You are on page 1of 302

KARL R.

POPPER
THE LOGIC
OF S C I E N T I F I C DISCOVERY
London 1959

CONJECTURES AND REFUTATIONS

London 1963

OBJECTIVE

KNOWLEDGE

Oxford 1972


,
. .

SELECTED WORKS

1983

:
, . . ,
.'.', . .

-

( )


. , 1983 .

0302040000-620
006 (01)-83


,
,
. , , ,
, ,
. ,

, , , , . .,
.

,
,
.

(. , . , . , . ,
. , . , . .),
.
, 25 , ,

, -

, , ,
, .
, ,
. X. , . ,
, -. ,
-.

,
1 .


, , 20- .
, , , , ,
(), , . .,
,
2 .

,
- ,
, 1935 .
. :

1
. . -

. , 1982, 7, . 8384.
2
, . : The Philosophy oi Karl Popper. Ed.
by P. A. S c h i l p p . The Library of Living Philosophers, vol. XIV,
Parts III. La Salle, Open Court, 1974; The Critical Approach to
Science and Philosophy. In Honor of Karl R. Popper. Ed. by M. B u n ge. New York, 1964; " A c k e r m a n n R. J. The Philosophy of Karl
Popper. Amherst, 1976; M i c h a l o s A. C. The Popper Carnap
Controversy. The Hague, Martinus N i j h o f f , 1971; Ma g e e B. Popper.
London, 1973; O'H e a r. Karl Popper. London, 1980.

3 ; . : ..., , ... ,
,
4 . ,

.
,


XX . . . , . . ,
. . ;
,

;


(. .)


, . ., . . , ,
XX , 30-
.

60-
70- .
.
, ,
- - 5 . ,
3
C a r n a p R. . Popper Logik der Forschung. (Rezension).
Erkenntnis, 1935, vol. 5, 4, S. 294.
4
R e i c h e n b a c h H. ber Induktion und Wahrscheinlichkeit.
Bemerkungen zu Karl Poppers Logik der Forschung. Erkenntnis,
1935, vol. 5, 4, S. 267, 284.
5
, . . ,
, : . . . -


.

.
* * *
, ,
,
6 . 28
1902 .
. . : . ., ,
1968, , 296324; . . . . : . . , , . .,
, 1982, . 143166; . : E . ., . 3. . . , 1974, 10; .
. ., , 1981; . . . ,
1978, 3, . 8090; . . . . , 1979, 2, . 7585; . . . . , 1979, 4, . 5565; . ., , 1978;
. . - . , 1982, 7, . 7084; . . . .,
- , 1981, . 5^135; . . . . ., , 1977, . 101110, 171
193; . . - . , 1979, 9,
. 97; . .
. : , ., 1975; . . . . , 1979, 8, . 96
107,
. . , . . . . . , . . , . . , . . , . . ,
. .
, . . , . . .
5
, , (. The Philosophy of Karl Popper.
The Library of Living Philosophers. Ed. by P. A. Schilpp. Part I. LaSalle,
Open Court, 1974, p. 3181, : P o p p e r K. R. Unended Quest. An Intellectual Autobiography. La Salle,
Open Court, 1976; 5th impression, Fontana Collins, 1980),
, .

- , XX , . .
, ,

,
, ,
, . , ,
,
.
,

, , . ,

.
19181924 . , . . 1928 .

1937 ., , ,
7
, - , . 1917
1937 .
.

( 20- ), 1933 .

1934 .
7

r K. R. Unended Quest, p. 8.

.

( ).
. , , . ,
- , .


- , . . , . ,
, .
,
,



.

, , .

( , ,
).

- 8 .
,
8

.: . . , , .
, , 1982, . 144, : K r a f t V. Popper and the Vienna Circle. In: The Philosophy of Karl Popper. Ed. by P. A. Schlipp
Part I. La Salle, 1974, p. 185204.
10

, , 9 , - , ,
.
30-
. .
.

(1945 .)
(1944 .) . , , , .
1937-1945 . ,
. .
1946 .
.
70-
, .

.

.

.
8 1959 .
. ,

40 50- ,
, 1934 .
,
(1959 .),
.
9

. P o p p e r . R. Unended Quest, p. 8790.

11

50- , ,

3050- , - , ,
, .
:
.
, 1963 .,
- , , 1972 .,
. ,
. , ,
, , .


. ,
. ,
.
.
. . ,
10
1962 . , 10

1977.

12

. ., ,

, ,
, . , 60- 70- . .
. 11 , ' , , , ,

.
, , 70- .
6070- .
70- . .
1974 . .
.
, , , . 12 . , , . , , ,

, 1 3 . , 1982 . ,
14 ,
, ,
,
.
., , . . :
. . ., , 1978.
12
.: F e y e r a b e n d P. Against Method. London, 1975.
" M i l l e r D. Can Science do without Induction? In: L. J. oh e n , M. H e s s e (eds.). Applications of Inductive Logic. Oxford,
Clarendon Press, 1980, p. 109129.

1977 .
.
( P o p p e r . R., E l e s J. . The Self and Its Brain, Berlin, Springer International, 1977); 1982 . P o p p e r . R. Realism and the Aim of Science. Totowa, New
Jersey, 1982; P o p p e r K. R. Quantum Theory and the Schism in Physics Totowa, New Jersey, 1982; P o p p e r K. R. The Open Universe:
An Argument for Indeterminism. Totowa, New Jersey, 1982;
, , .

13

,
,
, 1 5 , 1975 . V , . .

. ,
.
, .
16 .

-
17 .
:

, - ? , -, .

- ,
. , - -

15

H a 11 i a n g a d i J. N. After Verisimilitude. In: 5th International Congress of Logic, Methodology and Philosophy of Science.
London (Ontario), 1975. Contributed Papers. London, Canada, 1975,
p. V49.
16
.: C o h e n L. J. Some Comments on Third World Epistemology. British Journal for the Philosophy of Science, 1980, vol. 31,
2, p. 175180; R u s e M. Karl Popper's Philosophy of Biology.
Philosophy of Science, 1977, vol. 44, 4, p. 638661; H a a c k S.
Epistemology with a Known Subject. Review of Metaphysics,
1.979,17 vol. XXXIII, 2, p. 309335.
. 5 .

14

,
,
.
-.
-
, ,
18 . ,
,
.
XX

, , ,

. . , , ,
.
,
, . ,
. , ,
XIX XX , ,
, . ,
, ,
,
- 1 9 .
18
. ,
. ,
: .
. ., , 1972,
. 28.
19
., : . .,
, 1964; . ., , 1965;
. . ., ,

15

, ,
, , , . 20 .
,
,
, ,
,
21.
, .
, . , . . ,

,
,

. ,
, , ,
2 2 , . , ,
. , ,
1974; . ., . ., . .,
. . . , 1979, 6, . 102114, . ,
1983,20 6.
. I " I I

.
21
. . . . ., . 29, . 255.
22
. 4 11 .

16

, . ,
,
. , ,
, ,
,
. ,
- , , , ,
,
,
( ) . .
,
,
(, ).
,
,
2 3 ,
, .
', ,
.
, - . , ,
,
. , ,
, 23
. .

2913

17


. ,
.
,
2*,
, , . ,
: ...
, ,
,
. ,
, , , 25 .
,

,

, , .

, ,
, ,
.
,
,
, ,

24
. 1
, 1 ,
,
: P o p p e r . R- Conjectural Knowledge: My Solution the
Problem of Induction. In: P o p p e r K. R. Objective Knowledge.
An Evolutionary Approach. Oxford, Clarendon Press, 1979, eh. 1>
p. 131.
25
. . 4849 .

18

, . , , - , .
,
, , , ,
.
,
26. ,
,



( , ,
. ).


,
.
,
,
, .
, "
() , ,
b
, .
,
, ,
^ 6 .: . . . , 1978, 3, . 8287.
8

"

19

. , ,
, ,
.



, -, , , ,
, , -, , :
,

, .
:
, , ,
;
. . .

, ,
, , .

. ,
-
, . .
. 2 7 ,
28
. , 27

a r s k i A. Der Wahrheitsbegriff in den formalisierten Sprachen 28 Studia Philosophica, vol. I, Leopoli, 1935, S. 261405.
. 10 , , , P o p p e r . R. Philosophical Comments on Tarski's Theory of
7 r u th. In: P o p p e r K. R. Objective Knowledge, p. 319340.

20


,
.
, ,


. ,
, ,
. , , , , .
2 9 . ,
. . , ( ) ,
( ,
).

, , , , , , . .

10 .
,
,


,
. , |
, , ,
.: . . -7
7 . , 1982, 7, . 71

7
/ 80.
21

. , . ;
;
. ; ,

. , , ,
, ,
,
.

,
, . , . ,

.

, 1970 , .

. . ,
30
. , . .
. ,
: , ,
, ,
;
( ),
, . , , - , .
30
.: T i c h y P. On Popper's Definitions of Verisimilitude.
British Journal for the Philosophy of Science, 1974, vol. 25, 2,
p. 155160; H a r r i s J. H. Popper's Definitions of Verisimilitude.
Ibidem, p. 160166; Miller D. Popper's Qualitative Theory of Verisimilitude. Ibidem, p. 166177.

22

, , . ,
. ,

* no 3 1 .

,
, . ,

,
.


() .
- ,
. ,
, ,
,
, ... 33.

, , .
, ,,
- .

_ ' .: . . - . 1979,
, 9,, .. 97
..
^' ' ^^ .
. . . . ., . 29, . 322.

23


. - ,
-

, . .
, .
, -, , -,
, -, .
, .
,
,
.
,
,
. - , .
, . , (. . .) ,
3 4 . , ,
,
,

.
3 4
L a k a t o s I. Popper on Demarcation and Induction. In:
S c h i l p p P. A. (ed.) The Philosophy of Karl Popper, part I, p. 253.

24

,
.
,
(. ),
,
(. ), ,
(. ) 3 5 ,
,
,
36 .
, ,
,
.
, ( 1)
( 2) , . 3,
, , . 3,
. , ,

3 7
, _ .: L a k a t o s I. Falsification and the Methodology of Scientific Research Programms. In: L a k a t o s I. and M u s g r a ve A. (eds.) Criticism and the Growth of Knowledge. Cambridge,
1970; a r t l e y W. W. Rationality versus the Theory of Rationality. In: B u n g e M. (ed.). The Critical Approach to Science and
Philosophy. New York 1964; F e y e r a b e n d P. Against Method. London, 1975.

. .
.
.: . ., , 1978, . 211.
37
.: . . ., . 3, . 14.

25

-
.
, >,
, ,
. ,
, 3 ,
, , ,
, , , , , , , ,
. .,
, , , , . , , . 38 .
, , , ,
3 ,
.
3 ,
',
.
, , 3
, , :
,
, 3 ,
. 3
,
.


,
38

P p p . R. Unended Quest, p. 186.


26

.
3, , , ,
,
,
3 9 . ,
, 2 3,
.

, , 3 .
, , . ,
, 1 2,
3. ,
40 . ,
,
41 .
,
,
-
. ,
39

. . . . , 1979,
8,4 0 . 103.
.: C o h e n L. J. Some Comments on Third World Epistemology. British Journal for the Philosophy of Science, 1980,
vol. 4131, 2, p. 180.
.
: . .
. . .:
. . .. ,
'981, . 110114; . . . . , 1979, 2, . 7585; . . . ., - , 1981, . 112131.

27

, , , ,
, , ;

,
. , ,
4 2 .
, ,
4 3 . .
,

.

(. . , . , X. , . .), , ,
,
.
,
,
,

, .


42

P o p p e r K. R. The Rationality of Scientific Revolutions.


In: H a r r e (ed.) Problems of Scientific Revolution: Progress and
Obstacles to Progress in the Sciences. Oxford, Clarendon Press, 1975,
p. 73,
7576.
43
., : R u s e M. Karl Popper's Philosophy of Biology. _ Philosophy of Science, 1977, vol. 44, 4, p. 638661.

28

,
,
.
, , ,
. , ,
,
.
. , .

, , , . ,

4 4 .

.
. , , . , , ,
. . .
, , ,
, ,
,
,
4 5 . , , ,
(44
.: P o p p e r . R. The Open Society and its Enemies, vol. 2.
London, Routledge and Kegan Paul, 1980, p. 193198; .
1 , .
45
p p . .
., , 1972, . 44.

29

, )
. , ,
- .
. , ,
, . , , ,
, , : ,
46. ,

.
,
,
, ,
,
- - 4 7 . ,
. ,

. .
,
,
,
; : (Pi) ( ) () () ( 2 ) 48 , , ,
46

P o p p e r K. R. Conjectures and Refutations. The Growth of


Scientific Knowledge. London, Routledge and Kegan Paul, 1972,
p. 313.
47
. . . . ., . 1, . 165166.
48
P p p e r K. R. Objective Knowledge, p. 297.
30

,
. : , 30- 40-
, ,
,
. -
.
, .
, (
1944 ., 1957 .).
:
, , , , 49
, .

-, , ,
. - , -, , , - '
.
,


.

" P o p p e r . R. The Poverty of Historicism. . ., Harper
and Row, 1961, p. 114.
"

31

,
.

.
, -
, , - . ,
, , ,

. , , ,
,
XX , , , ,
.

*
: ,
.

1934
,
...

,
,
,
.
. (1930)


. .

, , ,
-
,
,

, , .
. (1786)

, , ,
,
.
,
^, ,
K a r l R. P o p p e r . The Logic of Scientific Discovery. Basic
dooks, Ne\v York, Hutchinson & Co., Ltd., London 1980.
1. H. (, . I, II, V, VI, VII) . . (. III, IV, X).

3-913

33

.

.
. - , ,
( , ). ,
,
, , . , :
, ?
, ,
, , ,
, ,
, .

,
, .
, 1934

1959

, 1934 ,
, , ,

.


-. , ,
, , , ,
, 34

, , , .
- ,
,
, , . , , ,
,
.
, ( )
. , , , , , , ,
. ,
, , .
,
, ,
, .
- ,
, . , ,
: ,
. , .
, , :
.
.
,

.
,
, ^ .
. , ,
, . , , -

35

,
.
, . , , ,

, . , , . ,
,
. ,
, .
, , ,
. , , ,
.
, ,
,

.
, .
, , :
?
: , -, ,
. ( ) , , .
, ,
, . . , , 36

, ,
, ,
. ,

. , .
, ,
.
. ,
,
.
,
. , ,
, ,
, .
,
, .
,
,
.
, ( ) , , ,


, (
), .
,

, .
,

. .
.
,
,
, 37

, .
, -, . , , , , , , ,
, ,
, ,
. ,
, , ,
, ,
. ,

.
, ,
, ,
.
.
. , , ,
.


(
),
.
, ,
.
( ).
,

, , , .

38

: (1) , , (2) . , , ,
, . ,

. ,

, , . , , , : ,
, , , , , , ,
.
,
, .
, , , ,

, ,
, .

, . , ,
,
,
, .
. , ,
.
,

.
: , , , , ,
, , ,

, . ( ,
, .) , ,

, -, , . ,
, , .
,
, ,
, -
. , ,
, , ,
,
. ,
,
. . ,

,
.

, , ,

,
, . , , .
,
,

,
,


.
40

, , , ,
.
,
, , .
, , , , ,
.
,

, , , , ,
.
- - .

,
,
. ,
,
- , .

,
.
,
,
, (-) .
, ,
, , ,

, . , , , -

41

, . .
, , ,
, .
-, . , , , .
,
-
. ,
.
, , ,
.
*.
. , , ,
.
,

,
,
. - . , , . *
, . ,
.
. .

42


,
- . , ,
, .

,

, .
,
.
, -, :
()
,
( ), ()
. ,
.
, , . ,
, .


.
- . , - , , ,
.
. (
, ,
.) ,
43

, , , , , ,
,
, . , ,
,
.
, ,
,
.
, , , . ,

.
, , , , ,
, ,

.
(
) , ,
, , .
. , .
, , ,

.
. ,
,
. . ,
,
, , . , 44

,
, ,
,

.
, , 1958

, , . ,
, .
,
( )

.

,

, , , .

, :
.
,
, , , '
,
.

, ,
.
,
. ,


.
,
,
,
-
, . , , . , , .
, .
,
.
,
. ... , , .
. , ,

46

47

I.

I.

, , ,
.
, , .
, , , , , ,
.
?
?
/.


[74, . 186]'.

. ,

, ,
, , . , , , , , .
,
, ,
.
,

[74, . 67]. , , , , , ,
, ,
.
,
,
* 2 . ,
, , . ,
.


,
. , 1

.
[83, . 691-692]. (
,

. .]
* 2 . [36, . 186, 189, 244, 799]. (
1959 . . , .)
48

,
,
,
. ,
, , , .
, ,
( ) a priori.
, , .
, ,
, .
,

, ,
,
.
(. [44; 49; 77]).
, , ,
. , ,
,
, ...
,
[74, . 186].

,
,

. ,

. , , ,
(, ) .
4-913
49

. . ,
,
, . , ,
, , ,
(. , . X).
, ,
, .
,
, .

( ) 3 ,
,
, ,
. ,
. , ,
, .
2.
, .

, ,
,
. ,
, 3

[50], , , ;
. . [23]
. (* , . III I , ,
,
[23, . 34] (.
[46; 11, . 440].)

50

,
,
. ( quid f a c t i ? ) ,

{ quid juris?).
: ? , ?
? ? , , ?
,
. - .
, ,

.
, ,
, , , , , .
, ,
, ,
. : , , ?
, ,
. , . ,

, ,

. , , , ,
4%

51




.
: . , -, ,
,
.
, , .
,
: ,
. , ,

.
...
. , , ... .
, ,
(Einfhlung) 4 .
3.
,

. ,

, , 4
. .
(1918 .). : ... . . [24, . 125].
[50], . [51, . 443]. * Einfhlung . (sympathetic understanding of
experience).

52

.

(
, , ) .
, , ' , .
-, ,
. -,
, , , , , .
-, , ,
,
. , ,,
-, .
,.
, , , , , , ,
. . ,
, , ,
. .
,
, . ( ) . ,
, , .
,
, 53

, , .
,
,
. ,
,
, , 5 ,
(corroborated)* .
,
.

, ,


.

. ,
, . ,
,
.
4.
, ,
, , , , . , , ,
,
.
, ,
.
: ,
,
, , , , , .
* . . *1 . X.

54

,

, , , ' , 6.
.
7.
. ,
, ,
.
,
,
, , . , , ,
, . ,
.

( ), , , , ,
, ( ),
, ,
. .
, 8
* . 6
. ( . 16
1324) [57, . 426]. * 7 .*1 [70].
. , * (
) ., , ,

. 1 .
*8 , . ,
: ,
[95, . 31] , , [ , . 97]. . [61, . II].

55

,
( )

,
, - * 9 . ,

.
,
.
.
,
.
, ,
. , ,
, ,
, , ,
. ,
,
, , 10
[35, . 169] * .
, , , , , " 9 , . ( . . 7 28), ,
, , .
,
,
.
*10 , , ,
,

(. . 4 . II).

56

. , ,
.
, . , . . , , ,

() (
),
, .

,
[95, 5]* 1 2
( ) ,
[95,
4.01, 4.03, 2.21] (, ,.
, ). ,

, ,

. ,

.
,
,
11

, * , [18, . 223]. ,
[61, . 51 . 11].
* 12 1934 , . ,
- .

57

, .

, , 13 , .
, ,
, , . ,
,
* 14 : .. , .
,
[86, . 156]15
( ).
, , ,

. , ,
,
,
. , 13

. . 4 .

. (. [61, . 46 51 . 11].)
. ,
. (., , [67 64].)
. *1 . III).
15
, : ,
, ,
, ,
. , ,
, , ,
[86, . 151]. *( ,
, , .) ,
.

58

, , , . (. 78 * [61, . 46, 51, 52 . 11], [66].)


, ,
.

, ,
.
, . - ,


, .
, ,
,

* 16 .
,
1 7 , , .
, ... , , , ,
18. , , , , .
, ,
.
,
.

. ,
*16 , ,

| ?. (. [61, . 24]).
, , (. . 1 . IV).
[87].

59

.

, .
, ,
,
.
, , , ,
,

, ,
, ,
.
, , , , , , . ,
,
. ,
, , , , () , . , ,
, , , , ,

(. [56
24, . 43]).
, ,
,
, ,
, , ,
, ,
.
60

5.

. , , -, , , ,
.
: ,
, , , ,
, (. [70, .* X ] ) .
,

- .
-, , , . -,
(.
. 6 21), , . -,
-
,
.
,
?
:
, . ,

,
.
, .
,
, , , . ( , , ', , .)
61

,
,
,
, .
6.
, , ,
, ( , ) ,
. ,
. ,
, , . : ... [86, . 150].
:
,
,
,
, [89, . 229].
, * 19 . , (
), . ,
.
,
* 2 0 ,
,
, .

, ,
, , ,
.
, , ,
* 2 1 .
, '. , , ,
: 22.
(

,
,
.)

. ,
, , ,
, ,
, .
. 3146 ,
, -

*19 , .
, ,
.
*20 [15, . 321] (
), .
[16] , , ,

[16, . 27]. [17] , ,


.
[17, . 511] [17, . 575], ,
,
.
*21 ,
, .

. 4
. 9. ,
, (
). :
. ,
, ,

.
22
, ,
126, . I, 10] [22, . 100]. . . 6 .

62

63

, .
, , ,
. ( : , .)
, ,
. ,

, ,
.
,
,
. ,

, . , ( modus tollens
) .


, , , , .
. , . - , ad hoc
ad hoc .
- ,
. , ,
, , ,

.
64

.
( . 20 ) , ,
, ,

, .
,
,

.
, , ,
, . ,
.



, . ,

, .
,

,
, .
,
, ,
, .
, 23,
.
. [57].
65

7.

,

,
. , , -,
.
, , . , . , ,
, , . , - .
, ,
,

, ,
, .
,
.
,
. . (,
, ,
; , .)
, . ,
,
66

, . .

. ,

. '
, , ,
.
,
, , ,
. , , ,
(, , ), ,
, ,
.
, , , . 2530.

,
.
8. *

,
, .

.
, , ,
- . ,
, ,
. :
, 5*

67

,
[40, . 672].
, ,
,
. , , 2
* *.
,
(. [40, . 672]).

. , ,
[40, . 198].
[40, . 673],
.
, , , ,
, . ,
( ), .


, .

, , , 2 5 .
*24 .
, ,
.
[61, . 23, 24; 69, . 32].
25
, ,
. , ,
(
68

- ,

, .
, ,
( ,
).
, ,
.

(
),
.
,
26
. ( , ,
, , :
.)
,

a priori, ).
(. . 12), ,
, , . *.
. *8 . IV.
2
, ,
, . ,

(19211926) - ,
( ) . ,


. *. . 22, . *8.

69

,
() . , , . , , ,
, .
? , - . . ? ,
. , ,
,
,
,
, , ,
. ,

, , . ,
,
( ) .
.
, , ,
.
, ,
. ,
- ,
, 70

, ( ).
, ,
,
( ), , .
,
, :
, , , , .
,

. ,
, . ,
, ,
,
, .
,
.
.
, ,
ad infinitum.
,

.
. 1, , ,
, , . ,
, . .
, . .
, ,
ad i n f i n i t u m
71

, , . ,
ad infinitum;
. ,
,
,
. , ,
, . , , , ,
, ,
, .

, , , .
,
, ,
. , , .
, , ,
, . , , .
9. ?
?
, ?
. ,
, , ,
. - ,
(, , )
,
; 73



.

, ,
. ,
,
.
, ,
,

,
,
, , , .
, ,

, , ,
,
. (
. .) ( * 1 ) , -
.
,
,
^,

.
* ! , () ( )
() , ,
,
(
, ).
74

,

, , ,
. , , , , ,
.
10.



.
,

,
. ,

* 2 .
. ,
, , ,
,
* 3 , . ,
.
, , """2
,
, , , ,
, , , , , .
( 1948 . [63, . . 128].) .

. , . 6.
75

,
- . ,

[95, 6.53], 4 .
, ,
. . ( ) [95, . 30].
, - , , .
,

,
, .
,
5 , , , , .

,
,
.
, (
, ).
, , ,
. 4
- (
) : , , ,

[95, . 97]. (. [84, . 243].)
5
: ,
... , ...
...
[29, . 35].

76

: . , ,
,
,
.
,
, ,
.
( [20; 46]), , . , , . ,
,
. , , , , - .
, , ,

, .
, . ,

: , . , , , ,
. -, ? ,
. ,
, , , , , .
.
.
, , , ,
, 6. 6

1934 , ,
. , -

77

. , , ,
.
11.

. ,
,
,
( -
). . , , ,
, .
(
, , .)

. , ,

.
(1) . ,
- ,

, .
,
( , ).
( ), , [15], ,

( ).
,
. (*.,
, . *2 ). . [15] , . , .
78

(2) , * 7 ,
.
, ,
,

. (
.)
,
. ,
, . , ,
, , , , - .
. 6 , ,

, .
, . , . ,
. , , . ,
,
- '
.
, ,
.
,
(. [53, . 58]), ,
. * 7 sich bewhren
(to prove one's mettle) . . *1 . X.
79

. (1) : , , .
. , , , , . *8.

, .
, ,
(. [70, . 681).

.
. .
, . ,
, [52, . 76]. ,
, .
, , ,

.
,
.
, 8

* ,
, , , ,

, , .

80

, .
,
. , .

9 .
, , . , , , ,
, , , ,
,

. , , . , , . ,
, , ,
(. . 8, 20, 27). , , , , , , , .

9
,
,
, .

, , ( )
,
.

6912

12. ,

II.

III.

,

.
. ,
.
, ,
,
* 1 .
, ,
, ,
.
.
*' ,
, (. . *14 15
. 1 *10 . V). ,
, , . [64; 67]. ,
, , ,

,
, , , , ,

(. [70, . *]).
82

-
,
. , ,
, ,
1
2 .
. ,
: , , ,
.
, ( ),
: 21
2 * .
, :
(1) , , , (2) ,
.
: . , , *3.
* 2 , ,
. : ,

S ( ,

. .)> w, , , ,
S] w\ 1 .
: Si

* 3 2 .
* , , (),
,
(). [69, . 133].
6

83

, . (,
2
1 , .) , . . , , , , , ,
, , .
. , -
. , ( ).
,
,
. ,
, (),
(). ,
, ,

,
( , , ).
,
, , , , , .
(.
[70,
. 78]). , , ,
.
,

84

,
.
,
,
, 4 .
-
. ,

, 5 . [70, . 78].
13.

:
.
4
,
, (. [30], [86, . 154]).
* , ,
,
. ( ),
, , . ,
,
( [70, . *]).
,
, ,

. ,
, -, ,
, ,
. , , ,

(. [70, . *]).
5
, , ,
, , : ... (
, . .)... ,
[86, . 155]. . [70, . 1 . 78].

85

,
. , .
, , :
() ,
( /2) ; (b) , , ,
(,
8 ). (
), ,
(, , ) 6 . , , .
()
. () , ( )
- . ,

() .
, .
(), , / , , , ,
6
( ,
) ,
. ,
; ,
; ().

. ,
.
, , ,
(. . 14).

85

,
. , . , () , "
. ,
.

( ) ,


.
(. [41, . 274]) , , , ;
, , ,
.
, ,
,
, .
,
,
, , ,

, .
,
, .
, , . ,
( ), 87

,
: ( - ) , ... ,
, , .

( )
.
(, ) 7 .
14.

.

: , , 2 ; ,
, ,
, . ,
,
,
,

.
,
( ) . .

, ,
( ).
7

., , : ()
()
10 20, 11, 13, 17 19, .
88

,
, - . ,
,
-
. ,
,
( ).
. ,

8 .
,
, , , . .,
,
. ,
, ,,
.
,
, , . ,
( ),
(
)
, . ,
, , .
, ,
, , ,
8
, ( , ),
,
, .

89

,
. , , , () , .
() , () .

, -,
, , . . .

: , (
), , ,
. ,
, , ,
, (, ,

9
)* .
,
. , , ,
, : , ( ).
, . , ( * 9 (
), 80 10 . ,
(., , . 12).
90

) ( ).
,

. ,
, ,

. ( .) , ,
. ,
, .
- 1 0 , ,
,
, , .

. ,
,
, , . ,
.
1 1 . ,
,
10
, (, ), , .
11
,
, . , , , .

91

- , . ( - .)
, , ( ) ( )
. ,
,
.
, . .. , , ... ,
. , , ()
(
) , [8, . 213]12. ,
,
.
( )
12

, ,
, , -,
. ,
, ,
( , ).
, ,

[15, . 87] , ,
. , ,
, , . ( . () . 7 .)

92

1 3 . , , ,
.
.
, . ,
.
,
14 .
15.

, , , . , , ,
. , 13

, () , . , ,
, ,
, , , ,
. , , , , ,
,
,
(. [92, . I, . XIX]).
14
. , , ,
,

. ,
: () (=*), : ,
, .
: () (>-fx), () : ,
... /-
93

(, ; ,
,
, ). >- , ... , .... ', >-,
fx
.
() (>fx) , , ,
f.

. ,
, -.
, .
.
, ( ), ,
.
(
: - , ) .
,
.
( , )
.
. ,
,

,

.
, . ,
,
. , ,

. - ^
, , , . , ,
72 ()
. ,
, ,
.
,
,
-

94

95

, ,
. ., , ,
, .
, ,
, .
,
.

.
. , - ( ),
, . , , ,
,
.
, ,
,
.

, ,
(
). ,
, , ,
.
, , -

* 1 5 . . ,
,
,
(. [70, . 66
68]).
, ,

. , - . . , ,
. . -
,
, . ,
: .
, , , .
, ,
, (.
. 6). ,
-. , .
* 1 ,
, ,
, : , ,
, : , , , .
,
, , .
96

. *16 .
16.
. ,
.
, , ,
,

.
, .
:
, ,
.
, ,
, , , .
,
. , , , .
( ) ,
.
(
;
).
,
, *16 . . , , , .
7913

97

,
.
, -, , () (
, ). , (. . 24). ()
,
,
. ( , ,
.) .
, ()
, , (d) , 1 7 .

. , ,
. ( [70, . 63, 64, 7577] )
. , ,
,
.
, ,
.
17
.
[10, . 70].

98

17.
, , ,
, ,
.
, .
.
(1) , (2) ,
, .
(1) ,

(
) ; , , .
,
.

( ) .
,
( ), ,
.
, ()
. , ; .

, -.
- , - (. , . 14),
,
.
, -, : 65 -\-=12.
*

99

.
,
( ). ,

,
. ,
-, ,
,
,
- , , . .

, -, () .

, .
, ,
-.
() . ,
,
.
( )
:
18
* . ( ).
,
*18 , , ,
( ), . : ,
.

,
, , ( ),
, .
(2)
,
, ? , , . ,
, , ,
. , .
. , . , .
, ,

, .
.
,
,
( ). ,
, ,
, . . , , . ,
, .
, (1),
,

100

101

.
.
,

.
, . (
. 20.)
, -, , , ,
,
, . ,

, , , .
, .
18. .
Modus tollens
, . ; .

, :

.



. ,

. , , 102

, [51, . 115].
, , :
...
, ,

, ,
.

,
( )
,
.
, , ,
,
, modus tollens
.
* 1 9 .
t , ( ). ( ) p
t : />-,
: t. , p ;
, : -._
t> ,
t (: -),
, t . ( )
, : ( (t>))^-*-, : t il , t .
*19 ,
(. . *7 *10 . VI), >-, ,
(,
, ) ( , , , , ).
.
, - . (
, , [62].)

103


( , ), ,
.
, . , p
, , 2 0 . : ,
, , .
,
, ,
. , .
,
. ,
(. . 85).

20
, , ? ( p ) , , . ( .) (,
, )
, t' , .
, ,
, . .

10

IV.

, , (
), .

, , ,
, . , ,
, ,
.

, , .
19.
,
, .
, , ,
, 1 . . 6, 11 17
,
.
1

(. [23]).
( [21]).
.
. ,
,
; (. -

105

, -, , . ,
, ,
, , .
,
. , .
,
,
.
, ,
, , .
, . ; ,

,

. .
,
,
, , , .
. ,
, , , , 2
.
2
, ,
, ,

106


,
.
,

,
. ,
.
, -,
. , ,
.
, ,
.

,
, , , . , , ,
. , , , ,
, .

. ,

, , ,
, .
. , (. [19]), 335
( ) .
, , , . , ,
. ,
, ( 82) ,
.
-, , , (. [1]).

107


,

ad hoc , , .
,
. ,
,
.

.
, . , .
, , , ,
. ,
, , ,
,
( . . 4145 46).
,
,
. ,
, . ,
, ,
, , , ... , [7, . 100],
(
). ad hoc
( ,
108

,
. 17).
,
,
, , , ,
. ( .)

(, , ,
, -
).
, , , , . ,

.
20.

,
.
,
. ,
,

,
, .
, , , , . 9 11.
, ,
, .
, , ,
.
, 109

.
, . , ...
... , .
, ( ), ,
,
:

.
,
[3, . 193].

,
, , .
, , ,
,
,
,
.

. , , . , ( ),
,
, , .
, :
,

, , , ( ,
. 3140). ,
: , .
. -


,
, , ,
. ,
,
(. . 38).

,
3
, * , .
, ,

.
.
, , , . ,
, .
, ,
,
. (
, , , . . 26 . I,
. 27.)
. 17 ,
. , , ,
.
3

* (. [31]), . ,
, ,

(degree of adhocness).

Ill

, . (1) ,
,
,
. 4
( ) .
(2) ,


(, , ,
, ).

, - ,
.
,
, .

. , , .
21.
,
, , ,
. ,

. . ,
.
,
4
., , [32]. , ,
, ( ) . , (. . 25).

112

, . , . , ,
,
.
" . .
, -,
, . ,

, , ,
.
,
,
. ,
, , . ( ,
, ,
, , .) ,
, .
,
(,
).
,
, ,
8-913

, 5
* .
,
,
.
, ,
,
. ,
: -,
, ( ),
*5 , , ( ,
) , . ,
. ,
6i, bl (
), ,
bi &2 t. bi bj
(. . 28). ,
, (. . *17 . X).
( ) . -, , . -,

, .

, . , . . 15, . *16.
, (, ) .
, , , ,
, .
(. .
*10 . X):

.

114

; , -, , (
).
: ,
'.
,


( ).
.
, ,
6
.
22.
. .
, , , .
, ,
,
(. . 11, 2). ,
, , . , ,
.
,
,
. ,
, 6

, (.
. 38). , ( , , ,
) ,
.
, , .

115

, .
7
. , ,
, , . ,

. , , ,
8
* .
7
( ; ,
, . 18). ,
. ,
, - .
* .
,
,
. ,

( ) .
*8 ,
, .
.
,
. ,
. ,
, . ,
, . ,
,
, , . V ( . 29).
:
,
( ).

116

,
. ,
, , , . ,
.
, ,
,
.
23.
,
,
.
(. . 20)
.
, ,
(.
. 28).
,
. ,
, .
,
.
,
()
. , ,
, : .
, - , , .
- ,
,

. , , , .,
(. . 2730).

117

, .
,
, . 9 ,
, ,

,
.
. ,
. , , , , , .
, ,
,
(),
. : pk ( k
,
/) ; , pk, Pk.
, , , .
:
, 13-
10 1933 17 . 15 .
. Pk Pk
, PP.
9
,
(. [44, . 5]). ,
, ,
. * ()
,
, , ,
,
. ( 1935 ) , , . .

118

.
Pk (
)
, pk .
,
,
-
, . ,
, , ,
Pk t.
, , pk, t ,
, .
, . (,
, .) : Pk. Pi, ... ,
(- ) ; (). , , , .
pk,
Pk< ,
()
- k. ,
,
P k ,
Pk, ()
18

. ,
10
, , , -

119

, ,
.
, -, ,
,
. , , ,
, , , ()
. , .
.

, . , , (, ,
, )

( )
,
.
:

( ),
.
* 1 1 , , ,
: .
, , ,
, .
, , .
( . .). * . 79, [70, . *10].
*" , , . 31 .
120

(
. 15). , ( ) , , , .
,

( ).
, , .

, .
, -,
.
,
,
, , .
12
* . , 12

*
. .
( ) . , , . , ,
() , , ,
,

-,

,
.
:

(1)

p-

(1) p p, :

(2)

121

p\/q,

: . ( ,
,

, .
,
,
, .)
24.
,
() , .
, , .


,
, . , ,
,
. ( .)

, , . :
(3)

-*-<?.

(3) , modus iponens,


q , -
- (. [60]). ,
, (. [85. . 264]).
,
[. , . 695], , (. [71, . 317 ]).

122

, , , ,
, ,
. : , ,
, . ( , .)
,
, - .
:
. (. [57] ). , ,
,

. ,
,

.

V.


- , . ?
? , .
.
25.
:
, , ,
, ,
, .
.
, ,
, , . ,
,

. , - , .

, [28]. -

124

,
, . ,
, . (
)
.
, , ,
, ,
. :
, , , ,
, . , (., , [47, . 102]),
,
, . ,
, .
. , 1, . ,
, ?

. ,
. ,
, , ,
. , ,
1
(.
. 27).

125

.
,
, , .
, , ; , , .
, , . ,
,
. (
, .) (, ); , .
. ,

- . (
, .)
, ,
, ;
.
, 2 .
26.

,
, ,
,
,
,
, 2

. . 4 . IV . *
(constituted) .

126

.

[54; 11; 12] 3.
. : .
, ,
, , ?
,
. , ,
,
. , , [80, . 134].
( [80, . 132].)
. , [11,
. 435].

[13, . 228]. () , , , . ,
,
, . , , .
, ,
( )
, ;

.
. , ,
(., , [54, . 393]).

127

. ,
[11, . 437], ,
, ,
,
, ,
.
( )
, , [11, . 438]. , , , .

[55]4. , , , . ., . , ,
.
[80, . 133], , ,
, ,
, ,
. [55, . 209] ( [13]5), . , , ,
,
, . , ,
4

:
: { 3 . 17 .
[ - 3 . 16 .: (
3 . 15 . , )]}.
5
. . 12 .

128

,
.
, , , , .
,
(
), ( ) . ,
,
, : ,
( )
.
, .
, - ( ,
) . ,

, , - , ,
.
, .
, ,
. ,
.
.
(, , ). 9-913
129


, ? ,
, ,
, .
27.

, , .
,
, .
,
( )
[32, . 19, 24]. ,
. , ,
, , , S,
? 6 ,
.
,
. , ,
, : 7
?*

, , ,
?


, , .
. 6

., , [9, . 15]. .
*7 : (, ), ? , , , .

130

, ,
. , ,
. , , ' .

,
: : , , .
,
, .
, , , , , , . , , ,
,
,
. . , , . ,

,


. , .
. ,
.
(
, ,
. 9

131

,
, ,
, .)
.
,
. ,
,
. -
,
- . .

( . .) ,
, ,
.
, ,

, . ,
,
, , .
, , , , .
,
,
.

,
. , : , .
8.

, .
,
.
,
, , , . 9 .
, .

,

.
, , ,
,
, , [26, . I]* 1 0 ,
,
.
, , ,
,
, , ,
.
28.
,
.
, , , (.
. 21).
, , (. . 22).
, ,
: ()
9

. . 8.

132

(Produktionsumweg) -.
. . *1 . III.

10

133


* 1 1 ,
() . ()
,
, .
() , ,
.

,
. ;
.
. , - k
,
- k. - - k - - k (. . 23)

,
. ,
, - - k -
- k, .

:
. , (),

,
.
()
, -

*" , ,
,
(, , , ).
. , , ,
, ,

.
.
, , , .
, ,
, ,
, , , ,
. , , . (
, ,
, ,
.)
, , , , .
: k, / (, , k
, ).
,
( )
,
, (
), , , . ,
(, , ) ( ) ,
,
.
-

,
(. [71, . 386]).

134

135

, , , ,
(, , ,
).

vice versa (. . *9 . X). , ( ,
)
, ; , ( -

, - - .

.
,
p , ,
. ,

, . ,


k, , - ( -)

. ,
t ,
,
- ,
, .
( , >,
, , , , -.}
,
.

, , , , k.
,

.

, , , ,
( ).
136

, , ,
, , ,
. . , .
, ira , . , , ,
,
,
. (, ,
,
[11, . 445]. , , ,
,
.) ,
, , ,
, ,
, , . ,
.
,
, ,
. (
,
.) ,
, . ,
,
, , ,
, .
, ,
, -

137

, ,

. , ,
, . 23; , , . ,
.
29. .

, , ,
. -

, .
,
, , . ,


,
( , , ).
12
.
, , , 12
. [13, . 224].
,
. , -,
, ( ) , ; -,
(. 225),
- - , , -,
, (. . *13).
,
.

138

, .
,
, , .
,
,
. ,

. , ,
. , , , .
,
.
.
, , , , ,
. ,
, , .
, . ,
,
, .
. , , , , (

139

30.

). ,
, , ,
, ,
... ...

[13, . 225] * 13 .
(. . 25),
, ? ,

, , , ,
( ).
,
. ,
. ,
, - . , , . , , .
, .
, , ,

-,
14 .

,
. , .
,
, , ,

,
,
.

. ,
.
, , , ,
, .
: , ,
, . ,
, , , ? , , ,
?
, ,
. .

, , .
,
.
, ,

* 13
,
.
14
, () (, , ), .
,
() .
. ,
140

( ), ( ).
141

, .
,
, , , :
,


[93,
. 194]? -, , . , , .
,
, ,
.
, ,

, . (
,
, .)
, , ,
, , .
, 1 5 ?*

,
,
- .
, . (
.)
, ,
, *i5 . 79 [70, . *].

142

, , ...
[90, . 116]. ,
,
[ ], , , , . , , ,
.
.
.
.
* 1 6 .
, , . , , , * 1 7 . ,

,
. *i6 R ,
^ '
(, - ^^^
, i
_
"5^
,

3

. <^, _

, * 0'^.

> , ,

"
[6, . 174] ,
, .
143


, . , .
,
, ,
, . , , .

[51, . 458] (
).
:
?
, ,
, ; . ,
, , . , ,
,
. ,
* 1 8 .

,
. , . ? .
,

. , , * 18 .
. *1 . III , . 4
. III.

144

. ,
,

, , ,
, .
. . , , , . ( , , , (. . 46).) ,
, . ,
. , ,

,
. .
,
,
, . , , , . ( .)
,
,
, , -, .
(vere dictum ), , (quid facti?),

10913

145

.
, (
). , ,
, , .
,

( ) . , .
. ,
. , .

, .
, , ,
. , , .
,
, ,

, .
, , , , , . . ,
, , ( ,
).
146

,
.

: .
,
.
.
, , , . (
,

.)
,
, . , ,
,
.
,
, .
,
. .
, .
,
19
, . 19

:
* , 10'

147

.
, , .
, . , . , ,
.
, ,
, , .
1972
(1)
: , .
(2) :
. (3)
, . (4) :
, . ( ,
, , ,
.)

VI.

, , .
.
, ,
. or
, . , , ,,
, .

, , . ,
, () ; , ,
[90, . 116].
: , ,
... ,
... .
[5, ]. ,
(.
. 8 . 25 . 1). , : ...
, ,
,
. : Spricht die Seele, so
spricht, ach! schon die Seele nicht mehr ( , ,
! ) [79, . 29].

31.
. 23, ,
,
, . ,
. 23,
,
. ,
, , , (
, )
. ,
,

148

149

. (
,
, .) , ,
,
. ,
. ,
, , . ,
,
,
. , , , ,
,
.
, ,
,
, . , ,

. ( , , .) , ,
, , , .
, ,
, , .

, . ,
, , . ,

150

, ,


, . ,
, *1'.
32.
?

. ,
,
.
.
,

,
,
. ,
, ,
(, ) .

,
- .
(I) ( )
.
, ,
2 .
*' . [70, . -X],.

[68].
2
,
(. [88, . 100, . 10]). * ^ , ,
.
151

(2) .
,
, , , ,
-

. .

.
,
,
. , ,
, , , ,
, .
.
, . ,
- , , , , ,
, . 3
* .
(3) .
, ,
* 3 Komplex
(composite), a
(complex). , ,
, (simple). (einfach)
kompliziert (. . 41,
kompliziert ).
,
, ( . 38)
. (degree of composition), , , .

152

(: ac). a ( , , ),
, .
, , , , a , a .
, . ,
. , , .
, .
.
33. ,


(. . 38, [70, . I, *VII, *VIII]).
(1) ,
, ,
( : Fsb(x)>
^>Fsb(y)), , ,

.
(2)
, ,
Fsb(x)=Fsb(y).
(3)
,

(Fsb(x)\\Fsb(y)).

(1),

153

. . , ( )
,
, .
.
(2) , ,
. ( , , , , , .)
, ( ,
)
t ,
: Fsb(t)~Fsb(m)0
Fsb(e)>0.
,
( )

. ,

.
, Fsb(c)>Fsb(e)>Q (. [70,
.
"VII]).

Fsb(c) = l,

1
,
\>Fsb(e)>Q. ,
Fsb(e) 0 1,
, ,
0 1. , (
),

, .

. .
, ,
. -

0)

,
, . , , , , , . (, , .. . 35.)
,
,
IIIIV IIIIV, ,
. l n
, -

154

155

34. .

. ( ,

., , .)
1 , . , 1 (),
( )
( i ) . ,
1 , () ( t ) . , , . , , ( , ,
).
(, 4 5),
. , () ( t ) .
,
, ? , * 4 ,
, . , ,
.
, 4

* ,
. , . : ( ),
, .
, , ,
,
, , . ,
. , , , ( , ). (. [70, . IX, ].)

, (), , , ( t ) . 0 1
, .
, - .
,
, .
, ,
. ,

, , ,
,

. * 5
6. ,
. , . 1 0, .
, 5

* ( 1938 ., . [70, . *]) , , ( ), .


[70, 6. IV, *VII *1].
(
) ,
. , ,
[4, . II,
157, 1].
,[4, . II, 147], . [44, . 224]. ,

, a priori (. . 11 *20 . X).

157

, , ,
,
.
[70, . 72], , , . (
), .

.
,
. , , .
, , . ( , [70, . 72].)
35. ,

. 31-, , , : ,
(. . 6). ,
, , , ,
[, . 458], .

,
.
p
(. . 31).
168

, (
). (
) g, q (
>q*7).

( -^), q ,
8 . q ,
q, q
;
,
, (
)* 9 .

, q , . :
() , , ; () , , q,
; () , q,
. * 7 >q, , , q , . ( ,
;
,
, . . *19 . III.) , >-q

q.
8
: [11, . 458].
[14 15] ,
9 .
* q, , q,
q.

159

() ,
, , q
- ,
.
q. () (. [70.
. *VII]).
,
,
, , ,
, . ,
. , , (. . 34),
, , , . , , ,
, , , , .


( ) .
, ,

()

, ,
,

-

160

, . , ,
, .
,
. ,
,
(. , . 20),
.
36.
,

.
.

() .
, '
.
: , , , , .
q: ,
: ,
s: .

. , q s, r, a s
.
q
: q , ,

11913

161

. , , q: q, , .
() :
, , , .
. s , ;
q s , s
.
( ) , , .
, . ( , ).
, , ,
,
.
(. . 14
. I I ) : ()(*fx)
: , ,
fx. s
: ( ) ( * ). : , ,
. q , .
, , q, ,
(fpX, ( )
q (
<(qx), ; , () () ( ). , , q, ( ) (fpxvfqx)
, ( ) ,
162

q, a , q*10.
.
,
1 1 :

, , , , , ,
( q ) 1 2 .
, (
) ,
,
.
,
,
.
10

* , (
. 18 35) , (.
. *19 . I I I ) .
11
: \[(<pQx*</>) (fpX>-/?*)]*[(<fpx>
>-/-(?**],
:
[(,>-) (fp>-/,)]>>-(/?>-q). * , , ,
[(>-) (>-rf)|>-[(&*-)>(-rf)]
- >-rf g . .
is TO, ,
, ,
, ,
, , . ,
,
dictum de omni et nulle
nota-notae (. [4, . II, 263, 1 4] [49, 34, . 5 7]).

11

163

37. .

p ,
q, , p , q.


( ). , ( ). , , (range) 1 3 .
, , , , ( ),
.
(. . 35)
( ) .
,
(. . 34).
,
,
. , ,

, ,
, . ,
13

(Spielraum)
1886 [48], [4].
[89, . 228]
(. [70, . 72]). * Spielraum (field) [44, . 88]; (range).
[44, . 224] (scope), ,
, .

164

* 1 4 . , , ,

.
, ,
(
), ,
, .
, .
.
*15. ,
,
, , .

, , ,
.
,
, ,

.
, , ,
. , ,
. , .

. (, ,
, , ,
*14 , , 15 (. [23, . 137]).
* , , . (
.)

165

,
= 4,774-10"', ,
0,005-10~ 10 .) .

, ,
:
?
, , ,
, ,
. ,
,
, , .
, , , , . .
, ,

.
, .
.

,
.
, ,

, . , ,
, ,

16
* .
, ,
, , .
I G , [70, . *1. , . 8 ].
166

, , ,
.
,
,

. ,
, , ,
.
(. [70,
. 68]).
38. ,


,
.
.
, ,
,
. 20,
,

, ,
).
.
, , , ,
,

...
, [26, . 24]. ,

,
167

, ,

. ,
(. . *3 ) ,
,

(. . 28). ,
,
, . ,
,
, , ,
. , ,
.
,
,
, . , , ,
(, k k , k ).
- , ,
,

.
^

168

, 1 7 ,
. ,

,
, ,
* 1 8 .

,

* 1 9 .

,
. , , 17
:
[95, . 61],
( ) Principia Mathematica [92, . I, . XV].
Elementarsatz, (elementary proposition) (. [95, . 553]),
[95, . 16] (atomic
proposition). .
*18 , ,
, ,
. , , ( ) [17].
,
( ) ^ ( .
*19 ,
, . ,
, , ,

, .
,

,
-
.

169

.
(
: ... ... ... ...).

, ,

,
( ) . ,
,
. n
n-, , ,
.
t
( ), , t
d- , ci+1-, d , .
, d,
.
, , d. ,
, , ,
. t, ,

t, d
t
, [70, . I].
d t
t .
170

, -, ,
( ). ,
, d = 3, , , , . d = 3
d = 2 . d,
,


, .
.
, .
,
. ( , , ,
,
.) , ,
, , , , , .
,
: , , ,
. ,

. ,
, . , ,

,
, 171

. , , .
, , , ,

(. [52, . 81] )* 2 0 .
39.

,
, , ,
.
. ( . [70, . I] )
, .
q s, . 36. (
.)
q,
, , ,
. s, , ,

,
. . 36 ,
q , s (
,
*20 , , , , .

172

).
, . , ,
( ).
, ,
, ,
, ,
.
, . , , ,
,

( ) .
q u s,
, , * 21 .
,

,

, ,
. ,
, ,
,
. ,

, ,
,
,
, , ,
. ,

, .
[45, . 230] [43, . . 404].

173


, , ,
.
, . , , , , . ,
,
,
,
,
^ ,
.
40.


. , , , , , ( ) . ,
, , . .

, , , .

, . , , (
),
. , ,
(
0)
( 1).

, ,

. , ,

174

22

"

"

( ),
*
,
. , ,
, ,
. ?
,
,
, , ,
- .
,
, , ,

. .,
.
22

, , -
.

175


. .
.
, .
, ,
0,
1. ( ) 0,
, . ,
,
.
,
,
.
, , , .
,
. ,
() ,


. ,
.

, . (
) , ,
( ).
( ),
, , ,
, , 173

, . ,
2 3 .

. , , > .
,
.
:
Di
( ) D 2
,
, D 2 (
).
, ; .

,
, ,
, .
, , ,
, ,
, ,
,
, , .
,
,
, , ,

( , , , . .).
,
23
. [90, . 73], \
.

12913

177

. ,
, , , , .
, , ,
-.
.

V I I .

1972

( )
. (
: ,
. . 64 .)
. VI . (1)

( .
. VII) ,
( - modus tollens). (2)
(. [68]).
(.,
, [71, . 10]).
: (3) . ( 1934
. [58 70, . I].) (4)
, ,
().

, -, . ,

[90, . 155] (. . 42).
, , ,
, , ,
,
.
, ,
.
,
.
, ,
.

.
, ,

,
, , , ,
.
- ,
,
, .
12*

179

, , , ,
.
, ,
. ?
4L


. , ,
,
.
, , , , .
-, .
, . . , , . ,
, , ,

. : .
42.
, , -? , ?
, ?
180


, ,
. , , . : ... , , ,
, [86, . 148] *'.
,
, , . :
, ,
, ,
(, ,
), ,
.

, , .
, , , ,
, ( ). , , . - .
. ,
[25, . 25].

,
. ,
*' pragmatischer.
181

.
,
, ,
, .
". ,
, , , ,
.
:
. , , :
,
,
[95, 6.363]. ,
, . .
, ,
, , - 2 .
[86] [25]
, ,
,
, , , , ,
, ( ). ,
. , , () ,
2
[95,
5.4541], , .
[77, . 616] (, , )
.

182

. . ,

( ).
,
, .

: , , (, ) y = f(x)

( ) .
,

. , ,
,
,
.
, , , .
. , , ... ,
. , ,
,
.
, a priori
. ,
,
, ,
, [90, . 156] * 3 . ,
* 3 , ( , ,
, ), "
(.

183

-
a priori

( . 43).
' , , ,

, , , 4 .

,
, . ,
. ,
( , )
, - ,
. ,
-
. , . ,
, , ,
,
, .
43.
,
. ,
[38] ).
,
.
4
. , . 82, ,
(. . 18
. X . *6 ).
184

* 5 ; .
,
,

. , ,
* 5 , ( , . 40)
,
: ,
,
. ... , , , [45, . 229].
, . 116 [90], a
[58]. .
, -
( ) , ,
. , ( ), , ,,
, ,
( ) .
. ( . 42 . *4) , , , ,
.
, (, , , ). . , , . (
, ,
, .)
,
,
- ( ),
.
,
, 1921 [38].
, (
) ,

185

, , , . ,
,
. , . ,
,
, , ,
[86, . 148] (. . *1).
,
. , , , , , , ,
, . ,
, ,
, .
, ,
,
. ,
,
-, (. [70,
. 65]), -, , (. [70, . 58 . 59] ) , -,

(. [70, . 68]).
, . 3140.

,
: , ,
. ( ,
, ,
.) ,
, , , , , - .

186

. , , .
,

..
,

* 6 . ,
(. .
40)
, , ,
, ,
, ,
, .
,
, . ,
, -
*6 . *3 *5,
.

. , :
=
.
,
. , , ( ).
, , , , . , :
=
= = .
, . , ,
(. [70,
. * V I I I ] ) .
187

. ,

, ,
-
' .
44.

, ( ,
,
). . ,
, .


, .
, , ,
, . ,
, .
, , , , , .
,

. (
.)

-. ,
, .
, ,
. ,

(y = logax),
, ( ).
, .
,
.
, ,
, , -

45.
,
,
.
, , -
, . .
,
.
, ,
.
,
:
- - .
,
, ,
. . ( , , . .
17), ,
, ,
. , ,
180 .

188

189


,
180 .
,
() ,
,
, , ,
. , ,

,

, , . , . ,
,
,
. ,
, .
46.
, ,
.
, . , ,
.


,
, , , .
,
. , ,
, ,
,
[86, . 148], (.
. 42) , -

190

. ,
.
,
,
, .
,
,
, , ,
, , , . ,
. ,
,
. 20, ,
ad hoc ,
.
1972
, .

. .

. , , , , ,
.
, .
. (1) ,
, , ,
, .
(2) ad
hoc .

79.

X. ,

,
.

,
.
,

, . . ,
.
,
, , . ,
. , ,
, , , . ,
,
*1
*' (corroboration,
Bewhrung) (degree of corroboration,
Grad der Bewhrung, Bewhrungsgrad) ,
,
, ,
. ,
, , , 192

, ,
. , ,
, . , , -,

.
. , , , , ,
, . , , , ,
.
.
,
(,
).
(degree of corroboration,
Grad der Bewhrung), , , (degree of confirmation) (. [16, . 427]), .
- ( , , , , ; erhrten ( ) besttigen (), bewhren ( )). (, ,
1939 )
(corroboration). ( .) , , , , . ,

(confirmation) .
, , : ,
, , . (degree of confirmation) , , ( ) (probability). (degree
of corroboration).
13913

193


.
,
. , .
,
; , ,
. , , ,
. , ,
. , , .
-
, .
, (. [70, . *]).
, , .



. ,
.
.


.
,
,
, * 2 .
*2 : .

194

, (

).
,
, .
, -,
.

:
. , . ,
, ,
. (
, .)
, ,
; , . ,
. ,
.
,

.

, , ,
, ,
.
,
. . 1,
,
, .

( ).
, . , .
13

195

, , ,
, ,
: , , modus toi lens , * 3 . ,

. ,
,
, a priori, .
,

- , ,
.
80. :

,
,
? ,
, ,
, ,
* 4 .
* 3 ( ) .
,

.
4
* .
. 83. "" ,
(, 2 1 ),
( ).
196

, , -, .
, , , -,
, , ,
,
. ,
,
, .
,

.
,
,
, . , , : . ,

1/6. ,
1/6 1
[74, . 171].
,
, . 23.

.
,
. : . ,
,
,
,
.
197

,
/, pk, pi, , , .., pi ,
( ).
5
( - ).

, .

. , - , , ,
1 0 ,

. , , , ,
,
. ,
, . 6.
, ,



? , .
, , , , 5

[44, . 101],
(. ).
6
, (. [76, . 476 .]),
[73, . 184]
. , [44.
. 101 .], .

198

,
.
,
. , , ,

7
* .
,
, , , , , . , - , , ,

.

,
, : ? , , . , , , , , 1,
. ,
, [76, . 488].
7

* , () ; () ,
, ; () ( )
.

( ) , (. [70, . *II, *iv, *IX]).
199

,
. ,

,
.

, . ,
1/2, ! , * 8 . ,
,
,
,
.
. , ,
:
. , . , ,
,
. (

,
.) ,
, , ,
. (
, , ,
.)
,
:
, .
8

* , ,
, , . , .
200

, ,
.
,
: k ,
k - -. /
( )
,
. ,
(. . 15 t? 28),
. *". .
- ,
,

, 1. , ,
{ ), . ,

, .
1,
, . 28, , , , -
, -
. ,
1 . 1
<5 . 28 (. *11),
( ). , ,
, ( ),
, ,
, .

201

.
^ . ,
, , ,
,
.
, .
,
( ),

. , . ( . [70,
. 71]).
,
,
. ,
,
, ,
.


, - 1. , . , () 0 1, 3/4. ( , , , , .)
202


, 0, 3/4. 1/ ,
n .
, .
, , (
) * 1 0 .
*10 , ,
( , , [70, . *1, ]).
, . -,
,
, ,
.
.
. -,
, ,
, . .
,
,
.

, . [78, . 2672841 ,
,

.
4 '[. 274 .]
. :
^
,
, ,
, .
, 203

, ,

.
,
,

, ( , ),
,
, , , , , .
, :
,
.
, , ,
? , , (
),
... , :
. [] [ ], ,
, . ,
( , ).
, , ,

, . ,

(

) ,
. , : , , , , -
.

204

, ...? [37, . 58].


, ,
, ,
,
, ,
, .

, ,
,
( ), (. [70, .
6568]). ,
,
,
. , ,
1*. ,
,
. , , . , , ,
,
, , ,
[74, . 186]. , , ,
, ,
, .
11

.
12
. [74, . 169],
[57]. (., , i[81, . 225; 82, . 141, 398]).

205

il!

,
, ,
. ,
, , , ,
~

(
), .
,
, . , ,
, , .
- , ,
.
,
. 10 . ,
-,
, -,
, . -, , , , , .
, , ,

1
, ",#13
""
81.

. , .
?
,
13

* , , (. . 10).
206


(
, ,
14
) .

, , :
?
, ,
,
, ,
. , , .
, ,
,

.
, ,
15 , , * . , 14
,
, ( , ),
. .
, .
* 1938 , ,
,
, , (. [70, . **V),
, , .

. [70, . *1, 9 (VII) ].
15
* p(S, e)r,
: /,
, , ( , :
,
). (. . 84), :
Pt(S)=r ( k ), : ( -

207

. , , .
, , , , -,
. :
?
? ( , . . 1.)
,
, . , , , , a priori.
,
, ,
. ,
. ,
,
.
) . pk(S)=r (1) p(S, e) = (2)

, ( ). modus ponens,
, .
, ,
(1) (2) , ,
(1) (2), .
- , , ,
.
,
, pt(t, )
t , (. [70, . *VII *VIII]). , , .
, , tk
, (
) ,
, .
208


,
, .

, ^
.
,
. , , ,
,
. 16 , [34, . 290] . , ,
. ,

, , .
U ,
, , . ,
.
82. :

, ,
?
16

[36]. ,
,
1938 , . ,
, 1931 ,
. , , (. [94, . 218]).
14-913

209

, ,
,
. , . ( .) , ,


( - ),
.
. , ( ),
. , .
,
(
) , , ,
.
, , .
,
, . ,
, ,
.
, ,
. ,

(
),
, .
. : ,
, , . ,
,
210

. (
.)
, , ,

. ,

( ),
: ,

17
* .
, ,
*17 (
, ,
)

. -,
, ,
. *5 . IV. , ,
, , .
,
.
-,
, , , , , , .
. > .
, (
. . 28)

, , , (. . *9
).

14

211

.

. , ,
,
, . , , , ,

, . , . 37,
, .
,
.
,

, , .

, : ,

,

18 .
,

:
, . , -

, .
( .)
,
, :
, , ,
19
. .* ,
: , ,
(. . 8 22). ( , ,
' , ,
.
, ,
,
.)
( , ) :

. . ,
, ,

, , .

, (. . 4 . VII). *
,
, ,
,
(. . 38),
, ;
(. . *&
. V I I ) .

*19
, . , ,
, (,
). , ,
, , ,
( ) (. [70,,
. *1]).

212

213

18

,
, ,
, , ,
,
: .
,
,

,
, .
83. ,
20
u *
.
,
. , ,
, ,

. ,
[70, . 72], , . , , , . ,
, .

, .

.

, :
*20 ,
[59], (
. 34 .) ^ ( , , ) . {70, . *, "IV *1].
214

, . ,
,
. ."
,
, ,
(, ,
).

, .
,
, . ,

, , ,
, ,
:
, , ,
,
.

, () , . , , ,

, , * 2 1 , 1 .
() .
, () , , . , (g),
, : C(g) = l-P(g), KOTOif ,?^
, : C(g)- 8), ^
g.
, -

215

,
,
.
. ,

, ,

,
22
* .
, , , ,
.
g (
) , , , , /: : ,
. ,
. .
22 (. [70, . *1]).
* ,
( ), . , .
, .
,
, ,
. ,
, () () .
ftt hz ,
-, () ,
: () hi
/ 2 . () hi h% . , ,
. ,
, .
. :
, , , , .
216

/, g.

,
f
23
[44, . 224] . ,
24
, '*
,

, ,
. ,



. ,
, , ( )
. , ,
, .
.
23
/ (. . 14
. III)
f (. . 36). , , , , , . (
.)
*24 (,
, ) g h.
,
, ,
(. [44, . 225]), fp = cpicp2 f = f i f 2 , g :
(>, fi)S*g(cp, )^g(<f\, f). , g (
h) , . , , () , , ..

217

, ,
, ( ) .
25
* .
, . . ,
, .
(. [70, . 48,
. 2] ) . ,

, 26
* . . , , .
, ,
, [44,
. 305]. , a priori, , :
... , ,

, (
).
.
,
.
?
.

*25
, ,
.
*2 ,
: ,
ad hoc!
218

, 27
?*
,
, (. [39, . 140]).
, ,
(. . 46),
,
. ,
( )
, ,
.
, .

,
, , , a priori
. ,
,
, , a priori
, , .
?
, , ?
, *27 [17] , ,
. , ( ) ,
:
. ,
> , ,
, , . . [17, . 575].
, .
: , , , (. {70, . *]).

219

,
[ , ].
, ,

( ), . ,
. , , :
,
, ,
. , ,
, , ,
(, , )

.
84.

. , :
t ,
, p () t >. .
, ,
.
,
, ,
.
, ,
- .
, , ,
- . -

, ,
. ,
, Prncipia Mathematica [92], . , (

) ,
( ), : ( ). , , ( )? ,
,
, ,
,
. , ,
( ) ,
.


, . ( ) . , ,
,
.
. , . , , ,

, . ,
, . ,
- ( , ., , [65,
. 388, . 1]). , ( ) ( meaningful sentences). ,
.

220

221


* 28 .
28

, , , , . . 29
, ,
- . , (
) , , :
, .


. , ,
, . , ,
,
,
,
.

.
, ,
: ,

.
, (
, ). , ,
. , , , .
,

, ,
,
(, , . . 15).
, , ' ( ).
,
,

, .


, , , ,
.
, ,
. , ,

* 30 .
.
, , ,
.
85.


. , ,
, ,

, -,
(. [15]).

*30 ( ) , ,
, .

222

223

29

.

. , ,

.
, ,
, , , . , ,
.
.
; ,

, < . .

*31.
.
: ? ? ,
? .

. , ,
, ( ,
*31
, , ( , . 12);
.

224

), ,
.
( , , , ) ,
,
.
, * 32 .
,
,
, .
, , .
.
, ,
, ,
,
, . ,
.

, , . ,
:
(). , , , . ,
,
, .
: , ,
( ),
*32 , , (
) , ( ) , , , (. . 7 . IV [70, . *1]).
15913

225

( ),
, ( - ). , , , ,
, .

, ,
,

.
, ,
. ,
, . (
,

.)
;
,
. (epistm) :
, , .
.
.
, ,
.
.
, ( )
,
, . , 226


( ,
)

(. [2, . 16]).
, , . , .
, ,
; ,
. ,
,
,
, , *33.
. , ...

,
34
[26] * . , *33

(anticpato . [2,
. 16]) ,
. . , ,
, , ,
, .
.
( )
, (. [61,
. 24; . 59 . 10; . 33 .11], ). , , ( ) , (.
[71, ]).
*** , ,
(. 1959 .
). ,
, . ~

15

227

,
. [2, . 73],

, , . ( , ,
, ,
.)
,
,
,
. ,
. , , ,
. ,
. , , .

:
, .

. . ,
,
(
, ).
;
, , , , , ( , _ ).
[69, . 32]. ( ) , ,
.
228

, ,
. , ,
,
, ,
da [91
. XX] .

epistm , .

,
. , , , .
,
36 .
(
, ) ,
, .

. , ,

.

? , ,
,
?
? .
. ,
- , 35
, , , (. . 7 8).

229

,
,
.
1972
X ( ) , ,

.
(.,
[70, . 363, 387, 418, 419]).
.
(1) .
: ()
,
,
. , , . () , ,
,
().

.
(
).
,

.
(2) ,
,
? :
. ( ,
, . [70, . 368]) :
230

, , , .
(3) .
(4) ,
, , , .
(5) (
,
?) , .
(6)
(.
Objective Knowledge. An Evolutionary Approach.
Oxford, Clarendon Press, 1972).

1. A j d u k i e w i c z K. Sprache und Sinn. Erkenntnis, 1934,


Bd. 4, H. 2, S. 1001138.
2. B a c o n F. Novum Organum, 1620 (. : . . . , . 2. ., , 1978).
3. B l a c k J. Lectures on the Elements of Chemistry, v. 1. Edinburgh, 1803.
4. B o l z a n o B. Wissenshaftslehre, Bd. 14. Sulzbach, 1837.
5. B o r n M. Die Relativittstheorie Einsteins und ihre physikalishen Grundlagen. 3 Auflage, 1922 (. : o p .
. . ., ,
1938).
6. r n M. Einstein's Statistical Theories. In: S c h i l p p P.
<ed.). Albert Einstein: Philosopher-Scientist. Evanston, Illinois, 1949,
P. 161-177.
7. n a p R. Ober die Aufgabe der Physik und die Anwendung
<}es Grundstzen der Einfachstheit. Kant-Studien, HamburgBerlin, 1923, Bd. 28, H. 12, S. 90107.
8. a r n a p R. Die Logische A u f b a u der Welt. Berlin, Weltkreis
Verlag, 1928.
9. C a r n a p R, Scheinprobleme in der Philosophie. Frankfurt a/M.,
Suhrkamp, 1928.
. a r n a p R. Abriss der Logistik. Wien, Springer, 1929.
-m
- C a r n a p R. Die physikalishe Sprache als Universalsprache der
Wissenschaft. Erkenntnis, 1932, Bd. 2, H. 5, S. 432445.
12. a r n a p R. Psychologie im physikalischer Sprache. ErKenntnis, 1932, Bd. 3, H. 2, S. 107142.
M
oJT C a r n a p R. ber Protokollstze. Erkenntnis, 1933, Bd.3,
H
-2/3, S. 215-228.

231

14. C a r n R. Die Aufgabe der Wissenschaftslogik. Wien, Gerold, 1934.


15. C a r n a p R. Logische Syntax der Sprache. Wien, Springer,
1934 (, : The Logical Syntax of Language. London, Paul
Trench, 1937).
16. C a r n a p R. Testability and Meaning. Philosophy of Science, 1937, v. 4, 1, p. 140.
17. C a r n a p R. Logical Foundations of Probability. Chicago, University of Chicago Press, I960.
18. C o m t e A. Early Essays on Social Philosophy. London, 1911.
19. C o r n e l i u s H. Zur Kritik der wissenschaftlichen Grndbegriffe. Erkenntnis, 1931, Bd. 2, H. 4.
20. D i n g l e r H. Physik und Hypothese; Versuch einer induktiven Wissenschaftslehre nebst einer kritischen Analyse der Fundamente
der Relativittstheorie. Berlin und Leipzig. W. de Greyter and Co,

1921.

21. D i n g l e r H. Der Zusammenbruch der Wissenschaft und der


Primat der Philosophie. Mnchen, Reinhardt, 1926.
22. D u b i s l a v W. Die Definition. Leipzig, Meiner, 1931.
23. D u h e m P. The Aim and Structure of Physical Theory.
Princeton, 1954 (. : . ,
. ., 1910).
24. E i n s t e i n A. Mein Weltbild. Amsterdam, Querido Verlag,
1934 (, : E i n s t e i n A. The World as I See It. London,
Lane, 1935).
25. F e i g l H. Theorie und Erfahrung in der Physik. Karlsruhe,
G. Braun, 1929.
26. F r a n k Ph. Das Kausalgesetz und seine Grenzen. Wien, Springer, 32.
27. F r a n k Ph. Between Physics and Philosophy. Cambridge,
Mass., 1941.
28. F r i e s J. Neue oder antropologisehe Kritik der Vernunft,
Bd. 12. Heidelberg, Morh und Zimmer, 18281831.
29. G o m p e r z H. Weltanschauungslehre, Bd. 1. Methodologie,
Jena, Diederichs, il'905.
30. G o m p e r z H. Das Problem der Willensfreiheit. Jena, Diederichs, 1907.
31. G r n b a u m A. The Falsifiability of the Lorentz Fitzgerald
Contraction Hypothesis. The British Journal for the Philosophy of
Science, 1969, v. 10, 37, p. 4850.
32. H a h n H. Logik, Mathematik und Naturerkennen. Einheitswissenschaft, 1933, H. 2.
33. H e m p e l K. Purely Syntactical Definition of Confirmation.
The Journal of Symbolic Logic, 1943, v. 8, 4, p. 122143.
34. H e y m a n s G. Die Gesetze und Elemente des wissenschaftlichen Denkens, Bd. 12, Leipzig, Harrassowitz, 18901894; 3 Auflage,
1915.
35. H u m e D. Inquirg Concerning the Human Understanding
and Concerning the Principles of Morals, 17481751. Oxford, Clarendon Press, 1902 (. : . . , . 2. -,
, 1965).
36. H u m e D. An Abstract of a Book lately published entitled
A Treatise of Human Nature, 1740, London, 1938 (. :
. . , . 1. ., , 1965).

232

37. J e a n s J. The New Background of Science. Cambridge, University Press, 1933.


38. J e f f r i e s H., W r i n h D. Philosophical Magazine, 1921,
v. 42.
39. K a i l a H. Die Prinzipien der Wahrscheinlichkeitslogik. Annales Universitatis Fennicae Aboensis. Series B. Turku, 1926, v. 4,
L
40. K a n t I. Kritik der reinen Vernunft. 1781 (. :
. . . , . 3 M
, 1964).
41. K a u f m a n n F. Bemerkungen zum Grundlagenstreit in Logik
und Mathematik. Erkenntnis, 1931, Bd. 2.
42. K e m e n y J. A Logical Measure Function. The Journal of
Symbolic Logic, 1953, v. 18, 4, p. 289308.
43. K e m e n y J. The Use of Simplicity in Induction. Philosophical Review, 1953, v. 57.
44. K e y n es J. M. Treatise on Probability. London, Macmill'an,
19(21.
45. K n e a l e W. C. Probability and Induction. Oxford, Clarendon
Press, 1949.
46. K r a f t V. Die Grundformen der wissenschaftlichen Methoden.
Wien und Leipzig, Hlder-Pichler-Tempsky, 1925.
47. K r a f t J. Von Husserl zu Heidegger: Kritik der phnomeno48. K r i e s J. von. Die Prinzipien der Wahrscheinlichkeitsrechnung:
Eine logische Untersehung. Freiburg, Mohr, 1886.
49. K l p e O. Vorlesungen ber Logik. Leipzig, Hirzel. 1923.
50. L i e b ig J. Induktion und Deduktion. Mnchen, Akademie der
"Wissenschaften, 1865.
51. M a c h E. Die Prinzipien der Wrmelehre: Historische-kritisch
entwickelt. Leipzig, Barth, 1896.
62. M e n g e r K. Dimensionstheorie. Leipzig, Teubner, 1928.
53. M e n g e r K. Moral, Wille und Weltgestaltung. Wien, Sprin-

ger, 1934.

54. N e u r a t h O. Soziologie im Physikalismus. Erkenntnis:,


1931-1932, Bd. 2, H. 5/6.
55. N e u r a t h O. Protokollstze. Erkenntnis, 19321933
Bd 4 3, H. 2/3, S. 204^214.
56. P l a n k M. Positivismus und reale Aussenwelt. Leipzig, Akademische Verlagsgesellschaft, 1931.
., 57. P o p p e r K. R. Ein Kriterium des empirischen Charakters
"theoretischer Systeme. Erkenntnis, 1933, Bd. 3, H. 4/6, S. 426
*^7 (, [70, . 312314], .
).
58. P o p p e r . R. Logik der Forschung. Wien, Springer, 1935.
59 P o p p e r K. R. Set of Independent Axioms for Probability.Mind, 1938, v. 47, 186, p. 275277.
60
" P P'P er K. R. Are Contradictions Embracing? Mind,
, v.r52, 205, p. 47-^50.
P o p p e r K. R. The Open Society and Its Enemies, v. 12.
n, Routledge, 1945.
6 2 1- ' R- New Foundations for Logic. Mind, 1947,
6, 223, p. 193235.
233

63. P o p p e r K. R. The Nature of Philosophical Problems and


Their Roots in Science. The British Journal for the Philosophy of
Science, 1952, v. 3, 10, p. 124156.
64. P o p p e r K. R. A Note on Berkeley as a Precursor of Mach.
The British Journal for the Philosophy of Science, 1953, v. 4, 13,
p. 2636.
65. P o p p e r K. R. A Note on Tarski's Definition of Truth.
Mind, 1955, v. 64, p. 388391.
66. P o p p e r K. R. Demarcation between Science and Metaphy
sics. In: S c h i l p p P. (ed.). The Philosophy of Rudolf Carnap. La
Salle, Illinois, The Open Court, 1955.
67. P o p p e r K. R. Three Views Concerning Human Knowledge.
In: L e w i s H. D. (ed.). Contemporary British Philosophy: Persona!
Statements, v. 3. New York, Macmillan, 1956, p. 355388; [71, . 3] (. ).
68. P o p p e r . R. The Aim of Science. Ratio, Oxford, 1957,
v. 1, 1, p. 2435.
69. P o p p e r K. R. The Poverty of Historicism. London, Routledge and Kegan Paul, 1957.
70. P o p p e r K. R. The Logic of Scientific Discovery. London.,
Hutchinson, 1959.
71. P o p p e r K. R. Conjectures and Refutations. The Growth of
Scientific Knowledge. London, Routledge and Kegan Paul, 1963.
72. P o p p e r K. R. A Theorem on Truth-Content. In: F e e r a b e n d P., M a w e 11 G. (eds.). Mind, Matter, and Method. Minneapolis, University of Minnesota Press, 11966.
73. P o s t E. L. Introduction to a General Theory of Elementary
Propositions. American Journal of Mathematics, 1921, v. 43, 3,
p. 163185.
74. R e i c h e n b a c h H. Kausalitt und Wahrscheinlichkeit.
Erkenntnis, 1930, Bd. , H. 24, S. 158188.
75. R e i c h e n b a c h H. Der physikalische Wahrheitsbegriff,
Erkenntnis, 1931, Bd. 2, H. 23, S. il56171.
76. R e i c h e n b a c h H. Wahrscheinlichkeitslogik. Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wissenschaften. Physikalischemathematische Klasse, 1932, Bd. 29, S. 476490.
77. R e i c h e n b a c h H. Axiomatik der Wahrscheinlichkeitsrechnung. Mathematische Zeitschrift, 19311932, Bd. 34, H. 4, S. 568
619.
77a. R e i c h e n b a c h H. Bemerkung. Erkenntnis, 19321933,
Bd. 3, H. 46, S. 427428.
78. R e i c h e n b a c h H. Wahrscheinlichkeitslogik. Erkenntnis,
1935, Bd. 5, H. 13, S. 3743.
78a. R e i c h e n b a c h H. ber Induktion und Wahrscheinlichkeit.
Bemerkungen zu Karl Poppers Logik der Forschung. Erkenntnis,
Bd. 5, H. 4, S. 267284.
79. R e i n i n g e r R. Das Psycho-Physische Problem. Wien und
Leipzig, Braumller, 1916.
80. R e i n i n g e r R. Metaphysik der Wirklichkeit. Leipzig. Braumller, 1931.
81. R u s s e l l B. Our Knowledge of the External World as
Field for Scientific Method in Philosophy. London, Allen and Umvin,
1926.
82. R u s s e l l B. The Analysis of Matter. London, Paul, Trendv
Trubner, 1927.
234

83. R u s s e l l B. The History of Western Philosophy. New York,


Simon and Schuster, 1946 (. : . . ., , 1959).
84 S e x t u s E m p i r i c u s . Adv. log. (. :
. . . , . 1, ., ,
1976).
85. S c h u p p P. A. (ed.). The Philosophy of Bertrand Russell.
London, 1944.
86. S c h l i c k M. Die Kausalitt in der gegenwrtigen Physik.
Naturwissenschaften, 1931, Bd. 19, H. 7, S. 145162.
87. S p a n n O. Kategorienlehre. Jena, Fischer, 1924.
88. T a r s k i A. Einige Betrachtungen ber die Begriffe der
<o-Wiederspruchsireiheit und der -Vollstndigkeit. Monatshefte fr
Mathematik und Physik, 1933, Bd. 40, H. l, S. 97112.
89. W a i s m a n n F. Logische Analyse der Wahrscheinlichkeitsbegriff. Erkenntnis, 1900/1931, Bd. l, H. 3, S. 228248.
90. W e y l H. Philosophie der Mathematik und Naturwissenschaft.
Mnchen Berlin, Oldenbourg, 1927 (, : Philosophy of
Mathematics and Natural Science. Princeton, University Press, 1949).
91. W e y l H. Gruppentheorie und Quantenmechanik. Leipzig, 1931
(, : The Theory of Groups and Quantum Mechanics, New
York, 1931).
92. W h i t e h e a d A., R u s s e l l B. Principia Mathematica, v. l
3. 2nd. edition. Cambridge, Cambridge University Press, 1925.
93. W h i t e h e a d A. An Enquiry Concerning the Principles of Natural Knowledge. Cambridge, Cambridge University Press, 1925.
94. W i s d o m J. Foundations of Inference in Natural Science.
London, Methuen, 1952.
95. W i t t g e n s t e i n L. Tractatus Logico-Philosophicus. London,
Routledge and Kegan Paul, 1922 (. : . - . ., , 1958).

* P o p p e r . R. A Criterion of the Empirical Character Theoretical Systems. In: P o p p e r K. R. The Logic of Scientific Discovery.
Appendix * 1. London, Hutchinson and Co., 1980, p. 312314 ( Erkenntnis,
Bd. 3, Heft 4/6, 1933, S. 426427.) . . .
** ,
, : . - : Anweisungen zur Bildung von
Aussagen ( ).
Anweisungen (), , , Bildung ()
, .


, . :

() , () .
,
, .

,
,
,
: , .
,
, (
). .
(2) .
( ),
,
(, ), ,
, .
,
[6],
:
: , ,,
,
. , ,.
, , ,

.
.
, , ,

236

237


*
(1) .
, , (,
- ) , ( ) .
[5, . 156] ,
, ,
,

* 1 ,
.
(
) , , . n.f
, -

,
. ,
, ,
. ( !)
,
,
,
. .

,
, . ,
,
, , ( ) , 2.
,
(,
,
, modus tollens),
,
.
( ), (
2

[1, . 223]
. 5 (. [2, . 100]) * ( 1957 .) ,
,
. ,
, (Verfahren ),
238

,
).
, ,
: ,
,
, ,
,
*^.
, ()
, .

. ,


( 4
) .

1. G a r n a p R. ber Protokollstze. Erkenntnis, 1932/1933,


Bd. 3, Heft 3, S. 215228.
2. D u b i s l a v W. Die Definition. 3. Ausgabe. Leipzig, 1931.
3. E i n s t e i n A. Geometrie und Erfahrung. Sitzungsberichte
Preussische Akademie der Wissenschaften, 1921, Bd. l, S. 123130.
(. : . .
, . 2. , 1966, . 8393.)
4. P o p p e r K. R. Logik der Forschung. Wien, 1935.
5. S c h l i c k M. Die Kausalitt in der gegenwrtigen Physik
Die Naturwissenschaften, 1931, Bd. 19, 7, S. 145162.
6. W i t t g e n s t e i n L. Tractatus Logico-philosophicus, 1922.
(, : . - ,
M., , 1958.)
3
( 1957 .) :
, ; , > [3, . 83].
. * ( 1957 .)
[4],
. ( 1934 , 1935 ,
.)


*
1. : **


,
, , ,
-,
, , , .
,
, 1919 , , ?, -
?.
, ?, , ?. .
, ,
.
, , :

, ,
* P o p p e r . R. Conjectures and Refutations. The Growth of Scientific Knowledge. London and Henley. Routledge and Kegan Paul, 1972.
1, 3 10- . . .
** Science: Conjectures and Refutations. ,
1953 . Philosophy of Science: a Personal Report .: British Philosophy in Mid-Century, ed. by C. A. Mace. London, George Allen and
Unwin, 1957.
240

. .
, , ,
, .
, .
, ,
, ,
. -
:
, .
, ,
.
, .

, ( ), , .
,
, , 1919


.
.

. ,
.
1919

, , .
16913

241

: , ?,
,
?
,
,
. ,
, . ,
,
. , ,
,
,
. , , , , , , .
, ,
, ,
,
, . , , ,
.
,
, .
, : . , , .
, ,
*,
,
.


* . , . 246, . . . . . .
242

, . .
, . ,
. 1919 , , , .

, ,
. ,
, .
, .
:
, , ,
-, !
,
. , , ? ,
.
, ,

, . : , ,
,
.
, .
, (, ) ,
. ,
(
,
),
(
,
). , ,
.

6

243

.
,
, , , ?

. ,
.
, (, ) ,
. , , , , , ,
.
,
. . , .

, .
, , - .
, 1 . , ,
- ,
.
1919/20
, :
(1) , 1
, (, ) ,
, .

244

, , .
(2) , , ,
,
, ,^,
.
(3)
: . ,
.
(4) ,
, . ( ), .
(5) , .
; : , , ;
, , .
(6) ,
.
,
,
. ( .)
(7)
, , - , , ad hoc ad hoc , .
,
. (

.)

: , , :
.
245

II


.
, , . , , , .
.
,
,

.. , ,
, ,
.
,
. : , , .
, ,
.
(,

)
(., ,
[22, . 15, . III]). , ,
, , .
, ,
. ,

.

. .
246

, . ,
:
, ,
,
,
. ,
, , , ,
, -2
, .
(), -
2

, ,
(. . IV),
, .
, (
). : ,
, , , .
, ? - ? , , , , ( , , ),
? ,
- ,
( ) ? ( , , . .)
, ,
: , , , ,
. , , -,
, , , . (
, , [10], :
- , , ... [],
. , , [10, . 314].)
247

(-) (),
, . ,
.
,
.
,
,
.

,
, , ,
( ,
). , ,
, ( ), , ,
., 3 .

, . .
(
: ,
, .)
3

.
, () . , , . -,
, , , , , .
, , ,
.

248

, , , ,
, ,
.
( ) ,
.
1928 1929
. , , , ,
, , .

III
, , , , , ,
.
, 1920 ,
, (, ).
- .

( ), .
, , , , , , , ,
. , ,
[41] ,
.
.
, -
(., ,
249

[41, 6.53, 6.54 5]) ,




,
. ( )
, , ,
. ,
,

. ,
, , -,
, ( [41, 5 4.52]),


, ,
. ,
, , , .
- . (, 4.11.
) :


(
). , ,
; . , ,
.

.
,
: , , ,
-

250

;
. ,
,
.

; ,
, . ,
. ,


,
,
. ,
,
, , .
(
) :
, (
).


.
. 1931
1932
( , ; [31]), 1933
Erkenntnis,

4 .
.
4

[31,]
Logik der Forschung (1934)
, Erkenntnis,
[20].
.
[5],

251

,
5 .
,
, ,
.
-
. ,

.
, . 6 . , . ,
, , . , , : ,
( , ), (. 224).
:
,
, ,
, , ...
(. 228).
(.
[31, . 1 . 29], [32, . 11].
5

: .
, , . , , . , [31],
, ( ) ,
, ,

, .
6

[40]. [9],
, , . , ,
. (
[22, . 46, 51 52 . 11]; .
[32, . ].)

252

, .
$ , , ,

,
.
. 7 . .

IV
, ,
. 7
. , .
, , .
, ( , ,
, ,
, ,
). : , , ,
.
.
,
; ,

.
, : , , , , .
- ,
. ( , .)
( ).
, ,
, , .

253

,
.

1923 .
,
.
.
, , , .8
,
, ,
, ,
, ,
[15, . 187]. ,

, - ,
[15, . 244]. :
[15, . VI] (. [16, .
IV, . II; 17, . 15]) ,
, , ,
, , ,
:
, , ? [15, ,
189]. ,

. ,

.
.
.
,
. , , , .
8

, , , , ,
.

254

,
^, , (
. ) .
, , . ,
.
, ( ).
, , ( ) , (
), . ,

,
,
.
, -
, ,
, . ,
,
,
.
, ,
.
, , , , . : ()
; ()
() ,
.
() , ,

255

, , , ,
. ,
.

, , ,
, .

, ,
, , .
,
, .
, ,
, ,
( ,
, ).
() , ,
. , - . , ,
, ,
, .
()
, ,
, .

(
). ,
, ,
- , . ,
,
.
, 256

,
[15, . XIII, XV, 4, . 282].
, , , . . , : , ,
, ,
.
'

,
(. [3], [18, . VI, ]).

, ,
, , .
,
.

, .
, . . , : , , ,
, , .
, ,
, --, --, - .
,
: , . ,

,
: f . --, ,
.
17-913

257

, ,
, . (
.)
, , .
, .
. (, , .)
,

, , ,

(. [31,
. * (1))).
, , , , ,
, . ( : ,
),
,
,


. , , ? ,

. ,
, ,
,
--,

.
, --
,
(
)
( ). , , , .
-- 258

-- , , , 1'1'

, :
.
,
. ,
:
,
?
: (1) . . (2) .
, 1
,
, . , ,
. (
,
, , , , , ,
, -.
,
.

'quid facti? quid juris? . (13)
).
-,
. -,
, ,
, , .

.
, -- 17

259


.
,
. , ,
.
,
. ,
, , . , .

. ,

.
, ,
,

,

.
, , , , ,
.

,
, ,
. ,
,
.
( , ,
- , . ,
, , -

, .
, , , .
'
- ,
' :
,
! , ,
. , : ! (. 1[31, . 30]. (
.)
. , , , , .
, ;
,
,
. , ,
. , , ... , ...
[18, . VI, ].
,
, . , . ,
; , , , ,
, .
: () ()? , :
() ()?
: , : . , ,
,
, , , . -

260

261

, , . ,

, ,
, . .
,, ,
.
, , , , .
, ,
. ( ).
.
, , a priori; . (
.)
, ,
, a priori,
,
.
.
, , , .
, , ,
, a priori. - ,
. ,
. ,

,
: , , ,
,
( ) .
, , a priori. : , ( ),
, , . (
:
, .)
, , , a priori,
, , a priori, .
. ,
, ,
, , , , .
,
, , .
, ,
, 9
, . ,
, , , .
, -

262

263

,
(. ,
).
, , ,
, , , ,
. >> , ,
(
* 7 [32, . 2, . IX,

.
(, , ),
, /.
(
), ,
, , ,
.
, .
a priori ,
,
. ,
, ,
;

.

.

,
, :
, . ,
,

,
. . , ,
.
, :
,
, .

, , , ;
, , , ..
,
,
. , ,

.
, .
., , , . ,

, . , ,
,
. , . , ,
, ,
,
. ,

,
. ,
. .,
. ,
. ( , -

264.

265

VI

,
.) , , .
, : ,
.

, , . , ,

.
.

, . ( 1926
1927 ,
1927
, ()) .

. , ,

,
,

', , , .
,,
, .
,
, , : .
266

" . ,
: ,
, , .
, ,
.
,
;
, , . ,, .
, , , , . , . ,
, , (
, ), 10 .
,
, , , .
, , .
, , , .

, ,
(
).

10

[32,
. 4 5].
267

. , .
, . ,

, ,


. , , ,
, ,
. ,
.
, ,
, - . ,
.
, :
, ,
. , ,
, , ,
, . .
,
. ,
.
,
, , , , , , ,
( , )
, . ,
, -
: , 268

, ,
, .
, , , .
, ,
. ,
,
, .
, ,

,
- , *.
, , .
, -
.
, ,
,
, , .


. ,
,
. ( , ,
, .) ,
* , . .
.
269

. ( ,
. . 3 10.) ,

- .
VIII


. ,

,
- . , ,
, , :
.
, , ,
,
, ,
, .
, ,
. , ,
.
, ,
? , , .,
. ,
* , . , ,
, .


. :
:
, ... ... , ,
{4, . 7;]. , (, ,
), , :
' . .
,
?
, , ,
.
;
,
, {4, . 7],
, .
, ( ) , .
, , , . ( ,
, , .) , ,
.
:
(;) , , , .

270

271

, , .
(2) : - ( , , ).
(3)
, .
(4)
,
,
.
(5) ,
,
.
(6) , ,
,
(. . 10).

IX
, , , ,
. ,
, , , .

,
:
. ,
,
, , . - ,
{4, . 6].
,
: () . ( ), ,
; () , . ( , -

272

, ,
.) ()
,
, .
(), () ()
, .

() (
, ) ,
. ,
. ,
.
(), () ()
. ,
,
, ,
,
( ).
,
,
11
.
()
, , ,
.
, , ;
, .
. , 11
, , . , , .

'8-913

273

.
,
.
,
,
.
.
(), ()
(), .

X
, . , , , ,.
, 1 2 , ,
.
.
,
(
). , ,
. ,
,
.
, , ,
, 1933 Erkenntnis [20],
.
, , , , . (,
.) ,
. .
12
1946 . [32, . 2, . 8].

274

, ,
: . ?
,
,
, . ,
,

, ( ,
). , , ;' .
,
.
, , , : ? ,
,, , :
? :
, ,
,

, . ,
.
. ,
, ,
.
, , , , , , ,
: ? :
,
, 18

275

, .
: ?
, .

, : , , , ,
, . , .

:
( ,
)
, . ,
, ,
, ,
( ,
) .

: ,
?
, . ,
, .
-, ,
(
).
,
, , ,
. (
!)

,,
,
,
, , . ,
,
, . , , ,- , . , , , , ,
,
. , , .
,
,

.
, , , , .

. , . ,
( , , ,
, , .
,
.

: ,
, :
; ,
, ,,
, .
.
,
()
, ,
, . , ,.

276

277


. , . V, . , ,
,
, , , , , . '

.
t , . P (t, ) , t
. ,
:
,
t
, P (t, )

, ,
1/2.
,
[31, . X, . 8083,
. 34]. (. [21],
[31, .* II].)
,
, . (
(confirmation)
,
,
(corroboration).
(probability)
, , , , , . , ,
, ).

, . , 278

,
. ,
( )
, :
,
, , . , :

,
- . ,
, , 13.
4
: , ,
, 13
(. ) (t, ) , t , ,
[31, . 8283],
:
(t, e)=E(t, e)(\+P(t)P(t, e ) ) ,

E(t,e) = ( P ( e , ) ~ ( ) ) / ( ( , t ) + P ( e ) ) ()
t . ,
(t, ) ,
1 ( t )
C(t, t)^.-\-\. t,
, C(t,e)=C(t,t)
. (t, t) t, , t t. , , , (6),
. I, (, , ).
. [23, . 143] [24, . 334].

(. [24,
C(t, e) = ( P ( e , t)-P(e))/(P(e, t)-P(e.t)+P(e)).
. [25, . 56].

279

,
.
,
. ,

, 1934
1953 . .,
. ,
..
, . , , . , ,
,
, ,

.


. .
.

.
(1) . , ,
, , . ,
.

, : ()
,
280

, ; () ( )
. , , :
,
,
( ),
16.
16
. :[21]. ,
( ) ,
( :.
) :
( A l ) ()^()
()
(2)
(())^(())
()
(A3) ()^()
()
(81) ()^()
()
(82) ()+()=()
()
(83) ()() (()^ P(xy}=P(x)P(ii\)
()
( C l ) P(y)^bQ, ( ) = ( ) / ( )
( (2) (] =0, (, ] (, } =(, (/) )

(2) , ,
()=:0 , . ( A I )
(2) (Cl) (2), () . (AI) () : ()
, ,

()()(()^0 ()=(, ) ) ,
() ( P ( x t y ) ). ,
, , (2), () ,
"l ^ P () \^(, ), (1)

() (Cl) (2), ( ) .
, ( , ). :
(81) (, z)^P(xy, z)
(82) (, ) =(,

),
281

(,

) +(, ) = (,

(2)
. ,
, ,
. ,
, . (, ) , : . (
) , , , ,
(. . 3).
(3)

, . . ,
, 1934 . .
,
.
,
(. [31, . 55 .
* X V I ] ) .
; ,
() (, )=(, )(, )

( C l ) P(x,x)=P(y,y)
(DI1) ((u)P(x,u)=P(y,u)),P(w,x)=P(w,y)
( E l ) (Ex) (Ey) (Eu) (Ew}P(x, y) (, w).
, [25]. 3 D1.
. [31].
282

.
(4) , .


, ' , :
( . 77) . , ,
, ,
() . ( ) , , :
, ,

.
(5) ,
, , prima facie , ,
(
)

.
(6)
, . , ,
, , ,
. ,
,
,
. , , :
.
, (. [31,
. 4146]). , , (.
. 10, . X V I I I ) .
(7)
283

ad hoc ad hoc

{, ). , ,
, , ,
ad hoc:
: ad hoc, .
' , , : , ad hoc, (.
[27]).
(8)
,
,
. ,

. , , , ( ) ( 17 ,
) -, , , . ,
,
, .
17

[8]. ,
: S ,

; 3
2
S, / = . ,
3
2==
, /
= m0+mi ( 0 , , {
,
). 32 = , ,
(.
: (27]).

284

,
: () , ()
(. . 10 ).
(9) , , .
, . ,
, .
, ( )
,
.

,
, . . <

,
, , ,
, .
,
, , ,
, .

, .
,
. ,
, ,
,
285

. , .
( ) (. . 3.
. 5).
.

, , .
.
, , . ,

,
.
(10) . , . , . , , ,
. , , ; ,
.
, ,
.
(1)
( , ,
)
,
, , 286

.
, (. [26, . 28,
. 30 . 32], [22, . 2
'4- . 1962 .]).
(12)
, .
,
(. [26, . 32; 31, . 8; 22, . 23,
. 2 4- . 1962 .}).
(13) , ,
(. . I V ) ,
. ( , ,
,
.) ,
, . .
', ,
, . ( ,

, ,
.) ,

, , ,
, ,
, .
.
. ,
, (quid facti?) (quid juris?) . ,
,
, , : ,
, , , . 287

' .
.
,
, , ,
. , , , . ( , ,
, , .)
, , , ,
. , ,
,
( )
( ) . (
, .)
,
, .
( ,
, ), ,
;
,
(
, , ), , , .
, ,
, , , , .
,
, , ,
.

288

, - .
,

,
[ ], * 18 .

18
(13) 1961 . 1953 , , 1955 , , , , , [32, , . 10;
31, ; 22, . 2 4- . 1962 ., 28].

19-913

3.
*

1.
- , .
. ,

,
.
, , ,
. , -,
, .
,
.
, .,
,
.
, ,
? ,
1
.
, ,
* Three Views Concerning Human Knowledge. : Contemporary British Philosophy: Personal Statements.
3rd Series, ed. by H. D. Lewis. London, George Allen and Unwin. New
York,1 Macmillan, 1906.
,
, (10, 12)
. ( , .
; , .)

290

.
XIII . , ,
,
,
2 , ,
3 . , , ,
:

;
, .
,
.
, ,
( ) .
2

... , (
), ... , ex suppositione,..
, , ,
, ,
; ,
(. [12, . IX]). (
,
, , .
. , -,
(.^ . 5).
I ^ ,
il. 36 |[2, . 147]. ( ) verisimiilis (like the truth). , , ,,
(.probable), , ' , , onj

\ .
'" ^, . III, X XIV [32, . 6]).
' ' . . . ' ",'.

19

291


. , (
). , , ( ) , , .
, .
. .
,
. , , ,

, ,
.
, , .
,
,
, , - (. [32, . 6]).
,
HQ
. , parr. , , . ,
, ,

, , , ,
,
: ,
,
.

,
,
,,
, , .
( ) 4
, . , , , .
.
.
, , 5 ,

292

293

4
, ,
, , ,
.
6
[7] , , . , , ,
, -
(, , 29325; 2966; 2974; 24 ;
, 107337; 10741),
(
, ).
,
([dia-]sozein ta phainomena). -,
. (., , , , , 923; . 933 . 168 ; , ,
, , . 497.1.21, . 506.1.10 . 488.1.23
(2934 292
).) ,
-

. - , , ( ) . , -
( ).
.
2.


. .
, , , . ,
. ,
,
, . ()
, , ()
. , .

(
, , 6 ). ,
, . (-,

(990-1), (990d991b), ;;
, ,
(900.)), ,
: ( )
.
6
, -, , , . , . 5.

294

.
? , : () ()
.
() 1927 ,
,-
, -
. ,
( ), ,
. ,
.
, , . , .
, ,
. -
,
, ,
() ()
7 .
, , ad hoc ,
.
,
, . , ,
. , , ,
... ,
, (. [36, . 674]).

295

( , )
.
, ,
( , ).
,
ad hoc, ,

.
( ), .
()
- , , , . ,
,
. ,

.
.. ,
,
, , . ,
, (,
), , .

, -
. ,
, , , , ,
.
,
.

295

, , . ,
, . ,
(. [32,
. 4]) , :
, , .

, , ,

,
,
.
,
, .
,
,
, ( , ,
) ,
, , , ,
.
,
. , ,
,
( ) 8. .
,
. , ,
, ,
, , .
(
. . 1, 8

.

297

, 10) .
, , ,
, , ,
. , .

. , ,
, ,
( ). ,
, .

,
,^
- , ,
.
, ,
,
: . ,
. ,
.
; .
, , , ,

. ,

, 9 . - ,

, ,
, , . , ,
9
, epislm (), techn (, , ). , doxai (, ), , techn (. [32, . 20]).

298

.
, .
. ,
, , .
,

.
, ( . [26, . 10; 22, . 1, . 3, . VI, . 2, . Il,
. I II]) . . ,
.
,

, , ,
,
.
3. :

, , .
, ,
. (
) ,
. (2)
(3).
:
(1) , ( ,
, ),
. ( ,
,
- .)
.
.
299

(2) , .
, , . , . , , ,
.
, ( )
. :
(doxa) (epistm).
(3)
: , .

: , .
( )
, . , ,
, .
, ,
, .
, ,
.
, ,
10 . , ,
, ,
: ,
; , ,
10
, ()
: , . ,
, , , ,
.

. , , ( 1 1 ), , (
- ' ). ,
, . , () . , ,
, (, ,
) . (. [32, . 6J). ,
, .
, - , . ( ,
.) , , ,
,
( , , , . .).
,
, , , ,
,
, , , , . ,
.
, ' (
),
-
, . ,
(
). , ,
. ( , ,
.)
, -11

. 12 1789 , (, )
.

301

.
.
.
(3) , , .
, , ,
(
,
). ,
. 2, ,
, ,
, .
,
, , . ( : |[41, . 96].) , .
, ,
, , ,
( )
.
,
,
, ( ,
,
). , , , ,
, , ,
12 .

, .
13 . ,
,
, . (
). ,
,

, , .
. , , . , ,
: .

, .
, ,
, . (
,

, , .

, , ,
(, ) ( ],
:
( )
, .
, . 9 10, , ,
, ..
, , , , , , ,
, (, ). ,
( ) ,
. (
,
, ).
13
. . .

302

303

12

14 .)


XIX . , :
, : ? :
( ) (
)?
,

(
, ). -,
,
( , ), ,
, ,
, ( )
.

. , , ,
,
, ... , , ,
, 15 , .
, . , ,
, ( ), ,
, ( ).
14


( ), .
15
25 1693 ; .
17 .
304

.

,
,
,

16 . .
, , , , 17 . . ? (
), . ( , .)
, .
, ,
( ) , . ,
. ( ,
16
( , ) ( 31) : , ,
( . ,
., 1954, . 285),
. 21, 22 28 ,

.
17
,
, , .
, , . , , ,
, ( ad hoc) [,

- 280]. , , .

, .

20-913

305

, , , ).
, , , , , (, ),
.
.
4. :
. , .
, : (I) ,
(II) (III)
.
.

^~->

,
. a, b ; ,
, ; , . , , a , .
; ,
, b
.

, (I), , .
a, a 306

,
,
. ( , , , , , ,
,
'' 1 8 .)
. .
,
. b
( ) ;

, a ,
( ). ( II)
; , , ,
.
, :
, , .
,
. ,
(, ) , ,
.

. ,
, .
, .
, ,
, ,
. [31,
. 15 . I; 22, . 51 . ]. , ,
, . II, . III, 3:
.
. [35, . V, . 121
].
i
L >
.
20

307

,
, .
, . ,
.
, , ,
( )
(
). - ,,
.
,

, , .

( ', ). , ,
.
,

. ,
( ), , ,
; ,
,
, ,
.
,
, , ,
, ,
'
1 9 .

,
, . , ,
, , - , , ,
, ,

, , , , , ,
;

. , , , ,
( ),
,
.
( ).
: - !, ,
, .
, ,
:
,
.
, , ,
, , .
,
, , . ,
,
,
, ,,
() ..
. ,

19


,
, , ,
308

(., [32, . 19]), , - . .

309

, .
,
,
, , ,
.
,
, . .

,
:
, .
, . , , ,
,

(, , ,
),

, . , , ,
,
(
)
. .
,

. , , , , ,
.
. . 310

- ,
,
,
, .
5.
, , , ,
, , . , ( . [31; 22; 32, . 1,
1(1, 13 14]), .
,
,
, .
,
.
.

, ,
( ), ,
. (
,
.)
,

, , - . .
, (, ) (,
), ,
311

. ,

. ,,
,
, ,
, , , () () . , ,
,
, -, .
,
, , , . ,

(, ),

.
, , , ,
,
. ,
,
, ,
.
:
( ) . ,
, , (, ) , .
, , , , ,
, , 20 .
20

J(B : [8]) -

312


, ,
, , , . (
2 1 , .)

( ), ,
,
, , . ,,
(
) , , ,
,
. , ,
, ,
, , . ( ,


,
,
.)

. , .
,
, ,
:
, , ,
, . , .
21
, ( )
(. [23] . 10).

313

,
,
,
( ),
( ).
, : , , ,
.
, , , , , - .
,
, , .
, ,
, , . , , , ,
.
. ( ) ,
, , , ,
,
, :
: ...
: ... , [14, . ]22.
22

, ,
, ,
.
314

, :
, , . ,
, , , , , - .
, ,
(. . 10).
, . ,
, . ,
ad hoc , ,
( , . 2).
,
,
,
.
,
,
, , ,.
. , ,
, ( ) .
, -, ,
,

,
.

315


. (
.)
6. : ,

, , , ,
. , .
.

, , . , , , .
,
,
, ,
.

23.
, , ad hoc (
) ,

,
. , , , .
, , .
, ,
.

,
, . ,

.

, , ,
,
, 24 .

,

, (
, ),
. .

. ,
,
,
, , ,
.

, ,
. .
, . ,
,

,
, .
, ,
.

23

,
, ,
. 1950 .

316

24
. . 5 [31], . 1 , . 5

317

, ,

,
.
, ,
, ,
, , , . (
,
,
.)

, ,
, , , , ( -
). , ,
.

, ,

, ( ).
,
, .
, ,
(, )
(, ). , ,

,

, , ,
, .
, , , ,
, , , , . ,

318

,
.
, , , .

, ,
, , , , .

( , ) ,
, ,
.
, , , ,

, ?
( )
,
,
,
? , , ,
, , .
(
25
, ) ,
25
. [38, . 153], ,
= .
( ) , ,
.
,
. , . . ( ,
, .)
, , , , .

319


, . ,
, ,
, - - . s , s .
s ,
, , ,
. - , (
). ,
, , , .
, ,
, .

,
, , , , [31, . 3146].
, ,
, -, ,
( ), . ,
,
, , , .
, ,
, .
( , ,
, .) , .
,
.
320

, ,
, ,
. , , ,
. , (- ).
. ,
. ,
. . ,
, , ,
,
, .
.
, , , ,
. , , ,
, , .
,
, . ,
; . , , ; ,
, .
.
,

, .

.
, ,
, , - (
^ ), , ,
-
; 21-913
321

,
.
,
:
, , , , . .
, , , ,,
.
.
(, , , , , ) . ,
, ,
.

, , ,
. , :
, ,
( )
,
( ).

-. , , , - ,
. ( ) - , ( ) .
, ,
: , *
, , -


.
?
, . , , ,,
,
. ,
5 :
' .
:
,
, .
,

, .
, : -
, , . , , . , , , ,
- ,

.:
-, , ,
-, QT ,
.
.
'..( ), (, ) ; - , .
- ,
, . ( -

322

323

.)
, , , ;
" ([31,
. 25, . . *, (1)'(4)]).
, , ,
,
( )
, , , . ,
( ) ,
,

, . , (
) , , .
,
, ( )
;
; ,
, .
, , ,
,
( . [29 30)). , , ,
.

10. ,
*

1. :

I
, , ,
.
.

. ,
, ,
, . .

( ) , , .
, ,
,
,
. , * Truth, Rationality and the Growth of Scientific Knowledge.
, . I
(56' (, ,
* .),
, 1961
? fywaK>' ( 35) .
325
**.

,
. ,
,
.
,
.

, , . ,
, , ,
, ,
, .

, ,

, ,

.
,
, , , .
, .
, ,
,
, (
1958 [31]).
,
? , ,
, ?

, . , ,
( ),
( . V)
.
, ,

. , (., , [26 32, . 16])
, -
. , , ,
. ,
, . ,

. ,
( ),
. ,
.
:

, ,
,
,
. .
, , ,
,
,
,
. () , .

326

327

II

, ,
, ,
, ,
.
,
, ,
, , .
( 1 .
) .
,
, , ; ; ; , ,
. , , .
,
, , ,
.

:"'"

in

(
)
, 1
,
, . [31, . 3146,
8285, . *1],
[31, . 401, . 7].
. . , , [31].

3-8

bab
.
,

ab , . , ab : ,
. , ab (,
, ab)
.
Ci ()
. Ct(ab), :
(1)
Ci () < Ci (ab) > Ct (b).
(1)
(2)
()> (6)< ()
, . , , , ; , .
( , , , coep
, . , , ,
, ,
.)

: ,
,
, ( ). ,
, , (
)
: .
,

329

. ,
,
,
2 . , , ( )
- , ,
.
-
. ,
,
, ,
.
, ,
: , , -, .
(
), - ,
()
, (
). ,
,
,
,

. ( , ,
2
., , [13, . 332]. , :
. , ,
( ).

330

,
, , -, .)
, , . , ,
. , , ,
. '
, ,
(. . X I ) , (2).
, .
, ,
, ,

, . , ,
(
, ,
). , , ,
,
,

,
b , , ,
.
, , , , , b, a
, ,
, (
).
,
, , , -

331


, .
, :
(),
, ( )
, ,
,
, .
.
1[32, ].

(., , [31,
. *1]).
IV

.
;

. .

, , ,
, ,
.
, , ,
.


, ,
.
, ,

332

( ).
,
, . . - , ,


,
,
.
.
, , , ,
. , , , . ,
(
) . ,
,
,
. |, , , ;
, .
. , , , ,
( ),
(
, ).
,
,
, .
V


,
333

.
,
( ,
),
, ,
, , .
.
, , .
3 , .
, , .
,
.
; , , , .
, ,
, ,
,
, ,
, , , ,
. , , .
, -


,
. ,
, -, ,
.
, , .
, ,
,
.

3
,
1956 ,
( , , ). . , . 13.

VI
, ,
, ,
. ,


.

.
()
, , , (. [26.
. 28; 32, . 1. 16]).
, . . , ,
,

. ,
, . ,
.
, ,
.
, ,
, -

334

335

, ,

. , ,
,
, ,
.
,
,
.
,
.
, ,
,
, , .

, > t .
2.

VII
, , . , ,
. ,
,
.
(. [31, . 84; 22, . I, . 369
374]),
,
,
.
: ,
, , , ,
.

.
336

,
,
, -
, .

, ;
( ). ,
, (. [41, 4.0141, 2.161; 2J7; 2.223; 3.11]).
, , ,
, (.
[37, . 5657]),
, . -
,
( ), .


.

, , ,
, ,
, , . , . (
, , .
,
, ,
, , , , -22913

337

, ; . |[32,
. 5].)
,
, ,

^
.
, , , .
' ( ),

, ( ) .

, ( ), ( )
.
(1) ( )
, , , .
(2) ( ) . , , ,
. .
(
) , ,
. ,
, ,

, .
,
, ,
(1) (2), ,
, : , , . ( ; , , , ,
' .)
338


, . (, ,
(3) " " ,

(4)
, ,
. , ,
, , ,
. , , ,
.)
,
, , ,
(. [37]), . ,
, ,
,
,
.
. .
VIII
,
, ,
, ,
. ,
-, : -,

, ; -,
,
,
, , . ,
,
, , 22*

339

, , , , , ( )

{ ) .
,

,
' , , , , , . .
,
, , , , . , ,
^, .
. , :
(. [32, ]),
,

.
, ,
, ,
,
,
.

. , , ,
, : ,
,
; ,


.
,
, , .
, ,
, .
,

, : , , , ,
, .
, ,
-, (.
[32, . 26 152]), 2500 , , , .
,

(
), ( ),
, , (
- ).
, ,
.

.
,

, . ,

, , , ,
,
, (.
() , . 3).
,
, , ( ),

340

341

, , ;
,
( ) ; ,
, -, ' , ,
( ).
- -
,
. , , , ,
,
. , :
,
,
.
( ,
)
, .

, ,
, ( ), , , . , ,
. , , , , , , , , ,
. , ,

.
1944 ,
[39] ( 1933 [38]),
, .
342

, , [39], ,
.
,
,
. , , , . , . ,
, 0 ,
,
, , , , , (. [6, . 177], pi, . 84].
, ( , ). , , , ,
, . ,
,
, ,
.
, , ,
<5 , . ( ,
, ( , )
, , , ,
, , , 343

.)


:
,


(
)


(
,

)


( )

(
)

, , ,
, , - .
, , , () :



(
)

3. :

IX
,
: ,
, ,
. ,
344

.
), , ., ( ). , .
, *.
,
, , ,
, , .
,
, ,
, ,
, ; ,
, - , , , .
,

. ,
,
,

. , ,
, , , .
( , ) , , ,
, : , . , , ,


, , , . ,

345

, , ,

(
), , , ,
( , ). ,
, . ,
. ,
,
- , , .

,
, , , , . , ,
, , , , , , ,
, ,
, ,
.
:
, .

. ,
, , , -
.

, , ,

. ,
. ,
, , , . (
.)
, ,
, (,
, , ,
.). ,
. , : , . ( )
., ,
.
, , ,
.

,
; , . ,
.

., , , :

346

347

,
.
,
4 .

, , , , ' .
,
.
4
: B u s c h W. Schein und Sein, 1909 (. . 28
Insel, 1952). , Erziehung und Politik (Essays for Minna
'Specht, 11960, S. 262). , , , .

V?


, . , , ,
.
, , ,
. , (, ), ,
, , , .
, .


.
, . ,
, ,
, .
, ,
, ,
,
. , , ,
,
. , ,
- ,
, ,

, ,
.
, , , , , ,
, . ,

, , .
, , ,
.
, , :


, , ,
.
, ( [32, ]), ,.

, .
, ,.
, ,
, ( ) , .
, ,,
;
, .
,
( ,
)
.

348

349

X
, :
, , ,
, .
. ,
. , , :

- , , .
: ' ,
. ,
,
, ,
, ,

.
5.
,
.
, .
, ,
, . :
, :
.
:
. ? , ? ,
,
, t\
tz , /2 t\
, t\, , h
, 11?
, . , , -
. ,
6
,
(. [34, . 23]).

350

tz, , , t\, , , , , -,
, t2.

, , /2 t\ , t2
,
t\ ( ) :
(1) tz , fb

;
(2) /
, t\ ( ,
, , tz ) ;
(3) tz , t\;
(4) tz , t\\
(5) tz , ( t\ , ,
t \ ) , t 2 ;
(6) tz ,
.
, , t\
tz. (,
, a, a ,
6
.
tz /).
6
, , , . , , .
( ). . [32, ].

351

,
( ) (
) .
, ( ), ,
() .
, , ,

, ,
, . - ,
,

[32, . 3].
XI

,
.
. ( ,
, , ,
, .)
,
. ,
, . ,
,
. (:
,
, , .) , , , ,
- ,
352


.

( truthcontent , ,
Wahrheitsgehalt,
) ; , , . ( , ,
, . (. [32, ]). ,
, .
:
, t\ u tz , , 2
, t\, , ,
:
, () , t2 t\;
(b) , ^ t2.
( , )
, ,
Vs(a) .
Vs(a)=CtT() Ct F (),
() a, a CtF(a)
. ,

Vs(a) [32, . 3].
, Vs(a)
, Vs(a) ,
() CtT(a) , a CtF(a) ,
23-913

353

(b) Ct F () , a CtT(a) .
, CtT(a), Ct F (a) V s ( d ) , [32,
].
, .

XII
.
, , ,
, , , . , , . ( , , , .) , , t2 , t\) , t2 , t{?.

.
(, ) : ,
,
,
.
.
, ,
, : , , ,.
, , . ,
,
(, , ).
,

.
354

, , ,
, , , , , .
.
, - . , ,


.
. ,
/, , t\,
, , , , , , .
,
, t 2
, ,
/, , , t 2 , t\,
, t\ 2, t2.
, t 2
,
, ,
.
, 2
, ti t2, -, . , , ,

t\. , t 2 , t\. ,
. ,
, , , ,
23*

355

; , ,
.
, i2 ,

t\,~
,
t\. To tz, , , -
, t\.
,
, ,
,
, ,
. (
.) -
(
).

, , -,
, , , -, : ,
( ) .
.
, ,
.

XIII
,

,
.
. ,


t\ t2 . , ,
,
. , ,
, . ,
.
,
; , . :
-

XIV
-, , .
, , , , (

, ), , , ,
. ,


( : ,
, ,

,
).
. , ,
, ,

(- eoikots, eikots,
eikos . ., - verisimilis, -
wahrscheinlich),
.
-
eoikota . ,
: ! [6, 35].
,
,

356

357

. (
, , , ,
- : , .)
(eoikota), : , , 7 ,
... [6, 8, 60] .
, -, eikots
(. [, 21 15]),
, , ( , 10104)
. eikos
( ,
) ,
: , , , [6, 60].
,
. ,
,
- ,

.


, .
-, 7
eoikota
. , [6] wahrscheinlich-einleuchtend, .
:
( )
.
() ()

[6, 35], ,
(. [32, . VII ,
. I
. 3, . XII . 5 . 6]).

358

.
( [32, . 153]), , ,
( , , ),*
. .
, ,
(
, ) .
,

, .
( ) , , . ,
.
,
, 8 .
, , , , , , ,
, ,
, .
4.
XV
, , ,
, :
8

, p (),
(, ) ; .
359

XVI



(background knowledge). , , ,

.
, ,
.
, ,
.
(
). :
, , , ,

, , , .
( ) : ,
.
, , ,
.
, ,
,
, , . (
, ,
, , .)

, , ,

( ), , .
, , . , , , ,
.
, ,
, , ,
. ,

. ( ), ,
,
(. [33, . 41]).
, ,
, , ,
. ,
, (. [31, . 1922],
[32, . 3]).
,
, .
, , ,

. ,
. ,
, , ,
. , , -

360

3G1


,
,

.
, ,
, , ,
, , . , , .
, , , ,
.
,
, ,
. , . ,
,
.
, , , , , ,
,
. (
; ,
.)
XVII
, , , -
.
362

, , , . ,
,
, -
.
, (
) , , .
.

, .

,
, ... (
) 9 . ,
,

. ,

(
), . ,
. , :

(
, , ,
). , ,
, 9

. [19, . VII, 7.182 7.206].


(. Philosophy, 1960, . 35, p. 67) .
363

, , . .
.
, , (, ),
(, ), (, ),
(,
).
, , -, . , ,
, ,
, ,
. ( ,
,
,
; ,

, ,
, .)
. 10
, .
, ( . [27] ). ,

.
.
, , ,
. ( ) ,
,
.
,
, , . (De mortuis nil nisi
bene*: ,
.)
5.
XVIII

, ,
( ,
. X).
, ? : , , , ,
, , ,
. , ,
( ad
hoc ).
, , .
. : ? , , ,
, !

10

. [31, . 3146].
, .
,
, .
(, ) , , -, n
(
,
).

, (.). .

365

364

--

,
,
( ], , .
,
, , ad
hoc, ,
. ,
, ( ) .
,

. , , : , , ,
, , .
, :
,
. , ,
, .
,
.
- ,

.
:
.
XIX
, , ,


. ( .)

. ( , .)
366

,
,
.
,
,
, , , ,
. , - , .
?
,
.

, , 1924
(. Philosophical Magazine, 1924, v. 47, . 785 ),

, 1913 . ,

(. Zeitschrift fr Physik, v. 32, 1925, . 63 ). , :
,
, , .
, .
,
? ,

, ,
.

.
, . , ,
, , , ,
.
367

(
, ),
; ,
,
, , ,
, , .
, : , ,
. - ,
.
(, , .)
, ,
,
;
,
, .
, , ,
,
,
. , ,,
,
, , ( ). ,
.
, , , , .
.
, , . ,
( )
368

. ycnexej.
, (,
). ,
. ( , ,
, .)
;
:
, ,

.

XX
,
,
.
,

,
,,
, . ,
, .
, , ; , , . , '
, .
, :
, , , , ad hoc 24913

369

' . ,
:
ad hoc.
, ad hoc,

, , , , , ,
. ad hoc.
, , ad hoc
, ,
:
()
,
^ ad hoc , ,
( ), .
, ,
;, ,
ad hoc 11 .
.
, ,

(
: ,
). ,
,
: .

11
[11] , ,
, . ,
, :
. ,

: , , ,
.

370

, . ,
,
.
,
, ,
,
. , : ,
. ,
, ,
: . , .
, . .
, ,
, ,
. ,

,
, ,

, ( )
.
,
:

. , , !
: 24

371

,
. .

XXI
,
, (
),


.

, . ,
,

: ,
; ,
( ),
,
.
(1)
. ,
,
, , ,
( ). ,
,
. ,
,
,
.
(2) :

,

, .
-,
,

872

( ).
, , .
, .
, :
,
, .
: ,
; ,
, .
, , .
,
, , ,
,
(
, ,
), . , (
) ,
( ) .
, ,
. ( , .)

, ,
. -, ,
. , ,
( , ), 373

,
( ).
(3)

,
, ,
(. [27]).

, , , , , .
.
XXII

: -, , ; -, , , , .
. ,
, -,
, . , ,
, .
: , , ,
,

. ,
, .

.
, , , ,
374

, ( , ) . ,

., ,
.


, .
,
-, . ,
,
.
, ,
, .
(, , , ,
, )
, , ,
.
. , , , ,
.
, ,

.
, , . ,

(
.), , , 375

1 3 .

, , .

,

( ), ,
. :
, , , , - ,
, .

,
,
; ,
, , , .

1. A g a s s i J. The Role of Corroboration in Popper's Methodology. Australasian Journal of Philosophy, Sydney, 1961, v. 39.
2. B a c o n F. Novum Organum Scientiarum (. : 13
, , , ,
, . ,
,
,
.
. , , ,
,
, ,
(. [1],
. 90). ,
, , , ,
!

376

. . 2- , . 2. ., , 1978).
3>. g e F. Zur Entwicklung... Zeitschrift f r Hundeforschung, 1933.
4. B o r n M. Natural Philosophy of Cause and Chance. Oxford,

1949.

5. C a r n a p R. ber Protokollstze. Erkenntnis, 1932, Bd. 3.


6. a r n a p R. Logical Foundations of Probability. Chicago, University of Chicago Press, 1950.
6a. D i e l s - a n z. Fragmente der Vorsokratiker.
7. D u h e m P. Szien P. Sozein ta phainomena'. Ann. de philos,
chrtienne, anne 79, torn 6, 1908, nos. 26.
8. D u h e m P. The Aim and Structure of Physical Theory. Trans,
by P. P. Wiener, 954 (. : . , . ., 1910).
9. E v a n s J. L. Mind, T953, v. 2.
10. F r e u d S. Gesammelte Schriften. Bd. III. Leipzig, 1925.
11. G i e d y m i n J. A Generalisation of the Refutability Postulate. Studia Logica, Warszawa, 1960, v. 10.
12. G r i s a r H. Galileistudien, ,1882.
13. H a r s a n y i J. C. Popper's Improbability Criterion for the
Choice of Scientific Hypotheses. Philosophy, 1960, v. 35.
14. H e i s e n b e r g W. Dialectica, 1948, v. 2, S. 332333.
:
15. H u m e D. The Treatise of Human Nature (. :
. . 2- , . 1. ., , 1965).
16. H u m e D. Inquiry Concerning Human Understanding (.
: . . ., 1902).
17. H u m e D. An Abstract of a Book, lately published entitled
A Treatise of Human Nature, 1740 (. : . .
2- , . 1. ., , 1965).
18. . a t z D. Animals and Men. Studies in Comparative Psychology, London, Longmens, Green and Co., 1937.
19. P e i r c e C. S. Collected Papers. Cambridge, Harvard Univ.
Press, 19311935.
20. P o p p e r K. R. Ein Kriterium des empirischen Characters theoretischer Systeme. Erkenntnis, 1933, Bd. 3, p. 426427.
21. Po p p er K. R- A Set of Independent Axioms for Probability.
Mind, v. 47, 1938, p. 275^277.
22. P o p p e r K. R. The Open Society and its Enemies, vol. 12.
London, Routledge and Regan Paul, 1945.
23. P o p p e r K R. Degree of Confirmation. The British Journal for the Philosophy of Science. 195419|55, v. 5, 18, p. 143
149.
24. P o p p e r K- R. Degree of Confirmation: Errata. The British Journal for the Philosophy of Science, 9541955, v. 5, 20.
25. P o p p e r K. R. Two Autonomous Axiom Systems for the Calculus of Probabilities. The British Journal for the Philosophy of
Science, 19551956, v. 6, 21.
26. P o p p e r K. R. The Poverty of Historicism. London, Routledge and Kegan Paul, 1'957.
27. P o p p e r K. R. The Aim of Science. Ratio, 1957, v. 1.
28. P o p p e r K. R. Probability Magic, or Knowledge out of Ignorance. Dialectica, 1957, v. 11, p. 354372.
29. P o p p e r K. R. The Propensity Interpretation of Calculus Probability and the Quantum Mechanics. In: K r n e r S. (ed.) Obser377

, :
*

vation and Interpretation. London, Butterworths Scientific Publications,


1957.
30. P op p er K. R. The propensity interpretation of probability.
The British Journal for the Philosophy of Science, 1959, v. 10, 37.
31. P o p p e r K. R. The Logic of Scientific Discovery. London,
Hutchinson, 1959.
32. P o p p e r K. R. Conjectures and Refutations. The Growth of
Scientific Knowledge. London, Routledge and Kegan Paul, 1963.
33. Q u i n e W. V. From a Logical Point of View. Harvard
University Press, 1953.
34. Q u i n e W. V. Word and Object. New York, Technology Press
of MIT and John Wiley, 1960.
35. R y 1 e G. The Concept of Mind. London, Hutchinson's University Library, 1951.
36. S c h i l p p P. A. (ed.). Albert Einstein: Philosopher-Scientist.
New York. Tudor, 1949.
37. Schlick M. Allgemeine Erkenntnislehre. 2. Ausgabe, Berlin,
Springier ,1925.
38. T a r s k i A. Pojcie prawdy w jzykach nauk dedukcyjnych.
Warszawa, 1933 (. : Der Wahrheitsbegriff in den formalisierten Sprachen. Staudia Philosophica, 1935, v. l, S. 261405;
, : .: s k i A. Logic, Semantics, Metamathematics. Oxford, 1956).
39. T a r s k i A. The Semantic Conception of Truth and the Foundations of Semantics. Philosophy and Phenomenological Research,
19431944, v. 4.
40. W h i t e A. R. Note on Meaning and Verification. Mind,
1954, v. 63.
41. W i t t g e n s t e i n L. Tractatus Logico-Philosophicus. London,
Routledge and Kegan Paul, 1922 (. : ,
- . ., , 1958).



^
.
., ,
. , ,
, ,
.
, ,
, , , ,
. , , -
. ,
,
, .
, -, ,
, , . ,
,

(. [6, ,
. 10; 4]). -,
( . 12 ), ,
,
- ,
.
* P o p p e r . Facts, Standards, and Truth: A Further Criticism
of Relativism. In: P o p p e r K. The Open Society and Its Enemies,
'vol. II, Addendum. L. Routledge and Kegan Paul, 1980, p. 369' 396.
. H. .
379

5-

/.
? ,
,
,
, .

,
. :
, ,
, , , .
, , ,
?
, , ,
, ,
.
,
, ,
, ( ).
.
.
, , , ,
, ,
,
,
. .

10.15 , , ,
10.15.
,
, , , ,
.
. ,
, ,
(1) , (2) (3)
, , , -

-
.
, ,
, - , :
( ) ,
-
, .
, , :
:
10.15 , ,
, 10.15.
, .
, .
,
:
: ,
10.15 ,
, , ,
10.15.

, ,
,
( ,
).
: , .
,
, .
. , .

380

381

. (
.) ,
,
(
).
.
.
,
:
? ,
,
.
2.
: ,

, ,
-
.
,
,
.
. ,
,
, ,
,
. , .
, ,
. ,
, , , ,
382

, ;
, , ,
.
, , , , .
, ,
, ,
, .
, .
, ,
.
, ,
, ,
, X ; ,
, , ; , - , ,
, ,
X ,
, , ; , ,
, , , ,
.
, , , ,
, , , , ,
.

, , , .
, , ,
.
, .
, 383

, , . ,
, ,
.
,
- ,
; , , . , , , , ., (
, ) .
,
. ,
,
. , , .
, ,
, :
; .
3.
,
-
, , , ,
, , ,
. ., .
.
, , , , , ,
:, .
384

, : ?

, .
, . ,
.
,
, ( )
.

(
, ).
, .
(' 2
). , ,
.
,
, ,
,
. ,
.
,, (
2
( )
. [6, , . V, VI, X
.].

25-913

385

),

, , , . , a fortiori
, .
4.
(faltibilism)

, .
,
.
, , , ,
. .
, ,
.
:
, , ,
( , ,
, [6, . 10]).
, .

, ,
. ,
, ( , ) .
(, 1931 )

,
(2) , 386

,
.
,
. ,
,

. , ,
, , . , ,

.
: :
, ,
.
: ,
.
(fallibility) , ,
, , . . , ,
, , , , , ,

, .
<
5.
(
allibilism) , -
: -, , -,
( )
. ,
25'

387

. ,
, , , . , ,
( , ),
, . ,
, .
,
. , ,
,
,
. , , . .
, . , ,
[2, . 327].
, , ,
.
.
, .
,
.
.
, ,
(

, ). , , ,
, , , .
, ,


.
388

6.
, , , .
, . , .
,
, ,
.

, , - .
, , (,
, [7,
. 23]). \. ,


. ( ,
, ,
, .
, ,
, , ,
,
, b . [6, . 10].) .
, , , ,
,
, ,
.
, ,
, , ,
, 1

389

.
,
. , , :
, 3.35, ,
3.35, , ,
.
. , : 3.35 (
) ,
, . (

, , , 3.28, 3.30, .)
, , ,
,
, , .
(
) , , , . , ,
. . , ,
.
7.
, ,
,
.
^ ,

390

.
,
,
, ,
, .
. . ,
: .
, ,
,

.
8.
(
, ) ,
(., , [6,
]). :
, , , - ,
.
, ,
. ,
,
. , , ,
. , ,
(), (), ,
. , ,
( , , . .), -

391

. , .

, ,
. , ,
(,
) ., , , .
9. ?
,

? ?
, ,
? ,
?
, ,
?
, ( )
? , ()
. ?
, -
()
. , , . , , , .
, , , , .
, .
:
392

.
,
. , .
, , , , ,
. , ,
, . (
.)
. ,
, . , ( ) . ,
, ,
,
.
( .)
(

). , ,
,
. ,
.
, , , ,
, ,
-
.
393


. , .
, ,
, , . , , .
. , .
,
,
. , ,

(
) ,
-
, ,

. "
, , ', , . ,
, -
, . , , , ,
.

, ,
, . , . .

,
,
, ,
.
. (,
,
[4, . 24].)
, . : ,
? ,

, , ?

.

394

395


. , , , , . , ,
, () . , , ,
, , .
, ,
,

,
,
. ,
(
), ,
,
( ) .
10.

,
, , ,

. .
, ,

.

, . ( )
.
, ,
,
. , , , . ,
,
.
, , , (. 3 ): ,
: . : .
, ,
, - ... ,
, [ ]...
;_ ... ,
;
...

, , , ... , -
,
; , , ,
. , ,
,
.. , ,
, , . , .
, ,
.
, ,
[3, . 197198].
, .
' ,

, , . . (
,
,
.) ,
, , . ( ).
-,
, .
( )
, .
, :
, , ,
, , , , , ,

, -

390

397

11.

.
,
: . ,
: .
,
, .
,
,
- , .
,
; , .
, ,
. ,
.
.
, , ,
.
,
?
12.
[4] , . . (. [4, . I,
. 234, . 5(3) . 5]),
(propositions)

(proposals).
, , , , ,
, . , , , ,
,
, (
398

)
, .

.
,
-

. ,

'
. , ,


.
, , ,


.
, , , .

( , ), ,
.
13.
,
: ( ) , ( ), , , .

, ,
,
.
,
, , , , -

399

:
? ,
,
? ,
.

, ,
, , , , , , . , (
)
( , ) .
, ,
.
,
, .
( ),
() .
, ,
, . ,

, .
, , ,
, -
. -,
.

, . 400

, .
,
( ) , , ( ).
, ( ) , .
,
,
, , ,
,

( ) . , , ,
, ,
,

.
[4],

-
. ,
,
.
, , - (), .
, ,
,
, . , , ( ), .

.
, ,
,
:

, , .

, , .
26913

401


.

.
, , ,
,
,
, , , .
. ,
' , , .
, , . , ,


.
,
, . , ,
, (, ,
,

),




. ( , ,
, ,

.)
,
,
. ,
, . , ,
402

,
;
,
, ,
, .
,
, .
, ,
. , , , , .
,

, , ,
.
14.

,

, .
, , . , ? 2500 [10,
. 186, 185186]:
,
.
, , ,
, ,
,
;
, , .

,
,
.
.

. , , ,
, , , 26*

403

, .
, ,
, : , .
. -,
, -
. ,
, ,
. -, ,

,

. , ,
, .
, ,
. , .
,
, ,
, . . ,
,
. , ,
,
. , , ,
, , , ,
.
, , ,
, , . . , ,
, .
404

, ,,
,
, .
, ,
. ,
. ,
.
15.
,
, . ?
(
) ?
, ,
.
, , , ,
, , . ,,
. , , .
, , . ., . , ,
,
. , .
, .
. , , ,
( III) [9, . 52] :
: ,
: .
405

: , .
, ,
:
... , ,
" [1, . 112].
, ,

, ,
, , ,
, .. , -,
empeiria ( peira, , ), , experientia experimentum.

, .
. , ,
, , .
.
,
, .

().
, , , ,
. - , -
- 406

. , , .
,

.
.
: -,
,

( ) , -, ,
( , ,
).
,
, .
, , . - ( ),
, , ,
. - ,
.

.
?
? ( ,
) , . (
), ,
. . , 407

, , .

, .
, , , , , ,
, . , ,

,

.
, , .
, ,
, . ,
,
. . ,

. ,
, ,
, .
, ,
. . -, ,
, , ( ). -,
, ,

,
. ,
, . .
? ? : -, , , , ,
,
408

( )

.
,
. -,
( ) ,
, , ,

.
,
(, , )
. ,
: , (, , )

, .
, , ,
'
, ,
.
, - , ,
, , ,
,
. : , ,
,
. ,
,

, .
, , :
, , , .
409

,
:
, , - .


.
16.
,
. ,

. , (
) ( )
.
( ) , , .,.
, ,
,
.
, :
(1) , , , .
(2) , ,
,
( )
,
.
(3) , .
(4) ,
, 410

, .
(5) , ,
, , .
,
,
.

, (5) .
(1) (4), . (5) :
, , ,

, .
,
' (1) (5).

,

,
. ,

, , ,
. , ,
( ) ,
-
, ,
,
,
,
.
, .
,
, , , .

, [4, . 22]...
411


, , ,
.
, ,
- .

, ().
,
,
,
,
. ,
, , , ,
,
, ,
()
, ( )
,
. ,
, ,
, ,
,
. , , , .

1. K i n g . . Story of the British Army. 1897.


2 . M a r t i n d u G a r d R . Jean Barois (. :
. . ., , 1958).
3. H . . . .,
. 2. ., 1909.

412

4. P o p p e r . The Open Society and Its Enemies. Vol. 1 2.


London, Routlege and Kegan Paul, 1945.
5. P o p p e r K. The Logic of Scientific Discovery. London, Hulchinson, 1969.
6. P o p p e r K. Conjectures and Refutations. The Growth of
Scientific Knowledge. London. Routledge and Kegan Paul, 1963.
7. Q u i n e W. Word and Object. New York Technology Press of
MIT and John Wiley, 1960.
8. T a r s k i A. Das Wahrheitsbegriff in den formalisierlcn Sprachen. Studia philosophica, 1935, vol. l, p. 261405.
9. W i l d e O.
Lady
Windermercs Fan
(. :
. . . . 2- ,
. 2. ., , 1960).
10. . ., , 1968.

:
*

1

, .
, , , ,
:

( ), ,
:
p(a,b) = r".

.
(. [12, . 48
.* I I ] ) .

:
, (, ) , , , b ( ).
:

p (a, b) =
* P o p p . The Propensity Interpretation of Probability.
The British Journal for the Philosophy of Science, 1959, v. 10, 37.
p. 2542. . H. . , . 1965 .
414

, . , b p (a, b)=r
,
, , , ,
, .
,
. , - .
,
,
1 . ( ,

(

(corroboration)
)

.
[5; 8; 11].)
, , , . ( .)

1
: (1) , \/ ( 6), (2) ,
ab ( ), (3) , S ( -).
:
<1) (\/, )=(, )+(, ) p (ab, );
(2) p(ab, )=(, )(, );
_
(3) (, ) 1p (, ) , (, )=1.
(3) . ,
(4) p (a, cF) = l

.
, , [6] (.
[12, . *IV] ).
415


, , , , . ,

p(a,b)=r
:
, , . 1
( , ) = /2 , , ,
!
/2 (
, ab ).
.

,
,
. ( )
, ( , )
. ,

(
2 ).
2
:
,
, ,
, , [3, . 80]. ,
. , ,
, - , [12] ( 1934 ). ,
[2]
, - ,
1934 . , (., , [2, . 156]) [12]. , , ,
,
( ).
. , ( )
.

416


1953 :
(1)
.
(2) ,

( ), ,
.

,
,
, ,
. ,
, ,
.
,
,
.
(
) .
(1)
, , -
.
(2)

,
,
. ( p q,
,

(. [1%
. 451].)
27-913

417

(3) ,
,
.
(4)
( ) , .
(5)
( ),
.

.
. , .
,
() ,

.
, ,

.

,
, . (. [9]).

,
, ,

.
. ,

,
418

, ,
,
. , , ,
,
,
. , ,
.
3.
(
). ,

,
.
,
, -
(,
)
.

,
, , , :-;
,

. , ,
. ,
,
, .
3


[5; 8; 11], ,[10]. "' "

27*

419



. . (1) ,
, , ,
. (2)

(3) ,
,
. (4) ,

, , , .
(1) .
, .
( , , ),
, , ,
. , ,
, .
, ,

- ,
,
. ,
, ,

,
, , ,
.
420

, ,
, .

. , : (2) (1) , , .
(3) (4).
(2)
, .
, ,
, .
,


. . , , ,
, ,
" (
)
. ,
,
.

.
, ,
(. [4]).

421


,
.

,
.

, , , , ,
,
.


.
,
. ,
. ,
(3).
(3)
.
.
, ,
, .
, , ,
.
,

,
1/4.
, , ,
, ( ) .
, ,
,
1/6, 1/4, ,

, 1/4.
, ,
,
.

, .
, ,


.
, .
,
( ) . ,
,
, ,
.
( , ), 1/4 ( ,
1/4), ,
,
, . , 1/4 1/6,
, .
, ,
, 1/6,

, , .
, , .
?
-

422

423

(II) (,)=1/6.
, . ,
,
,
(I), be ,,
, ,
,
(II).

. ,
. , .
be , ,
.
be 1/6, - ,
.
, : () b () .
.
: ,
be b
( , ,
), , , 1/6, 1/4. ,
, , , .
, () ,
, 1/6.
(4) ,

.
,

(
,

)
, ,

, , , ,
.

424

425

, ,
.
b , b
.
, (

),
1/4,
1/6. ,
, .
b :
(1) p (, ) = 1/4 ( 1/4),
,
(2) be , , , . be , , , , be,
1/6.
, (, ) = 1/6.
, . :
!
,
.
,
:
(I) p (a, b) =1/4,

, . b , . , , ,
.
be , , .
. , .
, , , ,
, ( )
.
,
, , , ,

.


.
, ,
. , , , , .
, ( ). ,
(, ), , , , , .
, ,
426


.
,
, , , , . , , ,
, , . , ,
,
, ,
. , , ,
, , ,
.
4

,
, ,
,
, .
,
,
, .
,
. , (
) .
,
427

.
.

. ,
, . , . ,
,
, , .
. ,

,
.
,
, .
, , . , , 0 () 1 () .
2" , , ,
1/2", n
. , , . ,
, , , ,
, , ,
.
428

, ,
, , ,
( ), , , .
. ( )
, ,
1/2,
, .

: -
. , , (
). - ,
. ,
- , ,
( ) .
, ,
, ,
.
,
, . , ,
- . , , , , . ( )
, , , 429

. . , . , , , , .
,

. ( , . ,
.
, .
, ,
, -

.)
, , ,

( ) . ,
, ,
,
.
, , .
, , .

, , , ,
.
,
430

.
: , . ,
, , . , ,
.
. ,

,
. , ,
. , , , .

b p (a, b) ( ).
, , b ( ) , . , ,
.

5
, , .
. , ,
, . , ,
( . 3),
,
.

431


. , ,

(, , ) , . , (, , ) ,
. , . , ,
, ,

.
, . The British Journal for the
Philosophy of Science [1]. , .
,
, p (a, ).
P (a, ),
P(a,b) = r
: b , . ,
(,
, )
.
,
()

(, )

.
,
, , , , , . -

q , (
JI ) :
-()
/7(,) =
, ,
, 6
* , .

, ,
( ) (, )=,
()
(,) =
. ,
. , ,
.
(), , (), , (), - .
()
.
()
(,) =
, ,
().
() , , , ,
(
)
. ()
. .
,
() () ,
= (, b)=r. , () 1.
- , 1. (,
, , , ,
, 28913

432

433

, , ; , , 0.)
, ), () .
(
) , , .

- ^
.
, () , 1934 [12,
. 148150],
,
.
(
.)
( , , = ). 1938

,
,
, ... ... [12, . 320].
,
.
, [12, . 212]
.
,
, , 434

, , , (. [12, . 327]).
,
b p (a, )
{ ). . ,
b ,
, , .
, ,
, , .
, , , (
, ). , . , - (4), . 1
,
(,)=1,
. , , ,
.

[6]. 1956
(. [7,

. 191]).
[12, . *IV].
4 . - : 5 , , , , ...;
- ab ; - .
5 .
4

, [12, . 332], 2, 1 2,
s

C , [12, . 334].
5
: ()
S, (;) S, , , ... -^... ... ...,
*-* , & .

58*

435

. b S, (, )
:

. Cd, CD, 6:
Cd p (, b) = p(c, )p (a, b) - (Ed) p (, ) p (d, b).

() (Ed) p (, ) (, ).

BD (, ) p (, ) . ( A3
[12, . 332] BD.) CD Cd, (, )
(, ) (, ).
, [12, . 332]
BD 2. 2
,
,
,
. ( , ,
[12, . 343344].)
,
( , ) , (
1 [12, . 332]), 2. , 2 . 2
, , ^(, ) . 2
2 [12,
. 333] :

p(a) = p(a,b)p(a,c)-{-p(a,d)
, p(b,c)=p(c, b)=p(d, e)
S.

. b S, ab S, , (, be)
S,
:
((,) = (be, d) &p (be, c) = p(d, )) - > p (ab, ) = (, d) p (b, ) < p (a, c).

. S, S, , , d
5, :
(, ) (, ) - > (, )-\- (a, c)--=p(d, d).
(
modus
ponens) BD
CD, , , ,

ab . ( BD [12, . 336]):
BD

p (ab, d) = p (, d) ^=* (el (E/) (p (a, d) ^

^p(c,d)^p (b, d) &.(p (a, d)^p (a, a) <

, Cd
, . Cd : (Ee)(Ef)p(e, /)=^0 ( : , 0). Cd ,
, H3*Cd,
0.
, , , ( )
(e)p(bc, e)p(d, e). ( 2+ [12, . 335] 2 [12, . 332].)

< (d, /) - > p (a, a) < p (e, /))) >

- - p(a,e)p(b,d) = p ( c , d ) ) ) .
CD

p (a, d) = p (b, d) =^ (e) (p (c, d)


p (, ) -- >- p (, ) -\- (b, c) = p (, )) .



.
, 436

437
v

i
i

,
,
.

1. G o o d I. J. A Theory of Causality. The British Journal for


the Philosophy of Science, 19581959, v. 9, 36, p. 307310.
2. K n e a l e W. Probability and Induction. Oxford, Clarendon
Press, 1949.
3. K r n e r S. (ed.) Observation and Interpretation: Proceedings
of the 9-th Symposium of Colston Research Society, held in University
of Bristol. London, Butterworths Scientific Publications, 1957.
4. P o p p e r K. Note on Berkeley as a Precursor of Mach. The
British Journal for the Philosophy of Science, 1963, v. 4. 13,
p. 2636.
5. P o p p e r K. Degree of Confirmation. The British Journal for
the Philosophy of Science, 1953, v. 5, 18, p. 143149.
6. P o p p e r K. Two Autonomous Axiom Systems for the Calculus
of Probabilities. The British Journal for the Philosophy of Science, 19551956, v. 6, 21, p. 5157.
7. P o p p e r K. Philosophy of Science: A Personal Report. In:
M a c e C. (ed.). British Philosophy in Mid-Century. London, George
Allen and Unwin, 1957, p. 155191.
8. P o p p e r K. A Second Note on Degree of Confirmation. The
British Journal for the Philosophy of Science, 19561957, v. 7, 28.
p, 350353.
9. P o p p j M K. The Propensity Interpretation of the Calculus of
Probability and the Quantum Mechanics. In: [3, p. 6570].
10. P o p p e r K. Probability Magic or Knowledge our of Ignorance. Dialectica, 1957, v. 11, 3/4, p. 354372.
11. P o p p e r K. A Third Note on Degree of Corroboration or Confirmation. The British Journal for the Philosophy of Science, 1957
1958, v. 8, 32, p. 294302.
12. P o p p e r K. The Logic of Scientific Discovery. London, Hutchinson, 1969.

3.
**

.
, ,
.
.
,
, .
1.

, -,
, ,
.
,

. . .
,
, : -, ; -, , () * P o p p e r . R. Objective Knowledge. An Evolutionary Approach. Oxford, Clarendon Press, 1979. 6.
** Epistemology without a Knowing Subject, p. 106152.
, 25 1967
, (, 25 2 1967 ), .: R t s e 1 a a r . van and S t a a l J. F. (eds.). Logic,.
Methodology and Philosophy of Science, III. Proceedings of the Third
International Congress for Logic, Methodology and Philosophy of
Science, Amsterdam 1967. Amsterdam. North-Holland, 1968, p. 333
373. . . .

439

, , , ; -,
,
, .
, , -,
, ,
,

.
,
.
.
,
,
. ,
.
.
,
, : , , ,
, , , ,
,
. ,
, ,
, ,
.
,
: , ,
,
, ,
.
,
.
,
-

; , ,
.

, , , , , , , , . -,
, , . , ,

.
,
.

1 ( ) .
.
1. , ,
,
.
, . ,

.
2. , , ,
.
,
, , .
, ,
(
), , . , -

440

441

[42, . II, . 108].


.
, ,

.
.
, . -,
, , : ,
,
,

.
, ,
,
, , .
, ,
,
, , ,

. ,

. , ,
, ,

.
, ,

.
, , : (1) , ,

;
(2) , , ,
. - ;
- , .
442

, :
.
:
, ... [15.
. 188] ( ).

' [26], : , [], ,
, , , [26, . 226].
, ,
, (
),
.

. , :
.
,

:

,
,
. ,
,
, ,
. , ,
, , , 443

, ,
.
, ,
, ,
: , : .
, , ,
. .
, , ,
, , ,

, , .
, ,
,

.
,
, .
(1) , , .
(2) ,
, , - .
(3)
( ).
,
.
(1) , , (
).
(2)
, ,
, -, .
444

(3) ,
.

, , ,

.
( ), . , ,
, -. ,

. (
, ,
, , : ..., ( , , ); .... , , ,
,
(. , . 7.1).
. .
, , ,
, ,
, , .
,

, (
), , , , , ,
. ,

, .
445

, , ,
, ,
.
,
, , , ,

. , ^ , , ( ) ,
.
, , ( ), ( ).
.
: , , ,
.,
.
.

.
,
,
.
( ,
) ,
, . , , ,
.
,


446


,
.
i

2.



,
.
,
, , , , ,
, , ,
, , , . .
,
.
, , , ,
, . , ,
, ,
.
. , ,
, , ,
.
. , ,

.
,
, ? (, , ), , ?.
447

, , , , .
, ,
, ,
. ,
. , , , , : ,
, , .
, ,
,
, , . ,
, 2 .

,
.

: , ,
, ,
, , .
: , , ,
, ,
. , :

2

. [22, . 111].
448

, ,
. .
,
,
.
(1) , , ,
, ,
, ,
, ,
.
(2) , , , .
(3)
,
,
- , . , .
,
,
, ^
,
, .
, , ,
, . , , , , , , .
, 29-913

449

, , , . ,
. , , ,
.
,
, ,
3.
,
, .
,
,
.
.
,
.
,
.
,
( ).
, , -: , , , . , , , , .
,
. , ,
- ,
(
), , .
, ,
, ,
.
450

, ,
. .
, : ,
, ,
- -
. ,
, .

,
.
,

. .
, , ,
.
, - .
,
. , ,
, ( ,
, ,
). . , , . ,


, ,
; ,
.
, , ,
, ( , )
(, ) -. .
29*

451

, ,
( )
,
, ,
, . . , , , ,
, ,
, ,
.

.
,
. ,

. - . , , , ,

,
.
, . , ,
-. ,
, . , , , , .
, . , , . , , , ^. ,
, -
. ,
- , . .


,
452

, -
- . ,
.
. -
.
, . , . , ,
, .
? , . , .
,
. ,

. - , , .
. , , , . " : ,
, (. [22,
. 6; 12, . 89; 41, . 65; 45, . X X I V ] ) .
, , , , .
. , , , .
,
453

, .
, , ,
, ,
,
, ,
.
:
, , ;
. . , ,

.
, ,
. , . :
. ,
; , , :
, . ,
, ,
; :

.
,
, , , .

: , -

454

;
. , ,
3.
,
,
-. ,
.

(. [45, . 243]):
!*7>-*-2.
, \, ,
, ,
( ) ;
, ; , 2
,
, ,
,
.


.
,
,
: ,
. , , .
4. ,
,
3


[33].
455


.
. , .
, ,
: (1) (2) . , , : . , ,
: - , , .

. 4 .
,
. ,
, , .
(3) (4) 5
.

,
6
, .
, .
4

, , ,
. .
5
. [44, . 4 12 . 134, 293, 295
[10]]. , .
.
. [45, . XIV . 47].
6

( = ). , , ; , , - , .

456

( )
(. . 5 [43, . 292; 44, . 10
] ).
:
,

, .

.
(1) , , ,
, .
(
) .
,
.
(2)
,
,
, .

,
. , , , ,
, .

. ( , . [44, . 64].)
. , , ,
-+>^2,
. 457


.
, .
, .
, , ,
(knowledge),
, ,
:
(1) ,
;
(2) , ,
, , .
, . , , , .
,
. .
, , .
, ,
, ,
. , , ( )
. , , ,
. , , .
( ) , ( - , , ), (
458

7 )
.

: , , , .
( )
, ,
.
, ,
.
,
, .
5.
5.1.
,
. , .
,
.
(1) ,
, ,
. ,
, , .
(2) , , , . ,
: . , , , .
, ,
, , ,
.
, ,
, , ,
' 1781 (. [31, . 675]).
459

(3) ,
(
. [44, . 3] ).
, , , : -
, ,
, , .
[38, . 7071].
,
, .
,
.

:, , ,

,
. , , ,
.

.
(. [54, . VIII; 40, . 420422; 44, . 18, 262, 297]),
, . ()
,
.
.
, ,
: , , .
, ( )

( ),
8 ,
8
.
-

460

, .
.

,

,
, ,

,
, ,

( ),
,

(.
[40, . 4 25]).
, universale
ante rem, in re, post rem ,
, ( ) . , () (in re)
, . , .

461

, -,
:
. ,
[1, . 315]9,
.
: () ( ). ;
(. [39, II, 4. 4, III, 8.
II, V, 3. 25, 9, 58, VI, 5. 2, 6. 67] ).
5.2.

(
), , ,
. ,
, .
;
, ,
( ). ,
, : , , ;
. , , ,
, (
).
9
( :

, )
. : ...
,
... [1, , 315]. (. [2, . 435].)

462


.
(1) , ( ) ( ) , .
, ,

: ... ,
, , (. [23, . 370371]). ,
, ,
: , .
, , ,
, .
, , ,
.
(2)

*+>,
.
,
,
.

: , , (). ,
.
, () .
,
(. [44, . 15; 42, . . I I ] ) . , ,
463

, , , ( ) : , .
, ,
(. [33]), .
(3)


, : ,
.
,
, .
. ,
.
5.3.
, , ,
, .
10 .



,
,
.
, , , , (. , . 1 [15,
. 188] [16]).
,

10

[4, . 1, . 78], ( ) (Dasein),


. ,
- , ,
.
464

11.
, ,
(. . 7) : ,
.
- 5.4.
, : , , , , , ,
, .
, , , ,
.
, 12 , ( ),
( ),
,
, , , , .
.

,
, 13:
11

[52, . 19]
<[56, 5.542].
12
. [44, . 3, . I, . 6].
13
. : [50, . 45].
[50,
. 172] : ... ...
,
[50, . 180]. ,
30913

465

=
= , , ,
, , p = = .
, ( ) ,
, , : , , ,
, ,
(
),
, - ,
, . , -, .

. esse = percipi,

. , , ... 1 4 , , .
-.
6.

. . . 1 5 .

( ) [50, . 181]; : ...

, [53, . 183]. (.
[52, . 19]
[13, . 701711].) , ,
, , .

.
14
. :
, [3, . 309]. . : ... ...
(Eperte f a l s a ) ,

[12, . 32].
15
, ,
466

. , , .
,
, .
1912 " .
, ,
,
. , ,
, :
, .
, . , , , ,
, ,

()

1 6 .
, ,
1 7 ,
,
. ,
, .
, .
, ( ) , , . 7.
10
[31, . 135] 1
4 ,
3 4 4
,
(, ,
). , . ( . . .)
" . . 1.
30*

467

,

.
.
(. [8] ).
,
.
,
. ,
, .
. ( ) :
. , .
.
, , . , , :
, ,
.
, ,
, .
- ,
, , , ,
, , .
( )
, , cnoj

, ,
,
( ),
468

,
16.
a priori: , , , .
,
:
,
. ,
; a priori.
,
.
,
(. [31, . 613]):

. ,
(
) 19 . , () . , , ,
, , , 18
... a priori
[31, . 600]. :
,
[31, . 604]. :
a priori ,

[31, . 607].
19
. , ( ) : :
, [31, . 614].
,
'[31, . 602]. a priori
[31, . 601].

469

(
)
.
, , , , , , .


. , , , , ,
, ,
, . ,
.
: - . ( )
(

), ,
, ,
, .
, , , . (1)
,
, (2) ( ,
)
. ,
, .
, ,
, .

, ,
.
,

470


.
, ,

.
, . ,

. ,
. , ,
: ,
, , .
, . ,
, , ,
: ,
, ,
.
, . .
(1) ,
.
,
1
,
, , ,
. .
(2) . - , : , ,
, . , , .
471

:. . ,
. ,
,
, .
, 1912
,
,
2 0 .
(3)
.
.
,
:
. ( ,
, ),
.
,
, . , : , ,
,
-,
. ,
20
. [5].
, ,
, , (1) (3)
-, (2).
,
(2). : ,
, -... : , : .

, . ,,
,
, , ', .
, , , :
, ,
, .
, ,
. ,
,
.
,
, ,
, ,
, ,
.
, , ,
,
, , . 3.

, . , .

, .
() : .
.
, , ,
473

.
,
2 1 . ,
, ,
.
, .
, . , ,
. ,
( , ,
), .
, ,
.
.
(. [55])
.

(, , ), , _ , .
,
, , , , , ,

.
. , , 21

, [44].
474


, . , pimctum temporis, , ,
, () ,
,
,
.

, , (, ), .
-
.

: , , , ,
2 2 .
, ,
, , . ,
.

.
P , ( )
,

. ,
22

, , pimctum temporis
,
." ,[18, . 297]. ( , .)

TOB,
, ,
. , ( ,
).

,
. (
, , , ,
,
2 3 .) ,
-
2 4 . , .
,
,
. , , , , (
, ). :
, , , ,
, :
, .
, ,
, [34, . 173].
, , .
[44, . 2, , "

. 63].
24
. . . [32, . 239253]
[9, . 357358].

. , ,
[33].
,
. , , ,
.
, .
, ,

,
, , , , , , , (, ,
, ). , ,
. ,
:



. ,
,
. , ,
,
,
.
, , ,
, , [37, . 175] ( ). ,
,
, ,
-

476

477

23

,
.
(2') . , , . ,
1924 : (Der Mathematik liegt zugrunde) (Zeichen)
...
[6, . 244].
:
, , ,
. , , .
, ( , )

.
, , :

(
),
. , , , , , .

. , , , !!

. ,
,
,
(.
).
,
478

.-.
-(, , ,
:/-- , ,
, ).
- ,
, ': . . , 2+2 = 4.
1002+2= 1004 ;
, , ,
(+2) +2 = +4... [ ] : , , (n-f-2)+2 = n-f-4
[26, . 225].
,

,
.
, :
[26, . 225].
.
, ,
esse = construi ,
. , , : , ,
. ,
( ) , (. , . 5.4).
(3') .
479


,
, ,
. ,
, : , . ,
, 2 5 .
( )

. .
,
.
.
, .
,
,
, ,
.
,
,
. (, , , , .)
7. ,

, . 5,
, ,
25

,
, (., ,
[32, . 100]).
480

, , . , ,
. ,
,
7.1.
, , ,
, . :
,
, ,
, ,
.
, . 1,
,
, ,
( S) ,
-. ?
:
S ,
5 ,
S ,
S ,
S ,
S g,
S , q,
S ,
,
S , ,
S .
.

S S S
p, S . ,
. (,
,
31913

481

,
.)
7.2.

, .
(, , ). ; , ,
.
( ).

.
, , ,
.
- ,

: , ,
, , . .
7.3.

1926 . . ,
, . . 1929
,

482

.
, , ,
.
. .

,
,
.
, . . ( ), .
,
. ,
!( [46]).
- . ,
, (
[]), -
.

- .
-, ,
.
-,
, .
8.
.
, , , , , .
, ,
', ,
31

483

,
, . .
, , , , , , 2 6 .
(a priori, , ,
a priori)
(a posteriori ,
, ). ()
, ()
, ,
.
a priori
,
.

, .

.
.
, , , , (. [44,
. 10, . 3 . 6], [43, . 282, 1726]).
, ,
(, , ), ,
, . ,
, ,
28
, - , 2
[35, 3].

484

. ,
, . , , 2 7
.

, * .
.
,

: ,
a priori , , , a priori , .
, ,
, , .
.
,
.


, , , ,
, , .
, ,
,
, , , ,
, ,
.
, ,
, . 27

. [14].

485


.
,
. , . ,
.

: ( ),
.
, , , . . .
,
,
:

( -.
, , , , ,
). ,
, . , ,
, , , . ( -

, ,

.) . ,
.
.

. , , ,
, ,
, .
( ),
: , ,
( - , ) (. [36, . 163]).
, , ,
, . ,
,
, , , , , , ,
,
. ,
,
(
, ).
,
, , ,
.
, , ,
( , -

486

487

.

,
a priori.

, , ,
.
, .

:
+>>2,

). , , :
, -
, ,
( , ).
, , . ,
, , ( ) .
( , )
, ,

( ).
,
. - . , ,
(Pz), (), , ()
(/).

,
. : > , ,
, , .

9. ,

,
, .
,
, , ,
, ( ).
488

^*
'.
I
L,

. , , , (,
, ), . ,
,
, ,
, ,
, , .
.

. , ,
,
; ,
,
. ,
,
.
, , , , .
, .
, , , , , 489

. ,
, :
, , , , .

, .
, , , .
. , :
.
, :
,
.
, . , .

,
:
, , , ( ,
) ; , , , , , ,
.

, ,

, .

,
,
. -

490

. ,
,
(
),
, .

,
, .


, , , ,
, , , .
, ,

: .
(
),
, .
to learn,
: , , , , .
, ,
( ) . ,
; , , .
, , : ,
491

. ( , ,
, : ,
, .) : ,
,
.

- ,
, .
,
.
. -, : ,
, , ,
. -,
, .
,

, , , , ( )
(). ,
. , : ,
. .
. , ,
,

492

, . , , ,
, .

1 . A r i s t o t l e . Metaphysics (. : .
. . , . I. ., , 1975).
2. A r i s t o t l e . De Anima (. : .
. . , . I. M., , 1975).
3. B e r k e l e y G. Three Dialogues Between Hylas and Phi'onous. In: Works, v. II. London, 1949 (. : .
., , 1978).
4. B o l z a n o . Wissenschaftslehre. 1837.
5. B r o u w e r L. E. J. Inaugural Lecture, 14 October 1912.
Bulletin American Mathematical Society, 1914, v. 20, p. 8196.
6. B r o u w e r L. E. J. Zur Begrndung der intuitionistischcn Mathematik. Mathematische Annalen, Berlin, 1924, Bd. 93, S. 244
257.
7. B r o u w e r L. E. J. Mathematik, Wissenschaft und Sprache.
Monatshefte fr Mathematik und Physik, 1929, Bd. 36, S. 353364.
8. B r o u w e r L. E. J. Consciousness, Philosophy and Mathematics. Proceedings of the Tenth International Congress of Philosophy, 1949, v. 1.
9. B r o u w e r L. E. J. On Order in the Continuum and the Relation
of Truth to Non-Contradictority. Koninkl. Nedre Acad. Wctensch,
Proc. Sect. Sei., 1901, v. 54.
10. B h l e r K. Sprachtheorie, Jena, Fischer, 1934.
11. B u n g e M. (cd.). Quantum Theory and Reality. Berlin, Springer, 1967.
12. D e s c a r t e s R. Discourse de la mthode. 1637 (. : . . ., 1953).
13. D u c a s se . J. Propositions, Opinions, Sentences and
Facts. The Journal of Philosophy, 1940, v. 37, p. 701711.
14. F e y e r a b e n d P. and M a x w e l l G. (eds.). Mind, Matter
and Method. Essays in Philosophy and Science in Honor of Herbert
Feigl, 1966.
15. F r e g e G. Ueber Sinn und Bedeutung. Zeitschrift f r Philosophie und philosophische Kritik, 1892, Bd. 100, S. 21550 (.
: . . : , . 8, ., 1977).
16. F r e g e G. Review of Husserl (1891 ). Zeitschrift fr Philosophie und philosophische Kritik, 1894, Bd. 103, S. 313332.
17. F r e g e G. Der Gedanke. Beitrge zur Philosophie des
deutschen Idealismus, Bd. I. Erfurt. Stenger. 1918.
18. G o m b r i c h E. H. Moment and Movement in Art. Journal
of the Warburg and Court Institute. London, 1964, v. 27.
19. G o m p e r z H. Weltanschauungslehre, Bd. II/I. Jena. E. DieKerens. 1908.
20. G o m p e r z H. Ober Sinn und Sinngebilde, Verstehen und
Erkennen, 1929.
21. H a y e k F. A. The Constitution of Liberty. London, Hutchinson. 1960.

493

22. H a y e k F. A. Studies in Philosophy, Politics and Economics.,


Chicago, Univ. of Chicago Press, 1967.
23. H e g e l G. W. F. Engzyklopdie der philosophischen Wissenschaften. 1830. (. : . . . , . 3. ., , 1977).
24. H e i n e m a n n F. Plotin. Leipzig, Meiner, 1921.
25. H e n r y P. Plotinus' Place in the History of Thought. In:
Plotinus. The Enneads. Transi. S. MacKenna. London, Faber. 1956.
26. H e y t i n g A. After thirty years. In: Logic, Methodology
and Philosophy of Science (eds. E. N a g e l , P. S u p p e s and A. T a r s k i ) . Stanford, Stanford Univ. Press. 1962 (. : . . :
. ., , 1965).
27. H e y t i n g A. Intuitionism. Amsterdam, North-Holland Publ.
Co. 1956. (. : . . ., ,
1956).
28. H e t i n g A. Informal rigour and intuitionism. In: [34].
29. H u s s e r l E. Philosophie der Arithmetik. Leipzig. 1891.
30. H u s s e r l E. Logische Untersuchungen, Bd. I. Halle, Niemeyerv
1913 (. : . .
., 1900).
31. K a n t I. Kritik der reinen Vernunft, 1781 (. :
. .. , . 3. .,
, 1964).
32. l e e n e S. . and V e s 1 R. The Foundations of Intuitionistic Mathematics. Amsterdam. North-Holland Publ. Co., 1965 (.
: ., . , ., , 1978).
33. L a k a t o s I. Proofs and Refutations. The British Journal for
the Philosophy of Science, 19631964, v. 14 (. : . . ., , 1967).
34. L a k a t o s I. (ed.). Problems in the Philosophy of Mathematics. Amsterdam. North-Holland, 1967.
35. L a k a t o s I. (ed.). The Problems of the Inductive Logic. Amsterdam, North-Holland, 1968.
36. L a k a t o s I. and M u s g r a v e A. (eds.). Problems in the
Philosophy of Science. Amsterdam, North-Holland, 1968.
37. M y h i 11 T. Remarks on Continuity and the Thinking Subject. In [34].
38. P l a t o . Phaedo (. : . . .
, . 2. ., , 1970).
39. P l o t i n u s . Enneades. Bromen. 18831884.
40. P o p p e r K- R. The Logic of Scientific Discovery. London.
Hutchinson, 1959.
41. P o p p e r K. R. The Poverty of Historicism. London. Routledge
& Kegan Paul, 1960.
42. P o p p e r K. R. The Open Society and its Enemies. London,
Routlege & Kegan Paul, 1945.
43. P o p p e r K. R. Some Comments on Truth and the Growtfi
of Knowledge. In: Logic, Methodology and Philosophy of Science
(eds. E. N a g e l , P. S u p p e s and . s k i ) . Stanford, Stanford
Univ. Press. 1962.
44. P o p p e r K. R. Conjectures and Refutations. London,. Routledge & Kegan Paul, 1963.
494

45. P o p p e r K. R. Of Clouds and Clocks. In: P o p p e r K.


Objective Knowledge. An Evolutionary Approach. Oxford, Oxford University Press, 1979.
46. P o p p e . R. Quantum Mechanics Without The Observer. In: [11].
47 P o p p e r K. R. On the Theory of the Objective Mind. In:
Akten 'des X I V Internationalen Kongress f r Philosophie, v. I, Wien,
Verlag Herder, 1968.
48. P o p p e r K. R. A Pluralist Approach to the Philosophy of
History. In: Roads to Freedom. Essays in Honour of Friedrich A. von
Hayek. 1969.
49. P o p p e r K. R. Eine objektive Theorie des historischen Verstehens. Schweizer Monatshefte, 1970, v. 50, p. 207 f f .
50 R u s s e 11 B. On the Nature of Truth. In: Aristotelian Soc.
Proc. 19061907, v. 7, p. 2849.
51. R u s s e l l B. Philosophical Essays. New York, Simon and
.Schuster. 1966.
rcol
52. R u s s e l l B. Introduction to Wittgensteins Tractatus [56].
53. R u s s e l l B. My Philosophical Development. London. Allen &
Unwin, 1959.
54. W a t k i n s J. W. N. Hobbes's System of Ideas. London, Hutchinson Univ. Press. 1965.
65. W h o r f B. L. Language, Thought and Reality. New ",
London, Chapman & Hall. 1956.
56. W i t t g e n s t e i n L. Tractatus Logico-Philosophicus. London.
Routlege & Kegan Paul, 1921 (. :
- . ., 1957).

6. *
(
)

,

, , .
1 , .
19191920 ,
, , , , 1925 ,
([16], . [&; 9])
, ,
([4; 5], . [17]).
, , , .

, , ,
. , , , ( [17, . I,
. 19] ) .
, ,
,
, , * Of Clouds and Clocks. An Approach to the Problem of Rationality and the Freedom of Man, p. 206255. , 21 1965

. 1. . .
1
1962 ,
, ^ . . .

4%

, , ,
. ,

,
1935 , [18]2.
, , ,
( ). ,
, : ,
, ,

[19].
, , ,
,
.
, ,
. , , ,
, ,
, , .
II

, , .
. - .
, , ,
,
.
, , *
2

*
, 1931 ^
, , , .
3291

497


.
.
, - , , ,
.
, , , , , :
. ,
, : .
,
. : .
,
. , ,
, - . , .
: : , , ,
-, . ,
3.

. , ,
, .
, ,
,
.
,
. ,
3

. , . 7 12.

498

,
* .,
. , , .
, , . , , ,
, :
(, ,
)
.
, , ,
,
, , , .
,
,
, ,
, , '
, , .
, -
,
,
, , .
, . , ,
,
, .
"** , *
^ . * ', .
, , ,
38

499

,
, .
,
, . ,


, , , ?
.


, ,
. , 4 . ,
,
:

,
() , .
( )
, . ,
,

( , , ). , , , .
4

. [53, . 23],
( ), , ( )
, . ( , . .)

500

,
| :
,

. , - ,
,
.

III
, ,
,
-, ,
.
250
: , , , . 5 :

.
,
.
, , , ,

: ,
. , :
: , . , , ,
,
, ,
6
, , . . 7 12.

501

, .
, , , ,
.
,
. ,
. , , . , , .

. ,
- .

, . ,
, , ,
- .

, , , , . , ,
.
,
.
, ,
. ,

,
, ,
. .
,
, .
52-

,
, fco , . , , , ; , *,
, 6 .

IV
7 , ,
, . . 1892 ,
, , , . , , , , , ,
. , , ,
,
. - -
- , . ,
: ...,
( ) ..., []
6
,
, , - (, , ,
). , , ,

* (.
-
[54, . 122 ]).
* 7 , . . ,
% > ( [45]).

03

[] ...
[] ...
... ... , ,
8
... [47, . 35] . , ,
, , . , ,
, , , .
.
,

. ,
, ,
, ,
, , ,
, .
,
,
[47, . 32]9, , .
8

, . , , :
. [59, . 71, 133, 142], . ( 9 [18, . 29]). . . 19.
, , , (
)
, . , ,
[37], [18, . 50].
[18, . 48]. (,
1931 .) . 51
*

504

. , 10
.
, , -, , ,
, ,
, .
.
. , 1927 , , , , , ,
,
11
,
.
, , (, )
.
. , , , , .
'[23].
10
[14 15].
[46] (. [47, . ]).
"*
, , , - (
57]) ,
"( - XVIII [43, . 331]. , ,,
^, , , . ,
' , , , ,
" , 5.,' XVIII ,
, (. [18,
1" 8; 19, . 4]). , |,
, , ,
1
" ' XVIII ( XIX . , . 10,
** . . , Lucretius de rerum naturae (II, 251
260), [18, . 1]).

505

,
,
. , , ,
, ,
1925 1927 , , , .

, ,

. , , , ,
,
. , ,
,
. , , ,
, 12 . ,
() . ,
,
, , , , . (, , , , , .)
, ,
,
.
, ;

( ), ,
, , ,
, 1 3
. ,
, . , , 1 4 ,
,
,
.

VI
,
, 1927 .

, 1929 .
, ,
,
[30].
,
, 15
, .
.
,
,
13

[50]. ,
, , , (.
. 8 9). , , , , ,
1950 . (., , [],
, , , . , ,
- [28]).

. [52], . *XI, a . IX, , ,


. XII
!(1'934 ), . 77. , ,
, , . *1 *. .

[51].
14
15 [36].
,
(. [18, . 7; 19, . 36]).

506

507

12

, ,
1 6 . , , , ,
,
,
( , ,

1 7 ).
1931

1 8 . ,
:
, ,
, .

VII
, : ,
, : ?
...
, , ? , 16
. {30, . III], 18, . 45] ( ) [19, . 42]. ,
. , (
) , (, ,
). ., , [21] a [7], [22; 6], , .
56], , [52,
. 457464].
17
[28, . IX].
18
[18, . 90], . {19, . 73].

508

, ..? [18, . 1].


,
. , , ;
. , , ,
, , .
,
, : ,
() .
, ,
, ,
-
. , ,
, .
:
... , ...
... ...
,
19

[18, . 26] .
: , ,
, -
19

, ,
, ,
, ,
( , prima facie ), , ,
, , ,
, , ( )
[. :
...
,
, ( [59, . 143] (. . 12).

509


.
,
-( ) ,
, [] ,
... .

...
[19, . IX].
: ... [19, . 42].
,
,
,
-, . ,
: : ..., [], ...
[18, . 27]. ,
' .
, , ,
, ,
, ,
20
.
, , ,
, , ,
,

*
.

VIII
,
,
,
, , ,
.
( ) ,
,
[31, . 282, 281].
,
, ,

,
, ,
, ... .
...
[31, . 549]. ,
, ,

20
, , . ,
, ,
,
- , , , , : , . (, ^
, . ,
a . X .)

21

:
[18, . 67]. ,
, ,
. , [18, . 31]
(. 7 . 20, ), : , -,
(. . 7), , - ; ,
, , 2030-
( ) .

5-10

511

- .()

.
,
,
,
, -
,
.
,
.
, , ,
,
,
. , , ,
,

, ,
, .

- , ,
.
.


. ,
. , ,
,
,
.
^ ( ),

512

. ,
.

,
,
. ,
; .
,
, ,
,
, ,
,
. ,
,
,
, , ,
.
,
, ( )
( ) , ,
. ( )
,

, ,

, , .
, , ,
, , ,
3313

513

, ,
. :
, ... ,
[] ...
... ,
,
, [ ], [ ]
[31, . 544]
.
,
, ,
, ,
.
, ,

, , , , .

:
, , , , , (
,
23 ), , ,
.
22

, : [. 550], ,
,
, , ,
( ).
, ,

.
23

,

514

IX

L
[
'

.
, ,
, , , ,
.
, . , , ,
. ,
,
: , , , , ,
(, , )
.
. ,


,
. ,
: , , , , ,
-: ,
,
.
,
,
.
[61, . 246250, 214].
[32; 33] [44]
. [49 53]. (
.)
33*

515

- , , .
2 4 ,
,
, .
, , , , (, ) , . (
) , ,
. , , , ,
, ,
, ,
, . , , , , ,
, , , ,
24

, ,
(. . 11),
, , (, , , , ). , (. . 27 40). ,
:
, , [l, v.II, . 328]. ,
, ,
.
(,
). ,
, . (, -,
, ,
.)

516


, , , , . ,
, ,
, , , ,
, , , ,
.
, , -, ,
;
, , [31, . 775]. ( .)
, ,
,
,
(. . 13 [55, . 76]).
, ,
1751 , , ,
, ,

(. [48, . 11]). ,
, , , , , -
, , , ,
,
[62]25.
25

,
() , ,
-
, .
.
, . , , , , ,
517

(
), ,
,
, ,
,
, , , ,
, , , , ,
.
, , , ,
,
.
, ,
,
. ,
,
, .
, ,
,
,
,

, , , , , , , ,
.
. : , , , ,
, , ,

,
, , ,
, , , ,
.
, , ,
. , , , , .
, ( ),
, . , ,
,
, , ,
,
,
.

, ,
. , . ,
(. [50, . 195], [54, . 12,
. 5]).

, ,

, , , ,
(
, , ,
, ).
, , ,
, ,
.
, ,
.
,
, ,
.
.

518

519

,
,
, ,
. , ,
, , .
, ?
. , , :
... , : ,
... ...
[ ] [58].
, -, :
, ,
,
,
, ,
. .

,
, , ,
, , , - ,
, ,
,
, , , , , .
, , , ,
, , .
, ... , -

[31, . 280] 26 ,
, .
, , -,
, ,
. ,
, .
,
.
, .
, ,
, , .
- . ,
,
. , , , -
: - .

:
.
,
, ,
.
, ,
:
, ,
. -

520

521

. , , : ...... [31, . 547].

, , , , , ,
.
,

;
, , ,

. ? ?
, , .
, , -,
, . , -

, -
.
,

,
( ), .
, , ,
, ,
. (, , ,
). , , ( )
, , ,
. ,
522

,
.

XI
,
- .
, (
,
,
),
.
, ,
, , ,
, , , ,
. , , , , .

,
, ,
,
,
( ) .
,

: ,

10 5 . ,
,
,
. ,
. ,
. , [ , ]... , -. -
_ .

523

,
.
?.. ,

[18, . 5354].
,
. , , ,
, ,
, , , , .

.

XII
, , , .
, .
, ,
. .
, , ,
, , . ,
, , . ,

.
, . ?
. ,

,
:
524


,
, , ,
.

, MO>I<CM
,
(, ,
). ,
, ,
, , , ,
, , ( ) , ,
.
, ,
,
, . ,
, , , .
, , , , , , , ,

. ,
,
, , , ,
. , ,
, .

, . : ,
, , , ,

525

?
( )


27
?
,


, ;

, ,
, - -
, , ,
, . ,
, ,
,
,
, - .
,

,
, ,

.
, , , , ,
27

, , [54, . 12, 13]. , ,


, ,
( ), ,
. ( , ,
, , . . . 28 40.) ,

, . ,
,
( ,
).
526

,

.
XIII
,
: . , , , ,
.
.
, , , ,

. , :
.
, .
, , , , .
, ,
. ,
: , , . (
), ,
.
,
,
, ,

28. 28
[18,
. 3765]. ., ,
[18, . 50], [19, . 4754].

527

, ,
, , , :
, (
) (. [1[9, . VIII; 54]). ,
,
.

,
,
,
.
,
.
, , : . : :
, .

:

. , ,
. -
.
,
--
,
(
. X), . , ,
( ,
[18, . 63 ] [19,
. 53]
, ,
(
), ,,
.

528

- ,
29
), ,
.
,
: , ,
(
) . , ,
.
, , , .
,

.
, , ,
,
, .
,
, :
.
,
.

, , ,
, ;
29

, ,
, . , , : . ,
, , .
( , *
.

,
.)
( ) ,.
(. . 27 . XIV
; . [54, . 381].
34913

529

, , .
,
. , , ,


. .

XIV
,

,
, .
, , ,
'
: .

30
, , ' ,
, ., , ,
; , ,
.
.

:, , , . .
, .
-, ,
, ,
, , , , ,
30


[12 13].
( , , , ). .,
, [54, . 295, 134]. , , , (. [24; 25; 38]).

530

. .
, , , , , , .

.
. ,
.
,
.
, ,

,
, :
, ,
. , , ,
, , ,
,
, .
,
, , , ,
, ,
, (
).
. ,
. J I .

,
,
. - : , ,
.
. 34

531

, , , .
, ; ,
, . . , ,
, . ,
, ,
,
-.
, ,
, ; (
[24; 25; 38]). , . .
, , , , .

, ,
.
, , , ,
,
, , ,
, -
.
, , , . (
532

31

.)


( ),

( '},
( ).
.
,
.
,
- , ,
, - ,
- ,
, , , , ,
. , , - , ,
,
.

, - ,
; , ,
.
, , , ,
:
,
,
.
*' . [54, . 1], . 64
,
. 811 15.

533


, -, , , , .

XV
,

, ,
, n
, ,


, (1872 .).
,
, (
) ( ). ,
: , , . , , .,
.

, , . ,
. , . , , , , , . , ,
.

.

, , , ,
, , .
534

, , , .
( )
. .

XVI

? , ,

-.
, , . , , .
, ,

,

,
. ,
,
^ , ,
. ,
, ,
.

,

, , .
,
(. . 31\ [[49; . 24 . . II
(1962)], [54, ]),
. ,
: 535

, . , ,
,
.
, ,
,

, .
XVII

,
. .
;

, , , .
, , ,

( ). ,
, , .
, , ., , , ;
, , ,
.
. , ,

,
, .
.
, ,^.
:
, , . .
, (
),
.
,
, ,

,
, .
, , ,
, .
XVIII
,
. ,
, .
. ,
, , ,
,
.
, , , ,
. ,

,
537

, (. [53, . 106, . 1J)


, ,
,
(
,
). ,

.

,
, : ,
, , (
).
, , : , , : , . , , , , ,
, , , . , ,
.
, ,
,
. ,
. , ,
.
, , .

, (
- )

. , ,
, ;
538


.

.
(1) , ,
, , , ,
.
(2) , , : , , ( ).
, ,
- ,

.
(3)
: , , , , , .
(4)
( ), () , , .
(5) , , 32 , ,
,
.
32

( , ) , -,
(. VI), : ... ... ,
, . ,
-[] ...
, ... [20,
. 282. ]. (. , [2, . 99], , .)

539

(6)
,
( ) :
,
,
.

, () : , ,

.
(7) , TS n ,

:
:
, , ,
,
,
,
, .
,

(8) : , .

:

> rs

(9)
. , . , , , , .
.
( ), , PI 2 , ,
.
(10) : (
). , \
.

,
,
,
33.
, , , , , -, , , :
,
,
.
(1,1) , ,
, ( ), ,
,
.
, 33

,
. ( , ,
, . . [41].) , , ^
( ) .

540

541

: , ^.
(12)
^ ( , , ,
), ,
; ,
.

XIX

' ,
, . , , , .
,
. , .
.
, , (
)
, ( TSi TSn
(8) ), ,
,
() ,
.
, .

(1) , ,
,

34

. . 18, .

542

35

( ) ,,
. ( , , ,
36


.)

XX

. ,
.
,
( (1) (3),
. XVIII) ,
,
, .
, , ,
.
, ,
,

' , - . , ,
.
, -
"*" , ?
, , 35

( ); .
,
( ,
;[52, . 162]). , ,
, , ( , ,
).
86
; ., , [60; 63]. (. [3, . 174; 34, . 321].)

543

. ,
, ,
. , , ,
( , ), , , , . ,
, . , ,
, , , ,
, . , ,
, ()
,
.

, ,
,
.
* , , .
.
, , , .
,
( ,
- ),
.

XXI
,
[18, . 91; 19, . 78], ,
. ,
- - .
, , 544

(. [34, . 334, 349], . . 35)37.


, , .
,
, , ,
.
,

.
,
, , , .
, ,
[64, . 360]. , .
.
.
, . , ,
, , .
, 38, .
. , ,
, ,
37

[39,

. 37].
se -jo, , , ,
,
(. {54, . 10]). . [1&, . VII, 74] ( . 74
).

35-913

545

. , , , ,
,
.
XXII
, , , ,
.
.
?
, ?

, , , ,
, -
. ,
, ,
. . , ; , ,

( ) , ,
, , , , ,
.
, ,
,
,
, , :
.
,
, ,
, , 54&

, ,
, , , .
, , , .
,
. ,
,
; , . ,
,
- ,, ,
,
.
( - ,
.) , ,
, ,
,
, . ,
,
- ?
, , ,
- ; , ,

.
, :

. ,
. ,
, . () () .
,
,
() ,

35*

547

.
, , , .
, , ,
, , ( ), ,
. , , , -
; /, , , , . ,

.
,
, -, :
, , 39, , , , ,
:
,
( , ),
.
,
, , , , ,
,
,
, 39
, -,
.
(,
.) , , , . [35, . 111].

548


. , , (
...-
).
.
, , ,
,
, .
( ,,
, .)
XXIII
, , . , ,

.
,
, , ,
, - ,
. , ,
,
:
.
,

,
() , () . , , , , , *
, ,
549

, ,

.

. ,
, . ,
.,

, , ()
.
,
. , ,

.

, , .
, , ,
. ,
,

.
. , ;
, ,
.
,
. ,
, ,
()

550


,
, , , *0.
. ,
, ,
, ,
, ,
, , , : , - , - , , . (,
, ,
.)
, ,
, , , . , ( ) : - . ,
,
, ,
, :
, ,
, ^
, ,
.
40
, ,
(. . 27). ,
,
(, ),
( - ) .
,
, ,
,
, (
) , .

551

, , ,

, ,
, , ,
, ,
( ) ,
.
, : , , , , , ,
,
, , , .
XXIV
, ' ,
.
, , ,
, .
,

,
, .
,
;
, .
, , .
, , ,
. . , , , .
, ,
552

,
, ,
, .
, .
, , ,
, , .
- ,
,
(.,
, [54, . 31(2]).
, ,
, .
, ,
(. [27, . 10], |[26, .
]), , , . ,

, :
(, ,
) .
, , , , ,
, ,
. . ,
.
, .

553

, , 41 .
.
,
, ,

, , , .

.
,
, ,
, .


, ,
. ;
, , ,
.
,
. , ,
; ,
,
, , ,
, .
, , ,
,
.
41


. [18, . VII, 74]. [42, . 410] : .,
,
.
, , ,
...
; ,
.
.-554

1. A l e x a n d e r S. Space, Time and Deity. London, Macmillan


and Co., 1920.
2. B a l d w i n E. On Some Problems of Inheritance. In:
N e e d h a m J., G r e e n D. E. (Eds.). Perspectives in Biochemistry.
London, Cambridge Univ. Press, 1937.
3. B a l d w i n J. M. Development and Evolution. New, York, London, Macmillan, 1902.
4. B o h r N., K r a m e r s H. A., S l a t e r J. C. The Quantum Theory of Radiation. Philosophical Magazine, London, 1924. v. 47,
4, p. 785802.
5. B o h r N., K r a m e r s H. A., S l a t e r J. C. ber die Quantentheorie der Strahlung. Zeitschrift f r Physik, Berlin, 1924,
Bd 24, l, S. 6987.
6. B o h r N. On the Notion of Causality and Complementarity.
Dialectica, N. Y., 1948, v. 2, 3, p. 12319.
7. B o h r N. Can Quantum-Mechanical Description of Physical
Reality be Considered Complete. Physical Review, N. Y., 1936,
v. 48, 6, p. 696702 (. : .
?
, ., 1936, . 16, 5, . 315).
8. t h e W., G e i g e r H. Bin Weg zur experimentellen Nachprfung der Theorie von Bohr, Kramers und Slater. Zeitschrift f r
Physik, Berlin, 1924, Bd. 26, 1.
9. B o t h e W., G e i g e r H. Experimentelles zur Theorie von Bohr,
Kramers und Slater.Naturwissenschaften, Berlin, 1926, Bd. 20,
3, S. 440441.
10. B o t h e W., G e i g e r H .ber das Wesen des Comptoneffekts. Zeitschrift fr Physik, Berlin, 1925, Bd. 32, 4, S. 639
663.
1. B r i l l o u i n L. Scientific Uncertainty and Information. New
York-London, Acad. Press, 1964 (. : .
. ., , 1966).
12. B h l e r . The mental development of the child. New York:
Marcourt & Brace Co, 1930 (. : .
. ., , 1924).
13. B h l er K- Sprachtheorie. Jena, Fischer, 1934.
14. Carus P. The Nature and the Meaning of Reality. The
Monist. Chicago, 1892, v. 2, 3, p. 560069.
15. C a r u s P. Is Monism Arbitrary. The Monist, Chicago,
1893, v. 3, 1, p. 6873.
16. C o m p t o n A. H., S i m o n A. W. Measurements of X-Rays
associated with scattered X-Rays. Physical Review, N. Y., 1925,
v. 25, 2, p. 306313.
_ 17. o m p t on A. H., AI l i s on S. K. X-Rays in Theory and Experiment. London, Macmillan, 1935. (. : .,
. . . . .,
, 1941).
18. C o m p t o n A. H. The Freedom of Man. New Haven. Yale Univ.
Press, 1939.
19. C o m p t o n A. H. The Human Meaning of Science, Chapel
Hill. University of North Carolina press, 1940.
,
20. D a r w i n Ch. The Origin of Species. London. Mentor Book
5,55

edn, 1S59, 502 p. (. : . . . ., 1937.)


21. E i n s t e i n ., Po do 1 s k y ., R o s e n N. Can QuantumMechanical Description of Physical Reality be Considered Complete.
Physical Review, N. Y., 1935, v. 42, 5, p. 777780 (. :
., ., .
?
: . . , . 3. ., ,
. 604605).
22. E i n s t e i n A. Quanten-Mechanik und Wirklichkeit. Dialectica, N. Y., 1948, v. 2, 3, p. 300325 (. : . . : . . , . 3. ., , 1966, . 612
614).
23. Elsasser W. The Physical foundations of Biology. London,
Pergamon Press, 1958.
24. F r i s c h K. Bees: Their Vision, Chemical Senses, and Language. Ithaca (N. J.), Cornellium Press, 1956.
25. F r i s c h K. The Dancing Bees. N. Y., Harcourt, Brace, 1955.
26. G o m b r i h E. H. Art and illusion. N. Y., Pantheon Books,
1960.
27. G om b r i c h E. H. Meditations on a Hobby Horse. London,
Phaidon Publishers, 1963.
28. H a d a m a r d J. Sur certaines applications possibles de la
thorie des ensembles. Journal de mathmatiques pures et appliques, Paris, 1898, v. 4, 5 sries, p. 2729.
29. H a n s o n N. R. The Concept of the Positron. Cambridge,
University Press, 1963.
30. H e i s e n b e r g W. The Physical Principles of the Quantum
Theory. New York, Dover, 1930.
31. H u m e D. A Treatise of Human Nature. London, Ball, 18:88
(. : .
.
: . . , . I. M., , 1966).
32. H u x l e y A. Brave New Yorld. London, Chatto & Windus,
1932.
33. H u x l e y A. Brave New Yorld Revisited. N. Y., Harper, 1959.
34. J e n n i n g s FI. S. The Behaviour of the Lower Organism.
N. Y., Columbia Univ. Press, 1906.
35. K a h n . H. Anaximander. N. Y., Columbia Univ. Press, 1960.
36. K u h n T. S. The Structure of Scientific Revolutions. Chicago,
University of Chicago Press, 1963 (. : . . M., , 1977).
37. L i 11 i e R. Physical Indeterminism and Vital Action. Science, N. Y., 1927, v. 46, 1702, p. 139143.
38. L i n d a u e r M. Communication Among Social Bees. Cambridge (Mass.) Harvard University Press, 1961.
39. L o r en z K. Z. King Solomons Ring. London, Methuen, 1952
(. : . . ., ,
1980).
40. L u c r e t i u s T. De rerum Natura. London, Oxford Univ. press,
1947, 360 p. (. : . . M.,
, 1958).
41. L u t z . Ontogenetic evolution in frogs. Evolution, Lancaster (Pa.), 1948, v. 2, l, p. 2939.
42. M a c h E. Wrmelehre. Leipzig, Engelmann, 1975.

556

43. N o w e l l - S m i t h P. H. Determinists and Libertarians.


Mind, London, 1954, v. 63, 251, p. 317337.
44. O r w e 11 G. 1984. London, Seeker & Warburg, 1948.
45. P e m b e r t o n H. A View of Sir Isaac Newton's Philosophy.
London, Printed by S. Palmer, 1728.
46. P i e r c e Ch. S. Retply to the Necessitarians. The Monist,
Chicago, 1893, v. 3, 3, p. 526537.
47. P i e r c e Ch. S. Collected Papers. Cambridge (Mass.), Balknap
Press of Harvard Univ. press, 1935, v. 6.
48. P i r i e N. W. The Meaningless of the Terms Life and Living.
In: Perspectives in Biochemistry. London, Cambridge Univ. press, 1937,
p. 11^29.
49. P o p p e r K. R. The Open Society and Its Enemies. London.
Routledge and Kegan Paul, 1945.
50. P o p p e r K- R. Indeterminism in Quantum Physics and in
Classical Physics. British Journal for the Philosophy of Science.
Edinburgh-London, 1950, v. I, 2, p. 117133; 3, p. 173195.
51. P o p p e r K. R. The Propensity. Interpretation of the Calculus
of Probability and the Quantum Theory. In: K r n e r S. (ed.). Observation and Interpretation. London, Butterworths, 1957, p. 6589.
52. P o p p e r K. R. The Logic of Scientific Discovery. London,
Hutchinson Books, 1959.
53. P o p p e r K. R. Poverty of Historicism. London, Routledge
& Kegan Paul, 1960.
54. P o p p e r K. R. Conjectures and Refutations. London, Routledge & Kegan Paul, 1963.
55. R y l e G. The Concept of Mind. London, Hutchinson, 1949.
56. S c h u p p P. A. (ed.). Albert Einstein: Philosopher-Scientist.
New York, Tudor, 1949.
57. S c h l i c k M. Allgemeine Erkenntnislehre. Berlin, Springer,
1925.
58. S c h l i c k M. Quantentheorie und Erkennbarkeit der Natur.
Erkenntnis, Leipzig, 196, Bd. 6, 5, S. 317325.
59. S e h r d i r i g e r E. Science, Theory and Man. London, Pergamon Press, 1957.
60. S i m p s o n G. G. The Baldwin Effect. Evolution, Lancaster (Pa), 1953, v. 7, 2, p. 110117.
61. S k i n n e r B. F. Waiden Two. N. Y., Macmillan Co., 1948.
62. T u r i n g A. M. Computing Machinery and Intelligence.
Mind, London, 1950, v. 59, 234, p. 433460.
63. W a d d i n g t o n C. H. Genetic Assimilation of an Acquired
Character. Evolution. Lancaster (Pa), 1953, v. 7, 2, p. 118
126.
64. W h e e l e r J. A. A Saptet of Sybils: Aids in the Search for
Truth. American Scientist, N. Y., 1906, v. 44, 4, p. 360377.

*
, ,
,

[13, . 124].

, , , . ,
(, ; ,

), , , . .
,
, .
, , ,
.

. , , .
, ,
* P o p p e r . R. The Myth of the Framework. In: F r e e m a n E. (ed.) Essays in Honour of Paul Arthur Schillp. The Abdication of Philosophy: Philosophy and Public Good. La Salle, Illinois:
Open Court, 1976, p. 2348. , 1965 .
. . .
558


. ,
,
,
.

. ,

.

II
,
, . , ,
. ,
,
, . ,
, , , . , , ,
.
.

,
.
, XIX , .
. , , , .

:
, , ,,: 559



.
, .
, . ,

. , , , , ,
.
,
.
, . ,


, ,
, ,
. , , , , ,
. , ,
,
,
, .
, , ?
. , , , ,
. 560

, ?
" , , ,
, , ,
( ).
, , ,
, , ,.

; ;

; :
, , ;
.
, . :
,

, , , .;
, .
III

?
.
, I v
, .

, ,
, , ,
.
, .
... , , ,

.
(5, . 160]1.
, 1

[16, . 1, . 5, . 3]^

36913

561

. , ., .
. , , , .
,
.
? , .
, . ,
,
.
, .


, , ,
.
2 , , .
-
,
,
. .
,
. 2

[16, . 1, . 5], , , ., , , , (. [16,
. 1, . 5, . 3, 7, 10, 11 28 ]).
, [. 60], ,
, [
., . 10, . 9],
, . , .
, (., , [16, . 1,
. 5, . 11], ,
; , , , , ,
i|cM. ;[ 15]). ', , :
,: , ,' : . : ,- ..;;.,. '.

1562

, . ,
. , , :
.
? , - ,
.
, ,
, , ,
, ,
. , ,
.

,
. :

, , . , ,
. , .

, , . :
, :
, , , .
, , , , .


, .
IV
, ;
, 36

563


.
,
, ,
.
.,
,
, - .
, , ,
,
, ,
.

, , : ,
? , , ,
, . ,
, .
, .
,
, . ,
, , ,
, , .
.
. , ,

. (. [15, . 152]),

564

3:
, ;
^ ] . , | [], , , |[] ,
, [ -].
, , , [] . ,
, ,
, . (
- , ,
, [ ].
[4, . 1, . 112, 111, 114].
, , (,
) 4 . , ,
, ( ) .
, -
(, , ), ,
, 5
. , ,
(
3
16,
15, 18,
35 34 ( , [4]). ,
, .
4
, . [15, . 11, 17, 145, 400, 410],
{16, 5. 1,. 312].
. ( 6)
,

[4, . 2, . 40, 36] . [15, . , 164].

5?5

, ) , , ,
(, ) . , ,
,
. ,
.
, 1

. ,

.
, , ,
, , .
.
, , , , -,
. .

V

, ,
.
,
, ,
, , . , , . ,
,
, , .
, , , , , , . , -,
.
566

. .
, .
,

.

, ,
. ,
. -
,
. , [6, . 266], , (. [7, . 125126], . [22, . 256]) ,
.
.
, , ,
, ,
, [4, . 1, . 21]. , ,
, (, ,
).

, , , ,
: ,
,
. , , .
,
[4, . 1, . 39].
, .
? (.
[15, . 126, 138, 150, 413]) , , .
; ^
667


, , , , , ? - ,
- . , .
?
, , ,
, ,
,
, .
, , , ,
.
: , , (
. ,
,
[6, . 226].
, , .
.
, , ,
.
,
,
. , , ,
, .


, .
, ?
5L8

J
t
*
J

, ? , ,
.
,

. .

.

, . ,
,
,
.


, , .
,
. , -, .
, ,
.
. ,

.

, ,
.

.
-

569

. ,
, , ,
,
.
, , , , ,
.
,
, , , , , ,

, .
, , , , .
,,
, ,

,
6 . ,
. , , ,
.

.

.
. ,
.
, ,
- .

VI

,
,
. . , . , .
.
.
, , , ,
. , , . ,
,
.

,
.

, .
.
,
; , , ,

.

VII

, -, . [4,
1415]: , , .

, ,
. ,
.

570

571

.

, ,
,
,
, , .
,
, .
, , , , , , .
, -, , . , , , , . , , .


.
.
, ,

, , .
, .
, .
, ,

-. , , ,

,
. , - , -

, , . ,
. , , , .

,

, ,

. ,

, , .
,
. , .
, ,
, , 1 ,
,
. ,
. , , ,

, , . , , , 1
,
.
, , , , ,,
, . ;

. , -

572

573

.
,

.
, ,
, . ,
. ,
, , , , ,
,
.
, ,


. ,
,

,
- .
:
.
. , ,
: , ,
, , ,
: -, , , ,
;
, , .
,
. , .
, . ; , , .
574

)
, , ,
.
,
, ,
. , '
, .
,
, .
VIII
, , -, .
. ,
, .
, , , ,
, . ;
.
,
,
:

. ,
. ,

, -,
, . ,
575


.
..

. . .
(. [21])7.
, , ?
, ,
?
. , ,
- , , , , , .
, , .
, ,
,
,
, , , ,
. , , , ,
, .
.
, ,
, .
,
, , , , ,
, ,
.
, , 7

, 15,
. 223-225].
576

, , , . , ,
,
- . ,

. , ; 1 , - , , , , ,
, , .
,
, .
, . ( , ,
, ,
. , ^
.)
,
. ,
,
, : , :
.
, , . (,
[23]). ,
^
.
, ?
- , .
,
,
, .
.
, 37913

577

:
,
.

, ,
. ,
,
. ,
. , ,
,
.

, . ,
,
, . ,
, ,
,
,
, .
,

.
, ,
-, , , . - , ,
. ,
, ,
. ,
(. [19; 20]).

,
, , , , .
,
. ,
, , , , . ,
, ,
, , .

IX
, ,

. ,
.

, , , - , , , ,
. , , ,
, . , , , , .
,
,
.
, .
,
37

578

579

. ,
, ,
.
, , ,
, ,

.
, ,
.
, , ,
. ,
,

.
?

. , , , ,
.
,
. -.

,,
,
,
,
.
- ,
. , , . ,
580


.

.
, : , .
, , '
,
.
.
,
.
.
, ,
, .
,


.
' . ,
,
.
, ,

,
. ,
, (. [10, . 232]);
, , , .

X

, , , .
,
,
, ,

581

.
, ,
,
.
-
.

, , ,
,
, , , , , .
, ,
,
,
.
,
. ,
.
, .
.
?

. .
,
.
, ,
, ,
, . , ,

, .
(,

.
582


:
,
, ,
.)
, ,

. ,
. ,
, .
.
.
, , , ,
. ,

, , ,
. . , , , ,

. , , ,

,
.
,
. , ,
, , .
. , .

583

XI
,

, . , .
8
, . , ,

, .
( ,
, 9 .) ,
,
. . , , .
, , .
,
. .
,
,
(
, , ),
.

.
,

.
, 8

[8]. (. [18].) , ,
(. [10 9]),
.

.
9
. [16, . 2, . 23, 24].

584

.

. ( , ,
- .)
, ,
.
,
.

, . ,
.
, ,
.
, ,
,
, , .
. ,
. ,
-, ,
,
() ,,
, -,
.
,
,
, . , , , ,
.
, . ,
, -

.
,
.
-, , ,
, . , . -,
, ,
,
,
.
,
, ,
. ,
, . ,
.
10 ,
,
1 1 ,
, .
. ( ), , . 1925


, ,
,
, . , 10

-, ,
, .
, ,
.11
.
[12].

585

,
. -, ., ,
. ,
,
,
. (1917), ,
,
. ,
,
, ,

, ,
(., ,
[1; 2; ]12).
, .
, , () , 19251926 .
,
, , , ,
, , ,
(.. [17]).
,
.

, .
, .
12
, ,
, , [14, . 446448], , , ,
, . (.
.[11].)

587

XII
,
, , . , , ,

, .
,
,
. . ,
,
, , . . ,
, , ,
.
.
,
, . , . ,
,
. , , ,
.
, . .
.
, , ,

.
,

, .
,

.

588

589


, (
, ,
), ,
( ) .
,
,
. ,
,

, , , . ,

.
, ,

, . , ,
, , .
, , , , . ,
,

. ,


.

, , ,
.
,
, , ,
, '
.
, , , ,
.
XIII
, ,
,
.
, , ,
, , .
, - (. [16 . 2,
. 1,1; 17, . 1115; 15, . 19, 28, 279, 402]).
,
. , ,
. ,
,
, , .
, , ,
.

XIV


590


13 .
, , ,
, .

,
, ,
, . , , , , ,
, , .
, ,
, ,
, ,

, ,
.
. , , ,
. , , , ,
,

. , ,
, , .
,
13

,
.

591

.
: ? , .
:
?
?

(, , ) ,
. ,
,
. , , ,
.
. ,
, ; , , . ,
,
,
,
. ,
.

1. B e l l G. On the Einstein Podolsky Rosen Paradox. Physics,


1964, v. 1, p. 195200.
2. B e l l G. On the Problem of Hidden Variables in Quantum
Mechanics. Review of Modern Physics, 1966, v. 38, p. 447452.
3. C l a u s e r G., H r n e M., S h y m y ., H o l t R. Proposed Experiment to Test Local Hidden Variables Theories. Physical
Review Letters, 1969, October 13.
4. D i e l s H. Die Fragmente der Vorsokratiker, Bd. 12, 5 aufl_.
Hrsg. von W. Kranz. Berlin, Weidmannschebuchhandl, 19341935
(. : . . , . 12, , 1914).
5. H e r o d o t u s . Historia (. : . . ., , 1972).
592

6. H e s i o d. Theogony. 720725 (. : , . 1 , . 1. ., , 1969).


7. H o m e r Iliad. V I I I , 1316 (. : . .
., , 1960).
8. K h n . The Structure of Scientific Revolutions. 2nd ed. Chicago, Chicago University Press, 1970 (. : . . ., , 1977).
9. K h n T. Postscript 1969. In: K h n T. The Structure of
Scientific Revolutions. 2nd ed. Chicago, Chicago Univessity Press,
1970 (. : [8|).
10. K h n T. Reflections on my Critics. I n : L a k a t o s I.,
M u s g r a v e A. (eds.). Criticism and the Growth of Knowledge. London, Cambridge University Press, 1970, p. 231278.
11. P a r k G., M a r g e n a u H . Simultaneous Measurability i n
Quantum Theory.International Journal of Theoretical Physics,
1968, v. 1, p. 211283.
12. P l a n c k M. Zur Machschen Theorie der physikalischen Erkenntnis. Physikalische Zeitschrift, 1910, Bd. 11, S. 11861190.
13. P l a t o . Crito (. : . . .
, . 1. ., , 1968).
14. P o p p e r . The Logic of Scientific Discovery. London, Hutchinson, 1959.
15. P o p p e r K. Conjectures and Refutations: The Growth of
Scientific Knowledge. London, Routledge & Kegan Paul, 1972. 4th
rev. ed.
16. P o p p e r K. Open Society and Its Enemies. Vol. 12. 5th rev.
ed. Prinseton, Prinseton University Press, 1966.
17. P o p p e r K. Quantum Mechanics Without The Observer.
In: B u n g e M., et al. (eds.). Studies in the Foundations, Methodology
and Philosophy oi Science, v. 2. Berlin, New York, Springer, 1967,
p. 744.
18. P o p p e r K. Normal Science and Its Dangers. In: L a k a t o s I., M u s g r a v e A. (eds.). Criticism and the Growth of Knowledge. London, Cambridge University Press, 1970, p. 5158.
19. Q u i n e W. Word and Object. Cambridge, MIT Press, 1960.
20. Q u i n e W. Ontological Relativity and Other Essays. New
York, Columbia University Press, 1969.
21. T a r s k i A. Logic, Semantics, Metamathematics. Oxford, Clarendon Press, 1956.
22. V e r g i l i u s . Aeneid. VI, 577 (, : .
. . . . ., , 1970, . 137402).
23. W o r f . Language, Thought, and Reality. Cambridge, MIT
Press, 1966 (. : ,
. I. ., , 1960, . 135198).

38913

. 179
. 5, 334, 376
. 506, 556
. . 143
. 241243, 247, 282
. 107, 231
. 516, 555
. 6
567570, 588
358, 562
290, 293, 297, 567,
583
21, 220, 227, 269,
293, 358, 431, 462, 493
. 28
562

. 95, 295, 315, 316, 334,


367, 368, 373, 417, 496, 505,
507, 508, 555, 587
. 143, 148, 231, 271
273, 324, 377, 496, 544
. 367
. . 16
. . 40, 334
. . . 443, 444, 454,
455, 466480, 493, 586
. . 293
. 555
. 143, 507, 587
- . 330
. 291
. 118
. 6, 483, 493
. 347, 348
. 207
. 39, 50, 226, 227, 231.
291, 312, 316, 377, 391, 397
. 456, 493, 530, 531.
555

. 5, 13, 25
. 534
. 257, 376
. 333
. . . 291, 293.
294, 296
. 304
. 38, 40, 43, 58,
292294, 296, 300, 307, 308,
311, 316, 319, 421, 440, 442,
465, 466, 493
565
. 9
. 505
. 515, 516, 553
- . 133
. , 231, 586
. . 8
. 539, 555
. 157, 164, 231, 440,
462, 464, 493
. 190
. 507, 587

. 62, 164, 235


. 322
. 147, 179, 183185,
187, 212, 229, 235
. 494
. . 507, 587
- . 358
. 144
. . 122

.
7, 10, 14,
5658, 75, 76, 82, 169, 182,
235239, 249251, 274, 302,
307, 337, 378, 465, 495
. . 16
. X. 116

594

1 63, 232, 238


! 0,. 143
. 39, 44, 50, 105, 165,
232, 284, 293, 300, 301, 305
312, 313, 360, 361, 369, 377
. . 466, 493

. 249, 284, 290293,


296, 299, 309, 310, 321, 332,
356 373. 588
. . 332
. . 363
. 125, 130, 232
. 253
. . 377
. 26, 30, 439, 440,
462464, 494, 574, 575
. 385
. 370, 377
X. 367
. 85, 314, 316,
377, 417, 496, 504, 505, 507,

294
334, 470, 47
. . 8
. 118
. . 8, 25
II. 505

51, 511. 520, 528, 556, 586

. 443, 467, 479, 494


. 22, 232
. 494
562
561563, 572, 592
. . 143, 293, 332
567, 568, 593
. 40, 97, 586
. 39
X. 317, 454
. 493, 556
248, 593
. 76, 85, 232, 493
XIII, 291
. 111, 232
. . 8, 10
. . 433, 438
. 494

. 219, 220, 233


; . 33, 39, 43, 44, 55,
67, 68, 81, 233, 262, 263,
273, 292, 301, 342, 396, 397,
440, 444, 459, 467470, 473,
474, 494, 503, 511, 533
. 586
P 6, 7, 62, 78, 92,
126130, 138, 140, 158, 159,
169, 193, 196, 218. 219, 222,
231, 232, 238, 239, 251, 252,
343, 377
. 505, 555
. . 505
. 261, 377
. 9
. 233
. . 118, 157, 1(54,
193, 196, 198, 209, 216
219, 233, 278, 331, 363, 374,
375
. 42, 173, 233
. 173, 174, 249, 253,
284, 332, 355, 356, 379, 390,
503, 544
. 406, 412
. . 179, 293
. 177
. 397
. 476, 480, 494
. 319
. .
X. 321, 322, 333
. X. 496, 497, 504
511, 519, 524, 525529, 542,
546, 554, 555
. 57, 232
. 290, 292, 297,
301, 373, 567, 583, 584

. 539, 555, 556


I 561, 562
. 39, 50, 305, 391,
397,
440, 466, 468, 493,
524528, 546, 551
297, 586
. 309
. . 556
. 143
X. 183, 185187,
212, 218, 233, 278, 331
. X. 144, 204, 205,
233
587
. 105
. 59, 105, 108, 109,
232
. . . 334, 368, 393,
496, 508
. . 16

3 8*

595

. 107, 232
. 15, 29
. . 8
. 303, 304
. 14, 27
X. . 367, 368, 373,
496, 507, 555
. 358
. 233
P. 233
. 587
164, 233
. 454, 586

21,317,341,357359,
403, 404, 562, 565, 566, 575
. 350, 360, 361, 369,
378, 389, 413, 558, 578, 593
. . 8, 19
. 7, 10, 12, 13, 507,
556,
558,
583,
584,
593
. 333
. 5, 7, 13, 19, 24,
25, 455, 475, 494
. . 517
. 507, 587
. 331, 474, 505, 513,
516, 523
. 9
. . . 143
. 222
. 39, 40, 305, 503
. . 8
. . 16, 21, 23, 30
554
305
. 50, 52, 233
. 504, 527, 556
. . 190
. 38, 39, 440, 442,
465
X. . 111, 373, 374,
556
556
. 144
. .
373
. 477,
. .
332, 334
. . 8
. 584
. 9, 25,

69, 111, 144,


494
44, 302

. 7
. 388, 412
. 5, 539, 591
. 9, 16, 82, 102, 103, 144
179, 233, 293, 294, 300, 307
554, 556, 586
. 505
. 44
. 80, 233
. . 8, 27
. 198, 416
. 5, 13, 22, 69
. . 165, 212
. . 39, 44, 57, 3U7
. . 69, 111, 144, 373
. . 515, 516, 553
. 363
. 3. 8
. 322
. . 8, 27
. 182
. 508
. 127129, 206, 233
252
. 122
. . 8
. . 173, 185, 186, 233.
416, 438,

. 396, 397, 412


33
. . 322
. 322
- . . 505, 557
. 40, 44, 109, 134,
213, 241, 249, 263, 284, 292,
303305, 308, 314, 316, 332.
334, 355, 356, 363, 364, 367,
373, 390, 470, 474, 501506,
511, 513, 570
. 169
. . 6, 8, 21
. 290
. 515, 557
. 291, 293, 301
. . 8, 27
248, 321,
570, 586
X. . 193
. 90
X. 28
. 111
. . 332

316

30, 241, 246

596

562,

565.

_
-

. 14, 28
. . 537
, . . 144

. 92
X. 503, 557
562, 566
. . 321
. 44, 342, 350, 363,
377, 503506, 509, 511, 520,
540, 547, 548, 557
21
269
. 52, 167, 233, 505,586,
593
39, 294, 297, 439, 440,
459462, 464, 476, 494, 558,
562, 566, 586, 593
462, 468, 494
293
. . 8
. 283, 418, 507,
556, 587
. 472
380
. 533, 233, 234, 239,
241, 252, 377, 378, 413, 416,
438, 494, 495, 557, 575, 582,
593
. . 198, 234
. 144
562
373, 583
. 39, 44, 105, ,
180, 190, 293, 300, 364, 481,
586

. . 8, 23
. . 496
5, 235
. 28
. . 8
. 367, 368, 373, 496.
507, 555
. . 28
. . 16
. 538
. 225, 470, 503
. 209
575
. 482
. 12, 20, 103, 118,
151, 220, 221, 235, 319, 336
343, 346, 350, 354, 378, 380,
385, 388, 412, 456, 576, 593
. 22
. 6
. . 517, 557
. . 252, 378
. . 44, 81, 93, 142;
169, 198, 235, 459
. 405, 413
. . 545, 557
. 209, 235
. . 474, 495, 558, 577.
578, 581, 593
. 5, 495
. 44

. 378, 557
. 363
. 127, 128, 234
. . 8
. . 341
. 7, 10, 37, 39 44
48, 81, 93, 121, 122, 169,
234, 235, 273, 398, 440 442
444, 465, 466, 482, 488 495'
586
'
. 169
. 358
. . 301
. 7, 4779, 55
196199, 203206, 233, 234
. . 333
. 183, 185, 187, 212
. 37
. . 8
. 283, 418, 507, 556,
587
. 462

40, 267, 297, 567570.


588
. 40, 332
. 5, 13, 25
. 181, 182, 186, 232
. 132
. . 111,,
373, 374
. 333
. 63, 125, 157, 232
. 322
. 440, 443, 464, 493
3. 241243, 247, 377
. . 332
. . 124, 125, 129, 138.,
140, 232
. 556

597

468
. . 102
. 14
. . 7
. 515, 556
. 322
. 209, 232
. 494
. 207
. . 398, 493, 494
. . 508, 556
. 22
. 14
. 508
. M. S
. . 8
. . 6, 235, 378, 557
. 16, 33, 58, 62 82 85
181183, 185, 190, 235, 236,
239, 307, 337, 339, 378 505
519, 520, 522, 523, 527, 546,
557
. 186, 503
. 59, 235
X. 6
. 180, 207 208
282, 294, 334, 496, 504506,

509, 544, 557, 586


. 118
. . 252, 377
. 105, 241, 244,
293
. 40, 44, 52, 58,
169, 213, 232, 239, 241,
248, 269, 283, 294296.
314, 316, 328, 332, 334,
418, 474, 496, 505508,
544. 545, 556, 587
. 511
. 13
. 504
. 332, 505, 556
248
. 9, 25, 30
358
. X. 333
X. 369
. . 8, 27
. 18, 38, 39, 48, 55, 56.
58, 65, 81, 209, 232, 254
259, 263, 265, 266, 268, 27,

272, 274, 277, 292, 377, 440,


442. 465, 511, 513, 517, 519,
522, 523, 546, 556

. . 386, 388

390391, 575
401
,
97102, 362, 365
544545
35
16, 17, 50
209,
213
241, 246248
486
488
285
482
10, 75, 251,
252
255, 256, 268, 277, 340,
345, 440, 459, 465
279
,
10, 62, 192, 250252,
345, 369, 371

207,
278, 280282, 329331, 482
18, 19,
50, 192, 198, 209, 215, 216
()
280, 415,
416, 420, 422, 426, 427

282, 414, 417432


157, 158, 214
216, 280
216217
420, 421

414418, 423


216217

197, 214
489, 490
69

245
262
160
-
99,.
100

46, 47, 64, 8288


66, 67, 71, 113.
133140, 201
9397
121122
,

169
134, 135.
211
526, 535.
542543, 546549
47, 216219
. ad hoc 64, 283, 284

79,,
216

111..
220
116

79
. 193196 . 196209
261

599

-
527, 528

486,
491,
492,
538
50
334
() 130133,
224, 288

10, 5460, 81, 237,
249
283,
501524
509, 510, 511,
515
, 512, 513
468
470, 474, 478
,
35," 37, 440, 441, 560564,
566, 571572, 579, 585,
587
. , , 308. 309,
323, 324, 421, 428, 430, 439,
441, 447, 451, 458
264267

295,
296, 316
229
525526,
549552

194195

230, 231
58, 6264,
87, 106, 107, 236238, 260,
263, 269, 277
39, 44, 444, 445, 449
451, 458
410
. 391392, 405
313, 359363, 374

63, 76, 238
, 75, 76, 237,
251, 252, 311

164167
, 285
505507 500
512, 519, 520, 524
50
62, 259, 271 272
287289
. 18, 4650, 65
87, 236, 254, 255, 270280
. 18, 4750, 7'
195, 196
4649
276


, 245
362, 363, 586,
587
471, 478
562, 563
35, 41
328,
332
,
130, 265269, 297, 334, 346,
388, 392395, 412, 457, 458,
545, 567571, 580, 589, 592

528

218
5557,
224, 225
264
263
278
58, 82, 285,
293296, 298302, 306
317, 319, 321, 322
( ) 143, 247, 253, 258
408
467480
405410, 467471,
474, 475, 478, 479
, 268, 270, 345, 394395,
558
19, 20, 198, 350, 380
. 382386
12, 220,
221, 319, 337, 338, 342, 576

19, 20, 220, 319, 336342,


350, 351, 380386
20, 21, 575576
220
223
223

342, 346348, 456
339, 342
344359, 389
286

486, 491,
492
410411
50, 457
481
482
37

470-473 477 478


471, 472, 478
' 429
5860 237
'

-- 78
i, 112, 116
73, 77 80
36, 37, 41/46, 61, 65,

41-

1 7

248, 267

566567
439, 443, 444
136 137

151
417, 496,
507, 508
16, 17, 59, 80
16, 105109,
144, 145
600

16, 56 77 78

. 59
227230,
325327, 349, 368
16.
17, 7381
83, 84
541
,

10, 12, 16, 5556, 73, 75. 76


78, 140
417
152.
168, 169, 171
396, 398

38, 39

399403,.
410411
585
453, 455, 490.
537
6772, 81
8285, 224, 279..
285, 299, 300, 302
69

(
)
460
285
() 299, 300
( ) 99101
76, 405410
61, 62

6667,
70,
124126, 487
486488
559
249
251
,

207, 208, 210


318
473, 479
.
192193, 209
223, 278, 332

58 59
46/59-61, 79,
601

. 212216, 230
278
263
102, 461
8893
() 170
543
115, 134, 149158

() 12, 21, 22, 291, 330,


331, 352359, 372
357359
208
73
75 (. )
293
227, 258
.
324, 418,
420, 430
421, 430,
431
83, 84, 321, 322,
368, 369, 373, 375
389
390, 585 (. )
255, 256
( ) 8385, 192
260,
268, 275, 407, 491, 538 542
543, 553564
, 440, 452, 455, 478, 543,
544

5254, 63, 130,


138140, 143, 144, 245, 300,
312, 315, 320, 327, 332, 363,
365, 366, 370, 485
. 149178
6871,
136

365,
372,
374
327
179191, 283, 365
106

602

. 180184

184188
187

190
191

164-105

71, 126130, 139


24i24 4
245
247, 265
15, 125, 131, 137
50
152, 170174
. 174177
259, 345
*
51, 52
325, 334, 335,
375, 376, 566
, 457, 458
254,
258
379, 386, 396, 558,
559, 572573, 575
116,
225, 311, 313, 373
521, 528
59,
109, , 144, 145, 238, 394
395
6, 27,
30, 35, 39, 44, 325327,
364376, 446, 486
490
508, 510, 519, 520,
526
418, 419 ;
426, 428, 430
520522

(,
) 328337, 352, 353,
389
150, 158161,
351
158159, 329,
351
329

439,
441, 443
127, 128

1 1 1
186
564
566, 570, 581
212
480483
286
22, 62, 82104, 143,
237, 300, 301, 321, 327, 487,
582584

142144,
214, 228, 273, 326
. 144, 484,
583
. 230
. 483486
311,
312
301
273, 374
. 245
. 240,
245
. 367

170,
171
589586
. 583586

350,
351, 364376
. ad hoc 369, 370
326
113115
324
, 391,
392
25
27, 439466
125, 140
303, 314

()
6870
93, 323, 324, 461
102
104, 161 163, 224

398404,
410411
( ) 12, 386388, 575
.
285 ,
10, 19,
20, 105123

6265, 114, 238, 249
114115
115117
122
123
. 153154, 157,
158, 184, 213
131
40, 76
384
386
540, 550
361, 500
27, 28
529, 537546
247

; 241, 246.,
314
169
455, 458
236, 273, 370, 465
466

6667.
124148
483
488, 489

17,
38,
39,
41, 439,
442,
445,
446,
459
299306, 316
318, 321
117122
453459, 475477, 530
536, 576581
41

6. ] )
. .

- (
) .
.
.

........

.........

33

1934
. . . .
1959

34

I.

......

I.

.......
II.

46

............

III.

...........

IV.

.......
V .
. . . .

VI.

.......

VII.

..........
X. ,
...............

105
124
149
179

.
.
. .
.
1. : .
3.
10. ,

73
82

192
236
240

290
325

, :
:
...............
.
3.
604

414
439

496
558
594
599

You might also like