TOPLAM KALTE YNETM

HAZIRLAYAN: 15182081019- ANIL ARDA BAYDAR

RETM YES:
Do.Dr. Haydar ARAS

mart-2012

Giri;

Kalite yzyllar nce bulunmu ve sanayileme ile artan retim sonucu doan rekabeti kazanmak iin kullanlan bir yntemdir. Toplam kalite ynetimi ise kalitenin uygulanmasn iletmenin tm blmlerinde salayan ve rnn geliimini salayan ve maliyetini dren bir etkendir. Bu sunumda kalite toplam kalite ynetimi ve bu anlayn nclerinden olan Dr. Armand Vellin FEGENBAUM un toplam kalite ynetimine bahsedilmektedir.

Kalitenin tanm

Kalite, Latince kkenli bir kelime olup, bir eyin nasl olutuu anlamna gelen qualitas szcnden tremitir. Anlam olarak ise kalite kavram kullanm amacna gre farkllklar gstermektedir. Tabi ki her eyin en iyisini en gzelini alamayabiliriz ama imknlarmz lsnde, verdiimiz deer ile daha iyisini alabiliyorsak bizim iin kaliteli olan odur.

Dnya apndaki kurulu ve uzmanlarn kalite ile ilgili tanmlamalarndan bazlar unlardr:

Kalite, kusursuzluk anlayna sistemli bir yaklamdr. Kalite kullanma uygunluktur. (J. Joseph JURAN) Kalite, artlara uygunluktur. Kalite, bedelsizdir, mutlaka kendini der.(Philip CROSBY) Kalite kontrol uygulamak, en ekonomik, en kullanl ve mteriyi daima tatmin eden kaliteli rn gelitirmek, tasarmn yapmak, retmek ve sat sonras servislerini vermektir. (Dr. Kaoru ISHIKAWA) Kalite, mterinin gelecekteki beklentilerinin doru tahminine gre yaplan yeniliklerdir. (W. Edwards DEMING)

Kalitenin Tarihsel Geliimi

Kalitenin tarihi gemiine baktmz zaman M.. 2150li yllara kadar uzanan kkl bir gemie sahip olduunu gryoruz. Sultan II. Beyazd Han tarafndan bir kanun karlm, bu kanunla kalitenin standartlar belirlenmitir. Dnyann bugnk anlamda ilk standard olan Kanunname-i htisab- Bursa, bu gerei kantlayan yazl en eski belgedir. pabucun dama atlmas kalitesiz retim yapan esnafa verilen bir cezadr. 1930lu yllarda kalite-kontrol uzman kavram ortaya kmtr. W. A. Shewhardn kontrol izelgelerinin kullanlmasyla istatistiksel kalite kontrol dnemi balamtr.

Toplam kalite;

Toplam Kalite (TK) , bir iletmede yaplan btn ilerde, mteri isteklerini karlayabilmek iin gerekli olan ynetim, insan, yaplan i, rn ve hizmet kalitelerinin bir sistem yaklam ierisinde, tm alanlarn katlm, hedef ve fikir birlikleri salanarak ele alnmas ve gelitirilmesidir.

toplam kalite ynetiminin tanm

Toplam kalite ynetimi genel bir ynetim felsefesidir organizasyonlarn yapsna, amalarna gre deikenlik ve uyum gsterir. Sistemde alan her birey, nceden belirlenen ortak hedefleri paylaarak retilen mal ya da hizmeti mterilerin beklentilerine en yakn dzeyde sunmaldr. Toplam kalite ynetimi, mteri memnuniyetini iletmelerin varlnn belki de en nemli sebebi olan kr olgusundan dahi nce gren bir ynetim felsefesidir. Toplam: Herkesin katlm. Kalite: Mteri ihtiya ve beklentilerinin btnyle karlanmas. Ynetim: Kaliteli rn/hizmet iin tm artlarn salanmasdr.

Dr. Armand Vellin FEGENBAUM

Dr. Armand Vellin FEGENBAUM toplam kalite ynetimine katklar

Feigenbaumun toplam kalite ynetimi literatrne katks, dier tm kalite ncleri gibi, kalitenin sadece retim veya kalite kontrol birimlerinin grevi olmadn; tam tersine kurumun tm birim ve st ynetim de dahil olmak zere alanlarnn ortak sorumluluu olduunu vurgulamasyd. Feigenbauma gre kalite herkesin paylat bir bilin olmak zorundayd ve kalite konusunda ynetimin sorumluluu dier herkesten fazlayd.

Feigenbaum, kalite sistemlerinin etkili bir biimde kurulmas ve ynetilmesinin kaliteye yaplacak yatrmlarn geri dn hzn belirleyeceine inanarak, kalitesizliin maliyetinin belirlenmesinin kalite iin gerekli olduunu dnmtr.

PAF modelini daha kolay anlamak iin;

Kalite maliyeti; meydana gelebilecek hatalar nlemek amac ile yrtlen faaliyetlerin, planl kalite muayenelerinin ve mamuln retim esnasnda veya mteriye tesliminden sonra grlen hatalarn sonucunda ortaya kan maliyetlerdir.

baarszlk maliyetlerinden mteri ve sat kayb olarak adlandrlan maliyetlerin llmesinin zorluu baarszlk maliyetlerini daha da nemli

Feigenbaum kalite gelitirmede, u yntemlerin izlenmesi zerinde nemle durmutur:

nsan ilikilerinin gelitirilmesi, statistik veri toplama, Bilgilendirme iin istatistik gsterim tekniklerinin kullanlmas, Dalgalanmalar azaltmak iin istatistik sre kontrol ve lmlerinin kullanlmas, deal yapnn ekillendirilmesi ve gsterilmesi, Gelimeyi salamak iin iin organize

Feigenbauma gre rnlerin kalitesi, retime bal olarak u aamada yrtlmektedir.

Tasarm aamas kalitesi: Bir rnn retime veya servise hazr hale getirilene kadar mteri ihtiyalar ile iletme ii veya d etkenlerin dikkate alnarak planlanmas srecini kapsamaktadr. retim aamas kalitesi: rnn tasarm aamasndaki planlara ve mteri isteklerine gre retilerek teslim edilme srecini kapsamaktadr.

Kullanm aamas kalitesi: rnn mteriye teslim edilmesi sonrasnda verilen hizmetleri ve sonrasnda mteri ikayetlerinin deerlendirilmesi srecini kapsamaktadr.

Feigenbaum rnlerin kt dizayn edilmesi, yanl pazarlanmas ve mterinin kullanmna uygun bir ekilde sunulmamas halinde imalatta kalitenin elde edilemeyecei kavramn gelitirmitir

Eer kalite dzeyinizi aratrmak istiyorsanz, dar kn ve mterilerinize sorun.(FEGENBAUM)

Fiegenbaum tketiciye kadar uzanan tm deer zincirini yneten bir sistem oluturmay savunmakta ve kalitenin tm iletme alanlarn kapsamas gerektiini ifade etmekte ve daha da nemlisi kalitenin iletme kltrnn bir paras olarak dnlmesi gerektiini ortaya koymaktadr. Kalite konusunda tketici odakl bir yaklam benimsemitir.

Feigenbaumun Toplam Kalite konusundaki dier grleri u ekilde ifade edilebilir:

1. TKK, kalitenin teknolojik, ekonomik ve insan boyutlarnda zellikler tad iin stratejik bir ynetim seeneidir. 2. TKK, rgt iinde bir hayalet kurum gibidir. 3. Kaliteye hakim olmak; hammaddelere, prosese ve rne hakim olmak demektir. 4. Kaliteye hakim olmak iin ynetsel ve teknik hususlar kapsayan bir kalite sistemi kurulmasnn yan sra maliyetlerin bilinmesi gerekir. 5. Kalite topyekn btn fonksiyonlarn sorumluluudur, fakat herkesin sorumluluunda olan bir konuya hi kimsenin sahip olmamas gibi bir tehlikenin nne gemek iin rn kalitesi ve kalite kontrolden sorumlu bir fonksiyonla desteklenmesi gerekir.

PAF modeline dnecek olursak;

Bu model BS 6143 (British Standard) standartlarnda da yer almaktadr. Feigenbaum kalite maliyetlerini drt gruba ayrmtr.

Bu modelin gl ynleri;

Model yneticilere iletmede ortaya kan kalite maliyetleri konusunda genel bir bilgi salamaktadr. Kalite maliyetleri st ynetim tarafndan sre geliimi iin stratejik bir ara olarak kullanlmakta bylece ynetim uzun dnemli hedeflere odaklanabilmekte ve geliimin etkilerini lebilmektedir. Bu model kk veya byk tm iletme trlerinde, niversitelerde, yazlm reticilerinde yani btn iletme trlerinde uygulanabilmektedir.

Zayf ynleri ise;

Bu model basmakalp bir retim srecine yneltilmitir. Yani bu model ayn rnden kitlesel retim yapan iletmeler iin daha uygundur. PAF modeli kalite maliyetlerine makro seviyeden bakmakta ve srelerin nasl iyiletirilebileceine ilikin bilgiler vermemektedir. Kalite maliyetlerinin nedenleri hakknda bilgiler vermemektedir. Kalite faaliyetlerinin hangilerinin kalite problemlerini nlemeye ynelik olduunun tam olarak belirlenmesi mmkn deildir. Bu model yanl yorumlanmaya aktr. Tm kalite maliyet unsurlarnn nleme, deerleme ve baarszlk maliyeti olarak ayrtrlmas mmkn olmayabilir. nleme, deerleme ve baarszlk maliyetlerini ele alan kalite maliyet modeli maliyet azaltmaya odaklanrken, kalitedeki ykseliin fiyat ve sat hacmi zerindeki pozitif katksn ihmal etmektedir.

nleme maliyetleri;

Kalite planlamas: letmede genel bir kalite politikas oluturmak amacyla yaplan faaliyetlerle ilgili maliyetlerdir. Bu kategoriye bu politikalar oluturacak kiilerle temasa gemenin maliyetleri de eklenebilir. Kalite lm ve test ekipmanlarnn tasarm ve gelitirilmesi: retilen ya da retilecek mamuller iin alnan hammaddelerin test edilmesi iin uygun lm ve test ekipmanlarnn gelitirilmesi ile ilgili maliyetlerdir. Kalitenin gzden geirilmesi ve tasarmn dorulanmas: Hammaddelerin ya da malzemelerin kalitelerinin gzden geirilmesi ve retilecek rnlerin tasarmlarnn kontrol edilmesiyle ortaya kan maliyetlerdir. Kalite lm ve test ekipmanlarnn ayar ve bakm: Kaliteli retimi denetlemek iin kullanlan lm ve test ekipmanlarnn ayarlanmas, bakm ile ilgili maliyetlerdir. Kalite deerlemesinde kullanlan retim ekipmanlarnn ayar ve bakm: Burada ise retimde kaliteyi denetlemek iin kullanlan lm test ve ekipmanlarnn ayar ve bakmlaryla ilgili maliyetlerdir. Tedariki garantisi: Kaliteli retimin balang noktas tedarikiden salanan girdilerin kalitesiyle balar. Bu nedenle tedariki ile yaplan anlamalar, tedariki seimi gibi konularda ortaya kabilecek maliyetlerdir.

Dierleri ise;

Kalite eitimi Kalite denetimi Son durum analizi ve kalite bilgilerinin raporlanmas Kalite iyiletirme programlar:

lme-Deerlendirme maliyetleri

retim ncesi dorulamas: Mallarn retime gnderilmeden nce istenilen zelliklere sahip olup olmadnn incelenmesidir. Teslim alma muayenesi: retilecek mamul ile ilgili satn alnan hammaddelerin iletmeye teslim annda muayene edilmesi ile ilgili maliyetlerdir. Muayene ve test: retilen mallarn muayenesi ve test edilmesi srasnda ortaya kan maliyetlerdir. rnek olarak muayene yapan elemanlarn creti verilebilir. Muayene ve test ekipman: rnlerin test edilmesi ve muayenesi iin kullanlan ekipmanlarn bakm, ayarlanmas v.b. gibi maliyetlerdir.

Muayene ve test esnasnda tketilen materyaller: retilen mallarn muayenesi ve test edilmesi srasnda kullanlan materyallerin ve malzemelerin maliyetleridir. Alan baar testi: Bazen mteriler alacaklar mallar kendi ortamlarnda da test ettirmek isterler. Dolaysyla bunun iin harcanacak retilen rnek mallarn maliyeti, kullanlacak test ve ekipmanlarla ve gnderilecek elemanlarla ilgili maliyetlerdir. zin ve tasdikler: rnlerin retilebilmesi iin alnacak belgeler ve izinler ile ilgili maliyetlerdir. Stok deerlemesi: Stoklarda bulunan rnlerin kalitesinin test edilmesi ile ilgili maliyetlerdir. Burada bulunan mallarn test edilmesi iin harcanacak kontrol malzemeleri, kullanlan ekipmanla ilgili maliyetler bu gruba dahil edilebilir.

Baarszlk maliyetleri

Baarszlk maliyetlerinin lmnde genellikle u aamalar izlenir:

Kalitesizlikten kaynaklanan faaliyetlerin belirlenmesi Maliyetlerin nasl tahmin edileceine karar verilmesi Maliyetlerle ilgili bilgilerin toplanmas ve maliyetlerin tahmin edilmesi Sonularn analiz edilmesi ve bir sonraki aamaya karar verilmesi

 baarszlk maliyetleri;

Artk: retimden hatal km ve yeniden retim srecine sokulmas mmkn olmayan mallarla ilgili ortaya kan maliyetlerdir. Bu mallar iin harcanan hammadde, iilik, makine saati ya da test edilme ile ilgili yani bu rn retilinceye kadarki artk rnle ilgili tm maliyetler bu gruba dahil edilebilir. Yerine koyma, yeniden retme ve tamir: Hatal retilen rnlerin yeniden retim srecine sokulmas ya da bu rnlerin onarlmas ile ilgili maliyetlerdir. Yeniden retim iin kullanlacak hammadde, igc, makine saati; tamir iin kullanlacak makineler, igc ile ilgili maliyetler bun maliyetlere rnek olarak verilebilir. Problemlerin giderilmesi, kusur/baarszlk analizi: stenilen kaliteye uygun olmayan rnlerin nedenlerinin aratrlmas ve analizi ile ilgili maliyetlerdir. Muayene ve test tekrar: stenilen kalitede olmayan rnler yeniden retildikten sonra tekrar muayene ve teste tabi tutulurlar. Muayene ve test ile ilgili, ekipman, makineler gibi maliyetlerdir. Taeronun hatas: Taeronun mal zamannda getirmemesi ya da getirdii mallarn istenilen zelliklere uymamasndan kaynaklanan hatalar nedeniyle katlanlan maliyetlerdir. Deiim izinleri ve imtiyazlar: Baz mallarn retimi veya retimde olan mallar iin deiim izni gerekmektedir. Bu izinleri alma maliyetleri bu kalemde ifade edilir.

D baarszlk maliyetleri;

Garanti sreci iinde yerine getirilen ykmllkler: Satlan mallarn garanti sresinde iletmeye onarm ya da onarlamayacak ise tekrar yenisiyle deitirmeden kaynaklanan maliyetlerdir. Kabul edilmeyen ve iade edilen mamuller: Satlan mallarn mteri ihtiyacna ya da isteklerine uygun olmamasndan dolay retici firmaya iade edilmesi ya da mterinin mallar almay kabul etmemesinden kaynaklanan maliyetlerdir. Uzlama: retici firma istenilen kalitede retemedii rnleri satabilmek amacyla mteriler ile anlama yoluna gidebilir. Bu anlama srasnda daha dk sat fiyat gibi tannan ayrcalklardan kaynaklanan maliyetlerdir. Sat kayb: Mteri isteklerine cevap verememekten kaynaklanan retilen mallarn satnda ve pazar paynda meydana gelen azalmalardr. Mteri ile temas salama maliyetleri: rnle ilgili bir sorun tespit edildiinde o rn satn alan mterilere ulamak iin katlanlan maliyetlerdir. Mterilere ulamak iin telefon masraflar gibi. Mamul sorumluluu: letmelerin sorumluluu rn satldktan sonra da devam etmektedir. Bu kapsamda mterinin rnden kaynaklanan zararnn karlanmas ile ilgili maliyetlerdir. ikyetler: retilen ve satlan rnler ile ilgili mteri ikyetlerinden kaynaklanan maliyetlerdir. ikyetlerin giderilmesi amacyla katlanlan maliyetlerdir.

Toplam Kalite Kontrol ise;

Toplam kalite kontrol kavramn ilk olarak ortaya atan Feigenbaum bunu yle tanmlamaktadr.( Feigenbaum,1961) Tketici isteklerini en ekonomik dzeyde karlamak amac ile iletme organizasyonu iindeki birimlerin kalitenin yaratlmas, yaatlmas ve gelitirilmesi yolundaki abalarn yaatp koordine eden sisteme toplam kalite kontrol denir. Toplam Kalite Kontrol, tketici isteklerini en ekonomik dzeyde karlamak amacyla iletme iindeki pazarlama, mhendislik imalat ve mteri hizmetleri gibi eitli nitelerin kalitelerin oluturulmas, yaatlmas ve gelitirilmesi yolundaki abalarn birletirip koordine eden sistemdir.

Toplam Kalite Kontrol mterilerin memnunluk duyarak satn alacaklar rn ve hizmetlerin gelitirilmesi, tasarm, retimi pazarlanmas ve sat sonras hizmetinin maliyet drlerek yaplmasdr.
Bu durumun yaanmamas iin kimin, ne zaman ne yapacann ak ve kesin bir ekilde belirtilmesi gerekir. Bu nedenle toplam kalite kontrol anlay st ynetim katlmn ve program benimsemesini gerektirir.

Baz nlenmi szleri;

kalite, srekli gelimeyi ngrr. kalite, hem bireysel, hem de grup alma ruhunu gelitirir.

toplam kalite ynetiminin baars, st ynetimden en alt alanlara kadar bilincin olmasdr. Dr. Armand Vellin FEGENBAUM un bu szleri TKY ve toplam kaliteyi ksa bir biimde zetlemektedir.

Beni dinlediiniz iin teekkr ederim.

A. Arda BAYDAR