Basnl Kaplarla almalarda Sal ve Gvenlii I.

. Tanmlar: Kap: ine akkan doldurmak iin tasarlanm ve imal edilmi hazneye denir. Bir kap birden fazla hazneden oluabilir. Basnl kap: basnc 0,5 bardan byk olan kap ve ekipmanlara denir. Basnl ekipman: Her trl basnl kap ile bunlar ile balantl boru donanm, emniyet donanmlar ve basnl aksesuarlar anlamna gelmektedir. Eer; varsa basnl ekipman zerindeki flan, nozul, kaplin, destekler, kaldrma mapas vb. basnl ksmlara bal elemanlar da buna tanma dahildir. Emniyet aksesuarlar: Basnl kabn emniyetle iletilmesini salamak iin gerekli olan cihazlardr. 1-Basn drme cihazlar izin verilen limit aldnda devreye girerek basnc tamamen veya limit iinde kalacak ekilde dren cihazlardr. rnek: Emniyet valfleri, Patlama diski, Bel verme ubuklar, Kontroll basn drme sistemleri, gibi 2- Otomatik sistemler: Ayarlanan limit aldnda devreye girerek hata dzeltme imkanlarn faaliyete geiren, tesisi ksmen veya tamamen kapatan ya da durduran sistemlerdir. rnek: Basn ve scaklk alterleri, Akkan seviye swileri Emniyetle ilgili her trl lme kontrol ve dzenleme cihazlar. II. Basnl kap eitleri Kazanlar, Gaz tpleri, Hava tanklar, LPG tanklar, Kompresrler, Boru hatlar, Snai gaz tanklar. Kriojenik tanklar, Otoklavlar, Hidrolik akkan devreleri, Pnomatik akkan devreleri, Soutma niteleri, Hidrofor vb.

i Sal ve Gvenlii Tznde ad geen emniyet cihazlar Sra Cinsi Ad 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Basn gstergesi Scaklk gstergesi, Besi pomp./seviye gst Basn emniyeti Boaltma sistemi Blf donanm Gaz ykt yangn em.sist. Gaz patlama emniyeti Su sl genleme emny. Manometre/presostad Termometre/termo kupl Tadiye cihaz Em.valfi arlkl/yayl Tahliye vanas Blf valfi Sulu emniyet kab Patlama kapa Nefeslik/genle. Valfi

Madde nu 204/1 204/2 204/3 205 215 211 216 217/1 218/2

Basnl kaplardan kaynaklanan SG Tehlikeleri 1. n f i l a k Tehlikesi 2. Paralanma Tehlikesi 3. Boulma zehirlenme 4. Yangn patlama 5. K i m y e v i ve termal yanklar 1. 2. nfilak Tehlikesinden Korunma Tedbirleri Tasarm ve imalat yetkili teknik elemanlarca yaplmaldr. Tasarm ve imalatta gerekli tedbirler alnmaldr. Kaplar gerekli emniyet cihazlar ile donatlmaldr. Uygun yerleimi salanmaldr. Ehliyetli elemanlarca iletme ve bakm salanmaldr. Periyodik bakm ve deneyleri yaplarak belgelendirilmelidir. Maruziyet alan belirlenmeli ve ilgisizlerin girmesi nlenmelidir. almalar en az elemanla yrtlmelidir. Dzenli olarak sicil kaytlar tutulmaldr. letme -bakm talimatlar hazrlanmaldr. Elektrik tesisat exproof olmal ve paratoner bulundurulmaldr. Paralanma Tehlikesinden Korunma Tedbirleri (arapnel etkisi) Tasarmda para frlama risk azaltc tedbirler alnmaldr. mal usullerinde uygun teknikler seilmelidir. Basnl kabn yer seiminde dikkatli olunmaldr. Gerekli hallerde stre yaplarak para yaylm nlenmelidir. Periyodik basn testleri yaplarak rapora balanmaldr.

 Tehlikeli alanlara giri klar kontrol altna alnmaldr. Bakmlar ehliyetli elemanlarca yaplp belge ve kaytlar uygun tutulmaldr. 3. Boulma ve Zehirlenme Tehlikesinden Korunma Tedbirleri malatta ve yer seiminde allan maddeler dikkate alnmaldr. Genel veya mevzi havalandrma tesis edilmelidir. Gaz detektr ve alarm cihazlar bulundurulmaldr. alanlar eitilerek dosyalarna belge konulmaldr. Kiisel koruyucu donanmlar temin edilerek kullanm salanmaldr. Riskli alanlarda en az eleman ile allmaldr. Gerekli yerlere ikaz levhalar aslmaldr.

4- Yangn ve Patlama Tehlikesinden Korunma Tedbirleri Yanc ve patlayc ortamlarda scak iler zel izinle yrtlmelidir. Bu blmlerde alanlar ve bakm onarmclar yangn konusunda eitilmelidir. Ge tutuan yanc maddeler yaknnda scak alma sonras yeterli bir sre yangn kontrolleri srdrlmelidir. Yakt deposu vb. parlayc madde bulaklar bulunan kaplarda kaynak almas yapmaktan mmkn olduunca kanlmaldr. 5. Kimyevi ve termel yanklar Kimyevi ve termal yanklara sebep olan maddeler bunlardan korunma ve ilk yardm konusunda alanlar eitilmelidir. bitiminde son kontrol ve testler yaplmaldr. Termal yanklar iin; maske, bot, tozluk, i elbisesi, deri nlk vb. kiisel koruyucu donanmlar kullanlmaldr. Bu ilerde almalar zel izinle, yetkililer nezaretinde yaplmaldr. Tehlikeleri nlenme ve kazalardan korunma metodu (6. Henrich perensibi) 1. Mhendislik ve revizyon, 2. kna ve tevik, 3. Ergonomi kurallarndan yararlanma, 4. Disiplin tedbirlerini uygulama, alma hayatnda tehlikelerin nlenmesi ancak tehlikeli durumlarn nlenmesi ve tehlikeli davranlarn nlenmesi ile mmkndr. I. Tehlikeli durumlarn nlenmesi 1. Gvenli teknoloji seimi, Kurulu aamasnda gvenli teknolojinin seilmesi ve gelimelerin srekli izlenmesi gvenli alma ortamnn ilk artdr. 2. organizasyonu: Uygun Hiyerarik yap kurularak alanlar, almalar ve iyeri srekli olarak, gzetim, denetim ve kontrol altnda tutulmaldr. 3. kame: Tehlikelilerin yerine tehlikesizler ya da daha az tehlikeliler kullanlmaldr. (deitirme)

4. Tecrit: Tehlike kaynaklar uygun blmlere alnarak alanlardan ayrlmaldr. (ayrma) 5. rtme: Hareketli paralar uygun koruyucular ile kapatlmaldr. (kapatma) 6. Havalandrma: a) genel havalandrma b) lokal havalandrma yeri havasnn alanlar iin tehlikeli hal almamas iin genel olarak havalandrlmal ve gaz, koku duman vb. kaynandan emilerek dar atlmaldr. 7. Maruziyet sresini azaltma: Tehlikeli ilerde alanlar uygun deiim ve snrlama teknikleri ile maruziyetten korunmaldr. (snrlama) Tehlikeli davranlarn nlenmesi 1. Eitim ve retim almalar: Eitim ynetmelii gerei alanlar ie girilerde, i deiimlerinde ve periyodik olarak eitilerek doru davran gstermeleri salanmaldr. 2. kna ve tevik uygulamalar: alanlar uygun ekilde motive edilmelidir. 3. - ii (alan) aras uyumun salanmas: in alana uygun hale getirilmesi iin gerekli almalar yrtlmelidir. 4. Vardiya deiimi: Vardiya deiim sreleri, ekip oluumu ve uyumu dikkate alnmaldr. 5. Monoton i yknn irdelenmesi: Gerekli dzenlemeler yaplarak monoton i yknn alan zerindeki olumsuz etkileri azaltlmaldr. 6. Kiisel koruyucu: ett edilerek i ekipman ihtiyac belirlenmeli ve uygun kiisel koruyucu donanm temin edilerek kullanm salanmaldr. 7. Disiplin uygulanmas: letmede gerekli i disiplini salanmaldr. SALII VE GVENL TZNDE BASINLI KAPLARLA LGL HKMLER NC BLM Kazanlarda, Basnl Kaplarda ve Kompresrlerde Alnacak Gvenlik Tedbirleri: Madde 202 - Her eit buhar ve scak su kazanlar ile bunlarn malzeme ve tehizat, fennin ve tekniin ve kullanlaca iin gereklerine uygun bir ekilde yaplm ve kazanlar, salam bir taban zerine uygun bir ekilde monte edilmi olacaktr. Madde 203 - Her kazann grnr bir yerine, imalat firma tarafndan aadaki bilgiler yazl bir plaka konulacaktr: 1) malat firmann ad, 2) Kazann numaras, 3) mal edildii sene, 4) En yksek alma basnc. Madde 204 - Kazanlarda basnc, scakl ve su seviyesini gsteren aadaki l cihazlar bulunacaktr: 1) Kazann en yksek alma basncnn iki katn gsterecek ekilde taksimatl manometresi olacak ve bunun en yksek alma basncn gsteren rakam, krmz izgi ile iaretlenmi bulunacaktr. Manometrenin iaretleri, kazan boyunun birbuuk kat uzaklktan rahata okunabilecek byklkte olacaktr.

2) Scak su kazanlarnda bir termometre bulunacaktr. 3) Kazanlarda birbirinden ayr en az iki adet su seviye gstergesi bulunacaktr. Bunlardan en az bir tanesi camdan olacak ve krlmamas iin mahfaza iine alnacaktr. Gstergenin balant borusunun ap, stma yzeyi 25 metrekareye kadar olanlarda 25 milimetreden, 25 metrekareden byk stma yzeyi olan kazanlarda 45 milimetreden az olmayacaktr. Su gstergeleri, dorudan doruya kazana bal olacak en ok ve en az su seviyelerini gsterecek ekilde iaretlenmi bulunacaktr. Su gstergesinin kazanla olan balants, en az su seviyesinin 15 santimetre altnda ve amur seviyesinden 45 santimetre yukarda olan bir yerde bulunacaktr. Btn gstergelerin giri ve klarna, kazan basncna uygun birer adet vana veya musluk konacaktr. Balant borusu zerinde, baka bir delik alm olmayacak bunlar dorudan doruya kazana balanacaktr. Btn gstergeler, kazann nnden veya yanndan, normal alma durumunda grlebilecek ekilde yerletirilmi olacaktr. Madde 205 - Buhar kazanlarnda en az iki adet emniyet supab bulunacak ve bunlar, dorudan doruya kazanla balantl olacak kazanla emniyet supaplar arasnda balant borusu zerinde, hi bir ekilde buharn gemesini engelleyecek bir valf veya baka bir engel bulunmayacaktr. Emniyet supaplar, kazann alma basncna gre ayarlanacak ve hi bir zaman tutukluk yapmayacak ekilde paslanmaz malzemeden yaplm olacaktr. Emniyet supaplar, titreim yapmadan ayarlanabilecek ve ehliyetsiz kimselerin, ayar bozmasn nleyecek ekilde kapatlm veya mhrlenmi olacaktr. Emniyet supaplar, fazla basntan dolay, kan buhar dar atarken, alanlara zarar vermeyecek ekilde tehiz edilmi olacaktr. Arlkl emniyet supaplarna gelen buhar basnc, 600 kilogram/santimetrekareyi gemeyecek ve arlk yekpare olarak yaplacaktr. Madde 206 - Her imalat firma, kazann btn teknik karakteristiini gsteren ve muayenesinin Hkmet veya mahalli idarenin kabul ettii teknik elamanlar tarafndan yapldn belirten bir belgeyi, alcya verecek, iveren de bu belgeyi istenildiinde ilgililere gsterecektir. Madde 207 Buhar ve scak su kazanlarnn; imalinin bitiminde, monte edilip kullanlmaya balamadan nce, kazanlarda yaplan deiiklik veya onarm veya revizyonlardan sonra, ylda bir periyodik olarak ve en az ay kullanlmayp yeniden servise girmeden nce, kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan yaplacak ve sonular sicil kartna veya defterine ilenecektir. Madde 208 - Her iveren, iyerlerindeki kazanlar iin bir sicil kart veya defteri tutacak, bunlara, yaplan onarm, bakm ve deneyleri, gn gnne ileyecektir. Madde 209 - Kazanlarn hidrolik basn deneyleri, en yksek alma basncnn en ok 1, 5 kat ile yaplacak, kontrol ve deneylerin sonucu uygun bulunmayan kazanlar, uygunluk salanncaya kadar kullanlmayacaktr. Madde 210 - Kazanlar ehliyeti Hkmet veya mahalli idareler tarafndan kabul edilen kiiler tarafndan iletilecektir. Madde 211 - Kazanlarn giri ve k borular zerine, birer adet ana stop valf konulacak, bunlar abuk ve kolay kapanacak ekilde olacak ve buhar younlamas halinde kullanlmak zere, kazanlarda blf tertibat yaplacaktr. Birlikte alan kazanlarn her birinde ayr ayr stop valf bulunacaktr.

Madde 212 - Yaktlar otomatik olarak verilen kazanlardaki yakt besleyicilerinin alma basncna veya scaklna uygun olarak ayarlanabilen bir tertibat bulunacaktr. Madde 213 - yerinde kullanlan btn kazanlar, yangna ve patlamaya kar dayankl ayr bir blmede veya binada olacak ve kazan dairesinin stndeki katta, ii altrlmayacaktr. Patlayc, parlayc veya kolay yanc maddelerle allan iyerlerindeki kazan dairelerinin dier atlyelere alan pencere ve kaplar bulunmayacaktr. Kazan dairelerinin tavan, gerektiinde kazan zerine almaya kolaylatracak ykseklikte olacaktr. Kazan daireleri srekli olarak havalandrlacaktr, Tabii havalandrmann yeterli olmad hallerde, uygun aspirasyon tesisat yaplacaktr. Madde 214 - Buhar ve scak su kazanlarnda onarm, bakm ve temizlikte, kazan iine veya baca kanalna girmek iin, yeteri kadar uygun ekil ve byklkte kap veya kapak bulunacaktr. Madde 215 - Kazanlarda suyun veya amurun boaltlmas iin, kazann alt ksmnda yeteri kadar boaltma valf veya musluu bulunacak, su veya amur bir boruyla kanala veya darya aktlacaktr. Madde 216 - Kazanlarda yakt olarak havagaz ve benzerleri kullanld hallerde, gaz besleme borular zerinde ayarlanabilir bir musluk ve sulu emniyet kaplar bulunacaktr. Madde 217 - Yksek ve orta basnl kazanlarla yaplan almalarda, aadaki tedbirler alnacaktr 1) Yksek ve orta basnl kazanlarda; akaryakt, kmr tozu veya gaz yakld hallerde, Cehennemliklerin en yksek noktasnda bir veya daha fazla sayda patlama kapaklar bulunacaktr. Yerden 2 metre ykseklie kadar olan patlama kapaklarnn nne, yeteri salamlkta koruyucu bir siper konacaktr. 2) Kazandan ayr bulunan buhar kzdrclarnn buhar k yerleri ile n stclarn zerine en az birer adet emniyet supab konacaktr. 3) Her kazanda, deney basncn gsteren manometrenin balanmas iin, valf bir az bulunacaktr. 4) Ar su kullanlmayan kazanlarda, kazanta oluumunu nlemek iin tasfiye edilerek yumuatlm su kullanlacaktr. 5) Her kazann besleme suyu borusu zerinde, stop vanas ile geri tepme klapesi (ek valf) bulunacak ve bu boru, atein en scak blgesinden gemeyecektir. 6) Besleme suyunun kazana n stclardan geirilerek verildii hallerde, bunlarda da stop valf ve geri tepme klapesi bulunacaktr. 7) Paralel alan kazanlarn buhar klarna, stop valf ile geri tepme klapesi konacaktr. 8) 25 metrekare veya daha fazla stma yzeyi olan buhar kazanlar, ayr sistemde alan en az iki tertibatla beslenecek ve bunlardan biri, enjektr tipi veya buhar trbinli pompa olacaktr. Istma yzeyi 25 metrekareden az olan kazanlar, teknie uygun ekilde beslenecektir. 9) Buhar kazanlarnn n stclarnda; bir emniyet supab, su giri ve k scakln gsteren termometreler, n stclarla kazan arasnda, iyi kapanan damperler ve i ksmda biriken tortu ve amuru temizlemek iin, tapa veya kapaklar bulunacaktr.

Madde 218 - Alak basnl buhar kazanlar veya scak su kazanlar ile yaplan almalarda aadaki tedbirler alnacaktr: 1)Alak basnl buhar ve scak su kazanlarnda, basn 0, 5 at ve scaklk ise 110C gemeyecektir. 2) Her scak su kazanna bir adet genileme kab ve borusu (nefeslik) konacak, bunun bulunmad kapal sistemlerde, genileme valf bulunacaktr. Genileme valf, alma basncna gre ayarlanabilecek ve fazla basnc nleyecek ekilde yaplm olacaktr. 3) Genileme borusu ile genileme valfndan kacak scak sular, alanlara zarar vermeyecek ekilde dar atlacaktr. 4) Her alak basnl buhar kazan ile scak su kazannn besleme suyu borular zerine, en az birer adet stop valf ve geri tepme klepesi konacaktr. 5) Paralel alan alak basnl buhar kazanyla scak su kazanlarnn klarna, stop valf ve geri tepme klepesi konacaktr. 6) Alak basnl buhar kazan ile scak su kazanlarna otomatik yakt verildii hallerde, kazan basncnn 1 kilogram/santimetrekarenin (bir atmosferin) zerine kmasn nleyecek ve yakt kesecek bir tertibat bulunacaktr. 7) Gaz, kmr tozu ve akaryaktla otomatik alan scak su kazanlarnda scakln 120C nin stne kmasn nleyecek bir termostat bulunacaktr. 8) Alak basnl buhar kazanlarnda besleme suyu, ocaktaki atein karsna gelen kazan kesimine verilecektir. 9) Scak su kazanlarna verilen besleme suyunun basnc, bir atmosferin zerinde ise, kazana dorudan doruya verilmeyi boru tesisatna balanacaktr. Madde 219 - Kazanlarn iletilmesi ile ilgili almalarda, aadaki tedbirler alnacaktr: 1) Kazan dairelerine sorumlu, ilgili ve yetkililerden baka kimse girmeyecektir. 2) Kazanlar yaklmadan nce, kazanc tarafndan tm vanalarn, klapelerin, kapaklarn, emniyet supaplarnn durumu, yakt ve su miktarlar ve iletme ile ilgili btn hususlar gzden geirilecek ve kontrol edilecektir. 3) Kazanlar, ilk atelemede scakln birden ykselmesine engel olacak ekilde ve yava yava yaklacaktr. 4) Yakt olarak sv veya gaz maddeler kullanlan kazanlarn yaklmasndan nce, ocan iinde, beklerin aznda veya yaknnda ve kazann etrafnda dklm yakt bulunmayacak ve ocan ii, hava, gaz veya akaryaktn patlayc karmlar bulunmayacak ekilde iyice havalandrlm olacaktr. 5) Kazanlarn devreye girmesinde; ana k vanas almadan nce, emniyet ventili kontrol edilecek, boru tesisat zerindeki hava k vanalar, hava boaltlncaya kadar ak tutulacak ve kazan, gerekli basn ve scakla ulatktan sonra, ana k stop valf, yava yava alacaktr. 6) Kmrle stlan kazanlarda, snglemek, cruf ve kl almak iin, gerekli aralar bulunacak ve sngleme srasnda hava verme durdurulacak ve baca kapa alm olacaktr. 7) Kazann emniyet supaplar, vardiya deiiminde kontrol edilecektir. 8) Yakt olarak kmr kullanlan kazanlarn sndrlmesinde, ate dar ekilmeyecek, btn delik ve kapaklar kapandktan sonra kendi kendine snmeye terk edilecektir. Ocaktaki ate, ancak tehlike annda ekilecek ve atein alnmasndan nce, emniyet supab

alarak stop valflar kapatlacak ve gerektiinde ate snnceye kadar, kazana besleme suyu verilecektir. 9) Sndrlen kazan, scaklk ve basn normale dnnceye kadar boaltlmayacak ve kazanc kontrole devam edecektir. Madde 220 - Kazanlarda bir arza nedeniyle tehlike belirmesi halinde, aadaki tedbirler alnacaktr. 1) Basn derhal drlecek, yakt sevki derhal kesilecek, hava verilmesi durdurulacak, kazan ierisinde hava akmn nlemek iin baca damperleri ile kazan n kapaklar kapatlacaktr. Kmr yaklan kazanlarda ate ekilecek paralel alan kazanlarda balant derhal kesilecek, bu ilemlerden sonra kazan devreden kartlacaktr. 2) Scak su kazanlarnda kaynama ve kprme olduu hallerde, kazan stop valf kapatlacak, ocaktaki ate bastrlacak ve mmkn olduunda su yzeyinden blf yaplacak, su miktar normal ise ksmi blf yaplarak tekrar beslenecektir. Bu tedbirlere ramen kazanda kaynama ve kprme devam ederse, kazan devreden kartlacaktr. 3) Kazan suyunda ya belirtisi grld hallerde; yzey blf yaplacak, bu ilem fayda vermediinde kazan devreden kartlacak ve ya giderici maddelerle ykanarak temizlenecektir. 4) Ksmi blf yaplrken su miktar hi bir zaman, en az su seviyesinin altna drlmeyecektir. 5) Klleri otomatik tesisatla veya suyla tanan kazanlarn zgaralarnda tkanma olduu hallerde, tkanan zgaray amak zere en az iki ii grevlendirilecek bir tanesi ierde alan iiyi dardan gzetleyecek ve tehlike annda derhal yardmna koacaktr. Izgaralardaki tkankl gidermeye alan iinin zerine, scak kllerin dklmesini nleyecek bir siper konacaktr. Madde 221 - Kazanlarn bakm ve onarmyla ilgili almalarda aadaki tedbirler alnacaktr: 1) Buhar basnc altnda bulunan kazanlarn basnla ilgili ksmlarnda onarm yaplmayacaktr. 2) Sndrlen bir kazann iine basn ve s normale dnmedike bakm ve onarm iin kimse sokulmayacaktr. 3) Paralel alan kazanlarn birbirleri ile olan balantlar kesildikten sonra, kr tapa ile kapatlacak ve vanalarn zerine uyarma levhalar konacaktr. 4) Kazann iinde yaplacak temizlik, bakm ve onarm iin, iinin kazan iine girmesinden nce blf, besleme suyu, buhar ve scak su k stop valflar ile dier btn vanalar kapatlacak ve zerlerine uyarma levhalar konacaktr. 5) Bakm ve onarm iin kazana girmi olan bir iiyi gzetleyecek ve gerektiinde ona yardm edecek dier bir ii kazan kapaklar banda bekletilecektir. 6) Ocak, ierisine ii girmeden nce, tehlikeli gazlara kar havalandrlm olacak ve onarm srasnda ve zellikle rutubetli gnlerde, vantilatr ve aspiratr altrlarak baca gazlarnn ve dumann kazana dolmas nlenecektir. 7) Kazan ierisinde gerekli tedbirler alnmadka, oksi - asetilen kayna yaplmayacaktr. 8) Kazann temizliinde ve onarmnda, mekanik aletlerle allmas gerektii hallerde, bu aletleri altran basnl hava kompresrleri veya dier tahrik makinalar, kazann

dnda bulunacak, bunlarn kazan iindeki cihazlarla balantlar salam olacak ve elektrik kablolar, almaya balamadan nce kontrol edilecektir. Madde 222 - Ocaksz buhar ve scak su kaplar ile basnl hava depolar, gaz tpleri ve depolar gibi basnl kaplar ve bunlarn balantlar, tehizat ve malzemesi teknie uygun olacaktr. Basnl kaplarn grnr yerlerine imalat firma tarafndan aadaki bilgilerin yazl olduu bir plaka, konacaktr. 1) Kap hacmi (litre) 2) letme basnc (kilogram/santimetrekare), 3) Deneme basnc (kilogram/santimetrekare), 4) Kontrol tarihi. Madde 223 - Basnl kaplarn kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan, imalinin bitiminden sonra ve monte edilip kullanlmaya balanmadan nce, veya yaplan deiiklik ve byk onarmlardan sonra, en az ay kullanlmayp yeniden servise girmeleri halinde ise tekrar kullanmaya balanmadan nce ve herhalde periyodik olarak ylda bir yaplr. Kontrol ve deney sonular, dzenlenecek bir raporda belirtilir ve bu raporlar iyerlerinde saklanr. Madde 224 - Basnl kaplarn zerinde, gerektiinde iine girmeyi salayacak kaplar veya kapaklar bulunacak, girilemeyecek kadar kk olan basnl kaplarda, el delikleri yaplacak ve bu delikler emniyetli bir ekilde kapatlm olacaktr. Kap ve kapaklar deney basncna dayanacak salamlkta olacak, giri deliklerinin boyutlar teknie uygun olarak bir insann rahata girmesini salayacak byklkte yaplacaktr. El deliklerinin boyutlar 70x90 milimetreden kk yaplmayacak ve basnl kaplar zerinde bulunan ykama ve kontrol kr tapalar en az 25 milimetre apnda olacaktr. Madde 225 - Basnl kaplar zerinde, emniyet supab, boaltma vanas, manometre ve termometre gibi kontrol cihazlar bulunacaktr. Paralel alan basnl, kaplarn, giri, k, boaltma ve blf vanalar ayr ayr iaretlenmi olacaktr. Emniyet supaplar basnl kaplarn en ok kullanma basncna gre ayarlanacak ve bu basncn onda biri orannda bir basn artnda alacak zellikte olacaktr. Madde 226 - Basnl kaplarda bulunan emniyet supab, basnl kaba dorudan doruya bal olacaktr. Ancak, kabn iinde bulunan madde, emniyet supabnn taklmasn engelledii veya bozulmasna yol at hallerde, emniyet supab, basnl kaba en yakn bir tesisat zerine taklacaktr. Emniyet supab, bal olduu basnl kabn kapasitesine ve besleme borusunun apna uygun byklkte ve basnc abucak drecek ekilde yaplm olacaktr. Basnl kaplarda iki veya daha ok emniyet supab varsa, bunlardan en az bir tanesi, en ok basnca gre ayarlanm olacaktr. Emniyet supaplar, her vardiyada veya gnde en az bir defa denenecek ve kaplar iinde yanc gazlar bulunduunda, gerekli tedbir alnacaktr. Emniyet supaplarnn, younlamaya kar, blf musluklar bulunacaktr. Madde 227 - Basnl kaplarn hidrolik basn deneyleri, en yksek alma basncnn 1, 5 kat ile yaplacaktr. Kontrol ve deney sonucu kullanlmas sakncal grlen, gvenlikle almay salayacak tehizat eksik olan ve balant paralar uygun bir ekilde balanmam bulunan basnl kaplar, eksikleri tamamlanncaya ve arzalar giderilinceye kadar kullanlmayacaktr.

Madde 228 - Buharla veya scak su ile stlan basnl kaplardaki basncn ana buhar hattndaki basntan dk olmas hallerin de, giri borusu zerine sra ile basn drc valf ve emniyet supab konacak ve bunlar gerekli ekilde korunacaktr. Buharla stlan basnl kaplara giren ve kan buhar veya scak su borular, kanal iine alnacak veya izole edilecektir. Buharla stlan basnl kaplarda, kapak ak iken basn artmasna ve kabn basnc atmosfer basncna inmeden kapan almasna engel olacak bir tertibat bulunacaktr. Madde 229 - Buharla stlan dner basnl kaplarn doldurulmasndan veya boaltlmasndan nce, hareket mekanizmas kapal duruma getirilecek ve stop vanalar kapatlarak kilitlenecektir. Madde 230 - Otoklavlarn d gmlek etekleri, tabana kadar uzatlacak ve altndan geilmeyecek ekilde kapatlacaktr. Otoklavlarn kaplar ile varsa kar arlklar, bir kzak veya korkuluk iine alnacaktr. Ya gmlekli otoklavlarda yan stlmas, tehlikeli olmayacak ekilde otoklavdan uzak bir yerde yaplacaktr. Madde 231 - Eritme kazanlarnn blf vanalar, kazandan uzak ve korunmu bir yerden idare edilecek ve bu kazanlarda, basncn artn bildiren bir uyarma tertibat bulunacaktr. Eritme kazanlarnda blf yaplmadan nce, btn iiler blf ukurundan karlacak, blf ukurlarnn kapaklar kapatlacak, kazann bulunduu yer ile blf ukuru civarnda bulunan iilere, uyarma anlar veya zilleri ile blf vanasnn alaca duyurulacaktr. Eritme kazanlarnn ierisine, s ve basn normale dnmeden ve bunlar iyice havalandrlmadan, kontrol ve onarm iin kimse sokulmayacaktr. Madde 232 - Kat hamuru hazrlamak zere kullanlan kaynatma kazanlaryla benzeri kazanlar iindeki malzeme atklarnn veya tortularn, l ve emniyet cihazlarn tkamamas iin gerekli tertibat alnacaktr. Bu kazanlar iin de kimyasal reaksiyonlar nedeniyle kazan basncnn alma basnc stne kt veya emniyet supabnn arza ve tutukluk yapt hallerde; kazan korumak zere, krlabilen cinsten bir emniyet cihaz veya benzeri bir tertibat yaplacaktr. Madde 233 - kertme ve ayrma veya benzerleri gibi dikey, kapal ve basnl kaplara veya tanklara malzemenin buharla verildii hallerde, depo ile tankn arasnda uygun bir uyarma tertibat bulunacak ve depo ile tank banda bulunan iiler, birbirlerinden iaret almadan besleme vanasn amayacaklardr. Madde 234 - Donya eritme kazanlar ve suni gbre kurutucular gibi sabit basnl kaplarn doldurma ve boaltma kapaklar, kazan iinde oluacak basnc drmek iin, yayl olarak yaplacaktr. alma srasnda kapaklar kapatlacaktr. Madde 235 - Vlkanizatr ve devlkanizatrlerin kapak balantlar, salam ve uygun aralkl yaplm olacaktr. Vlkanizatrlerle ak buharl devlkanizatrlerde blf tertibat, ayr ayr olacaktr. Boylar 7, 5 metreyi geenlerin ortasnda ayr bir blf vanas bulunacaktr. Vlkanizatrlerin otomatik veya mekanik gle alan kapaklarnda gerekli emniyet tertibat bulunacaktr. Alkali devlkanizatrlerdeki emniyet cihazlar, krlr cinsten yaplacaktr. Vlkanizatr ve devlkanizatrler, ay, gememek zere periyodik olarak ehliyeti, Hkmet veya mahalli idarelerince kabul edilen teknik bir eleman tarafndan kontrol edilecek ve kontrol sonular, bir sicil defterine ilenecektir.

Madde 236 - Buhar gmlekli kazanlarda buhar gmlei, vanalar almadan nce blf edilecek ve buhar vanalar yava yava alacak ve bu durum, iilere uygun ekilde duyurulacaktr. Buhar gmlekli kola kazanlar, benmariler, yaplacak ie engel olmayacak ekilde kapaklarla rtlecek ve bunlarn etrafnda tama kanallar bulunacak ve bu kanallarn drenajla balants olacaktr. Madde 237 - Basnl su ve hava tanklar ve depolar, bal bulunduu kazanlarn veya tesisatn en yksek alma basncna dayanacak salamlkta olacak veya stop vanas ile tank arasna basn drme vanas ve scak su tesislerinde genileme kab veya vanas konacak, hava basnl tanklarda ve depolarda emniyet supab bulunacaktr. Basnl hava ve su tanklar ve depolarnda kontrol manometreleri, basn drme vanas ile emniyet supab arasna konacaktr. Basnl scak su tanklarna konan kontrol ve emniyet cihazlarnda, buhar meydana gelmemesi iin gerekli tedbirler alnacak, tanklarn ve borularn dokunulabilecek yerleri izole edilecektir. Basnl su ve hava tanklarnn, belli aralklarla periyodik muayeneleri yaplacak ve sonular sicil defterine ilenecektir. Basnl souk su tank, dona kar uygun bir ekilde izole edilecektir. Ayn kompresrle beslenen basnl hava tanklarnn her birinde ayr ayr stop valf ve bunlarn nne ve tank tarafnda olmak zere birer emniyet supab bulunacaktr. Basnl hava tanknn en alak yerine konan boaltma musluu her gn alacak, ierde biriken su, ya ve pislik dar atlacaktr. Normal olarak dar atlamayan ya, karbon ve benzeri maddeler, uygun ekilde temizlenecektir. Madde 238 - Basnl asit kaplarnda, asit borusuna, bir adet aside dayankl malzemeden yaplm geri tepme klepesi konacaktr. Basnl asit kaplarnn gvdesi ile ana hava borusu arasna, basn drc vana konacak, kapla basn drc vana arasna manometre ve emniyet supab veya krlabilir bir emniyet tertibat bulunacaktr. Su ile karma sonucu, s veren asitlerle alan basnl kaplarla ilgili rgar ve kanallara su karmamas iin, gerekli tedbir alnacaktr. Asit, hava ile baslmadan nce, hava borularnda birikmi olan su, uygun ekilde boaltlacaktr. Basnl asit kaplar, iindeki asit tamamen boaltlp iyice ykandktan ve havalandrldktan sonra kontrol edilecektir. Bu kontrol srasnda asit vanalar kapatlacak, kilitlenecek ve kap iinde alldn belirten levhalar, uygun yerlere konacaktr. Madde 239 - Soutma tesislerinde, soutma tanklarnn kapaklar ve delikleri, soutucu gazlarn kamasn engelleyecek ekilde salam yaplacak ve bu tanklarda sv kullanld hallerde, sv ykseklii gstergesi bulunacaktr. Soutma tanklarnn kapasitesi 140 litreyi ve boru ap 15 santimetreyi getii hallerde, soutma tanklarnda en az iki adet basn ayar vanas bulunacak, bunlardan bir tanesi krlabilir cinsten olacaktr. Soutma tanklarnn kapasitesi 140 litreden az olduu hallerde, soutma tanklarnda bir basn ayar vanas veya krlabilen cinsten gvenlik tertibat bulunacaktr. Soutma tanklarndaki basn ayar aralar, tankn zerine ve soutucu svnn en yksek seviyesinin stnde uygun bir yere yerletirilecektir. Soutma tanklarna konan basn ayar aralar ile krlabilir eitten gvenlik tertibatnn ularna, birer boru taklarak ak havaya kadar uzatlacak veya amonyak veya kkrt dioksit gibi maddelerin soutucu olarak kullanld tanklarda, bu borular kapal kaplara balanm olacaktr.

Madde 240 - Kompresrlerde basn, ayarlanm basnca ulatnda, kompresr motorunun otomatik olarak durmas salanacak ve motorun durmas geciktiinde, basnl havay boa verecek bir gvenlik tertibat bulunacaktr. Madde 241 - Hava kompresrlerinin hz reglatr, periyodik olarak kontrol edilecek ve her zaman iyi alr durumda tutulacak ve bunlarda soutma suyunun aknn gzle izlenebilecei bir tertibat yaplacaktr. Sabit kompresrlerin temiz hava emmeleri salanacak ve patlayc, zararl ve zehirli gaz, duman ve toz emilmesi nlenecektir. Hava kompresr ile hava tanklar arasnda, ya ve nem ayrclar (seperatr) bulunacak ve bunlar hi bir ekilde karlmayacaktr. Hava kompresrlerinin k borusu zerinde stop valf bulunduunda, bu valf ile kompresr arasnda bir adet gvenlik supab konacaktr. Madde 242 - Buhar ve gaz ile alan kompresrlerin k borularna, elle kumanda edilen ve yava kapanan bir valf konacaktr. Madde 243 - Patlayc, parlayc ve zararl gaz kompresrlerinin yapld malzeme, sktrd gazn ve iindeki maddelerin kimyasal etkisine dayanacak nitelikte olacaktr. Madde 244 - Kompresrlerin gvenlikle almalarn salamak zere; kompresrlerin montajndan sonra ve altrlmasndan nce, kompresrler zerinde yaplacak deiiklik ve byk onarmlardan sonra, periyodik olarak ylda bir kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan yaplacak ve sonular, sicil kartna veya defterine ilenecektir. Kompresrlerin her kademesinde basn deneyi, o kademede msaade edilen en yksek basncnn 1, 5 kat ile yaplacaktr. Madde 245 - Kompresrler zerine aadaki bilgiler yazl bir plaka, imalat firma tarafndan konacaktr. 1) malat firmann ad, 2) Yapld yl, 3) En yksek alma basnc, 4) Kompresrn sktrd gazn cinsi ve miktar, Madde 246 - Kompresrlerin, tehlike annda, uzak bir yerden durdurulmas salanacaktr. Madde 247 - Kompresrlerin hava depolarnda gvenlik supab bulunacak ve bu supaplarda, kan gazlara kar gerekli tedbirler alnacak ve emniyet supablarnn aldn bildiren uygun uyarma tertibat yaplacaktr. Madde 248 - Kompresrlerde, her kompresre zg, zel kompresr ya kullanlacaktr. Madde 249 - Sabit kompresrlerin depolar, patlamalara kar dayankl bir blmede olacak, seyyar kompresrler, alan iilerden en az 10 metre uzaklkta veya dayankl bir blme iinde bulunacaktr. BASINLI KAPLARIN PERYODK KONTROLER Madde 207 - Buhar ve scak su kazanlarnn; imalinin bitiminde, monte edilip kullanlmaya balamadan nce, kazanlarda yaplan deiiklik veya onarm veya revuzyonlardan sonra, ylda bir periyodik olarak ve en az ay kullanlmayp yeniden servise girmeden nce, kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan yaplacak ve sonular sicil kartna veya defterine ilenecektir.

Madde 208 - Her iveren, iyerlerindeki kazanlar iin bir sicil kart veya defteri tutacak, bunlara, yaplan onarm, bakm ve deneyleri, gn gnne ileyecektir. Madde 209 - Kazanlarn hidrolik basn deneyleri, en yksek alma basncnn en ok 1, 5 kat ile yaplacak, kontrol ve deneylerin sonucu uygun bulunmayan kazanlar, uygunluk salanncaya kadar kullanlmayacaktr. Madde 223 - Basnl kaplarn kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan, imalinin bitiminden sonra ve monte edilip kullanlmaya balanmadan nce, veya yaplan deiiklik ve byk onarmlardan sonra, en az ay kullanlmayp yeniden servise girmeleri halinde ise tekrar kullanmaya balanmadan nce ve herhalde periyodik olarak ylda bir yaplr. Kontrol ve deney sonular, dzenlenecek bir raporda belirtilir ve bu raporlar iyerlerinde saklanr. Madde 244 - Kompresrlerin gvenlikle almalarn salamak zere; kompresrlerin montajndan sonra ve altrlmasndan nce, kompresrler zerinde yaplacak deiiklik ve byk onarmlardan sonra, periyodik olarak ylda bir kontrol ve deneyleri, ehliyeti Hkmet veya mahalli idarelerce kabul edilen teknik elemanlar tarafndan yaplacak ve sonular, sicil kartna veya defterine ilenecektir. Kompresrlerin her kademesinde basn deneyi, o kademede msaade edilen en yksek basncnn 1, 5 kat ile yaplacaktr. BASINLI KAPLARDA TEST TEKNKLER I. Zorlayc testler (deformatif) : Basnl kap zerinde bulunan her noktann belirli bir kuvvetle zorlanmasdr. II. Zorlayc olmayan testler (non deformatif): Basnl kabn hassas yerlerinin zel yntemlerle incelenmesidir. I. Zorlayc test teknikleri a) Hidrolik test: Basnl kabn tamam veya bir ksmnn uygun artlarda bir sv ile doldurulup basnlandrlmas, izlenmesi ve boaltlarak sonularnn irdelenmesi tekniidir. b) Pnmatik test: Basnl kabn tamam veya bir ksmnn uygun artlarda bir gaz ile doldurulup sktrlmas, izlenmesi ve boaltlarak sonularnn irdelenmesi tekniidir. II. Zorlayc olmayan test teknikleri (non deformatif) : Basnl kaba zorlayc test tekniklerinin uygulanmasnda saknca grlmesi halinde uygulanrlar. 1. Gzle muayene testi 2. Sv szdrma testi (Penetrasyon testi) 3. Manyetik partikler testi 3.a. Islak floor testi 4. Radyografi testi (gamma ve x-ray) 5. Ultrasonik test 1. Gzle muayine testi: Malzeme zerindeki sreksizlik muayenesinin gzle yaplmas ilemidir. Uygulanmas: 1. nce yzey temizlii yaplr. 2. Yzeyler koordinatlara ayrlr.

3. Uzmanlarca plak gzle veya mercek altnda gz muayeneleri yaplr. 4. Hassas noktalar ve riskli blgeler tekrar muayene edilir. Not: Zorlayc testlerden sonra bu test tekrar uygulanmaldr. 2. Sv szdrma testi: zel hazrlanm bir svnn muayene yzeyine srlmesi ve siyah (uv) n altnda yzeyin incelenmesi tekniidir. Uygulanmas: nce yzey belirlenir ve temizlii yaplr. 2. Yzeye penetrasyon svs srlr. 3. Sonra yzey temizlenerek normal veya siyah UV n altnda gz muayeneleri yaplr. Not: Bu teknik sreksizliin yzeyde ve ak olmas halinde iyi netice verir. 3. Manyetik partikl testi 3. a)Islak flor m. P. T. Bu metod sreksizliklerin manyetik kuvvet izgilerini bozmas esas zerine kurulmutur. Uygulanmas: 1. Kabaca yzey temizlii yaplr. 2. Problarla manyetik alan oluturulur. 3. Alana manyetik tozlar dklr. 4. Manyetik ak izgilerinde sapmalar gzlenir. 5. Manyetik alann yn deitirilerek test tekrarlanr. Not: 1. Bu test yalnzca manyetik malzemelere uygulanabilir. 2. Kelerde ve kaynak yerlerinde yanltc netice verebilir. 4. Radyografi testi Bu metot; x nlarnn, malzemede ki sreksizlik durumunda film negatifleri zerinde daha koyu alanlar oluturmas tekniine dayanlarak gelitirilmitir. Uygulanmas: 1. Test yaplacak alanda gerekli radyasyon gvenlik nlemleri alnmaldr. 2. Uygulama uzman elemanlarca yaplmaldr. 3. Kalnlk deiim yerlerinde olan sreksizliklerde tespit zorluu vardr. 4. Sreksizlik derinliinin belirlenmesi gtr. 5. Skca kapal sreksizliklerin belirlenmesi uzmanlk gerektirir. 5. Ultrasonik test: Malzeme zerine ynlendirilen (ultrasonik) ses dalgalarnn, malzemedeki sreksizliklerden farkl yansmas temeli zerine kurulmutur. paradan oluur: 1. Elektronik sinyal reteci 2. Sinyalleri mekanik titreimlere dntrme sistemi 3. Geri dn sinyallerini alglayp gelitiren ve grntleyen sistem