CHNG VII: MT CC DNG C QUANG HC VN 1: LNG KNH A. TM TT L THUYT. 1.

1. ng i ca tia sng qua lng knh: - Tia sng l JR qua lng knh b lch v pha y ca lng knh so vi phng ca tia sng ti. A 2. Cng thc ca lng knh: - Ti I: sini = n.sinr. - Ti J: sini = n.sinr. - Gc chit quang ca lng knh: A = r + r. I - Gc lch ca tia sng qua lng knh: D = i + i A. J * Trng hp nu cc gc l nh ta c cc cng thc gn ng: i = n.r S i = n.r. K A = r + r. n D = (n 1).A 3. Gc lch cc tiu: Khi tia sng qua lng knh c gc lch cc tiu th ng i ca tia sng i xng qua mt phn gic ca gc chit quang ca lng knh. Ta c: i = i = im(gc ti ng vi lch cc tiu) r = r = A/2. Dm = 2.im A. hay im = (Dm + A)/2. sin(Dm + A)/2 = n.sinA/2. 4. iu kin c tia l ra cnh bn: - i vi gc chit quang A: A 2.igh. - i vi gc ti i: i i0 vi sini0 = n.sin(A igh). 5. ng dng: - Lng knh phn x ton phn c tc dng nh gng phng nn dng lm knh tim vng cc tu ngm. - Trong ng nhm, ngi ta dng 2 lng knh phn x ton phn lm i chiu nh. B. CC DNG BI TP.

Dng 1: Tnh cc i lng lin quan n lng knh

- Cng thc gc lch ca tia sng qua lng knh: D = i + i A. - Trng hp gc nh: D = (n 1).A. Lc ta tnh A theo n v rad. - Gc lch cc tiu: Khi c gc lch cc tiu (hay cc tia sng i xng qua mt phn gic ca gc A) th: r = r = A/2. i = i = (Dm + A)/2. - Nu o c gc lch cc tiu Dm v bit c A th c th tnh c chit sut ca cht lm lng knh. Bi 1: Lng knh c gc chit quang A = 300, chit sut n = 1,6. Chiu vo mt bn ca lng knh mt tia sng c gc ti i = 400. Tnh gc lch ca tia sng qua lng knh. S: D = 2307. Bi 2: Mt lng knh c gc chit quang A. Chiu tia sng SI n vung gc vi mt bn ca lng knh. Bit gc lch ca tia l v tia ti l D = 150. Cho chit sut ca lng knh l n = 4/3. Tnh gc chit quang A? S: A = 3509. Bi 3: Mt lng knh c tit din thng l tam gic u ABC. Mt tia sng n mt AB trong tit din ABC vi gc ti 300 th tia l ra khi khng kh r st mt AC ca lng knh. Tnh chit sut ca cht lm lng knh. S: n = 1,527. Bi 4: Lng knh c gc chit quang A = 600, chit sut n = 1,41 2 t trong khng kh. Chiu tia sng SI ti mt bn vi gc ti i = 450. a) Tnh gc lch ca tia sng qua lng knh. b) Nu ta tng hoc gim gc ti 100 th gc lch tng hay gim.

S: a) D = 300, b) D tng. Bi 5: Mt lng knh thy tinh c gc chit quang A, chit sut n = 1,5. Chiu tia sng qua lng knh c gc lch cc tiu bng gc chit quang A. Tnh gc B ca lng knh bit tit din thng l tam gic cn ti A. S: B = 48036. Bi 6: Chiu mt tia sng SI n vung gc vi mn E ti I. Trn ng i ca tia sng, ngi ta t nh I ca mt lng knh thy tinh c gc chit quang A = 50, chit sut n = 1,5 sao cho SI vung gc vi mt phn gic ca gc chit quang I, tia sng l n mn E ti im J. Tnh IJ, bit rng mn E t cch nh I ca lng knh mt khong 1m. S: IJ = 4,36cm

Dng 2: iu kin c tia l

- p dng tnh gc gii hn phn x ton phn ti mt bn ca lng knh: sin(igh) = n2/n1 vi n1 l chit sut ca lng knh, n2 l chit sut ca mi trng t lng knh - iu kin c tia l: + i vi gc chit quang A: A 2.igh. + i vi gc ti i: i i0 vi sini0 = n.sin(A igh). - Ch : gc i0 c th m, dng hoc bng 0. - Quy c: i0 > 0 khi tia sng di php tuyn ti im ti I. i0 < 0 khi tia sng trn php tuyn ti im ti I. Bi 1: Mt lng knh c gc chit quang A = 300, chit sut n = 1,5. Chiu mt tia sng ti mt lng knh di gc ti i. Tnh i tia sng l ra khi lng knh. S: -18010 i 900. Bi 2: Lng knh thy tinh c gc chit quang A, chit sut n = = 1,41 2 . Chiu mt tia sng SI n lng knh ti I vi gc ti i. Tnh i : a) Tia sng SI c gc lch cc tiu. b) Khng c tia l. S: a) i = 450. b) i 21028. Bi 3: Mt lng knh thy tinh c chit sut n = 1,5 tit din thng l tam gic vung cn ABC, gc A = 90 0. Chiu tia sng n mt bn lng knh ti I sao cho n song song vi y BC. Tia khc x qua mt bn n y BC ti K. V ng i ca tia sng bng vic tnh cc gc i, r v tnh gc lch D?