CHNG 1.

NHP MN QUN TR HC GII THIU Mc ch yu cu Ch ng ny s phn tch khi nim v vai tr ca qun tr trong cc t chc v khng nh qun tr l hot ng cn thit cho s tn ti v pht trin ca mi t chc. ng th i nu bt vaitr lch s ca qun tr v i tng ca qun tr cng nh tnh ph bin ca qun tr trong cc t chc khc nhau.Sau khi hc xong chng ny, sinh vin phi nm c cc vn sau: - Lch s v vai tr ca qun tr trong cc t chc. - Bn cht ca qun tr. - S khc bit gia nh qun tr v nh kinh doanh. - Qu trnh qun tr, tnh khoa hc v tnh ngh thut ca qun tr. Ni dung chnh: - Khi ni m v s cn thit ca qun tr - Nh qun tr .- Cc cp qun tr, cc chc nng v k nng ca qun tr .- Tnh khoa hc v ngh thut ca qun tr NI DUNG 1.1. KHI NIM V S CN THIT CA QUN TR 1.1.1. Khi nim v bn cht ca qun tr a. Khi ni m qun tr Qun tr l mt khi nim rt rng bao gm nhiu lnh vc. V d qun tr hnh chnh (trong cc t chc x hi), qun tr kinh doanh (trong cc t chc kinh t). Trong lnh vc qun tr kinh doanh li chia ra nhiu lnh vc: Qun tr ti chnh, qun tr nhn s, qun tr Marketing, qun tr sn xut...Qun tr ni chung theo ting Anh l Management va c ngha l qun l, va c ngha l qun tr, nh ng hin nay c dng ch yu vi ngha l qun tr. Tuy nhin, khi dng t, theo thi quen, chng ta coi thut ng qun l gn lin vi vi qun l nh nc, qun l x hi, tc l qun l tm v m. Cn thut ng qun tr thng dng phm vi nh hn i vi mt t chc, mt doanh nghip.C rt nhiu quan nim v qun tr: - Qun tr l cc hot ng c thc hin nhm bo m s hon thnh cng vic qua nhng n lc ca nhng ngi khc; qun tr l cng tc phi hp c hiu qu cc hot ng ca nhng ngi cng s khc cng chung mt t chc; - Qun tr l s tc ng ca ch th qun tr ln i tng qun tr nhm t c mc tiu ra trong mt mi trng lun lun bin ng; - Qun tr l mt qu trnh nhm t n cc mc tiu ra bng vic phi hp hu hiu cc ngun lc ca doanh nghi p; theo quan im h thng, qun tr cn l vic thc hin nhng hot ng trong mi t chc mt cch c thc v lin tc. Qun tr trong mt doanh nghip tn ti trong mt h thng bao gm cc khu, cc phn, cc b phn c mi lin h khng kht vi nhau, tc ng qua li ln nhau v thc y nhau pht trin. Nhiu ngi cng lm vic vi nhau trong mt nhm t ti mt mc ch no , cng ging nh cc vai m cc din vin m nhim trong mt v kch, d cc vai tr ny l do ht vch ra, l nhng vai tr ngu nhin hoc tnh c, hay l nhng vai tr c xc nh v c sp t bi mt ngi no , nhng h u bit chc rng mi ngi u ng gp theo mtcch ring vo s n lc ca nhm. b. Lch s ca qun tr - T nhng nm 1840-1890 khi nhng c s sn xut nh, nhng cng trng th cng, xng th ra i km theo n l s xut hin ca nhng qun tr vin. H l ch s hu nhng c s sn xut nh ca mnh v ng thi l nh qun tr. Sau nm 1890, nhiu x nghip ln, nhiu lin hip x nghip ta i v pht trin mnh. qun l cc doanh nghip c quy m ngy cng ln ny v thch ng vi mi trng kinh doanh thng xuyn thay i, cc nh

nc, cc chnh ph xy dng v ban hnh nhiu o lut nhm quy nh quyn hn v trch nhim ca nhng x nghip v lin hip x nghip ny. Trong qu trinh ci t doanh nghip, khng ch c cc ch s hu m c nhng lut gia cng tham gia vo nhng chc v quan trng ca qun tr doanh nghip v hot ng qun tr c thc hin trong phm vi nhng iu lut quy nh. Tuy nhin, trong giai on trc nm 1910 cha c nhng tc phm ng k vit v qun tr doanh nghip, k c vn tng kt l lun v kinh nghim thc tin. C chng ch l nhng kinh nghim c sao chp, truyn li qua cc i, t cc gia nh, dng h. V vy, qun tr doanh nghip cha phi l mn khoa hc chnh thng. T nm 1910, nhiu cng ty, nhiu tp on sn xut ln c hnh thnh; nhiu ngn hng xut hin nhm phc v cho s pht trin ca cc doanh nghip ln, cc tp on. Cc chc danh G, TG ra i. Vn qun tr doanh nghip cng c t ra c th, cht ch di cc iu lut c th. Vo nm 1911, tc phm qun tr doanh nghip c gi tr u tin c xut bn M. Cun sch do nh khoa hc qun tr ni ting F.W. Ty-l bin son vi tiu : Nhng nguyn tc v phng php qun tr khoa hc (Principles and methods of scientice manngement. Cun sch ch yu cp vn qun tr nhn s: Lm th no ngi lao ng hon thin v s dng c hiu qu cng c lao ng, thi gian lm vic tng nng sut lao ng. Sau i chin TG ln th nht (1913-1918), tip l cuc i khng hong kinh t, ti chnh lm cho hng lot cc doanh nghip b ph sn. Nhiu doanh nghip cn tr li, c t chc li hoc hp nht vi nhau. C ch qun l mi ra i thch ng vi thi k mi. Trn c s ny, gii qun tr doanh nghip mi xut hin vi nhng nguyn tc, phng php v kinh nghim qun l mi. Nm 1922 ra i mt tc phm c gi tr cao v qun tr doanh nghip. l tc phm ca nh khoa hc Php Hen-ry Fayol v: Qun l cng nghip v qun l tng hp ( Industrial and General Administration). Ni dung c bn ca cun sch cp n phng php qun tr trong phng giy, ch yu ni v nhng chc nng c bn ca qun tr doanh nghip. Nhng t tng, quan im c bn ca cun sch cho n nay vn c p dng. Cho n nm 1940, cc doanh nghip, cc nh kinh doanh nhn thy tnh tt yu phi xy dng, o to, bi dng 1 i ng qun tr vin doanh nghip v mt h thng trng lp, gio trnh o to qun tr vin ra i. T , khoa hc qun tr doanh nghip gp phn em li hiu qu kinh t ln cho cc doanh nghip. P. Fonet vit trong cun sch: ng xon c ca nhng phng php khoa hc v hiu qu ca n i vi qun l cng nghip (Papus of scientirc methods and t effect upon industrial manngement). Cun sch xc nh nhng t tng trit hc v nhng quan im ca qun tr tin b. S pht trin ca qun tr doanh nghip t nm 1946 n nay: y l giai on sau kt thc chin tranh TG ln th 2, chuyn sang khi phc, pht trin kinh t v giao lu quc t. Cng vi tro lu , cng nghip ha v hin i ha nhiu nc cng nghip tin tin t c tc cao trong tng trng kinh t. T nm 1946 tr i, ngy cng xut hin nhiu tc phm c gi tr ni v qun tr doanh nghip. nhiu nc thnh lp cc trng ring ging dy, a to nhng nh qun tr doanh nghip t cp thp n cp cao nht doanh nghip. C th k n cc trng M: Trng MBA ( Master of Business Adminstration), Trng kinh doanh Harverd Business School); Nht: Trng o to G di chn ni Phi ghi C th k n mt s tc phm qun tr doanh nghip c bit c gi tr trong thi k ny nh: Cun sch: Qun l nng ng xut bn nm 1945 ca hai nh khoa hc ngi Anh v M. Tc phm ny tng kt nhng nguyn tc ca qun tr doanh nghip t c t xa n nm 1945. Trn c s l lun v qun tr doanh nghip mi ph hp vi iu kin hin ti. Sau ln lt hng trm cun sch khc nhau, nhiu sch gio khoa, bi bo v qun tr doanh nghip ra i. Nhng bui hi tho, hi ngh quc t, nhiu lp hc c t chc lm sn t nhng vn c bn ca qun tr doanh nghip trong iu kin hin i. T sau nm 1960, l thi k si ni, pht trin nht ca qun tr doanh

nghip m nhn loi t c t nn kinh t t bn pht trin ti nay. Mt cng ty M trong nm 1960 phi chi ti 3.000.000 la ch phc v vic su tm, thu thp, tng hp nhng ti liu v qun tr doanh nghip, nhm bi dng cho nhng qun tr vin ca cng ty (cha k tin lng v nhng chi ph khc phc v cho i ng gio s, cn b ging day) Tm li, qua cc giai on pht trin ca qun tr doanh nghip chng ta thy ni bt mt vn l: XH t ch chp nhn t t n chp nhn hn vai tr ca qun tr doanh nghip m gn kin vi n l cc qun tr vin c nghip v v cc c bn c nng lc vn dng nhng kin thc l lun qun tr doanh nghip vo thc tin. Ngy nay, nht l nhng nm u ca thp k 90, hu ht cc nc hnh thnh mt h thng trng lp o to, bi dng cc nh qun tr doanh nghip ti ba em li. c. Bn cht ca qun tr: Mc tiu ca qun tr l to ra gi tr thng d tc tm ra phng thc thch hp thc hin cng vic nhm t hiu qu cao nht vi chi ph cc ngun lc t nht. Ni chung, qun tr l 1 qu trnh phc tp m cc nh qun tr phi tin hnh nhiu hot ng t khu u n khu cui ca 1 chu k sn xut kinh doanh ca doanh nghip, thc cht ca qun tr l qun tr cc yu t u vo, qu trnh sn xut cc yu t u ra theo chu trnh qu trnh hot ng ca 1 t chc, 1 doanh nghip. Nhng quan nim trn cho d c khc nhau v cch din t, nhng nhn chung u thng nht ch qun tr phi bao gm 3 yu t ( iu kin): Th nht: Phi c ch th qun tr l tc nhn to ra tc n qun tr v 1 i tng qun tr tip. i tng b qun tr phi tip nhn s tc ng . Tc ng c th ch 1 ln v cng c th nhiu ln. Th 2: Phi c 1 mc tiu t ra cho c ch th v i tng. Mc tiu ny l cn c ch th to ra cc tc ng. S tc ng ca ch th qun tr ln i tng qun tr c thc hin trong 1 mi trng lun lun bin ng. V thut ng ch th qun tr, c th hiu ch th qun tr bao gm 1 ngi hoc nhiu ngi, cn i tng qun tr l 1 t chc, 1 tp th con ngi hoc gii v sinh (my mc, thit b t ai, thong tin) Th 3: Phi c 1 ngun lc ch th qun tr khai thc v vn dng trong qu trnh qun tr