QUAN H PHP LUT 1. Khi nim quan h php lut.

Quan h x hi vn phong ph v a dng, v vy cn phi dng rt nhiu loi quy tc x s khc nhau (quy phm x hi) khc nhau iu chnh cc quan h x hi. Chng c th l quy phm o c, quy phm tn gio, phong tc, tp qun, quy phm php lut... Trong h thng cc quy phm x hi, quy phm php lut c v tr c bit quan trng. Chng l loi quy phm c hiu qu nht, bi vy, trong x hi XHCN, Nh nc s dng h thng cc quy phm php lut iu chnh cc quan h x hi quan trng nhm m bo cho chng pht trin ph hp vi ch v li ch ca mnh. Quan h php lut l quan h x hi c quy phm php lut iu chnh trong cc ch th c nhng quyn v ngha v php l nht nh v c Nh Nc m bo thc hin. - Quan h php lut c nhng c im sau: + Quan h php lut l quan h x hi c ch. + Quan h php lut XHCN xut hin trn c s cc quy phm php lut. + Quan h php lut thuc loi quan h t tng. + Ni dung ca quan h php lut c cu thnh bi cc quyn v ngha v php l m vic thc hin c m bo bng s cng ch ca Nh nc. 2. Cu thnh ca quan h php lut. Quan h php lut c cu thnh bi: ch th , ni dung v khch th. a. Ch th quan h php lut. * Khi nim:Ch th ca quan h php lut l t chc c nhn p ng c cc iu kin do Nh Nc quy nh cho mi loi quan h v tham gia vo quan h php lut . Nng lc php lut l kh nng ca cc c nhn hay t chc c quyn v ngha v php l nht nh theo qui nh ca php lut. Nng lc php lut xut hin t khi con ngi mi sinh ra v tn ti cho n khi ngi cht. Nng lc hnh vi l kh nng ca cc c nhn hay t chc bng hnh vi ca chnh mnh thc hin quyn v ngha v php l theo qui nh ca php lut. * Ch : - Nng lc php lut l iu kin cn, nng lc hnh vi l iu kin c nhn, t chc tr thnh ch th ca quan h php lut - Nng lc php lut v nng lc hnh vi khng phi l nhng thuc tnh t nhin m l nhng thuc tnh php l. N c quy nh trong cc vn bn

quy phm php lut c th - i vi cc quc gia khc nhau hoc trong nhng thi k lch s khc nhau ca mt quc gia, nng lc ch th ca c nhn t chc c quy nh khc nhau * Cc loi ch th ca QHPL -Cc ch th ca QHPL c th chia lm 4 loi sau: + C nhn ( cng dn, ngi nc ngoi, ngi khng quc tch) Cng dn l ch th ph bin v rng ri nht ca cc quan h php lut. Ngi nc ngoi v ngi khng quc tch c tr trn Vit Nam c NLPL hn ch hn. V d : h khng c quyn bu c, ng c vo cc c quan quyn lc Nh nc, khng th gi nhng chc v nht nh trong b my php lut, khng phi thc hin ngha v qun s, ngha v lao ng cng ch. Tuy nhin, trn c s tn trng cc quyn c bn ca cng dn v ca con ngi Nh nc ta lun tha nhn v bo v cc quyn t do, dn ch v li ch hp php ca h. + Php nhn : l t chc c nhng du hiu c bn sau y: c cc c quan Nh nc c thm quyn thnh lp, cho php thnh lp, ng k hoc cng nhn. C c cu t chc cht ch. C ti sn c lp vi c nhn, t chc khc v t chu trch nhim bng ti sn . Nhn danh mnh tham gia cc QHPL mt cch c lp. + Nh nc l php nhn c bit, l ch th c bit ca QHPL. Khi tham gia cc quan h quc t nh k kt cc iu c quc t, Nh nc tham gia vi t cch l mt php nhn. Trong quan h s hu, Nh nc vi t cch mt php nhn l ch s hu ca t ai, rng ni, sng ngi, ti nguyn thin nhin trong lng t. Nhng Nh nc li nh mt php nhn m cha ng trong lng mnh nhiu php nhn l cc t chc v c quan ca Nh nc. Cc c quan t chc ca Nh nc trc tip tham gia vo cc QHPL vi cc quyn v ngha v php l nht nh. + Cc t chc khng c t cch php nhn cng c th tr thnh ch th ca 1 s QHPL. VD: h gia nh l ch th ca 1 s QHPL dn s v t ai, 1 s t hp tc khng c t cch php nhn cng c th l ch th ca quan h php lut dn s.

b, Khch th ca quan h php lut

- Khi nim: Khch th ca QHPL l nhng li ch vt cht hoc phi vt cht m cc ch th mong mun t c khi tham gia cc quan h php lut. Khch th ca QHPL chnh l ci m v n cc ch th quan h php lut tham gia vo quan h php lut. VD: Trong quan h mua bn nh , ngi nh l khch th ca quan h php lut ny. Trong hp ng vn chuyn hng ha, khch th ca quan h php lut hp ng ko phi l hng ha m l s vn chuyn hng ha. Trong quan h tranh chp v quyn tc gi ca 1 sn phm sng to th khch th ca QHPL l quyn tc gi.

c, ni dung ca QHPL
Ni dung ca QHPL bao gm quyn v ngha v php l ca ch th khi tham gia QHPL . * Quyn ch th l kh nng ca ch th c s x theo cch thc nht nh khi tham gia QHPL Quyn ch th bao gm 3 yu t sau: - Kh nng ca ch th s x theo cch thc nht nh c php lut cho php. - Kh nng yu cu cc ch th khc chm dt cc hnh ng cn tr n thc hin cc quyn v ngha v php l hoc yu cu chng phi thc hin cc ngha v tng ng pht sinh t quyn v ngha v ny. - Kh nng ca ch th yu cu cac c quan php lut c thm quyn can thip bo v li ch ca mnh. * ngha v ca ch th l cch s x m ch th bt buc phi thc hin nhm p ng vic thc hin quyn ca ch th khc. Ngha v php l ca ch th bao gm 2 yu t: - Phi thc hin cc s x m php lut bt buc. hnh vi bt buc ny c th mang tnh ch ng, ngha l phi thc hin 1 hnh ng nht nh hoc mang tnh th ng, tc l t kim ch ko vi phm cc iu cm. - Phi chu trch nhim php l khi ko thc hin ng cc quy nh ca php lut. Trong mi quan h php lut thng thng , quyn v ngha v ca cc bn tham gia quan h php lut gn b vi nhau. Vic thc hin quyn ca 1

ch th php lut ny thng l iu kin m bo cho vic thc hin ngha v ca 1 ch th khc v ngc li.