The Monroe Doctrine is a policy of the United States introduced on December 2, 1823.

It stated that further efforts by European nations to colonize land or interfere with states in North or South America would be viewed as acts of aggression requiring U.S. intervention.[1] The Doctrine noted that the United States would neither interfere with existing European colonies nor meddle in the internal concerns of European countries. The Doctrine was issued at a time when nearly all Latin American colonies of Spain and Portugal had achieved independence from the Spanish Empire (except Peru and Bolivia, which became independent in 1823 and 1825 respectively, and Cuba and Puerto Rico). The United States, working in agreement with Britain, wanted to guarantee no European power would move in. The intent and impact of the Monroe Doctrine persisted with only minor variations for almost two centuries. Its primary objective was to free the newly independent colonies of Latin America from European intervention and control that would make the New World a battleground for the Old. The doctrine put forward that the New World and the Old World were to remain distinctly separate spheres of influence, for they were composed of entirely separate and independent nations.[3] The full document of the Monroe Doctrine is long and couched in diplomatic language, but its essence is expressed in two key passages; the first is the introductory statement:[8] The occasion has been judged proper for asserting, as a principle in which the rights and interests of the United States are involved, that the American continents, by the free and independent condition which they have assumed and maintain, are henceforth not to be considered as subjects for future colonization by any European powers. The second key passage, a fuller statement of the Doctrine, is addressed to the "allied powers" of Europe (that is, the Holy Alliance); it clarifies that the United States remains neutral on existing European colonies in the Americas but is opposed to "interpositions" that would create new colonies among the newly independent Spanish American republics:[1] We owe it, therefore, to candor and to the amicable relations existing between the United States and those powers to declare that we should consider any attempt on their part to extend their system to any portion of this hemisphere as dangerous to our peace and safety. With the existing colonies or dependencies of any European power we have not interfered and shall not interfere. But with the Governments who have declared their independence and maintained it, and whose independence we have, on great consideration and on just principles, acknowledged, we could not view any interposition for the purpose of oppressing them, or controlling in any other manner their destiny, by any European power in any other light than as the manifestation of an unfriendly disposition toward the United States. . 1823. . : 1) , 2) , 3) . 1940. [ 12. 2011.]. , . .

 , 1903. . , . 1907. . (. Truman Doctrine) , 12. 1947. , , .[1] . , . (1946 1949). , . , . 1947, . [2] , 400 , . 1952, , .[3] .[4] () , . , . . Manifest Destiny was the 19th century American belief that the United States (often in the ethnically specific form of the "Anglo-Saxon race")[1] was destined to expand across the continent. It was used by Democrats in the 1840s to justify the war with Mexico; the concept was denounced by Whigs, and fell into disuse after the mid-19th century. Advocates of Manifest Destiny believed that expansion was not only wise but that it was readily apparent (manifest) and inexorable (destiny). The concept of American expansionism is much older, but John L. O'Sullivan coined the exact term "Manifest Destiny" in the July/August 1845 issue of theUnited States Magazine and Democratic Review in an article titled "Annexation."[2][3] It was primarily used by Democrats to support the expansion plans of the Polk Administration, but the idea of expansion faced opposition from Whigs like Henry Clay, Daniel Webster, and Abraham Lincoln who wanted to deepen the economy rather than broaden its expanse. John C. Calhoun was a notable Democrat who generally opposed his party on the issue, which fell out of favor by 1860.[4]

The belief in an American mission to promote and defend democracy throughout the world, as expounded by Abraham Lincoln and Woodrow Wilson, continues to have an influence on American political ideology.[5][6] Reganova doktrina (Reagan Doctrine) Teorija koju je zagovarao nekadanji ameriki predsjednik Ronald Reagan, po kojoj bi trebalo formirati posebne snage, i snano ih podrati, u cilju nasilnog ruenja komunizma u takozvanim "treim" zemljama. Iako je prvenstveno mislio na Kubu, ova Reganova teorija je u Evropskoj uniji ocijenjena vrlo opasnom. Zvanini Brisel/Bruxelles je zbog toga takav pristup javno odmah odbacio kao neprihvatljiv u meunarodnoj politici, imajui uz ostalo, u vidu temeljne vrijednosti EU, koja je zasnovana na miru, razumijevanju, toleranciji i solidarnosti. 9. marta 1957. godine ameriki parlament je odobrio doktrinu spoljne politike usmerenu na jaanje pozicija Vaingtona na Bliskom i Srednjem istoku. Autori dokumenta bili su predsednik SAD Dvajt Ajzenhauer i dravni sekretar Don Foster Dales. Po doktrini, svaka zemlja u regionu je mogla da zatrai ekonomsku ili vojnu pomo SAD ukoliko bi bila podvrgnuta agresiji od strane druge drave. U sutini, predsednik je sticao pravo da po svom nahoenju primenjuje vojnu silu u ovom rejonu. Amerike vlasti su postavile sebi i drugi cilj: da oslabe uticaj SSSR u regionu. Usvajanje nove doktrine od strane Sjedinjenih Drava predstavljalo je reakciju na neuspeh englesko-francusko-izraelske agresije protiv Egipta 1956. godine, vezane za sudbinu Sueckog kanala jednog od kljunih vodenih puteva u svetu. Konflikt je dobio naziv Suecka kriza, a u njemu je vanu ulogu odigrao SSSR. Sovjetski lider Nikita Hruov pretio je Velikoj Britaniji, Francuskoj i Izraelu odlunim merama, ukljuujui i nanoenje raketnih udara. Ovakav scenario je mogao da dovede do nuklearnog rata izmeu Sovjetskog Saveza i SAD, koji bi neizbeno stali u zatitu saveznika. Usled toga Vaington je zahtevao od agresora da prekinu ratna dejstva. Doktrina, u sutini, nije imala za zadatak samo da pojaa uticaj Vaingtona na Bliskom i Srednjem istoku, ve i da tamo stvori vojni poligon, usmeren protiv socijalistikog tabora, pre svega protiv SSSR. Ajzenhauer je otvoreno izrazio spremnost amerike vojske da brane teritorijalni integritet i politiku nezavisnost zemalja, kojima je potrebna pomo protiv vojne agresije bilo koje nacije koju kontrolie meunarodni komunizam. Upravo od ove opasnosti SAD su htele da spasu arapske zemlje uspostavivi tamo sopstvenu hegemoniju uz pomo meanja u unutranje stvari i kontrole spoljne politike. 1957. godine Ajzenhauerova doktrina je bila primenjena pod izgovorom zatite Jordana od agresije Sirije. SAD su 1958. godine preduzele direktnu vojnu invervenciju u Libanu, a devet godina kasnije podrale su oruanu agresiju Izraela protiv arapskih zemalja. Nakon raspada SSSR, koji je predstavljao protivteu Sjedinjenim Dravama u regionu Vaington je pojaao napore o kojima se govori u doktrini. Ipak, savremene realije primoravaju SAD da koriguju svoj odnos prema politici u arapskom svetu, smatra rukovodilac Centra za istona istraivanja Diplomatske akademije MIP Rusije Andrej Volodin: Tada se inilo da Sjedinjene Drave nemaju prepreka za izgradnju jednopolnog sveta, za svoju odluujuu ulogu na Bliskom istoku. Meutim, mnogo toga se promenilo. Pre svega, promenio se sam svet. U njemu SAD i dalje ostaju najjaa zemlja. Ipak, ovaj svet vie ne moe da se razvija po zakonima koje odreuju Sjedinjene Drave. U ovom svetu oni ve moraju da usklauju svoje interese i aktivnosti s interesima drugih drava. I ova glavna promena e u sledeoj deceniji odreivati politiku SAD na Bliskom i Srednjem istoku. To e biti proces bolnog prilagoavanja amerike politike onim realijama koje se formiraju nezavisno od volje Sjedinjenih Drava u regionu.Danas parole SAD i drugih zemalja Zapada o potrebi za demokratskim reformama esto

postaju izgovor za svrgavanje neugodnih reima, kao to se to deava u Severnoj Africi. Miljenje Andreja Volodina: Meanje u unutranje poslove drugih drava ne samo da prosto protivrei ustavu OUN. To protivrei i zdravom razumu. SAD i njihovi najblii saveznici Francuska i Velika Britanija, pokuavaju da nametnu politiko ureenje koje njima odgovara u nekim zemljama Bliskog i Srednjeg istoka. Meutim, ova praksa je oigledno osuena na neuspeh. Zato to, zalaui se za demokratiju po ugledu na ameriku u Siriji i u Libiji svi vidimo kakva je demokratija dobijena u Libiji. Nadam se da u Siriji nikad nee doi do takve demokratije. Oigledno je da e se na Bliskom i Srednjem istoku i dalje preplitati geopolitiki i ekonomski interesi najveih svetskih igraa. Rusija je jasno formulisala principe kojima treba da se rukovode odgovorni lanovi meunarodne zajednice u ovom izuzetno sloenom regionu: nemeanje u unutranje stvari drave, njihovo jedinstvo i teritorijalni integritet. A aktivnosti SAD i njihovih saveznika u Iraku i Libiji dovele su do faktikog raspada ovih zemalja. Bu Mlai je uspeo da polarizuje svet, Zapad i, naposletku, matinu zemlju Rezultati nedavnog ispitivanja javnog mnjenja, koje je u pedesetak zemalja sproveo jedan istraivaki centar iz Vaingtona, ukazuju na drastian pad poverenja (ili rast nepoverenja) u politiku koju personifikuje Dord Bu Mlai. Posebno je indikativan podatak da nepoverenje raste u dravama tradicionalnim amerikim saveznicama, pa i u samim Sjedinjenim Dravama. Pitanje koje, stoga, valja postaviti glasi: da li je otpoeo proces deliminog osveenja zapadnog oveka (posebno amerikog), koji je iz svoje graanske perspektive uoio izvesnu nepodudarnost izmeu demokratskih naela koje SAD deklarativno istiu u teoriji i onih koje doktrinarno sprovode u praksi? Ili je, pak, re o tome da svako istorijsko razdoblje poseduje kritinu masu graana koji se teko preputaju uticaju politike indoktrinacije? Odgovor je najverovatnije negde na sredini. Ameriki predsedniki sistem proao je kroz razliite faze. Od prosveenih dravnika 18. i 19. veka koji su iskreno verovali u temeljna naela demokratije (Vaington, Deferson, Linkoln), preko militantno orijentisanih lidera koji su demokratske vrednosti "guili" strahom od subverzivne komunistike delatnosti (Truman, Ajzenhauer), pa sve do posthladnoratovskih politiara koji su usavrili Kenanovu doktrinu o otvorenoj odbrani amerike superiornosti na globalnom planu (Bu Stariji Klinton Bu Mlai). Zapravo, putanja promene amerike politike paradigme vodila je (uproeno i grubo reeno) od prosvetiteljskog diskursa 18. i delimino 19. veka, preko instrumentalnog diskursa 20. veka, pa sve do ovovremene neoliberalne faze koja poprima hipokrizine obrise. Po svemu sudei, istekom drugog Buovog mandata krug e biti zatvoren. Bilo kako bilo, ini se da bi nas decidirano gledanje na stvari moglo navesti na zakljuak kako je kataklizma amerikog prosvetiteljstva otpoela bacanjem atomske bombe na Japan. Skoro poluvekovna era "hladnog rata" koja je usledila nakon toga, predstavljala je u stvari razdoblje izneveravanja osnovnih demokratskih naela od strane "ogromne starateljske vlasti" (to se uostalom deavalo i na drugoj strani u tadanjem SSSR-u). To je vodilo ka "zatvaranju" stanovnitva u gvozdeni kavez konformizma, o emu svedoe brojne naune studije iz tog vremena, poput Fromovog "Bekstva od slobode", Rismanove "Usamljene gomile" ili Markuzeovog "Jednodimenzionalnog oveka"... Taj svojevrsni prelaz sa prosvetiteljskog na instrumentalni diskurs, slikovito opisuje Rajt Mils: Dok se Vaington odmarao itajui Volterova "Pisma" i Lokove rasprave o ljudskoj prirodi, Ajzenhauer se razonodio itajui kaubojske i detektivske romane. Nekada se i pomou naoko banalnih primera mogu razumeti sloeni fenomeni. Zato, nastavimo li dalje trasom pomenute analogije neminovno emo stii do Dorda Bua Mlaeg, Biblije, Hantingtonovog "Sukoba civilizacija" i izokrenutog shvatanja buido kodeksa (bui=ratnik, do=put).

Lansiranjem doktrine globalne borbe protiv terorizma, koja po svojoj ofanzivnoj taktici nadilazi Ajzenhauerovu doktrinu masovne odmazde, Bu Mlai je, kako se ini, otpoeo svojevrstan "krstaki rat" protiv pojave liene ideoloke osnove. To je otvorilo prostor za trasiranje "ratnikog puta" koji se prema potrebama i u zavisnosti od trenutnih interesa "elite vlasti" moe usmeravati u razliitim i esto nepredvidljivim pravcima. Nastupanje sa pozicija jedine sile kadre da odbrani oveanstvo od poasti terorizma, kao i prisvajanje ekskluzivnog prava na etiketiranje potencijalnih "teroristikih" zemalja, omoguavaju Americi da kreira sopstveni vrednosni "kodeks" koji pretenduje da zameni naela meunarodnog prava. A to prua dovoljno materijala za kritiko preispitivanje stvarnih motiva koji stoje u pozadini Buovih "asnih" namera. Dok je Truman svojevremeno na poetku "hladnog rata" nesamouvereno govorio kako nije dorastao izazovima meunarodne politike, Bu Mlai ne samo da tvrdi suprotno ve konstruie i vlastiti kodeks delovanja na meunarodnom planu. Politika dvostrukih standarda, naruavanje mira zarad uspostavljanja istog, krenje meunarodnog prava radi zatite doktrinarne pravde, nepotovanje ljudskih prava kako bi se ona nanovo uspostavljala i najzad ignorisanje ekolokih protokola poput onih iz Kjota i Rija u trenutku kada se planeta nalazi na sudbonosnoj prekretnici usled globalnog zagrevanja, samo su neki od rezultata Buovog "kodeksa" politikog delovanja. U tim okvirima i treba traiti razloge njegove globalne nepopularnosti. Zapravo, Bu Mlai je uspeo da se svetlosnim godinama udalji od politike "oeva osnivaa" SAD-a, ali i da zaotri militarizam hladnoratovskih lidera. Takoe, uspeo je da polarizuje svet, Zapad i, naposletku, matinu zemlju postavi simbol globalizacije sa nehumanim likom tzv. globalizacije "odozgo"! New Deal (Nova pogodba na engleskom jeziku) je naziv za niz ekonomskih i upravnih mjera koje je 1930-ih donijela administracija amerikog predsjednika Franklina Delanoa Roosevelta u svrhu suzbijanja posljedica Velike ekonomske krize. Karakteristike te politike je bila za SAD dotada nezapameno uplitanje drave u privredu, odnosno zamjena dotadanjeg sistema temeljenog na slobodnom tritu i monetarizmusa sistemom temeljenim na intervenciji, odnosno poveanoj kontroli drave nad bankama, industrijom, kao i stimuliranju potronje. Kao jedan od autora ovog programa se esto navodi britanski ekonomist John Maynard Keynes. Poto je najvidljivija posljedica krize bila nezaposlenost, mjere New Deala su ukljuivale osnivanje cijelog niza agencija kojima je svrha bila zapoljavanje, odnosno javni radovi. Osim toga su uvedene kontrole cijena, minimalne nadnice, kao i prvi federalni mirovinski sistem, koji i dan danas postoji pod nazivom Social Security. U svrhu nadzora nad bankama je osnovana Komisija za vrijednosne papire i burzu (SEC) i Federalna korporacija za osiguranje depozita (FDIC). Danas takoer postoji i Uprava doline Tenneseeja, osnovana u svrhu federalnog nadzora nad vodama. Iako se New Deal esto navodi kao primjer uspjene reforme kapitalistikog sistema, oporavak amerike privrede je iao prilino sporo, a Rooseveltove mjere su izazivale estoke otpore. 1937. je ponovno otpoela recesija. Amerika privreda se oporavila tek za vrijeme drugog svjetskog rata zahvaljujui vojnim narudbama. Sutina doktrine i praksa novog svetskog poretka Zavretkom Drugog svetskog rata pokopane su nade svetskih mocnika da se svet moe osvojiti silom oruja, kako su to neki u prolosti pokuavali. Ta saznanja i novo vreme doneli su nova razmiljanja o tome kako realizovati staru ideju o osvajanju sveta, o dominaciji i hegemoniji na svetskim prostorima, kako od sveta stvoriti jednosmernu ulicu kojom ce se kretati svi narodi sveta. Fizickim nestankom poslednjeg diktatora koji je bio na putu da osvoji Stari kontinent i da krene u prekomorske zemlje - Hitlera, nestala je i velika ratna vojna alijansa Istoka i Zapada stvorena radi odbrane covecanstva od zajednicke opasnosti od diktature i "novog poretka" koji je pripremala

"nadljudska rasa".U jednom od svojih govora Hitler je izjavio: "ne radi se samo o vojnom konfliktu izmedu drava (nisli na II svetski rat ), vec o dinovskoj bici izmedu naroda i rasa u kojoj ce pobediti jedan pogled na svet, a bez milosti biti uniten drugi". Medutim, propacu ove teorije istovremeno je oivela stara ideja o novom ruhu, sa novom spoljnom fasadom. Strategija sa kojom se nastupalo predvidala je osvajanje sveta vie idejama nego silom mada se ni sila nekoliko decenija nije iskljucivala, makar kao "pomocno sredstvo". Zaneeni ratnim pobedama nad hitlerizmom i ohrabreni ucinkom novog oruja nad japanskim gradovima, neki dravnici iz zemlje Novog sveta objavili su neoruani - "hladni rat" dojuceranjem savezniku Sovjetskom Savezu. Oivele su stare, predratne suprotnosti razlicitih ideolokih sistema - tzv. gradanske demokratije "slobodnog sveta" i komunisticke ideologije - marksizma. Potegnuti su i drugi "argumenti": ukazivano je na "rusku agresivnost" u vreme carizma, na sovjetski "ekspanzionizam" uoci Drugog svetskog rata, dok je engleski vojni pisac V. Rutersord objanjavao uzroke Drugog svetskog rata "agresivnocu" Sovjeta. U zborniku radova zapadnonemackih strucnjaka "Svetski rat, uzroci i povod", pie da je "dananja opasnost, koja slobodnom svetu dolazi sa Istoka, pretila i Hitleru. On je bio prinuden da reaguje na nju. Rat protiv Rusije bio je od njega iznuden". Sve je to pocelo da stvara u svetu antikomunisticku klimu i osecanje opasnosti od Treceg svetskog rata koji "prieljkuje ruski ekspanzionizam". Istovremeno u Nemackoj se obnavlja tenja za revanom zbog poraza koji je ta zemlja doivela."Hladni rat" i ujegova "meka" takticka varijanta specijalni rat bili su estoki i dugotrajni. To je bio "Cetrdesetogodinji rat" izmedu dve svetske supersile i njihovih satelita. Taj rat je upravo zavren trijumfom i pobedom koja nije ocekivana tako brzo i tako spektakularno, takoreci bezbolno, skoro bez krvi i opte konfrontacije. Hladni, odnosno specijalni rat, makar dugotrajni, bili su efikasniji od bilo kakvih drugih oblika borbc. Oni su "racistili" teren i stvorili uslove za nove strateke poteze, za novi nacin ostvarivanja ideja o "novom svetskom poretku". Najvaniji rezultat specijalnog rata bez ; sumnje predstavlja ruenje tzv. istocnog bloka i nestanka Sovjetskog Saveza kao drave i svetske supersile, kao i nestanak realsocijalistickog sistema nazvanog na Zapadu "komunistickim reimom". Sve drugo to se desilo pre svega na teritoriji bive Jugoslavije koja nikada nije bila u istocnom bloke, ali je smatrana "komunistickom" zemljom, bilo je propratna pojava sa stanovita globalne politike SAD i nove zajednice drava Evropske unije. Sve je to stvorilo novu situaciju u kojoj je bilo moguce afirmisati i prakticno poceti realizovati novo-staru ideju o jednom svetskom poretku na cijem tronu bi bila jedina svetska supersila - Sjedinjene Americke Drave. Ta situacija i ukupne svetske prilike ojacale su idcju i tenju SAD da postanu vodeca svetska sila. Amerika vec odavno sanja da dobije tu vodecu ulogu. Ona vec pedeset godina ima kompleks od primata Evrope i evropskih sila. I taj kompleks nastoji da izleci jacanjem kompleksa svoje velicine i snage. Prilika za to se ukazala upravo padom i raspadom Sovjetskog Saveza. Jo davne 1947. godine, prilikom donoenja Trumanove doktrine, njen idejni tvorac i prvi posleratni americki predsednik je rekao: "Nema jace zemlje od Sjedinjenih Drava. Posedujuci takvu moc, mi smo duni da preuzmemo rukovodenje citavim svetom". Na talasu tih misli bili su i autori knjige "Americka spoljna politika" - C. Kegli i .J. Vitkopf: "Ma sta se deavalo u prolosti i sada - pisali su oni - americka politika polazi od glavne pretpostavke - dominirati a svetu, izboriti se za neosporno svetsko liderstvo, oslanjajuci se, pre svega, na svoju vojnu moc". Opsesija da SAD imaju primat i vodecu ulogu u svetu, predstavljala je konstantu a ukupnoj americkoj strategiji posle Drugog svetskog rata do danas. Truman je svuju politiku nazivao "pravednim kursom", Kenedi je oznacavao kao "nove granice", Donson je to izraavao kao tenju za 'put u veliko drutvo", Nikson je za cilj njegove globalne politike proglasio "zakon i red", dok je Regan proklamovao "kurs obnavljanja snane Amerike". Na toj liniji je ostao i novi, mladi, ne tako iskusni u svetskim poslovima kao njegovi prethodnici - Klinton koji je u jednoj izjavi rekao: "Amerika mora da nastavi da vodi svet za cije je stvaranje ucinila tako mnogo". I upravo to ideja o

dravi-vodilji sa svim postulatima sistema koji u njoj postoji, nalazi se u sreditu borbe za "novi svetski poredak". U stvaranje mita o "vodecoj zemlji" aktivno ucestvuju mnogi naucni radnici i apologeti teorija o "americkom snu" i "americkoj izuzetnosti". Tako poznati americki profesor D. Robertson u knjizi "Americki mit" pie da se unutranji politicki ivot Sjedinjenih Americkih Drava "odavno oslanja na mit koji uporno a svesti nacije odravaju svi predsednici, citava rukovodeca elita drave". Prema Robertsonu, "to je mit koji kae da Amerika ujedinjuje naciju koja ima iskljucivo mesto u ljudskoj civilizaciji, i koje joj daje neosporno pravo na ekspanziju, na ulogu prve drave, na svetsko liderstvo". Koncept o novom svetskom poretku na celu sa Sjedinjenih Americkim Dravama celovito je formulisao jo pre skoro cetrdeset godina jedan od osnivaca americke nauke o medunarodnim odnosima i ef Instituta za istraivanja spoljne politike Robert traus Hupe. Ovaj naucnik i dugogodinji americki diplomata izloio je u svojoj knjizi "Ravnotee sutranjice" viziju buduceg sveta i odnosa snaga u njemu, afirmiuci ideju o vodecoj ulozi Amerike kao jedine supersile. Tako R. S. Hupe istice da je za Sjedinjene Americke Drave najvanije pitanje "unifikacije globusa pod vodstvom te zemlje u toku ove generacije". Ukoliko SAD budu "delotvorno i brzo radile na izvrenju ovog zadatka, od toga ce, po misljenju Hupea, "zavisiti preivljavanje SAD kao vodece sile", a "verovatno i preivljavanje zapadne kulture u celini, a moguce i preivljavanje covecanstva". Na hitnost ostvarivanja tog cilja Hupe upozorava zbog "politickog jacanja azijskih naroda, koje, ako se ima u vidu njihov veoma veliki demografski rast, moe izmeniti globalnu i regionalnu ravnoteu snaga i dovesti do vecih ili manjih konflikata i ratova, kao i zbog cinjenice da ce se znacajnije povecati broj tzv. srednjih zemalja koje ce biti u stanju da pribave nuklearno oruje i druga sredstva za masovno unitavanje. Zbog toga Hupe smatra da treba ici na "uspostavljanje jedinstvene svetske vladavine". Zato je po Hupeu "jedno i jedino pitanje: koji ce narod uspostaviti univerzalni poredak po svojim idejama i pod svojom dominacijom".