Tr. J. of Engineering and Environmental Science 22 (1998) , 489 495.

c TUBITAK

Turu Salamura Sanayii Atksularnn Aktif Camur Unitesinde s Biyolojik Artm

ALI R. DINCER, Fikret KARGI Dokuz Eyll Universitesi, Cevre Mhendislii Blm u u g ou u Bornova, Izmir-TURKIYE

Geli Tarihi 10.07.1997 s

Ozet Turu salamura sanayii atksular yaklak % 3-5 tuz ierdiklerinden bu tr atksularn biyolojik artm s s c u organizmalarn plazmolize urayarak paralanmalar ve aktivitelerini yitirmeleri nedeniyle duk verimlerle g c us gerekleir. Salamura suyu gibi tuz ierii yksek olan atksularn artmnda tuz tolere edebilen organizc s c g u malarn (Halobacter halobium gibi) kullanlmas artma verimi ve hzn arttrmaktadr. Bu calmada yksek oranda KOI ve tuz ieren salamura endstrisi atksularnn biyolojik artlabilirlii s u c u g incelendi. Biyolojik artma tek ve iki basamakl aktif amur unitelerinde gerekletirildi ve Halobacter ilaveli c c s aktif amur kltr kullanld. c u uu Tek kademeli aktif amur unitesinde amur yann on gn ve hidrolik alkonma s resinin 30 saat olduu c c s u u g durumda % 97ye varan KOI giderim verimleri elde edildi. Iki kademeli aktif amur unitesinde her basamakc taki hidrolik alkonma s releri 20 saat olmak uzere, T H = 40 saat ve amur ya, c = 10 gn iken KOI u c s u giderimi yaklak % 95 verimle gerekleti. s c s Tek kademeli sistemde elde edilen deneysel veriler kullanlarak sistemin kinetik sabitleri saptand. Anahtar Szc kler: Turu salamura atksuyu, Biyolojik artma, Halolik organizma o u s

Biological Treatment of Pickling Industry Wastewater in an Activated Sludge Unit

Abstract Biological treatment of pickling industry wastewaters usually result in low COD removal eciencies because of plasmolysis of cells due to high salt content (%3-5) of the wastewater. Utilization of salt tolerant, halophilic organisms ( e.g, Halobacter halobium) along with activated sludge culture usually results in better treatment performances. Biological treatability of high strength, saline wastewater of pickling industry was investigated in this study. Biological treatment studies were realized in single and two stage activated sludge systems. Halobacter added activated sludge culture was used throughout the studies. In the single stage activated sludge process, when sludge age was ten days and the hydraulic residence time was 30h, nearly 97% COD removal eciencies were obtained. In the two stage activated sludge process, nearly 95% COD removal eciency was obtained when hydraulic residence times were H =20 h in each stage and sludge ages were C =10 d. Kinetic parameters of the system were determined by using the experimental data obtained with single stage activated sludge process. Key Words: Pickling industry wastewater, biological treatment, halophilic bacteria

489

 DINCER, KARGI

Giri s Tuz, peynir, turu ve baz kimya sanayi s atksularnda yksek tuz konsantrasyonu neu deni ile biyolojik artma uniteleri duk ve us rimle calmaktadr. Bu tr endstriyel sularn s u u seyreltilmesi ya da tuza dayankl organizmalar kullanlarak daha verimli olarak iletilmesi gerekmektes dir. Yksek u tuz deriiminde s organizmalarn paralandklar ve aktivite yitirdikleri birok c c aratrmac tarafndan gzlenmitir. s o s Tuz deriiminin artma verimini durc etkis us u u leri biyolm unitelerinde daha az olmakla beraber hemen b tn unitelerde gzlenmitir. Tuzlu suuu o s larn kaldrma kuvveti daha fazla olduundan ve g tuzun varl protozoa ve ipliksi organizmalarn g elimine edilmesine neden olduundan aktif camur g unitelerinde camurun ckelmesi de zorlamaktadr. o s ( Kincannon, 1966; Ludzack, 1965 ) Kincannon ve Gaudy (1966, 1968) tuz konsantrasyonundaki ani dmelerin artlara kyasla orus s ganizmalar uzerinde daha olumsuz etki yaptn be g lirtmilerdir. Tuz iermeyen aktif camur ortamna s c 30 g/L NaCl eklendiinde yaklak % 30 verim azalg s mas gzlemlenmitir. Ayn aktif camur 30 g/L NaCl o s adapte edildikten sonra, tuz iermeyen ortama verc ildiinde % 75lik verim azalmas gr lmtr. g o u us u Ludzack ve Noran (1965) aktif camur prosesinin %2 den byk tuz konsantrasyonunda olumsuz etku u ilendiini ve nitrikasyon performansnn da tuzlu g sularda daha duk olduunu gzlemlemilerdir. us g o s Belkin (1993) halojenli bileiklerce zengin s atksularda artan tuz konsantrasyonu ile BOI giderim veriminde azalma olduunu tesbit etmitir. g s Woolard ve Irvine (1994,1995) lml halolik organizmalar kullanarak hipersalin (%15 tuz) atksularn artm uzerinde yaptklar almalarda c s yaklak %99 fenol giderimi salamlardr. s g s Karg ve Uygur (1996) tuzlu atksularn artlmas iin deiik k ltrler denemiler ve Halobacter ilaveli c gs u u s aktif camur k ltrnn dier k ltrlerden daha et u uu u g u u kili olduunu bulmulardr. g s Kargi ve Diner (1996, 1-2) kesikli-beslemeli bir c sistemde % 5 tuz konsantrasyonunda, Aktif camur ve H.halobium karm bir k ltrle, sentetik bir s u u atksu kullanarak dokuz saatlik bekleme s resinde u % 85 KOI giderim verimi salamlardr. Ayn g s aratrmaclar tuzlu atksularn artmn dnen biyos o disk unitesinde gerekletirip, onemli sistem parame c s trelerinin artma performans uzerine etkilerini in 490 celemilerdir (Kargi ve Diner,1997). s c Tuz ieren atksularn biyolojik artmnda c karlalan problemler genel olarak ; snrl adaptas s syon, tuz deriimi deiimlerine bal olarak plazs gs g moliz, BOI gideriminde azalma, ck suyunda s co kelme problemi ve yksek askda kat madde konu santrasyonu ile ozetlenebilir. Bu almann amac yksek tuz deriimleri ve c s u s KOI ieren seyreltik salamura suyunun biyolojik c artlabilirliinin aratrlmasdr. Bu amala tek ve g s c iki basamakl aktif camur uniteleri kullanlmtr. s Materyal ve Yntemler o Bu almada kullanlan iki basamakl akc s tif camur prosesi deney dzenei Sekil 1 de u g gsterilmitir. Tek basamakl proseste sadece birinci o s basamak kullanlmtr. Aktif camur sistemi, havas landrma ve ckeltme tanklar, geri dng borusu, o o u atksu dozaj pompas ve havalandrma pompalarn ierir. c Organizma Organizma kltr olarak Halobacter halobium u uu ilaveli aktif camur kullanld. Aktif camur k ltr u uu PAK-MAYA artma tesislerinden, Halobacter ise ATCC 43214 - ABD den temin edildi. Bu organizma k ltrleri laboratuarda coaltlarak deney sresince u u g u a k ltr olarak kullanld. s u uu s Sistemin Iletilmesi Konsantre salamura suyunun proses sular ile seyrelecei gz n ne alnarak, ham salamura suyu g o o u musluk suyu ile 1/4 orannda seyreltidi. Seyreltik salamura suyunun pH 6.5a NH4 OH ilavesi ile ayarlandktan sonra ure ve KH2 PO4 ilavesi ile KOI/N/P =100/8/1e ayarland. Deneyin balangcnda, havalandrma tank nus trient ilaveli (KOI/N/P=100/8/1) seyreltik salamura suyu ile doldurulup alandktan sonra bir s hafta kesikli olarak caltrld. s Gerekli olan organizma younluuna ulaldktan sonra, sisg g s tem s rekli beslemeye baland. Sekil 1den de u s gr ldgu gibi ilk kademe aktif camur sisteminde, o u u co keltme tank bir blme araclyla havalandrma o g tankndan ayrlmtr. Camur geri devri bu levhann s altnda kalan yaklak 1.5 cmlik boluk araclyla s s g salanmtr. g s

 DINCER, KARGI

Tek basamakl proseste, sistem, deiik hidrogs lik bekleme s releri (H =10, 20, 30, 35 saat) ve u u g c amur yas, C =3 - 20 g n arasndaki deerlerde iletilerek atksudan KOI giderim verimi oluld. Bu s c u g g gs c s almada H deeri sabit iken C deeri deitirildi g g gs ve C deeri sabit iken H deeri deitirildi. Iki basamakl proseste de sistem deiik bekleme s releri gs u ve amur yalarnda iletildi. Ckeltme tanklarnda c s s o bekleme s releri 2-3 saat civarnda tutuldu. Hidrolik u alkonma sreleri atksu debisi deitirilerek, camur u gs yalar da havalandrma tankndan uzaklatrlan s s g nlk camur miktar deitirilerek ayarland. u u gs

Analitik Yntemler o Ckeltme tanklarndan alnan atksu ornekleri o santrifjlendikten sonra berrak sudan alnan u o rnekler uzerinde KOI olumleri standart yntemlere c o gre yaplmtr (Standart Methods, 1989) Ortamda o s bulunan cz nm oksijen konsantrasyonu oksijen o u us analizr kullanlarak olulm ve havalandrma ile ou c us CO > 2 mg/L olmas salanmtr. g s Askda kat madde (AKM) olumleri, atksu c o rnekleri 0.45 mikron ltre kadndan vakumla lg g g trelendikten sonra 105 C de kurutulup sabit arla geldiinde tartlarak bulunmutur. Cz nm azot g s o u us (kt no :14537) ve fosfor(14543) deriimleri KITler s kullanlarak spektrometrik yntemle lulmtr. o o c us u

Sekil 1. Aktif Camur Sisteminin Sematik Gsterimi HT1 =7.2 L, HT2 =7.2 L, CT1 =2.2 L, CT2 =1.4 L o

Sonular ve Tartma c s Atksu Karakterizasyonu: Turu salamura endstrisinden getirilen atksular s u laboratuarda standart analiz yntemleriyle karako terize edilmitir (Std. Methods of Analysis,1989). s Ham salamura suyunun tam bileimi Tablo 1de s

verilmitir. s Biyolojik artma calmalar 1/4 s orannda seyrelmi salamura suyu ile yaplmtr. s s Seyreltik salamura suyunda KOI = 4500 500 mg/L dir. Tablo 1den gr ldgu gibi salamura o u u suyu azot ve fosfor eksiklii gstermektedir. Bu g o nedenle giri suyuna ure ve KH2 PO4 ilavesi ile s KOI/N/P=100/8/1e; NH4 OH ilavesi ile de pH = 6.5e ayarlanmtr. s

Tablo 1. Ham salamura atksuyunun karakteristik bileimi s

KOI mg/L 20.000- 22000

BOI mg/L 7000-8000

AKM mg/L 40 -110

TKM g/L 150 -180

Tuz 13 -15

PH 2.6 - 3.0

Azot mg/L 4.0 - 6.0

Fosfat mg/L 22-25

491

 DINCER, KARGI

Biyolojik Artma Biyolojik artma calmalar iki safhada s gerekletirilmitir. Ilk safhada tek basamakl; c s s ikinci safhada, iki basamakl aktif camur sistemi kullanlmtr. s Deneylerde kullanlan salamura suyu 1/4 orannda musluk suyu ile seyreltildikten sonra s s seyreltik NH4 OH ile PH 6.5e ayarlanmtr. Giri suyunda KOI/N/P=100/8/1 orann salamak iin g c giri suyuna 860 mg/L ure, 220 mg/L KH2 PO4 ve s s 0.05 g/L MgSO4 eklenmitir. Bu oran sonradan iki basamakl sistemde

KOI/N/P=100/6/1e durlmtr. Giri suyu us u us u s bir dozlama pompas ile havalandrma tankna verilip belirli alkonma srelerinde havalandrlmtr. u s Camur ya havalandrma tankndan uzaklatrlan s s g nlk camur miktar ile ayarlanmtr. u u s Tek Basamakl Aktif Camur Prosesi Ilk seri deneylerde alkonma sresi H =10 saat u u sabit tutularak camur ya C =3-20 g n arasnda s deitirilmi ve her deney ck suyu kalitesi sabigs s s tletikten sonra en az drt g n srdrlmtr. Bu s o u u u u us u deneylerin sonular Tablo 2de verilmitir. c s

Tablo 2. Tek basamakl aktif amur sisteminde artma veriminin amur ya ile deiimi ( H =10 sa.) c c s gs

S0 mg/L 4760 3840 4720 4800 4720

Se mg/L 440 440 640 720 800

E % 91 89 86 85 83

C g n u 20 10 7 5 3

X mg/L 8355 5779 5725 5025 4178

1/C g n1 u 0.05 0.10 0.14 0.20 0.33

1/Se 103 L/mg 2.27 2.27 1.56 1.39 1.25

So -Se mg/L 4320 3400 4080 4080 3920

(So -Se )/X=U g n1 u 1.240 1.411 1.709 1.947 2.250

1/U g n u 0.80 0.709 0.585 0.514 0.440

Tablodaki deerlerden gr ldgu gibi camur g o u u u u u g yann C >10 g nden by k deerlerinde siss tem performansnda belirgin bir ilerleme olmamaktadr. Bu nedenle, bundan sonraki deneyler, camur

ya C =10 gnde sabit tutularak havalandrma s u tank alkonma sresi H =10 - 35 sa. arasnda u deitirilerek yaplmtr. Bu deneylerin sonular gs s c Tablo 3de gr lmektedir. ou

Tablo 3. Tek basamakl aktif amur sisteminde artma veriminin alkonma sresi ile deiimi ( C =10 gn.) c u gs u

H saat 10 15 20 30 35

So mg/L 3840 4560 4320 4800 4560

Se mg/L 640 480 320 160 160

E % 83 89 93 97 97

Q L/h 0.72 0.48 0.36 0.24 0.21

X mg/L 2100 3200 3500 4600 4900 ya da

(So -Se ) mg/L 3200 4080 4000 4640 4400

RCOD mg.COD/L.h 320 272 200 155 126

Bu sonulardan gr ldgu gibi havalandrma c o u u tank alkonma sresi 30 saat ve camur ya on g n u s u olduunda %97lik KOI giderim verimi salanmtr. g g s Alkonma sresi 30 saatin uzerine cktnda sisu g tem performansnda onemli bir deiiklik olmamak gs tadr. Tek basamakl aktif camur prosesinin kinetik sabitlerinin bulunmas iin aadaki eitlikler kulc s g s lanlmtr (Kargi,1993) s

1 KS 1 1 H = + = U k S k So S Ayrca amur ya tanmndan c s kS 1 b = YU b =Y C KS + S

(2)

(3)

U = 492

So S ks 1 dS = = X dt H KS + S

(1)

yazlabilir. Tablo 2da verilen deneysel veriler, Sekil 2de gr ldgu gibi 1/Sye kar 1/U eklinde grae o u u s s g geirildiinde dorunun 1/U eksenini kesim nokc g g tasndan maksimum KOI giderim hz sabiti k=5

 DINCER, KARGI

g n1 ve dorunun eiminden doygunluk sabiti u g g KS =1570 mg KOI/L olarak bulunur. Tablo 2daki deneysel veriler, Uya kar1/C s eklinde grae geirildiinde (eitlik 2) Sekil 3ten s g c g s gr ldgu gibi dorunun y-eksenini kesim noko u u g u g g tasndan kd =0.18 g n1 ve dorunun eiminden verim katsays Y= 0.27 g MLSS/g.KOI olarak bu lunur. Idame ya da lm sabitinin (kd ) normalden ou

(0.02 gn1 ) daha by k ckmas tuz deriiminin u u u s y ksek olmasndan kaynaklanmaktadr. u Bu sabitlere gre tek basamakl aktif camur o artma sisteminin tasarm eitlii aadaki gibi yazis g s g labilir. S= 1570(1 + 0.18C ) KS (1 + bC ) = C (Y.k b) 1 1.17C 1 (4)

Sekil 2. Kinetik Sabitlerin Saptanmas iin Ters Hz Grai (1/Seye kar 1/U grai) c g s g

Sekil 3. Kinetik Sabitlerin Saptanmas iin Uya kar 1/c grai c s g

Iki Kademeli Aktif Camur Prosesi: Iki basamakl aktif camur deneylerinde her u basamaktaki camur ya C =10 g nde sabit tu s

tulmu ve her basamaktaki alkonma s releri H1 = s u gs s c H2 =10-20 saat arasnda deitirilmitir. Sonular Tablo 4de ozetlenmitir. s

493

 DINCER, KARGI

Tablo 4. Iki kademeli aktif amur sisteminde artma veriminin alkonma sresi ile deiimi ( C1 = C2 =10 gn) c u gs u

I.Kademe H1 = H2 saat 10 15 20

KOIo mg/L 4400 4400 4560

KOIe1 mg/L 1640 480 400

EKOI 1 % 63 89 91

II.Kademe KOIe2 mg/L 400 240 240 E k KS KOI kd RCOD Se SO TKM U Y C H X

EKOIe2 % 91 95 95

Tablodan gr ldgu gibi her basamaktaki camur o u u ya 10 g n ve hidrolik alkonma sreleri 15 saat s u u olduunda %95lik KOI giderim verimi salanmtr. g g s Iki basamakl sistemde havalandrma tank alkonma s relerinin 15 saatin uzerine ckarlmas nemli bir u o c s avantaj salamamaktadr. H =15 saat iin ck g suyu KOI deriimi KOIe2 =240 mg/L, AKM2 =300 s mg/L tuzluluk % 3.8 ve pH= 8.5 olarak bulunmutur. s Semboller: AKM : Askda kat madde (mg/L) BOI : Biyolojik oksijen ihtiyac (mg/L) o CT1 ,CT2 : Birinci ve ikinci ckeltme tank CO : Cz nm oksijen deriimi o u us s (mg/L) Kaynaklar
Burnett, W.E., The Eect of Salinity Variations on the Activated Sludge Process. Wat. Sew. Works 121, 37-38, 1974. Belkin, S. And Brenner, A., Abeliovich, A., Biological treatment of a High Salinity Chemical Industrrial Wastewater. Water Sci. Technol. 27, 105 - 112 ,1993. Karg,F. and Diner, A.R., Enhancement of Bioc logical Treatment Performance of Saline Wastewater by Halophilic Bacteria. Bioprocess Eng. 15, 51 - 58,1996. Karg,F. and Diner, A.R., Eect of Salt Concenc tration on Biological Treatment of Saline Wastewater by Fed-Batch Operation., Enzyme and Microbial Technol. 19, 529-537,1996. Karg,F.and Diner,A.R., Biological Treatment c of Salina Wastewater by Fed-Batch Operation, J.Chem.Tech.Biotechnol. 1997 (In press) Kargi.F and Uygur,A., Biological Treatment of Saline Wastewater in an Aerated Percolator Unit Utilizing Halophilic Bacteria., Environmental Technol. 17,325 -330, 1996. Kargi,F. Diner,A.R., Salt Inhibition Eects in Bic ological Treatment of Saline Wastewater in a Rotating Biodisc Unit., Water Res. 1997. Submitted.

: KOI giderim verimi (%) : Maksimum KOI giderim hz sabiti( gn1 ) u : Doygunluk katsays (mg/L) : Kimyasal oksijen ihtiyac (mg /L) u : Ol m sabiti (gn1 ) u : KOI giderme hz (mg KOI/L.h) : Ck KOI deriimi (mg KOI/L) s s : Giri KOI deriimi (mg KOI/L) s s : Toplam kat madde konsantrasyonu (mg/L) u : Ozg l KOI kullanma hz ( g n1 ) u : Verim katsays (mg MLSS/mg KOI) : Camur ya (g n) s u : Hidrolik alkonma s resi (saat) u : Biyok tle konsantrasyonu (mg/L) u

Kargi,F. Cevre Mhendisliinde Biyoprosesler. DEU u g Mhendislik Fakltesi Yaynlar.1995. No: 234, s u u 145-148 Kincannon,D.F.,and Gaudy,A.F., Some Eects of High Salt Concentration on Activated Sludge, J.Wat.Pollut.Cont.Fed,38,1148-1158,1966. Kincannon,D.F., and Gaudy,A.F., Response of Biological Waste Treatment Systems to Changes in Salt Concentrations, Biotechnol. Bioeng,10,483496,1968. Ludzack,F.J.and Noran,D.K., Tolerance of High Salinities by Conventional Wastewater Treatment Processes.,J.Wat.Poll.Cont.Fed.37,14041416,1965. Standart Methods for the Examination of Water and Wastewater. (1989) , 7th edn. APHA.Washington DC. Woolard C,R. and Irvine,R.L., Treatment of Hypersaline Wastewater in the Sequencing Batch Reactor., Water Res. 29:1159-1168, 1995. Woolard C.R. and Irvine,R.L., Biological Treatment of Hypersaline Wsatewater by a Biolm Halophilic Bacteria., Water Env. Res. 66:230235,1994.

494