Ekranl Aralarla alma Ergonomisi / Salk ve Gvenlik nlemleri l l i

ALIMA ORTAMI BOYUTLARI

( (Oates, Evans and Hedge, Computers in Schools, 14,55-63, 1998 , g , p , , , BOYUTLAR KLAVYE YKSEKL MONTR YKSEKL ARKALIK YKSEKL MNDER GENL ARKALIIN AISI NERLEN 21.5-24 31.5-38 26-30 13-15 13 15 90 -120 90-120 GZLENEN 25.6-39.4 37.4-51.2 23.6-31.5 11.8-17.7 11 8 17 7 90 -108 90-108
6

ekil 17-3:Gnmz de gelitirilen dinamik tasar m progr amlar ergonomik brol arn tasar mlanmasnda 7 byk yar ar salamaktadr (Sammie Cad Ltd, UK)

Ekranl Aralarla almalarda Salk ve Gvenlik nlemleri Hakknda Ynetmelik

alma Ve Sosyal Gvenlik Bakanlndan Resmi Gazete Tarih ve Say: 23 Aralk 2003/25325

Ama Bu Ynetmeliin amac, ekranl aralarla almalarda alnacak asgari salk ve gvenlik nlemlerini belirlemektir. g g laveten Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmleri de uygulanr. yg

Kapsam Kanunu kapsamna giren ve ekranl aralarla almalarn k i k l l l l l yapld tm iyerlerini kapsar.
Ancak, bu Y t lik hk l i A k b Ynetmelik hkmleri: a) Hareketli makine ve aralarn kumanda kabinleri ve src mahallinde, mahallinde b) Tama aralarndaki bilgisayar sistemlerinde, c) Toplumun kullanmna ak bilgisayar sistemlerinde, ) p g y d) yerinde, kullanm srekli olmayan tanabilir sistemlerde, e) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri, data veya lm sonularn gsteren kk ekranl cihazlarda, l t k k k l ih l d f) Ekranl daktilolarda, uygulanmaz. uygulanmaz
9

Tanmlar
a) Ekranl ara : Uygulanan ilemin ieriine baklmakszn ekrannda h f rakam, ekil, grafik ve resim gsteren her trl arac, k d harf, k kil fik i t h t l b) Operatr : Ekranl arac kullanan kiiyi, c) Zorlayc Travmalar : Gz yorgunluu kas gcnn ar yorgunluu, kullanm, uygun olmayan duru biimi, uzun sre ekranl ara karsnda ara vermeden alma, ar i yk duygusu, zihinsel yorgunluk ve stres ile grlt, s, nem ve aydnlatmann neden olduu olumsuzluklarnn tm, d) l alma merkezi : O k i Operatrn oturduu sandalye, ekranl aracn t t d d l k l konulduu masa, bilgi kayt nitesi, monitr, klavye, yazc, telefon, faks, faks modem ve benzeri aksesuar ve ekranl arala ilgili tm donanmlarn tamamnn veya bir ksmnn bulunduu alma yerini, ifade eder.
10

verenin Ykmllkleri
veren, alma merkezlerinde, ekranl aralarn kullanmndan kaynaklanan zorlayc travmalara neden olabilecek riskleri belirleyecek ve bu riskleri ortadan kaldracak veya en aza indirecek salk ve gvenlik l l k lik nlemlerini alacaktr. l i i veren ekranl aralarla alanlara, ie balamadan nce ve alma koullarnda , nemli bir deiiklik olduunda gerekli eitimi verecek tir. veren, ekranl aralarla yaplan almalardan kaynaklanan i ykn ve etkilenmeyi azaltmak amacyla, uygun alma plan yaparak, operatrlerin periyodik olarak ara vermesini veya dnml olarak baka ilerde almalarn salayacaktr. salayacaktr veren alanlarn ve temsilcilerinin bu Ynetmelik ve ekinde belirtilen konularda S l ve Gvenlii Ynetmeliinde belirtildii ekilde gr ve k l d Sal G lii Y t lii d b li tildii kild nerilerini dikkate alacak ve katlmlarn salayacaktr. Ekranl aralarla almaya balamadan nce, dzenli aralklarla ve ekranl arala 11 almalardan kaynaklanacak grme zorluu olduunda. iilerin gz muayeneleri yaplacaktr

EK - 1 EKRANLI ARALARLA ALIMALARDA ARANACAK ASGAR GEREKLER 1. Ekipman a) Genel hususlar Bu tr ekipman iiler iin risk kayna olmayacaktr. b) Monitr Ekranda grnen karakterler kolayca seilebilecek , Ekran grnts stabil olacak, grntnn titremesi olmayacak Parlaklk ve kontrast kolaylkla ayarlanabilecektir. Parlaklk Ekran, operatrn ihtiyacna gre kolaylkla her yne dndrlerek ayarlanabilir olacaktr. Ekrann ayr bir kaide veya ayarlanabilir bir masa zerinde kullanlmas mmkn olacaktr. Kullancy rahatsz edebilecek yansma ve parlamalar 12 nlenecektir.

c) Klavye Klavye, Klavye operatrn el ve kollarnn yorulmamas ve rahata alabilmesi iin ekrandan ayr ve hareketli olacaktr. Klavyenin n tarafna operatrn bileklerini dayayabilecei Klavyenin tarafna, zel destek konulacaktr. Operatrn e e ve kollar iin klavyenin nnde ye e bo u Ope a elleri e o a a ye de yeterli boluk olacaktr. Klavyenin rengi mat olacak ve yanstmayacaktr. y g y y Klavye karakterlerinin yerleri kullanm kolaylatracak ekilde dzenlenmi olacaktr. alma pozisyonuna gre, tular zerindeki semboller kolaylkla seilebilecek, dzgn ve okunakl olacaktr.
13

d) alma masas veya alma yzeyi alma masas veya alma yzeyi; ekran, klavye, dokmanlar ve dier ilgili malzemelerin rahat bir ekilde dzenlenebilmesine olanak salayacak ekilde ve yeterli byklkte olacak ve yzeyi yanstmayacak nitelikte olacaktr. Operatrn rahatsz edici gz ve ba hareketleri ihtiyacn en aza indirecek ekilde yerletirilmi ve ayarlanabilir zellikte dokman tutucu kullanlacaktr. alann rahat b po syo da o as iin yete a a a a a at bir pozisyonda olmas yeterli alan olacaktr.
14

e) alma sandalyesi

Sandalye dengeli ve operatrn rahat bir pozisyonda oturabilecei ve kolaylkla hareket edebilecei ekilde olacaktr. Oturma yerinin ykseklii ayarlanabilir olacaktr Oturma olacaktr. Srt dayama yeri ne-arkaya ve yukar-aa ayarlanabilir, srt destei bele uygun ve esnek olacaktr. stendiinde operatre uygun bir ayak dayana salanacaktr.

15

2. alma ortam a) Gerekli alan b) Aydnlatma c) Yansma ve parlama ) p d) Grlt e) Is f) Radyasyon R d g) Nem

16

3. Bilgisayar programlar veren, ekranl aralarla yaplacak iin dzenlenmesinde ve kullanlacak programlarn seiminde aadaki hususlara uyacaktr. Programlar: ie uygun kolay kullanlabilir operatre gre ayarlanabilir olacaktr. alanlarn verimini a t aca a a a e artracak zellikle verilerin alglanmas ve kullanlmas konusunda ergonomi prensiplerine uygun olacaktr.
17