18 konsept: ekolojik kentler

EkoKent dnemi
Ekolojik mimarlk, hem yap sektr hem mimarlar hem de herkes iin giderek ortak bir ihtiyaca dnyor. Dnyada ve Trkiyede ekolojik mimarinin nemi artyor, ekolojik bina rnekleri oalyor.

19

Yz yl nce, dnyadaki en byk kent, 6,5 milyon nfusuyla Londrayd. Bugn ise Londra, Tokyonun yannda kck kalyor. Bir yzyl nce Londrann nfusunun neredeyse eyrei kadar bir nfusu olan Japonyann bakenti, o gnden beri 34 milyona ykseldi ve kresel kent tablosunda zirveye ykseliyor. Mega kentlerin hzl art muazzam evre sorunlarn ve sosyal sorunlar beraberinde getirdi. Kentler, dnya zeride karalarn yalnzca yzde ikisini kaplyor. Ancak her yl azalmakta olan kaynaklarn yzde 75ini tketiyor, sera etkisi yaratan gaz bulutlar, milyarlarca ton kat atk ve zehirli atk nehirleri retiyor. Sakinleri de, yiyecek iin toprak ve su stoklarna, ahap ve aa iin de ormanlara ykc etkilerde bulunuyor. rnein, Londrann tkettii kaynaklar salamas iin sahip olduu alann 125 katna ihtiyac var. Eer gelien dnyann yeni mega kentlerin batdaki kentler gibi bymelerine izin verilirse, evreye korkun etkileri olacak. Hedef sfr atk Bu sorunun tek zm yeni bir yaam biimi. te bu dorultuda harekete geen hkmetler, planclar, mimarlar ve mhendisler dnyann ilk ekolojik kentlerinin inaatna balad. Bu kentler iki ana prensibe dayanyor: Mmkn olan her eyin geri dnm ve otomobil kullanmnn minimuma indirilmesi. Enerji-etkin binalarn gelitirilmesi kadar, toplu tama aralarnn kullanmnn artrlmas ve yerleim, ticaret ve endstri alanlarna ayrmak yerine, kentlerin btnleik alma ve yaama alanlarnn ortak olduu evreler oluacak ekilde dzenlenmesine dikkat ediliyor. nl mimarlk ve mhendislik firmas Arup dnyann ilk sfrdan tasarlanm

ekolojik yerlekesini inde kuruyor. Dongtan Eko Kent projesinin ilk aamas 2010 ylnda tamamlanacak. Kent 2010da 5 bine yakn kiiye konaklama ans tanyacak. Ardndan 2020 ylna kadar 80 bin, 2050 ile birlikte 500 bin kiilik bir yaama alan yaratlmas hedefleniyor. inin ilk yeil kenti olacak Dongtan, sera etkisi retiminin sfr seviyede olduu, kendine yeterli su ve enerji sistemleri bulunan, tam anlamyla kendine yeterli bir ehir olacak. Balang aamasnda 1,3 milyar Dolarlk bte hazrlanan proje gerekleirse, eko-kent Dongtanda tarmsal sulama yamur sularyla yaplacak, ev atklar yakt olarak kullanlacak. ehrin ancak yzde 40n oluturacak yaplarn atlar imle kaplanacak. Bu da en iyi s yaltmn salayacak ve enerji tketimi yzde 70 azalacak. ehrin dier blmleri tarma ve doal ku cennetlerine ayrlacak. Aralarda benzin ya da mazot kullanlmayacak. Tm enerji ihtiyalarn kendi karlayabilen ehirdeki enerji kaynaklar kendi kendini yenileme gcne de sahip. Rzgar trafolar, biyoyaktlar ve tekrar kullanml organik malzemeler kullanlarak enerji retilecek. ehirde yaayanlar, yerel iftliklerde yetitirilecek biyolojik rnleri tketecek. Dongtan, ehrin atklarnn yzde 90n dntrp yeniden kullanma sunacak ve sfr atk kenti hayalini geree dntrecek. lde gerek bir vaha Bir dier ekolojik kent ise Birleik Arap Emirliklerinde kurulacak. lde gerek bir vaha olmaya aday kentin ismi Masdar olacak. Kentin yer alaca 7 kilometrekare alan tamamen surlarla evrelenecek. Ama 50 bin kiinin yaayaca Masdar ses kirliliinden ve l rzgarlarndan korumak.

20 konsept: ekolojik kentler

Gkyz baheli gkdelen

Trkiyede son dnemde dikkat eken projelerin banda stanbul Sapphire geliyor. Leventte inas sren alveri merkezi ve rezidans konut projesi stanbul Sapphire, dnyada sayl, Trkiyede ise ilk ve tek evre dostu gkdelen olma zellii tayor. 261 metre yksekliindeki stanbul Sapphirede 64 kat bulunuyor. Yaklak maliyeti 150 milyon Dolar olarak planlanan proje, tamamlandnda Trkiyenin en yksek binas unvann alacak. Mimarisi Tabanlolu Mimarlk tarafndan gerekletirilen bina birbirinden bamsz iki cam cepheden oluuyor. ift cam cephe sistemi sayesinde enerjiden yzde 25 orannda tasarruf salayan stanbul Sapphirede dardan gelen doal havann da kullanlmasyla binada yaayanlar iin doal bir ortam sunuluyor. Rezidansn her katnda bir gkyz baheli evler bulunuyor. mekanlar, dta oluturulan ikinci cam cephe ile olumsuz meteorolojik koullardan ve sesten korunuyor. stanbul Sapphirede yaayanlar camlarn aabilecek, balkonlarna kabilecek ve stanbulun manzarasn izleyebilecek. Gkdelen 163 metre ykseklikte Trkiyenin en yksek golf alan ve 30 metre ykseklikte havuzla birlikte tm ayrntlarn dnld spor kompleksine de sahip.

21

Masdar sakinleri ykseklii be kat gemeyen binalarda yaayacak. Binalarn yzde 80inde gne enerjisi panelleri yer alacak. Masdarn ihtiyac olan enerji, gnein yan sra rzgardan ve plerin geri dnmnden salanacak. plerin yzde 99u enerji retimi iin kullanlacak. Kentin rettii karbondioksit yerin altna gmlecek. Hava kirliliini sfr dzeyde tutmak iin kentte otomobil kullanlmayacak. Alternatif olarak srcsz alan rayl veya manyetik modller olacak. Yatay asansr mant ile projelendirilen modller 200 metre aralklarla konulandrlacak duraklarda bekleyecek. Hi kimsenin evi ve ii arasndan bir duraktan fazla mesafe olmayacak. Sokaklarn genilii metreyi gemeyecek ve 70 metreden uzun olamayacak. Ama rutubete kar bir mikro klima ortam gerekletirmek ve hava sirklasyonunu salamak. Ksaca kent sakinleri klimalar sayesinde l ortasnda scaktan bunalmayacak. Su ihtiyacnn tamam deniz suyu artlarak karlanacak. Artma ilemi iin gne enerjisi kullanlacak, atk sularn tamamndan sulama ilemleri iin yararlanlacak.

evreci Meydan

Metro Group Asset Management irketinin, mraniyede 128 bin metrekare alanda kurduu M1 Meydan; tematik konsepti, gelimi altyap teknolojileriyle dikkat ekiyor. Dn-

Sektr 61 New Yorklu mimarlk grubu ShoP da Sektr 61 projesiyle nmzdeki yl inaatna balanacak bir high tech kent tasarlyor. Hindistann Gurgaon blgesindeki bu kasaba, high tech ofisleri ve konut bloklaryla snrlanm youn bir yap koridoruna dntrlerek kabuk deitirecek. Yeni Delhinin barndramad poplasyonun bir ksmnn aktarlmas dnlen Sektr 61 projesi, ok amal ve zel parselasyona sahip snrlar iinde 73 bin kii ikamet ettirecek. ShoP, proje dahilindeki 100 adet yapnn tamamn tasarlarken, yeil teknolojileri yerlerini arlkl olarak gne ynlenmeleri ve yaya hareketleri gibi srdrlebilirlik stratejilerine brakacak.

yada fosil yakt kullanlmadan stlp soutulan ilk alveri merkezi olan Meydann en arpc zelliklerinden biri, imlendirilmi binalarn atsndan, geni bir meydana geiin salanmas. Mimarisini Londra merkezli Foreign Office Architectsin (FOA) stlendii Meydan, yeilin ve toprak renginin hakim olduu, ak alanlarnda nefes alnan, kapal alanlarnda gn ndan maksimum fayda salanan bir merkez. Kalorifer kazan olmakszn, jeotermal enerji ile kurulan Meydan, jeotermal enerji sistemiyle stlp soutuluyor. Bu sistem sayesinde ylda 1,3 milyon kilowatt enerji tasarruf ediliyor. stelik jeotermal enerji gvenli, istenildii anda kullanma hazr ve zararl atk ya da gaz retmiyor. Mekann toprak enerjisiyle stp soutulmas ylda 350 tonluk karbondioksitin doaya verilmesini nlyor.