Professional Documents
Culture Documents
kbaIr daoho
1
1 : gaudova ka AMga
---------------------rama-naama
rama naama kO PaTM%arO, dobao kM kCu naaiMh |
@yaa lao gaur saM%aaoiYae,
Yae hMsa rhI mana maaiMh ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - sad\
sad\gaugau nao mauJao rama ka naama PakDa idyaa hO | maoro Paasa eosaa @yaa hO ]sa
@yaa laokr san%aaoYa k$ ]naka ?
samamaaola ka,
ka jaao gau kao dU ?@yaa
mana kI AiBalaaYaa mana maoM hI rh gayaI
gayaI ik,
ik @yaa dixaNaa caZa} ?
vaOsaI vas%au kha sao laa} ?
sa%agau la kmaaMNa kir,
kir baahNa laagaa %aIr |
ek jau baa(a Pa`Ii%a saUM, BaI%air r(a SarIr ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - sadgau nao kmaana haqa maoM lao laI,
laI AaOr Sabd ko %aIr vao lagao calaanao |
ek %aIr %aao baDI Pa`Ii%a sao eosaa calaa idyaa laxya banaakr ik,
ik
maoro BaI%ar hI vah iMbaQa gayaa,
gayaa baahr inaklanao ka nahIM Aba |
sa%agau kI maihmaa AnaM%a,
a AnaM%a ikyaa ]Pagaar |
laaocana AnaM%a ]GaaiDyaa,
]GaaiDyaa AnaM%a-id#aavaNahar
a id#aavaNahar ||3||
Baavaaqa
Baavaaqa- - An%a nahIM sad\
sad\gaugau kI maihmaa ka,
ka AaOr An%a nahIM ]nako ikyao ]PakaraoM ka ,
maoro Anan%a laaocana #aaola idyao, nasao inarn%ar maOM Anan%a kao do#a rha hU |
2
bailaharI gaur AaPaNaOM, VMhaDI kO baar |
ina maainaYa %aOM dova%aa,
a%aa kr%a na laagaI
laagaI baar ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - hr idna ik%anaI baar nyaCavar k$ APanao AaPakao sad\
sadgau\gau$ Par,
Par
idyaa,
nhaoMnao ek Pala maoM hI mauJao manauYya sao Parmadova%aa banaa idyaa
AaOr %adakar hao gayaa maOM |
gau gaaoivand dao} #aDo,kako laagaUM PaayaM |
bailaharI gau AaPaNao, na gaaoivand idyaa id#aaya ||5||
BaavaaqaBaavaaqa- - gau AaOr gaaoivand daonaaoM hI saamanao #aDo hOM ,duduivaQaa maoM PaD gayaa hU ik
iksako PaOr PakDUM !
sad\
sadgau\gau Par nyaCavar hao%aa hUM ik,
ik sanao gaaoivand kao saamanao #aDakr idyaa,
idyaa
gaaoivanad sao imalaa idyaa |
naa gaur imalyaa na isaYa Bayaa,
Bayaa laalaca #aolyaa Dava |
dunyaUM baUDo Qaar maOM, caiZ Paaqar kI naava ||6||
BaavaaqaBaavaaqa- - laalaca ka dava daonaaoM Par cala gayaa , na %aao saccaa gau imalaa AaOr na iSaYya
hI &asau bana Paayaa | Pa%qar kI naava Par caZkr daonaaoM hI maJaQaar maoM DUba gayao |
3
PaICOM laagaa jaa[ qaa,
qaa laaok baod ko saaiqa |
AagaOM qaOM sa%agaur imalyaa,
imalyaa dIPak dIyaa haiqa ||7||
BaavaaqaBaavaaqa- - maOM BaI AaOraoM kI hI %arh BaTk rha qaa,
qaa laaok-vaovaod kI gailayaaoM maoM |
maagamaaga- maoM gau imala gayao saamanao Aa%ao hue AaOr &ana ka dIPak PakDa idyaa
maoro haqa maoM | [sa ]jaolao maoM BaTknaa Aba kOsaa ?
`kbaIr'
kbaIr' sa%agaur naa imalyaa,
imalyaa rhI AQaUrI saIYa |
svaaMga ja%aI ka Pahir kir,
kir Gair Gair maagao BaIYa ||8||
Baavaaqa]nakI saI#a AQaUrI hI rh gayaI ik nhoM sad\
Baavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -]nakI
sadgau\gau nahIM imalaa |
sanyaasaI ka svaaMga rcakr,
rcakr BaoYa banaakr Gar-Gar
Gar Gar BaI#a hI maaga%ao ifr%ao hOM vao |
sa%agau hma saUM rIiJa
rIiJa kir,
kir ek k(a ParsaMga |
barsyaa baadla Pa`oma ka,
ka BaIM gayaa saba AMga ||9||
BaavaaqaBaavaaqa- - ek idna sad\
sadgau\gau hma Par eosao rIJao ik ek Pa`saMga kh Dalaa,rsa
Dalaa rsa sao Bara huAa |
AaOr, Pa`oma ka baadla barsa ]za,
]za AMga-AM
a AMga BaIga gayaa ]sa vaYaavaYaa- maoM |
4
yah %ana ivaYa kI baolarI,
arI gau AmaR%a kI #aana |
saIsa idyao jaao gaur imalaO, %aao BaI sas%aa jaana ||10||
BaavaaqaBaavaaqa- - yah SarIr %aao ibaYa kI la%aa hO, ibaYafla hI flaoMgao [samaoM |
AaOr, gau %aao AmaR%a kI #aana hO |
isar caZa donao Par BaI sad\
sadgau\gau sao BaoTM hao jaaya,
jaaya %aao BaI yah sada sas%aa hI hO |
5
2 : : sauimarNa ka AMga
--------------------------Bagai%a Bajana hir naaMva hO, dUjaa du@#a APaar |
manasaa baacaa manaaM, `kbaIr'
kbaIr' sauimarNa saar ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - hir ka naama-smarNa
naama smarNa hI Bai> hO AaOr vahI Bajana saccaa hO ; Bai> ko naama Par
saarI saaQanaaeM kovala id#aavaa hO, AaOr APaar du:#a kI ho%au BaI |
Par smarNa vah haonaa caaihe mana sao, bacana sao AaOr kmakma- sao,
AaOr yahI
yahI naama-smarNa
naama smarNa ka saar hO !
`kbaIr kh%aa jaa%a hU, sauNa%aa hO saba kao |
rama kroM Bala hao[gaa,
gaa naiMh%ar Balaa na hao ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - maOM hmaoSaa kh%aa hU, rT lagaayao rh%aa hU, saba laaoga sauna%ao BaI rh%ao hOM yahI ik rama ka smarNa krnao sao hI Balaa haogaa,
aa nahIM %aao kBaI Balaa haonaovaalaa nahIM |
laMbaa maarga,
maarga dUir Gar,
Gar ivakT PaMqa,
a bahu maar |
kh saM%aao, @yaUM Paa[yao, dula-a-BaBa hir-dIdar
hir dIdar || 9||
Baavaaqa
Baavaaqavaaqa- - ras%aa lambaa hO, AaOr vah Gar dUr hO, jaha ik Pahuc anaa hO | lambaa hI nahIM,
]baD-#aabaD
]baD #aabaD BaI hO | ik%anao hI baTmaar vaha PaICo laga jaa%ao hOM |
saM%a Baa[yaaoM, ba%aaAao %aao ik hir ka vah dula-a-BaBa dIdar %aba kOsao imala sak%aa hO ?
kbaIr' rama irJaa[ laO, maui#a AmaR%a gauNa gaa[ |
`kbaIr'
fUTa naga jyaU jaaoiD mana,
mana saMQao saMiQa imalaa[ ||10||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM- AmaR%a-jaO
a jaOsao gauNaaoM kao gaakr %aU APanao rama kao irJaa lao |
rama sao %aora mana-ibaCu
mana ibaCuD gayaa hO, ]sasao vaOsao hI imala jaa ,
jaOsao kao fUTa huAa naga sainQa-sao
sainQa sao-sainQa imalaakr ek kr ilayaa jaa%aa hO |
9
3 : : ivarh ka AMga
-------------------------AMdosaDa na BaasaI,
BaasaI saMdosa kihyaaM |
kO hir AayaaM BaasaI
BaasaI,
aasaI kO hir hI Paasa gayaaM ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - saMdosaa Baoja%ao-Baoja%ao maora AMdoSaa jaanao ka nahIM,
An%ar kI ksak dUr haonao kI nahIM,
yah ik iPa`ya%ama imalaogaa yaa nahIM, AaOr kba imalaogaa; ha yah AMdoSaa dUr hao sak%aa hO
dao %arh sao - yaa %aao hir svayaM AajaayaM, yaa maOM iksaI %arh hir ko Paasa Pahuca jaa}
yahu %ana jaalaaoM maisa kraoM, ila#aaoM rama ka naa]M |
lao#aiMNa k$M krMk kI,
kI ilai#a-ilai#a
ilai#a ilai#a rama Paza]M ||2||
BaavaaqagaI AaOr jaao kMkala rh jaayagaa,
Baavaaqa- - [sa %ana kao jalaakr syaahI banaa laUgaI,
gaI
jaayagaa
]sakI lao#anaI %aOyaar kr laUg aI |
]sasao Pa`oma kI Paa%aI ila#a-ila#akr
ila#a ila#akr APanao Pyaaro rama kao Baoja%aI rhUgaI |
eosao haogM ao vao maoro saMdosao |
ibarh-Bau
ibarh BauvaMgama %ana basaO, maM~ na laagaO
laagaO kao[ |
rama-ibayaao
rama ibayaaoga naa baO vaO %aao bara hao[ ||3||
BaavaaqaBaavaaqa- - ibarh ka yah BaujaMga AM%ar maoM basa rha hO, Dsa%aa hI rh%aa hO sada,
sada
10
kao BaI maM~ kama nahIM do%aa | rama ka ivayaaogaI jaIiva%a nahIM rh%aa , AaOr jaIiva%a rh
BaI jaaya %aao vah
vah baavalaa hao jaa%aa hO |
saba rga %aM%a rbaaba %ana,
%ana ibarh bajaavaO ina<a |
AaOr na kao sauiNa sakO, kO saaM ko ica<a ||4||
Baavaaqaek-ek
Baavaaqa- - SarIr yah rbaaba saraod bana gayaa hO -ek
ek ek nasa %aaM%a hao gayaI hO |
AaOr bajaanaovaalaa kna hO [saka ? vahI ivarh,
ivarh
[sao yaa %aao vah saaM sauna%aa hO, yaa ifr ibarh maoM DUbaa huAa; yah ica<a |
AMYaiDyaaM JaaM PaDIM, PaMqa inahair-inahair
inahair inahair |
AaOraoM kao
kao ]PadoSa do%aa hO, Par #aud kuC BaI nahIM samaJa Paa%aa |
%aIrqa kir kir jaga mauvaa,
aa DUGaO PaaNaIM nha[ |
ramaih rama jaPaM%aDaM, kala GasaIT\
yaaM jaa[ ||8||
GasaIT\yaaM
BaavaaqaBaavaaqa- - ik%anao hI &anaaiBamaanaI %aIqaa%aIqaa-oM maoM jaa-jaakr
jaa jaakr AaOr Dubaikyaa lagaa-lagaakr
lagaa lagaakr mar
mar gayao
jaIBa sao ramanaama ka kaora jaPa krnao vaalaaoM kao kala GasaIT kr lao gayaa |
kbaIr' [sa saMsaar kM, samaJaa} kO baar |
`kbaIr'
PaUC jaao PakDO BaoD kI,
yaa caahO Paar ||9||
kI ]%ar\
]%ar\yaa
Baavaaqaik%anaI baar samaJaa} maOM [sa baavalaI
Baavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM--ik%anaI
baavalaI duinayaa kao !
BaoD kI PaUC PakDkr Paar ]%arnaa caah%ao hOM yao laaoga !
[AM
AMQa-$iZyaao
a $iZyaaoM maoM PaDkr QamaQama- ka rhsya samaJanaa caah%ao hOM yao laaoga !]
!
25
`kbaIr'
kbaIr' mana fUlyaa ifrOM, kr%aa hU maOM Qa`Mma |
kaoiT ma isair lao calyaa,
calyaa cao%a na do#aO Ba`ma ||10||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM fUlaa nahIM samaa rha hO vah ik `maOM QamaQama- kr%aa hU, QamaQama- Par cala%aa hU,
cao%a nahIM rha ik APanao [sa Ba`ma kao do#a lao ik QamaQama- kha hO,
jabaik kraoDaoM kmaakmaa-oM ka baaoJa Zaoyao calaa jaa rha hO !
26
8 : : rsa ka AMga
------------------------`kbaIr'
kbaIr' BaazI klaala kI,
kI bahu%ak baOzo Aa[ |
isar saMPao saao iPavaO, nahIM %a iPayaa na jaa ||1||
Baavaaqaklaala kI BaT\
zI Par bahu%a saaro Aakr baOz gayao hOM,
Baavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -k
BaT\zI
Par [sa maidra kao ek vahI PaI sakogaa,
aa jaao APanaa isar klaala kao #auSaI-#au
aI #auSaI saMPa dogaa,
aa
nahIM %aao PaInaa hao nahIM sakogaa |
klaala hO sad\
[klaala
sad\gaugau, maidra hO Pa`Bau ka Pa`oma-rsa
a rsa AaOr isar hO AhMkar |]
`kbaIr'
kbaIr' hir-rsa
hir rsa yaM iPayaa,
iPayaa baakI rhI na qaaik |
Paaka klasa kuMBaar ka,
ka bahuir na caZ caaik ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -hir ka Pa`oma-rsa
a rsa eosaa Ckkr PaI ilayaa ik kao AaOr rsa PaInaa baakI nahIM rha |
kumhar ka banaayaa jaao GaDa Pak gayaa,
gayaa vah daobaara ]sako caak Par nahIM caZ%aa |
[ ma%alaba yah ik isaw hao jaanao Par saaQak Paar kr jaa%aa hO janma AaOr marNa ko ca kao|]
27
hir-rsa
hir rsa PaIyaa jaaiNayao, jao kbahu na jaa[ #aumaar |
11 : : saaMca ka AMga
---------------------------lao#aa doNaaM saaohra,
ra jao idla saaMcaa hao[ |
]sa caMgao dIvaana maoM, Palaa na PakDO kao[ ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - idla %aora Agar saccaa hO, %aao laonaa-do
aa donaa saara Aasaana hao jaayagaa |
]laJana %aao JaUzo ihsaaba-ik%aaba
ihsaaba ik%aaba maoM Aa PaD%aI hO,
jaba saaM ko drbaar maoM Pahucaogaa,
aa %aao vaha kao %aora Pallaa nahIM PakDogaa ,
@yaaoMik sabakuC %aora saaf-hI
saaf hI-saaf
hI saaf haogaa |
saaca khUM %aao maairhOM, JaUzo jaga Pai%ayaa[
Pai%ayaa[ |
yah jaga kalaI kUkrI,
rI jaao CoDO %aao #aaya ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - saca-saca
saca saca kh do%aa hU %aao laaoga maarnao dDoMgao, duinayaa %aao JaUz Par hI ivaSvaasa
kr%aI hO |
laga%aa hO, duinayaa jaOsao kalaI kui%ayaa hO, [sao CoD idyaa,
idyaa %aao yah kaT
kaT #aayaogaI |
yahu saba JaUzI baMidgaI,
dgaI bairyaa PaMca inavaaja |
saaMcaO maaro JaUz PaiZ,
PaiZ kajaI krO Akaja ||3||
BaavaaqaBaavaaqa- - kajaI Baa ! %aorI Paaca baar kI yah namaaja JaUzI bandgaI hO,
JaUzI PaZ-PaZkr
PaZ PaZkr %auma sa%ya ka galaa GaaoMT rho hao ,
36
AaOr [sasao duinayaa kI AaOr APanaI BaI haina kr rho hao |
[@yaao
@yaaoM nahIM Paak idla sao saccaI bandgaI kr%ao hao ?]
saaMca barabar %aPa nahIM, JaUz barabar PaaPa |
sa ihrdo maoM saaMca hO, %aa ihrdO hir AaPa ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - sa%ya kI %aulanaa maoM dUsara kao %aPa nahIM, AaOr JaUz ko barabar dUsara PaaPa nahIM |
sako )dya maoM sa%ya rma gayaa,
gayaa vaha hir ka vaasa %aao sada rhogaa hI |
Pa`oma-Pa`
a Pa`Ii%a ka caaolanaa,
anaa Paihir kbaIra naaca |
%ana-mana
%ana mana %aaPar vaarhU, jaao kao[ baaolaO saaMca ||5||
BaavaaqaBaavaaqa- - Pa`oma AaOr Pa`Ii%a ka ZIlaa-Zalaa
ZIlaa Zalaa ku%aa-aa- Pahnakr kbaIr mas%aI maoM naaca rha hO,
AaOr ]saPar %ana AaOr mana kI nyaCavar kr rha hO, jaao idla sao sada saca hI baaola%aa hO|
kajaI maullaaM Ba`iM mayaaM, calyaa dunaIM kO saaqa |
idla qaOM dIna ibasaairyaa,
ibasaairyaa krd la jaba haqa ||6||
BaavaaqaBaavaaqa- - yao kajaI AaOr maullao %aBaI dIna ko ras%ao sao BaTk gayao AaOr duinayaadaraoM ko
saaqa-saaqa
saaqa saaqa calanao lagao,
jaba ik [nhaoMnao bah krnao ko ilae haqa maoM CurI PakD laI dIna ko naama
naama Par|
Par
37
saaM sao%aI caaoiryaaM, caaoraM sao%aI gauJa |
jaaNaOMgaa ro jaIvaNaa,
jaIvaNaa maar PaDOgaI %auJa ||7||
BaavaaqaBaavaaqa- - vaah ! @yaa khnao hOM, saaM sao %aao %aU caaorI AaOr durava kr%aa hO
53
BaavaaqaBaavaaqa- - #aUba ica<a lagaakr mahIna-sao
mahIna sao-mahIna saU%a %aU car#ao Par ka%a,
ka%a
vah baDo mahgao maaola ibakogaa | laoikna ]saka gaahk %aao kovala rama hO ,
kao dUsara ]saka #arIdar Paasa fTknao ka nahIM |
maOM-maOM baDI balaa[ hO, sakO %aao inaksaao Baa |
kba laga ra#a ho sa#aI,
sa#aI $ laPaoTI Aaiga ||10||
BaavaaqaBaavaaqa- - yah maOM -maOmaOM bahu%a baDI balaa hO | [sasao inaklakr Baaga sakao %aao Baaga jaaAao |
ArI sa#aI,
sa#aI maoM Aaga kao laPaoTkr %aU kba%ak r#a sakogaI ?
raga kI Aaga kao ca%aura sao Zkkr BaI iCPaayaa AaOr bauJaayaa nahIM jaa sak%aa |]
[raga
54
17 : : BaoYa ka AMga
------------------------maalaa Paihro manamauYaI,
aI %aaqaOM kCU na hao |
mana maalaa kM for%aa,
%aa jaga ]yaara saao[ ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- -- laaogaaoM nao yah `manamau#aI' maalaa QaarNa kr r#aI hO, nahIM samaJa%ao ik [sasao kao laaBa
haonao ka nahIM | maalaa mana hI kI @yaaoM nahIM for%ao yao laaoga ?
`[Qar'
[Qar' sao hTakr mana kao `]Qar' maaoD doM, sasao saara jaga%a
jaga%a jagamagaa ]zo |
[ Aa%maa ka Pa`kaSa fOla jaaya AaOr Bar jaaya savasava-~ |]
`kbaIr'
kbaIr' maalaa mana kI,
kI AaOr saMsaarI BaoYa |
maalaa Pahr\
yaaM hir imalaO, %a ArhT kO gaila doi#a ||2||
Pahr\yaaM
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM - saccaI maalaa %aao AcaMcala mana kI hI hO,
baakI %aao saMsaarI BaoYa hO maalaaQaairyaaoM ka |
yaid maalaa Pahnanao sao hI hir sao imalana hao%aa hao, %aao rhT kao do#aao,
hir sao @yaa ]sakI BaoTM hao ga,
ga [%anaI baDI maalaa galao maoM Dala laonao sao ?
maalaa Pahr\
yaaM kuC nahIM, Bagai%a na Aa haqa |
Pahr\yaaM
maaqa maUC mauDa[ kir,
kir calyaa jaga%a ko saaqa ||3||
BaavaaqaBaavaaqa- - yaid Bai> %aoro haqa na lagaI,
lagaI %aao maalaa Pahnanao sao @yaa haonaa-jaanaa
aa jaanaa ?
kovala isar mauDa ilayaa AaOr maUCoM mauDa laIM - baakI vyavahar %aao duinayaadaraoM
ko jaOsaa hI hO %aora |
saaM sao%aI saaMca caila,
caila AaOraM saUM sauQa Baa[ |
BaavaO lambao kosa kir,
kir BaavaO GauriD mauMDa[ ||4||
BaavaaqasvaamaI ko Pa`i%a %auma sada saccao rhao,AaOr dUsaraoM ko saaqa sahja-saIQao
Baavaaqa- -svaamaI
sahja saIQao Baava sao bar%aao
bar%aao
ifr caaho %auma lambao baala r#aao yaa isar kao PaUra mauDa laao |
[vah
vah maailak BaoYa kao nahIM do#a%aa,
a%aa vah %aao saccaaoM ka gaahk hO |]
18 : : saaQa ka AMga
--------------------------inarbaOrI inahkama%aa,
inahkama%aa saaM sao%aI naoh |
ivaiYayaa saUM nyaara rhO, saM%aina ka AMga eh ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - kao PaUC baOzo %aao san%aaoM ko laxaNa yao hOM- iksaI sao BaI baOr nahIM, kao kamanaa
nahIM, ek Pa`Bau sao hI PaUra Pa`oma |AaO
AaOr ivaYaya-vaasanaaAao
Pa%aa |
ivaYaya vaasanaaAaoM maoM inalao-Pa%aa
saM%a na CaMDO saM%a,
a jao kaoiTk imalaoM AsaM%a |
caMdna BauvaMgaa baOizyaa,
zyaa %a] saI%ala%aa na %ajaM%a ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - kraoDaoM hI Asan%a AajaayaM, %aaoBaI san%a APanaa san%aPanaa nahIM CaoD%aa |
candna ko vaRxa Par ik%anao hI saaPa Aa baOzoM, %aaoBaI vah SaI%ala%aa kao nahIM CaoD%aa |
gaaMzI dama na baaMQa,
a naiMh naarI saaoM naoh |
kh `kbaIr' %aa saaQa kI,
kI hma carnana kI #aoh ||3||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM ik hma eosao saaQau ko PaOraoM kI QaUla bana jaanaa caah%ao hOM,
jaao gaaz maoM ek kDI BaI nahIM r#a%aa AaOr naarI sao saka Pa`oma nahIM |
isahaoM ko laohhD nahIM, hMsaaoM kI nahIM Paa%a |
laalaaoM kI naih baaoiryaa, saaQa na calaOM jamaa%a ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - iMsahaoM ko JauND nahIM huAa kr%ao AaOr na hMsaaoM kI k%aaroM | laala-r%na
laala r%na baaoiryaaoM
maoM nahIM Baro jaa%ao, AaOr jamaa%a kao saaqa laokr saaQau naiMh calaa kr%ao |
jaai%a na PaUC saaQa kI,
kI PaUC laIe gyaana |
maaola kr %alavaar ka,
ka PaDa rhna dao myaana ||5||
Baavaaqa@yaa PaUC%ao hao ik saaQau iksa jaai%a ka hO?PaUCnaa hao %aao ]sasao &ana kI baa%a PaUCao
Baavaaqa- -@yaa
%alavaar #arIdnaI hO, %aao ]sakI Qaar Par caZo PaanaI kao do#aao, ]sako myaana kao fok
M dao,
Balao hI vah bahumaUlya hao |
`kbaIr'
kbaIr' hir ka Baava%aa,
Baava%aa JaINaaM PaMjar %aasa |
rOiNa na AavaO naIMdDI,
DI AMiga na caZ maaMsa ||6||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -hir
hir ko Pyaaro ka SarIr %aao do#aao
#aao-PaMjar hI rh gayaa hO baakI |
saarI hI ra%a ]sao naIMd nahIM Aa%aI,
Aa%aI AaOr AMga Par maaMsa nahIM caZ rha |
60
rama ibayaaogaI %ana ibakla,
ibakla %aaih na caInho kao[ |
%aMbaaolaI ko Paana jyaUM , idna-idna
idna idna PaIlaa hao[ ||7||
BaavaaqaBaavaaqa- - PaUC%ao hao ik rama ka ivayaaoga hao%aa kOsaa hO ?
ivarh maoM vah vyaiqa%a rh%aa hO, do#akr kao Pahcaana nahIM Paa%aa ik vah kna hO ?
%ambaaolaI ko Paana kI %arh,
%arh ibanaa saIMcao, idna-idna
idna idna vah PaIlaa PaD%aa jaa%aa hO |
kama imalaavao rama kUM, jao kao jaaNaO
jaaNaO rai#a |
`kbaIr'
kbaIr' ibacaara @yaa khO, jaakI sau#adova baaolaO saai#a ||8||
BaavaaqaBaavaaqa- - ha,rama sao kama BaI imalaa sak%aa hO -eoeosaa kama,
kama sao ik inayaM~Na maoM r#aa jaaya|
jaaya
yah baa%a baocaara kbaIr hI nahIM kh rha hO, Saukdova mauina BaI saaxaI Bar
Bar rho hOM |
[ AaSaya `Qamaama- sao Aivaw' kama sao hO, AqaaAqaa-%a\%a%a\ Baaoga ko Pa`i%a Anaasai> AaOr ]saPar
inayaM~Na |]
iMh ihrdo hir Aa[yaa,
Aa[yaa saao @yaUM CanaaM hao[ |
ja%ana-ja%ana
ja%ana ja%ana kir daibayao, %a} ]jaalaa saao[ ||9||
BaavaaqaBaavaaqa- - sako An%ar maomaoM hir Aa basaa,
basaa ]sako Pa`oma kao kOsao iCPaayaa jaa sak%aa hO ?
dIPak kao ja%ana kr-kr
kr kr ik%anaa hI iCPaaAao, %aba BaI ]saka ]jaolaa %aao Pa`kT hao hI jaayagaa |
61
[ramaYNa
ramaYNa ParmahMsa ko SabdaoM maoM icamanaI ko Andr sao fanausa ka Pa`kaSa iCPaa nahIM
nahIM
rh sak%aa |]
faTO dIdO maoM ifrM, najair na AavaO kao[ |
ih GaiT maora saayaa, saao @yaUM Canaa hao[ ||10||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbasao maOM Aa#aoM faD-faDkr
faD faDkr do#a rha hU ik eosaa kao imala jaaya,
jaaya
sao maoro saaM ka dIdar huAa hao |
vah iksaI BaI %arh iCPaa nahIM rh jaayagaa,
jaayagaa najar Par caZo %aao !
Paavak$PaI rama hO, GaiT-GaiT
GaiT GaiT r(a samaa[ |
ica%a cakmak laagaO nahIM, %aaqaO QaUvaa *vaO-*vaO jaa[ ||11||
BaavaaqaBaavaaqa- - maora rama %aao Aaga ko sadRSa hO, jaao GaT-GaT
GaT GaT maoM samaa rha hO |
vah Pa`kT %aBaI haogaa,
aa jaba ik ica<a ]saPar koind`%a hao jaayagaa |
cakmak Pa%qar kI rgaD baOz nahIM rhI,
rhI [sasao kovala Qauvaa ]z rha hO |
%aao Aaga Aba kOsao Pa`kTo ?
kbaIr' #aailak jaaigayaa,
`kbaIr'
jaaigayaa AaOr na jaagaO kao[ |
kO jagaO ibaYa ivaYa
yaa kO dasa baMdgaI hao[ ||12||
ivaYa-Bar
vaYa Bar\
Bar\yaa,
yaa
Baavaaqajaaga rha hO, %aao maora vah #aailak hI,
Baavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -jaaga
hI
duinayaa %aao gahrI naIMd maoM saao rhI hO, kao BaI nahIM jaaga rha |
62
ha, yao dao hI jaaga%ao hOM yaa %aao ivaYaya
ivaYaya ko jahr maoM DUbaa huAa kao, yaa ifr saaM ka banda,
banda sakI saarI
ra%a baMdgaI kr%ao- kr%ao baI%a jaa%aI hO |
PaurPaaTNa sauvasa basaa,
basaa Aanand zaMyaOM zaM[ |
rama-sanao
rama sanaohI baaihra,
baaihra ]lajaMD maoro Baa[ ||13||
BaavaaqaBaavaaqa- - maorI samaJa maoM vao Paur AaO
AaOr vao nagar vaIrana hI hOM, namaoM rama ko snaohI nahIM
basa rho, yaViPa ]nakao baDo saundr ZMga sao banaayaa AaOr basaayaa gayaa hO AaOr
jagah-jagah
jagah jagah jaha Aanand-]%sava
Aanand ]%sava hao rho hOM |
iMh Gair saaQa na PaU, hir kI saovaa naaiMh |
%ao Gar maDhT saarMYao, BaU%a basaO i%ana maaiMh ||14||
BaavaaqaBaavaaqa- - sa Gar maoM saaQau kI PaUjaa nahIM, AaOr hir kI saovaa nahIM hao%aI,
aI
BaavaaqaBaavaaqa- - AhMkar kao imaTa donao sao hI hir sao BaoTM hao%aI hO, AaOr hir kao imaTa idyaa,
idyaa
Baulaa idyaa,
idyaa %aao haina-hI
haina hI-haina
hI haina hO |Pa`Pa`oma kI khanaI AkqanaIya hO |
yaid [sao kha jaaya %aao kna ivaSvaasa krogaa ?
`kbaIr'
kbaIr' caora saM%a ka,
ka dasaina ka Pardasa |
kbaIr eosaOM hao[ r(a,
r(a jyaUM Paa} %aila
%aila Gaasa ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr san%aaoM ka dasa hO, ]nako dasaaoM ka BaI dasa hO |
vah eosao rh rha hO, jaOsao PaOraoM ko naIcao Gaasa rh%aI hO |
raoDa *vaO rhao baaT ka,
ka %a PaaYaMD AiBamaana |
eosaa jao jana *vaO rhO, %aaih imalaO Bagavaana ||5||
BaavaaqaBaavaaqa- - Paa#aND AaOr AiBamaana kao CaoDkr %aU ras%ao Par ka kMkD bana jaa |
eosaI rhnaI sao jaao banda rh%aa hO, ]sao hI maora maailak imala%aa hO |
76
23 : : sama`qaa ka AMga
-----------------------------saih na kao i%asaih %aU, sa %aU i%asa ba kao[ |
dirgah %aorI saaMyaaM , naa ma$ma kao[ hao[ ||1||
BaavaaqaBaavaaqa- - saka khIM BaI kao sahara nahIM, ]saka ek %aU hI sahara hO |
saka %aU hao gayaa,
gayaa ]sasao saBaI naa%aa jaaoD lao%ao hOM
saaM
saaM ! %aorI drgaah sao, jaao BaI vaha Pahucaa,
aa vah mah$ma nahIM huAa ,
saBaI kao AaEaya imalaa |
saa%a samaMd kI maisa krM, lao#aina saba banara[ |
Qar%aI saba kagad krM, %a} hir gauNa ila#yaa na jaa[ ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - samaMdraoM kI syaahI banaa
banaa laUM AaOr saaro hI vaRxaaoM kI lao#anaI,
anaI AaOr kagaja ka kama
laU saarI Qar%aI sao, %aba BaI hir ko Anan%a gauNaaoM kao ila#aa nahIM jaa sakogaa |
Abarna kM ka barinayao, maaoPaO la#yaa na jaa[ |
APanaa baanaa vaaihyaa,
vaaihyaa kih kih qaako maa[ ||3||
BaavaaqaBaavaaqa- - ]saka @yaa vaNavaNa-nana ikyaa jaaya,
jaaya jaao ik vaNavaNa-nana sao baahr hO ? maOM ]sao kOsao do#aU
vah Aa#a hI nahIM do#anao kI | sabanao APanaa-APanaa
APanaa APanaa hI baanaa Pahnaayaa ]sao,
AaOr kh-khkr
kh khkr qak gayaa ]naka An%ar |
77
Jala baavaOM Jala daihnaO
daihnaOM, Jalaih maaiMh vyahar |
AagaOM PaICOM Jalama,
Jalama ra#aOM isarjana har ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - Jaala(jvaalaa) baaM Aaor jala rhI hO, AaOr daihnaI Aaor BaI,
BaI
laPaTaoM nao Gaor ilayaa hO duinayaa ko saaro hI vyavahar kao |
jaha %ak najar jaa%aI
jaa%aI hO, jala%aI AaOr ]z%aI hu laPaToM hI id#aa do%aI hOM |
[sa jvaalaa maoM sao ek maora isarjanahar hI inakalakr bacaa sak%aa hO |
BaavaaqaBaavaaqa- - Pahr-Pahr
Pahr Pahr Par jaaga%aa huAa jaao sacao%a rh%aa hO, ]sako vas~ AaOr ba%aba%a-nana kOsao
kao lao jaa sak%aa hO ?caao
caaor %aao dUr hI rhoMgao, ]sako PaICo nahIM lagaogM ao |
jaga maoM baOrI kao[ nahIM, jaao mana saI%ala hao[ |
yaa AaPaa kao Dairdo, dyaa krO saba kao[ ||5||
BaavaaqaBaavaaqa- - hmaaro mana maoM yaid SaI%ala%aa hO, aoQa nahIM hO AaOr xamaa hO, %aao saMsaar
maoM hmasao iksaIka baOr hao nahIM sak%aa |
Aqavaa AhMkar kao inakala baahr krdoM, %aao hma Par saba
saba Paa hI krogM ao |
Aava%a gaarI ek hO, ]laT%a hao[ Anaok |
kh `kbaIr' naiMh ]laiTe,
]laiTe vahI ek kI ek ||6||
BaavaaqaBaavaaqa- - hmaoM kao ek gaalaI do AaOr hma ]laTkr ]sao gaailayaa doM, %aao
vao gaailayaa Anaok hao jaayaogM aI|
aI kbaIr kh%ao hOM ik yaid gaalaI
gaalaI kao PalaTa na jaaya,
jaaya
gaalaI ka javaaba gaalaI sao na idyaa jaaya,
jaaya %aao vah gaalaI ek hI rhogaI |
81
baaola%a hI Paihcaainae , saahu caaor kao GaaT |
An%ar kI krnaI sabaO, inaksaO mau#a kI baaT ||7||
BaavaaqaBaavaaqa- - kna %aao saah hO, AaOr kna caaor - yah ]sako baaolanao sao hI Pahcaanaa jaa sak%aa hO |
An%ar maoM AcCa yaa baura jaao BaI Bara huAa hO, vah mauh ko ras%ao baahr inakla
Aa%aa hO |
82
25 : : ivaivaQa
------------------------Paa[ Padarqa Paoila kir,
kir kMkr laIyaa haiqa |
jaaoDI ibaCTI hMsa kI,
yaa bagaaM ko saaiqa ||1||
kI PaD\
PaD\yaa
BaavaaqaAnamaaola PadaqaBaavaaqa- -Anamaao
Padaqa- jaao imala gayaa qaa,
qaa ]sao %aao CaoD idyaa AaOr kMkD haqa maoM lao ilayaa |
hMsaaoM ko saaqa sao ibaCuD gayaa AaO
AaOr bagaulaaoM ko saaqa hao ilayaa |
[%aa%Paya
%aa%Paya%aa%Paya- yah ik Aai#arI maMla %ak Pahuca%ao-Pahuca%ao saaQak yaai~yaaoM ka saaqa CUT
jaanao AaOr isaiwyaaoM ko for maoM PaD jaanao sao yah jaIva ifr duinayaaMdarI kI %arf laT
Aayaa |]
hir hIra,
hIra jana jahrI,
jahrI lao lao maaDI haiT |
jaba r imalaOgaa PaairYaI,
PaairYaI %aba hir hIraM kI saaiT ||2||
BaavaaqaBaavaaqa- - hir hI hIra hO, AaOr jahrI hO hir ka Ba>
hIro kao haT-baajaar
haT baajaar maoM baoca donao ko ilae ]sanao dUkana lagaa r#aI hO,
vahI AaOr %aBaI [sao
[sao kao #arId sakogaa,
aa jabaik saccao Paar#aI AqaaAqaa-%a\%a%a\ sad\
sad\gaugau sao
BaoTM hao jaayagaI
baarI baarI AaPaNaIM, calao iPayaaro myaM%a |
%aorI baarI ro yaa , naoDI AavaO iMna%a ||3||
83
BaavaaqaBaavaaqa- - APanao Pyaaro saMgaI-saaqaI
aI saaqaI AaOr ima~ baarI-baarI
baarI baarI sao ivada hao rho hOM,
Aba,
Aba maoro jaIva,
jaIva %aorI BaI baarI raoja-rao
a raoja najadIk Aa%aI jaa rhI hO |
jaao }gyaa saao AaMqavaO, fUlyaa saao kuimalaa[ |
jaao icaiNayaaM saao Zih PaDO, jaao Aayaa saao jaa[ ||4||
BaavaaqaBaavaaqa- - saka ]dya huAa,
a ]saka As%a haogaa hI;
hI; jaao fUla i#ala ]za,
]za vah kumhlaayagaa hI ;
jaao makana icanaa gayaa,
gayaa vah kBaI-na
kBaI na-kBaI
na kBaI %aao igarogaa hI;
AaOr jaao BaI duinayaa maoM Aayaa,
Aayaa ]sao ek na ek idna kUca krnaa hI hO |
gaaovyaMd ko gauNa bahu%a hOM, ila#ao jau ihrdO maaMiMh |
Dr%aa
Dr%aa PaaNaI naa PaI} , mai%a vaO Qaaoyao jaaiMh ||5||
BaavaaqaM kao igana%aI nahIM
Baavaaqa- - ik%anao saaro gaaoivand ko gauNa maoro )dya maoM ila#ao hue hO,
]nakI | PaanaI maOM Dr%ao-Dr%ao PaI%aa hU ik khIM vao gauNa Qaula na jaayaM |
iMnadk naoDa rai#ayao
rai#ayao, AaMgaiNa kuTI baMQaa[ |
ibana saabaNa PaaNaI ibanaa,
ibanaa inarmala krO sauBaa[ ||6||
BaavaaqaBaavaaqa- - APanao inandk kao APanao Paasa hI r#anaa caaihe,
caaihe
AaMgana maoM ]sako ilae kuiTyaa BaI banaa donaI caaihe |
84
@yaaoMik vah sahja hI ibanaa saabauna AaOr ibanaa PaanaI ko Qaao-Qaaokr inamainama-lala banaa do%aa hO |
nyaMdk dUr na kIyao, dIjaO Aadr maana |
inarmala %ana mana saba krO, baik baik AanaiMh Aana ||7||
BaavaaqaBaavaaqa- - APanao inandk kao kBaI dUr na ikyaa jaaya,
jaaya Aa#aaoM maoM hI ]sao basaa ilayaa jaaya |
]sao maana-sammaana
maana sammaana do idyaa jaaya|
jaaya %ana AaOr mana kao, @yaaoMik vah inamainama-lala kr do%aa hO |
inanda kr-kr
kr kr Avasar do%aa hO hmaoM APanao AaPakao do#anao-Par#anao ka |
`kbaIr'
kbaIr' AaPa zgaa[e AaOr na zigayao kao[ |
AaPa zgyaaM sau#a }PajaO, AaOr zgyaaM
zgyaaM du#a hao[ ||8||
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -#aud %auma Balao hI zgaayao jaaAao, Par dUsaraoM kao nahIM zganaa caaihe |
#aud ko zgao jaanao sao Aanand hao%aa hO, jaba ik dUsaraoM kao zganao sao du:#a |
`kbaIr'
kbaIr' Gaasa na naIMide,
de jaao Paa} %aila hao[ |
]iD PaDO jaba Aai#a maOM, barI duholaI hao[ ||9||
85
BaavaaqaBaavaaqa- - kbaIr kh%ao hOM -PaOPaOraoM %alao PaDI hu Gaasa ka BaI Anaadr nahIM krnaa caaihe |
ek CaoTa-saa
a saa i%anaka BaI ]sakI Aa#a maoM yaid PaD gayaa,
gayaa %aao baDI mauiSkla hao jaayagaI |
kr%aa koro bahu%a gauNa,
a AaOgauNa kao naaiMh |