Kuhnert - de Cura Statuarum Apud Graecos (1883)

Digitized by the Internet Archive
in
2011 with funding from

University of Toronto
http://www.archive.org/details/decurastatuarumaOOkuhn
DE CURA STATUARUM APUD GRAECOS.

DISSERTATIO INAUGURALIS PHILOLOGICA
QUAM
CONSENSU ET AUCTORITATE
AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS
LN
ACADEMIA ALBERTINA REGIMONTANA

AD
SUMMOS
IN
PHILOSOPHIA HONORES
RITE ADIPISCENDOS
A.
DIE XXX MENSIS JUNII
MDCCCLXXXIII HORA
XII
IN
AUDITORIO MAXIMO
INA
C.UM
THESIBUS ADIECTIS PUBLICE DEFENDET
ERNESTUS KUHNERT.
ADVERSARIORUM PARTES SUSCIPIENT: AUCUSTUS BROSOW, senior sem. phil. PAULUS IIIRSCII, STUD. PHIL.
BEKOL1NI 1883. APUD S. CALVARI ET SOCIUM.
GUSTAVO HIRSCHFELD
sacrum.
N.
N.emodum
est;
ad nostra tempora de statuarum apud Graecos cura

nec casu fortasse hoc factum
in
quaerere operae iudicavit pretium.
pleraque enim, quae de hac cura memoriae sunt prodita,
inscriptionibus latent, et in has

re deterritus
sit,
nc inquireret nescio an nemo ea

fere
quod
cotidie
novi reperiuntur
tituli,
qui
aliquam
huic
quaestioni
instituere
afferunt
materiam.
nihilominus
hanc
sine
'
quaestionem
non dubitavi, quia vel nunc plurimi

tituli,
dubio nobis noti sunt

iudicare liceat,
ut
in
universum
recte de hac re
quamvis
singula
novis inscriptionibus aut refelli
aut augeri possint.
duas autem in partes totam hanc quaestionem esse dividendam,

statim elucet:
in
priori
enim qui
statuis et
perficiendis et collo-
candis providerint Graeci,

consuluerint his signis
hoc quidem loco

prostat Berolini
quomodo conservandis vel reficiendis in altera quaerendum erit. priorem modo tractabimus partem; altera
apud Calvaryum.
De curatoribus statuarum apud Graecos.
Hoc nomine
quaedam
loco
eos
signiiicamus,
quibus operae erat, ut statua

in
constituto
collocaretur.
inscriptionibus
graecis,
quae solae fere hic contemplandae sunt, quia ex

saepissime
litteris graecis
t
de
curatoribus perpauca discimus, hae ad eos pertinent formulae l )

legitur
e-iu-eXYjOevTO?
t%
I.
dvaTcdseco? (C.
I.
G. II
2217
ovroc
07T0
3430)
(C.
I.
sed
interdum
etiam
cfr.
eTrtjxeXYjcjaixevoo
(Bulletin de
eTrtjxeXrjTeo-
corresp. hell. II p. 523,
G.
1713
(non
6 n
nisi
C.
2371
G. II 2802) et
>Adr]v.
I.
V,
V,
323)
(ttjv)
e-tuiXetav
Megaris C.
G. I
I.
10741078
Lebas
add.).
II
48
4950)
I.
semel 6Y e^jxeXeia? (C.

ttJ?
G. III 4150 b.
persaepe etiam dicitur Trpovorjaauivoo

G. II
dvaTcdjew? (ut in
C.
I.
29293421
ttjv
24)
III
-povota (C.
A.
556)
Revue
635)
archeol. 28, 110
Bull.
(C.
I, I.
85,
I.
otd
I.
t%
sola,
::povotas
A.
rrpovotav -otrjjafxevoo (C.
G. II
2457) eTtaxopraepositione
zoutyj? (sc. <poXrj
Leb. III 2308). non raro
idem
I
significatur (Bull. IV,
442
C.
I.
fiia
A. III
472475
(C.
I.
C.
I.
G.
1323),
ut per praepositione apud Latinos

o. e-tixeXrjTou
A.
III 471).
iungitur etiam
bis u-o
(
(C.
G. I
340- C.
444
et
I.
A. III 473);
e-t|xeXr T7,v
invenitur
(Bullet. V,
445).
interdum
autem curator Siriardrijc vocatur (Leb. II 116a C. I. A. I 318 Rangabe ant. licll. 689) eodemquc sensu eTiiaTaTetv verbum adhibitum est in schol.
in Aristoph.
Pac.
605.
de epYeTUTraTrâvToc
voce postea plura exponemus.
munus autem curatorum plcrumque cura

(C.
I.
dvarrdaewc
dicitur
G. II
recentissimis
')
27872930 b add.) vcl dvadfoea* (C. I. G. I 435); demum Gracciae temporibus etiam dpyyj voce hoc
modo
aut singulares quasdam hic aiTeram.
usitatissimas
._
(Bull.
munus
signiticatum
esse
videtur
inst.
1882
3.)
p.
184,
185;
cfr.
Kohler, mitt. des athen.
III
234
not.
multo minus saepe

I.
pleniorem legimus formulam
-/.i-i^y.vjr^
xal dvar:d:?suK (C.

y.aTax/Eor.c
I.
G. II
dva-
2789
2264
y.al
p,
add.
3183
I.
HI
3884) vel
xat
{Hjecd; (Bull. III
151) zotrûK
xat jTassaK (C.
A. II 312)
-oir^no;
dvadsjEUK (C.
A. II 331).
quoniam quae pertinent ad curatores formulas contemplati sumus, accuratius quae de iis prodita sint memoriae videamus. tres autem in partes dividere hanc quaestionem animum induximus.
Iam
vero,
ita ut in
prima de publicis curatoribus, in altera de
privatis,
de
sacris in tertia exponatur.
I.
De curatoribus
officiis
publicis.
Si
in
primum de
fuisse
more
eorum quaerimus, Graecis et Romanis praemittendum est, ut curam opera publica perficiendi
antiq, publ. Gr.
dicit:
ad cives quosdam deferrent. de qua re Gilbert. in

(p.
249) haec
diese
(curatores
scil.)
hiessen e-trcaTat tu>v
oîxocyttov
gp-ytDV,
welche zur beaufsichtigung der
staatsbauten in
wechselnder anzal wol aus allen Athenern erwalt wurden, warend

die technische leitung einem sachverstandigen zufiel.
signis perficiendis
idem
fere in
mos
erat.
statuarum igitur ut aliorum operum

certis
1
publicorum curatores extraordinarii magistratus erant,
temelecti
poribus certisque condicionibus ex senatus populique decreto

sin perfecerant,
quae ad eos erant delata, munere se abdicabant.
ac primum quidem statuae perficiendae consulere eos oportebat. quod ita faciebant, ut artifici cuidam opus conducerent exscul-
pendum.
testatur
quae
conductio 2 )
litteris
mandata
est,
id
quod
satis
quam habuit de corona (p. 268 cfr. p. 347); num semper, ignoramus, sed in publicis quidem operibus locandis hunc morem vig-uisse probabile curatores propterea cum artificibus convenire necesse erat 3 ), est.
Demosthenes
in oratione
Kohler ges. schriften VI
C.
I.
A.
II
251300331
Newton
2 )
discov. p. 763
schol.
in Aristoph.
Pac. 606
quam
C.
IxBooiv
I.
vocabant Graeci,
cfr.
Diog. L. V,
p.
15
Polyaen.
VI,
51
3
)
G.
iv
II
2347 c
XI
Rev. 1865
cfr. p.
299in Annuaire
fortasse
Bixaaxrjpito,
Dareste
de
1'asso-
ciation des etudes grecques
109.
videnturque
ei
effecturum
esse
polliceretur').
si
plerumque
artifici
opus elaborandum conduxisse, qui

id
optime
bata
fice
et
vilissimo
pretio
se
statuam deinde ab
est,
artifice
perfectam curatores inspexerunt;

2
proarti-
pretium antea constitutum solverunt; et tum aut ab

ipso
fortasse
aut
ab hominibus ad
lioc conductis
statuam
est,
constituto loco poni curaverunt.
jocosum prorsus
et singulare
quod apud Pausaniam VI,
14,
2 de Milone legimus athleta,
qui,
sibi
ut corporis sui robur quantum esset,
demonstraret
statuam
decretam umeris imposuit nulloque

portavit.
alio subveniente in
Altim ipse
curatores quin pro
munere
cui praeerant pecunias a republica

licet
:
nunquara acceperint, dubitare non

vel inde apparere nobis videtur,
in republica
hoc enim non factum esse

viros
quod plerumque ad
summis
est.
muneribus fungentes haec cura velut honor delata

et perficiendum et
sumptus autem ad signum

aerario
praepositi,
oi l-\
collocandum necessarios
respublica solvit. quas pecunias curatoribus magistratus distribuerunt

velut quaestores C.
I.
G.
100
108 120
C.
I.
Rang.
II
689
xy Siowjaei C.
I.
G.
309316
300
107 112 13
1
GTpaTTjYo! ol apyovxe?
Rev. 1865
1.
p.
1.
300 (Rhodi)
238) C.
p.
I.
A.
sccTajTr^ xal TpiTTuapyoi (de quibus vid. Gilbert

II
p.
A.
Rang-.
2298
acta m. Acad. Berol.
1863
265
aut qui in quaque civitate pecuniis publicis providebant.

inde
artifici
curatores
pretium de quo cum eo convenerant, solverunt;
hoc
autem qui
publicis
fecerint,
non
satis constat.
plerumque vero in operibus

pretii
hunc morem adhibitum esse discimus. decima pars

ex
locatione
constituti cautelae loco a curatore retenta est; reliquae
autcm pequadrans
cunlae dimidium statim
artifici
solutum,
deinde tertia operis parte perfecta;
quod
restabat,
accepit,
illa
cum
pars
aliam operis tertiam partem exegisset:
decima
denique
tum
demum
ei
contigit,
esset.
3
)
cum opus prorsus absolutum atque a

singulae
pretii partes
curatore
')
2
)
probatum
num semper
1.
ut
Plut. mor. 498
Friedl. sitteng. III 257. not.

EOcrraT6Vc[i]
td)
C.
I.
A.
319:
\).\z\)<,\
[(hlaXaats xai q,T>joavTt
Dareste annuaire XI, p. 109 Fabricius de arcbit. gr. Berol. 1881 p. 27. quae alia ad curatores pertincnt a me omissa, in
')
vid.
huius opusculi parte
II
videantur.

exposui solutae
sint,
decima
\
T
dubium
esse potest;
ero totius pretii
pars semper cautelae loco a curatore retenta esse videtur. ne autem

in
hac re tardiores essent curatores, certas

esse
iis
multas ex legibus
(h. e.
si
constitutas
pretii
comperimus,
quas
d-zp-f^zpoi
singulas
partes
suo tempore solvere artificibus neglexissent) pendere

curatoribus nihil huiusin
deberent.
quamquam autem de statuarum

est,
modi memoriae proditum

ratio,
tamen quin eadem
hac re valuerit
in
est.
non
est
quod
in
dubitationem vocemus;
eundem enim
omnibus operibus publicis

conducta
modum
adhibitum esse valde probabile
interdum etiam statua non uni modo sed pluribus artificibus

est,
h.
e.
alii
ornamenta vel cetera huius generis quae
ad signum pertinebant perfecisse videntur.

C.
I.
quod apparet
est
e. g.
ex
or-
A.
319
titulo,
in
quo merces descripta
eorum qui
namenta
sitteng.
clipeo simulacri affigenda et qui -irexaXa paulo postea locata
fecissent: itaque plurativum p7aja'jxvot. legimus. cfr.

III,
etiam Friedl.
257.
autem ad statuam perficiendam necessarias atque collocandam utrum artifices an curatores emerint, pro certo vix potest
res
affirmari.
in titulo
autem modo laudato
artificibus res eius generis

et
oblatae esse videntur: velut in capite

xal xoXi osjjxol; xJiv XiOidv too
[-Jafrpoo
IV
jxoXufioo^ xto
dviMfxo)
et 6Xa xal avftpaxe? xco jxoX-jôto
commemorantur, quae
aedificiis-
iis
tradita sunt, qui basi in templo
iam antea
positae simulacrum pilis plumbeis liquefactis affigebant. itemque in
exstruendis
artificibus
plerumque curatores obtulisse omnia ad id

comperimus
(Fabric.
1.
necessaria
igitur,
1.
p.
26).
non est
vel
cur negemus, statuarum quoque artificibus non

illas res
marmor
aes
modo sed etiam minores

artifice
ad signum perficiendum nequi praesente fortasse atque

1
cessarias traditas
esse a curatoribus,
probante
emere omnia solebant.
ad signum deinde in templo collocandum

opus
erat,
aliis
etiam apparatibus
de quibus in eadem
illa
inscriptione plura comperimus.
ex
capite
enim
octavo
efficitur.
magnam
ligni
copiam emendam
la-
fuisse,
unde scalae construerentur, per quas et ipsa simulacra
quod de pictoribus simile proditum est memoriae: nam pretiosissimos quidem colores praebitos iis esse ex Plin. h. n. 35, 30
*)
accedit,
et
40
efficitur.

l'pujxa
ibidem etiam
si-
pidesque ad basim necessarii in fanum afferrentur.
comniemoratur,
(vid.
h.
e.
septum quoddam,
his
quo cingebatur
mulacrum
Paus. V, 11, 4); hoc autem nisi in pretiosissimis
simulacris adhibitum non esse videtur.
quoque omnibus rebus
curatorem signi providere oportebat.
saepissime autem, praecipue

tanto
cum sub
apparatu
divo signum esset collocandum,
maximique
non
pretii
opus
non
erat.
tum autem
in
1
basis
sola
sufficiebat:
statua enim paulatim in itaque fundamento
humum
non
2
imbribus emollitum delapsa esset.
consulendum erat
posset.
)
humum
curatorem
et
demittendo,
cui
imposita basis considere
autem
semper
etiam basi et perflciendae

verisimillimum
est
providisse
collocandae et per se
C.
I.
satisque
demonstratur
G. III 3884
et
Leb. II 116a
titulis.
si
interdum etiam coronae

providisse
quae praeter statuam decreta erat

I.
curator
videtur
(C.
A.
II
275?
312);
sed
hoc
munus non semper ad eum delatum

sin
esse ex C. I
G. I 107 apparet.
autem externae urbis
civi et statua in patria

illa
I.
collocanda et corona
decreta esset,
consulere
coronae quoque in
urbe publice pronuntiandae

II 251);
sine
curatorem oportuit (C.
A.
ulla
autem
dubitatione non ipse coronam pronuntiavit curator sed praeconem
propterea conduxit.
vel decreto deinde in basi statuae exarando curatorem
operam
dedisse comperimus.
accidit etiam, ut
decretum
et
columnae mar-
moreae
soli
aut et basi et columnae aut vel duabus columnis in-
cidi senatui
populoque placeret. etiam his rebus providisse interdum

ex C.
I.
curatorem
jiooff.
///'.
G.
II
2374e (add.
p.
p.
1074) et Rang. 689 et

sed non semper:
,a.
Qiupv.
1878
duobus
23 constat.
titulis
nam
ct
Athenis
quidem
cx
(C.
I.
A.
II
251
331)
columnae perficiendae decretoque

\utxa) consuluisse discimus.
in
ea exarando scribam
(vpaji.-
iam
enim
si
quaerimufl, quo temporc statuae ponendae fucrint, plecollocationis
rumque ccrtum
est titulus
tempus pracscribi non

in
Bolebat.
unicus
apud Rang. 507 publicatus,
quo curatores ut
>)
5
j
Paus. V, 20,
nisi
4.
forte
signum priscae impositum

I.
est
basi,
quae Lam antea
statuae ferendae servierat; C.
G.
380.

(quem
statua iu novo tragoedorum collocetur certamine curare iubentur
morem
nescit).
in
coronis
pronuntiandis
si
maxime usitatum
fuisse
nemo
hoc singulare:
enim omnino quid de terapore additur,

et
hoc praecipue imperatur curatoribus, ut signo quam celerrime

optime ponendo
provideant. 2
)
cum denique ad
tibus
finem omnia perduxissent curatores, magistraerant

(Xoft<rcatc)
qui
rationibus
rationem
3 eos reddere )
oportebat
impensarum quas
fecerant,
iisdemque quae restiterant
pecuniae solvendae erant (Rang. 689).

dubitari potest,
utrum semper iidem qui statuae ab

collocandam quoque eam
sint.
artifice
perficiendae providebant,
alii
curaverint an
titulis
altero
hoc munere functi
in plerisque
enim
ut iam
antea monui i-ifxsXÔevxo?
t%
avarcajeoK legimus, raro pleniorem
formulam xatajxeorjs
ab
xai avaaxajsoK (in
qua
xaxacrxeurjv.
ad signum
artifice perficiendum,
avdjxajiv ad statuam collocandam pertinere

alii;
apparet). accedunt tituli
primum quidem
C.
I.
A. II 251, ex
quo
effici
fortasse nescio an nemini videatur,
alteros statuae per-
ficiendae, alteros collocandae providisse.
agitur enim in hoc titulo
de signo Asclepiadi Byzantino in patria eius ponendo; cui statuae
(coronaeque item Asclepiadi decretae) perficiendae magistratus qui

6 fa& nrj oioixtjjei
(h.
e.
procurator aerarii) ab Atheniensibus vocollocandae
cabatur et tres legati,
autem Byzantii statuae

se
tres
modo
legati consuluere. videtur
autem hoc
loco procurator aerarii
non tam statuae providisse perficiendae (quamquam hoc per

abhorrere a muneribus eius postea videbimus)
non
aut,
quam
II
aut pecunias
modo ad hoc
solam:
necessarias
solvisse (C.
I.
A.
309316)
quod multo existimaveris

hoc
I.
verisimilius,
enim munus
alias
coronam perficiendam curasse quoque ad procuratorem delatum
esse ex C.
x
G. I 107 discimus,
cum
statuae
alius curator con-
idem forsitan ex Sueton. Claud. 9 colligi possit, qui Claudium anno 37 consulatu paene multatum esse tradit, quia neglegenter nimis consuluerat statuis Neroni et Druso ponendis. quod ita modo potest intellegi, ut certum ad signa collocanda temporis spatium Claudio
)
praescriptum esse putes.

2
188
C.
I.
G. II 2374e
disc. p.
763
Bull. V,
Newton
74, v.
52
arch. zeit. 1872 p.
$ioovai t;
l>i>'jv7:,
schol. in Aristoph. Pac. 605.
stitutus
esset.
honores tum statuam decretam

ttjv
sed noh item de alia inscriptione Aphrodisiade re-
perta (Leb. III 1602 a) iudicari potest. ubi enim Adrasto cuidam
a iuvenibus
esse
(xol?
veot?)
est,
cum
alios
expositum
pergitur ita:
ex xwv
tStiov,
8e
dvd&eatv too aYaXjxaTos

c
-e-oir^&ai too? veoo?

f c
e7ct}xeAr)0evTOs
Ep[xo7evoo? too
Y<jaxXeooc, cpoaet oe Epjxoo, too 7pajx|xaTeuK Ttov vetov, epYe7rtaTaTrj<ravTO?
IlapLcpiXoo.
duos inde statuae curatores fuisse cognoscimus
et
Pam-
philus quidem, qui ep-fe-taTaTTpa? vocatur, statuae ab artifice perficiendae providisse perfectamque inspexisse atque probasse videtur,
fortasse quia peritus eius rei erat
(cf.
Gilbert
1.
1.
p.
249); Her-
mogenem autem
babile est.
rttjTaTTijavToc
ut statua constituto poneretur loco providisse pro-
facere non possum, quin hoc loco
vocem
in aliis etiam titulis
commemorem, asiaticis (quamquam

in
I.
ep-[e-
neqiie
in
Graecia
inusitatam
eam
80),
fuisse
ex schol.
Arist. Pac.
606
colligas)
adhibitam
Bull.
I
esse, velut
Ephesi (C.
(C.
G. II
G. II
2963c 2965
3190)
2966(C.
I.
292,
Smyrnae
I.
Cerami
A. III 486);
sed omnibus his locis de alio curatore nihil

eos qui ipêirKJTaxTQcjavTec vocantur, hic
titulis
dicitur,
unde
colligi potest,
etiam collocandae statuae providisse, ut in his

aliud significet nisi
haec vox nihil
quod saepissime
in
eTrijxeXrjfrevTe?.
cum autem
in
ea sola de qua supra diximus
inscriptione
duo curatores commeverisimilitatis
morati
sint,
nunquam
vel
aliis,
inde
summa cum
specie colligas, alias plerumque
functum
esse,
tum
cum
9).
in
si
collocanda esset fAOrjv. V,
eundem curatorem utroque munere externa urbe statua domi perfecta igitur in titulis de curatore modo
supplendum
dicitur eirt|ieAT)devTO<; njc dvaoraaeuK tacite xat xaTaaxeof^
esse mihi
quidem constat.
si
quod
lios
si
plures unius statuae curatores electi sunt, licct putes,

inter se partitos esse;
munera
neque abhorret fortasse a vero,

artis
quis contenderit,
unum interdum
modo
peritum
inter
publicos
curatores dilectum 6886; sed certum de ea re affirmari nihil potcst

ct
persaepe
unus
curator Btatuae
prae]iositus erat.
hunc
unuin
(0.
J.
autem
A.
III
artificem
ctiam
fuissc
uno
modo utimur exemplo

homini uno eodemque
sed
476).
haud raro etiam factum cst, ut uni temporc complures decernerentur statuae;
tum quoque Idem
curator omnibus providisse videtur. hoc ccrte cx titulo apud Itang.

pompo cuidam
haec
fere
;
10
ibi
(689) publicato collig-ere audemus;

dicatis
enim
statuis
duabus Theo-
unus curator Philippus et perficiendis con-
suluit atque collocandis.
de
officiis
curatorum
ex
inscriptionibus
et de
graecis
comperimus
tituli
iam pauca de numero eorum

sint,
temporibus quibus
liceat.
huc pertinentes exarati
adiungere
valde enim
mirum nescio an nemini videatur, quod omnes fere in quibus commemorantur curatores tituli Romano demum aevo conscripti sunt, praesertim cum reputaverit, quantus iam quarto a. Chr.
saeculo statuarum numerus in Graecia fuerit. causa autem quae
sit,
haud
difficile
est
intellectu:
paucae enim
omnino statuarum
in-
scriptiones ante
sunt nobis et
quodam servatae ad rationem earum de curatoribus priorum temporum

exaratae casu
accedit,
Romanorum tempora
minima modo comperimus;

fuisse videtur.
quod
priscis
signi
quidem temporibus
curatorum nomina non semper in ipsa
basi exarari in usu
nam
quin curatores priori aevo item ut postea unitituli

I.
cuique electi sint signo, dubitari non potest.
quidem ante RoA. II 251

attici
manorum aevum
exarati huc pertinent hi: C.

(si
331 592 W&f^.Y, 9 recte de Cumanudes) arch. 1872 188, praeter unum et in quidem C. A. II 251 300 331
312
z.
300
eo iudicavit
p.
omnes.
titulis
I.
tres dilectos
esse per chirotoniam cives
ignotos prorsus legimus, qui signo po-
nendo operam darent;

a.
in inscriptione
autem C.
A.
II
I.
A. II 312 anno
9 epime-
Chr. '283
exarata procuratores aerarii, in 'AO^v. V,

C.
I.
letam
est
curatores fuisse legimus.
592 vero decretum

civi
cleruchorum Hephaestiam urbem incolentium; qui

qui
cuidam
Athenis statuam erigere constituerant et propterea quinque viros

elegerant,
Athenas
irent
peterentque,
titulus
ut
sibi
hoc decretum
exigere liceret.
proximus denique
est
tredecim Jonici concilii
urbium decretum
pertinetque ad statuam Hippostrato Milesio

providerent,
ponendam, cui
vel
rei
ut
duae urbes constitutae erant.

exstitit:
certus igitur curatorum
numerus non
complures enim, sed

fere
factum est temporibus,

cisse videtur.
unum hoc munere functum esse legimus. idem quamquam unus plerumque
posteris
curator suffe-
Praemissis his rebus iam qui ordo fuerit curatorum publicorum
videamus.

dum omnes
electi
11
inter-
Persaepe arehontes huic mimeri praefuisse comperimus.

esse
p.
videntur,
velut Aezanis
(Leb.
III,
988),
Synnadis (Kevue 31,
195 et 198); quinque Aphrodisiade curantes

53) et in Thera
G.
II,
videmus (Leb.
insula
(C.
III,
1623), tres Erythris (Leb. III,
G.
II,
2455),
duos Cyzici (C.
I.
Otroi iu urbe Phrygiae (Bull.

titulo in
1882
p. 517); incertus
v.
3667) numerus
49).
et
in
Tauria reperto commemoratur (Bull. V, 74,

ex inscriptionibus C.
II,
haud
raro autem
apparet
et
summus modo archon statuam collocandam curavit, ut I. G. II, 2457 (in Thera insula)
p.
Bull.
403, 3 (Traianopoli)
titulo
et Bull. II,
p.
523,
(in
Melo
fuisse
(C. I.
insula),
quo in
idem
et sacerdos
et pontifex
maximus
videtur
dicitur;
saepius
etiam Aphrodisiade
dilectus
esse
G.
II,
2761
non
2764 2777).
summum Ambryssi
unum quidem
(C.
I.
ex archontum
numero
sed
G.
I,
1736)
III,
et
in
Cypro insula hoc munere functum esse legimus (Leb.

sed non per se solum archontes verum haud raro vel unus modo
aliis
2814).
statuas
vel
collocandas curaverunt;
complures eorum una cum
magistratibus hoc officium suscipiebant, id quod discimus ex

I.
titulis C.
l
G.
II,
2012
(Callipoli) ubi et quaestores et ex C.
I.
G.
III,
4380 b (Cibyrae) ubi una cum iis scriba commemoratur. ex proxima hac inscriptione expleri forsitan possit C. I. G. III, 3822 2 (Orcisti), ubi primum archontes curatores enumerantur, tum verba
sequuntur hacc: xal
II.
II.
KXauSiou Tooêivoo
7pa|x|xa-
xok olim ascriptum fuisse videtur.

praeter archontcs saepissimc
imperatores (crrpaxYjYotk)
curasse
discimus, sed certis modo. ni fallor, locis.
velut
Pergami quinque
huc etiam pcrin
jj.ooj.
commemorantur
xal
V-J/..
in
titulo
apud Leb.
III,
1721.
tinere mihi vidctur mutila

etc.
quaedam
76,
et
inscriptio
quae lcgitur
1876
haec
p.
4,
ipsa
Pergami rcpcrta. quae

tu|j.At {)vt<i)v
j
indc
vcrsu
12
continet
verba:
. .
(sqq.
nomina
quaedam propria)
Dtunero imperator
....
fuerit.
tpax
o.
quac ex
jiossis,
titulo illo
a Lebasio
pnblicato in tov jTpaTrrfou supplere
ut unus ex curatorum
t(7>v
magis autem
placel
ffxpaxirjiuiv,
ut
omnes quorum oomina ante sunt enumerata, Lmperatores

sint;
Lntellegendi
tituluin
o
enim
\\\
fine
non recte descriptum esse Lnde apparet,

i<l
quod
in
ultima esse Littera dicitur,

titulo
quod
fteri
aullo
alio deinde
permutilo Eleae baud
procul a
modb potest. Pergamo re-
perto
sed
(fioua.
12
signi diiudicari vix potest.
1880, 140, 186) item in fine de imperatoribus agitur;
num boc quoque loco curatores fuerint praeter Pergamum autem urbem in Asia
1875,
97,
provincia Erytbris
G.
II,
(jaooj.
95) et in Cbio insula (C.

1
I.
2217) 'commemoinscriptio in
rantur; quinque autem imperatores statuas Severo et Juliae dicatas
Ephesi collocandas curasse videntur,

vol.
III,
si
quidem recte
est.
I.
147b publicata a Lebasio expleta peratorem Smyrnae curantem videmus (C.

i-\ to>v
unum modo imG.

II,
3189,
qui
okXojv oTpaxrj^c vocatur),

I.
summum
2217).
in
Eresi (Bull. IV, 442)
et
in
Chio insula (C.
G.
in in
II
Graecia autem tribus
modo inveniuntur locis: (ubi unus commemoratur
Aegina insula (Rang. 688), Megaris Leb. II, 1079 C. I. G. I 1074
46 c), Taenari, quo loco Eleutherolacones ipsorum imperatori collocandas tradiderunt.
statuas
quasdam suo
ephoros quoque, sed non saepe, in doriensibus civitatibus cura-
torum munere functos esse compertum habemus, velut Oetyli

I.
(C.
G. I 1323), Lacedaemone (C.

epimeleta qui vocatur hoc
I.
G. I 1321; 1322, ubi una

est),
cum
iis
munus exsecutus
Taenari (Leb.
II 261), sed postremis
modo
ut videtur imperatorum
Romanorum
temporibus. qui in ultima inscriptione commemoratur quaestor, pecunias
modo
necessarias solvisse videtur.
locis
quibusdam
statuis
etiam
epimeletae
(qui
et
ipsi
magistratus
erant publici)
erigendis
consuluerunt.
praeter
eum quem
modo
attulimus titulum, ubi una
cum
III
ephoris epimeletam curatorem
vidimus,
huc pertinent C.
I.
A.
556 (Athenis),
Bull. III 151

aliis
156
158
(in
Delo insula); conferatur Leb. III 2077. in
vero inscriptionibus hoc
nomen non ad magistratum

kI|XXyji>vts
pertinere or-
dinarium sed eodem modo ut

curatoribus
participium de statuarum
est
et
usurpatum
esse
antea commemoratum
~i|AXr)Tr]v
plane
nisi
est.
apparet ex titulo Bull.

6~o
-'.|ji/>'.av
444, ubi 6~o
nihil aliud
sive i-iiLzXrftiv-oz significare
posse manifestum
videatur etiam Cumanudes, 'Adqv. V, 9 sqq.
non. raro
etiam
senatores
quosdam ad statuas
fines
collocandas
electos esse constat, sed hic
mos Asiae
tulerant
migrasse non videtur.
qui
II,
iidem rogationem
de
erigendis
his
1.
signis,
cfr.
C.
I.
G.
2947
Leb.
II,
116a
nooo. 1876, 114,

velut
13
boc
officio
xat, tu|aXy)ty]?
Philippopoli
(Leb.
III
2077) Julium Malchuin
functum esse comperimus, qui idem sovoixo?

(Leb. III 213)
vocatur;
itemque Aphrodisiade hoc munere functum esse legimus senatorem

qui et ipse Asiarcha appellatur
et
p.
una cum eo
15).
civem
quendam
(|xou7.
dôXo^coxaxov
vocatum
(de quo
Tirae
autem
1876, 114, 1)
privati
cuiusdam ignoti statuam po-
nendam
curavit
si
rogaverat,
Tryphon senator, qui ipse hoc signum decernendum quidem recte obscuram hanc inscriptionem intellexi.
princeps
senatus (ôoAapyo?) curavit
Erythris vero
statuam
filio
Flavii Philostrati, homini de senatu optime merito dicatam (Bull.
IV
ubi
in
154);
neque
hic
modo sed
ei
etiam Smyrnae eum reperimus,

inditum
est
d;ioAo7toTaTo?
alia
cognomen
cui
(Leb.
III
655).
quoque inscriptione Philadelphiae urbis princeps senatus,

Claudiani
exsecutus
senatus
p.).
qui
item
dicatum
dicitur
erat
signum
III
avus
fuit,
hoc
officium
esse
(Leb.
644),
Minoaeque
(C.
I.
princeps
G-.
patris
signum
collocandum
apparet:
curavit
II
2264
denique
C.
I.
Aphrodisiade
principem
hoc
munere
functum esse
ex
G. II 2811
pecuniae autem ad
signum perficiendum necessariae non a republica sed a senatu solutae erant. Mileti etiam princeps prytaniae statuis erigendis
consuluisse
haud
G. II
ita raro
videtur
(Rev.
28,
110111
C.
I.
2878);
sed in
ultimo
quem commemoravimus
(h. e.
titulo
una cum eo quinque

1
) unum modo eum principem Ilieropoli in urbe ex prytanium numero neque Cappadociae hoc munus exsecutum essc legimus (Bull. 1883 p. 129, 130); itemque unum ex C. I. G. II 3001 titulo Antoniae Julianae statuam Ephesi ponendam curasse comperimus ct una cum
huius magistratus socii
prytanes) enumerantur.
en populi BCribam.
ad scribas saepius oninino hoc nmnus delatum essc invcnicmus

et
ad
Boloa et BOCiia
illi
operae consumptis
in
p.
(p.
11),
nequo
id
mirum,
cum
ipsi
etiam decreto
columnis incidendo interdum consu7).
lere deberent (ut Athenis,
attamen
tituli
adhuc servati
io
']
qui quanto in honore a Milcsiis sint habiti, <x Aristot. pol. V,
4,
5 discimus.
reperti
sunt.
14
ad unum omnes
colligas, in
quibus scribae curatores fuisse dicuntur,

sed
Asia
immerito
placuisse,
forsan
inde
hunc
quoque
per
morem Graecis non

collocandis Athenis
se
cum columnis quidem

solum
titulo
eos providisse
testimoniis demonstretur.
quidem
scribam
in
curasse
ex
C.
I.
G. II 2947
Nysae reperto
734),
efficitur,
quo eundem etiam sententiam

itemque
(Leb. III 2707,
I.
tulisse
de statua dicanda
p.
adiungitur.
unum invenimus Ephesi

ubi
2
(Leb. III
Antiochiae
autem
senatus statuam dicavit),
ille
G. III 4380b add.). fieri etiam poterat, ut idem quoque fungeretur magistratu vel publico vel sacro; velut Magnesiae T. Flavius quidam Nervae statuae ponendae conCibyrae (C.
scriba alio
suluit, qui pontifex
maximus simulque populi

(?)
scriba erat (C.

scriba
1
I.
G.
II 2911),
cum Ephesi Messalinae

una vero cum
1
:
statuam
collocanI.
dam
C.
I.
curaret, qui item institutor Augusti

aliis
ludorum fuerat (C.
G.
II 2961 b).
scribam curatorem invenimus in

eius fuisse dicitur
G. III 4830
ibi
enim archon socius
(p. 11).
Trallibus denique scriba una
cum
I.
ypoaocpopcp qui vocatur
signi collocandi
munere functus
:
est (C.
G. II 2929). /poaoôpo?
quid valeat, ignoratur

tatis
Boeckhius quidem nomen muneris seu digniprobabilior
esse
contendit;
autem multo Hirschfeldii mihi

esse iudicat,
videtur sententia,
qui
cognomen hoc
ut
sit.
scriba
una
cum
privato hoc officium praestitisse intellegendus
praeter hos deinde magistratus interdum etiam eos qui aerario

praepositi erant curatores fuisse statuarum velut Athenis
ot
lirl
ii,
memoriae
est proditum.
qui
t?j
Sioixipei 2 ) appellabantur,
I.
huic
muneri praefuerunt,
a.
ut
apparet
I.
ex C.
A.
II
312
titulo
anno
est.
Chr. 283 exarato
et ex C.
A. II 275 qui ex eo expletus

I.
ceterum videantur,
8 dicta sunt.
quae de C.
A. II 251
titulo
iam antea
p.
de quaestoribus item iam supra egimus;

*)
cumque non per
se
vix huc
referenda
est
C.
I.
G. II 2930 b inscriptio Trallibus
reperta, ubi
filius
eius cui dicata
erat statua
ponendam eam
curavit,
qui idem scriba populi, senatus, gerusiae erat.

liceat etiam
II 3548), in
hoc loco Pergamenorum afferre documentum (C.

filius
I.
G.
quo
scribae statuam curasse dicitur a senatu popu-
loque dicatam.
2 )
de numero Gilbert ant. p. Gr. p. 233.
soli
15
fungi
sed
una modo
in
curn
aliis
magistratibus
hoc
munere
soleant, pecunias
modo
necessarias tribuisse videntur.
sola
Philadelphia
urbe
oeconomus
urbis
commemoratur,
qui statuis consuluerit perficiendis (Bull. I 84, 14
jxoos.
1875,
est
130,
48).
denique
,
argyrotamias
qui
vocatur
silentio
non
praetereundus
qui in duabus
modo Apameensium
I.
inscriptionibus
curator statuarum fuisse legitur (C.
G. III
3958
3959).
unde
tres
singulares his tres adiungimus titulos.
primus quidem Phila1669),
delphiam
comarchas
prope
urbem repertus
est (Leb. III
statuae
consuluisse collocandae discimus: decretum sine

siti,
1
dubio vici cuiusdam in hac regione

magistratus
stitit
ex
quo ad summos
vici
hoc
munus delatum
24,
est.
alter
autem Pergami exAegypto

sit
titulus (jxous. 1876,
115), ex quo chiriarcham in
provincia
hoc
officium
exsecutum esse comperimus.

ex
coniectura
cum autem
editoris
lirqteX7){}vToc
vocabulum
vix
credibile
modo Earini
positum
et
videatur,
chiliarcham in Aegypto proalius rei causa chili-
vincia statuae Pergami erigendae providisse,
archam hoc loco commemoratum

titulus,
esse putaverim.
tertius
denique
agitur
qui in Leb. III 147 a legitur, Ephesi repertus est.

in eo de statua L.
autem
loque
Torquato Asiae legato a senatu
popu-
decreta,
et
additur,
quam Antonius quidam Hierocles, de quo nihil Pompeius Aelianus, qui EipYjvapyr)? vocatur, de sua
quem
quo
publicae
paci
pecunia solverant et sine dubio ponendam etiam curaverant.
irenarcham
atque quieti providere oportebat,
munere Athenis
in
epT]vo<poXaxec
fungebantur: hic igitur quoque quin

referendus
sit,
summorum magistratuum numero

potest.
in inscriptionibus deinde
dubium
esse
non
quibusdam 2 ) quae omnes intra Asiae
fincs repertae sunt
dSioXo-fCDtaxos qui appellatur, saepe statuarum
fuisse
curator traditur.
quae vox non raro cum summorum matitulis
gistratuuiii
nominibus iungitur 8 ); in his autem
pcr se lcgitur
in
sola
cum
articulo coniuncta,
unde
quasi
colligas,
hominibus Bummis
republica
muneribua
functia
cognomen honorificentissimum
')
2
de hclladarclia in
p. Chr. cxaratis.
arcli.
z.
187G, 50, 8 videatur ibid. p. 226.
C.
I.
G.
II
:3420
Lc:h.
III
655.

eam tributam
venimus
(C.
I.
16
652654)
eosdemque
III
esse.
quos statuarum curatores Philadelphiae inII
G.
3421
Leb. III
Aphrodisiade quoque (C. I. G. II 2802) et Mileti (Leb. una cum senatore) huic muneri praefuisse comperimus.
213
romanorum denique magistratuum

rensibus
in
quattuor titulis
Mega-
proeonsulem
Hadriani
a).
temporibus
in titulis C.
curatorem
I.
invenimus
(Leb. II
48 49 50 50
G.
II
2593 usque
haereo.
in singulis
ad 2597
num
consul statuarum curator intellegendus
sit,
haec de magistratibus:
civitatibus
vidimus
igitur,
plerumque
sed
ad certum nullum magistratum,
modo ad hunc,
esse; ubique vero
raodo ad illum, prout placeret, hoc
munus delatum
qui
non
nisi
summi
ordinis magistratus curatores constitutos esse apparuit.
praeterea
persaepe
privatos
hoc
officium
praestarent
electos esse constat.
non raro enim
in titulis prorsus ignotos viros
reperimus, h.
tores
e.
nomina
sola legimus,
cum non additum

esse.
sit,
cura-
hos
publico quo
munere functos
autem
omnes autem quae

I.
huc pcrtinent inscriptiones praeter duas item Romanorum temporibus exaratae sunt: ex duobus
II
his titulis (atticis, C.
A.
300331)
tres cives publice dilectos statuis

alios
collocandis
praeexstant
fectos esse
titulos
comperimus.
omnes
velut
huius
generis
qui
Romano aevo
conscriptos afferre non iuvat, sed eos
modo,
ex
quibus alia colligi possunt.
horum quoque curatorum
non semper eundem fuisse numerum discimus: plerumque enim unum modo curantem videmus (C. I. G. I 1078 II 2154 2371
4012 5884 Newton disc. p. 763), sed etiam duos (Leb. II 159 k Bull. V 444) et vel quattuor (Leb. III 730) invenimus. non autem de ignobilis viri statua semper agitur
III
in
3884
huiusmodi
titulis,
sed etiam in signis quibusdam imperatoribus
aut regibus dicatis curatorum nomina sola
legimus,
nullo
eorum
munere commemorato, ut in signis Severo (C. I. G. II 2154), M. Aurelio Antonino (C. I. G. III 3884 Bull. V 444) Sabinae (Bull. IV, 396), Ptolemaeo regi (Leb. II 159 k) erectis. iam inde apparet, non ad unum quem civem, sed ad nobilissimos modo hoc muims delatum esse; accedit, quod interdum una cum summis
magistratibus hoc officium eos exsecutos esse traditum
est. )
*)
Leb. III 147a
880
1602a
C.
I.
G.
II
2929
cfr.
p.
U.

vix est,
17
essent.
quod moueam,
statuae
eo maiorem lionorem habitum esse,
quanto
nobiliores
curatores
quae mea sententia
Apolloniatarum affirmatur decreto

statua
dicata qui
r
t
(C. I.
G. III 3960), in quo de
Mithridati
agitux.
summo Asiae
enim
ut
sacerdoti
ab Apolloniae
civibus
hanc
curaret
Xeno quidam
electus est,
hr o
xpaxioros xuiv jcoXeitcov vocatur:

illi
summum
huic
igitur
honorem
statuae
cives
tribuere
sibi
videbantur,
cum optimum civem

decreto
eius
collocandae
praeficerent.
simillima
Traiano-
politarum est inscriptio,
quam
vides in Bull. 1882 p. 185; pertinet

Seictijjl.
enim ad statuam Gallieno ponendam opera

Mapxiavou xpaxtoTco
[
Mapxiavou xal
titulo
]v,
quae ex
modo
laudato in xpomariov noXixcov supplenda sint. neque alienus ab hoc

loco
Tralliensium
est
titulus
(Leb. III 600 a),
in
quo Neronis
statuae
erigendae
meritus
praefuisse dicitur Hierocles,

erat,
qui
tam bene de
ei
republica
esset.
ut
\Ax>s
rctiAecov )
cognomen
tributum
Athenienses
denique celeberrimi
illius
Minervae simulacri
hominem eo tempore celeberrimum curatorem per chirotoniam elegisse nemo nescit (schol. Ar. Pac. 606).
a Phidia exculpendi Periclem,
iam
si
quaerimus, qui praetera curatorum sint functi

cognatos
officiis,
saepissime
aut
amicos
qui
eius
cui
decretum
erat
signum
an sua
est. )
2
commemorari reperiemus,
utrum publice
electi sint
sponte petierint, ut praeesse huic muneri sibi liceret, dubium
omnium autem eorum

norati
titulorum,
dicuntur,
in quibus cognati aut amici ho-
curatores
fuisse
rationem habere non possumus

est
ob eam causam, quia maior eorum
numerus;
et
cum
plerique
ad verbum fere inter se congruant, pauca attulisse exempla satis

erit.
ac
I.
fratrem
II
quidem
honorati
non
modo curantem videmus
(C.
G.
2787 2930
I.
2811 b
III
3858
Leb. III 754) sed
etiam matrem (C.

(
.
G. II 2336), patruum (Leb. II 46 d), filium

filios
I.
G.
II
b),
(Leb. III 985), parentes (Leb. III 650),
mariturn hononitae (C.

III
G. III 4150
aeceesitudine
b),
uxorem honorati (Leb.

accuratius
047).
cognati
modo,
non
exposita
cfr. Bfnchfeld, Z. 0. 0. 1882 p. 105. interdum quidem oognatos ultro boc appetivisse inde apparet, qood vel matrem et oxoren bonorati cnrantes ndemns, qnas pnblice
')
)
electas esse
ncmo
indicabit.
i
commemorantur
deinde huic
I,
18
et
in
C.
I.
G. III 3960 b
I.
5838
titulis.
amicos
(Bull.
officio
praefuisse ex C.
titulis
G. II
27833417
86,
26
r>p-To?)
discimus;
(C.
I.
nec tutorem pupilli statuam
curasse
hi
tituli
collocandam
tacemus
A. III 911).
exarati
sunt,
omnes autem
florentibusque
Romanorum demum aevo

ut
ille
Graeciae rebus hic mos revera exstitisse non videtur.
interdum etiam accidit,

statua,
ipse,
cui ab urbe dicata erat
ponendam eam
(jxooa.
curaret,
cuius
Sestiorum decreto
civi,
1878
p. 23).
exemplum habes in Menae enim cuidam, Sesti

res
ob multa merita corona statuaque ab urbe dedicatae erant;

illo
cum autem
ipse
et
ipso
tempore annonae caritas patriae immineret,

decretum quoddam Pagaeorum
civi,
statuam solvit de suaque sine dubio pecunia collocandam

est
curavit. huic titulo simillimum

('AOyJv.
II 482),
ex quo Soteli
ob
qui permulta in rempublicam

esse
beneficia contulerat,
eam causam statuam decretam
com-
perimus.
ille
de
suo
et
dis
autem cum urgeri rempublicam compertum haberet, solvendae et collocandae statuae providit omnibusque
sed
,
simul
sacra fecit.
hae
in
publicae
sunt
inscriptiones
quantum equidem sciam quibus honoratum ipsum statuac

unicae
providisse ponendae diserte dictum est.
hoc loco liceat nobis titulorum quorundam mentionem facere,

qui dubites utrum publicis melius an privatis adnumerentur.
initio
in
enim eorum
legitur,
a senatu populoque statuam esse decre-
tam; paulo post autem sumptus omnes aut cognatum aut amicum
honorati tulisse.
quarum inscriptionum numerus tantus

a
esse.
est,
ut vix
putare
possis,
senatu populoque ultro tot honores tributos ne

accedit,
dicam abiectos
quod
in eiusmodi inscriptionibus sta-
tuarum curatores nunquam magistratus

aut cognati aut amici aut servi aut
rato
coniuncti.
publici fuisse dicuntur, sed
alii,
modo quodam cum honosaepe a cognatis

sa-
inde
satis
effici
mihi videtur,
vel ab amicis civis cuiusdam,

lute
quamvis minime de reipublicae

esse,
meriti,
senatum
populumque rogatum
ipsi
ut statuam ei
decerneret,
polliccrentur.
ea condicione, ut
et
sumptus omnes laturos se esse

iis
verisimile
silentio
est,
plerumque
quod appetebant
quae
ubi
concessum
eius
esse.
denique non esse omittendum duxi, quod

iis
generis
tituli
in
maxime
reperti sunt civitatibus,
aut pauperes erant aut videri volebant,
velut
Lacedaemone,
urbium
19
exstant, 1 )
ad
rationem
sit
si
aliarum
longe plurimi
hoc cur
factum
quaerirnus,
haec causa fuisse videtur, quod signo e

statua enim publice decreta quanti
senatus populique decreto publice statuto longe maior tribui vide-
batur honor
quam
privato.
sit
aestimata. ex inscriptione Eretriae reperta intellegitur (Rang. 689).

cuius in initio postquam
actum
est de statua
Theopompo, homini
m-
optime
Ypotyat
merito
os
erigenda a republica,
haec sequuntur verba:
xat hz\ xa? r:a}AEva 6tu
aoxou (0sor:o|x7:oo) sixova? xaiv
te oiaiv xal ttj? Oo"j'aTpo?, oioxt dvaTiQ-Yjjiv aoTa? 6 o?j|ao? 6 'Eps-piicov

dpsTrjc
v/v
t^c
si-
saoTov.
statuis igitur
iam antea a privato

est
collocatis
senatus
populique
,
decretum
incisum
(deleta
sine
dubio priori inscriptione
si
quae omnino exstiterat);

nisi
quod certe
publico
non decrevissent Eretrienses,

tus.
sed
et
aberravimus.
perfecta
et
summus quamquam igitur
hic
honor esset iudicanullo
statua
sumptu
publice
collocata erat,
esse incisum est,
tamen
in titulo supposito
eam decretam
cum
honoris causa,
tum
ut publico loco statui posset signum.
nec maiora cupiebant cognati.

pertinere inscriptiones in
quae
modo exposui non ad omnes

concedo; hoc enim
e.
quibus cognati aut amici honorati sumptus omnes tulisse dicuntur,

libenter
g.
satis
apparere videtur ex
titulis;
jxooj.
1880
hoc
p.
177
et
jj-ooj.
1878
p.
1823
illa
attamen saepissime
ita
factum esse,
ut duo
quae modo laudavimus exempla
nemo sine dubio negare conabitur. curatores autem statuarum tum non a republica datos esse, sed ab iis, qui sumptus omncs (ideoque etiam eos qui ad
singularfa
sint iudicanda,
quodammodo
collocandam statuam pertinerent) suscepturos se esse
polliciti erant,
manifestum
est.
qua
de
causa plurimum eius gencris titulorum

nihil
numerum invcnimus, in quibus de curatore modo qui pecunias ad signum

l
omnino additum
ii
Qecessarias solverunt
commemorati
.
sunt.
neque hoc mirum:

aul
erat
euim curator aul
ill<*
qui
solverat statuam,
esse
cognatns aul
qniii
servus fortasse eius.

ut
dubium propterea
collocandum
^rni]>er qui
aon debet,
pecuniae
iam monui ad
<<>
signum
aeceesariae
aunquam
a republica sed ab
rogaveral Btatuam solvendae faerint,
')
cfr.
omnes
fere tituli
inde
11.
;i
C.
I.
0.
L846 osque ad
1456
<<
Leb.
II
lToa
Bull.
38o\
alii
omittimus eos
titulos,
20
non
quibus ceria de eo me-
in quibus qui fuerit curator, plane

attulisse, in
dictum
est:
satis erit
paucos
velut
p. 55,
moriae
sunt
prodita.
z.
Olympiae (arch.
poneret
1880
matrem honorati curantem videmus 341) et Lacedaemone (Leb. II 184?),

honorati e senatus decreto statuam
z.
fratrem Olympiae,
cum mater
(arch.
atque
solveret
I.
1879,
p.
138,
272),
filium in
Paro
insula
(C.
G. II 2374
e),
vernam Philadelphiae
(Leb.
III 646).
vel ex testamento hoc
modo
statuas positas esse demoncivis
Smyrnae reperta (C. I. G. II 3192). enim quidam, cuius nomen periit, in testamento suo ab urbe
stratur
inscriptione
peti-
verat,
ut
statuam
l
ei
)
erigeret,
ad quam perficiendam certas pesed vel

,
cunias constituerat.
ei
statuam quidem quam petiverat, decreverunt

instituit,
Smyrnaei: curatorem autem non respublica
ipse
iam
in
testamento Tiberium Claudium Metrodorum
tum amicum
putes, huic
muneri praefecerat.
ad
titulos
redimus
eos, in
mere publicos
et
verbo denique tangimus
quibus curatoris nulla omnino
fit
mentio, 2 )
quamquam non
quorum numerus permagnus est. statuae autem hae item ut aliae omnes quin a curatoribus quibusdam collocatae sint, nemo dubitare potest; sed cur ne nomina quidem eorum exarata sint, haud ita facile est
ab
alio
quodam sumptus omnes
solutos esse additur.
intellectu.
homines
enim infimi ordinis
vel conductos forte,
qui
digni non iudicati sint,
quorum nomina
ideo
signis subscriberentur, statuis
praefectos
esse
collocandis
persuadere nobis non possumus,

nobilissimos cives aut
officio functos esse vi-
quia
alias
summos modo magistratus aut

amicos honorati hoc
aliter
cognatos denique vel

dimus.
neque de his statuis

praecipue
actum
esse
cum
aliunde
tum ex
1878
titulus
Sestiorum
p.
decreto apparere nobis videtur

filio
(fxoos.
18
23).
esset.
Menae enim, Menetis

esse
statuam ob varia merita

in
dedicatam
Sestiis
in hoc decreto legimus,

est,
quo
quoque
randus
accurate
hic
commemoratus
autem
:
qui in statua perfecta exaiis
titulus
nihil
simillimus est
de quibus hic
nisi
quaerimus
inscriptionibus
enim aliud
in eo legitur,
populo (et iuvenibus) Menae optime merito signum esse erectum:
cfr.
C.
I.
G. II 2786
Bull. I 293, 86.

alios.
2 )
velut Leb. III
10041108 innumerabilesque
'
ratio.
21
vero
curatoris
decreti
efficitur;
ei
nulla
habetur
ex insequentibus a
Sestiorum
esse
verbis
Menam ipsum
ei,
populo curatorem electum
imperatur autem
in
ut praeter statuam
columnam quoque
1
apponendam
eaque hoc decretum exarandum curaret.
in-
scriptio
autem nobis servata quin aliud
nihil sit atque illud
ipsum
in
decretum in columna exaratum quis

statua enim ipsa exilis
est qui dubitare possit?
modo
ille
titulus
legebatur:
in
columna
quod
autem statuae apposita accurate quaecunque ad signum pertinebant,

praecipue
curatoris
nomen
publice
electi
(fxouj.
exarandum
1876
p.
erat.
plane Pergameno conrirmatur titulo

igitur
23).
omnibus
frt
huius generis signis,

(posterioribus
in
quibus curatoris nulla omnino
mentio,
quidem Graeciae
temporibus 2 ),
alia
columnam
tum qui curator fuisset sig-ni plane expositum erat. nam curatoris publici munera haud ita iucunda suscepturum quendam fuisse, cum ne lioc quidem gratum acciperet a populo, ut nomine eius ubicunque exarato vel posteris demonstraretur, qui meritus ille sit de republica, nemo
sibi poterit
appositam olim fuisse statuimus, in qua cum
persuadere.
adhuc
de statuis
modo egimus
civi
eiusdem a qua decretae

est,
erant urbis dedicatis; persaepe autem factum
ut urbs
quaedam
alienae urbis civi ob varia merita statuam decerneret et quo maior

ei
tribueretur honor, in patria civis

et in ea
illius
hoc signum erigere con-
stitueret.
quidem re hac consuetudine utebantur Graeci,

in
ut
curatorum certum numerum eligerent eosque

decretam loco quodam ponere
patriam civis
de se bene meriti mitterent, qui a senatu populoque peterent, ut
statuam
civi
sibi liceret. 3 )
numerus
vel
autem varius erat curatorum; comperimus enim vel unum sed

plures hoc officio functos esse.
in inscriptionibus vero huius generis
maxime
ac
si
usitata
i
est
8i
icptopecov
fonnula,
(p. 3.).
in
qua
St<i
idem valet
qui exstaut
-'.|j.).r
i)vT<ov
dictum esset
omnes quidem
adhuc
!
tituli
praeter duos Konianoruin demuiu temporibus exarati
)
2
j
cfr.
p. 7.
florentibus
forsitan
Graeciae rebus
lionore
ipso
atque
docu-
mento in tabularia publica reposito contenti fuerint curatores: postea autem nescio an nemo tam admirabili eminuerit modestia.
3
;
latum erat, C.
signum non prius poterat collocarf, quam II 251. I. A. III G22
iici())ij^t9|Jta
de ea re

sunt.
22
I.
horum autem
alter
legitur in C.
A. II 251,
agiturque
in eo de
Asclepiade Byzantino optime de Graecls atque de Athecui ut
niensibus merito.
gratiam propterea referrent Athenienses,

et
coronam statuamque decreverunt:

nienses
in
coronam Byzantii pronuntiari

qua de causa tres cives Athepeterentque,
ut
statuamque ibidem collocari placuit.

contione
per chirotoniam electi sunt, qui corona stase
tuaque
perfectis
illa
Byzantium
conferrent
sibi
Atheniensium
mandata
exsequi liceret.
est,
alter deinde titulus
item Atheniensium decretum
qui L. Caecilio Metello in Paro
insula statuam dedicaverant fAfhjv. V. 9);
propterea autem ProAthenis

fungebatur,
timum quendam,
huc
velut
qui
epimeletae
munere
p. C.
signo et perficiendo et collocando praeposuerunt.

pertinent
tituli
ceteri
omnes qui
sunt.
altero
demum
saeculo
exarati
Antonium
I.
ab Apolloniatibus in Attica collocatum esse com-
perimus (C.
Cereris
potest,
G.
351); inscriptio autem haec

templi
reperta
sit,
cum
inter rudera
colligi
et Proserpinae
fortasse
inde
signum in hoc templo positum olim

e.
fuisse.
curaverat autem
theorus ad
Julius Praxis, Panhellen appellatus, h.
legatus sive
Panhellenia Athenis ab Hadriano instituta missus.
unum
Julio
item cu-
ratorem in C.
de statua,
I.
G. III 5366 b titulo invenimus, in quo exponitur

senatus
civi,
quam
populusque Adraenorum
in
Gemmio,
Constantinae
urbis
hac ipsa urbe
erigere
decreverant.
similiterque Tripolitanos Aemilii Junci statuam Athenis per
unum
ponendam curasse legatum constat

deinde Attico,
celeberrimo
illi
(C.
I.
A.
III 622).
Herodi
statuam
sophistae,
Gythii
cives
Athenis
ponere
constituerunt;
sed
(C.
hi
I.
quidem
A.
quinque ob hanc
668).
regi
causam legatos Athenas miserunt

Hic
HI
autem
est
honor
saepissime
Hadriano
tributus
est,
quem notum
Olympii Jovis illud templum, quod iam Pisistrati

de sua
2
temporibus aedificari coeptum adhuc imperfectum iacebat,
pecunia exstruendum atque exornandum cnrasse.
accedebat, quod
non Atheniensibus modo sed universis etiam Graecis quantum poterat,
favebat atque subveniebat.
quapropter summi
ei
honores
habiti et a multis Graeciae civitatibus statuae dedicatae sunt, qua-
') 2
)
vid. p.
12.
I,
Paus.
18,
6.

rrim
23
est.
haud exigua
jjars in
Olympieo posita
,
quod cum
fieri
non
posset nisi
concedentibus Atheniensibus
illis
undique ob eam causam
ex urbibus
legatos
Athenas
mitti oportebat, qui iidem statuae
collocandae munere fungebantur.
unum ob
(Bull.
id
legatum miserunt
481), colonia Julia
3?),
Abydeni
(C.
(C.
I.
A. III 472). Palaeenses

(471),
aliis
(ibid.
Augusta Diensium
I.
Magnetes
II 416,
Thasii
A. III 476). ex
deinde civitatibus duo qui collocando

sunt, ut a Cypriis (C.
I.
signo
operam darent, missi

(ibid.
A. III 478),
a Pompeiopolitanis a Sestiis
(484);
482?), ab Anemuriis Cilicensibus (475), quattuor cives a solis Laodicenis (479), tres a
et Ceramietis (486)
Sebastopolitanis (483)
legati
sunt..
incertum
autem curatorum numerum Milesii legasse videntur (C. I. G. I 339); providisse enim statuae dicuntur, qui archontes circa T. Julium
Macrum
utrum
in
fuissent,
ad quae Bockhius archontem hunc non Atticum
sed Milesium fuisse

legati
illi
rem ipsam docere

,
addit.
dubium
videri potest,
iam domi statuam perficiendam an perfectam modo

eos certe,
urbe externa collacandam curaverint, cum signo domi perficiendo

quibus simul ipyeirtoTdTat nomen
tri1
alius consuleret;
butum
festum
hi C.
est )
est.
etiam statuae providisse in patria exsculpendae manised alias etiam utroque munere functi esse videntur
curatores,
I.
de
qua re
titulo
videantur quae iam antea (p. 8/9) de

et 'Ad^v.
A. quod
II
si
251
exposuimus
9.
quaerimus, cuius ordinis hi curatores fuerint in alias
civitates missi,
plerumque
nihil
eiusmodi exaratum esse

2
solet,
sed
nomina per se sola enumerata legimus

colligere
possis.
),
unde privatos hos

3 )
fuisse
in
Thasiorum
autem decreto
legatus
(p.
artifex
fuisse dicitur,
quod unicum esse exemplum iam antea

duobus
titulis
9)
moI.
nuimus.
III
in et
aliis
8ta ImfieXqTOU ('Apvoo^CXoo 0.

I.
A.
481)
8ta ImîeXTjTaiv
xal rcpeapeoruiv (C.

liu\Le,fapjfi
A.
III
479)
legi-
*ur;
sed in his inscriptionibus

e,
vox idem significat quod

liuius
haÂkrfitii^ h.
curatorem,
doii
magistratum
Qominis ordi-
)
2
C.
I.
A.
A.
III 48G.
II
C.
I.
251
I.
III
471
- 472-475478
b.
482-483
tit.
$29
3
J
668
C.
I.
A.
C.
III
G.
III
5866
476. conferatur de hoc artificc Ilirsdifeld
stat.
p.
134 no. 160.

narium
(cfr.
24
coniciat,
p.
12),
quod
quis
forsitan
est:
quia in altera
I.
irt|i.Xr]Ta)v
xal irpea^soTuiv
refellitur,
dictum
in
sed haec sententia C.

spYs-jrtaTaTuiv
A.
III
486
tituio
quo
6ta
xat itpeajteuTuiv
verba eodem modo cum xat particula coniuncta leguntur.
hi igitur
quoque quin privati intellegendi

aliter
sint curatores, dubitare vix licet.
autem iudicandum
magistratus
est
de atheniensi inscriptione in Wfr^v.
9 publici iuris facta,
ubi ex formula antecedente epimeletam

esse
ordinarii
nomen
apparet
C.
I.
in
C.
I.
G.
351
deinde
titulus
II6pi>[jLou
cnrator
vitiose
xat
Panhellen
scriptum
appellatur;
6ta
A. III 484
autem
[jioo]
praebet
irpe<j(Jst>Tajv
Titou 'Pafumoo
vocis
KXauotou
ABIOYAEYTQN,
ubi
primam
Xsotu>v
syllabam
lapicidae errore
excidisse Dittenbergerus
putat,
cui sine dubio assentiendum est: hic igitur senatores duos curato-
rum
officiis
functos
circa
esse
videmus.
in
C.
I.
G. I
339 denique
Bockhius
archontes qui
Macrum
erant T curasse comperimus.
quidem Milesium, Atticum Corsinius illum archontem fuisse statuit. si enim reputaverimus, quantum temporis curatoribus consumendum
fuerit,
priusquam
vix
ex
urbe
tam remota
per
collocato
signo
redire
possent,
credibile
videbitur,
archontes
omnes,
qui summis
dimissos
fungebantur
esse.
1
magistratibus,
si
tantum temporis
domo
aliud enim erat,

erant,
epimeleta vel duo senatores propterea

facilius
illi
legati
qui
multo
aliquantulum temporis
magistratus.
abesse
poterant a patria
quam summi
fuisse
ob hanc quidem
sed hoc prorsus
causam Athenienses
inauditum,
praefuisse,
archontes putaveris:
summos alienae nrbis magistratus eiusmodi muneri cum Bockhio igitur Milesios intellego archontes: 2 )
Corsinius alias protulit causas, fasti attici II p. 164,
oe
*)
quamquam
2 )
quaesivi etiam, anne
rcspl
tov
Maxepa fsWp^vot
opyovTac; nihil
aliud significet atque Macer, velut quod non raro legitur ol rcspt 'Apiaxappv idem valere ac si Aristarchus dictum esset, Lehrsius docuit (qu. ep. 28).
fuerit archon,
quod
si
hoc recte se habet,
quominus Milesius
uno enim archonte, etiam summo, vel per aliquantum temporis egere potuit respublica. confiteor autem mihi ipsi hanc interpretationem non nimis placere, maxime quia
nihil impedit:
-(svojj-svot
adiectum
p.
est.
tuiv icspt
(cfr.
.... legitur etiam
in
Leb. III 988

I
Rev. 31
195 et
198
Leb. III 147b)
C.
I.
G.
1322-1323.

fortasse
25
statuae
autem muuera
fere
illi
iuter se partiti sunt, ut alteri
domi perficiendae
haec
alteri collocandae
Athenis providerent.
habui,
quae
de
publicis
exponerem curatoribus.
prioribus,
si
sed antequam ad privatos transeamus, titulorum quorundam velim
habeamus rationem, qui separantur melius a

licet,
quia in
iis
non singulos homines sed societates quodammodo

hoc officium exsecutas esse
discimus.
est
hac voce uti

1
ac
titulus singularis prorsus
commemorandus
primum quidem Smyrnae repertus: )

decretum
est
Jonicarum enim
in
Asia tredecim
urbium
concilii
pertinetque ad Hippostratum Mlesium, qui Lysimachi regis amicus
optime de concilio hoc meritus

honores tum hic quoque
imposita in Panionio
curatores, quae ut
ei
erat.
quam ob causam cum

est,
alii
tributus
ut
aenea
statua
equo
ei erigeretur:
duae autem urbes electae sunt

)
quam
celerrime
poneretur signum providerent.
has vero urbes per se magistratus quosdam summos nobilissimosve

cives constituisse operique perficiendo praefecisse dictu vix opus est.
etiam tribus interdum statuis
consuluisse
ponendis
discimus
ex Leb. III 2308 (Soadis), Leb. III 758 (Acmoniae), Rev. 28, 8 (Amastrae) titulis. in primo quidem titulo Minervae templum cum
simulacris ab urbe dedicatum esse comperimus, inspiciente (zkiitzq-
no&Tr^) tribu Somaethenorum. 3 ) sed non universa sine dubio tribus
hoc munere functa

detulisse videtur.
4
est,
sed ad certos quosdam tribules hoc officium

altero
in
deinde
titulo
de Vibiano quodam
agitur cui a patria statua erat decreta: tribus autem, quae Asclepias
vocatur,
sumptus
sit
tulit,
curante G. Julio
Lucilio.
quin a tribu
sententia
lata de statua Vibiano erigenda
non dubitamus, itemaliter
que ab eadem curatorem electum esse veri est simillimum.
autem de
statuae
esse
tertia inscriptione
cogitandum vidctur:
in ea
enim cura
delatam
senatu
populoque
5 )
decretae ad Dioscuriadcm
et
putamus tribum;
illa
sed et sumptus omnes

susccpit,
curatoris partcs
pro tribu
')
Lucanus quidam
z.
amicus fortassc honorati.
archaol.
1872
p.
)
3
vid. p. 8 not. 2.
cfr.
Leb.
III
28092810.
bae societates operibus
pleruinquc
inaioribus perficiendis pracfcctae csse videntur.

4
)
Gilbert, handb. der gr. staatsaltcrt.
p,
250.
s
)
de hac rc
vid.
Gilbert ibid. p. 250.

deinde
26
perti-
de
ludis
publicis
quae tradita memoriae huc
nent, percenseamus. esse satis

affectos
victoribus quidem persaepe statuas dedicatas

:
notum
est
publice autem celeberrimos

velut interdum
modo hoc honore

in
titulis
esse
verisimile videtur.
:
huius
ttj
generis legimus
paaet,
Aa[3u>v
aOAov xo xs tMjia xat t6v dvopiavxa abv
h.
e.,
ob
victoriam
quam
reportavit,
permissum
hic
ei
est,
statuam ponere cum basi a republica dedicatam.
vero
mos
non ubique idem fuisse videtur.

rationem
orti
illi
si
enim Olympicorum ludorum

aut ab ea civitate ex qua
habemus,
erant
statuas
victorum
1
aut
cognatis
victoris
aut
victoribus
ipsis
positas esse constat, quae
omnia exposita habes a Krausio

nobis
in libro
qui
Olympia
inscribitur. )
quidem hoc loco
de
iis
modo
agendum
est inscriptionibus,
ex quibus de curatoribus statuarum
colligere aliquid liceat;
quaecunque autem huiusmodi de publicis

ad
iis
ludis cognita
habemus,
et
Romanorum tempora
et
ad
minores
videtur,
ludos pertinent.
in
quidem hic mos praevaluisse

unde
3
ut civitas ea, in qua celebrabantur ludi institutorem eligeret ludo-
rum
eique certas pecunias traderet,
cum
)
cetera
ad
ludos
necessaria
tum
statuas victoribus erigendas

4
solveret;
quae
pro
restite-
rant, reddita reipublicae.
in
ludis
autem Leonideis, qui Lacepecuniae

victoriae
daemone quotannis celebrabantur,

erigere unicuique licebat.
certae
genere constitutae erant victoribus, unde
hermam
vel statuam sibi
has autem pecunias, quae statuae colloperficiendae,
candae
sufficerent
atque
nomophylacibus
dare eos
collocare
oportebat, qui loco
quodam gymnasii signum perfectum

fuisse verisimile est,
effici
deberent. 5 )
institutore
proprie vero statuae et exsculpendae et ponendae ab
ludorum providendum
quominus providerent
z.
quod etiam
institutores
ex mutila inscriptione Trallibus reperta
videtur.
autem
*)
2
)
hi
statuis
collocandis
p. 36, 34.
cum
negotiis
archaol.
p.
)
1876
p. 223,
28
1877
174 sqq.
ab his civitatibus
nescio;
num
affecti sint,
forsitan
externi quoque victores hoc honore autem ut Olympiae Graecis modo sic in
licuerit.
his
ludis
4
)
civibus
I.
solum singularum civitatum interesse ludis

1378.
c.
C.
G.
II
5
)
Lebas
194
) cfr.
Leb. III 612.

plerumque impediti
sine dubio erat,
27
1
esse videantur,
tum numerus statuarum maior

ipsi
quam
ut unus omnibus consulere posset erigendis.
quin etiam pecunias
si
boc gratum fecerant reipublicae institutores, ut
ad
statuendum
alios
signum
necessarias
solverent,
ne
tum
quidem eos ipsos sed

invenimus
;
quosdam magistratus publicos curatores

(C.
I.
et Attudis
quidem duos epimeletas

84,
G. III 3952),
urbis
Philadelphia
ofricia
autem
(Bull. I p.
14)
oeconomum
sed
alii
haec
pro
illis
praestitisse
discimus.
non raro
deinde
accidisse
videtur,
ut non institutores
modo ludorum
velut
quoque aut
magistratus aut privati sumptus ad statuas quasdam exsculpendas

necessarias pro republica solverent.
solutas esse constat
tulo
2
a senatu has pecunias

ti-
et
a senatus principe (Leb. III 655); in
autem Ephesi reperto (Leb.
nomen periit), hominem de republica bene meritum, quia statuas victoribus dedicasset videmus igitur, divites quosdam etiam in hac re reipublicae subvenisse. collocandis autem statuis tum eos qui sumptus ceteros
(cuius
;
III 139) Phaeni Fausti cognatum privatum sine dubio, laudatum invenimus
susceperant aut ipsos providisse
aut
curatores
alios
3
constituisse
)
manifestum est atque exemplo comprobatur luculento.
cum enim
Aphrodisiade (C.
I.
G.
II
2811) senatus de sua pecunia Menandro

rllio,
cuidam
victori,
oeconomi senatus
statuam erigere constituisset,
principem huic muneri praefecit.

dcnique certas quoque de statuis his erigendis leges exstitisse
apud
C.
I.
Graecos
G.
I
praetermittendum
non
esse
silentio
duximus.
leges,
I.
in
1424 enim
titulo sacrae
commemorantur
simile
in
ex quiI
bus victoris quis statuam dedicaverit:

LQScriptione legitur.
his legibus
C.
G.
1378
quae praescripta fuerint quamquam

4
plane non comperimus, tamen de magnitudine ct generc statuarum

curatoribus praccepta
quaedam data
essc probabile videtur. )
')
vid.
Kohler, mitt. des athen. senatus

filio
inst. III
235.
I.
2
)
cum oeconomi
curatores
statua erigeretur, C.
G.
II
2811.
*)
tutores
tum modo a republica ludorum ipsi sumptus omnefl

supra laudati C.
I.
dati essc videntur,
curn insti-
facturos
se esse promisissent:
I
vid. tituli
4
)
0.
p.
III
3052
et Bull.
p.
84,
14.
vid.
Krause, Olympia
141
not. 43.
28
II.
Satis diximus de publicis curatoribus: pervenimus ad privatos.
ac
primum quidem
tres
collegia vel aliae societates in ea re quid egerint.

titulos
videamus.
quibus
iam antea commemoravimus

statuas esse
collocatas
publicos,
in
tribu
dictum erat.
hoc autem
loco inscriptio
videtur: in
Ancyrae reperta (C. I. G. III 4032) referenda esse ea enim non a republica sed a tribu octava Claudia
de curatoris no-
Aurelia Philotae dicatam esse statuam legimus.
mine nulla
nisi
littera servata
fuerit:
est,
neque
interest,
nomen an
forsitan
Cassander an aliud
efficitur
autem,
sit
unum
constitutum esse
licet.
curatorem, qui quin a tribu electus
dubitare non
huc quoque pertineat
titulus
Aezanis olim collocatus (Leb. III 880),

(h.
e.
ex quo statuam ponendam phylarchum

curasse discimus et alium
principem
tribus)
quendam hominem ignotum: quia physed ne
larchus curat, a tribu statuam dedicatam esse conieceris.
hoc quidem pro certo potest affirmari, utrum publica haec inscriptio
an privata
sit,
quia quae scripta erant in initio omnia perierunt.

est.
deinde de Liberi artificum collegio quaerendum
qui
cum
Nicomedi quondam qui valde

collocando huic signo
videtur
iis
favebat regi statuam decrevissent, 1 )

qui unus ex
iis
Zenonem
praefecerunt,
fuisse
quemque et ipsum multa in eos contulisse beneficia aliunde compertum habemus. etiam Philippo ludorum institutori, qui idem
collegii
erat,
a rationibus 2 )
statuam dedicaverunt eique muneri

I.
duos curatores praefecerunt (C.

titulo
Gr.
II
2933).
ex alio autem
Smyrnae exarato
(C.
I.
G. II 3190) statuae Juliano cuidam

hi curatores
decretae Phoebionem
qui fuerint
Paulum consuluisse comperimus.

in neutro titulo plane legitur,
quamquam
tamen huius
collegii socios eos fuisse vix
quisquam negaverit.
pecuniae autem
ad signum collocandum necessariae a quaestore sine dubio curatoribus tributae sunt, quos perfecto officio logistae rationem reddere
oportebat.
3
)
epheborum atticorum una modo huius generis

vata est [C.
Leb.
2
inscriptio ser-
I.
G. I 263).
et statua
quidem Abascanto dicata:
II
116a.
cfr. Liiders,
)
3
Xop.atrj;, p. 8.
die Dionysischen Kiinstler p. 144.
) cfr.

ponendae autem
ei
29
h.
e.
princeps epheborum consuluit.

sint,
cosmeta,
illi
quin saepius cosmetae,
hoc munere functi

testimonio.
vsoi?
1
vix
dubium
est,
quamquam uno modo hoc utimur

ex duobus deinde
discimus.
et
titulis
etiam a
statuas dicatas esse
Aphrodisiade quidem Adrasto homini optime de se

cui operi perficiendo ut
merito statuam erexisse dicuntur,

leret,
consu2
)
Pamphilum
elegerunt, collocando scribam

in
suum
praefecerunt.
I.
eosdem denique vsou? Sirrhae

II
urbe Macedoniae invenimus (C.
G.
2007):
posuerunt autem pontificem

concilii
maximum
institutoremque
ludorum
ideo
Macedonici,
curante
Cassandro quodam,
quem
unum
quibus
ex
iis
fuisse coniceris.
praemissis
publico
ad
titulos
proprie
privatos
transeamus.
sin cui
3
)
privatis
quidem
loco
signum ponere non
licuit:
hunc honorem tribuere
vellent, senatus populique decreto oportebat.
domi modo aut
in templis,
quae semper unicuique patebant, quovis
tempore ne statuas collocarent, prohiberi non poterant; ad signum
autem
in alius privati agro collocandum consensu eius opus fuisse

est.
4
)
manifestum
et saepissime
quidem ipsos
5
et
operi perficiendo
se probabile
sit,
consuluisse statuamque
ponendam curasse cum per

certis
),
tum exemplis comprobatur

privatis
visset
itaque in longe plurimis titulis
de curatore nihil omnino adiungitur,

perficiendam
cum
illum qui sol-
statuam plerumque etiam
atque collocandam
afferrc
curasse
nemo
nesciret.
exempla huius generis titulorum

I.
vix iuvat: videantur fere C.

Bull. I p.
G. II 2774
2818
2821
290, 74
p.
293, 82 inscriptiones aliaeque multae.
quod
si
igitur
statuendum est,
plcrumque eum ipsum privatum,
ponendam quoque eam curasse, tamen interdum etiam cognaturn eius vel amicum hoc munere fungentem videmus; quin etiam vernam curatoris partes susccpisse cxemplo demonstratur. 8 Mylasis quidam Menecrates columnam erexit, cui
qui dedicaverat statuam,
)
)
2
de quibus vid. Birschfeld, Z. 5. G. 1882

fusius de hoc titulo
p.
161.
)
8 )
egimus
p.
9.
de
titulis
huc
spectantibus iam antea
inter
publicos
egimus
p.
18-20.
*)
3
)
vid.
Perrot, exploration de la Galatie et Hithynie p. 58.
C.
I.
G.
III
II
318:3
cfr.
Diog. L. V, 15:
I
J)v
8ttvoo6|iTjv
IxDoSvai.
Leb.
109:
etiaa Bull.
p.
86, 24.
caput impositura erat;

curavit
30
filia'
autem omnia
345
eius,
I.
fortasse
quia ipse negotiis aut aegritudine impeditus erat (C.
G. II 2714).
in
contrarium
autem
cives
ex
C.
I.
G.
I.
titulo
discimus
quo
Theraeos tres
Hadriano statuam Athenis dedicasse legimus,

pater eorum
provideret.
cum
II
collocando
huic signo
Syntychen
I.
deinde
quandam Fortunae
inscriptione
I.
:
posuisse simulacrum legimus in C.

ei
G.
2264m
erigendae vero
maritus eius consuluit.
Aezanis autem (C.
G. III 3846 c) a liberis duobus statua soluta,

est.
a patruo eorum posita

inscriptio est.
est,
mira quodammodo C.
1
I.
A. III 1171
duos enim
filios
patri statuam dicasse ubi dictum
hoc pergitur modo: a6x6? 6e
eauxov 2 ) -apscmqsa
xco
iouo
xo-
cjjAYjTYJ
Tou?w
'EAsoojuj).
effici igitur
ex hoc titulo videtur, patrem

qui
ipsum statuam ponendam
curasse prope signum Rufi Eleusi,
cum
ipse ephebus esset, cosmetae
munere functus
erat.
denique hoc loco mentionem facimus Aristotelis
testaraenti,
quod a Diogene Laertio (V 15) servatum nobis

rarent.
est.
et is
quidem
sex elegit amicos, qui quae mandasset in testamento perficienda cu-
cumque
alia multa,
tum hoc quoque curare

artifici
eos iussit, ut
statuae consummarentur,
ditae essent, perfectae
quae Gryllioni
suis
exsculpendae tralocis.
autem
imponerentur
praeterea
autem Nicanoris atque Proxeni

in
statuis (quarura alterani ipse locare
animo habuisset) matrisque Nicanoris signo ponendo consulerent
Arimnesti vcro statuam iam perfectam suo loco ponerent, itemque

matris ipsius signum aut
Nemeae
aut ubicunque videretur.
disci-
mus
igitur,
esse,
ad testamenti curatores vel statuas collocandi curam
delatam
quod quin saepius
ita
factum
sit,
nemo
dubitabit.
3
)
m.
Restat,
ut
in tertia
parte
qui
curatores
signis
loco
sacro
statuendis providerint, breviter contemplemur.

privatis
cum autem iam de
pcrpauca modo memoriae sint prodita, de his minora etiam
*) 2
)
una cum nepote.

c/.jtov
hoc loco ut persaepe posterioribus

testamenti
(C.
maxime Graeciae
temporibus pro ipaoxbv usurpatum esse nemo non videt.

3
)
similis
p. 20.
I.
G.
II 3192)
iam antea mentionem
fecimus
pro
certo
31
sunt huius
possurnus
affirniare.
quae servatae nobis
unam omnes Romanorum demum imperatorum temporibus exaratae sunt. ac primum quidem Aphrodisiensium commemoramus decretum (jxodj. 1880 p. 180, 367),
generis inscriptiones, etiam hae ad
in in
quo a civibus Vespasiano statuam dicatam esse legimus Ephesi
Augustorum templo collocandam,

et
cui
rei
consuluerit Aristo,
veo>koi6c )
1
Plutonis
Proserpinae
vocatur.
sacerdos,
ita
qui
praeterea
ttjs
AcppooEiTTjs
neque
multo post Hadriano imperatori

I.
ab Amphictyonibus Delphis statutum est signum (C.
G. I 1713),
quod ut collocaretur
Plutarchus,
sacerdos Delphicus," consuluit.
Athenis denique in Aesculapi templo brevi ante inscriptio reperta

est,
ex qua a senatu populoque Sozonti cuidam medico, qui sacerillo
dotio in
fungebatur templo,
hermam
ibi
dedicatum esse apparet:

2
curaverat autem hoc signum Coponius Maximus, qui ipse ispox^puxo?
muneri praeerat f Adiqv.

tiones,
323).
sit
hae autem unicae sunt inscripstatua a sacro curatore collocata

iis,
ex quibus ubi posita
plane comperimus; apparet autem ex

candis sacerdotes consuluisse,
dotes,
statuis in
templo
collo-
sed non eiusdem
modo
loco
fani saceralias
nihil
in
quo statuendum erat signum.

inscriptiones,
in
non praetermittimus
plane
quasdam
dictum
quibus
quamquam de
quidem
a
est,
tamen ubi positae fuerint statuae probabili consequi

et antiquissima in C.
I.
possumus coniectura.
exstat,
in
A. III 454
basi
inscripta
statuae
Tiberio
senatu
populoque
Atheniensium dicatae; de loco (luamquam accuratius

est,
nihil
additum
tamen
in Cereris
olim
ct
Proserpinae templo positam
eam
fuisse
iam Dittenbergerus rectc
existiinavit.
curavit autcm sacerdos
quidam,
num Augustorum,
dubitatur.
scquitur
Sardianorum de-
crctum (Leb. III 027), quod pcrmutiluni expleri tamen potcst cx inscriptione latina, quac apud Orellium (6913) cxstat. et dcccrnitur
quidcm ab
urbc
statua
lcgato
propraetore
Vespasiani,
curante
vide de
lii.s
Fabrie. de architect. gr. Berol.

III
\hh\
p,
I.
25 not. 1;
28:
dpyiti
cfr.
Friedlr. sitteng.
p.
286,
et
C.
I.
A.
II
403
/-ovo;
xoo
eicl
xa upd,
inde
dubium
osse
nos
qui
si
potest,
quin
templi
quodammodo
intellegendj
r'\n\.
curatores,
quae delubri partes
labem traxissent, roHtauraudis statim iis consuluisse videntur, 2 3 419. ) de hoc munere vid. 8ch5mann, altcrt. II
32
in
Augustorum sacerdote: forsitan ideo catum esse hoc signum putaveris.
Augtfstorum templo
collo-
Nervae
deinde
imperatori
statua dedicata est a Magnetibus (C. I. G. II 2911), quam ponendam curavit Flavius pontifex maximus, qui idem populi scribae munere fungebatur. basis autem cum in DianaeLeucophrynae
delubro reperta
videtur.
sit,
in
hoc statuam olim positam
fuisse probabile
in portu deinde Traiani
decretum
exstitit,
quod pertinet
(h. e.
ad signum a Gazae urbis civibus iussu patrii dei
Gordiano
III
positum (C.
I.
G.
Marnae)
5892);
curator autem Tib.

1
Claudius Papirius constitutus erat templo praefectus.

in adnotatione
exstitisse
iam Franzius
probabiliter
ad hunc titulum
in portu Traiani
Marnae templum
in
eoque Gordiani statuam positam
fuisse
coniecit.
denique
de
consecrandis
simulacris
pauca
adicienda
esse
duximus.
ac
primum quidem locum

certis
illum quo
statuendum erat
hoc simulacrum
quibusdam
signis
circumscribi necessarium
fuisse videtur 2 ); praeterea
autem
certi
quoque in simulacro collofacem

gestantem
cando ritus adhiberi solebant.

in
ex Aristophanis enim Pluto (1191)

adfuisse
simulacri
collocatione
sacerdotem
comperimus, quem mulier

vestem secuta esset; et
viguit,
si
ollas in capite gerens
variamque induta
credimus scholiastis, hic praeterea mos

in
ut
ollae
fabarum coctarum plenae

3
ipsa collocatione a
mulieribus cixcumferrentur.
mos
exstitisse videtur,
candis ageretur, 4 ) tamen

esset,
cum de cum
quamquam autem haud multo alius deorum signis in domo privata colloin templo
simulacrum consecrandum
semper sacerdotem collocationis munere functum esse contendimus: consecrationem enim hanc secretam neque uili ali atque
sacerdotibus formulam
in
ea adhibendam
notam
fuisse
constat. 5 )
Ex omnibus
igitur his de quibus
plane apparere nobis videtur,

lz<\ic.'Lr-a^
modo exposuimus rebus hoc sacerdotes nunquam neque statuis

an hoc idem significet atque staatsh. I 218 et saepe.
p. 589,
lici
')
xou iepou.
nescio
z-jj-r
{
toB vefi, de
vid.
Boeckh Botticher Philol, XVIII

quo
vid.
tektonik
II
p.
431;
cfr.
Schbmann,
')
4
gr. altert. II p.
185
et 186, 4, 5.
cfr.
Castorches in
p.
'Afrijv. c.
VIII p. 363.
)
5 )
Athenae. XI
473
Bbtt. tektonik II p. 431.

statuendis providisse.
33
neque simulacris in publico loco collocandis
sed in templo
est.
modo
quod
et per se
consentaneum
sed aliud
hoc, statuis eos omnibus in templo collocandis

colligas
:
operam dedisse cave

quod longe maior
haec enim sententia iam ea re
refellitur,
in templis
quibusdam signorum numerus eodem interdum tempore

positus
est,
(velut in ludis)
siguis
quam
ut unus sacerdos omnibus his
providere posset
(sive
statuendis:
immo ab
iis
plerumque
qui
dicaverant signa
a republica sive a privato) constituti suut
curatores, qui inspiciente fortasse vel
locum modo designante sacer-
dote signa in templo collocaverunt.
quod
ita
se habere gravibus
etiam demonstratur testimoniis, quorum mentionem iam antea fecimus,
cum de publicis et privatis ageremus curatoribus cum enim Athenienscs quondam L. Caecilio Metello in Paro insula in Apollinis templo
statuam erigere decrevissent,
huic et perficiendae et collocandae
Protimum praefecerunt epimeletam 2 ). item huc pertinent, quae de statuarum curatoribus iam antea8 ) exposita sunt, qui signis Hadriano
in
Olympieo ponendis consuluerunt.

ex C.
I.
ncque privatos
colligendum
in
aliter in
est.
hac
re se gessisse
G. I 345 titulo
Theraei
consti-
enim
tres cives
cum Hadriano statuam
Olympieo poncre
tuissent, collocando huic signo
patrem suum praefecerunt.
Quod
posuimus,
vidimus,
si
in fine paucis
complectimur, quac de curatoribus cxita
rempublicam
ut non
quidem
statuis
providissc collocandis
raro
ad magistratus summos nobilissimosve cives
hoc munus
Graeciae
signi
deferret.
multo autem saepius ct saepissime corrucntibus
rebus a cognatis vel amicis honorati curam non iuodo

sed
erigcndi
sumptus
omnino universos
vel
susccptos
osso
de-
moiistravimus, unde ab
illis ipsis
rogationcm statuae dedicandae
latam essc colligere ausi simus.

contigit,
duo autem modo invenire exempla

cui decreta
ex quibus vcl
eum ipsum
erat Btatua etiam
tum modo hoc

(Schom.
officium ad eos
II
delatum esse videtur, cum iidem

praeessent
inuncri,
Bull.
II
publico
2
)
altert.
412)
simul
p. 523, 0.
'Atojvoiov V, 9.
3
)
vid. p. 23.

collocasse
34
eam apparuit: et hoc quidem nisi in summo reipublicae discrimine nunquam factum csse videtur. ad tribus deinde perraro modo haec cura delata est et semel
vel ad duas urbes a concilio Jonico
;
in ludis
autem
publicis praeter
institutorem
ceperunt.
sodalitia
modo magistratus modo
privati curatorum partes sus-
deinde aut collegia vel ad magistratus vel ad alios
quosdam socios hoc officium deferre solebant; privati autem ipsi plerumque statuas a se dicatas posuerunt aut a cognatis amicisve
ut huic rei providercnt, petiverunt.
vix
de sacerdotibus denique ccrti
quidquam contendere potnimus:

erant
et
hoc
autem probabile visum,
statuas publice
ponendas nunquam sed cas modo quae in templis

ne
has
statueudae
curasse.
quidem
plerumque collocandas eos
><
THESES.
1.
in C.
I.
G. II 3159 pro aTsijr^-ov quocl omni scnsu caret, dxetvyjxov

est.
zulb-rj.
legendum
2.
in Luc. epigr. 18,2 pro
xa
2
Tcdvta xa
corrigcndum
est.
3.
quod
in
C.
I.
A.
I
I
463
29
v.
exstat
nomen equidem
19.)
IIeX(X)iyov
legerim.
4.
(Thucyd.
s.
Luc. Philops.
quae Suidas
djt^ncoXoix;
v.
î~o.
habet,
non ex Apollonio sed ex Photio
dcscripsit. inde
corrigendum:
ao jxsTozta&s
eppcborco
\izx
>
ptaatXsta.
5.
in Aristot. pol. II, 6, 14 recte

xae toj;
.
. .
Suscmihl 2
(p.
226) autouc ijvdfxaCov
restituit,
sed
xa.
vocem
falso rctinuit.
6.
in
Anthol. Pal.
145,
pro
ajieivov
Wilamowitzius
ingeniose
(Uermes XIV 166); propius ad codicum lectionem accedit *Aûipou (schol. X 329), quod nomen etiam in Strab. XII 3 '12 restituendum esse puto. cfr. Lehrs Arist. p. 236.
Au.jvtou coniecit
7.
quam
in
Stackelberg 'gniber der Hellenen' tab.
mulierem puerum laeva

caverim.
LIX pictam manu gcstantem Paccm cum Pluto
vides
Ludi-
VITA.
rjrnestus
Kuhnert
natus
sum Kosenbergae
in
oppidulo
Prussiae occidentalis die Augusti 23. anni huius saeculi 62.

patre Rudolpho qui puerulo rae ex vita decessit, matre Ida
quam adhuc superstitem esse gaudeo. fidem profiteor evangelicam. primum quidem a doctoribus eruditus sum privatis; annum autem vitae nonum agens
de
gente
Lange,
Regimontum veni collegiumque ex

adeptus sum.
eo tempore frequentavi
Fridericianum, ubi anni 1880initio maturitatis testimonium
deinde in academia Regimontana philologiae per tres annos; quattuor semestria
et archaeologiae studui
proseminarii, duo seminarii philologici sodalis fui: praeterea
seminariis interfui archaeologico, historico, theotisco.
B^zzenberger, Friedlander, Garbe, Hirschfeld, Jordan, Ludwich, Riihl, Quiibicker f Schade, Schubert, Walter, quibus omnibus, praecipue Gustavo Hirschfeld et Arthuro Ludwich gratias ago quam maximas ob eximiam
docuerunt
viri
me
hi
illustrissimi :
benevolentiam mihi praebitam.
miNEH UCHDnUCKEaEI-ACTIlN-OfSEUSCHAFT, SETZERINNEN-SCHUII
OES I.ETTE-VEREINS
(cARL JANKt).
PLEASE
DO NOT REMOVE
FROM
THIS
CARDS OR
SLIPS
POCKET
UNIVERSITY
OF TORONTO
LIBRARY
8850
K84
Kuhnert, Johann Rudolf Ernst De cura statuarum apud Graecos

Kuhnert - de Cura Statuarum Apud Graecos (1883)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kuhnert - de Cura Statuarum Apud Graecos (1883)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Digitized by the Internet Archive

2011 with funding from

DE CURA STATUARUM APUD GRAECOS.

ACADEMIA ALBERTINA REGIMONTANA

DIE XXX MENSIS JUNII

THESIBUS ADIECTIS PUBLICE DEFENDET

BEKOL1NI 1883. APUD S. CALVARI ET SOCIUM.

ad nostra tempora de statuarum apud Graecos cura

quaerere operae iudicavit pretium.

pleraque enim, quae de hac cura memoriae sunt prodita,

inscriptionibus latent, et in has

nc inquireret nescio an nemo ea

non dubitavi, quia vel nunc plurimi

dubio nobis noti sunt

novis inscriptionibus aut refelli

aut augeri possint.

duas autem in partes totam hanc quaestionem esse dividendam,

candis providerint Graeci,

hoc quidem loco

De curatoribus statuarum apud Graecos.

quibus operae erat, ut statua

quae solae fere hic contemplandae sunt, quia ex

curatoribus perpauca discimus, hae ad eos pertinent formulae l )

corresp. hell. II p. 523,

semel 6Y e^jxeXeia? (C.

persaepe etiam dicitur Trpovorjaauivoo

archeol. 28, 110

rrpovotav -otrjjafxevoo (C.

zoutyj? (sc. <poXrj

Leb. III 2308). non raro

significatur (Bull. IV,

ut per praepositione apud Latinos

voce postea plura exponemus.

munus autem curatorum plcrumque cura

Kohler, mitt. des athen.

multo minus saepe

pleniorem legimus formulam

xal dvar:d:?suK (C.

{Hjecd; (Bull. III

xat jTassaK (C.

prima de publicis curatoribus, in altera de

sacris in tertia exponatur.

ad cives quosdam deferrent. de qua re Gilbert. in

hiessen e-trcaTat tu>v

welche zur beaufsichtigung der

wechselnder anzal wol aus allen Athenern erwalt wurden, warend

statuarum igitur ut aliorum operum

publicorum curatores extraordinarii magistratus erant,

poribus certisque condicionibus ex senatus populique decreto

quae ad eos erant delata, munere se abdicabant.

Kohler ges. schriften VI

ciation des etudes grecques

opus elaborandum conduxisse, qui

perfectam curatores inspexerunt;

pretium antea constitutum solverunt; et tum aut ab

constituto loco poni curaverunt.

quod apud Pausaniam VI,

2 de Milone legimus athleta,

ut corporis sui robur quantum esset,

decretam umeris imposuit nulloque

curatores quin pro

cui praeerant pecunias a republica

nunquara acceperint, dubitare non