kendilerini buu yaparak belli eder. Salam olanlar ise grevlerini srdrmeye devam eder. Tamiri 5 dakika ou kullanc, kopan rezistans telini tamir ettirmeye enir. Basit bir tel iin servise gitmek zahmetli bir i gibi grnr. Ancak teller kopmaya devam edince arka cam tamamyla buu yapar ve asl sorunlar da o zaman balar. Servise gitmek iin btn tellerin kopmasn beklemek yanl olur. Gm srl iletken boyalar sayesinde, otomobilinizin rezistansn 5 dakikada tamir edebilirsiniz. stelik tek banza. Rezistans nasl onarlr? Tamir iin ilk olarak, tellerden hangisinin kopuk olduunu tespit etmek gerekir. Bunu anlamak iin, rezistans altrlr. alan tellerin zerindeki buu zlrken, kopuk tellerin olduu blgede buu kalacaktr. Buunun kald blgede telin zerindeki kopuk kolaylkla bulunabilir. Gm srl iletken boyay kopuk telin zerine srmeden nce yzeyi temizlemek gerekir. Bunun iin yzeyi nemli bir bezle ve dier tellere zarar vermemek iin fazla bastrmadan silmelisiniz. Temizlenen zemin kuruduktan sonra, gm srl iletken boyann dar tamamas iin kutunun iinde bulunan ve ortasnda rezistans telinin kalnl kadar boluk olan zel karton, zemin zerine konulur. Daha sonra, gm srl iletken boya o bolua srlerek, kopuk iki telin ucu birletirilir. Eer kutunun ierisinden, zel delikli karton kmamsa, kopuk ksmn her iki taraf da bantlanarak boyann dar tamas nlenebilir. Burada dikkat edilmesi gereken en nemli nokta, gm srl boyalarn kullanlmadan nce iyice alkalanmas gerektii. Boya uygulandktan sonra, kurumas iin 5-6 saat beklemek yeterli. Bu sre zarfnda rezistansn altrlmamas gerekir. Ancak bu kadar beklemek istemiyorsanz, bir sa kurutma makinesini boyann zerine tutarak daha abuk kurumasn salayabilirsiniz. Dikkat Gm srl boya, sadece arka cam rezistansndaki kopukluklar giderebiliyor. Rezistansn ana balant yerlerindeki hasarlarda ve n camla yan dikiz aynalarndaki stcl camlarda bulunan rezistans arzalarnda kullanlmaz. YAKIT DONANIMI VE ARIZA ARAMA Yakt sisteminin grevi yeterli bir hava ve yakt karmn motora salamaktr. Hava-yakt karm motorun zerindeki yk karlamak iin belli bir oranda olmaldr. Sistemin ana paralar: yakt deposu, yakt kapa, emisyon kontrolleri, yakt borusu, yakt filtresi, karbratr , emme manifoldu ve depodaki yakt miktarn gsteren yakt gstergesi.

Motor Yakt Motor yakt hidrojen ve karbondan yaplmtr. Karm mevcut oksijenle yanp iindeki s enerjisini mekanik enerjiye evirmektedir. Sv yaktlar iten yanmal motorlar iin idealdir nk ekonomik olarak retildikleri gibi yksek s deerlerine sahiptirler kolayca nakledilip saklanabilirler. En yaygn rnekleri benzin , gazya ve dizel yaktdr. Benzinin bir ok avantajlar vardr ve buji atelemeli iten yanmal motorlarda

12

en yaygn kullanlan yakttr. Dizel yakt benzinden sonra ikinci sradadr. Benzin kadar ucuza maledilmesine ramen kullanm dizel motorlarla snrldr. Oktan Nedir? Benzinin patlamaya kar olan direncine oktan denir. Asfalt tabanl ham petrolden retilen benzin parafin tabanllardan daha az vuruntu yapar. Btn benzinler bu iki trn karmndan elde edilir. Eer karmlar kontrol edilmezse kaliteleri deiir. Oktan dereceleri 50-110 arasnda deiir. 50 derece nc snf yaktlarda 110 ise uak yaktlarndaki deerdir. Aldnz benzin 50 oktan ise yandka patlayacak ve pistonlara ekile vuruyormuasna bir sarsnt ile kuvvet uygulanacaktr. deal kuvvet pistonlar eit ve dzenli bir ekilde iten kuvvettir. Benzinin oktan derecesi yakt olmayan kimyasallarla arttrlabilir. Bu i iin en iyi kimyasal yakta eklenen tetra-etil kurun karmdr. Tetra-etil kurun benzine tmyle karp tamamyla buharlaan bir svdr. Etilen dibromid tetra-etil kurunun bujilerde ve supaplarda kurun oksit birikintiler oluturmasn engeller. Son zamanlarda ise kurunlu benzinler gittike yerini kurunsuz benzine brakm ve yeni retilen tm aralarda katalitik konverter standart ekipman haline gelmitir. Yakt Deposu Btn modern yakt sistemleri yakt bir pompa ile beslerler. Bylece benzin deposu genelde aracn arkasnda bulunmaktadr. Deponun giri ve k borular vardr. k borusu genelde deponun zerinde veya yan tarafnda bulunur. Borunun ucu deponun alt yzeyinden 1 cm kadar yukarda tasarlanmtr, bylece depoda oluabilecek veya satn alnan benzindeki tortular direk karbratre gnderilmemi olur. Yakt Filtresi Karbratr ve enjeksiyon sistemlerinde birok jetler ve kk kanallar bulunduu iin temiz yakt aracnz iin ok nemlidir. Temizliin garantilenmesi iin yakt hatt zerine yakt filtresi konulmutur. Yakt filtresi benzin deposu ile karbratr arasnda bulunmaldr. Kirli paralar akaryakt tankerlerinde, benzin istasyonu tanklarnda oluan pastan kaynaklanr. Su ise yakt tanklarnda younlaan buhardan oluur. Yakt Pompas Yakt pompasnn grevi vardr: motora almas iin gerekli olan yakt salamak, yaktn kaynamasn engellemek iin karbratr ve pompa arasnda yeterli basn salamak, ve buhar kilitlemesini engellemek. Ar basn karbratr amandra inesini yerinden karp tama ksmnda ok benzin dolmasna sebep olur. Sonucunda ise aracnz ok yakt tketir. Yakt pompalar mekanik ve elektronik olmak zere iki trldr. Hava Filtresi Hava filtreleri ieri alnan havadaki toz ve dier zerreciklerin karbratrn iine girmesini engeller. Binlerce metrekp havann silindirlerden getiini dnrseniz aracnzn hava filtresinin nemini anlarsnz. Yakt Borular Yakt borular btn yakt sisteminin paralarn birletiren elik veya bakrdan imal edilmitir. Yakt borular, egzoz borular, susturucular ve manifolddan uzak olmaldr, bu ekilde ar scaktan dolay boulmann nne geilmi olur. Motora, gvdeye, titreimin az olduu baka ksmlara ilitirilebilirler, bylece keskin kenarlarn sebep olaca anmann nne geilmi olur.

13

Arza Arama Sklen bujide slaklk grlmediyse yakt donanm kontrol edilmelidir. Yakt donanmnn abuk kontroln yapabilmek iin karbratr hava filtresi sklerek karbratrn stnden iine baklr. Bu anda gaz pedalna baslr. Baslma annda karbratr iindeki fskiyelerden benzin fkrp fkrmadna dikkat edilir. Benzin fkryorsa kap pompas alyor ve karbratrde benzin var demektir. Bundan sonra jikle kelebeinin durumu kontrol edilir. Motor soukken jiklenin kapal olmas lazmdr. Deilse motoru altrmak iin elle karbratrn az kapatlabilir ve kontak ak olduu halde mara baslr. Ancak motor alr almaz karbratrn azn ksmen amaldr. Aksi halde ar zengin karmdan motor boulur ve durur. Gaza basldnda karbratrde benzin grlmyorsa, yakt pompasndan karbratre giden borunun ucu sklr ve mara baslr. Motor dnerken pompann tazyikle benzini fkrtmas gerekir. Bu hal grlrse borunun karbratr balants sklr, boruya ve karbratr benzin giri deliine hava tutulur. Pompa yakt pskrtmyorsa, pompann giri borusu sklr. Ve boru ucundan flenerek depoda kaynama sesi gelip gelmedii dinlenir. Ses geliyorsa boru ak, pompa arzaldr. Pompa filtresi sklr, iindeki pislikler ve szgeler temizlenir, mmknse yenileriyle deitirilir. Depodan gelen boru pompaya balyken tekrar mara baslr. Yakt gelmiyorsa pompa yenisiyle deitirilir. Varsa yeni diyafram taklr. KLMA ARIZASI VE BAKIMI Klimanz soutmuyorsa, gaz bitmi olabilir. Gazn bitme nedeni ise, gaz borularndaki bir atlaktan gaz kaa olmasdr. Bu gibi durumlarda, gaz kaann tespit edilmesi, daha sonra da gazn tamamlanmas gerekir. Klima radyatrnde arza olmas, radyatr pervanelerinden birinin arzalanmas da klimann dzgn almasn engeller. Radyatr zerinde birikmi toz, l bcekler, yapraklar da klimadan verim almay engeller. Soutmadan azami verimin alnmas iin periyodik kontroller srasnda bu tr birikimleri temizlemek gerekir. Klimann dzenli almas iin, kompresr tahrik kaynn gerginliinin ayda bir kez serviste kontrol edilmesi gerekir. Yetkili servislerde, tahrik kaynn gerginliini kontrol etmek iin aa doru bastrlyor. Kay normalden fazla gevekse, klima yeterince soutmaz. Arza nasl tespit edilir? Klimanz arzalysa veya yeterince soutmuyorsa mutlaka bir servise ya da klima tamirhanesine gitmelisiniz. Serviste klima arzas yle kontrol ediliyor: Klima gaz borularnda gaz kaa olup olmad kontrol ediliyor. Gaz kaa varsa, kayna tespit edilir. Gaz kaa yoksa, klima radyatrnn zerinde pisliklere ve radyatrn korozyon nedeniyle tkanp tkanmadna baklr. Radyatrde sorun yoksa, radyatr pervaneleri kontrol edilir.

14

Gaz kaa veya dier arzalar tamir edildikten sonra, zel bir cihazla klimann gaz tamamlanyor. Bylece otomobilinizdeki sorunsuz klimanzla bunaltc scaklarda serin serin seyahat edebileceksiniz. Klimay altrrken nelere dikkat etmeli? Otomobilin motoru altrlmadan ve motor stlmadan kesinlikle klima almamal. Isnm havann hzla dar kabilmesi iin camlar ksa bir sre ak tutulmal. Klima alt zaman kalorifer dmesi souk konumunda olmal. Motor altktan sonra klima nce dk devirde, istenilirse daha sonra yksek devirde altrlmal. Klima aldnda havann src ve yolculara direkt gitmemesine dikkat edilmeli. flemeler tabana ve camlara verilmeli. deal klima bakm nasl olur? Klimann verimli almasn salamak iin belirli periyotlarla kontrol ettirilmeli. En az 6 ayda bir soutma gaz kontrol edilmeli. Klimada arza olduunda yetkili olmayan kii ve kurululara kontrol ettirilmemeli. Yetkili servislere gtrlmeli. Klimada hangi gaz kullanlyorsa, gaz yenilendiinde de ayn gaz kullanlmal. Sistem elemanlaryla uyumlu olmayan gazlar kullanlmamal. K olsa bile klima donanmnn srekli olarak randmanl almasn salamak iin ayda bir kez en az 10 dakika klimay altrmal. PASLANMA VE RMEYE KARI OTOMOBLNZN BAKIMI Atmosferden gelen atklar, amur, tuz vb durumlarda aracnzda oluan pas aralara zarar veren en nemli unsurlardan biridir. Aralarn d yzeyleri boya ile bir nebze korunsada ak olarak duran metaller paslanma riski ile kar karyadr. Kaput, bagaj, kap ileri, yryen aksam gibi yerlerde karnza kabilecek paslanma sorunu rutubet, toz, toprak gibi etkenlerle ba gstermektedir. retici firmalar genellikle evre kirlilikleri, amur, atmosferik atklar gibi sebeplerle oluan paslanmalar garanti kapsam dnda tutmaktadr. Paslanmaya kar yapabileceiniz ilk mdahele aracnz yeniyken ara bakm merkelerinin uygulad Pas nleme Sistemlerini aracnza uygulatmaktr.Aracn taban sacnn yaltm sk sk kontrol edilmelidir, yaltm kabarmsa paslanma tehlikesi ba gstermi demektir. AK NEDR? BAKIMI NASIL YAPILIR? Kimyasal anlamda enerji depolayan ve gerektiinde bu kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine eviren cihazlara Ak denir. Akler yap olarak birbirine benzerlik gstermelerinin yan sra bir grup elektro kimyasal hcreden olumaktadrlar. Bu hcrelerin her birinde bir pozitif, bir negatif elektrot ve bir ayra mevcuttur. Ak Dearj edilirken iki elektrotun iinde bulunan farkl materyaller arasnda elektro kimyasal bir deiim meydana gelir. ok basit anlamda, negatif elektrottaki madde oksijenle tepkimeye girerek elektronlarn serbest brakr, yani daha negatif bir konuma gelir. (Anot reaksiyonu). Ayn zamanda pozitif

15

elektrottaki madde azalr ve elektrot daha da pozitifleir (Katot reaksiyonu) Elektronlar pozitif ve negatif kutuplar birletiren bir d devre araclyla elektrotlar arasnda dolar. Elektronlar pozitif ve negatif elektrotlar arasnda hareket ederken farlar, mar motoru gibi bir d devreyi de faaliyete geirir. Enerjiyi depolamak iin farkl materyaller kullanlabilir ve akler genellikle o aknn yapsnda aktif olarak kullanlan nikel/kadmiyum nikel/demir lityum/demir gibi materyalle tanmlanrlar. Dier aklerse elektrotlarda bulunan dier tp materyallerle ve kullanlan elektrolit tipine gre adlandrlrlar. En yaygn olanlar kurun asit akleridir.Kullanlan aktif materyal, hcrelerin voltajn belirler ve hcrelerin says da aknn toplam voltajn belirler. Bir kurun asit aknn 2 V. civarnda nominal voltaj vardr. Bir ok araba aks bu tip 6 hcreden olumaktadr. Bu yzden 12 V. lik bir voltaja sahiptirler. Geleneksel ak akler elektrolit ile doldurulabilir.Bakm gerektirmeyen akler doldurulamaz Yeniden bileim akleri doldurma gerektirmez, nk akde bulunan hidrojen ve oksijen gazlar birleerek suya dnrler. Su seviyesi hi bir zaman plaka seviyesinin altna dmemelidir. Yaz aylarnda su daha sk azalacandan kontrolleri sklatrmakta fayda vardr. Ak ksa devreden korunmal, zerlerinde metal bir ey unutulmamal. Ani scaklk, souk ve ate tehlikelidir. Patlama olabilir. Sarsntlardan etkilenmemeli, sabitlenme yaplmal. Ak gzlerindeki tapalarn havalandrma delikleri ak olmal. Kutup balar, oksitten korunmalar iin gres veya vazelin ile kaplanmaldr. Ya ve yaktn bulamamasna dikkat edilmeli. Ak balanrken nce pozitif (+), sonra negatif (-) ucu taklr. Skerken ise bu ilemin tersi yaplmaldr. Su ilave edilirken ak zerinde bulunan seviyelere dikkat ediniz. Dolu (asidi veya suyu olan) aky arjsz brakmamaya zen gsteriniz. arj olurken kard gazlar insan sal iin tehlikelidir. Ambalajnda kullanma hazr halde bir ak satn aldnzda aknn uzunca bir zamandan beri yattn dnp aknzn amperinin en fazla % 10uyla arj etmeniz faydal olacaktr. Eer asidi konmam bir ak satn almsanz, ak yeni yani sfrsa ilk defaya mahsus sadece zgl arl 1.285 olan saf slfrik asit konur. Plakalarn zerini 10-15 mm geinceye kadar asit doldurulduktan sonra ak en az iki saat dinlendirilir, bu sre aknzn mrn arttracaktr. Bu ilemden sonra bir ka gnde bir ak gzleri alarak su (elektrolit) seviyesi kontrol edilmeli seviye dmse sadece saf su ilave edilmelidir. artk bundan sonra asit konmaz. Souk havalarda aklere neler olduu konusunda bir ok yanl kan mevcuttur. nsanlar genellikle akler dk slarda, souk havalarda kapasitelerini kaybetmezler diye dnrler. Ama bu genellikle yanltr, kaybederler. Hem de enerji salama yetenekleri azalr. Derece dtke akdeki kimyasal reaksiyon yavalar. -10C den sonra her derece s dnde kimyasal reaksiyon sresi ikiye katlanr. Bu yan souk havadaki zelliiyle kyaslanabilir. Derece dtke ya akkanln gittike yitirir. Kimyasal terminolojide kurun plakalarn iinde durduu asit , kurun plakalara doru kurun slfat olmak iin iindeki slfiri harekete geirir ve bu hareket tekrarlanr, ite belirtilen bu hareket souk havalarda olduka yavalar. Souk havada rezistans ykseldiinden, akden alnan akmn voltaj der. Aknn gc s ile temas halinde olduu zaman azalr (akler fonksiyonlarn en iyi + 10C ile +30C arasnda gsterirler) Aknn gcnde ar sdan dolay meydana gelen azalma, aky souk havada kullanmadan anlalmaz. Bunun sebebi aknn yksek sda kullanldnda ortaya kan anmadr.

16

SORUN, kimyasal reaksiyonun yksek derecelerde daha hzlanmasdr. Ak daha abuk enerji retir, bu da elektrotlardaki anmann artmas demektir. Buna ilaveten gaz oran ykselir. Su buharlar ve anmay daha da hzlandran asit daha ok younlar. Is sorunu, sadece aracn scak iklimde kullanlmasnda ortaya kmaz. Eer ak bir s kaynann yanna veya scak bir blme konulursa aknn mr belirgin bir ekilde ksalr. Bu sebepten tr, ak scak bir ortamda kullanlaca zaman sdan korumak iin levhalar kullanlr.Bir kurun asit aks dardan bir g kaynayla arj edildiinde dearj sresi olutuu gibi, elektrotlar zt yne giderler. Bunun olumas iin d g kaynann akden daha ok enerji retmesi gerekmektedir. Her kurun asit nitesi takriben 2V retir. Bu da arjn amacna gre 10V luk bir araba aks iin her niteye 2.2-2.4 V ya da toplam 13.2-14.4 V verilmesi anlamna gelir. Bir mar aks genellikle aracn kendi jeneratr tarafnda arj edilir. Fakat hepimizin de bildii gibi ak herhangi bir nedenle boalm olabilir. Yani bir aknn doldurma cihazna ihtiya duyduu an gelmitir.Aky arj etmek iin gvenilir bir arj cihaz gereklidir ve bu cihaz mutlaka voltaj reglator olmaldr. Bizim genelde uyguladmzn tersine arj sreci olduka karmaktr. Bununla birlikte biz sadece aky arj ederken kabilecek pratik sorunlarla ilgileniyoruz. Gvenlik asndan kimse piyasada bulunan basit destekleme arj cihazlarn kullanmamaktadr. Ar ykleme aknn belirtilen noktann zerinde arj edilmesi ile ortaya kan yaygn bir hatadr. Geleneksel aklerde ar ykleme hidrojen ve oksijenin birikmesine ve uup gitmesine sebep olur. Bu gazlar patlayc oksi-hidrojen karm halini alrlar. Bu yzden bu ilem daima iyi havalandrlm yerlerde yaplmaldr. Akde gaz oluurken, dereceyi dren ve younluu arttran elektrolitten su buharlar. Akta kalan elektrotlar hasar vermeye meyillidir. Ar yklemede meydana gelen su kaybn tamamlamak iin aklere artlm su konulur. Ar yklemeden meydana gelen bu etki genellikle gzle grlmez ve aknn mrnn ksalmas ile sonulanr. Aracnzn su tahliye delik ve kanallarnn ak olmasna dikkat etmeniz, Aracnzn alt ksmn periyodik biimde ykatmanz, Aracnz ykadktan sonra Kap altlar, amurluk ileri, amurluk kenarlar, bagaj oluklar, motor blm, marpiye profillerinin ileri, tayc sistem profil ileri ile kap direkleri gibi hassas blmleri iyice temizlendiinden ve kuruduundan emin olmanz, Aracnzn kaportasnda paslanmaya yol aabilecek kk vuruklar, izikleri d etkenlere kar korumasz hale getirecek pasta cila yerine rtulayarak gidermeniz, Aracnz fra yerine sngerle ykamanz ve olumas muhtemel ince izikleri engellemeniz, aracnzn paslanmasn engelleyecek nlemlerdir. KAVRAMA-DEBRYAJ Kavramadaki karma zellikle yokularda araca gaz verilirken hzlanamama, ekite zayflk yada ilk hareket srasnda duran arac yerinden glkle kaldrma eklinde kendisini gsterebilir. Debriyaj eitli sebeplerden karabilir. Pedal ayarnn yanl yaplmas, bask bilyesinin ayrma parmaklar ile temasta kalmasna yol aar ve debriyaj pedal tam brakld halde dahi kavrama ksmen zlm olarak kalacandan karma yapar. nk bask yaylarnn bir ksm kuvvetleri alnm yani; bask kuvveti azalmtr. ubuklarn balantlarndaki tutukluklar,geri getirme yaylarnn krk oluu pedaln geri gelmesine ksmen engel olabilir ve bu nedenle kavrama tam

17

kavrama konumunu kazanamaz. Bu durumda ayarlarn yeniden ve doru olarak yaplmas gerekir. Balatal disk anm, bask yaylar ile diyafram yaylar zayflam,balata yalanm veya ayrma parmaklar yanl ayarlanm ise debriyaj karr. Bu gibi hallerde disk veya bask dzeninin komple deitirilmesi gerekir. Kavrama ani tutuyor ve ses yapyor nce ubuk balantlar kontrol edilmeli tutukluk yapp yapmad anlalmaldr.T utukluk yapma durumunda ubuklar ani boalarak kavramann ani kavramasna ve aracn sramasna sebebiyet verebilir. Motor balantlarnn krk olmas da ayn sonucu dourur. Kavrama balatasnn greslenmesi, balata yzeylerinin cam gibi parlamas veya balatann bulunduu sac yastklar zerinde gevemi olmas ani tutmaya ve sese yol aar. Bu durumda diskin deitirilmesi gerekir. Balatann bulunduu mil zerinde tutukluk yapmasda ayn sonucu dourur; milin frezeleri temizlenerek yalanmal ve tutukluklar giderilmelidir. Motorun indirilip bindirilmesinden sonra ses yapyorsa kavrama muhafazasnn ekseni kaktr veya balantlar arpk olabilir. Sebep ne olursa olsun eksen kaklklar giderilmelidir. Ayrma durumunda disk dnmeye devam ediyor veya tutukluk yapyor Bu arza kavrama tutmaya devam ederken balatal disk pedal basld halde volandan veya bask plakasndan tam ayrlmyor demektir. Bu nedenle balatal disk volan ile bask plakasna srtnmeye devam eder. Bu gibi hallerde vitesin sessiz deitirilemediinden,dili seslerinden ikayet edilir. Byle bir ikayet srasnda ilk kontrol edilecek ksm pedal ubuk ayardr. Pedal boluu fazla ise pedaln tam sonuna kadar baslmas halinde bile tam zlme salanamaz. Eer pedaln ubuk ayar arzay gideremezse kavramann i yapsna bakmak gerekir. Kavramann i arzalar balatal diskin bask plakasnn arpklndan veya balatadaki geveklikten ileri gelir. Balata gevemesinin balca nedeni debriyajn kt kullanlmasdr.

DKKAT zellikle gen srcler kalk srasnda tekerleklere patinaj yaptrma heveslerine kaplrlar. Bu heveslerin debriyaj balatasn syracan unutmamak gerekir. Patinajl ani kalklar en azndan debriyajn ve lastiklerin mrn azaltrlar. Ayrma parmaklarnn ayar da bozuk olabilir ve kavramann tam ayrmasna engel olabilir. Ayrca balatal diskin gbei debriyaj mili zerinde tutukluk yapabilir.Mil frezelerinin temizlenip yalanmas arzay giderir. Ancak frezeler syrm ve deforme olmusa mili deitirmek gerekir. Motor balant kulann kopmas,debriyaj pedalna baslrken motorun bulunduu yerden hareketine,yer deitirmesine;kaymasna yol at iin de kavrama tutukluuna sebebiyet verebilir. Balant kula yeniletirilmek suretiyle arza giderilebilir.

18

 Kavrama kavram durumda iken ses yapyor Sebebi tespit etmek iin sesin kavramann kavram konumda m yoksa ayrm durumda m geldiine dikkat etmek gerekir. Pedala baslrken mi yoksa pedal brakld zaman m sesin geldiini saptamak zorunludur. rnein pedala basld zaman ses kesiliyorsa sesler transmisyondan geliyor demektir. Ayrca volann gbeinde bulunan ve prizdirekt milinin n ucuna yataklk eden burcun anm olmas,yada yasz kalmas,kurumu olmas da sese yol aabilir. Bu tr sesler daha ok yatak sesleridir ve phesiz vites kutusundaki yataklardan gelir. Debriyaj pedalnn altrlmas srasnda yani pedala basld ve pedal brakld sralarda ses geliyorsa balantlar kurumu kirlenmitir. Sesler tamamen mekanizmann mekanii srtnmelerinden kaynaklanr. Temizlenip yalanmaldrlar. Kavramann kavram konumunda sesler gelirse balatal diskin frezeli gbeindeki milin frezeleri zerinde geveklik yapmasndan kaynaklanr. Balatal diskin damper yaylar zayflar veya krlm olurlarsa ses yapmalar mmkndr.Bu durumda balatal diskin deitirilmesi gerekir. Motor ile transmisyon eksenleri arasndaki kaklk balatal diskin prizdirekt mili zerinde ileri geri hareket etmesine neden olur. Eksenlerdeki kaklklar dzeltilerek giderilmelidir. Debriyaj ayrd zaman duyulan sesler bask bilyasnn anmasndan, yasz kalmasndan,tutukluk yapmasndan ileri gelebilir. Bu durumda bulunan bask bilyas debriyaj pedalna basld zaman almaya balarken tiz srtnme sesleri kartr; buna tme denir. Bask bilyasnn tmesi halinde ya deitirilmeli yada yalanmaldr.Kavrama ayrma parmaklar dzgn ayrmazlarsa pedala baslnca balatal diskin gbeine srtnebilirler. Parmaklar yeniden ve istenilen deerde ayarlanmaldr.Volan gbeinde bulunan prizdirekt klavuz yata anm yada yasz kalmsa ara viteste ve debriyaj ayrrken ve hatta ara dururken yksek perdeden inleme sesi yapar. Bu artlar altnda prizdirekt mili (klavuz yatak zerinde yataklanmtr) durmutur ve fakat yatak ve krank mili dnmektedir.Sesin kesilmesi iin yatak yalanmal yada deitirilmelidir. Diyafram tipi kavramada zayflam bulunan geri getirme yaylar kavrama ayrrken ve motor rlantide alrken trt eklinde ses yapar. Kavramay skmeden yaylar deitirerek sesi gideririz. BUJ BAKIMI VE TEMZL Ateleme enerjisini yanma odasna tayarak elektrotlarn arasnda oluan elektrik atlamas ile skm hava yakt karmn ateleyen Bujilerin maksimum aralarn 10 bin kilometre bakmnda temizlenmesi, kullanm artlarna gre 15 bin 30 bin kilometre aras deitirilmesi gerekmektedir. Bujilerin mrn etkileyen unsurlar kt yakt ve motor sistemi ayarlar olabilir. Genellikle aralarn yapt teklemeler, art gsteren yakt sarfiyat, ge hzlanma bujiden kaynaklanan sorunlar olabildiinden bujilerin bakm ve temizlii nemlidir.

19

Bujinizin bakma veya temizlie ihtiyac olduunu nasl anlarsnz; Bujilerde ki trnak aral kontrol edilmeli, ayar bozuksa fabrika verilerine gre ayarlanmaldr, Bujiler skldnde ya birikintisi varsa yanma odasna fazla yakt giriyor demektir, Bujinin izolatr ucu, elektrotlar ve gvdesinde kurum varsa karbratr veya enjeksiyon ayarnda bozukluk var demektir, Buji elektrotlar kaynamsa ve zerinde yabanc maddeler toplanmsa, zamansz ateleme sonucunda ar ykleme olmu demektir, Bujiler alnan darbe sonucu hasar grmse, Buji deiimi veya temizlii srasnda dikkat edilecek hususlar; Buji skldnde silindirlere yabanc madde, toz, pislik gitesini nlemek iin biraz gevetilip etrafnn temizlenmesi, Buji ok sk taklm ise dililere gelecek ekilde yalanmas ve silindir kafasna zarar vermeden bujilerin sklmesi, Bujileri takarken bujinin ve motorun birbirine temas eden yzeylerinin temizlii, Gevek taklan bujiler silindir kompresyon basnlarn drdklerinden motorun ekiini drr ve yakt sarfiyatn arttrr, Bujilerin nce elle sonra yeni bujiler iin 90 derece eski bujiler iin 30 dereceyle anahtarla sklmas gerekmektedir. Konik yzeyli bujilerde anahtarla skma derecesi 15dir. Buji kablolarn temizlik esnasnda kontrol ediniz, Buji kablolarnda atlak, yanma, srtnmeden dolay anma ve zerinde ya olmamasna zen gsteriniz, Buji kablolarnnn birbirine temas etmemesine ve gereinden uzun olmamasna dikkat ediniz, Aracnzn orjinal buji markasn kullanmaya devam etmeye zen gsteriniz. ARA NASIL YIKANMALIDIR? Ara temizlii denilince aklmza ilk gelen olay aracn ykanmasdr.Tepeden trnaa ykanan bir ara temizliin en byk parasdr evet ama acaba aracmz dzgn ykyormuyuz? ncelikle ara ykanmas iin geerli baz maddeleri size bir kez daha hatrlatarak konumuza balayalm; Aracnz gne nda ykamaynz, Aracnz ykamak iin sabah erken saatleri yada leden sonra serin olmasn bekleyin, Aracnz ykarken sabun olarak bulak deterjan kullanmaktan saknn, Aracnz lk su ile ykayn, Aracnz ykarken yumuak bir bez kullann, Arac sk sk suyla slatn, Aracn tamamn bir seferde ykamaktan, fralamaktan saknn. Aracn st, n, arkas ve yanlar olarak ayrdnz blgeleri srasyla ykayn, Aracnzn cilasn ihmal etmeyin, Oto ampuan ve bakm rnlerinin ska kullanld Amerikada ara sahiplerinin yaklak %3 aralarn ykarken kullandklar sert kimyasal maddeler sahip bulak deterjan gibi otomotiv ykamak iin gelitirilmemi sabunlarla aralarna zarar vermekte.

20

Aralarn ylda 2 sefer cilalanmas aracn d yzey korumas iin tavsiye edilirken srclerin % 48 i bu tavsiyeye uymamakta. Gelelim aracmz nasl ykayacamza; ncelikli olarak arac ykamadan evvel tekerlek ve jantlar ykamaya, amurlarn aktmaya dikkat etmeliyiz. Bu ekilde aracmzn gvdesini ve boyasn tekerlek ve jantlardan kabilecek amur gibi zarara sebebyet verebilecek maddelerden saknm oluruz. Beyaz erite veya zerinde beyaz yazya sahip olmayan lastiklerimizi sert bir fra ile temizleyebiliriz. Jantmzn tipine gre yumuak veya sert bir frayla jantlarmz temizledikten sonra gvdeyi ykamaya balayabiliriz. Aracnz iin oto ampuan kullanabileceiniz gibi boyay koruyan zel katklardanda kullanabilirsiniz. Aracn tepesinden ykamaya baladnzda size tavsiye edilen ykama biimi ykadnz alann iini bir seferde bitirmek, yani hem sabunlamay hem durulamay pe pee yapmak. Tepeyi ykadktan sonra aracn ykayacanz blmleri n, yanlar ve arka olmal, en az ayda 1 sefer kap ilerini temizlemelisiniz. Durulama esnasnda suyu yukardan aracn tm yzeyine dalacak ekilde durulanacak alana tatbik etmelisiniz. Aracnz duruladktan ve yumuak bir bezle kuruladktan sonra dilerseniz aracnza cila yapabilirsiniz. Cila iin dikkat etmeniz gereken en byk husus aracn yzeyindeki yabanc maddelerden aracnz kurtarmanz. Bunun iin gelimi bir ara temizlik rn kullanabilirsiniz. Cilay nasl kullanmanz gerektii cilann zerindeki kutuda aklanmtr, bu uyarlar dikkate alarak aracnzn cilasn yapabilirsiniz. Cila yaparken dikkat edeceiniz hususlardan en nemlileri gne nlarndan aracnz saknmanz ve aracnzn temiz olduundan emin olmanzdr. ARACINIZIN NTELERNDE YER ALAN SIVILAR NE E YARAR? NE KADAR ZAMANDA BR DETRLMELDR? Aralarn alma unsurlarnda nemli grevleri olan ya, antifriz, gaz, asit ve su gibi ara bnyesinde bulunan svlar kaputun altnda kendilerine ait haznelere sahipler. Eksildii zaman tamamlanan yada bakm yaplan bu svlarn bakm zaman aralklar deikenlik gstermektedir. Ara ve srcs iin hayati nem arz eden bu svlarn kullanma klavuzu yada talimatnamesine gre belirtilen bakmlarnn yaplmas gerekmektedir. Bahsi geen klavuzda depolarn litre hacimlerinden hangi svnn doldurulmas gerektiine, svlarn kalitesinden ilevine pek ok bilgi sunulmaktadr. Aracmzn nitelerinde yer alan belli bal svlar: Motor ya Motor ya, motorun tm hareketli aksam zerinde film eklinde ince bir tabaka oluturarak srtnme ve anmay azaltr, bu da tekerleklere daha fazla g aktarld anlamna gelir. Motor ya ierdii deterjanlar vastas ile motoru temizlemeye yardmc olur, pasa kar korur ve ayn zamanda silindirlerin evresindeki ar scan bir blmn kartere indirmeye yardmc olur. Yan kullanma klavuzuna gre bakm yaplr.

21

anzman ya 40.000 ile 60.000 kilometrede yada 2 ylda bir deitirilmesi nerilen anzman yann tavsiye edilen bakm / deiim oranlar aralarn el kitabnda mevcuttur. Direksiyon hidrolii Hidrolik direksiyon sistemlerinde kullanlan hidrolik ya ounlukla sorun karmayan svlarn bandan gelir. Her ne kadar sznt olasl dk olsada periyodik bakmlarda servis tarafndan kontrol edilmeli ve eksikse tamamlanmaldr. Fren Hidrolii zellikle havann uzun sreli scak olduu yerlerde eskiyen hidrolik ya kaynama yapabileceinden ortalama 1.5 ylda bir kez deitirilmesi gerekmektedir. Sznt bile olmasa zamanla fren pistonlar ile balatalarn skmas sonucu oluturduu bolua dolduundan kendi kendine azalr. Klima gaz Uzman ve bilgili kiiler haricinde almamas gereken ve motor kaput kilidinin arka ksmnda bulunan alminyum borular zerindeki kapaklardan dolumu yaplan klima gaz kesinlikle yetkili servis tarafndan ve uzman kiilerce doldurulmaldr. Ylda 1 kere kontrol gereken klima gaznn 2 ylda 1 deitirilmesi ngrlmektedir. Antifriz Radyatrn paslanmas ve souk havalarda suyun donmasn engellemek iin radyatr suyuna ilave edilen antifriz ylda 1 sefer kontrol edilmeli ve gerekiyorsa deitirilmelidir. Cam Suyu Deterjan katkl suyun konmas camlarn temizlii asndan daha olumlu olduundan saf su yerine katkl su kullanlmas tavsiye edilen Cam Suyu bittike eklenerek doldurulmaldr. POLEN FLTRES BAKIMI Yaz bitti, ara ii havalandrma filtrelerinizi temizledinizmi? Scak yaz aylarnn yerini yava yava serin sonbahara brakmaya balad u gnlerde yazn aracnzn havalandrma sistemini etkilemi polen, spor, toz, toprak ve sanayi duman gibi sistemin almasn aksatacak pislik ve tortulardan kurtularak ara kabininin stma, soutma, havalandrma sisteminin bakmn yapabilirsiniz. Ara kabini hava kanallarnn filtresini sk sk temizlemeli ve belli aralklarla deitirmelisiniz. Polen alerjisi gibi alerjileri olan kiiler ile ara iinde sirkle eden havann temizlii asndan bu filtrenin temizlii nem arz etmektedir. Aracnz 2000 model veya daha yeni ise aracnz byk ihtimalle kabin hava filtresi ile donatlmtr, srclerin pek ou kabin hava filtresinin varlndan veya aralarnda olup olmadndan bile bihaber olduundan bakm aksatlan bu filtre ile tam temizlenemeyen havay ara iinde solumak durumunda kalabilirler. Aracnzn donanmnda kabin hava filtresi olup olmadn aracnzn el kitabndan renebilirsiniz. Temizlenmeyen filtreler ara iersinde kokuya yol aabilecei gibi oluabilecek tkanklarla aracn stma/soutma sistemine zarar verebilir.

22

OTOMATK ANZIMAN BAKIMI Otomatik anzman Nedir, Nasl alr, Bakm Nasl Yaplr? Tork konvektr, debriyaj, servo, hidrolik sistemi, solenoid, sbap ve vites kademeleri gibi unsurlar iinde barndran alminyum muhafazaya sahip anzman trdr. Otomatik anzmann en byk zelliklerinden biri retici firmalarn en uygun hzlanma ve tork devirlerini hesaba katarak ayarladklar vites deiim sreleri ile kullanc hatasndan oluabilecek sorunlarn en aza indirgenmesi ve aracn yakt ekonomisine katkda bulunmas salanr. Her ne kadar otomatik vitesler manual viteslere gre aralarn performansn olumsuz ynde etkiliyor olarak bilinsede gelitirilen yeni teknolojilere sahip aralarn sahip olduu otomatik vites seenekler her geen gn performans asndanda daha iyiyi srcsne sunmaya balamtr. Manuel anzmanlar motordaki gc tekerleklere tarken debriyaja ihtiya duyarken otomatik anzman bu ii tork dnm yapan ya ierikli bir sistem araclyla halledilir. Yar otomatik anzmanl aralarda ise vites deiimi debriyaj olmadan manuel olarak yaplabilmektedir, bu aralarda ise kavrama elektronik veya vakum sistemi ile kontrol edilmektedir. Otomobilinizin her paras gibi Otomatik anzmanda bakma gereksinim duyar. Aracn ve anzmann tipine gre yaplmas gereken bakm sreleri aracn el kitabnda bulunabilir. Genel olarak uygulanan bakm her 40.000 kilometrede yada 2 ylda bir anzman yann ve filtresinin deitirilmesidir. zellikle rmork bal, hzl duru kalk yapan, da bayr inip kan srcler anzman yann kontroln aksatmamaldrlar. anzman ya deiimi aslnda kendinizin bile yapabilecei, ok fazla teknik bilgi ve ustalk gerektirmeyen bir ilemdir, eer aracnzla ilgilenmeyi seviyorsanz ya deiimi srasnda elenebileceinizi bile sylemek mmkn. Bunun iin yapmanz gereken aracnzn bakmn yapan servisde ki ustadan bu iin nasl yapldn uygulamal olarak grmeniz. KLMA BAKIMI Klima sisteminin sorunsuz almasnn yolu, bakmlarnn zamannda yaplmasndan geiyor. Sistemdeki gaz kaaklarnn zamannda farkedilmesiyse klimann mrn uzatyor ve onarm maliyetlerini dryor. Soutma gaz en az 6 ayda bir kontrol edilmeli, klima bakm ve kontrolu yetkili serviste yaptrlmal, gaz yenilenmesinde ncesinde kullanlan gaz kullanlmaya devam edilmeli, uyumsuz gaz kullanlmamal. Klimann randmanl olmas iin k dahil ayda 1 en az 10-15 dk klima altrlmaldr nk k mevsimi boyunca unutulan klima, yaz geldiinde srclerin otomobilde en ok ihtiya duyduu donanmlarn banda gelir. Ancak k boyunca ihmal edilmi, bakm yaplmam klima sistemi, srekli kullanlmaya baladnda sorun kartabilir. Klimadan gelen havann src ve yolculara dorudan temas etmemesi iin flemelerin camlara ve tabana verilmesine dikkat etmenin yan sra otomobilin motoru altrlmadan ve motor stlmadan kesinlikle klima almamasna, snm havann hzla dar kabilmesi iin camlarn bir sre ak tutulmasna, kalorifer dmesinin souk konumunda olmasna, motor altktan sonra klimann nce dk devirde, daha sonra istendii takdirde yksek devirde altrlmasna dikkat edilmelidir.

23

Klima sisteminin salkl alabilmesi iin ylda kez kontrol edilmesi neriliyor. Klima radyatrnn ta, arpma gibi darbelerden etkiIenip iindeki gazn boalmas ska karlalan arzalar olarak dikkat ekiyor. Uzun sre gazsz kalan ya da eksik gazla alan klima grevini yeterince yapmad gibi, hasarn daha da bymesine ve onarm maliyetlerinin ykselmesine yol ayor. K aylarnda uzun sre altrlmayan klima sisteminde gaz oturmas ya da gaz szmas da sk karlalan sorunlar arasnda gsteriliyor. Hi almayan klimaIarda sorun byk lde elektrik arzasndan kaynaklanrken, alt halde yeterince soutamayan klimalarda bunun nedeni ounlukla evaparatrde toz birikmesinden kaynaklanyor.lkemiz yol koullar genelde tozlu olduundan, varsa polen filtresinin zamannda deiitirilmemesi, klima sisteminin iindeki soutmann gerekletii evaparatrde toz birikmesine neden oluyor. Souyan hava, biriken tozun tkad klima borularndan rahat geemediinden, yeterince souma gereklemiyor. Klima sisteminde soutmamn olutuu nemli bir blge olan evaparatre toz zerreciklerinin szmas, zamanla bakterilerin olumasna da neden oluyor. Biriken bakteriler, bnyesi alerjiye kar hassas olan srcleri rahatsz ediyor. Evaparatrde biriken bakterileri yok etmek zere, bu i iin gelitirilmi antibakteriyel sprey kullanlmas neriliyor. Klima dezenfektasyon spreyi; imIenme, bakteri, mantar ve kf nledii gibi mikro organizmalarn yol aabilecei sorunlar da zyor. Klimalarda RI2 ve R 134a olmak zere iki tip gaz kullanlyor. Ozon tabakasna zarar veren R 12 gaznn 1995 ylndan bu yana Avrupada satlan otomobillerde kullanlmas yasaklanm durumda.Bunun yerine, ozon tabakasna zararsz R 134a klima gaz kulIanlyor. Eski model otomobil klimalarnda, kompresrde byk arzaya yol atndan yeni tip gazn kullanlmas mmkn deil. Ozon tabakasna zarar vermeyen gazn kullanlabilmesi iin, klima kompresrnn deitirilmesi gerekiyor. Ancak yksek maliyeti yznden bu ilem fazla tercih edilmiyor. Otomobilde hangi tip klima gaznn kullanlacaysa, klima kompresrnn zerinde belirtiliyor.Klima kompresrnde kullanlan yan da klima gaznn niteliine uygun olmas gerekiyor. Yanl ya seimi de kompresrde arzalara neden olabiliyor. LASTNZN MRN ARTTIRIN! Hava Basnc Uygun olmayan hava basnc ileride tamiri mmkn olmayacak hasarlarn yansra, lastiin dzensiz ve erken anmasna sebep olur. Hava basnc lastik soukken llmeli ve mutlaka ara reticilerinin belirledii hava basnc deerlerine uyulmaldr. Rot Ayar Aracnzn mekanik ve sspansiyon sistemlerindeki aksaklklar nedeni ile direksiyon ve ara yn ayn olmayabilir. n dzen bozukluu sadece lastiklerinizde ekonomik kayba neden olmakla kalmaz ayn zamanda aracnzn sspansiyon ve dner aksamna da zarar vererek zaman ierisinde yksek mekanik tamir ve bakm masraflarna yol aar. Balans Ayar Jant ve lastiinizin uygun olarak elenmemesi hzl sr esnasnda zplama, vuruntu, salg, yalpa gibi konforsuzluklar hissetmenize neden olacaktr. Rotasyon (Yer Deitirme) Lastiklerinizin, arata takl olduklar her deiik pozisyonda deiik anma hareketlerine maruz kaldklardan, periyodik olarak yerlerinin deitirilmesi mrlerini artracaktr.

24

Di derinlii Srt blgesi lastiinizin yola basan ksmdr. Lastik eskidike eki azalr. Zamanla lastiiniz zerindeki desen anarak kullanlmaz seviyeye gelir. Di derinlii 1.6mm nin altna inmi lastikleri kullanmak, can ve mal emniyeti bakmndan tehlikeli oldugu gibi, bir ok lkede kanunen de yasaktr. Yk Miktar ve Ykleme Biimi Ara reticisinin belirledii, ara tama kapasitesi (istiab haddi) zerinde yklemeler; lastiin abuk snmasna ; yanak,omuz ve topuk blgelerinde arza vermesine ve hzl anmasna sebep olur. Dengesiz yklemeler de lastik mr zerinde olumsuz etki yapar. Fren Ayar Fren sistemlerinizi ara reticisinin tavsiye ettii aralklarla kontrol ettiriniz. Ayarsz frenler,lastiklerde dzensiz ve hzl anmalarna neden olur. Ani ve sert frenlemelerde kuvvet dalm lastie gre farkl olacandan, blok tipi anma olmas ihtimali artar. Ara Kullanm artlarna Uygun Lastik Seimi Ara el kitabnda belirtilen ebat ve kat muadilindeki lastikler kullanlmaldr. Ara Hz Ara kullanm hz arttka lastiin scakln ykselmesi sebebiyle srt kauuu normale gre daha ok anma gsterir. Lastik Elemeleri Aracn tm lastiklerinin ayn ebat ve yapda olmas gerekir. Ayn aks zerinde farkl yap, desen ve anmada lastik taklmas halinde ara performans olumsuz etkilendii gibi lastik dzensiz ve hzl anr. Yol ve klim artlar Dzgn olmayan yol yzeylerinde ve scak yaz aylarnda lastik normale gre daha ok anma gsterir. Lastik Performans ve mrleri Bu faktrlere ilave olarak ara kullancsnn sr ve fren kullanm alkanlklar ile aracn bakm seviyesi gibi dier faktrlere de bal olarak deiiklikler gsterebilir. Ksa Ksa Bozuk sathlarda yksek hz yapmayn, Uzun yola karken ve ara yklyken hava basncn 2 PSI artrn, Stepne lastiinizin basncn da dzenli olarak kontrol edin, Kn di derinliinin 3 mm den az olmas ekii olumsuz etkiler, ivili k lastii kullanm zellikle buzlu ve karl zeminlerde stn eki ve tutunma salamakla birlikte; kuru zeminde tam tersi etki yapar, Aracnz uzun sre kullanmayacaksanz, aracnz takoza aln, Lastiinizi parlatmak iin petrol rnleri ieren deterjan veya cilalar kullanmayn. Su ve fra kullanlarak yaplacak temizlik lastikteki kimyasallarn koruyucu bir film tabakas oluturmasna yardmc olur, Ayn aks zerindeki lastiklerdeki farkl hava basnlar, aracn dk hava basnl lastik tarafna doru ekmesine neden olur, Lastiinizi kaldrm kenarlarna ve sivri yzeylere arpmaktan kann, Di derinlii 1.6 mm ye den lastikleri mutlaka deitirin, Karl ve buzlu yollarda lastiinizin hava basncn 2-3 psi artrn. Bu ekilde karda ve buzda daha iyi bir eki elde edersiniz,Kullanmadnz lastikleri iirilmi olarak depolamayn,

25

 Subap kapaklarn kapal tutun, K artlarnda lastiklerinizin durumu ne kadar iyi olursa olsun; ani hzlanma ve ani frenden kann, daima aracnz viteste srn, mevcut lastik izlerini takip edin, nnzdeki arala her zamankinden daha uzun mesafe brakp, nce vites kltp, sonra ksa aralklarla pompalayarak fren yapn, Lastiklerinizin havasn her zaman lastik souk iken tamamlayn, K lastikleri kullanmna karar verildiinde tm lastiklerin deitirilmesi tavsiye edilir. En azndan eker akstaki lastikler deitirilmelidir. Ara reticisi firma farkl bir neride bulunmad srece, arata kullanlan lastiklerin tm ayn ebatta olmaldr. OTOMOBLNZN BAKIMLARI Otomobilinizin tatil dn bakm Uzun yolcular sonrasnda aracnzn belli ba paralarnn bakm grmesi veya deitirilmesi gerekir.Bu tr bakmlar sr gvenlii asndan byk nem tarken aracnzn mr iinde ok nemlidir. Frenler: Otomobilde gvenli srn en nemli faktrlerinden biri olan fren bakmnda dikkat edilmesi gereken koullar unlardr.Hidrolik seviyesi depo azndan 1,5 santimetre aa seviyesi olarak baz alnmaldr. Eer bu seviye altnda bir grnm var ise depo azndan itibaren olan 1,5 santimetre aasna kadar hidrolik ilavesi yapnz. Ayrca Frenlerde yolculuk ncesine gre bir deiiklik hissediliyorsa kesinlikle servise gidilmesi gereklidir. Motor Ya : Tatile kmadan nce motor yan kontrol etmi olsanz bile, tatil sonras mutlaka aracnzla ilgili olarak motorunuzdaki ya kontrol etmenizde yarar var . bu nedenle ya eskimi yada deitirme zaman gelmi olabilir. Motor yan kontroln u ekilde yapabilirsiniz. Motoru alma ssna getirene kadar altrn yada 5 km bir yol kat ettikten sonra dz bir zemin de aracnz stop edin sonra 1-2 dakika bekleyin. lk olarak ya ubuunu karn ve iyice temizleyin. Ya ubuunu yerine tekrar takn ve kartn ya seviye ubuu zerinde yan olduu en st seviyeye dikkat edin ubuun en alt ve en st seviye ortasnda olmasna zen gsterin. Eer alt bir seviyede ise ya ilave edebilirsiniz. Hava Filtresi : Az benzinle ok kilometre yapmak iin hava filtresinin temiz olmas gerekmektedir. Hava filtresi lkemizin yollarnn tozlu ve amurlu olmasndan dolay uzun yolculuklar sonrasnda mutlaka temizlenmesi veya eskimise yenisiyle deitirilmesi gerekir. Hava filtresinin deitirilmesi zamana bal deildir. Buna gre hava filtresi haftada bir yada ayda bir yada yolun durumuna bal olarak 10000 kilometrede bir deitirilir. Ykama : Tatil sresince genellikle otomobillerin temizliklerine gerekli olan nem gsterilmez. Isnm Asfalttan kopan paralar mcrlar ve ndeki aratan gelen amurlar aracnzn kaportasna yapr. zellikle tabana yapan bu tip paralar aracnzn paslanmasn hzlandrr. Bu nedenden dolay aracnzn kapsaml bir temizlie ihtiyac olduu unutulmamaldr. Otomobilinizin uzun yol bakm Bu unsurlarn banda lastikleriniz kontrol etmeniz geliyor. Uzun yola kacanz iin yedek lastiinizide kontrol etmeniz yolda karlaabileceiniz aksiliklere kar hazr olmanzda etkili olur. Lastik kontrolnde dikkat edecekleriniz lastiinizin havas ve di derinlikleridir.

26

Aracnz yetkili servisine gtrerek Rot-Balans ayarlarn, frenlerini, motor yan, elektrik aksamn ve radyatrde bulunan antifiriz miktarn kontrol ettirin. Aracn silecek lastikleri kontrol ile silecek suyunun tamamlanmas alacanz nlemlerden bir dieri. Otomobilinize bahar bakm Otomobiller, baharla birlikte bakma ihtiya duyarlar. eitli firmalar tarafndan uygulanan temizlik ve bakm sistemleriyle, otomobilinizi hem bahara hazrlayabilir, hem de ilk gnk haline kavuturabilirsiniz. Yamuruyla, amuruyla, gneiyle, tozuyla, toprayla her mevsim sonrasnda otomobile batan aa bir makyaj yaptrmak gerekmektedir. Yaz ve K yaklarken otomobil sahiplerinin yapmas gereken ncelikli ilerden biri de otomobile bakm yaptrmaktr. Kn yamurda, amurda her trl kt hava koullarnda, Yazn, gne altnda ve toz, toprakta kullanlan otomobillerin bakma ihtiyac vardr.nat lekeleri kartabilirsiniz.K mevsiminde otomobilin altnda biriken tortu ve amurlar, otomobilin yzeyinde meydana gelen izikler, bir sre sonra otomobilde paslanmalara yol aar. Otomobillerin koltuklarnda, demelerinde ve dier yzeylerinde de zamanla lekeler oluur. Otomobilinizin i ve d yzeyinde oluan inat lekeleri karmak iin oto marketlerde satlan temizlik rnlerini kullanabilirsiniz.Sadece temizlikle yetinmeyip, otomobilinizi d etkenlere kar koruma altna almak istiyorsanz, otomobilinizi koruma sistemleriyle donatmanz gerekiyor. Otomobilin zerinde fabrika knda bulunan effaf koruyucu tabakann yok olmasyla birlikte, otomobilin boya yzeyi evre artlarna kar tamamen korumasz kalyor.Gne boyann en byk dman. Otomobilin yzeyinde zamanla donuk ve lekeli bir grnt oluuyor. Uzaktan bakldnda przsz gibi grnse de, yakndan incelendiinde boya yzeyindeki ukurlar ve tmseklerden oluan engebeli yzey grlyor. Gnein tehlikeli ultraviyole nlar da boya yzeyi iin ayr bir tehlike kayna oluturuyor. Ultraviyole nlar boya yzeyine yapan ve mercek grevini stlenen yabanc maddelerin yardmyla yzeyi yakyor ve bozulmasna yol ayor. Frayla yaplan ykama boyay iziyor. Otomobillerin yzeyi iin bir baka tehlikeyi ise bilinsizce yaplan temizlik ve bakm hizmetleri oluturuyor. Otomobilleri gzelletirmek iin uygulanan pasta - cila ilemi gerekte boya yzeyi iin olduka tehlikeli bir uygulama. Otomobilin d yzeyine uygulanan pasta ilemise, yzey zerinde dairesel izikler ve anmalar meydana geliyor. Piyasada bulunan ve amatr kullanma ynelik cilalar ise boya yzeyinin ok ksa bir sre parlamasn salyor. Bu da parlatma ileminin sk sk tekrarlanmasna yol ayor. Fra ve kova kullanarak yaplan oto ykama ise boya yzeyini iziyor. Otomobil frayla ykandnda yzey zerinde bulunan kirler, iziklerin iine yerleiyor.

Otomobilinizin yaz bakm Birka kk bakmla gvenli ve keyifli yolculuk yapmak mmkn. Motor ya: Otomobilin motor ya seviyesi ve yan durumu mutlaka kontrol edilmeli. Ya ubuundaki ya seviyesi, minimum ile maksimum izgisi arasnda bulunmal. Eer seviye minimum izgisinin altndaysa, motorun stndeki ya

27

kapandan, gerekli miktarda motor ya ilave edilmeli. Lastikler: Uzun yolda otomobil yksek hzlara kaca ve daha ykl olaca iin lastik basnlarnn fabrikann nerdii dzeye karlmas gerekir. Birok otomobilin src kapsnda ya da bagajda lastiklere hangi ykte ne kadar hava baslaca belirtilmitir. Eer aracnzda bu bilgiye ulaamyorsanz, normal basntan 2-4 psi fazla basn uygulayn. Fren sistemi: Fren hidroliinin seviyesi de minimum ile maksimum arasnda olmal. Eer seviye minimumu gsteriyorsa, ayn marka hidrolik svsyla takviye yaplmal. Ayrca balatalarn da kontrol edilmesinde fayda var. nk tatil yolculuklarnda otomobiller normaldan daha ykl olduu iin, frenlere daha ok yk biner. Kampanal sistemlerde arka balatalarn durumunu anlamak iin otomobilin el frenini ekip yoku aa brakabilirsiniz. Eer otomobil hareket ederse balatalarn deitirilmesi uygun olur. Hava filtresi: Hava filtreleri tozlu yollarda daha abuk kirlenir. Yola kmadan nce, hava filtrelerinin kontrol edilip kirliyse mutlaka deitirilmesi gerekir. Kirli hava filtresi motor performansn drmekle kalmaz, ayn zamanda yakt tketimini yzde 15 orannda artrr. Kaylar: Alternatr, motordan ald tahrikle altran V kaynn gerginlii kontrol edilmelidir. Kayn orta ksmna parmakla skca bastrldda V kay 1.5 santimden fazla ensiyorsa deitirilmesi gerekir. Aracnz tatile hazr, ya siz? Uzun tatil yolculuklarnda otomobil kullanmak daha fazla dikkat ister. Yolculuk ncesi yediklerinizin yal ve ar olmamasna dikkat edin. ay ve kahve ierdii uyarc maddeler nedeniyle tavsiye edilir. Bolca sv gdalar almak yararl olur. Otomobile bindiinizde, nce doru oturma ve sr pozisyonunu bulun, aksi taktirde srt ve boyun ars ekmeniz kalnmazdr. Bagaj yklerken ar ykleri arka koltua yakn, hafif ykleri de tampona yakn koyun. Bylece arlk merkezi otomobilin ortasna yaklar. Konvoydayken sollama yapmak iin acele etmeyin. Ara ykl olduu iin sollama mesafesi uzayacaktr. En azndan iki saatte bir mola verin. Her molada tuvalete gidin ve kan dolamn dzenleyecek egzersizler yapn. zellikle kol ve bacak kaslarnz altracak eklemlerinizi aacak hareketler yapn. Otomobilinizin k bakm V Kayna dikkat Yaz aylarnda genileyen V kay,zelliini kaybeder. Kay germeniz mmknse gererek kullann, aksi takdirde kay deitirmek gerekir. nk gevek kay arj etkiler, vantilatrn devir daimini yavalatr. Dolaysyla otomobilin salkl almasn etkiler. Antifrizi mutlaka ltrn Radyatr sistemindeki suyun donmamas iin antifiriz kullanlmaldr. Soutma sistemini korozyona kar korumak iin yaz-k kullanlmas gereken antifriz, kn soutma sisteminin donmasn nler.

28

Hava filtresine bakn K mevsimi nceden hava filtresini kontrol etmek,temizlemek veya kullanlmayacak durumdaysa deitirmek gerekir. Fskyeleri ayarlayn Cam temizlemeye yarayan fskiyeler sudaki kire nedeniyle zamanla tkanabilir. Fskyelerin ularn bir ine yardm ile aabilirsiniz. Silecekleri kontrol edin n cam sileceklerinin k ayarlarnn zorlu koullarnda iyi performans gstermesi iin anmsa deitirilmesi gerekir. Yazn bunaltc scaklarnda silecekler abuk anm olabilir.. Silecekleriniz anmsa,kendinizden kolayca deitirebilirsiniz. Bylece yamurlu ve karl havalarda grnz nemli lde artar. Lastiklerin d deliklerini kontrol edin Otomobilin yola tutunmasn salayan lastiklerin ideal di derinliinin 3 mm olmas gerekir. Eer kn karl yollarda kaymak istemiyorsanz, mutlaka lastiklerinizi kontrol ettirin. Elektrik sistemini gzden geirin Kn havadaki nem ortamnn artmasyla, buji kablolar ve distribtr kapandaki atlaktan nem girip otomobil almayabilir. Onun iin elektrik sistemini kontrol edin. Periyodik bakma ramen yaa sk sk bakn Periyodik bakmlarn dnda ka girmeden nce motor yann mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Uzun sre kullanlan ya,motoru koruma zelliini kaybeder. Silecek suyunu ihmal etmeyin Alkol iermeyen uygun bir cam silecek svs,cam ykama sistemini sfr dereceye kadar,donmaktan koruyabilir. Buzlu havalarda camnz temizlemek istiyorsanz dikkat. Kn rezistansa ihtiyacnz daha fazla Arka camdaki buharlamay nleyen rezistansn kontrol edilmesi, eer herhangi bir problem varsa onarlmas veya deitirilmesi gerekir. memek iin kalorifere baktrn K mevsimi ncesinde kalorifer ve klima bakmnn mutlaka yaplmas gerekir. Klimal otomobillerde polen filtresi deitirilir. Kalorifer hortumlar kontrol edilir. GNLK Sabah otomobilinize binmeden nce lastiklerin havasn kontrol edin. Otomobilinizi park ettiiniz yerde ya veya sv izlerinin olup olmadn kontrol edin. Kn; sileceklerinizin cama yapp yapmadn kontrol edin. Konta evirdikten sonra gstergede bulunan ikaz lambalarn kontrol edin. Yola kmadan nce klandrmalarnz kontrol edin. (farlar, sinyaller, fren lambalar vs.)

29

HAFTALIK Sv seviyelerini gzle kontrol edin. (radyatr genleme kab zerindeki max iareti, silecek svs) Motor yann seviyesini kontrol edin. Hidrolik ya seviyesini kontrol edin. Otomobilinizi aa altna park ettiyseniz, motor kaputunu, havalandrma mazgallarn kontrol edin , yaprak ve yabanc maddelerden arndrarak gerekirse su tahliye deliklerini temizleyin. Silecek lastiklerini slak bir bez ile temizleyin.

AYLIK Boya zerindeki izik veya ta yaralarn kontrol edin. Emniyet kemerlerinin nemli ve sabunlu bir bez aracl ile tozunu aln. Ykama esnasnda zellikle jantlar balata tozundan ve yabanc maddelerden arndrn. Otomobiliniz zerinde olabilecek sanayi artklar, ku pislii veya aalardan dklen reine tr yapkan vb. evre etkenlerinden temizleyin. Yaptnz km'ye gre lastiklerinizi detayl kontrol edin. Otomobilinizin i temizliini yapn, deri demeniz var ise kullanm kitabnda belirtildii gibi temizliini yapn. Otomobilinizi ykamadan ykamaya aksn ve kap yalarn kontrol edin.

30