Phn I: Cc l thuyt kinh t

L THUYT TNG TRNG KINH T CA KEYNES V VI SUY NGH V TNG TRNG KINH T VIT NAM HIN NAY
PGS.TS. Phan Huy ng NCS. T Hin Th1 John Maynard Keynes (1883-1946) l nh kinh t hc Anh, c coi l nh kinh t hc c nh hng ln nht i vi kinh t hc phng Ty hin i v chnh sch kinh t ca cc chnh ph nhm duy tr v thc y tng trng kinh t. Do vy, vic nghin cu l thuyt tng trng ca John Maynard Keynes, mt trong s 100 ngi c Tp ch Time bu chn l nhng ngi lm nn th k 20 c thm nhng tri thc nhm duy tr s n nh v tng trng l vic lm c ngha trong bi cnh suy gim kinh t Vit Nam hin nay.

1. Khi lc l thuyt ca Keynes v tng trng kinh t

L thuyt tng trng kinh t ca Keynes c bit n trong cun sch L thuyt tng qut v vic lm, li sut v tin t, Nh xut bn i hc Glassgow n hnh nm 1936. Tc phm ny l nn tng cho s pht trin ca c mt ngnh kinh t hc v l cng trnh c nhc n v gy tranh ci nhiu nht i vi kinh t hc th k XX. Cng trnh ny c tnh cht ph phn nhng quan im kinh t trc , c bit l quan im cho rng "bn thn cung s to ra cu ca chnh n." Trong tc phm ny, Keynes a ra nhng nhn t xc nh mc sn lng v vic lm trong mt quc gia. Tuy rng cun sch ny ca Keynes cp khng nhiu v chnh sch kinh t, nhng n gp phn cung cp mt nn tng l thuyt cho cc ng thi mang tnh chnh sch ca chnh ph trong vic ngn chn cuc i suy thoi, thc y tng trng kinh t hu ht cc quc gia trong nhng nm 30 ca th k trc. * S cn bng ca nn kinh t Hnh 1. M hnh m t s cn bng ca nn kinh t

AS-LR

AS-

PL A D Y Y* GDP

Hc vin Chnh tr - B Quc phng

Phn I: Cc l thuyt kinh t

Keynes cho rng, nn kinh t khng phi lc no cng t n mc sn lng tim nng nh c ch t iu chnh nh quan im ca trng phi c in v tn c in. M nn kinh t ch c th t ti v duy tr mt s cn i mt mc sn lng no , di mc cng n vic lm y cho mi ngi. Khi m t nn kinh t, cng ging nh m hnh c in, ng cho rng c hai ng tng cung: AS - LR phn nh mc sn lng tim nng ca nn kinh t, v AS - SR phn nh kh nng thc t. V, cn bng ca nn kinh t khng nht thit mc sn lng tim nng, m thng thng sn lng thc t t c mc cn bng nh hn mc sn lng tim nng, ni m di mc cng n vic lm y cho mi ngi. Nn kinh t c th cn bng di mc sn lng tim nng (Yo <Y*) * Vai tr ca tng cu trong vic tng sn lng ca nn kinh t Theo Keynes, khi mc thu nhp thp hn mc tiu dng cn thit, c th xut hin tnh trng chi tiu vt qu thu nhp. Nhng khi mc thu nhp tuyt i c nng ln th s c khuynh hng ni rng s chnh lch gia thu nhp v tiu dng. c bit khi ngi ta t n s tin nghi no , th h s trch t phn thu nhp tng thm cho tiu dng t hn, cn cho tit kim nhiu hn. y l quy lut tm l c bn ca bt c cng ng tin tin no. Theo J.M.Keynes, khi vic lm tng ln th tng thu nhp thc t tng ln, do vy cng lm tng tiu dng. Song do quy lut tm l nu trn, nn s gia tng tiu dng ni chung chm hn s gia tng thu nhp, v khong cch ngy cng tng theo tc gia tng thu nhp. Ni cch khc, tit kim c khuynh hng gia tng nhanh hn. Keynes cho rng s gim st tng i cu tiu dng l xu hng ca mi x hi tin tin. y chnh l nguyn nhn gy ra tnh trng nn kinh t tr tr, suy gim tng trng kinh t. Mt khc, khi nghin cu tiu dng cho u t ca cc doanh nghip, ng cho rng u t ng mt vai tr quyt nh n quy m vic lm v theo l tng trng kinh t. Mi s gia tng ca u t u ko theo s gia tng ca cu b sung cng nhn, cu v t liu sn xut. Do vy, lm tng cu tiu dng, tng gi hng, tng vic lm cho cng nhn. Tt c iu lm cho thu nhp tng ln. n lt n, tng thu nhp li l tin cho s gia tng u t mi. y l qu trnh s nhn u t: tng u t lm tng thu nhp; tng thu nhp lm tng u t mi; tng u t mi lm tng thu nhp mi - nn kinh t tng trng. Qu trnh ny c tnh ton nh sau: K=dR/dI Trong : dR l gia tng thu nhp dI l gia tng u t K l s nhn v dI=Ds nn K=dR/dI=dR/dS=dR/(dR-dC)=1/(1-dC/dR) (dC: l gia tng tiu dng; dS: l gia tng tit kim) Theo Keynes, cng vi vic tng ln ca vn u t, th hiu qu gii hn ca t bn, tng quan gia thu hoch tng lai ca u t v ph tn u t, s gim st. C hai nguyn nhn lm cho hiu qu gii hn ca t bn gim st. Th nht, u t tng s lm tng thm khi lng hng ho cung ra th trng. iu lm gim gi hng ho v ko theo lm gim thu nhp tng lai. Th hai, tng cung hng ho s lm gi cung ca ti sn t bn tng ln hay tng ph tn thay th. T , lm cho thu nhp tng lai gim xung.

Phn I: Cc l thuyt kinh t

Hn na, gia u t v li sut li c quan h vi nhau. S khuyn khch u t tu thuc mt phn vo li sut. Ngi ta s tip tc u t, chng no hiu qu gii hn ca t bn ln hn li sut th trng. Nh vy, u t mi tng ln, vic lm gia tng s lm gia tng thu nhp, v t , s lm tng tiu dng. Song, do khuynh hng tiu dng gii hn, nn tiu dng tng chm hn so vi tng thu nhp, cn tit kim li tng nhanh hn. iu ny lm cho tiu dng gim tng i. Vic gim tiu dng tng i s lm gim cu c hiu qu, cn cu li nh hng n quy m sn xut v n tng trng kinh t. iu chnh s thiu ht ca cu tiu dng, cn phi tng chi ph u t, tng tiu dng sn xut. Song khi lng u t li ph thuc vo mun u t cho ti khi no hiu qu gii hn ca t bn gim xung bng mc li sut. Nhng trong nn kinh t, hiu sut t bn c xu hng gim st, cn li sut cho vay c xu hng n nh, iu tc ng n u t mi, v khng hong xut hin, nn kinh t tr nn tr tr. * Chnh ph i vi tng trng kinh t Theo Keynes, m bo s cn bng kinh t, khc phc tht nghip, khng hong v duy tr tng trng kinh t th khng th da vo c ch th trng t iu tit, m cn phi c s can thip ca nh nc vo nn kinh t tng cu c hiu qu, kch thch tiu dng, sn xut, kch thch u t bo m vic lm v tng thu nhp. Theo ng, chnh ph c th can thip vo nn kinh t nhm thc y tng trng thng qua cc hot ng: u t nh nc; h thng ti chnh tn dng v lu thng tin t; cc hnh thc khuyn khch tiu dng. V u t nh nc, Keynes cho rng, ngn sch nh nc l mt cng c hu hiu trong vic kch thch u t t nhn cng nh tiu dng ca nh nc. ng ch trng thng qua cc n t hng ca nh nc, h thng mua ca nh nc, tr cp v ti chnh, tn dng s to ra s n nh v li nhun v u t cho t bn c quyn. V h thng ti chnh tn dng v lu thng tin t, theo Keynes, h thng ti chnh, tn dng c vai tr quan trng trong vic kch thch lng tin, tnh lc quan v tch cc u t ca cc nh kinh doanh. Theo ng, Nh nc c th a thm tin vo lu thng gim li sut cho vay, khuyn khch nh kinh doanh m rng quy m u t. ng thi, tng hiu qu t bn, ng ch trng lm pht c kim sot lm tng gi c hng ho nh cc nh kinh doanh thu c li nhun nhiu hn (trong iu kin chi ph sn xut cha thay i). C th ni, y l mt trong cc ng lc trc tip ca cc nh sn xut kinh doanh, gp phn vo tng trng kinh t. V cc hnh thc to vic lm, ng cho rng nng cao tng cu v vic lm cn m rng nhiu hnh thc u t. Bi l, u t vo lnh vc no cng tt, khi c u t th s c nhiu vic lm v mang li thu nhp. Nh vy, thng qua u t c th trnh c khng hong kinh t v tht nghip. V khuyn khch tiu dng, m rng tiu dng, Keynes khuyn khch tiu dng c nhn i vi cc nh t bn, tng lp giu c cng nh i vi ngi ngho. Trn c s l thuyt ca J.M. Keynes, cc nh kinh t hc tip tc xy dng thnh trng phi Keynes hay cn gi l nhng ngi Keynes mi. Trng phi ny bao gm ba tro lu. Th nht, nhng ngi Keynes phi hu ng h cc nhm c quyn xm lc, chy ua v trang, qun phit ho nn kinh t. Th hai, nhng ngi Keynes t do bo v li ch c quyn, song khng ng h chy ua v trang. Hai tro lu ny hnh thnh nn nhng ngi

Phn I: Cc l thuyt kinh t

Keynes chnh thng. Th ba, nhng ngi Keynes phi t biu hin li ch ca giai cp t sn va v nh, chng li c quyn. Tro lu ny tip tc c pht trin di tn gi nhng ngi sau Keynes. Trng phi sau Keynes nghin cu rt nhiu cc phm tr khc nhau nh: i su nghin cu v tiu dng; i su phn tch phn on li tc; nguyn nhn chu k kinh doanh v c cu s nhn - gia tc; chnh sch ti chnh. Nhng v tr trung tm trong l thuyt ca trng phi sau Keynes l vn tng trng v phn phi, h khng nh nhp tng trng sn xut ph thuc vo vic phn phi thu nhp quc dn, lng thu nhp v lng tit kim, cn tng lng tit kim l tng s tit kim t lng v li nhun.Nhng ngi sau Keynes lun gii rng v khuynh hng tit kim gia nhng ngi nhn tin lng v nhng ngi nhn li nhun c s khc nhau, cho nn s thay i trong phn phi s nh hng n tng lng tit kim. n lt mnh, phn phi thu nhp quc dn li l hm s ca tch lu t bn. M tch lu t bn xc nh t sut li nhun v phn li nhun trong thu nhp quc dn. Phi sau Keynes ch trng mun tip tc hon thin c ch iu chnh nn kinh t TBCN. Cc i biu ca phi ny cho rng, mun nng cao nhp tng trng th cn phi phn phi li thu nhp quc dn theo hng c li cho li nhun. Bi l, nu nng cao tin lng ph hp vi vic tng nng sut lao ng s khc phc c nhng kh khn trong vic tiu th hng ho v l s kch thch quan trng i vi tng trng kinh t. Ngoi ra, nhng ngi sau Keynes ng h chnh sch thu nhp. H coi l phng tin u tranh chng lm pht. V phng php truyn thng s dng chnh sch ti chnh, tin t - tn dng l khng c hiu qu. H mun kt hp chnh sch thu nhp vi chnh sch tng trng kinh t, k c vic xc nh nhp iu v c cu u t. a s cc nh kinh t theo phi ny ng h s cn thit tng cng iu chnh kinh t ca nh nc, thc hin tp trung ho v xc nh cc mc tiu chin lc lu di.

2. Vi suy ngh v tng trng kinh t Vit Nam hin nay

Vit Nam v hu ht cc quc gia trn th gii ang phi ng u vi cuc khng hong kinh t c nh gi l nghim trng nht trong vng 100 nm qua. hn ch nhng nh hng ti t t cuc khng hong, hng lot cc gi gii cu ln ti hng nghn t USD t khp cc nc trn th gii c a ra khin cc nh kinh t hc v nhng ngi hoch nh chnh sch v m u hng v l thuyt tng trng kinh t ca Keynes. Nc M, ni khi ngun ca cuc khng hong ln ny quyt nh chi ra hng ngn t USD cu ly cc h thng ngn hng cng nh tng cng chi u t vo xy dng v pht trin h tng nh h thng ng cao tc lin bang, trng hc, Internet, cng ngh trong lnh vc nng lng. Ngi khng l Trung Quc chi 586 t USD khc phc khng hong. Nht Bn v cc nc chu u d lo lng v nguy c thm ht ngn sch trn din rng ko di sau khng hong nhng lnh o cc nc ny cng chi ra hng trm t USD kch cu nn kinh t. Cho n nay, chng ta c th thy rng, cc gi kch cu v ang mang li hiu qu r rt cho cc nn kinh t. Cc nn kinh t ch cht ang bc u ngn chn c suy gim tng trng. u t ca nh nc v nhu cu ni a tng gip kinh t Trung Quc ra khi giai on gim tng trng ko di t na u nm 2007, bt chp ng lc xut khu b thit hi nng n do sc cu t cc th trng bn ngoi st gim mnh vi mc tng trng trong qu II/2009 l 7,9%. Trong khi , cc ch s kinh t chnh ca cc nn kinh t M, EU v Nht

Phn I: Cc l thuyt kinh t

Bn ng lot chuyn hng i ln t thng 3, thng 4 nm 2009. Theo s liu do C quan Thng k chu u (Eurostat) cng b ngy 13 - 11- 2009, tnh chung, kinh t ca Lin minh chu u (EU), bao gm c nhng nc khng s dng ng Euro nh Anh v Thy in, thot suy thoi trong qu 3 nm 2009, vi mc tng trng 0,2%. Nhng thnh qu trn y cho thy, cc nguyn l ca Keynes vn c vai tr to ln trong vic chn suy gim tng trng kinh t. Cuc khng kinh t ton cu tc ng tiu cc n Vit Nam, lm nn kinh t suy gim nghim trng. Tng trng kinh t ca Vit nam ch t 6,23% nm 2008, trong khi t nm 2000 n nm 2007, nn kinh t lin tc tng trng: 2000 (6,79%); 2001 (6,89%); 2002 (7,08%); 2003 (7,34%); 2004 (7,79%); 2005 (8,44%); 2006 (8,17%) v nm 2007 l 8,5%. Vi vic cam kt thc hin gi kch cu ln n 8 t USD ca Chnh ph Vit Nam, suy gim tng trng kinh t dng li, cc hot ng kinh t bc u phc hi. Kinh t Vit Nam trong qu III tng 5,8% so vi cng k nm trc, vt mc tng 4,5% ca qu II nm 2009. Tng trng kinh t 9 thng nm 2009 t 4,56%, trong khu vc nng, lm nghip v thy sn tng 1,6%; khu vc cng nghip v xy dng tng 4,5% (cng nghip tng 3,3%, xy dng tng cao vi 9,7%); khu vc dch v tng 5,9%. c bit, tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v tiu dng 9 thng nm 2009 c tnh t 845,4 nghn t ng, tng 18,6% so vi cng k nm 2008. Nu loi tr yu t gi th tng mc bn l hng ho v doanh thu dch v tiu dng 9 thng nm 2009 tng 10,2%. Trong tng s, kinh doanh thng nghip t 662,5 nghn t ng, tng 19% so vi cng k nm 2008; khch sn nh hng t 95,9 nghn t ng, tng 16,3%; dch v t 78,8 nghn t ng, tng 19,1%; du lch t 8,2 nghn t ng, tng 16,6%. Kt qu t c nh du thnh cng bc u ca Chnh ph trong ch o v iu hnh v m nhm ngn chn suy gim kinh t, chng t chnh sch kch cu ca Chnh ph pht huy tc dng tch cc, y sc cu trong nc phc hi mnh. T thng 01 n thng 6 nm 2009, c hn 40 ngn doanh nghip ng k thnh lp, cho thy mi trng kinh doanh hi phc tr li. Ch s gi tiu dng bnh qun 9 thng nm 2009 tng 7,64% so vi bnh qun 9 thng nm 2008. Nh vy, lm pht k vng s c kim sot mc di 2 con s trong c nm 2009. V thc cht, chng ta vn dng cc nguyn l tng trng ca Keynes thng qua vic kch cu ni a b p s gim mnh ca th trng xut khu, thc hin h tr li sut v gim thu gii phng hng tn kho, kch thch u t vo cc khu vc c ng gp ln cho tng trng nh u t xy dng c s h tng v h tr s pht trin ca khu vc nng nghip, nng thn v nng dn, h tr tiu dng cho cc i tng thu nhp thp vng su, vng xa, thc hin chnh sch an sinh x hi v bo m cc n nh cho s pht trin... Mc d vic vn dng l thuyt tng trng ca Keynes c th hin trong cc chnh sch ca Chnh ph Vit Nam mang li nhng hiu qu r rt, tuy nhin, nhng chnh sch ny ang gy ra mt s h qu tiu cc i hi cc nh hoch nh cn lu tm: thm ht ngn sch c nguy c tng cao, theo nh gi ca cc chuyn gia kinh t, nu Vit Nam thc hin kch cu theo ng k hoch ra, mc thm ht ngn sch c th ln ti 812%, gy mt cn i nghim trng cho nn kinh t. Cc nh kinh t trn th gii cho rng thm ht ngn sch c th dn ti vic li sut tng, u t vo cc khu vc t nhn gim. Nhp siu tng tr li v c th trm trng hn trong nhng nm ti; th trng bt ng sn li c biu hin tng trng bong bng, th trng vng v ngoi t mt cn i cung cu, c bit l th trng vng trong nc nhng thng cui nm 2009 khi gi trong nc cao hn nhiu mc gi th gii.

Phn I: Cc l thuyt kinh t

n nay, chng ta c th khng nh rng, l thuyt tng trng ca Keynes c vai tr quan trng trong vic khc phc khng hong, thc y tng trng kinh t. Tuy nhin, ging nh hai mt ca tm huy chng, bn cnh nhiu nguyn l c ngha v vai tr trng cu, chng ta cng cn thng thn ch ra nhng hn ch, nhng h qu tiu cc trong vic vn dng l thuyt ca ng. nn kinh t Vit Nam tip tc tng trng nhanh v bn vng trong nhng nm ti, theo chng ti, cn vn dng l thuyt J.M. Keynes theo cc hng sau: * i vi nng dn, nng thn v kinh t nng nghip Mt l, tng cng u t pht trin h tng k thut v h tng x hi cho nng thn bao gm: h thng giao thng, in, thu li, iu, h thng thng tin, trng hc, c s y t, vn ho nht l vic pht trin cng nghip, dch v nng thn. Ch c s tr gip ca Nh nc trong pht trin cng nghip dch v nng thn th mi c s chuyn dch c cu kinh t din ra trn din rng khu vc nng thn. y l gii php khng th thiu c cho vic to thm nhiu vic lm ti ch; to thun li cho lu thng hng ho; gp phn nng cao i sng vt cht v tinh thn cho nng dn; y nhanh tc tng trng kinh t v pht trin kinh t bn vng. Hai l, tng cng s dng cc chnh sch kinh t v m nhm thc y kinh t nng nghip pht trin, to nhiu vic lm, nng cao thu nhp cho nng dn: - Thc hin quy hoch mt cch khoa hc cc vng sn xut, ch s dng hiu qu cc loi t trng trt; hng dn k thut canh tc mi theo tiu chun an ton v sinh thc phm ca cc nc tin tin; a ging cy trng vt nui c nng sut cao, gi tr thng phm ln, c kh nng khng dch bnh vo sn xut; pht trin mnh cng nghip ch bin nng thn nhm nng cao sc cnh tranh ca hng nng sn trn th trng trong nc cng nh th trng quc t ; - V chnh sch ti chnh, nh nc cn tng chi tiu ngn sch cho khu vc nng thn tng tng cu khu vc ny bng cch pht hnh cng tri. Tuy nhin, cn kim sot cht ch cc khon chi tiu nng cao hiu qu u t, hn ch tham nhng, tht thot lng ph. - V chnh sch thu v cc khon ph, Nh nc cn c quy nh r rng, minh bch cc loi ph m ngi nng dn phi np, trnh lm thu to iu kin h gi thnh, nng cao sc cnh tranh cho hng nng sn Vit Nam . - V chnh sch tin t v tn dng, cn c chnh sch m rng cc hnh thc tn dng v tn dng u i cho nng nghip, nng dn h c lng tin u t cho sn xut kinh doanh, to nhiu vic lm. - V chnh sch thng mi, thc hin cam kt ca T chc Thng mi Th gii (WTO), Nh nc phi l ngi to iu kin hng nng sn Vit Nam n c cc th trng kh tnh, ng thi phi u tranh chng li nhng i x bt bnh ng i vi hng nng sn xut khu; mt khc, phi c bin php ph hp nhm hn ch s xm lc ca hng nng sn nc ngoi vo Vit Nam. *i vi khu vc thnh th v kinh t cng nghip, dch v - Mt l, to iu kin thun li v mi trng u t v kinh doanh khuyn khch doanh nghip trong nc v ngoi nc u t pht trin sn xut kinh doanh v dch v, to thm nhiu vic lm bng cc chnh sch thu, tn dng; chnh sch v t ai cho doanh nghip xy dng c s sn xut kinh doanh.

Phn I: Cc l thuyt kinh t

- Hai l, nh nc h tr doanh nghip m rng th trng trong v ngoi nc, y mnh xut khu bng cch tng cng xc tin thng mi, pht huy ti a vai tr c quan i din Vit Nam nc ngoi trong cng tc tip th. - Ba l, nng cao thu nhp cho nhng ngi lm vic trong cc lnh vc y t, gio dc, vn ho, ngh thut, dch v cng, cng chc nh nc nhm tng cu.

Ti liu tham kho

1. John Maynard keynes (12/1994), L thuyt tng qut v vic lm, li sut v tin t; Nxb Gio dc - i hc kinh t quc dn, H Ni 2. Gio trnh lch s cc hc thuyt kinh t (2003), Nxb Thng k H ni, 3. Tng cc thng k VN 4. PGS, TS Phan Huy ng (2009) Lch s cc hc thuyt kinh t, Nxb Lao ng -X hi 5. PGS.TS V Vn c (Hc vin CTQG H Ch Minh 2005): M hnh tng trng kinh t ca Solow v kh

nng p dng vo nh gi tng trng kinh t Vit Nam.

6. Tp ch Kinh t v d bo, s 11/2009.