TARH BLMNE GR

Tarih: gemi toplumlarn kltr ve medeniyetlerini, birbirleriyle olan ilikilerini,sava ve barlarn sosyal-ekonomik yaplarn belgelere dayanarak yer ve zaman gstererek sebep sonu ilikisi ierisinde objektif olarak inceleyen bilim daldr.

Tarihi Olaylarn zellikleri

Gemi olaylar inceler. Tarihin konusu insandr. Belgelere dayanmaldr. Yer ve zaman belirtilmelidir. Sebep - sonu ilikisi olmaldr. Objektif olunmaldr. Tarihi olaylar tekrarlanamaz. (Dolasyla deney metodu kullanlamaz.)

Tarihi Olaylarn zellikleri

Olayn meydana geldii devrin artlar ve deer yarglar iyi bilinmelidir.
Aratrma mmkn olduu kadar olayn getii yerde yaplmaldr. Tarih olaylarnn maddi - manevi eitli sebepleri vardr. Tarih olaylarn arasnda sebep sonu ilikisi bulunmaktadr.

Tarihin Metodu
Tarihi olaylar belgelerden yararlanlarak aklanr. Olaylar doru bir ekilde incelenmeli , tarafsz olarak aklanmaldr. Olayn zerinden belli bir sre gemelidir. Gemiteki olaylar gnmzn deer yarglaryla yorumlanmamaldr.

Tarihin Metodu
Olayn getii yerde aratrma , yaplmas , daha verimli sonular alnmasn salar. Olaylar arasnda sebep sonu ilikisi kurulmaldr. Olaylar incelenirken deiik kaynaklara dayal belgelerden yararlanmaldr. Olaylarla ilgili kaynak taramas yaplarak btn belgeler deerlendirilmelidir. Olayn meydana geldii yer ve zaman mutlaka belirtilmelidir.

Tarih Biliminin Yntemi

Kaynak arama

Verilerin tasnif tahlil tenkiti

Terkip yapma

Tarihin Tasnifi
Zamana gre snflandrma Zamana gre snflandrmaya uzunluuna taksim de denir. Bu taksimde tarih, kronolojik dilimlere alara blnm ve her bir devreye tarih ncesi (prehistorya), ilk a(antikite) Orta a gibi adlar verilmitir.

Mekana Gre Snflandrma

Tarihin mekana gre snflandrmasna geniliine blmlere ayrma veya Corafi taksim de denir. Burada ktalarn lkelerin , blgelerin ve ehirlerin , hatta kylerin tarihi sz konusudur: Avrupa ve Asya Tarihi Trkiye Tarihi
Kara Deniz Blgesinin Tarihi

Konuya gre snflandrma

Tarihin, insann faaliyet alanlarna gre yaplan snflandrmasna, zmleyici(tahlili,analitik) tasnif ya da derinliine taksimler denir. Bu tasnifte toplumlarn siyasi, iktisadi, zihni, artistik, sosyal, dini v.b.. ynlerin ayr ayr incelenmesi sz konusudur.Sosyal tarih, din tarihi, ekonomi tarihi,iktisat tarihi , sanat tarihi, ahlak tarihi , ahlak tarihi, fikirler tarihi, duygular tarihi....v.b.

TARHN YNTEM
Tarihi olaylar aratran bir tarihi srasyla aadaki yntemleri uygular.

Kaynak Arama Verileri Tasnif Tahlil Tenkit Sentez (Birletirme)

KAYNAK ARAMA
nce olayla ilgili kaynaklar aranr. Kaynaklar 2'ye ayrlr a- Ana Kaynaklar (Birinci el kaynaklar): Olayn getii dneme ait kaynaklardr. b- kinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanlarak hazrlanan kaynaklardr. Ayrca kaynaklar YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayrabiliriz: Yazl Kaynaklar: Kitabeler, fermanlar, kanunlar, mahkeme kaytlar, noterlik yazlar,gazeteler, dergiler vb... Yazsz (Szl) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapnaklar, heykeller, silah, eyalar, destanlar, efsaneler, fkralar, ataszleri rf ve adetler vb...

VERLER TASNF, TAHLL VE TENKT ETME

Tasnif (Snflandrma): Elde edilen bilgiler zamana, mekana ve konuya gre tasnif edilir. Tahlil (Analiz-nceleme) : Kaynaklardan elde ettiimiz bilgiler gvenilir mi? Karlatrma yaplarak bilgiler bu ynde incelenir. Tenkit (Eletiri): Elde edilen bilgilerin ie yarayp yaramad, hangi bilgilerin kullanlaca belirlenir.

SENTEZ (BRLETRME)
Kaynaklardan elde edilen bilgiler dzenlenerek yazlmas safhasdr.

Tarih anlaynn geirdii aamalar

Hikayeci Tarih

retici Tarih

Bilimsel (Neden- Naslc) Tarih

Sosyal Tarih

Tarih anlaynn geirdii aamalar

Hikayeci Tarih: Efsanelerle dolu,masal trnde bilgiler yer alan tarihtir. Genellikle yer ve zaman belirtildii halde , neden ve sonu ilikileri zerinde durulmamaktadr. lk temsilcisi Heredot'tur.

retici Tarih
Toplumun ahlak ve karakterinin gelitirmesi amacyla yazlan tarihlerdir. - Olaylar ve kiilerden ilgi ekecek ekilde sz edilir. - zellikle Avrupada 19 yy'a kadar bu tr tarih yazm devam etmitir.

Bilimsel (Neden - naslc) Tarih

Olaylarn nedenlerini ve sonularn , toplumlarn geirdikleri gelime safhalarn " neden ve naslc byle oldu? sorusuna cevap arayarak aklayan tarih eklidir.

Sosyal Tarih
Toplumlarn her trl faaliyetlerini olaylarn duygusal ynlerini ele almadan aklayan tarih eklidir. Not: Tarih yazcl Hitit krallarnn tutturduu yllklarla (anal) balar.

TARHN YARDIMCI BLMLER

Beeri ilimlerden her biri , mutlaka insanla ilgili bir konuyu inceler ; insann faaliyetlerini bu faaliyetler sonucunda ortaya kan eserleri anlamaya ve aklamaya alr. yleyse, ayn konun deiik ynlerinin anlamaya alan bilim dallarnn birbiriyle mnasebet iinde olmas tabii bir eydir.

Paleorafya
,

Etnorafya

Epigrafya

Kimya

Corafya

Tarihe Yardmc limler

Kronoloji Arkeoloji

Filoloji

Antropoloji Nmizmatik

Paleografya
Eski yazlar inceleyen bilimdir. Tarihinin kulland malzemeleri tekil eden vesikalar , ok deiik karaktere sahip yazlarla yazlmtr.

Msr hiyeroglifleri Mezopotamyann ivi yazs Orhun ve Uygur alfabeleri Kiril alfabesi Latin alfabeleri bilinmeden bu milletlerin tarihini incelemek mmkn deildir. Paleografya, bu yazlarn zmlenmesi ve zelliklerinin belirlenmesi ilmidir.

Epigrafya
Kitabeleri inceleyen , zmleyen ve yorumlayan bilim daldr.

Corafya
nsanlarn yaad corafi evre , o insanlarn hayat artlarnda , anlaylarnda ve faaliyetlerinde ok etkilidir. Tarihte meydana gelen bir olayn yerini belirtmek arttr. Yer gsterilmeden ve bu yerin nitelikleri aklanmadan tarihi olaylar aklamak mmkn deildir. Bulunulan corafya ve iklim artlar elverili ise gelimeler iin olumlu bir ortam doar.

Arkeoloji
Gemi zamanlarla ilgili toprak ve su altnda kalm eserleri bulup inceleyen bilim daldr. zellikle yazsz belgeler incelenir. Yazl belgelerin olmad devirler iin arkeoloji byk nem tar. Daha ok tarih ncesi dnemlerin aydnlanmasnda tarihe yardmc olmaktadr.

Antropoloji
nsan rklarn snflandran bilim daldr.(Toplumlarn sosyal ve kltrel yaplarn inceler.)

Nmizmatik
Meskukat para bilimidir. Para hkmdarlk ve bamszl sembolize eder. Bunun yannda bir devletin ekonomisi hakknda paralar sayesinde bilgi edinilir.

Filoloji
Tarihin kaynaklarn oluturan metinleri anlamak iin yazlarn okumak yetmez. O metin yazldn dilin iyi bilinmesi gerekir. Kaynak eserleri dil asndan inceleyen ve yorumlayan ilme filoloji denir. Bununla uraan kiiye filolog denir.

Kronoloji
Tarihi olaylarn anlalabilmesi, getikleri mekann bilinmesine bal olduu kadar zamann tespitine de baldr. Belli bir referans ( atf ) sistemi iinde zamann blmlere ayrlmas iini zaman - bilimi ( kronoloji ) stlenmitir. Tarihi olaylar bu bilim dal sayesinde zaman iinde sralanabilmekte ve bylece daha kolay anlalabilmektedir.

Kimya
Karbon 14 metodu ile tarihe yardmc olur.

Etnorafya
Toplumlarn rf , adet , geleneklerini inceleyen bilim daldr. ( Toplumlarn z kltrlerini inceler. )