Saysal Trev

Bir takm ayrk noktalarda deeri bilinen bir f(x) fonksiyonunun bir noktadaki trevini yaklak olarak bulma ilemidir.
yaklak

Q
gerek

L+ L-

x0 -x

x0

x0 +x

x = x0 da f(x) in birinci trevi,

f ( x0 ) = lim f ( x0 + x ) f ( x ) x

x 0

eklinde tanmlanr.

f(x0) , x0 da ki erinin eimine eittir. L+ dorusunun eimi = L- dorusunun eimi = 2x = h

f ( x0 + x ) f ( x ) x f ( x0 x ) f ( x ) x

x = h / 2

L+ + L P ve Q dan geen doru eimi = 2

f ( x0 ) = f ( x0 ) =

f ( x0 + h / 2 ) f ( x0 h / 2 ) merkezi farktan 1. trev h f ( x0 + h ) 2 f ( x0 ) + f ( x0 h ) h

2

merkezi farktan 2. trev

RNEK: f(x)=2 x 2- 3 x + 4 x = 4 de h = 0.01 iin Birinci Trevini Merkezi Fark forml ile hesaplaynz.
f( x + h/ 2) f( x h/ 2) h f ( 4 + 0.005 ) f ( 4 0.005 ) = 13 0.01
(gerek deer = 13 )

f ( x ) =

f ( 4 ) =

Saysal ntegral
y=f(x) fonksiyonu [a,b] aralnda srekli olmak zere, fonksiyonun [a,b] aralndaki integrali, f(x) erisinin altnda ve [a,b] aralndaki blgenin alanna eittir.

Dikdrtgenler Yntemi

S1

S2

S3

S4

b n 1

S=

f ( x )dx fi hi i =0
a

hi =

ba n

Yamuklar Yntemi

S1

S2

Sn

a=x0

x1

x2

...

b=xn

1 1 1 S1 = h( y0 + y1 ) , S 2 = h( y1 + y2 ) , ... , S n 1 = h( yn 2 + yn 1 ) 2 2 2 1 Sn = h( yn 1 + yn ) 2

y + yn + S = h( 0 yi ) 2 i =1

n 1

RNEK:
1+ x n=4 alarak Yamuklar Yntemiyle hesaplaynz.
2

y=

denkleminin x0 = 0 , xn = 1 aralnda integral deerini

hi =

ba n
xi yi 0 1 0.25 0.94118 0.5 0.8 0.75 0.64 1 0.5

y0 + y4 3 + yi ) S = h( 2 i =1

S= 0.782794

gerek deer

1+ x
0

dx =arctg x 2
0

= arctg 1 arctg 0 =

= 0.78539 4

Simpson Yntemi
f ( x ) = ax 2 + bx + c

y0

y2

S
a=-h 0

y1

b=+h

S = ( ax 2 + bx + c )dx
h

S =(

ax bx + + cx ) 3 2

h h

h S = ( 2ah 2 + 6 c ) 3

()

integralin zmdr.

a ve c katsaylarn bulmak iin f(x)denklemi snr koullar (-h, 0, +h) iin dzenlenir. x = h iin x=0 iin x = h iin f(x) = ah 2 bh + c = y0 f(x) = c = y1 f(x) = ah 2 + bh + c = y2

() de yerine yazlr.

y0 + y2 = 2 ah 2 + 2c

2ah2 ekilir ve () de yerine yazlr.

h S = ( y0 + 4 y1 + y2 ) 3

ba h= n

n ift aralk iin;

S = S1 + S 2 + ... + Sn

h S1 = ( y0 + 4 y1 + y2 ) 3 h S2 = ( y2 + 4 y3 + y4 ) 3 ................ h S n = ( y n 2 + 4 y n 1 + yn ) 3

RNEK:
f(x)= Sin x
2

x +1 alarak Simpson Yntemiyle hesaplaynz. xi yi 0 0

denkleminin ( 0 , 1 ) aralnda integral deerini n=4

0.25 0.5 0.75 1 0.24549 0.45201 0.57164 0.59501

h S = ( y0 + 4 y1 + 2 y2 + 4 y3 + y4 ) = 0.397297 3