EN

Koristan vodi za Inkubatore bazirane na inovacijama

February 2010

Predgovor
EU koheziona politika, ve mnogo godina pomae vladama (vlastima) i stakeholderima da uspostave i razvijaju inovacije u svojim regijama. Promocija inkubacije i rasta malih inovativnih preduzea je izdvojena u EU2020 strategiji i predloena je od strane predsjednika Barrosa, kao jedan od naina stvaranja vrijednosti koja se temelji na znanju. S obzirom na ogromne razlike u regijama irom EU27 i veliku sloenost procesa inovacije, moramo udruiti snage, da bi uspjeno ispunili ovaj zadatak. Ovaj vodi pokazuje da odjeli EU Komisije radei zajedno mogu uspjeno izvriti ovaj zadatak. Ovo je vrlo itljiv vodi za one koji su direktno ukljueni u procese inovacija u regiji, one koji stvaraju i dizajniraju projekte i ine inovativna poslovna nastojanja, koja e dovesti nove poduzetnike na trite, i pomoi u trasnformaciji ideja u akciju. Ponosni smo to je Evropska mrea biznis inkubatora pokrenuta sredinom 80-tih godina kao dio kohezione politike danas nezavisna organizacija, svjetski poznata po svojoj ekspertizi u procesima inkubacije i pruanju visoko kvalitetnih usluga u novim biznisima i inovacijama. Nadamo se e vam ovaj vodi biti vrijedan alat za kretanje u akciju.

Nova znanja i nove ideje nastaju svakodnevno irom Evrope. Njihova transformacija u stvarne inovacije nove ekonomske aktivnosti koje stvaraju radna mjesta i novac olakana je kroz podrku onima koji su bili nadahnuti novim idejama i znanjima.
Biznis inkubatori imaju dugu historiju u podrci istraivanja i razvoju osnovnih start up preduzea koja su razvijana od strane univerziteta i istraivakih instituta. Ali sa promjenom prirode inovacija, inkubatori i usluge koje pruaju, moraju takoer biti otvoreni i spremni na promjene. Biznis inkubacija za usluge sa izraenim znanjem ili kreativne industrije mora odgovariti na potrebe koje se razlikuju od ohih za biotehnoloke kompanije. Studije slucaja ukljuene u vodi pokazuju ogromnu razliku u kreativnosti kao izvoru inovacija. Dobre usluge inkubacije moraju pokriti irok spektar usluga podrke inovacijama u regiji i Evropi. Sve vise start-up preduzea se raa globalno, zasnovano na poslovnim idejama koje su ve okrenute ka meunarodnom tritu. Vodi nudi nekoliko primjera na koji nain inkubatori djeluju kao mree i uspjeno pomau mladim preduzeima da iskoriste veinu prilika koje ima prua EU.

Katarna Mathernov Zamjenik Generalnog Direktora DG Regional Policy

Franoise Le Bail Zamjenik Generalnog Direktora DG Enterprise and Industry

Koristan vodi za Inkubatore bazirane na inovacijama (IBI)

Vodi je pripremio EBN tim, Gosp. Giordano Dichter (Tehniki pomonik menadera za kvalitet), uz pomo Gosp.Gonala Reisa (slubenik za kvalitet) i Gice Nathalie Marchand (Menader za komunikaciju), pod nadzorom Gosp. Philippa Vanrie-a (Predsjednik Uprave).

Sadraj
1. Da ponemo sa nekoliko pitanjai njihovim odgovorima. ..... .......................................................... 4 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2. Zato Korisni vodid za Inukubatore bazirane na inovacijama?....................... 4 ta je inovacija ?.................................................................................................................... 4 ta je inkubacija?................................................................................................................... 5 ta je inkubator?....... .............................................................................................................. 6 ta je incubator baziran na inovacijama (IBI)? ................................................................... 8

Postavljanje inkubatora baziranog na inovacijama (IBI).................................................................................... 11 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Izjava o misiji i strateki ciljevi.. ................................................................... 11 Preduvjeti.................................................................................................................. 12 Pozicioniranje IBI-a................................................................................................................... 13 Dizajniranje IBI-a ................................................................................................................ 16 Fokus na usluge IBI-a............................................................................................. 19 Usluge u fazi predinkubacije............................................................................... 19 Usluge u fazi inkubacije.................................................................................... 20 Usluge za postojede SME (mala i srednja preduzeda)................................................................ 23

2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.6 2.7 3. 4.

Organizacija IBI-a................................................................... 24 Model prihoda i trokova..................................................................................................... 27

Povezivanje inkubatora- u korist poduzetnika............................................................. 29 Procjena uticaja IBI-a..................................................................................................... 33 4.1 Prvo neka pitanja i odgovori na njih. .......................................................................... 33 ta je monitoring?.................................................................................................... 33 ta je Benchmarking? .............................................................................................. 33 Zato pratiti i vrednovati?............................................................................................. 33

4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.2 4.3 5. 6.

Indikatori ................................................................................................................................ 34 Primjena inkubatora u procesu inkubacije...................................................................... 35

Da sumiramo 12 savjeta kako planirati postavljanje IBI-a... ................................ 37 Bibliografske reference.................................................................................................................. 38 6.1 6.2 Publikacije .............................................................................................................................. 38 Webstranice........................................................................................................................... 38

Page | 2

Pregled slika
Slika 1: Proces inkubacije. ............................................................................................................. 6 Slika 2: IBI, tamo gdje poduzetnitvo susurede inovaciju.......... 8 Slika 3: Pregled tipova projekata unutar Inovativnih poslovnih centara.9 Slika 4: Vizija, Misija, ciljevi IBI-a ........................................................................................................... 11 Slika 5: Preduvjeti za postavljanje IBI-a.. ................................................................................. 13 Slika 6: Faktori koji utiu na pozicioniranje IBI-a... .......................................................................... 14 Slika 7: Inkubatori unutar Naunih i TechoParkova (Izvor: IASP).......................................... 15 Slika 8:Javna podrka regionalnim sistemima inovacija.......................................................... 15 Slika 9:Glavna pitanja vezana za postavljanja inkubatora....................................................................... 16 Slika 10: Pravni status unutar EBN mree (izvor: EBN sistem kvaliteta)................................. 17 Slika 11: Ciljni korisnici i krajnji korisnici IBI-a... ........................................................................ 18 Slika 12: Kljune kvalifikacije unutar EBN mree (izvor: EBN sistem kvaliteta) ..................................... 19 Slika 13:Faza predinkubacije....................................................................................................... 19 Slika 14:Faza inkubacije............................................................................................................... 20 Slika 15: Neke brojke fizike inkubacije u Evropi (izvor: EBN sistem kvaliteta)................ 21 Slika 16: Pregled finansijskih usluga koje se nude u Evropi od strane BIC-ara.. 22 Slika 17: Glavne usluge za SMO (mala i srednja preuzeda) koje nudi IBI ............................................. 23 Slika 18: Alati za proces inkubacije ......................................................................................... 23 Slika 19: Usluge koje najede nude IBI-i u Velikoj Britaniji (Izvor: UKBI) .................................................. 24 Slika 20: Pitanja vezana za unutranje planiranje IBI-a. ................................. 24 Slika 21:Potrebna infrastruktura...................................................................................................... 25 Slika 22:Ljudski resursi............................................................................................................. 26 Slika 23: Veliina BIC-ova povezanih u EBN (izvor: EBN sistem kvaliteta) ....................................... 27 Slika 24: Glavni izvori prihoda IBI-a. ......................................................................................... 27 Slika 25: Glavne kategorije ekspanzije IBI-a .................................................................................. 28 Slika 26: Primjeri nacionalne mree IBI-a ............................................................................................... 31 Slika 27:Primjeri mrea IBI-a za posebne namjene........................................................................ 32 Slika 28: SMART Indikatori .................................................................................................................... 35 Slika 29: Neki indikatori povezani sa procesom inkubacije .. ........................................................ 36

Page | 3

1. D a po nem o s a nek oliko pi t anj a i nji hovi m o dg ovo ri m a

1.1

Zato Korisni vodid za inkubatore bazirane na inovacijama ?

Inovacija na temelju inkubacije, sama po sebi, nije najnovija stvar u Evropi. Prolo je ved etvrt stoljeda otkako je Evropska Komisija poela razvijati politike i aktivnosti usmjerene na jaanje inovativnosti u Evropi, kao nain podravanja prakse regionalnog razvoja i konkurentnosti malih i srednjih preduzeda (SMO). Doista, prolo je vie od 25 godina od kako je DG-Regio pokrenuo koncept Poslovni i inovacijski centri Evropske Komisije( EC-BIC). Ovo je kasnije preuzela Opda Uprava za poduzetnitvo i industriju, koja je razvila kvalitetan sistem za upravljanje EC-BIC znakom. Preko 150 certificiranih Business and Innovation centara(BIC-ova) sada radi u EU27 na vie od 200 sajtova, povezanih i podranih od strane EBN ( Evropska BIC mrea) i NGO koja je osnovana u Briselu, i formirana prije 25 godina na incijativu Evropske Komisije. Mnogo drugih slicnih iskustava, koja nije zapoela Evropska Komisija, su rairena cijelom Evropom, i inovacije zasnovane na inkubatorima su sada realna cinjenica u cijelom svijetu. Nakon vie od 25 godina prakse i politike , nauene su lekcije o pojmu inovacije na osnovu inkubacije, tanije o pojmu inovacije na bazi inkubatora (IBI). Danas je mogude razumijeti koji su kljuni elementi njihovog uspjeha, ta uzeti u razmatranje kada se regionalna ili lokalna teritorija eli koristiti ovim alatom da bi ojaala i sprovela politike za inovaciju i podrsku SME, odnosno, ta uraditi a ta ne uraditi kod pozicioniranja, ininjeringa i organizacije IBI (inovacija na bazi inkubatora). Dakle, cilj ovog vodi je osigurati lokalnim stakeholderima u regiji, ukljuujudi i upravna tijela kohezijske politike, uvid u fondove, te pokrenuti korake potrebne za uspjeh. Ovaj vodid je namjenjen upravo njima. Sastavljen je iz dva dijela, prvi, koji ce isticati uslove potrebne za udruzivanje svih neophopdnih faktora, usluga razvoja, trokova s kojima se treba suoiti i ciljeva koje treba mjeriti, da bi se stvorio uspjesan IBI , a drugi de opisivati studije slucaja koji su bili analizirani u Evropi i sire1.

1.2 ta je inovacija?

Vjerovatno, postoji onoliko definicija inovacije koliko ima i onih koji se bave inovacijama na terenu, zato kada se pria o inovaciji, najbolje je koristiti najiru mogudu definiciju. Moe se redi da Inoviranje znai primjena neceg novog za specificnu upotrebu.Bilo ko da koristi inovaciju osjetide dodanu vrijednost na pocetku, dodanu vrijednost koja se moze mjeriti na razne nacine, ne samo finansijski. Ovo nas vodi do slijedede definicije:
Inovacija je promjena koja stvara dodatnu vrijednost i osigurava konkurentsku prednost OVDJE i SADA.

Page | 4

Inoviranje podrazumijeva otro razumijevanje realnosti i visok stepen kreativnosti, razumijeti kako stvari funkcioniu, kako one mogu biti unaprijeene i ta zapravo nedostaje (jo uvijek ne postoji ). To znai primjenom kreativnosti i mate ,stvarati, pratiti i pronalaziti nove stvari koje bi korisnici vidjeli kao novu dodanu vrijednost, i tako stvarati iru, ako ne i potpuno novu potranju i na taj nain isticati postojede veze izmeu inovacija i poduzetnika. Ved je 1934. godine austrijski ekonomista, Joseph Schumpeter, prvi ekonomista koji je naglaavao vanost inovacija unutar ekonomskih ciklusa, posmatrajudi poduzetnitvo sa posebnim naglaskom na inovacije. Prema njegovom pogledu, koji je i danas aktuelan, inovacije se susredu u : novim proizvodima novim nainima proizvodnje novim tritima novim formama organizacije

tavie, inovacije i poduzetnitvo su duboko ugraeni u njihove teritorijalne situacije, koje su u EU27, razlikuju mnogo ne samo u smislu ekonomskih sektora, nego i u smislu njihove historije, kulture, tradicije i politike podloge.

1.3

ta je inkubacija?

Inkubacija je proces koji tei da se aktivira svaki put kad postoji potreba za podrku poduzetnicima u razvoju vlastite tvrtke.Pojam inovacije se ne moe smatrati inovacijom sve dok su inovacija i poduzetnitvo dva razdvojena pojma. Na slian nain i definicija poduzetnika varira jer se poduzetnikom moe smatrati i onaj koji je samozaposlen ili je u privatnom biznisu,ali je tanija definicija ona koja kae da su poduzetnici, ustvari, pioniri promjena. Proces, ili dio njega, poinje kada se ukae potreba da se pomogne poduzetnicima da razviju poslovnu ideju i pretvori je u odrivu aktivnost. Postoje tri faze inkubacije: Predinkubacija- povezuje se sa svim aktivnostima podrke potencijalnom poduzetniku u razvoju njegove poslovne ideje, poslovnog modela i poslovnog (biznis) plana. To obino podrazumijeva prvu evaluaciju idej, trening (obuku) i direktnu asistenciju potrebna da se klijent (poduzetnik) osposobi da napie kompletan biznis plan. Obino su pred-inkubatori povezani sa univerzitetima.

Inkubacija- bavi se podrkom poduzetniku od poetka njegovog posla, pa sve do faze irenja. Ovo je obino srednji proces, koji traje neke tri godine aktivnosti novoosnovanog preduzeda, a to je ustvari vrijeme unutar kojeg se moe procijeniti da li je novi poduhvat uspjean i da li ima dobre anse da se razvije u potpuno zrelo preduzede. Aktivnosti, koje se poduzimaju u ovoj fazi, generalno su: omogudavanje pristupa fondovima finansiranja, usluge direktne obuke i mentorstva, usluge hostinga (pruanje domadinstva), te posebne obuke.Stoga, moemo redi da fizika inkubacija, iako veoma vana, predstavlja dio ukupnog procesa inovacije.

Page | 5

Post-inkubacija- odnosi se na aktivnosti koje se poduzimaju kada preduzede dostigne fazu zrelosti, i kada je spremno da stane na svoje noge. To je vrijeme, kada, preduzede mora napustiti inkubator, ako je bilo dosada u njemu.Usluge, koje bi se trebale pruati u ovoj fazi su: pomod preduzedima da povedaju i unaprijede prodaju, unaprijede proizvodne procese itd.

Kreiranje start-up preduzeda

Rana faza

irenje

Inkubacija
Procjena inovacije Elaboracija biznis plana Poslovno modeliranje Obuka Predinkubacija
Pristup finansiranju Obuka i mentorstvo Hosting Trening Komercijalizacija Napredno poslovno planiranje Dijagnoze inovacije Podrka internacionalizaciji Komercijalizacija tehnologije Klastering Poslovni razvoj

Postinkubacija

Slika 1: proces inkubacije

1.4 ta je inkubator ? Inkubator je mjesto gdje se poduzimaju inkubatorske aktivnosti, to je mjesto gdje bi poduzetnici mogli pronadi adekvatne odgovore za svoje potrebe, u smislu opreme (postrojenja) i ekspertize (vjetina),da bi razvili svoje poslovne ideje i transformisali ih u odrivu realnost.

Inkubator i dalje moe biti inkubator, iako ne prua usluge fizike inkubacije, ved je orijentisan na pruanje usluga virtualne inkubacije.

Page | 6

Tipologija inkubatora: Pred-inkubatori- obino nude usluge koje se odnose na poetnu fazu inkubacije. Ovi inkubatori nude ekspertizu (obuka i direktno savjetovanje) i opremu (postojenja, minimalna radna lokacija) da bi podrali potencijalne poduzetnike u razvoju njihovih poslovnih ideja i elaboraciji biznis plana.

Univerzitetski inkubatori- smjeteni su u sklopu univerziteta i istraivakih centara i pruaju podrku onim poslovnim idejama koje razvijaju studenti, radnici (spin-off ideje) ili su to aktivnosti istraivanja i razvoja (RiD aktivnosti). Inkubatori za opdu namjenu- pruaju itav set usluga od pred do post-inkubacije i osiguravaju podrku svima onima koji imaju izvodljivu ideju uprkos tome o kojem ekonomskom sektoru je rije.

Inkubatori specifinih sektora- pruaju itav set usluga od pred do post-inkubacije i osiguravaju podrku svima onima koji imaju izvodljivu ideju unutar specifinih ekonomskih sektora (npr. okoli, agro hrana (organska), hemikalije itd). U zavisnosti od toga kakve su posebnosti sektora,potrebna je i posebna infrastruktura koja bi zadovoljila potrebe preduzeda klijenata.
Esinet mrea, mrea inkubatora u informacionim tehnologijama
ESINET je pokrenuta 2002. godine sa glavnim ciljem da stvori zajednicu start-up, spin-off preduzea, poduzetnika i ulagaa u ranoj fazi ulaganja koji imaju zajednike interese za inovativne informacione tehmologije, sisteme i aplikacije. ESINET je postala platforma za prenos uspjenih informacionih i satelitskih tehnolokih aplikacija, koje dovode do stvaranja preduzea i njihovog razvoja, i ini je ogranien broj Centara za inkubaciju i inovaciju: ESA-BIC, locirani na ECA sajtovima (Nordwijk, FrascatiRome, Darmstadt, Redu-Walonia, Villa Franca-Madrid) ili udruenim ECA sajtovima (Oberpfaffenhofen, Toulouse, Harwell itd), i EBN (Bordeaux, Barcelona, Liege, Stevenage, Nottingham, Burgos, Trieste, Sofia, Luxembourg, Caen i drugi ). Pored toga, ESINET povezuje zajenice SME( malih i srednjih preduzea) sa ogromnim korporacijama iz informacionih i ne-informacionih sektora, velikih regionalnih stakeholdera i razvijenih poduzetnika, koje podravaju ESA i EBN na putu do uspjeha. http://www.esinet.eu/

Poduzetniki hoteli- koncentriraju svoj navedi napor na aktivnosti fizike inkubacije i pruanju poslovnih usluga poduzetnicima. Zajednika su stvar ogromnih regija, u ijim metropolama proizvodnja i poslovni prostor predstavljaju kljune faktore.

Page | 7

1.5 ta je Inkubator baziran na inovacijama (IBI) ?

IBI je centar za razvoj biznisa gdje novi poduzetnici i SME (mala i srednja preduzeda) namjerava ju razvijati nove inovativne poslovne ideje.

Postoji domen gdje poduzetnitvo i inovacija nalaze zajedniko tlo, gdje su ideje i inovativne i profitabilne, i mogu biti pretvorene u zvune biznise, koji su namjenjeni specifinim tritima. Ako poduzetnitvo moe egzistirati bez inovacije, ne znai da inovacija moe egzistirati bez poduzetnitva.Inovacija trai od poduzetnitva da eksploatie dodanu vrijednost koju ona generira (proizvodi).

U ovom sluaju na poduzetnika se gleda kao na agenta promjena...osobu koja moe proizvesti vrijednost iz inovativne ideje , u kontekstu promjena, a trite je okida koji de to pokrenuti.

Slika 2: IBI, tamo gdje poduzetnitvo srede inovaciju

IBI- rade u izmeu inovacija i poduzetnitva podravajudi poduzetnike da ostvare profit iz dodatne vrijednosti koja dolazi iz inovativnih ideja.

Page | 8

Pull-demand inovacija

ima namjeru da zadovolji potrebe na tritu dovodi do rasta inovacija obino se uklapa u ved postojeda trita i njihov razvoj
Push-tehnology inovacija

potie od istraivakih i razvojnih aktivnosti i konkurentskih prednosti koje omogudavaju nove tehnologije dovodi do nastajanja novih temeljitijih inovacija proizvodi nova trita

Inkubatori bazirani na inovacijama pruaju podrku inovativnim poslovnim projektima koji mogu biti tehnoloki ili ne-tehnoloki orijentisani. Meutim, tehnologija nije jedina jedinica po kojoj se nivo inovativnosti jedne ideje.

Tehnoloki orijentisane inovacije 2006 Netehnoloki orijentisane inovacije 2007 2008 Ostalo

Slika 3: pregled tipova projekata unutar Business Innovation Centara (izvor EBN sistem kvaliteta)

Inovacije se, itekako mogu pronadi u tehnologiji, ali takoer i u downstream aplikacijama, u naprednim uslugama koje nude znanje, poslovni modelima, marketingu i procesima orijentisanim na potroae, dizajniranju, standardima, organizaciji i menadmentu,...

Page | 9

Business and Innovation Centri EC (EC-BICs)

BIC-ovi su organizacije za podrku malim i srednjim biznisima, i poduzetnicima. Prepoznatljivi su po certifikatima kvaliteta, koji im omoguavaju da upravljaju EC-BIC znakom (jedini znak odobren od strane EC koji omoguuje IBI-ima da posluju na evropskom nivou i ire).

BIC-ovi su instrument za regionalni razvoj, koji je stvorila Evropska Komisija sredinom 80-tih, i koji je odmah prihvaen u cjeloj Evropi a i ire. Njihova misija je doprinos ukupnim ekonomskom i druvenom razvoju regija kroz implementaciju usluga za podrku poduzetnicima, da svoje inovativne poslovne ideje pretvore u stvarnost, te pruanje gotovih usluga malim i srednjim preduzeima, da bi ih unaprijedili i modernizovali. U tu svrhu, BIC-ovi nude ve gotov, integrisan sistem usluga, vodei rauna da ukupni proces inkubacije djeluje na taj nain da svoje usluge i aktivnosti povezuje sa kljunim uesnicima u regionalnom sistemu inovacija. BIC-ovi mogu poprimati razliite forme i biti organizovani na razliite naine, sve dok potuju kriterije kvalitete o inkubatorima koje je odredila Evropska Komisija. Danas, postoji vie od 150 biznis inkubatora, koji su povezani u Evropsku mreu inkubatora, najveu mreu u Evropi posveenu inkubatorima baziranim na inovacijama, i koja pokriva vie od 200 operacijskih sajtova. Za vie informacija http://www.ebn.eu

Page | 10

2. Postavljanje Inkubatora baziranih na inovacijama (IBI-a)

2.1 Izjava o misiji i strateki ciljevi

Inkubatori bazirani na inovacijama (IBI) su alati za lokalni ekonomski razvoj, koji favoriziraju uslove za stvaranje i rast novih poslovnih aktivnosti, i time aktivno doprinose razvoju regija u kojima djeluju. Pod tim se podrazumijeva, da IBI imaju javni interes kao svoju misiju, i stoga se na njih mora raunati kao na faktore, koji izmeu ostalog imaju jak uticaj na regionalni razvoj. Takoer, faktori koji utiu na poseban domen regionalnog razvoja su i poduzetnici sa svojim inovativnim poslovnim idejama, te mala i srednja preduzeda u regiji. Zato, pri definisanju izjave o misiji i stratekim ciljevima IBI-a, mora se uzeti u razmatranje da je njihov glavni zadatak predstavljanje malih i srednjih preduzeda i inovativnih poduzetnika kao direktnih korisnika akcija inkubatora, i definisanje kvalitativnih i kvantitativnih nivoa podrke koja je potrebna, u zavisnosti od karakteristika regije koju namjeravaju opsluivati.

Vizija
Kako zamiljate inovaciju i poduzetniki sistem u bududnosti ? Kako dete se pozicionirati na regionalnom i svjetskom tritu ?

Misija
Podrka poduzetnicima i SME (mala i srednja preduzeda) unutar polja inovacije Identificiranje, istraivanje i razvoj regionalnih konkurentosti Doprinos ukupnom regionalnom razvoju, ukljuujudi i razvoj zajednice

Strateki ciljevi
Kreirati i pruati usluge regionalnoj poduzetnikoj zajednici i javnim institucijama da bi ispunili misiju i realizovali viziju Stvarati inovativna i odriva start-up preduzeda Stvarati visoku dodatnu vrijednost i odriva radna mjesta Stimulisati lokalno poduzetnitvo Razvijati inovacije u postojedim SME Stvarati novac

Slika 4: Vizija, misija, ciljevi IBI-a

Iako, tana definicija misije IBI-a mnogo zavisi od karaktetristika teritorije koju namjeravaju opsluivati, ona se uvijek mora povezivati sa razvojem inovativnih biznisa u svim formama.

Stoga IBI moraju biti koncentrisani na poticanje stvaranja novih inovativnih preduzeda i/ili razvoju inovacija u postojedim malim i srednjim preduzedima.

Page | 11

Nakon ovog generalnog pregleda, IBI moraju idi korak dalje, tj vriti procjenu karakteristika regije, i to : Identificiranje onih ekonomskih sektora koji imaju strateku poziciju jer imaju odline inovativne potencijale Identificiranje mree sa kojom treba suraivati, da bi se kompletirala misija, posebno ako je regija operativna u aktivnostima istraivanja i razvoja

IBI de teko ostvariti svoju misiju, ukoliko ne surauje sa ostalim uenicima koji su ukljueni u akcije ekonomskog razvoja u regiji.

Strateki ciljevi su aki i vie orijentisani na karakteristike regije u kojoj IBI djeluje, zato to se direktno veu za usluge i akcije koje de biti poduzete u toj opsluivanoj regiji.Oni jasno definiu pravac u kojem de se kretati akcije inkubatora, kao i kvalitativne i kvantitativne ciljeve koji se trebaju dostidi u bududnosti. Odreivanje misije, kojom su ved identificirana podruja konkurentske prednosti, te postavljanje stratekih ciljeva predstavljaju vienje regije u bududnosti, i mjerenje realnih i izvodljivih kvalitativnih i kvantitativnih ciljeva, to znai biti u mogudnosti identificirati relevantne akcije i usluge koje bi IBI trebao poduzimati.

2.2 Preduslovi
Prije samog instaliranja inkubatora potrebno je analizirati regiju i provjeriti da li su ispunjeni svi preduslovi, jer ukoliko nisu, to bi moglo znatno usporiti razvoj inkubatora. Potencijal za endogeni regionalni razvoj- inkubatori de pruati podrku lokalnim poduzetnicima da razviju odrive biznise u onim sektorima gdje postoji konkurentska prednost i gdje je inovacija esencijalan sastojak. Postojanje specifine lokalne i globalne potranje- inkubator bi trebao biti instaliran tamo gdje postoji, iako jo neistraena, potreba, za uslugama inkubacije. Prije samog pokretanja inkubatora trite treba posebno istraitida bi razumijeli dali postoji potreba za ovakvim alatom ili je bolje poeti sa drugim oblicima biznisa. Stvarna potreba za uklanjanjem gapova u lancu usluga snadbjevanja- Inkubatori, kao i drugi davaoci usluga koje su od javnog interesa bi trebali biti instalirani onda kada stvarna dodatna vrijednost nedostaje u regiji.

Page | 12

Potencijal za endogeni regionalni razvoj Postojanje visoko kvalitetne ekspertize

Postojanje irokih teritorijalnih partnerstava

Inkubatori bazirani na inovacijama

Potreba za savladavanjem gapova u uslunom lancu

Postojanje trine tranje

Slika 5: preduslovi koji se trebaju ispuniti za normalno funkcionisanje IBI-a

Postojanje

irokih i aktivnih teritorijalnih partnerstava- iroka i aktivna partnerstva,pored ostalih lokalnih uesnika, moraju postojati, zbog svoje misije javnog interesa, ali takoer i zbog toga su ciljevi IBI-a ponekad veoma sloeni i IBI mogu imati potekoda da prue svebuhvatan set usluga. Javni sektor bi trebao biti ukljuen, zbog toga to moe osigurati resurse neophodne za pokretanja inkubatora i za njihovo odravanje. Na taj nain, javni sektor omogudava da misija i vizija IBI-a budu smjetene u kratkorone i dugorone vladine strategije. Privatni sektor bi trebao biti ukljuen, prvenstveno jer su inkubatori tu da bi pruali usluge privatnim preduzedima. Inkubatori i usluge koje oni pruaju mogu biti bolje formulisani, ukoliko je privatni sektor ukljuen. Druga stvar zbog koje je privatni sektor vaan je ta to su poduzetnici, ustvari oni koji rade u regiji, oni koji stvaraju i mogu uivati visok stepen fleksibilnosti.

Postojanje visoko specijalizirane lokalne eksperize- generalno,podrka novim biznisima da stanu na noge i razviju se, zahtijeva visoko kvalifikovane vjetine. Naravno, neke posebne ekspertize de dolaziti izvana, ali temeljne usluge ekspertize potrebne za gladak proces inkubacije moraju se pruati iznutra. Ukoliko, nedostaju, trebaju se kreirati kroz odgovarajude aktivnosti obuke.

2.3

Pozicioniranje IBI-a

Pozicioniranje IBI-a zavisi od mnogo faktora, od uputa dobivenih od strane regionalnih i nacionalnih javnih institucija, oekivanja lokalnih stakeholdera, od specifinosti potreba poduzetnika koji su ukljueni u partnerstvo.

Page | 13

Razvoj regionalnog okruenjaPostoj anje irokih teritorijalnih partnerstava

Potrebe i tipologija poduzetnikaPot reba za savladavanjem gapova u uslunom lancu

Pozicioniranje IBIInkubatori bazirani na inovacijama

Regionalne i nacionalne politike inovacijaPote ncijal za endogeni regionalni razvoj

Ved postojedi sistem inovacijaPost ojanje visoko kvalitetne ekspertize

Kljuni uesnici i partnerstva za inovacijePost ojanje trine tranje

Slika 6: faktori koji utiu na pozicioniranje IBI-a

Sistemi za inovacije koji su ved postojali- inkubator ne bi trebao biti kopija neeg to je ved postojalo i ne bi trebao pruati usluge i implementirati aktivnosti, koje su ostali uesnici u procesu inovacija ved pruali. Ukoliko ved postoji regionalni sistem inovacija, to je izraz potreba regije izraen kroz potrebe poduzetnike zajednice i lokalnih institucija.cioniranje IBI-a zavisi od mnogo faktora, od uputa dobivenih od strane regionalnih i nacionalnih javnih institucija, oekivanja lokalnih stakeholdera, od specifinosti potreba poduzetnika koji su ukljueni u partnerstvo. Stoga, IBI treba da se uklopi u regionalni sistem, a ne da ga naruava. Iako IBI ne naruava lokalni i regionalni sistem inovacija, on se mora prilagoditi sistemu donosedi time prednosti ali i negativnosti ved postojedim uesnicima u mrei inovacija. Da bi se definisalo pozicioniranje inkubatora i da bi se minimizirali negativni uticaji, potreban je detaljna analiza stakeholdera. Ako se pokau pozitivni rezultati u bilo kojoj vjebi pozicioniranja , vjerovatno nema potrebe za za IBI u regiji, i potrebno je poduzimati druge odgovarajude alate. Partnerstva za inovacije- korak dalje, poslije analze stakeholdera je razmotriti koja partnerstva su najpogodnija za uspijeh misije inkubatora. Kao to je reeno ranije, inkubator moe imati izrazite potekode ukoliko namjerava da djeluje sam, dakle , moraju postojati efikasni ugovori sa onim organizacijama, koje, djeledi istu misiju, ili dio nje, mogu aktivno doprinijeti razvoju inkubatora. Izmeu ostalih, to mogu biti: Trgovinske i industijske komore Regionalne/lokalne agencije za razvoj Nauni i Techno parkovi Opdine Nacionalne/Vladine agencije za podrku inovacija u SME Nevladine organizacije/NGO Asocijacije malih i srednjih preduzeda

Page | 14

Korak dalje, IBI moe biti formiran unutar jedne od spomenutih organizacija (uglavnom trgovinskih i industijskih komora, nanih i techo parkova, regionalnih razvojnih agencija, lokalnih industrijskih zajednica) kao njihova odvojena jedinica ili odjel.

N.A. 10,00% 8,00% Nezavisni inkubatori Inkubacija STP aktivnosti Nema aktivnosti inkubacije 12,00% STP inkubator

29.00%

% 41,00%

Slika 7: inkubatori unutar naunih i techno parkova

Regionalne i nacionalne politike za inovaciju- poto inkubator moe da se uklopi u regionalni sistem inovacija, mora se takoer uklopiti i u nacionalne i regionalne strategije inovacija.Procesi inkubacije inovacija bi trebali biti dio trenutnih ili bududih strategija koje politiari trebaju koristiti da bi stvorili nova inovativna preduzeda, nova stabilna radna mjesta i unaprijeenu dodanu vrijednost regije. Politiari regije moraju odobriti aktivnosti inkubatorai potvrditi ih kao uesnike sistema, podravajudi njihove aktivnosti, kroz finansijsku pomod.

Javna podrka regionalnim sistemima inovacija

Osnivanje fondova za krajnje korisnike usluga inkubatora (grantovi, jedinstveni fondovi)

Intervencije u regulatornom sistemu

Razvoj infrastrukture

Direktna finansijska pomo inkubatorima

Razvoj akcija koje e se implementirati kroz inkubator

Bazeni konkurentnosti i inovacija

Slika 8: javna podrka regionalnih sistema za inovacije

Page | 15

Regionalno ekonomsko okruenje- inkubatori bi se trebali koncentrisati na razvoj endogenih regionalnih potencijala kako bi stvarali preduzeda sa vedim ansama za uspjeh.Glavno pitanje je, dali bi inkubator trebao biti za opdu upotrebu ili za odreeni sektor, u kojem regija ima konkurentske prednosti i gdje inovativni poduzetnici mogu biti konkurentni u svijetu.Od znaajne vanosti za inkubatore je da uvijek budu blizu i dostupni poduzetnikoj zajednici. Tipologija poduzetnika i njihovih potreba- posljednji, ali ne i najmanje vaan cilj inkubatora je podrka poduzetnikoj zajednici u regionu. Stoga, se karakteristike potencijalnih poduzetnika, kao i karakteristike malih i srednjih preduzeda moraju uzeti u razmatranje da ne bi dolo do greke u pruanju nepotrebnih usluga i implementaciji neefikasnih akcija, a time i rasipanja ogranienih resursa prilikom ostvarivanja misije.

2.4 Dizajniranje IBI-a

Ukoliko se ozbiljno pristupi spomenutim faktorima, ne bi trebalo biti potekoda u adekvatnom pozicioniranju IBI-a , a samim tim formulisanju razliith aspekata njegovog razvoja.

Tipologija IBI-a Akcije za implemen taciju

Pravni status

Usluge koje treba pruiti

Faktori koji utiu na poziconiranje

Fizika lokacija

Ciljni i krajnji korisnici

Partnerski ugovori

Slika 9: glavna pitanja koja se uzimaju u obzir prilikom pozicioniranja IBI-a

Tipologija IBI-a- od strateke je vanosti da inkubator djeluje unutar domene inovacije. Zato, pri odluivanju o tipologiji inkubatora, koncept inovacije mora da bude dominantan. Kao to je, prethodno navedeno inkubatori mogu biti oblikovani u razliitim formama (univerzitetski, za opdu namjenu, sektorski). Faktori uticaja su tu, da bi pomogli da se identificira onaj oblik inkubatora koji je najbolji za upotrebu.

Page | 16

Pravni status- IBI mogu biti u formi privatnog preduzeda ili javnog preduzeda, ili mogu biti kombinacija javno-privatnih organizacija. Glavni faktori koji utiu na ovu odluku su sklopljena partnerstva te, konkretno uede javnog i privatnog sektora. Jo jedna dilema jeste da li bi IBI trebao biti smjeten unutar postojedih organizacija (kao novi odjel ili jedinica vede organizacije) ili bi trebao biti stvoren kao potpuno nova organizacija.

Javno preduzede

14%

12%

Ekvivalent javnom preduzedu Privatno preduzede

35%

39%

Kombinacija privatnog i javnog preduzeda

Slika 10: pravni status unutar EBN mree (izvor: EBN sistem kvaliteta)

Fizika lokacija- najvanije pitanje na koje se treba dati odgovor jeste gdje je najpovoljnije instalirati jedinicu za inovativni poduzetniki razvoj koja de zapoeti proces inkubacije. Glavni faktori koji utiu na ovu odluku su: Regionalni ekonomski kontekst- ukoliko su regionalni ekonomski sektorisa konkurentskim prednostima, takoer, locirani u specifinim podrujima, usluge inkubacije bi se trebale pruati u neposrednoj blizini tih podruja(industrijski distrikti, posebni klasteri). Takoer, moe se ukazati potreba za uspostavljanjem vie od jednog inkubacionog centra u tom podruju da bi se osigurala odgovarajuda blizina poduzetnikoj zajednici. Potrebe poduzetnika- posebne potrebe poduzetnika mogu zahtijevati i posebne organizacije unutar lokalnog okruenja. Ved postojedi sistemi inovacija i lokalno partnerstvo- ovi faktori trebaju biti uzeti u razmatranje zbog toga to se ne bi smijele kopirati ved postojede usluge, i zbog koritenja resursa koje partneri mogu aktivirati u korist iBI-a.

Partnerski ugovori- trebali bi biti pripremljeni i potpisani sa svim lokalnim uesnicima sa kojima de inkubatori uzajamno djelovati u procesu inkubacije, vodedi rauna da je jasno definisano ko ta radi, i ta i kako je poduzeto.Partneri mogu djelovati kao decentralizirani uredi inkubatora ili se mogu specijalizirati za specifine usluge visokog kvaliteta(trgovinske komore mogu nuditi usluge internacionalizacije poduzetnicima i preduzedima koja koriste inkubator, kroz formalno prihvatanje specijalnih dogovora).

Page | 17

Ciljni i krajnji korisnici- oni koji de imati najvedu korist od akcija IBI-a, moraju biti jasno definisani.Specifinosti regionalnog ekonomskog i drutvenog konteksta de pomodi da se ova tema razjasni. Prvo se treba napraviti razlika izmeu novih poduzetnika u regiji i postojedih malih i srednjih preduzeda regije, poto ova odluka moe imati snaan uticaj na set usluga koje de se pruati. Mogu se uoiti razlike u: Ekonomskom okruenju (vodedi sektori u lokalnoj ekonomiji) i njegovim industrijskim karakteristikama. Drutvenom okruenju (prisustvo osjetljivih grupacija kojima mogu biti potrebne neke specifine usluge ukljuene kroz poduzetnitvo). Neki inkubatori su specijalizirani za ensko poduzetnitvo, umjetnike, drutveno ukljuivanje, imigrante... Porijeklo bududeg poduzetnika (npr. da li dolazi sa univerziteta, ili institucije za razvoj i istraivanje, akademskog svijeta, spontanih poduzetnika sa inovativnim idejama, koje se namjeravaju uiniti profitabilnim ili pak dolazi iz industrija koje su u fazi restruktuiranja).

Ciljni i krajnji korisnici akcija i usluga IBI-a Novi poduzetnici SME Javni sektor

Ukupnu aktivnu populaciju sa poduzetnikim duhom,definise : Ekonomski kontekst Drutveni kontekst Porijeklo

Sveukupna zajednica SME definie se kao:

Inovativna (ved koriste inovaciju, ali je potrebna pomod u razne svrhe) Ne- inovativna (za poetnike u inovacijama)

Lokalna i regionalna administracija

Slika 11: ciljni i krajnji korisnici usluga IBI-a

Usluge koje se trebaju pruati i kljune kvalifikacije- usluge koje mora pruati i kljune kvalifikacije koje inkubator mora posjedovati, zavise od potreba poduzetnike zajednice, ved postojedih sistema inovacije i aktivnih partnerstava.Kao to je ranije reeno, usluge moraju biti izraz stvarnih potreba regije i moraju se uklopitit u sistem podrke inovacijama.Partneri, s druge strane, trebaju imati znanje, vjetine i resurse koji mogu omoguditi inkubatorima da se koncentriu na posebne kvalifikacije koje treba razvijati u regiji.

Page | 18

Kljune kvalifikacije podruje ekspertize

2008

R i D aktivnosti/univerzitetski spin-off-ovi / visoka tehnologija stvaranja i podrke SME meunarodna saradnja /internacionalizacija SME pravni savjeti za stvaranje preduzeda/komercijalni ugovori/prava intelektualnog vlasnitva finansiranje SME/osnovni kapital i kapital investitora/finansiranje rasta
Slika 12: kljune kvalifikacije unutar EBN mree (izvor: EBN sistem kvaliteta)

62% 58% 53% 41%

Akcije koje treba implementirati- odnose se na programe i projekte koje inkubator dizajnira i kojima upravlja, da bi podrao regiju u postizanju stratekih ciljeva. One mogu biti implementirane i za lokalnu administraciju i opdenito su fokusirani na okolinu u kojoj inovacija i poduzetnitvo raste.

2.5

Fokus na usluge IBI-a

2.5.1 Usluge u fazi predinkubacije

Faza predinkubacije traje od definisanja inovativne ideje pa do elaboracije biznis plana.To je proces koji poinje sa prvim upoznavanjem zaposlenih za poslovni razvoj u IBI, gdje se ideja analizira i procjenjuje, i prolazi kroz poetno filtriranje.

obuka Incijalna procjena valjanosti ideje prvi sastanak -menadment -vie specijalizirane oblasti ( intelektualno vlasnitvo, zakoni i administracija) -definisanje poslovne ideje -definisanje poslovnog plana orijentacija

Procjena inovacije -kroz interne kompetencije -kroz eksterni odbor

Kompletiranj e biznis plana sa finansijskim prognozama

Biznis plan

Slika 13: faza predinkubacije

Faza predinkubacije traje od definisanja inovativne ideje pa do elaboracije biznis plana.To je proces koji poinje sa prvim upoznavanjem zaposlenih za poslovni razvoj u IBI, gdje se ideja analizira i procjenjuje, i prolazi kroz poetno filtriranje. Nakon toga, inkubator bi mogao ponuditi prostor za predinkubaciju, to je uglavnom radna stanica sa nekom osnovnom opremom (tampanje, internet povezanost...) i trebao bi odrati niz sastanaka kako bi se pruila pomod poduzetniku da to bolje definie svoju ideju i izradi poslovni plan koji podrazumijeva razumijevanje svih aspekata odrivosti ideje projekta.

Page | 19

U toku procesa, u odreenom trenutku, IBI bi trebao procijeniti stepen inovacije poslovne ideje. Preporuljivo je da ovaj zadatak obavi odbor vanjskih strunjaka za odreeni ekonomski sektor, iako neki IBI radije internaliziraju ovu funkciju. Ako se ideja pokae inovativnom, onda bi se podrka trebala pruiti; ukoliko ideja nije inovativna, onda IBI proslijeuje ideju drugim organizacijama podrke, koje nisu iskljuivo namjenjene za inovacije. Moe se ukazati potreba da se poduzmu akcije obuke, posebno na temu upravljanja, zbog toga to bududi poduzetnici ne moraju nuno imati pozadinu u poslovnom obrazovanju.

2.5.2

Usluge u fazi inkubacije

Faza inkubacije poinje od poetne start-up kreacije, kroz fazu ekspanzije, sve do faze zrelosti preduzeda. To je osjetljiva faza u poduzetnik kojoj preduzima sve aktivnosti potrebne za realizaciju biznis plana, a usluge pruene od strane IBI-a razlikuju se u zavisnosti od faze u kojoj se nalazi preduzede i uvjeta koji su utvreni poslovnim planom.

-pristup sredstvima
finansiranja -pravna i administrativna podrka -fizika inkubacija -prava intelektualnog vlasnitva Start-up kreacija

Rana faza
-prikupljanje sredstava -mentorstvo i obuka -povezivanje -transfer tehnologija -definisanje izlazne strategije

irenje

Slika 14: faza inkubacije

Poetna start-up faza- podrazumijeva period u kojem poduzetnici pravno i fiziki stvaraju novo inovativno preduzede.U zavisnosti od karakteristika preduzeda i regijeu kojoj de ono djelovati, poduzetniku de se pruati razliite usluge. Najede se od IBI-a zahtijevaju slijedede usluge: Pristup finansijskim sredstvima- poto je ovo jedna od najede traenih usluga, jer obino predstavlja kritine faktore u mnogim regijama,IBI mora razvijati adekvatne usluge za poduzetnike, da bi ved u ranoj fazi stupili prilikama finansiranja, npr. podrka pristupu sredstvima za osnovni kapitalom, povezivanje sa poslovnim anelima, prisut grantovima koji se prezentuju na nacionalnom i regionalnom nivou. Pravna i administrativna podrka- odnosi se na podrku potrebnu u administrativnim koracima da bi preduzede dobilo pravni oblik. U sklopu ovoga, IBI, ali i drugi ne inovativno bazirani inkubatori, kao i druge organizacije za podrku biznisu, bi mogli pozvati lokalne institucije da interveniu , da bi se pojednostavio ovaj proces jer je obino veoma sloen. Fizika inkubacija- fiziki smjetaj novih preduzeda obino je poznat kao jedna od navanijih usluga koje inkubator prua, iako se mora naglasiti kako se on ne podudara sa cjelokupnim procesom inkubacije, nego se radije vee za nivo usluge i percipira se kao da ima visoku dodatnu vrijednost.

Page | 20

Fizika inkubacija predstavlja obezbjeenje kompletno opremljenih uredskih prostorija i proizvodnog prostora zajedno sa drugim uslugama , te komunalnim uslugama, koje preduzeda koriste i na taj nain smanjuju svoje tekude trokove.
Akcije fizike inkubacije

Procenat BIC-ova koji nude usluge fizike inkubacije 2 Prosjena povrina (m ) dostupna za akcije inkubacije Prosjena stopa posjedovanog inkubatorskog prostora Prosjeno vrijeme trajanja inkubacije (godine)
Slika 15: neke brojke vezane za fiziku inkubaciju u Evropi (izvor: EBN sistem kvaliteta)

82% 3159,02 77,67 3,06

Prava intelektualnog vlasnitva- posebno vana za IBI-e, jer se uglavnom odnose na patentiranje inovativnih proizvoda i usluga, i podrku rjeavanju problema vezanih za intelektualno vlasnitvo. Takoer su vrlo bitna za ne-inovativna preduzeda, koja namjeravaju da uu na postojeda trita sa proizvodima koji su ved pokriveni patentima. Transfer tehnologija- zajedno sa uslugama intelektualnog vlasnitva, transfer tehnologija spada u sferu usluga za podrku inovacijama, kada specifine nove tehnologije trebaju udi u proizvodne procese start-up preduzeda i postojedih SME. Rana faza- poinje kad je preduzede osnovano i ini prve pokuaje da ue na trite, a zavrava kada preduzede dostigne zrelost i spremno je da stane na svoje noge. U ovoj fazi od IBI-a se zahtijeva da prui slijedede usluge: Pristup finansiranju- potreba za investicijama moda nede biti zadovoljena u ranoj fazi finansiranja i poduzetnicima se trebaju pruiti druge prilike, kao to su susreti sa vlasnicima kapitala, kroz usluge pripreme za investicije i mentorstvo.
Opskrba finansiranja iz vlastitih sredstava Kontakti sa neformalnim investitorima Ulaz u kapital poslije poetne faze Ulaz u kapital investitora Ulaz u normalni bankovni kredit

0,00%

25,00%

50,00%

75,00%

100%

Slika 16: pregled pristupa finansijskim uslugama u Evopi (izvor: EBN sistem kvaliteta)

Page | 21

Mentorstvo i obuka- vrlo vana usluga koju inkubatori trebaju pruati. Poslovni eksperti bi trebali uvijek biti prisutni u inkubatorima i dostupni za odgovaranje na pitanja koja svakodnevno dolaze od strane preduzeda. Dobra ideja je organizovati mjesene sastanke da bi se osvijetlio napredak malih i srednjih preduzeda na njihovom putu do zrelosti. Umreavanje i grupisanje (klastering)- Preduzeda mogu neizmjerno profitirati koristedi prilike povezivanja. Ove prilike najede dolaze kroz komercijalizaciju usluga, organizaciju poslovnih sastanaka,kao i podrku ulaska na ciljna trita. Obezbjeivanje pristup klasterima, ili ak animiranje klastera postaje novo zanimanje kojim se IBI bavi. Preduzeda kojim se prua pomod de dostidi fazu irenja (ekspanzije) kada budu u mogudnosti stajati na svojim nogama i kada budu stekla dovoljno snage da napuste proces inkubacije. Da bi se podrali uspjeni sluajevi, inkubatori bi trebali, imati srategije podrke preduzedima koja izlaze, da bi ublaili odvajanje preduzeda od inkubatora i puna integracija unutar trita.

Page | 22

2.5.3

Usluge za postojede SME (mala i srednja preduzeda)

Dijagnostika SME -gapovi u inovacijama -snaga (prednosti) inovacija Obuka SME

-prava intelektualnog vlasnitva -transfer tehnologija

Specifine konsultacije

-marketing - internacionalizacija -procesi inovacija

Ukljuivanje SME u posebne projekte

-grupisanje (klastering) -internacionalizacija -poduzetniko preuzimanje -transfer tehnologija

Slika 17: glavne usluge koje IBI nude SME

Usluge koje inkubatori pruaju trebale bi biti formalizirane to je vie mogude i podrane razliitim alatima koje bi inkubatori trebali dizajnirati ili prilagoditi kroz odgovarajudi prenos najbolje prakse.
Alati koji mogu pomodi inkubatorima u efikasnijem pruanju usluga

-stranica prvog kontakta - predloak biznis plana -predloak analiza rizika -softver za prognoziranje budeta -ugovori koji reguliu pruanje usluga -predloak analize slabosti inovacije -alati za pristup potencijalnim kapacitetima -podaci finansijskih instrumenata -podaci privatnih konsultantskih kuda -podaci centara za istraivanje i razvoj
Slika 18: alati koji olakavaju proces inkubacije

Page | 23

100.00% 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00%

40.00% 30.00% 20.00% 10.00%

Opde savjetovanje

Specijalno savjetovanje

Podrka pronalasku prostora za razvoj

Mentoring

Obuke,seminari Marketing i i radionice prodaja

Trening menadmenta

Pristup istraivanju i razvoju

Slika 19: Usluge koje se najvie pruaju u inkubatorima u UK (izvor: UKBI)

2.6

Organizacija inkubatora baziranih na inovacijama (IBI)

Kada se planira unutranja organizacija inkubatora postoji 5 vanih pitanja koja se trebaju uzeti u obzir, i koja su obino isprepletena tako da svako od njih doprinosi oblikovanju druga etiri.

Regionalne sinergije

Budet

Uprava

Organizacija

Ljudski resursi Brandiranje i vidljivost

Prostorije i infrastruktura

Slika 20: pitanja koja se trebaju razmatrati prlikom planiranja unutranje organizacije IBI-a

Page | 24

Regionalne sinergije- pri opisivanju unutranje organizacije inkubatora, regionalne sinergije moraju se razmatrati zbog toga to vjerovatno neke usluge koje se pruaju poduzetnicima i malim i srednjim preduzedima su ved osmiljene i razvijene. Stoga, umjesto da se obezbjeuju direktno, inkubatori bi trebali razviti usluge prijavljivanja obavljanja, kroz koje bi krajnji korisnici bili usmjereni na organizaciju koja ih ved prua. Ovo, svakako, moe imati uticaja na ljudske resurse, budet, prostorije, plan akcija... Uprava- nominuje glavnog izvrnog direktora,i predstavlja tijelo koje odluuje o stratekim ciljevima inkubatora. lanovi uprave, bi stoga trebali biti reprezentatori lokalnog sistema inovacija, i pri tome voditi rauna, da su odluke direktora korisne, ne samo za inkubator, ved za cjelokupni regionalni sistem inovacija. Brendiranje i vidljivost- inkubatori moraju imati jasnu vidljivost teritorije. Teoretski, svi potencijalni inovativni poduzetnici, te mala i srednja preduzeda moraju jasno znati gdje je inkubator lociran,koje usluge nudi, i koja je njegovauloga u regionalnom sistemu inovacija. Oni trebaju prepoznati inkubator, kao agenta inovacija za poduzetniku zajednicu. Sve navedeno, trebalo bi se postidi kroz razvoj brendiranja inkubatora i odgovarajude kampanje komunikacije i promocije. Prostorije- trebale bi biti dovoljne za efikasno pruanje ved utvrenih usluga.Na ovaj faktor ne utie samo ukupno pozicioniranje inkubatora, ved i prirodaciljnih korisnika, akcije koje de se implementirati,te usluga koje de se pruati.
Usluge predinkubacije Prostorije za predinkubaciju Radne stanice Povezanost Uredske prostorije Usluge inkubacije
Prostor za inkubaciju Prostor za recepciju Sala za sastanke Kantina Konferencijska sala

Usluge postinkubacije Konferencijska sala Centri za istraivanje Laboratorije

Usluge obuke Potpuno opremljena sala za obuke/ seminare

Usluge obuke i mentorstva Kancelarijski prostor Sale za sastanke Povezanost

Laboratorije Druge prostorije

Slika 21: potrebna infrastruktura

Ljudski resursi- ljudski resursi inkubatora (IBI-a) bi se trebali oslanjati na tim koji je visoko specijaliziran i kvalificiran. U smislu, dimenzija, on bi trebao odgovarati tipologiji usluga koje se trebaju pruati, akcija i projekata koji de se implementirati i naravno kvalitativnim i kvantitativnim nivoima ciljanih korisnika na koje de se odnositi.

Page | 25

... izvedeno iz BIC kriterija o kvaliteti marke... Poslovni i inovativni centri upravljaju profesionalno i nezavisno, imaju posveden tim od najmanje tri lanau punom radnom odnosu, sa odgovarajudim znanjima, iskustvima, i koji su ukljueni u najvanije aktivnosti poslovne podrke, npr. kao poslovni savjetnici- od kojih jedan mora biti menader sa svimodgovornostima vezanim za BIC. Evropska BIC Mrea

Menadment

Interni eksperti
Fokusirani na kljune aktivnosti

Eksterna baza talenata

Visoko kvalitetni eksperti za specifine zadatke

Ostali zaposleni

Nezavisan u odnosu na druge

Sekretarijat

organizacije

Posebni u odnosu na poduzetnike potrebe

Posao s punim radnim vremenom

Posao sa punim ili djeliminim radnim vremenom

dodati vrijednost na osnovne djelatnosti kroz relevantne specijalizacije Eksterne kompetencije

Administracija

Komunikacija

Slika 22: ljudski resursi

Inkubatoru je potreban dinamian lider. Idealno bi bilo da je to neko ko je ved radio u privatnom sektoru u regiji, ko ved zna na koji nain je poduzetnika zajednica upletena u cjelokupni sistem, ima iroko znanje o potrebama zajednice i ima viziju kako domen inovacija moe pomodi u jaanju malih i srednjih preduzeda u regiji. Upravljanje inkubatorom je posao sa punim radnim vremenom i mora biti potpuno nezavisan, sa punom kontrolom svih dostupnih resursa. Izbor funkcija koje de internalizirati kljune kvalifikacije inkubatora, te faktori koji utiu na odabir zaposlenih, zavisi od pozicioniranja inkubatora unutar regionalnog sistema inovacija.

30.00% 25.00% 20.00%

15.00% 10.00% 5.00% 0.00%

3-6

7-9

10 - 14

15 - 25

> 25

Slika 23: veliina BIC-ova povezanih EBN mreom (izvor: EBN sistem kvaliteta)

Page | 26

Budet- koji je potreban da bi inkubator djelovao mora biti:

Dovoljan da osigura odgovarajude pruanje usluga i akcija Dovoljno siguran da inkubator odri u dugoronom periodu Nezavisno, upravlja svojim profitom i gubitkom

2.7

Model troka i prihoda

Izvori prihoda inkubatora variraju u zavisnosti od razliitog pravnog statusa i prirode organizacije. Inkubator ,organizovan kao javno preduzede de primati uglavnom javna sredstva, dok oni koji su organizovani kao privatna preduzeda de dobijati mnogo manje ovih sredstava (ovi inkubatori imaju razliite modele prihoda u zavisnosti od profitne ili neprofitne strukture modela). Opdi izvori prihoda predstavljeni su u tabeli 24.

Javno finansiranje
Nacionalne i regionalne instirucije za finansiranje najvanijih aktivnosti IBI-a

Privatno finansiranje
Prihodi od malih i srednjih preduzeda

Finansiranja koja dolaze iz programa i projekata implementiranih od strane IBI za javne institucije

Prihodi od prostora i usluga inkubatora

Evropski Regionalni Razvojni Fondovi (ERRF)

Drugi privatni prihodi ( investitori zainteresirani za podrku)

Prihodi od EU projekata

Privatna sponzorstva

Slika 24: glavni izvori prihoda IBI-a

Page | 27

Ravnotea izmeu javnog i privatnog finansiranja moe dosta varirati u zavisnosti od prirode IBI-a. Najvanije je koncentrisati se na napore da se kljune aktivnosti IBI-a finansiraju na odgovarajudi nain, stoga aktivnosti finansiranja moraju biti fokusirane na javnu sferu ukoliko je IBI javno preduzede,a ukoliko je privatno preduzede, na privatnu. Naravno, mnogi inkubatori su razvijeni kao kombinacijaove dvije opcije i u mogudnosti su primati podrku iz javnih i privatnih izvora. Na polju potronje, sljededa tabela pokazuje iznos najvaniji kategorije trokova koji nastaju prilikom obavljanja aktivnosti inkubatora:
Kategorije trokova IBI-a

Platna lista Konsultanti i eksterni eksperti Opdi trokovi Trokovi zgrade inkubatora Finansijski trokovi Subvencije za poduzetnike

Slika 25: glavne kategorije trokova IBI-a

Druge tipologije trokova, mogu se desiti posebno kada IBI ovisi od project menadmenta kao najrelevantnijeg izvora prihoda. Pored toga, iskustva pokazuju da model prihoda koji zavisi mnogo od projekta nije odriv, to samim tim znai i da IBI zavisi od ciklusa razliitih projekata. Najbolje je i sugerie se da se vodi rauna da resursi potrebni za implementaciju kljunih aktivnosti finansiraju kroz to stabilnije kanale.

Page | 28

3.

Uvezivanje inkubatora- u korist poduzetnika

Rije mrea definie se kao ogroman system vise slinih ili jednakih dijelova povezanih zajedno da bi se omogudio pokret ili komunikacija izmeu dijelova ili izmeu dijelova I kontrolnog centra. U sluaju inkubatora mogude je definisati dvije glavne mrene domene, prva je regionalna, ije je glavno polje djelovanja osigurati da regionalni system inovacija, podran regionalnim strategijama inovacija, prepozna funkciju i vrijednost inkubatora. Druga domena je ira regionalna mrea, gdje incubator moe pronadi pogodno tlo za umreavanja i vrednovanja sa slinim inkubatorima koji su prisutni na nacionalnom i internacionalnom nivou u drugim regijama kako u dravi tako i u svijetu.

Poto je ved pomenuto zato je regionalno umreavanje fundamentalno za inkubator, kada je pozicioniran, sada treba redi zato je vano umreavanje na irem regionalnom nivou. Postoji mnogo odgovora ali su iskustva pokazala da su sljededi vrlo vani: Mrea omogudava uporeivanje samog sebe sa vama slinim, pronalazak inspiracije i uzimanje odgovarajudih mjera za kontinuiran napredak Osigurava priliku za upoznavanjem drugih preduzeda i razvijanjem zajednikih ideja koje de koristiti regionalnom sistemu inovacija i korisnicima inkubatora Prua prilike za promovisanjem inovacija na meunarodnom nivou, to moe dovesti do prilika komercijalizacije i internacionalizacije za preduzetnike i mala i srednja preduzeda kojima se prua podrka Neke inovativne kompanije su roene globalno i imaju pristup meunaropdnim tritima na poetku. Projekat umreavanja kao to je Eurooffice-network prua mogudnost mladim preduzedima da istrae meunarodna trita po vrlo niskim trokovima, pomaudi im da se ukorijene (smjeste) na vise evropskih trita u isto vrijeme. Svi pomenuti razlozi de bolje pomodi promociji samih inkubatora, a u isto vrijeme povedavati njihovu odrivost kroz godine. Umreavanje je vano na svim nivoima, internacionalnom i nacionalnom, te postoji mnogo mrea, neke koje su posvedene inkubatorima za opde namjene dok druge pokuavaju odgovoriti na specifine nie procesa i usluga inkubatora.

Page | 29

Page | 30

Mrea evropskih business and innovation centara

O EBN EBN je danas vodeda nevladina pan-europska mrea koja okuplja vie od 200 biznis inovativnih centara i slinih oraganizacija kao to su inkubatori, centri inovacija i poduzetnitva irom Evrope.Ova mrea je dakle krovna organizacija koja okuplja vie od 200 BIC-ova u Evropi i ire. Prua pomod i podrku ovim BIC-ovima djelujudi kao poveznica sa ostalim organizacijama ukljuujudi evropsku komisiju, pruajudi expertizu u brojnim podrujim, ukljuujudi finansiranje i stimuliranje dijeljenja najbolje prakse. EBN pomno prati politike evropske unije o proirenju i susjedstvu te razvija mreno povezivanje vora i krakova sa ostatkom svijeta. HISTORIJA 1984. otvoren je prvi evropski BIC u Lieu, u Belgiji.Mrea evropskog centra za biznis i inovacije je zvanino osnovana od EC i industrijskih lidera kao to su British steel, Cockerill-Sambre, Natwest, Iri group, Generale de Belgique, Fiat, Control data corporation Evca, Phillips, Barclay itd. Prvi direktor EBN je bio Viscount Etienne Davignon, dok su Romano Prodi, Lord Carro Alain Minc bili drugi uticajni lanovi uprave. 1991.otvoren je prvi BIC izvan EU i to u ehoslovakoj republici. 1999.BIC-ovi su integrisani u maticu EC za strukturalne fondove. 2002.-Europska komisija je zvanino odobrila EBN-u ekskluzivnu licencu za upravljanje EC-BIC markom/znakom. Lansiranjem mree evropskog prostora inklubatora (ESINET) kao eksperimentalne tematske platforme za transfer znanja i tehnologija na tom prostoru. 2004.-BIC je ubrzao saradnju sa korporativnim sektorom (BT; PROCTER AND GAMBLE, GAZ DE FRANCE, HP, BASF...) 2007.-ESA poziva EBN da integrie EINET kao strukturnu tematsku komponentu EBN mree, i dalje preofeisonalizira i razvija njegove aktivnosti. 2008.-EBN je brojao preko 230 lanova ukljuujudi 155 BIC-ova i 75 udruenih lanica EU27, u 11 razliitih zemalja (srednja i istona Europa, Sjeverna Afrika i srednji Istok, Kanada, USA, Kina).Osnivaju se mree unutar sektora, posebno u pomorstvu, agro hrani, ista tehnologija i sektor informisanja i komunikacija... 2009.-EBN slavi 25 godina kao prepoznatljiv punkt inovacija, SPIN-OFF-A, inkubacije, poduzetnitva, malih i srednjih preduzeda i regionalnog ekonomskog razvoja. EC-BIC ZNAK/MARKA U januaru 2002., EBN je naghraen ugovorom o licenci za trgovaku marku od strane EU komisije, sa DG enterprise and industry. Ovaj ugovor dozvoljava EBN da upravlja licencom BIC-ove trgovake marke. EBN ima mandat da odobrava, obnavlja ili ukida ove licence u ime EU komisije. EBN implementira certificiranje i sistem kvalitete omoguavajudi razvoj mree izvrsnosti kroz integrisanje kvalitetnog pristupa. BIC-ovi kojima je odobrena BIC-trgovaka marka se obavezuju da de potovati obaveze procesu kvalitete mree. EBN kroz obezbijeen sistem kvalitete osigurava da EC-BIC-ovi punopravni lanovi EBN-a, potuju BIC-kriterij o kvalitetu marke, koji se odnosi na: Globalnu misiju Organizaciju Usluge poduzetnicima, start up preduzedima te malim i srednjim preduzedima Aktivnost Kvalitet EBN, kroz sistem kvalitete: Osigurava potivanje kriterija EC-BIC a time i uslugu kvalitete cijele mree Prikupljanje godinjih podataka iz BIC-a, koristedi ih za voenje vlastitog godinjeg BIC opservatorija Na zahtjeve, elaborira akcije benchmarketinga Osigurava aurnija partnerstva i akcije povezivanja

Page | 30

PRIMJERI MEUNARODNIH MREA ZA SPECIJALNE NAMJENE

UKBI - UK Business Incubation http://www.ukbi.co.uk

ANCES -Asociacin Nacional de CEEI Espaoles http://www.ances.com/

RETIS http://www.retisinnovation.fr/

ADT - Association of German Technology and Business and Incubation Centres http://www.adt-online.de

NBIA - National Business Incubator Association http://www.nbia.org

PBICA - Polish Business Innovation Centres Association http://www.sooipp.org.pl/

BIC Italia-net http://www.bic-italia.net

ABICs - Association of Portuguese Business and Innovation Centres http://www.bics.pt/

Finnish Science Park Association http://www.tekel.fi/

Hungarian Association for Innovation http://www.innovacio.hu/en_index.html

Association of Wallonian BICs http://www.ceeiwallons.be/

Slika 26: primjeri nacionalnih mrea IBI-a

Page | 31

4.1. Procjena uticaja IBI-a mrea nudi sve informacije potrebne malim i srednjim preduzedima u Evropi, na jednom mjestu. Poduzetnika evropska mrea 1995. i 1987.). Nova udruena 4.1
4.1.1
na pitanja i odgovori Nekapodrci konkurentnosti EU biznisa. jejedinstvena u smislu irokog geografskog opsega i u smislu irokog opsega integrisanih usluga koje prua malim i srednjim preduzedima i drugim poslovnim upesnicima. Ovo je mogude zahvaljujudi koordiniranoj akciji blizu 600 lokalnih partnerskih organizacija, koje zapoljavaju bliztu 3000 iskusnih osoba koje rade Sve na jednom mjestu-Instrumenti ukljuuju pretragu poslovnih partnera kroz tehnoloku i poslovnu kooperaciju podataka i brzog pristupa infoprmacijama za prilike finansiranja. Pojedinac moe posjetiti kompanije na webu i pristupiti njihovim potrebama, te promocijskom i informacijskom materijalu. Mrea takoer moe pomodi razumijevanju evropskog poslovnog prava i kako ono djeluje na njihove biznise, te na koji nain pristupiti EU tritima. Razmjena najbolje prakse da bi se povedala konkurentnost i regionalna izvrsnost. Poduzetnika evropska mrea nudi lagan pristup i blizinu lokalnim za mala i srednje preduzeda, otvarajudi tako vrata u regionalni biznis. Regionalni konzorciji sarauju da bi stvorili koherentnu stukturu podrke za lokalna preduzeda, jaajudi regiju i njenu konkurentnost.

Poduzetnika evropska mrea Osnovana 2008. Od strane EU komisije, poduzetnika evropska mrea kombinovana i izgraena na bivim centrima inovacija i euro info centrima (osnovani

ta Je Monitoring?

Monitoring je opservacija i snimanje aktivnosti u inkubatoru, kao i nastali rezultati. Sastavljen je od isprekidanih serija opservacija korisnih za razumijevanje nivoa do kojeg je korisnik inkubatora dostigao, nivoa stepena odstupanja od oekivane norme. Bilo bi korisno da itav opseg opservacija bude sistematian i provoen kroz dobro definisan proces. 4.1.2 ta Je Benchmarking? dobre prakse meu lanovima, transnacionalna saradnja meu lanovima, razvoj regionalnih agencija.
Evropsko udruenje razvojinh agencija -EURADA-evropsko udruenje razvojnih agencija je neprofitna organizacija koja promovie regionalni ekonomski razvoj kroz dijalog sa EU komisijom, razmjenu -EURADA broji oko 150 regionalnih razvojnih agencija iz cijele EU, a takoer ima jake meunarodne veze kroz razvojni ekonomski konzilij (IEDC) i kroz ekonomske veze u Kini, Japanu, Australiji i Novom Zelandu.

Primjeri meunarodnih mrea za specijalne namjene

Vrednovanje je proces uporeivanja kvalitete, performansi i efikasnosti posebnog procesa ili metode koja se esto smatra standardom ili najboljom praksom. 4.1.3 Zato monitoring i vrednovanje? ZA ISTRAIVANJE (IASP) MEUNARODNO UDRUENJE NAUNIH PARKOVA
IASP je svjetska mrea naunih i tehnoparkova koja povezuje exsperte iz naunih parkova irom svijetai prua usluge koje pomau rast i efektivnost njegovih lanica. lanice povedavaju konkurentnost preduzeda i poduzetnika u svojim gradovima i regijama te doprinose

Inkubator deekonomskom razvoju kaoinovacije, poduzetnitvo te transfer znanja i tehnologija. esto raditi kroz katalizator za proizvodnju i uvoenje visoko kvalitetnih inovativnih proizvoda, IASP je procesa i usluganevladina organizacija koja ima specijalni status konsultanta,procijenitii socijalnim konzilijem ujedinjenih naroda. u zajednici. Zbog toga je vano sa ekonomskim koliko je znaajna njegova uloga u irem poslovnom svijetu i nakoji se nain inkubator susrede sa potrebama njegovih stakeholdera i klijenata. Aktivnost je jo vanija ako se gleda misija javnog interesa inkubatora i veoma znaajna uloga u aktivnostima za podizanje fondova, promocije ili uloga alata za izvjetavanje za njegove stakeholdere EUROUREDI-USLUGE EOS obuhvata 80 organizacija ukljuujudi raznim su: Kina, Meksiko, lokalne vlasti, dioniare i civilnopomae unaune parkove, inkubatore i centre inovacija napruajudilokacijama kao tousluge kao to su: Cipar, Usa, Chile, drutvo. Turska i vedina zemalja EU. EOS suoavanju biznisa sa meunarodnim tritima razliite direktne

Zato pradenje i vrednovanje Inkubatora?

-soft landing/lahko slijetanje (otkrivanje poslovnih lokacija, pristup expertima, privlaenje stranih investitora -umreavanje/povezivanje(meunarodno poveziovanje, euro expo/izvoz) -jaanje biznisa (poslovni savjetnici, trening, mentorstvo, ljudski resursi, prodaja izvan granica

Zato pradenje i vrednovanje Inkubatora? MREA POSLOVNIH ANELA (EBAN) Provjera efikasnosti i performansi EBAN prua usluge poslovnim anelima, udruenjima poslovnih anela, seed fondovima i drugim investitorima u ranoj fazi pirom Evrope. Izvjetaj stakeholderimai indirektna lanstva vie od 250 udruenja poslovnih anela irom Evrope. To znai da EBAN EBAN djeluje u Briselu i sadri direktna i dioniarima ujedinjuje oko 20000 poslovnih anela i primi oko 40000 poslovnih planova godinje. EBAN danas povezuje preko 100 organizacija Promocija premajekrajnjim korisnicima omogudava da: lanica u 27 drava. EBAN mrena platforma, koja svojim lanicama -ostanu na ved u ranoj fazi na investiranja u Evropi Lobiranje i novevrhu trendova, sredstava tritusa slinim kompanijama preko granice -grade podizanje odnose, poslovne prilike povezujudi se -odgovaraju na svkodnevne izazove Povezivanje centrima za istraivanje i prilikama za izgradnju kapaciteta -pristupaju
-budu predstavljeni jednim glasom koji zastupa interese ulagaa u ranoj fazi prema EU politikama

Pradenje i vrednovanje su stoga potrebni da se tano izmjeri opseg doprinosa inkubatora za regionalni razvoj (npr. preduzeda kojima prua usluge, nova radna mjesta, napredak u stopi povrata i rasta preduzeda, stopa opstanka preduzeda) kao i procijeni da li su proces, metodologija i instrumenti koji se koriste najpogodniji za ostvarenje ciljeva.

INFO DEV Info dev je globalni razvojni finansijski program izmeu meunarodnih razvojnih agencija kojim koordinira i upravlja sekretarija experata, koji je dio svjetskog informacionog odjela svjetske banke,koji je jedan od njegovih kljunih donatora i osnivaa. Rad info dev-a fokusiran je na 3 glavne teme: -omogudavanje pristupa za sve -instrument za razvoj i smanjenje siromatva -inovacija, poduzetnitvo i rast INFO DEV pomae razvoj drava i meunarodnih partnera maximizirajudi doprinos i uticaj privatnog sektora kroz direktnu podrku i inovacija koje je omogudio ICT, novi poslovnih i partnerskih modela i alata, te povezivanja izmeu poduzetnika i ulagaa u privatne sektore i zajednice donatora. Mrea preko 40 inkubatora irom razvijenog svcijeta omogudava jedinstven uvid u izazove sa kojima se susredu inovatori i poduzetnici podrani od ICT u razvijenim zemljama.

Page | 32

Provjera performansi i efikasnosti -neki inkubatori su moda pronali efikasnije naine za pruanje usluga inovativnim poduzetnicima i malim i srednjim preduzedima i ove prakse bi se mogle prenijeti inkubatorima, koji bi putem njih poboljali vlastite performanse. Ako se inkubator ne uporeuje sa sebi slinim inkubatorima bilo bi mnogo tee pronadi naine da se pobolja pruanje usluga, uz koritenje oskudnih resursa. Izvjetavanje - stakeholderi i dioniari ele znati o stopi povrata na investicije (ROI), da li de se ona na neki nain povedavati, oni su zainteresirani za uenje, ukoliko cjelokupni regionalni sistem inovacija proizvodi rezultate prtema oekivanjima. Izvjetavanje konkretnih podataka i poreenja sa drugim inkubatorima mogu rasvijetliti snage (dobra za svrhe podizanja sredstava) i slabosti (dobra za razvoj akcija za podizanje nivoa efikasnosti). Promocija- nema nita bolje od dobrih cifara da bi ubijedili poduzetnike i mala i srednja preduzeda da posegnu za uslugama inkubatora. Podizanje Sredstava- privlaenje vie resursa u inkubator da bi se povedali n jegovi potencijali, moe biti bolje uraeno ukoliko pokazuje da postoji visok povrat na investicije. Povezivanje- vrednovanje obezbjeuje sredstva za pradenje najboljih praksi i razumijevanje kako ih prenijeti u inkubator, definitivno, prilika za poetak pozitivnih iskustava povezivanja sa inkubatorima, koji imaju slian profil. 4.2 Pokazatelji Kljuni pokazatelji performansi- su kvantificirana mjerenja, koji osvjetljavaju kritine faktore uspjeha u organizaciji. Oni moraju biti kvantificirani i moraju osvjetljavati siljeve organizacije. Pokazatelji procesa- pokazuju stepen efikasnosti u postizanju ukupnih performansi
Pokazatelji performansi su povezani sa krajnjim ciljevima inkubatora dok su pokazatelji procesa povezani sa aktivnostima i uslugama koje se preduzimaju da bi se ostvarili ciljevi.

Zbog toga to indikatori sami po sebi gube mnogo na znaajnosti ako se ne povezuju sa stvarnodu u kojoj operiu, preporuuje se primjena racija trokova i prihoda, pomodu kojih se lake razumiju kvantificirani indikatori povezani sa resursima koji se koriste za ostvarenje rezultata. Vrednovanje sa drugim inkubatorima zahtijeva: 1. koritenje istih indikatora 2. voditi rauna da se oni interpretiraju homogeno 3. voditi rauna da su podaci o aktivnostima voeni do dananjeg dana Praktian metod identificiranja pravih pokazatelja je voditi rauna da su to smart indikatori.

Page | 33

SMART indikatori specifini: mjere to preciznije rezultate koji se namjeravaju mjeriti mjerljivi: kvantitativni, nema dvosmislenosti onoga to se mjeri ostvarivi: tehniki je mogude dobiti podatke po razumnoj cijeni orijentisani na rezultate: pouzdani, postoji generalni dogovor o interpretaciji rezultata vremenski vezani: podaci mogu biti prikupljeni dovoljno brzo da informiu o napretku i uticaju odluka

Slika 27: SMART indikatori

4.3

Primjena inkubatora u procesu inkubacije

Pradenje inkubatora zahtijeva razvoj posebnih alata koji mogu biti vie ili manje sofisticirani u zavisnosti od djelokruga monitoring procesa i iznosa podataka koje treba prikupiti i procesiorati. Svakako se preporuuje imati u vidu da indikatori koje inkubatori trebaju uraunati i ugraditi u sistem pradenja. Slika pokazuje neke indikatore procesa i performansi kao i racije trokova i prihoda koji se mogu uklopiti i koristiti za bilo koju od navedenih namjena.

Page | 34

Page | 35

Process indicators Number of events organized to promote entrepreneurship Number of people sensitized through the events Number of training events organized Number of people attending the training events Number of first contacts Number of project selected after feasibility study Number of enterprises hosted in incubator buildings Number of patents requested

Performance indicators Number of Business Plans produced Number of Start-ups Number of Jobs created in start-ups / SMEs Number of jobs created within tenants hosted in the incubators Enterprise survival rate after three years from their creation Number of Patents granted Number of SMEs supported Number of spin-offs (academic/research/industrial)

Cost-benefit ratios Cost per Job created Public financial contribution per job created Average number of start-ups created per 100K of IBI income Average number of jobs created per 100K of IBI income Average number of business plans created per 100K of IBI income Average number of SMEs assisted per 100K of IBI income Average number of start-ups per FTE (Full time equivalent) of the IBI Average number of Jobs created per FTE (Full time equivalent) of the IBI Average number of Bu iness Plans per FTE (Full time equivalent) employee of the IBI Average number of SMEs assisted per FTE (Full time equivalent) employee of the IBI

Figure 29: some indicators associated to the incubation process

Page | 36

5. To summarize 12 tips if you are planning to set-up an IBI

Define a clear vision ,mission and strategic goals: How will the innovation and entrepreneurial systems be in the mid-term? what will be the contribution of the IBI? Make sure the Pre-conditions are met - better work on them first if they are not.

Fit the IBI in the national and regional strategies for innovation. Secure Public/Private support through a wide and active partnership.

Fit the IBI in the regional system for innovation - Do not duplicate! Engineer the services on the real needs of the entrepreneurial community. Look for best practices - participate in regional, national and international networks (such as EBN). Don't blindly replicate... Adapt a model to the realities of your territory... or build a new one! Make sure to get the best expertise - it's the life of people you will contribute to shape! Secure proper funding for the years to come... better an yearly allocated budget than relying solely on projects. Monitor and benchmark constantly your performances, inform your stakeholders about them. Engage in proper communication efforts... be transparent on the achievements and performances.

Page | 37

6. Bibliographic references

6.1 Publications

The European Business and Innovation Centres (BICs), European Commission, DG Regio Regional Policy, 2000 Benchmarking of Business Incubators, European Commission, DG Enterprise and Industry, February 2002 BIC Observatory 2007 , European BIC Network, 2008 BIC Observatory 2009, European BIC Network, 2009 Incubators manual for innovative projects A guide throughout MEDA countries, Ahmed Gdoura, Lassaad Mezghani, Pedro Almeida, Medibitkar Program, June 2009 Measuring Your Business Incubators Economic Impact A Toolkit, Meredith Erlewine, NBIA, 2007 The BIC Quality Mark Criteria, approved by the BIC Quality Mark Committee and by the EC Commission, DG Enterprise and Industry on June 2008. The Business Incubation Landscape in the UK, UKBI Mapping Survey 2008

6.2 Websites

European Commission, DG Regio: http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm European Commission, DG Enterprise and Industry: http://ec.europa.eu/enterprise/index_en.htm European Business and Innovation Centre network (EBN): http://www.ebn.eu UK Business Incubation (UKBI): http://www.ukbi.co.uk/ International Association of Science Parks (IASP): http://www.iasp.ws/ European BIC Network Quality Website: http://quality.ebn.be European Space Incubators Network (ESINET): http://www.esinet.eu/ National Business Incubation Association (NBIA): http://www.nbia.org/ Information for Development Program (InfoDev): http://www.infodev.org

Page | 38

Consult this website for further information: http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm

Responsible editor: Mikel LANDABASO European Commission, Regional Policy The texts of this publication do not bind the Commission.