V th ng Euro

MC LC
PHN I- TNG QUAN V LIN MINH TIN T CHU U V TIN TRNH HNH THNH NG EURO................................................................................................................ 3 PHN II - V TH NG EURO......................................................................................7 2. Din bin v v th ng Euro t khi ra i (1/1/1999) n nay.........................13 PHN III - NH HNG CA BIN NG NG EURO TI VIT NAM V N HNG BIN PHP TRONG NHM TRNH NHNG TC NG XU TI KINH T VIT NAM.............16 Nhn xt chung......................................................................................................16 T gi EUR/USD Vit Nam....................................................................................17 2. Mt s gii php nhm x l tc ng ca ng EURO i vi Vit Nam. ..........21 2.1. V lnh vc xut nhp khu. ........................................................................21 2.2. V lnh vc u t. ......................................................................................21 2.3. V lnh vc vay n nc ngoi: ....................................................................21 2.4. V d tr ngoi t: ......................................................................................22 2.5. V t gi hi oi. .......................................................................................22 2.6. V chnh sch li sut. .................................................................................22 BI THAM KHO........................................................................................................23 BI 2: NHNG NHN NH V TNG LAI NG EURO.........................................29

Nhm 2- CH18G

Page 1

V th ng Euro

LI M U
Hin nay, xu hng lin kt kinh t quc t v ton cu ha nn kinh t ang din ra ht sc mnh m. S tham gia vo xu hng chung gn nh l lc chn bt buc i vi mi quc gia nu nh mun tn ti v pht trin kinh t theo kp trnh pht trin ca nn kinh t th gii. Tuy nhin, ty theo iu kin ca tng quc gia, khu vc m mi nc tham gia vo lin kt kinh t quc t cc mc khc nhau, khu vc mu dch t do cho ti lin minh tin t, nh cao ca lin kt kinh t quc t. Lin minh Chu u ra i l kt qu ca hot ng lin kt kinh t quc t, l kt qu ca qu trnh hp tc v u tranh gia tranh chp v tha hip ca cc nc thnh vin nhm i n thng nht v to ra sc mnh tng hp t s lin kt. Nm 1999, ng Euro chnh thc ra i nh du mt bc pht trin mi ca lin minh Chu u ni ring v ca hot ng kinh t quc t ni chung. ng Euro c nh hng su rng ti i sng kinh t, x hi ca cc nc thnh vin v cc nc c lin quan trong c Vit Nam. V vy, vic nghin cu v v th ng Euro v nh hng ca n i vi cc nc l ht sc cn thit v ang tr thnh ti ng quan tm ca cc nh nghin cu kinh t hin nay. c s hng dn ca PGS.TS Phm Th Thu Tho, nhm chng ti la chn ti V th ca ng Euro qua cc giai on lm ti tho lun nhm. Rt mong c v cc bn ng gp kin ti c hon thin hn.

Nhm 2- CH18G

Page 2

V th ng Euro

PHN I- TNG QUAN V LIN MINH TIN T CHU U V TIN TRNH HNH THNH NG EURO.
1. Khi qut v Lch s ca Lin minh chu u EU
Lin minh Chu u c qu trnh pht trin lu di, ra i t sm so vi cc khu vc lin kt kinh t quc t khc. Ngay sau i chin Th gii th II, cc nc chu u nhn thy hot ng lin kt kinh t quc t l ht sc cn thit. Trong hai cuc i chin na u th k XX, Ty u v Nht Bn b hy nng n v kinh t, trong khi M giu ln trong chin tranh t vic bn v kh cho cc nc tham chin. V vy, sau chin tranh Th gii M tr thnh cng quc s 1 v kinh t v nhanh chng tn dng th mnh cng c v th ca mnh. Trong bi cnh , cc nc chu u u mun khi phc v pht trin kinh t, xy dng nn ha bnh t ch vng chc. Do , cc nc chu u cn tch khi s l thuc vo nc M, lin kt vi nhau xy dng lin minh chu u, khi u l Cng ng than thp chu u (CECA). Ngy 18/04/1951, bng hip nh Pari, Cng ng than thp chu u chnh thc ra i. CECA gm 6 nc tham gia l: c, Php, H Lan, B, v Lucxembua. Sau mt thi gian ngn, CECA t c nhng kt qu ng mong i v em lili ch kinh t chnh tr to ln khin cc nc thnh vin tip tc pht trin con ng chn bng vic xy dng cng ng kinh t chu u (EEC). Ngy 25/03/1957, k kt hip nh Rome, thnh lp cng ng kinh t chu u (EEC) v cng ng nguyn t chu u (CEEA). Tt c cc thnh vin ca CECA u tham gia vo EEC v CEEA. Sau 10 nm hot ng EEC t c kt qu ng k, to iu kin cho cc nc thnh vin c th hp tc, lin kt mc cao. ng thi EEC t ra tng xng vi thc lc ca cng ng. Do vy i n hp nht cng ng thnh Cng ng chu u (EC). Ngy 01/07/1967 EC chnh thc ra i da trn s hp nht ca Cng ng than thp chu u, cng ng nguyn t chu u v cng ng kinh t chu u. Tt c cc thnh vin ca EEC u tham gia vo EC. Mc ch chnh ca vic thnh lp EC l to ra s hp tc, lin kt mc cao hn, m rng phm vi lin kt, khng ch l lin kt kinh t.

Nhm 2- CH18G

Page 3

V th ng Euro

Qua cc ln m rng, s thnh vin tham gia nhiu hn, Cng ng chu u ln mnh dn v quy m. Tuy nhin cng m rng nhiu thnh vin hn, s phi hp s phc tp hn v nhiu vn v li ch s kh dung ha hn. iu thi thc chu u i ti hi ngh Maastrich k ngy 07/02/1992 Cng ng chu u i tn thnh Lin Minh Chu u v chnh thc hot ng ngy 1/1/1993. EU gm 15 thnh vin, mc ch chnh ca EU l to ra s thng nht cao, to iu kin pht trin kinh t cc nc thnh vin, cng c sc mnh ton khi tin ti thnh lp khu vc tin t EU c sc mnh cnh tranh v hp tc c hiu qu vi cc nc, cc khi lin minh khc. Lin minh chu u c th trng chung v hng ha v dch v, c c hp tc lin kt trong lnh vc ti chnh tin t. Song th trng chung thc s tre nn thng nht th cc ro cn tin t phi c loi b hon ton. iu ny ch c c khi ch c mt ng tin chung c lu hnh v c iu hnh thng nht bng mt chnh sch tin t chung. Chnh v vy m lin minh tin t chu u c thnh lp m ni dung chnh ca n l cho ra i v vn hnh ng tin chung trong ton khi.
2.

Lin minh tin t chu u

Lin minh tin t chu u l tin ti ha nhp cc chnh sch kinh t, tin t ca cc nc thnh vin EU. N l kt qu trc tip ca hip c Maastricht k ngy 07/02/1992, giai on mi ca tin trnh lin kt chu u. Thc cht tin trnh xy dng EMU c cp t rt sm. Nhng trn thc t, ch n sau nm 1971 cc nc chu u mi thc s quan tm v trc tin t ca cc nc ny vn c c nh vi ng USD vi h thng Bretton Woods. Cui nhng nm 1970, trc s suy thoi v kinh t ko di c bit l trc s st km ca mt Cng ng chu u phn tn v th trng tin t. Ngy 13/03/1978 h thng tin t chu u (EMS) ra i vi mc ch duy tr t gi c nh trong ton khi v t gi ca c khi s thay i theo th trng. thc cht l mt h thng th ni c iu tit. Cng vi s ra i ca EMS l s ra i ca n v tin t chu u: ng ECU. ng ECU c ch nng nht nh nh tnh ton, thanh ton, d tr, song rt hn ch trong phm vi nht nh. H thng tin t chu u bc l nhng hn ch trong lc cc din th gii 2 cc chm dt, cc th lc dn sc chun b lc lng dnh a v ti u trong tng lai. Trong bi cnh , cng ng chu u tuy t c nhng thnh tu nht nh trong qu trnh lin kt song vn thua xa M, Nht. Do , trc ht cc nc chu u phi thng nht cht ch to ra sc mnh tng hp, p ng nhng c hi v thch thc mi.
Nhm 2- CH18G Page 4

V th ng Euro

Trc tnh hnh , Hip c Maastricht ra i chnh thc ha d n v ng tin chung. Qu trnh xy dng lin minh kinh t v tin t gm 3 giai on nh sau: Giai on 1: T 01/07/1990 n 31/12/1993 vi nhim v phi hp chnh sch tin t v chnh sch kinh t gia cc nc, hon chnh qu trnh lu thng v t do vn, phi hp chnh sch tin t gia cc nc, t nn kinh t quc gia di s gim st nhiu bn. Giai on 2: T 01/01/1994 n 01/01/1999 vi nhim v tip tc phi hp chnh sch kinh t, tin t nhng mc cao hn, chun b iu kin cho s ra i ca ng Euro. Giai on 3: T 01/01/1999 n 30/06/2002 vi ni dung cho ra i ng Euro, cng b t gi chnh thc gia ng Euro v cc ng tin quc gia.

3. Qu trnh hnh thnh ng tin chung chu u ng Euro

Euro l tin t thng nht trong chu u c ngun gc t thi k u tin ca Lin minh chu u v trong lch s kinh t ton cu. Nm 1968, vic ha nhp kinh t thng qua lin minh thu quan c nhng bc tin di, mt khc s sp ca h thng t gi hi oi Bretton Woods dn n vic t gi hi oi dao ng mnh cn tr thng mi. Nm 1970, tng v mt lin minh tin t chu u c c th ha ln u tin. Tuy nhin, nm 1980 mc ch thnh lp Lin Minh Kinh t v Tin t chu u vi tin t thng nht tht bi m mt trong nhng nguyn nhn l s sp ca h thng Bretton Woods. Thay vo Lin Minh T gi hi oi chu u c thnh lp vo nm 1972. n nm 1979, hnh thnh h thng tin t chu u (EMS) vi nhim v: + Phi hp thanh ton v chuyn nhng gia cc ng tin trong cng ng + Hng ti thnh lp NHTW cho c chu u + Pht hnh EUC tri phiu vo nm 1986-1987 Nm 1988, mt y ban xem xt v lin minh kinh t v tin t di s lnh o ca Ch tch y ban chu u son tho a ra phng n thnh lp Lin Minh kinh t v tin t chu u hng ti hnh thnh ng tin chung theo 3 bc: Bc 1: Ngy 01/07/1990, vic lu chuyn vn c t do ha gia cc nc trong Lin Minh Chu u.

Nhm 2- CH18G

Page 5

V th ng Euro

Bc 2: Ngy 01/01/1994 Vin Tin t Chu u, tin thn ca Ngn hng Trung ng chu u (ECB) c thnh lp v tnh trng ngn sch quc gia ca cc nc thnh vin bt u c xem xt. Ngoi ra, ngy 16/12/1995 Hi ng chu u quyt nh tn gi ca tin chung l Euro. Ngy 13/12/1996, cc B trng B Ti chnh ca EU i n tha thun v Hip c n nh v Tng trng nhm m bo cc nc thnh vin gi k lut v ngn sch, qua m bo gi tr ca tin t chung. Bc 3: Thng 05/1998 tin hnh la chn nhng quc gia hi cc iu kin Maastricht tr thnh thnh vin EMU v ng thi cng b t gi song phng gia cc ng tin thnh vin. Bc chuyn i ny c m t thng qua 3 thi k: Thi k 1: c bt u t thng 5 nm 1998, Hi ng chu u xc nh nhng nc hi t cc tiu tr hi nhp trong nm 1997 v kh nng hi nhp ca tng nc trong nm 1998. Sau khi cc nc c la chn tra thnh thnh vin EMU th Ngn hng Trung ng chu u cng uc thnh lp trn c s Vin Tin t chu u vi nhim v trng tm l bo m qu trnh chuyn tip xy ra mt cch trn chu v hnh thnh chnh sch tin t chung ca ng Euro. Thi k 2: Bt u t 01/01/1999 bng vic c nh t gi ca cc ng tin thnh vin vi Euro. ng Euro tra thnh ng tin hp php v thay th ng ECU ti mc t gi chnh thc. Trong thi k ny, ng Euro cha xut hin ngay di hnh thc giy bc v tin xu, nhng bo m rng hu ht cc s d trn ti khon ngn hng v n quc gia mi pht sinh phi c ghi bng ng Euro. Cng ti thi im ny, Vin Tin t chu u gii th v H thng Ngn hng Trung ng chu u bao gm ECB v cc Ngn hng trung ng quc gia bt u hot ng vi ng Euro. Song song vi cc ng tin quc gia, Euro c s dng rng ri trong cc giao dch ngn hng da theo nguyn tc ch o l khng cm, khng bt buc. Thi k 3: c bt u t 01/01/2002, song song vi nhng t giy bc v tin xu quc gia l s xut hin ca cc t giy bc v tin xu bng Euro trong thi gian ti a l 6 thng. C 2 loi tin quc gia v Euro u l ng tin hp php v mi ngi u c quyn chuyn i t do ng tin quc gia sang Euro ti cc Ngn hng Thng mi hay ti Ngn hng Trung ng quc gia. Ti thi im cui thng 6/200, nhng ng tin quc gia ht hiu lc l ng tin hp php nhung chng vn tip tc c chuyn i thnh Euro ti cc NHTM, v ng Euro tr thnh ng tin hp php duy nht ti cc quc gia thnh vin EMU.
Nhm 2- CH18G Page 6

V th ng Euro

PHN II - V TH NG EURO
1. Vai tr ca ng Euro
1.1. i vi cc quc gia thnh vin

ng EURO ra i s thc y s pht trin kinh t ca cc nc EU, thc y qu trnh lin kt kinh t gia cc nc ny, to iu kin thc hin lin minh kinh t tin t chu u, tin ti thng nht chu u v kinh t v chnh tr. ng tin chung ra i s gp phn hon thin th trng chung chu u, gp phn g b nhng hng ro phi quan thu cn li, tc ng tch cc n hot ng kinh t, ti chnh, u t, tit kim chi ph hnh chnh. Theo bn bo co nm 1988 v U ban chu u, vic thc hin lin minh tin t c th em li li cho cc nc EU khong 200 t ECU v gip lm tng thm 1% GDP ca cc nc thnh vin. S ra i ca ng EURO s gip cho cc nc thnh vin trnh c sc p ca vic ph gi t ngt cc ng tin quc gia (sau ny s khng cn tn ti) cng nh vic cc nh u c tin t tranh th s khng n nh ca ng tin u c lm nh hng n s pht trin chung ca ton khi. Cuc khng hong h thng tin t chu u (EMS) nm 1992 l mt v d. thu ht ngoi t trang tri cho nhng tn km trong vic khi phc li nn kinh t b ph sn ca ng c, nc c p dng chnh sch gi li sut rt cao lm cho cc nh t bn quc t b li nhun quyn r tin vo c; trong khi , vi mc tiu chng lm pht, Php mun duy tr li sut thp va phi. Nhng do tt c cc ng tin trong EMS vn lin quan mt thit vi nhau nn Php khng th n phng h li sut m khng lm cho ng phrng Php (FF) h gi so vi ng mc c (DM). Gii u c tnh ton rng n lc ng FF s phi ph gi v h tp trung vo tn cng ng FF. Hu qu l ng FF b ph gi v lm cho c EMS b lung lay. Cuc khng hong h thng tin t chu u (EMS) vo nm 1992-1993 lm cho h thng tin t chu u cng nh nn
Nhm 2- CH18G Page 7

V th ng Euro

kinh t cc nc thnh vin b chao o v chu nhiu thit hi. S bt n nh ca tin t chu u lm cho cc nc thnh vin EU b mt 1,5 triu vic lm trong nm 1995. Vic ra i ca ng EURO vi ngn hng trung ng c lp - Ngn hng Trung ng chu u (ECB) - thay th cc ngn hng trung ng cc nc thnh vin, vi mc tiu thc hin mt chnh sch tin t theo hng gi n nh s to c s cho kinh t pht trin khng cn lm pht, em li nhng iu kin thun li cho vic hoch nh mt chnh sch ti chnh v m cho lin minh, l mt bo m gi cho nn kinh t khu vc ny n nh v pht trin hn trc. Trc mt, ngi tiu dng v cc doanh nghip mi nc thnh vin s bt c mt khon chi ph chuyn i ngoi t trong giao dch quc t m cc nh kinh t cho rng vic ny s tit kim c mt khon tin 100 t mc hoc khng di 1% GDP ca cc nc thnh vin. Hn na, khi ng EURO c lu hnh trn th trng, mi hng ho by bn trong cc nc thnh vin u c nim yt gi bng ng EURO nn s lm gim s chnh lch gi hay phin phc v t gi hi oi gia cc ng tin quc gia. Do bun bn trong cc nc EU chim n 60% ngoi thng ca c khi, nn vic s dng mt ng tin chung s to iu kin y mnh trao i ngoi thng gia cc nc EU v t b nh hng xu do s giao ng t gi ca ng USD v s khng cn tnh trng ng tin ny mt gi so vi USD trong khi ng tin khc li ln gi. Tuy nhin, vic ra i Lin minh kinh t tin t chu u (EMU) v duy tr ng tin chung n nh v mnh khng ch c nhng mt thun m s cn gy khng t kh khn cho nhng nc tham gia EMU; Trong vic phi hp chnh sch kinh t tin t; Vic ngn hng Trung ng chu u m nhim chc nng iu hnh chnh sch tin t ca c khi s lm cho cc nc tham gia EMU mt i cng c iu tit nn kinh t v s rt kh khn cho cc nc ny mi khi kinh t gp khng hong.

Nhm 2- CH18G

Page 8

V th ng Euro

Vic duy tr c mt ng EURO mnh l mt vn kh khn cho cc nc tham gia v cc nc ny c cc nn kinh t pht trin nhng mc khc nhau, mi nc u c nhng kh khn ring. Vic dung ho li ch ca cc nc l mt cuc u tranh gay go i hi phi c s tho hip ln ca mi nc. Mt khc, m bo cho EMU vn hnh tt, cc nc tham gia phi tip tc phn u m bo cc ch tiu EMU p t, buc chnh ph cc nc ny phi c nhng chnh sch ngt ngho trong ngn sch chi tiu, chnh sch thu... phi tht lng buc bng, ct gim chi tiu cho phc li x hi. iu ny c th gy ra nhng phn ng mnh m trong dn chng, nht l trong tng lp dn ngho, trong ngnh gio dc, nh tng din ra nhiu nc Ty u trong my nm gn y, v s gy kh khn cho cc chnh ph ng quyn mi khi cc cuc bu c n gn. 1.2. i vi nn kinh t th gii

To s thay i ln trong h thng tin t th gii. H thng tin t quc t vi ng USD gi vai tr khng ch trong sut na th k qua b thay th bi h thng tin t vi hai ng tin quan trng nht l ng USD v ng EURO chi phi. Vo thi im hnh thnh nm 1999, vi mt nn kinh t pht trin ca 11 nc chu u c 290 triu dn, tng sn phm quc dn chim ti 19,6% ca th gii v 18,6% thng mi ton cu, ng EURO s tr thnh mt ng tin ngoi t ln v l i th ng gm i vi ng USD. Cc nc EU c 370 triu dn vi GDP 7.900 t USD, chim 20% hng ho xut khu trn th gii. Trong khi M c 268 triu dn vi GDP l 8.000 t USD li ch chim 15% hng ho xut khu trn th gii. Nu ng EURO gi c n nh th s c sc cnh tranh mnh v v tr truyn thng ca ng USD s ngy cng b suy gim mnh.

Nhm 2- CH18G

Page 9

V th ng Euro

S thch thc ca ng EURO i vi ng USD th hin trn cc lnh vc d tr ngoi t, trao i ngoi thng v gi tr c phiu trn cc th trng chng khon. V d tr ngoi t : Khi EURO ra i, ngoi thng ca cc nc tham gia s tr thnh ni thng, n gia cc nc thnh vin s tr thnh n bn trong, v vy nhu cu v d tr ngoi t ca Ngn hng Trung ng chu u s gim mnh. Do , nhiu kh nng Ngn hng Trung ng chu u s bn i mt s lng ln USD. Mt khc khi ng EURO tr thnh ng tin chung ca mt khi kinh t mnh th nhiu nc trn th gii (nht l Nht do hu ht d tr ngoi t l USD) s gim bt mt phn d tr bng ng USD mua thm ng EURO (mc t nhiu cn tu thuc vo kh nng n nh ca ng EURO). y c th l mt nhn t gy tc ng lm gim gi ng la M. Thm vo nhu cu d tr v vng cng s gim v trc y cc nc ch yu d tr bng vng v USD, nay li c thm mt ng tin mnh v n nh c th c s dng d tr, do vy trong tng lai vng s b bn ra nhiu nn gi vng cng s b gim. y l iu m chng ta phi tnh n trong c cu d tr ca ta sau ny. V ngoi thng, trao i trong ni b khi trc y (chim khong 60% xut khu) dng nhiu USD (ngay c nhng nc nh Php v H Lan vn rt gn cht vi ng mc c cng c xu hng thanh ton vi nhau bng USD hn l bng mc c) nay chuyn sang thanh ton bng ng EURO s lm cho kim ngch thanh ton bng ng la M b gim st ng k. Hin nay trong tng kim ngch xut khu ca EU th phn tnh bng USD chim 48%, bng tin ca cc nc EU chim 33%. Xt tng th, nn kinh t cc nc EU gn tng ng M, nhng tng gi tr ngoi thng li vt hn M. Theo cc nh phn tch kinh t, sau khi ra i, ng EURO c th chim khong 35-40% cc khon giao dch v bun bn quc t. Trong bun bn vi M, cc nc EU cng s buc M phi s dng ng EURO, nn M cng s phi d tr c EURO. i vi thng mi th gii khi ng EURO ra i v c tha nhn l ng tin mnh v n nh th s c xu hng cc nc
Nhm 2- CH18G Page 10

V th ng Euro

cng s s dng EURO thay th USD trong thanh ton mt s giao dch ngoi thng vi nhau v trong bun bn gia EU vi cc nc khc, do s lm gim nhu cu s dng USD trong thng mi th gii. Dung lng v kh nng th trng ti chnh ca EU v M l gn tng ng nhau... Trong tng vn u t ca t nhn trn th trng quc t, phn u t bng la M chim 40%, bng tin ca EU chim 37%, bng Yn Nht chim 12%. Theo d on ca mt s chuyn gia ti chnh, c kh nng sau nm 2002 c khong 3000 t la vn u t quc t s chuyn sang ng EURO, trong c t 700 n 1000 t l t ng la M. Do , khi EURO xut hin trn th trng ti chnh th gii th trong cc giao dch ti th trng chng khon v trong vic pht hnh cng tri, cc nc trc ht l cc nc EU s dng EURO, do vy nhu cu v USD trn th trng ti chnh s gim mt cch ng k. Tm li, sau khi ng EURO ra i h thng ti chnh th gii s b thay i c bn. Nhng thay i ny s bt u t vic thanh ton cc loi dch v v bun bn quc t, k c cc giao dch th trng chng khon, sau n vic gii to d tr ngoi t cc quc gia. Hn na, bn cnh vic s dng USD nh trc y, trn th trng s xut hin thm EURO, do trong tng lai khng xa, nhu cu s dng USD gim bt buc s dn n vic gim gi ca USD, v nh vy vic ra i ca EURO khng ch tc ng n lnh vc tin t m s tc ng c n lnh vc kinh t v chnh sch kinh t ca cc quc gia. S cnh tranh v tin t gia ng USD v ng EURO c th s gy ra mt s rn nt trong quan h gia M v EU v thc y xu th a cc, a trung tm trong quan h quc t pht trin. Chnh ph M tuy bn ngoi c nhng tuyn b hoan nghnh s ra i ca ng EURO v EMU, nhng thc t bn trong cng ht sc lo ngi. Trc ht nh phn tch, ng EURO ra i s l mt i th cnh tranh ng gm i vi ng USD v tng bc lm gim v tr truyn thng ca ng USD. m bo cho ng EURO n nh v vng
Nhm 2- CH18G Page 11

V th ng Euro

mnh, cc chnh ph cc nc tham gia EMU cng nh Ngn hng Trung ng chu u s cn phi c nhng chnh sch bo v v khuyn khch s dng ng EURO, iu ny chc chn s gy nh hng bt li cho v tr ca ng USD chu u v do s gy mt s thit hi v li ch cho M chu lc ny. Cuc u tranh v li ch v nh hng kinh t chu u gia M v Lin minh Chu u s tr nn quyt lit hn. - Sau khi EURO ra i, do nhng thun li ca th trng thng nht c trnh pht trin cao v n nh, kh nng thu ht vn u t trc tip ca nc ngoi ca cc nc EU s mnh hn trn cc mt hng cng ngh cao v i hi vn ln. Do c th thy trc c l mt phn vn u t ca th gii s dn vo cc nc EU sau khi ng EURO ra i. Trong my nm qua, cc cng ty ln ca M v Nht c nhng bin php v chun b cho s kin ny v h t nhiu thit lp c ch ng ca mnh thng qua cc i tc ni a tn dng c li th ca vic sn xut ti ch p ng nhu cu ca khch hng v trnh c thu nhp khu khi lin minh hnh thnh. - Mt trong nhng vn t ra cho cc nc bn hng v con n ca cc nc thnh vin EMU l t l chuyn i gia ng tin quc gia nc ch n vi ng EURO. Tuy ng ECU tn ti trong thanh ton quc t c mt thi gian v quy nh chuyn i ngang bng vi ng EURO lm d dng phn no nhng giao dch thng mi mi, nhng nhng khon n t vin tr, u t... bng ng tin quc gia cn c hng gii quyt tho ng. V tuy rng t gi chuyn i ng tin quc gia sang ng EURO l c nh, nhng li sut s c s khc nhau gia cc nc tham gia EMU. Cho nn iu quan trng l cc nc n phi c nhng trao i v thng lng i n thng nht mt t l li sut thch hp sao cho s n khng b gia tng do vic ra i ca ng EURO./.

Nhm 2- CH18G

Page 12

V th ng Euro

2. Din bin v v th ng Euro t khi ra i (1/1/1999) n nay

T 1-1-1999 bt u a ng EURO vo lu hnh. Giai on u t 1-1-1999 n 1-12002 ng EURO khng lu hnh bng tin mt. T 1-1-2002 n thng 7-2002 bt u lu hnh ng EURO bng tin giy v tin kim loi song song vi cc ng tin bn a, v t thng 7-2002 cc ng tin bn a khng cn tn ti. Theo mt nghin cu ca Ngn hng Trung ng chu u t l ca ng Euro trong d tr ngoi t trn ton cu tng t 13% trong nm 2001 ln 16,4% trong nm 2002 v n 18,7% trong nm 2003, cng trong cng thi gian ny t l ca ng la M gim t 68,3% (2001) xung 67,5% (2002) v trong nm 2003 cn 64,5%. Ni chung ngi ta tin rng tm quan trng ca ng la M nh l tin t d tr th gii s tip tc gim v ng Euro s ngy cng quan trng hn trong chc nng ny. Tm quan trng ngy cng tng ca ng Euro cng th hin qua mt kha cnh khc: Trong nm 1999 21,7% tt c cc giy n quc t c tnh bng Euro, trong nm 2001 l 27,4% v trong nm 2003 l 33%. Nm 2004 ng la M chm dt vai tr l tin t quan trng nht cho cc loi tri phiu v cng tri vi li sut c nh v li sut th ni (ting Anh: Floating Rate Notes): Trong cui thng 9 nm 2004 c trn 12.000 t la tri phiu v cng tri quc t lu hnh trn ton th gii. Trong c 5.400 t l ng Euro, 4.800 t l ng la M, 880 t ng Bng Anh, 500 t tin Yen v 200 t l ng Franc Thy S. T l ca ng la M trong tng s tin gi ti cc ti khon ca cc quc gia OPEC gim t 75% trong ma h 2001 xung cn 61,5% trong ma h 2004. T l tin Euro tng trong cng khong thi gian t 12% ln 20%. Trong nm 2003 t l mua bn Euro trn cc th trng ngoi t l 25% so vi 50% ca ng la M v 10% cho hai loi tin Bng Anh v Yen Nht. ng Euro v vy l tin t quan trng ng th nh hin thi.

Nhm 2- CH18G

Page 13

V th ng Euro

T gi hi oi EUR/USD la M trn 1 Euro (19992010) Thp nht Ngy T gi 1999 03/12 $1.0015 2000 26/10 $0.8252 2001 06/07 $0.8384 2002 28/01 $0.8578 2003 08/01 $1.0377 2004 14/05 $1.1802 2005 15/11 $1.1667 2006 02/01 $1.1826 2007 12/01 $1.2893 2008 27/10 $1.2460 2009 04/03 $1.2555 2010 05/05 $1.2924 Ngun: Euro exchange rates in USD, ECB Nm Cao nht Ngy 05/01 06/01 05/01 31/12 31/12 28/12 03/01 05/12 27/11 15/07 03/12 13/01 T gi $1.1790 $1.0388 $0.9545 $1.0487 $1.2630 $1.3633 $1.3507 $1.3331 $1.4874 $1.5990 $1.5120 $1.4563

C nhiu kin khc nhau v tm quan trng kinh t ca mt ng Euro mnh. Mt mt cc nguyn liu a phn vn tip tc c mua bn bng ng la M, v th m mt ng Euro mnh c tc dng lm gim gi cc nguyn liu. Mt khc, gi ng Euro cao s lm cho xut khu t vng Euro tr nn t v v th mt ng Euro c gi cao s lm cho tng trng kinh t yu i trong mt chng mc nht nh. V vng Euro rng ln nn t gi hi oi v cc ri ro v t gi hi oi do cc tin t dao ng gy nn khng cn c tm quan trng nh trong thi k cn cc tin t quc gia na. Vic ng Euro lin tc b xung gi cho n nm 2002 c th l do ng Euro khng tn ti trn thc t nh l tin mt, v th m trong thi gian u ng Euro b nh gi thp hn gi tr thc da trn nhng s liu c bn. Cc vn v kinh t trong Cng ng chu u y mnh thm xu hng ny v lm cho vic u t trong chu u khng cn

Nhm 2- CH18G

Page 14

V th ng Euro

hp dn cc nh u t nc ngoi na. Tht ra th cc trin vng v kinh t ca chu u khng tt p hn t thi im nhng ngay sau khi tin mt c a vo lu hnh th ng Euro m cho ti lc l b nh gi di tr gi tht bt u c nh gi cao hn. C 3 nguyn nhn c th gii thch cho iu ny:

Thm ht cn cn thng mi v ngn sch quc gia v km theo l tng n ca M. Chuyn i trong d tr ngoi t ca cc quc gia nh Trung Quc, n , Nht, Nga v cc quc gia khc. Cc nc xut khu du m trc tin l Nga ngy cng sn sng chp nhn ng Euro nh l phng tin thanh ton cho du m.

3.Nhng kch bn cho tng lai ca ng Euro Kinh t khu vc ng Euro tng trng yu trong qu mt 2010. Trong , Ngn hng Trung ng Chu u (ECB) buc phi can thip vo th trng tri phiu chnh ph mt vic lm cha tng xy ra trc y. Vy, tng lai ca ng EUro s ra sao? Di y l nhn nh ca cc nh kinh t v ng tin ny.

Th nht: ng Euro s hi phc: Cuc khng hong kinh t trong thi gian qua, buc chnh ph cc nc Chu u phi cng c li ngun ti chnh, ci thin nn kinh t ca nc mnh v ng Euro li tr thnh ng lc pht trin kinh t ton cu. Thm vo , cc chng trnh cu tr kinh t ca EU v IMF dnh cho Hy Lp s thc y nn kinh t nc ny. Cc nc khc c th rt kinh nghim, phng t cuc khng hong kinh t ca Hy lp. iu ny c th gip cho nn kinh t pht trin nhiu nc. Trong tng lai, "nhng mt cn bng kinh t" s sm c gii quyt. Cc th ch cng s c thnh lp gii quyt cuc khng hong mt cch c trt t v nhanh chng. Do vy, ng euro s li tr thnh mt thch thc i vi ng la M trong vi tr l mt d tr ngoi t mnh
Nhm 2- CH18G Page 15

V th ng Euro

Th hai: ng euro s n nh tr li. Cc k hoch cu tr ca cc nc Eurozone v ECB c th s gip nn kinh t th trng tm thi n nh, lng tin ca nhng nh u t tm thi phc hi. Khu vc ng tin chung Chu u Eurozone s n nh tr li. Tuy nhin iu ny vn khng gii quyt c cc vn c bn trong ni ti, c phi by trong cuc khng hong. Nhng thay i khng eurozone tng trng. Th ba: ng euro yu. Khu vc ng tin chung Chu u yu i vnh vin. Vic cu tr Hy Lp c th s phi ko di, thm ch c th phi c cu li n ti nc ny. Mt lot cc nc bc theo chn Hy lp nh Ty Ban Nha, B o Nha. Cc nc ny buc phi a ra chnh sch tht lng buc bng. Ko theo l bt n x hi tng ln. Mt lot ngn hng ti cc nc Chu u b nh hng bi khng hong. iu ny s e da ton b khu vc Chu u ri vo suy thoi. ng euro mt gi, lm pht tng cao. Th t: ng Euro tan v. Mt s nc quyt nh rt ra khi eurozone v khu vc eurozone v do cng thng qu mc, khng th kim sot ni. Nu kinh t Hy Lp sp , suy thoi kinh t v tht nghip tng ln, s on gin ca cng chng i vi ng euro tng ln, cn c mng ny c th tr thnh hin thc. Khng ai mun iu ny v cng cha ai ngh n vic chun b cho k hoch eurozone tan v, nhng iu ny khng phi khng th xy ra.

PHN III - NH HNG CA BIN NG NG EURO TI VIT NAM V N HNG BIN PHP TRONG NHM TRNH NHNG TC NG XU TI KINH T VIT NAM
Nhn xt chung Gn y ngi dn VN dn chp nhn ng euro nh mt phng tin thanh ton, u t v d tr. Vic trao i, mua bn ng euro ti cc ngn hng v cc th trng
Nhm 2- CH18G Page 16

V th ng Euro

khng chnh thc cng ph bin hn. Khch du lch c th i euro ti cc quy i tin mt cch kh d dng. Tuy nhin, t trng cc giao dch thanh ton thng mi bng euro mi ch chim khong 10-13% tng giao dch thanh ton bng ngoi t. Nu tnh t trng tit kim bng ng euro trong tng tit kim th t l ny ch vn vn 2,7%. Trong khi , ch 10-15% cc thanh ton gia doanh nghip VN v doanh nghip EU c s dng euro. Nhng con s ny cho thy, t l s dng euro VN vn cha ng k v cha tng xng vi tim nng ca ng tin ny. Nguyn nhn ca thc trng trn c l gii l xut pht t thc t chnh sch tin t qu ph thuc vo USD hin nay ca VN. T trc n nay, chnh sch t gi ca VN neo ch yu vo ng USD, phn ln ngi dn quen vi vic s dng USD nh l mt cng c thanh ton quc t ch o. Thm vo , nhu cu vay USD v ngun tin gi bng USD hin cng rt ln, trong khi nhu cu vay euro rt thp, ch chim khong 1,5% tng d n cho vay bng ngoi t ca VN. Chnh v vy, li sut ngoi t trn th trng VN c thng k, theo di ch yu l li sut ca USD. S bin ng li sut vn ph thuc ch yu vo bin ng li sut ca Cc d tr Lin bang M v cung cu ngoi t trn th trng VN, t chu nh hng ca li sut ng euro. Tuy nhin, vi mi quan h kinh t, thng mi c t lu, tng lai ca ng euro VN c cc chuyn gia kinh t nh gi l rt kh quan. Hin EU ng Top 5 th trng xut khu ln ca VN v l th trng tim nng ca cc ngnh cng nghip dt may, thc phm, thu sn, vt liu xy dng... T gi EUR/USD Vit Nam Tnh t thng 5 nm 2000 n thng 12 nm 2008 t gi gia USD so vi VND tng t 13.900VND ln mc 17.050VND tc l USD tng 22,7% so vi VND. Cn t gi gia EUR so vi VND tng 66% t 14.000VND ln mc 23.241VND T gi gia VND vi Euro ch yu vn c tnh cho vi t gi ca VND vi USD v Euro vi USD. Do vy, t gi ca VND vi Euro bin ng hon ton gn vi s bin ng ca t gi gia Euro v USD.
Nhm 2- CH18G Page 17

V th ng Euro

Mc tng t gi VND so vi mt s ng tin la Canada (CAD) 14.379 Franc Thy S (CHF)

USD

EUR

la c (AUD) 12.374

Bng Anh (GBP) 25.911

u nm 2009 Thng 11/09 Mc tng

17.484

24.596

16.514

17.861

27.497

16.809

17.269

30.692

18.201

2,1%

11,7%

35%

20%

18,5%

10,2%

(Ngun: Vietcombank) C mt im khc rt ln trong vic n nh gi USD v gi cc ng tin khc. l Ngn hng Nh nc kim sot t gi VND/USD thng qua bin t gi hin l +/-5% v t gi lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b hng ngy. Cn cc ng tin khc ngn hng c nh gi ty vo bin ng ca gi quc t. Cho d gi USD trn th gii c tng gim bao nhiu nhng trong nc, cc ngn hng cng ch c n nh gi mua/bn trong quy nh ca Ngn hng Nh nc. Vi cc ng tin khc do theo gi th gii, m gi th gii th bin ng lin tc. T gi ca VND so vi cc ng tin ch cht khc bin ng mnh c gii thch bi qu trnh tc ng ca nhiu yu t ch quan v khch quan. Nhng nhn chung, c hai yu t chnh tc ng n t gi VND vi cc ngoi t khc l cung cu ngoi t v lm pht. Cung cu ngoi t

Hin nay ngun cung ngoi t ch yu ca Vit Nam l FDI, ODA v lng kiu hi do ng bo vit kiu nc ngoi gi v. Nhng nc ta li l nc nhp siu, nn cung ngoi t ca Vit Nam lun lun thiu so vi cu. iu ny cng l mt yu t khin t gi ca VND so vi cc ng ngoi t nh USD, EUR lun lun gim. Cung cu v ngoi t trn th trng l nhn t nh hng trc tip n s bin ng ca t gi hi oi. Cung
Nhm 2- CH18G Page 18

V th ng Euro

cu ngoi t li chu s nh hng ca nhiu yu t khc nhau trong c cn cn thanh ton quc t. Nu cn cn thanh ton quc t d tha c th dn n kh nng cung ngoi t ln hn cu ngoi t v ngc li. S cn bng ca cn cn thanh ton quc t li ph thuc vo cc ngun cung v cu ngoi t cu thnh nn cn cn thanh ton quc t. Khi nn kinh t c mc tng trng n nh nhu cu v hng ho v dch v nhp khu s tng do nhu cu v ngoi t cho thanh ton hng nhp khu tng ln. Ngc li, khi nn kinh t ri vo tnh trng suy thoi th cc hot ng sn xut kinh doanh v xut nhp khu b nh tr lm cho ngun cung ngoi t gim i. Trong khi nhu cu nhp khu cha kp thi c iu chnh trong ngn hn vic gim cung ngoi t s y t gi ln cao. Thm vo l thi quen d tr ngoi t ca ngi dn hay cn gi l la ha. y l hin tng thng gp phi cc nn kinh t chuyn i. Ti Vit Nam, la ha vn kh ph bin vi thi quen d tr ti sn, giao dch, mua bn, nim yt gi bng ngoi t. Hin tng la ho gy nh hng nht nh n hiu qu thc thi chnh sch tin t v chnh sch t gi. Mc cung tin tr nn kh d bo hn v mc cu ni t trong nc khng n nh nh hng n vic hoch nh cc chnh sch.
-

Lm pht:

Mc chnh lch lm pht ca hai nc cng nh hng n s bin ng ca t gi. Gi s trong iu kin cnh tranh lnh mnh, nng sut lao ng ca hai nc tng ng nh nhau, c ch qun l ngoi hi t do, khi t gi bin ng ph thuc vo mc chnh lch lm pht ca hai ng tin. Nc no c mc lm pht ln hn th ng tin ca nc b mt gi so vi ng tin nc cn li. D on bin ng t gi ngoi t trong thi gian ti c nh gi l kh khn cho th trng ti chnh th gii ni chung, v Vit Nam cng khng ngoi l. Yu t lm pht ca Vit Nam l yu t chnh quyt nh n t gi hi oi ti Vit Nam, v yu t ny s lm cho VND ngy cng mt gi so vi cc ng tin mnh khc. Thm vo , vic VND ang c m bo bng USD, trong khi USD li ang gp rt nhiu vn nghim trng. Nn khng loi tr kh nng ng tin Euro s tng gi rt mnh so vi VND. nh hng bi ng USD mt gi so vi ng EUR: Mt trong nhng vn c quan tm ln nht thi gian qua trn th trng tin t th gii l s ln gi khng ngng ca ng Euro so vi USD.
Nhm 2- CH18G Page 19

V th ng Euro

Cc DN nhp khu hng ha t EU cha thanh ton ht bng Euro ang lm vo hon cnh mt c li v thm ht vn bi gi Euro hin tng qu cao so vi thi im 1 thng tr v trc, khi ng tin ny c cc DN la chn lm ng tin thanh ton hng ha vi i tc. Cc DN xut khu cn b n tin bng USD cng thit hi khng nh. ng USD gim gi khin t gi VND/USD ln cao nht trong nm nay v cu hi t ra vi nhiu DN l liu Chnh ph Vit Nam c tc ng g vo ng bn t c mt ''ng Vit Nam yu'', ginh li th cho xut khu? Trng thi ngoi hi ca cc NH trong nc hin phn ln vn bng USD. Mc d NH Nh nc cho php cc NH c duy tr mt t l nht nh cc ngoi t mnh khc trong trng thi ngoi hi, rt t NH la chn EUR. Vic duy tr trng thi ngoi hi bng cc ngoi t khc li cng him hoi. L do l ng tin Vit Nam ang bm cht v ch bm vo USD. V th thi im hin ti, USD c th mt gi trn th trng quc t, nhng Vit Nam t u nm n nay USD vn tng so vi tin ng. Ngn hng Nh nc lp lun, tnh hnh ny c tc dng khuyn khch xut khu v bo m s n nh ca ng ni t. gc DN, ng l vic bn hng ra nc ngoi, thu USD, khng nh hng n cng vic sn xut kinh doanh ca h. Tuy nhin, trn bnh din quc gia, tng gi tr xut khu ca Vit Nam c tnh bng USD ang gim (vi cng mt s lng) nu so vi cc ngoi t mnh khc. nh hng bi ng EUR mt gi so vi ng USD: Vic EUR gim gi so vi USD khng nh hng nhiu n nn kinh t Vit Nam v cc doanh nghip Vit Nam. Ch cc doanh nghip c cc khon n, hp ng nhp khu phi thanh ton bng EUR th c li, l cc doanh nghip nhp khu thit b xi mng, du kh, ch bin hoa qu, ho cht... t th trng mt s quc gia chu u s dng EUR. Cn cc doanh nghip xut khu no c ngun thu bng EUR khi tnh i ra VND th b thit. Tuy vy, do khi xut khu, cc doanh nghip Vit Nam phn ln u ngh thanh ton bng USD, cn khi nhp khu v tr n th mt s doanh nghip tm n nghip v phng nga ri ro t gi Option ca cc Ngn hng thng mi nn nh hng cng khng nhiu.

Nhm 2- CH18G

Page 20

V th ng Euro

2. Mt s gii php nhm x l tc ng ca ng EURO i vi Vit Nam. 2.1. V lnh vc xut nhp khu. - Hu ht cc nh xut khu ca Vit Nam ang trong tnh trng thiu vn do vy Vit Nam c th m phn cp Nh nc vi cc nc EU k kt cc hp ng vvic cc ngn hng thng mi ca cc nc EU cho Vit Nam vay cc khon tin bng ng EURO h tr cc doanh nghip cng nh cc c nhn tham gia hot ng xut khu sang EU. Cc khon vay ny c th l trung hn hoc di hn vi li sut u i t 3 - 5 nm u. - Nh nc cn h tr cho cc doanh nghip c bit l nhng doanh nghip tham gia hot ng XNK trn th trng EU. 2.2. V lnh vc u t. - To thun li cho cc nh u t EU s dng ng EURO trn th trng tin t Vit Nam - i vi cc d n u t ang thc hin cn phi c nhng cuc trao i bn bc a ra nhng quyt nh chnh xc v vic c nn chuyn i ng tin tnh ton ca d n sang ng EURO hay khng? - i vi nhng d n mi, thc hin trc thi im 1 - 1 - 2002 th vic tnh ton cng cn phi c cn nhc c nn tnh ton gi tr ca d n theo ng EURO khng khi m ng tin ny ang cn nhiu ri ro hay tnh bng ng USD - Cc nh u t ca Vit Nam cn phi chp thi c, nhanh chng xm nhp vo EU, so snh v tnh ton cc d n u t ca mnh bng ng EURO la chn ni u t hiu qu nht.. 2.3. V lnh vc vay n nc ngoi: Thi k "Khng bt buc, khng cm on" ny nht l hin ti ng EURO ang gim gi th Vit Nam ang c iu kin thun li thc hin tr cc khon n. Thi im hin ti ng EURO gim gi rt c li cho Vit Nam v vy vi nhng khon n ln gia cc Chnh ph, cn phi tho hip c th chuyn i mt s khon n sang ng EURO ngay trong thi im ny. c bit l l nhng khon tin vay n bng nhng ng tin mnh nh DM, FF, chng ta nn c nhng tho thun chuyn i ngay trong thi k ny Vit Nam c th gim c c phn n gc ln li nhun phi tr.

Nhm 2- CH18G

Page 21

V th ng Euro

2.4. V d tr ngoi t: - Ngn hng Nh nc cn nh gi c cu d tr ngoi t, trn c s c nhng iu chnh tng ng. - Khng ch l Nh nc m ngay c cc doanh nghip c quan h vi EU cng cn phi lm quen v c d tr bng ng tin ny to iu kin thun li cho doanh nghip mnh khi thc hin trao i thng mi. 2.5. V t gi hi oi. T gi hi oi gia VND v ng EURO l mt yu t quan trng quyt nh vic thc hin cc quan h kinh t Vit Nam - EU, v th cn c nhng vic lm nh sau: Ngn hng Nh nc cn nghin cu, xut vi chnh ph v quyt nh cho php chp nhn ng EURO trong giao dch quc t cng nh cng b t gi EURO/ VND cng vi cc loi ngoi t mnh khc. Cc ngn hng thng mi cn xem xt, tnh ton i vi vic tp trung cc ti khon bng cc loi ngoi t ca cc nc thuc EMU v quy nh m ti khon bng ng EURO ti mt hoc mt s ngn hng do mnh la chn. Ngn hng Nh nc cn xy dng mt ch t gi hi oi th ni c kim sot linh hot, gn vi mt tp hp cc ng tin mnh bao gm c ng EURO, ng USD, ng JPY, gim c ri ro v tng tnh n nh cho t gi hi oi khi Vit Nam khng cn ch theo mt t gi duy nht l ng USD. 2.6. V chnh sch li sut. Mc d hin nay ng EURO cha tc ng ti chnh sch li sut ca Vit Nam, nhng trong thi gian khng xa na m quan h kinh t Vit Nam - Eu pht trin th Chnh ph Vit Nam nn c nhng chnh sch li sut thch hp vi ng EURO.

Nhm 2- CH18G

Page 22

V th ng Euro

BI THAM KHO
BI 1: Khng hong Hy Lp - thch thc cho ng euro
Khng hong Hy Lp - thch thc cho ng euro TS. L Phan Th Diu Tho (i hc Ngn hng TPHCM) - Th gii cha tht s vt qua kh khn ca cuc khng hong ti chnh ton cu (2008) li phi i mt vi cuc khng hong n Hy Lp, mt quc gia thnh vin ca Lin hip chu u (EU). Sau nhiu tranh ci, cui cng, ngy 1-5-2010, EU v Qu Tin t quc t (IMF) va thng qua khon tr cp tr gi 120 t euro (tng ng 160 t la M) trong ba nm ti nhm gip Hy Lp vt qua khng hong n. n u tun ny, khi vn khng cn l ca ring Hy Lp m bo v ng euro trc cc ln sng tn cng ca gii u c, khon tin ny c cp tc nng ln gn 1.000 t la M, gm cc khon vay v cam kt mua tri phiu. Nhng khon tin khng l ny c tht s ngn chn c nguy c v mt cuc khng hong n ton cu khng? V ti sao mt trong nhng thnh vin lu i ca EU li ri vo tnh th bt n nh hin nay? hiu r vn , thit ngh cn c ci nhn ton din v thu o v Hy Lp v EU trong nhng nm qua.

Nhm 2- CH18G

Page 23

V th ng Euro

im qua nn kinh t Hy Lp

Ngun: Ngn hng Thanh ton quc t (BIS), Ngn hng Trung ng Hy Lp. Hy Lp l mt quc gia nh Nam u l thnh vin ca khu vc ng tin chung (eurozone hay EU-16). Dn s Hy Lp khong 11 triu ngi chim 2,2% EU, ng gp 2,8% GDP ca EU. Hy Lp c thu nhp bnh qun u ngi khong 17.440 la M, t l tht nghip trung bnh l 10,2% (trong khi t l ny ca EU l 10%) nhng li duy tr c tc tng trng cao so vi cc nc trong EU-16. Trong nhng nm qua, tnh trng thm ht ngn sch ca Hy Lp ngy cng gia tng. Nm 2009, mc thm ht ngn sch l 12,7% GDP (xem bng 1) vt ngng an ton l 5% GDP v vt mc cho php ca khu vc ng tin chung l 3%/GDP. b p thm ht ngn sch, Chnh ph Hy Lp vay n di nhiu hnh thc. Tnh hnh n cng ca Hy Lp ni ring v khu vc ng euro ni chung t nm 19992009 lin tc gia tng. Hin nay, tng s n cng trong khu vc euro vo khong 7.062 t euro, trong khon n ca Hy Lp l 273 t euro, chim khong 4% tng n ca khu vc ng tin chung. T l n cng trn GDP ca Hy Lp l 108,1%.
Nhm 2- CH18G Page 24

V th ng Euro

Vi mc vay n nh trn, Hy Lp ang phi i mt vi khon n n hn phi thanh ton 8,5 t euro (tng ng 11,3 t la M) tri phiu chnh ph vo ngy 19-5-2010. Hu ht cc khon n ca Hy Lp l ngn hn, trong , s n phi tr trong nm 2010 l 16% tng n. Khng hong Hy Lp lm ng euro lin tc gim gi, ang tc ng mnh m n th trng chng khon chu u v th trng ti chnh ton cu. Nhng bt n ca Hy Lp ang e da cc nn kinh t khc; trc ht l cc t chc ang s hu ti sn Hy Lp v k tip l cc quc gia c mc thm ht ngn sch ln, t l n cng cao nh Ty Ban Nha, B o Nha, Ireland... v c nguy c khi to mt cuc khng hong n ton cu. Nguyn nhn ca cuc khng hong STT Quc gia 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 o B B o Nha c H Lan Hy Lp Ireland Luxembourg Php Phn Lan Ty Ban Nha Slovennia Maita Cyprus Slovakia N nc ngoi 233,7 348,7 188,6 185,2 62,3 153 960,9 4.973,7 227,4 144 150,7 58,2 71,9 2 126 33,2 N cng 66, 99 75,2 77,2 62,2 108,1 63,7 14,5 79,7 46,6 50 115,2 31,4 52,4 34,6 Thm ht ngn sch 4,3 5,9 8 3,4 4,7 12,7 12,5 2,2 8,3 2,8 11,2 5,3 6,3 4,5 3,5 6,3 GDP/ ngi 26.730 25.520 18,150 25.350 27.190 177.440 32.410 53.780 23.990 24.430 20.150 24.670 11.960

Bng 1: S liu v thc trng n v thm ht ngn sch nm 2009 ca EU. n v tnh: t l % GDP Nguyn nhn u tin v r nt nht thng c cc nh lnh o EU cp l tc ng ca khng hong ti chnh nm 2008. cu vn nn kinh t khi cn suy thoi, cc chnh ph tung ra nhng gi h tr khng l nhm kch thch kinh t pht trin. Gi h tr ny
Nhm 2- CH18G Page 25

V th ng Euro

lm gia tng chi ngn sch v n cng mt cch ng k. Tuy nhin, thc trng ny din ra ti hu ht cc nc trn th gii, khng ch c Hy Lp v EU. Do vy, bn cnh cc tc nhn bn ngoi, Hy Lp cn c nhng nguy c tim n - l cc yu t ni sinh ca khu vc ng tin chung. Trc ht, l vic khng tun th cht ch cc quy nh trong lin minh tin t Tht vy, theo Hip c Maastricht, tham gia vo khu vc ng tin chung, cc quc gia thnh vin phi p ng nhiu chun mc, trong c quy nh mc bi chi ca ngn sch phi nh hn hoc bng 3% GDP, c xem xt trng hp mc thm ht ang trong xu hng c ci thin hoc mc thm ht ln hn 3% nhng mang tnh tm thi, khng ng k, khng l mc bi chi c cu; n chnh ph nh hn hoc bng 60% GDP, c xem xt cc trng hp ang iu chnh. Theo quy nh ny, Hy Lp cha iu kin tham gia khu vc ng tin chung chu u vo thng 5-1998. Nhng hai nm sau, ngy 1-1-2001, mc d vn cha chun, Hy Lp cng c chp thun gia nhp vo khu vc ng tin chung vi iu kin phi n lc ci thin mc thm ht ngn sch v n chnh ph. Tuy nhin, n nay, cc rng buc trn vn ch l li ha ca Hy Lp. Bi chi ngn sch v n nc ngoi khng nhng khng c ci thin m c xu hng ngy cng tng. Th hai, tc ng tiu cc ca tin trnh hi nhp kinh t khu vc Qu trnh hnh thnh ng tin chung c chia thnh ba giai on nhm gip cc quc gia iu chnh nn kinh t theo hng hi nhp ton din v su rng - hng ha, vn v sc lao ng c t do ha hon ton. Tuy nhin, hi nhp cng c mt tri ca n. i vi cc quc gia nh, nng lc cnh tranh yu th y thc s l thch thc. Vi mt quc gia c ngun ti nguyn hn hp, li th thng mi thp, nng lc cnh tranh thp th h khng th xy dng ro cn bo h nn sn xut trong nc. Hng ha thiu cnh tranh, sn xut nh tr, t l tht nghip gia tng, thu ngn sch gim, chi an sinh x hi cao. Ngoi ra, theo quy nh ca EU, cc quc gia c php gi li 25% thu xut nhp khu hng ha vo EU trang tri chi ph hot ng v 75% cn li c chuyn vo ngn sch
Nhm 2- CH18G Page 26

V th ng Euro

chung ca EU. iu ny c ngha, cc quc gia c v tr thun li v giao thng quc t: sn bay, bn cng... s nhn c mt ngun thu c bit t thu nhp khu vo EU m cc quc gia nh hn, v tr bt li hn nh Hy Lp khng nhn c; thm ch l khon thu nh trn hng ha nhp khu ang tiu th ti nc mnh. Ngun thu ngn sch ca h b suy gim. Ngoi ra, ti cc nc km pht trin hn nh Hy Lp, trnh ln sng di dn khi thc hin t do ha lao ng, chnh ph buc phi gia tng cc khon chi phc li, chi an sinh x hi cho cng dn ca mnh. iu ny gp phn lm gia tng thm ht ngn sch. Th ba, mi quan h gia chnh sch tin t v chnh sch ti chnh

ng tin chung h thng ngn hng trung ng chu u bao gm Ngn hng Trung ng chu u (ECB) v 16 ngn hng trung ng ca cc quc gia thnh vin. ECB iu hnh chnh sch tin t theo mc tiu lm pht. Quy nh ny to nn tng cho vic hnh thnh v n nh ng euro. Nhng n cng mang li nhiu thch thc cho cc chnh ph do h khng th s dng chnh sch tin t lm cng c hu hiu h tr kinh t pht trin. Cc quc gia thnh vin khu vc ng euro chp thun mt ngn hng trung ng chung, mt chnh sch tin t chung nhng khng chp thun mt chnh sch thu chung. Nguyn nhn su xa l mi quc gia c mt nh nc ring v nh nc ring th cn c ngn sch ring vi hng lot nguyn tc chi tiu nh km. iu ny hp l nhng li l ro cn i vi khu vc ng tin chung bi v chnh sch tin t v chnh sch ti kha lun c mi quan h khng kht vi nhau. C th, li sut trn th trng tin t ph thuc vo chnh sch li sut do ECB nh ot. Li sut tri phiu chnh ph li do b ti chnh ca tng quc gia quyt nh. Quyt nh ca b ti chnh ph thuc vo chnh sch ti kha ca tng quc gia. i vi mt s nc c nng lc cnh tranh km hn, thm ht ngn sch ln hn cc quc gia khc trong khi, bnh n nn kinh t, pht hnh tri phiu chnh ph vi li sut cao hn
Nhm 2- CH18G Page 27

V th ng Euro

l gii php c a chung. V vy, khng hong n do mt kh nng chi tr ch cn l vn thi gian. Ngoi ra, so vi cc quc gia khc, khon chi phc li - an sinh x hi v thu thu ca EU rt cao so vi nhiu quc gia khc trn th gii. Tht vy, M c thu nhp bnh qun u ngi l 34.320 la nhng ch dnh 19,4% GDP chi phc li v an sinh x hi. Con s tng t Nht l 25.130 la M/ngi v 18,6%. Trong khi , ti EU, t l ny dao ng t trn 20-38,2%. c tin chi phc li v an sinh x hi, cc nc buc phi gia tng cc khon thu. Thc t cho thy, t l thu thu tnh trn GDP ca cc nc trong khi EU cng tng vt tri so vi cc quc gia khc trn ton cu. T l ny bin ng t trn 30-50% GDP. Trong khi , t l ny ti M, Nht, Canada ln lt l 28,2%; 27,4%; 33,4%. c ngun thu ln, EU xy dng mt biu thu sut cao hn. Thu gi tr gia tng trung bnh trn 20%, trong khi t l ny M v Hn Quc khong 10%; ti Nht v Canada l 5%. Chnh iu ny lm cho EU tr thnh thin ng ca hng th hn l ni hp dn nh u t b vn kinh doanh. Li th trong thu ht ngun vn nc ngoi ca EU cng b tc ng L mt thnh vin ca EU, trong cc hot ng kinh t i ngoi vi cc quc gia ngoi EU, Hy Lp cng gp nhng kh khn tng t. Khng ch b tc ng bi cc yu t bn ngoi, Hy Lp cn b tht th trong cc giao dch ni khi. L mt quc gia nh, ngho ti nguyn, nng lc cnh tranh ca Hy Lp gim. Mc d Hy Lp thit lp mt t l thu thu v chi phc li v an sinh x hi mc trung bnh ca khu vc ng tin chung, nhng n cng lm tng mc thm ht ngn sch, to p lc gia tng n cng. Nhng thch thc cho khu vc ng euro Ngy 1-1-1999, tng v mt ng tin chung euro tr thnh hin thc. Hn 10 nm sau, euro bc l nhiu khim khuyt. Nguyn nhn su xa l mt lin minh tin t c xy dng da trn mt nn tng cn khim khuyt v php l v chnh tr. Tham vng bin EU thnh mt nh nc lin bang l kh hon chnh. Tuy nhin, nn tng
Nhm 2- CH18G Page 28

V th ng Euro

php l l Hin php chu u li cha c thng qua, Hip c Lisbon cha th thay th mt bn Hin php m EU k vng. H tng kinh t quyt nh thng tng kin trc. Tuy nhin, yu t chnh tr s to k cng trong vic tun th cc chun mc c tha thun trong Hip c Maastricht. EU t ra cc mc tiu v thi hn hon thnh mc tiu trong qu trnh hnh thnh ng tin chung nhng thiu h thng gim st nghim ngt cc chun mc ca ng tin chung. V mt k thut, qu trnh hnh thnh ng tin chung c nhng thiu st. Mt ng tin hon thin phi c s kt hp hi ha gia chnh sch tin t v chnh sch ti kha; gia ngn hng trung ng v b ti chnh. Khi i mt vi nhng bt n ca nn kinh t, ECB gii quyt vn thanh khon v b ti chnh cc nc phi gii quyt cc vn ngn sch theo mt chun mc chung nhm bo v s n nh ti chnh cho khu vc ng tin chung. Khng hong n Hy Lp l git nc lm trn ly. Nguy c tip theo l Ty Ban Nha, B o Nha, Ireland... S thnh bi ca khu vc ng euro ph thuc vo s ng lng gii quyt khng hong ca cc thnh vin EU.

BI 2: NHNG NHN NH V TNG LAI NG EURO 1. Chuyn gia Anh: ng euro c th s "cht yu" ng euro c th s "cht" trc khi kt thc nhim k Ngh vin chu u - l nhn nh ca a s chuyn gia kinh t Khu Ti chnh London trong cuc kho st do t in tn (Anh) thc hin v c cng b ngy 7/6/2010 Trong tng s 25 chuyn gia kinh t hng u ca Khu Ti chnh London tham gia cuc kho st, c ti 12 chuyn gia cho rng ng euro ang "giy cht" v kh c th tn ti ht nhim k Ngh vin chu u trong nm nm ti. Thm ch c nhng kin cho rng ng euro s khng tn ti di m hnh thnh vin hin nay trong mt tun ti, ch cha ni ti nhim k ngh vin nm nm. Trong khi , ch c tm chuyn gia cho rng ng euro c th vn s tn ti v nm chuyn gia cn lng l cha a ra nhn nh.
Nhm 2- CH18G Page 29

V th ng Euro

ng euro. Ngun: Internet Cch y cha y mt nm, t chuyn gia trong Khu Ti chnh London c th t tin a ra d on v s kt thc ca ng euro. Tuy nhin, nhng bin ng nh khng hong n cng ca Hy Lp, Ty Ban Nha v B o Nha trong thi gian gn y v s tha nhn ca Th tng c Angela Merkel rng ng euro ang i mt vi "cuc khng hong v s tn ti" lm thay i mnh m quan im ca gii chuyn gia kinh t. Hai trong s tm chuyn gia c nhn nh rng ng euro s tn ti, ni rng "ng tin chung ny s ch tn ti vi ci gi phi tr l chng kin t nht mt thnh vin ca khu vc ng euro v n." Chuyn gia Andrew Lilico, Kinh t trng ca Vin Policy Exchange, cho rng "c hi gn nh l s 0" i vi s tn ti ca ng euro trong khi thnh vin hin nay. Trong khi , gio s David Blanchflower ca trng i hc Dartmouth, tng l nh hoch nh chnh sch ca Ngn hng Trung ng Anh, cho rng "tc ng chnh tr ca s v ca ng euro c th s rt su rng. c hin ang phn i vic phi chi tin cho cc nc khc v c th s sm rt khi khu vc ng euro." C bn nh kinh t nhn nh rng mc d nhiu ngi nghi ng rng Hy Lp hoc mt s nn kinh t yu hn khc c th s b buc phi ri khi Khu vc ng tin chung, nhng theo h, nc c kh nng ln nht rt khi khu vc ny li chnh l c. Chuyn gia Warburton thuc Cng ty T vn Trin vng Kinh t (Economic Perspectives) nhn nh: "Nhiu kh nng c s rt lui v c th mt s nc Ty v Trung u khc cng thm an Mch, s tham gia khu vc ng euro. C th, s c mt m hnh thnh vin a cp ca EU v mt c ch ca vic tham gia v rt lui khi khu vc ny. ng euro c th s vn tn ti, nhng di mt hnh thc khc."

Nhm 2- CH18G

Page 30

V th ng Euro

Nhng quan ngi gn y v s phn ca ng euro ni ln sau quyt nh cu tr khn cp 1.000 t USD hi thng trc nhm ngn nga nhng v trong tng lai. Mc d khon cu tr ny cng thc y nim tin ban u, song cc nh u t vn ri xa ng euro sau khi cc chnh tr gia th hin s min cng phi ng h quyt nh cu tr ny. T gi ng USD/euro c th v mc 1,40USD/euro. Nu ng USD tip tc tng gi so vi ng euro, vng c th trt gi 2. Morgan Stanley nhn nh ng euro s tip tc gim gi su Morgan Stanley d bo ng euro s suy yu so vi ng USD bi nhng thng tin xu lin quan n thm ht ngn sch ti Hy Lp. Nh u t t vn v tin cy ca ng euro v kh nng nhng nc thuc khu vc ng tin chu u gii quyt vn thm ht ngn sch. ng tin ca 16 nc thuc khu vc ng tin chung chu u gim gi n ngy th 6 lin tip so vi ng USD v nh vy c chui thi gian gim gi dai nht t thng 10/2008 do lo ngi Hy Lp s khng th gii quyt c vn thm ht ngn sch. B trng Ti chnh chu u ngy 19/01 nhn xt khng hong ti Hy Lp ang nh hng n nhiu nc khc. Cng ngy Moody cho rng k hoch ngn sch tip theo ca chnh ph khng th c hin nhin chp nhn. ng Emma Lawson, chuyn gia chin lc ngoi hi thuc Morgan Stanley ti London, nhn xt: ng euro hin ang chu nhiu p lc t nhng g din ra ti Hy Lp. tin cy ca ng euro hin ang ngi ta xem xt. Vic chnh ph Hy Lp c gii quyt c cc vn ca mnh ng vai tr ht sc quan trng trong vic quyt nh nim tin vo chu u ni chung v ng euro ni ring. Ti th trng New York phin ngy hm qua, ng euro gim gi 0,2% xung mc 1,4084USD/euro v gim gi so vi ng yn xung mc 127,37 yn/euro. Morgan Stanley cho bit vic bn ng euro l mt trong nhng u tin ca t chc ny trong nm 2010.

Nhm 2- CH18G

Page 31

V th ng Euro

Theo d bo khc t UniCredit SpA, ng euro c th ri xung di mc 1,40USD/euro ln u tin t thng 7/2009 bi lo lng Hy Lp khng th gii quyt c cc vn ca nc ny. Ngy hm qua, ng euro ri xung mc thp nht trong 5 thng so vi ng USD, B trng Ti chnh Hy Lp ph nhn thng tin cho thy khu vc ng tin chung chu u ang chun b cho nc ny vay tin. 3. ng euro - Gt chn Achilles ca chu u T nhiu tun qua, mt s nh kinh t bi quan d bo khu vc ng euro n ngy tn th, tc l phi trc xut mt s thnh vin khng kh nng thc hin quy nh rng buc ca Hip c Maastricht bo m s n nh ca ng euro.

Hy lp ang lm vo cnh hn lon. Theo hip c ny, cc thnh vin trong khi ny khng c cho thm thng ngn sch vt qu 3% GDP. Chnh v quy nh ny m cc nc dng ng euro b hn ch kh nng hnh ng i ph vi khng hong ti chnh: H khng c php ph gi ng tin nng cao kh nng cnh tranh v gim bt gnh nng n cng. Trong lch s quan h kinh t quc t, s tn ti v lu hnh mt ng tin lun gn lin vi vic qun l mt ngn sch. Khu vc ng euro l trng hp c nht v nh: 16 nc dng mt ng tin v nhng vic qun l ngn sch thuc thm quyn quc gia. Ni mt cch khc, cha c c mt c ch iu tit chung cho ton khi ng euro. Hu qu ca vic trc xut s rt ln, khng ch i vi nhng nc b trc xut m cn i vi c ton khu vc dng

Nhm 2- CH18G

Page 32

V th ng Euro

ng tin ny. l cha ni n tc ng chnh tr. Do vy, gii lnh o chu u khng mun nhc ti kch bn ny. Sau khi quyt nh ti tr 110 t euro cho Hy Lp trong vng 3 nm, lnh o khi ng euro ngh rng mi vic s tng bc n tha. Th nhng, th trng ti chnh khng yn tm cht no, thm ch, hin nay cn c tin n l ngoi Hy Lp, B o Nha, Ty Ban Nha, th c th c Italy v Php cng gp kh khn. Da theo tnh ton ca ngn hng Natixis, bo Le Monde nu ra nhng con s chng mt : t nay n 2012, B o Nha s cn 65 t euro, Ty Ban Nha 410 t. Vy, nc no c th gip v chp nhn ri ro. Kch bn ph sn dy chuyn l ni m nh cc ngn hng hin ang cm gi mt khi lng khng l cng tri ca Hy Lp, Ty Ban Nha v B o Nha. Cc ngn hng Php nm gi ti 170 t euro cng tri ca Ty Ban Nha. Cc ngn hng c cn nhiu hn th. Nu th trng tn cng vo ng euro, th chnh l do chu u khng c kh nng t chc. To dng li lng tin vo chu u ang l yu cu khn thit. Cui cng ng vo lc chu u chu bt tay vo cu Hy Lp th nhng s c ng tic xy ra. S chm chp ca cc nc v cc nh ch chu u ch khuyn khch nn u c, lm tng nguy c ly lan khng hong, v hu qu l ci gi phi tr tng ln. Nht bo cng gio La Croix cho rng ng euro tr thnh gt chn Achilles ca chu u v cn thit c mt chu u vng mnh, ng ph vi quyn nng v s bin ha ca cc th trng. ng Mike Jones, chuyn gia tin t ti ngn hng Bank of New Zealand Wellington, nhn xt: "Tm l bi quan ang trn ngp th trng. Nhng mi lo mi v kh nng khng hong ti kha Hy Lp ang khin tm l trnh ri ro tng cao. Nh u t bn tho ng euro tm n cc loi tin t cao hn nh ng yn v ng USD." Theo gii phn tch, bi kch ngy nay ca Hy Lp, ngoi vic bt ngun t thi quen tiu "hoang" ca chnh ph nc ny, cn c mt phn l do tham vng nht th ha bng mi gi ca cc nh lnh o chu u - nhng ngi b cho l t vn chnh tr ln trn thc lc kinh t. Theo New York Times, v c bn, s ra i ca ng euro mang nhiu mu sc chnh tr - iu ny ng ngha vi vic cc quy nh c th c "un cong" khi quyt nh nc no c gia nhp. Ngay thi im nm 2000, Ngn hng Trung ng chu u (ECB) by t s quan ngi v tnh hnh n ca Hy Lp v nhn mnh rng, mc n ny vt xa trn quy nh ca Eurozone. Tuy nhin, Hy Lp vn c gy p lc v c chp nhn vo khi Eurozone vo thng 1/2001, sm hn mt nm so vi mc tiu ca Athens. Khi , trn giy t, Hy Lp cho thy h ct gim c thm ht ngn sch. V d cha gim c n ti mc chun, Athens nhn mnh vo tin l l mt s
Nhm 2- CH18G Page 33

V th ng Euro

quc gia khc nh Italy v B vn c gia nhp Eurozone khi cha p ng c i hi v mc n chnh ph. i hi chnh tr v vic gi yn ng euro dm su mi li ch trch v nhng hnh vi "ph trn" ny

Nhm 2- CH18G

Page 34

V th ng Euro

NHNG K T VIT TT TRONG BI VIT.

ADB DM ECB EMI EMS EMU ERM EU : Ngn hng pht trin chu . : ng Mc - c. : Ngn hng trung ng chu u. : Vin tin t chu u. : H thng tin t chu u. : Lin minh tin t chu u. : C ch t gi chu u. : Lin minh chu u.

ASEAN: Hip hi cc quc gia ng Nam .

EU-11 : Lin Minh Chu u gm 11 nc. EU-15 : Lin Minh Chu u gm 15 nc. EU-28 : Lin Minh Chu u gm 28 nc. FDI FR GBP GDP GSB HK$ IMF : u t trc tip nc ngoi. : ng Fance Php. : ng bng Anh. : Tng sn phm quc ni. : u thu quan ph cp. : ng la Hng Kng. : Qu tin t quc t.

Nhm 2- CH18G

Page 35