Zadatak

1. DATI DEFINICIJU OSNOVNIH STATIKIH POJMOVA

SILA

SPREG SILA
STATIKI MOMENT SILE ZA TAKU

5.PROIZVOLJAN RAVAN SISTEM SILA

Paralelno pomjeranje sile - redukcija sile na taku Redukcija proizvoljnog ravnog sistema na datu taku Redukcija ravnog sistema proizvoljnih sila na prostiji oblik Uslovi ravnotee ravnog sistema proizvoljnih sila Specijalni sluajevi ravnotee ravnog sistema sila

PROIZVOLJAN RAVAN SISTEM SILA

Paralelno pomjeranje sile - redukcija sile na taku

U statici, redukcija sile na taku je postupak koji se esto koristi prilikom rjeavanja zadataka. Kao posljedica prvog i drugog aksioma statike uslijedio je zakljuak da se dejstvo sile na tijelo ne mijenja kada se sila pomjera po napadnoj liniji. Ovaj zakljuak se vrlo esto primjenjuje prilikom rjeavanja zadataka u statici. Meutim, pored pomjeranja sile du napadne linije, silu je potrebno pomjeriti paralelno sa njenom napadnom linijom u neku taku koja se nalazi na odreenom rastojanju od napadne linije sile, a da se pri tome dejstvo sile na tijelo ne mijenja. Navedeni postupak je opisan u slijededem primjeru.

Redukcija sile na : taku

F MO

Fd

taki B dodati uravnoteeni sistem sila F1 F2 F . Intenziteti sila F ,F2 iF su jednaki. Sa slike se vidi da sada na krutu plou djeluju tri sile iji je glavni vektor FR = F . Sile F i F2 obrazuju spreg sila. Moment sprega ovih sila je:

Prema tome, sada u taki B djeluje sila F i spreg sila M . Obrtno dejstvo sila i momenta koji djeluju u taki B, na taku O je:
F M Oi

F a,

F MO .

F a F1( d a )

F d=

Redukcija sile na taku

Dakle, dejstvo sile i momenta koji djeluju u taki B na tijelo se nije promijenilo. Prema ovoj analizi se moe zakljuiti slijedede: Sila koja djeluje na tijelo se moe pomjeriti paralelno u bilo koju taku, ako se pri tome sili pridoda spreg sila iji je moment jednak momentu date sile za taku u koju prenosimo silu.
U statici, redukcija sile na taku je postupak, koji se esto koristi u tehnikoj praksi a naroito u sluaju dejstva perifernih sila - obimnih sila na zupanike, remene prenosnike, frikcione tokove i sl.

Redukcija proizvoljnog ravnog sistema na datu taku

Proizvoljan ravan sistem sila je takav sistem sila kod kojeg napadne linije sila lee u jednoj ravni. Sile proizvoljnog ravnog sistema mogu biti razliitog intenziteta, pravca, smjera i napadnih taaka.

Redukcija proizvoljnog ravnog sistema na datu taku

FR se naziva glavni vektor Sila sistema sila, a spreg M o predstavlja glavni moment datog sistema sila. Prema izloenom moe se zakljuiti da je sistem od sile:

FR

Fi

i 1

Fi

i 1

i sprega

Mo=

n i 1

Mi

n i 1

F Mo
i

=i 1

ri ,Fi

Redukcija proizvoljnog ravnog sistema na datu taku

Glavni vektor se moe odrediti geometrijskim putem, primjenom metoda poligona sila i analitikim putem primjenom metoda o projekciji rezultujudeg vektora pomodu izraza:
FRx

FR

= i 1 Fi cos i , ,cos =
R

FRy

= .

Fi cos
i 1

pa je

FR =

2 FRx

2 FRy

cos =
R

FRx FR

FRy FR

Intenzitet glavnog momenta je: M o = od izbora redukcione take.

n i 1

Mi

=. i 1

Fi M0

zavisi

Redukcija ravnog sistema proizvoljnih sila na prostiji oblik

Ako se kao rezultat redukcije ravnog sistema proizvoljnih sila na taku dobije :

1. Glavni vektor FR = 0, i glavni moment M o = 0, sistem sila koji djeluje na tijelo je u ravnotei.
2. Ako je glavni vektor FR =0, a glavni moment

M o 0, sistem sila se svodi na spreg. Intenzitet

sprega M o =

n i 1

Fi Mo

ne zavisi od izbora

redukcine take, jer je to bitna osobina sprega sila.

. Redukcija ravnog sistema proizvoljnih sila na prostiji oblik

0, a glavni moment 0, takav sistem sila se svodi na rezultantu koja prolazi kroz redukcionu taku. 4. Ako se rezultat paralelnog prenoenja sila na taku dobije kao FR 0, i glavni moment M o 0, onda se sistem sila svodi glavni vektor na silu (rezultantu) prikazanu na sl. koja prolazi kroz taku A, pri emu je:
F MAR

FR

3. Kada je rezultat paralelnog prenoenja sila glavni vektor

Mo=

Mo

, a rastojanje take A je: d =

M0 FR

Redukcija ravnog sistema proizvoljnih sila na prostiji oblik

Uslovi ravnotee ravnog sistema proizvoljnih sila

Za ravnoteu ravnog sistema proizvoljnih sila koje djeluju na kruto tijelo potrebno je i dovoljno da glavni vektor sila i glavni moment budu jednaki nuli.

FR = 0

Mo =0

Ovi uslovi se mogu izraziti u jednom od slijededih oblika :

n n

1.

i 1

Fix =0 ,

i 1

Fiy =0 ,

Fi M0

i 1

=0

Uslovi ravnotee ravnog sistema proizvoljnih sila

Prema tome, za ravnoteu proizvoljnog ravnog sistema koji djeluje na slobodno kruto tijelo potrebno je i dovoljno da: algebarski zbir projekcija svih sila na dvije proizvoljno izabrane upravne ose bude jednak nuli i da je algebarski zbir momenata svih sila u odnosu na bilo koju proizvoljno izabranu taku O, koja se nalazi u ravni dejstva sila, jednak nuli. Prve dvije jednaine uslova ravnotee obezbjeuju da sile koje djeluju na tijelo ne dovode do translacije tijela u pravcima postavljenih koordinatnih osa, dok se tredom jednainom spreava rotacijsko kretanje tijela oko ose koja je normalna na ravninu dejstva sila.

Uslovi ravnotee ravnog sistema proizvoljnih sila

n

2.

Fi MA

i 1

=0,

i 1

Fi MB = 0

Fix
i 1

=0,

pri emu osa x nije normalna na pravac AB. Na osnovu jednaina slijedi: Za ravnoteu proizvoljnog ravnog sistema sila koje djeluje na slobodno kruto tijelo potrebno je i dovoljno da algebarski zbir momenata svih sila u odnosu na bilo koje dvije take A i B koje lee u ravni dejstva sila i algebarski zbir projekcija svih sila na bilo koju osu Ox koja nije normalna na pravu AB, bude jednak nuli.

Uslovi ravnotee ravnog sistema proizvoljnih sila

n n F F M Ai =0, M Bi =0 , 3. i 1 i 1 i 1
n

Fi MC =0,

pri emu take A, B, C ne lee na istom pravcu. Prema jednainama slijedi da je za ravnoteu proizvoljnog ravnog sistema sila koje djeluju na kruto tijelo potrebno i dovoljno da algebarski zbir momenata svih sila u odnosu na proizvoljno izabrane tri nekolinearne take A, B i C, koje lee u ravni dejstva sila bude jednak nuli.

Specijalni sluajevi ravnotee ravnog sistema sila

a) Ravan sistem sila i ravan sistem spregova sila Kada na kruto tijelo pored proizvoljnog sistema sila istovremeno djeluje i ravan sistem spregova sila iji su momenti M 1 , M 2 ...M k , onda se uslovi ravnotee sila svode na oblik:
n

1). .

Fix
i 1

=0 ,

2.) i 1

Fiy

=0 ,

3.)

Fi M0

i 1

+ j 1M

Specijalni sluajevi ravnotee ravnog sistemasila

b) Ravan sistem paralelnih sila Ako na tijelo djeluje ravan sistem paralelnih sila F 1 F 2 ...F n i ako se osa Ox pravouglog sistema izabere tako da bude paralelna silama , onda se uslovi ravnotee paralelnih sila svode na oblik:
n n

Fix
i 1

=0

F M0 i

i 1

=0

Specijalni sluajevi ravnotee ravnog sistema sila

Drugi oblik uslova ravnotee ravnog sistema paralelnih sila se moe izraziti pomodu ravnotee momenata u obliku:
n i 1 Fi MA

=0

n i 1

Fi MB

=0,

pri emu take A i B ne lee na pravoj koja je paralelna sa napadnom linijom sila