Phn tch hnh tng cy x nu v ngh thut xy dng hnh tng ca tc gi Nguyn Trung Thnh qua truyn ngn

n Rng x nu?

A. M bi:
Nguyn Trung Thnh l nh vn c s trng vit v min ni Ty Nguyn. Truyn ngn Rng x nu vit vo nm 1965 c nh gi l mt tc phm tiu biu ca ng. Mt trong nhng thnh cng ni bt ca tc gi trong truyn ngn ny l xy dng c hnh tng cy x nu mt hnh tng vn hc va c gi tr t tng su sc, va c gi tr ngh thut c sc.

B. Thn bi
1. Phn tch a. Gii thiu khi qut: Cy x nu l hnh tng trung tm ca tc phm v th c n hn 20 ln tc gi nhc n x nu di nhiu dng thc khc nhau: rng x nu, i c nu, cy x nu, ngn x nu, nha x nu, la x nu, khi x nu T mt loi cy c tht ngoi i, khi tr thnh hnh tng vn hc, cy x nu mang nhiu lp ngha mi nh ngha tng trng, biu tng, khi qut. b. Lun im 1: Trc ht cy x nu mang ngha t thc qua ngi bt ca tc gi, ngi c c thm nhiu hiu bit phong ph v loi cy ny t hnh dng, mu sc, c tnh, sc sng. X nu l cy h thng, c nhiu Ty Nguyn, thn cao thng, chc chn, c ngn nhn hnh mi tn, l xanh quanh nm, a nh sng mt tri, c kh nng sinh si ny n mnh lit c Mt tng ni Khng c cy g mnh bng cy x nu t ta. c. Lun im 2: T ngha t thc , hnh tng cy x nu cn mang ngha tng trng, biu tng. X nu tng trng cho nhng c tnh, phm cht ca ngi dn lng X Man trong cuc sng, cuc u tranh vi k th ginh s sng v bo v c lp t do. Trc ht cy x nu l biu tng cho nhng c tnh, phm cht anh hng ca ngi dn X Man trong cuc u tranh vi k th. Cy x nu a nh sng mt tri th hin kht vng t do, nim tin hng v ng, v Cch mng ca ngi

dn X Man; cy x nu c hnh ngn mi tn lao thng ln bu tri tng trng cho ch chin u cng,bt khut ca ngi dn; cy x nu l xanh quanh nm l tng trng cho mt sc sng bn b, mnh lit. Trong tc phm c nhng cy b thng, b cht v bom n gic ch vt thng nha a ra trn tr ri dn dn bm li, en v c qunh nh nhng cc mu ln. Nhng cy x nu ny gi cho ta nh n ti c ca k th v nhng hi sinh, mt mt m ngi dn X Man phi tri qua: anh Xt b treo c, b Nhan b cht u, v con Tn b gic nh cht, Tn b gic t mi u ngn tay T au thng, dn lng X Man ng dy, cm v kh chin u vi k th, ginh v kh bo v c lp t do. gn cui tc phm tc gi mi ni ti m thanh ca nhng rng x nu ngn la chy: Sut m nghe c rng X Man o o rung ng v la chy khp rng . Nhng m thanh v hnh nh ngn la y gi cho ta nh nh ti cuc ni dy ca dn lng X Man ui nh bn gic cu Tn v lm cuc ng khi. Tc gi miu t, th hin cuc chin u ny qua nhng m thanh m Tn nghe c khi anh ang trng thi v cng au n v b gic t mi u ngn tay: Ting chn ngi p trn sn nh ng o o. Ting bn lnh ku tht thanh. Ting c Mt . Qua nhng m thanh y, ta cm nhn c tnh cht c lit ca cuc u tranh v ngi dn X Man th ch ng, chin thng, cn bn gic t th b ng, ht hong. Hnh nh ngn la lm sng t thm, t m thm khng kh ho hng ca cuc chin u v mu sc s thi ca tc phm. Nh vy, sc mnh ca tp th, ca cng ng, ca nhng con ngi cm v kh bo v t do chin thng k th t ngi c hiu v sao Tn khng cu c v con khi chin u n c, trong tay khng v kh. Trong cu chyn ca Tn, c Mt nhc li Tn khng cu c v con Tn, my khng cu c v my Trong tc phm c nhiu loi cy x nu, tng trng cho nhiu lp ngi lng X Man ni tip nhau trong cuc chin u lu di, anh dng, au kh. C cy x nu ln, trng thnh, vng vng trc bo t, bom n ca k th. Nhng cy x nu ny tr thnh ch da cho nhng cy khc, thnh l chn che ch cho con ngi: C th hai ba nm nay, rng xa nu n tm ngc ln ra che ch

cho lng. Nhng cy x nu nay tng trng cho lp ngi i trc dy dn trong chin tranh, in hnh l c Mt. C Mt l gi lng, l ngi ch huy cuc chin u, dy dn kinh nghim, con ngi ny kt tinh c nh sng tr tu ca tp th, ca cng ng, nhiu cu ni ca c Mt th hin ch, nguyn vng ca ngi dn X Man. Khi khng nh sc sng ca thin nhin, t nc, c Mt ni : Khng c cy g mnh bng cy x nu t ta. Khi khng nh nim tin,s gn b vi ng, vi Cch mng ca dn lng X Man, c ni: Cn b l ng. ng cn ni nc ny cn. V c Mt khng nh quy lut tt yu ca cuc u tranh ca dn lng X Man ni ring v nhn dn min Nam ni chung: Chng n cm sng, mnh phi cm gio. Nh vy mun c cuc sng, mun c c lp, t do th phi ng dy cm v kh chin u vi k th ch khng cn con ng no khc. Phi dng bo lc cch mng chng li bo lc phn cch mng. C nhng cy v nu ang ln, ang trng thnh, t r sc sng mnh lit, thay th dn nhng cy ng cnh l sum s nh nhng con chim lng mao, lng v. i bc khng git ni chng, nhng vt thng ca chng chng lnh nh mt thn th cng trng. Chng vt ln rt nhanh, thay th nhng cy ng.. Nhng cy x nu loi ny tng trng cho lp ngi tr tui ca dn lng X Man trng thnh trong chin u, tip bc lp ngi i trc, tiu biu l Tn v Dt. Tn l mt thanh nin ca lng X Man tham gia lc lng v trang cch mng, phm cht ni bt ca nhn vt ny l trung thnh, gn b vi Cch mng, gan d, dng cm ti mc phi thng. C ln Tn b gic bt, b chng tm nha x nu t mi u ngn tay m anh khng ku mt ting d ni au n thm vo tim gan mu tht. con ngi ny, sc mnh tinh thn chin thng ni au th xc. Dt gan gc dng cm, m ang tho vt v nhanh chng trng thnh trong u tranh. Ngy Tn i b i Dt cn l mt c b con vy m ch ba nm sau gp li Dt tr thnh b th chi b kim chnh tr vin x hi. Cn c nhng cy x nu mi nh khi mt t, nhn hot nh nhng mi l. Nhng cy x nu loi ny tng trng cho lp ngi nh tui nht ca lng X Man m tiu biu l ch b Heng. Heng lm lin lc cho x i nhanh nhn, mu

tr dng cm v nhanh chng trng thnh trong chin tranh. Ngy anh ra i n mi ng n ngang bng anh m ch ba nm sau gp li, Tn thy Heng ra v mt ngi lnh thc s. 2. Nhn xt: a. Khi to dng hnh tng cy c nu, tc gi s dng bt php gi m. T gi cho ngi c lin tng ti cuc sng, cuc chin u lu di, gian kh nhng v cng anh dng ca ngi dn X Man vi k th ginh s sng, bo v c lp t do. b. Khi miu t cy x nu tc gi cn kt hp bt php miu t c th vi khi qut. C khi miu t tng cy x nu t hnh dng, mu sc n c tnh, sc sng; li c khi miu t c rng cy x nu, i x nu gi ra mt khng gian thin nhin rng ln, hng trng, y sc sng chnh c Mt khng nh : Khng c cy g mnh bng cy x nu t ta. c. Tc gi kt hp nhiu th php ngh thut khi miu t cy x nu nh so snh, nhn ha, n d. T lm cho x nu c tnh cm, tm trng sc sng nh con ngi, em n cho ngi c nhng cm nhn su sc v th v. d. Khi to dng hnh tng cy x nu tc gi cn dng kt cu vng trn khp kn, u cui tng ng. phn u v phn cui ca tc phm u c hnh nh nhng rng x nu ni tip nhau chy n chn tri. Cch kt cu y nhn mnh v gy n tng vi ngi c v sc sng bn b, mnh lit ca thin nhin, t nc v con ngi Ty Nguyn.

C. Kt bi:
Hnh tng cy x nu gp phn ng k lm nn s thnh cng cho tc phm, khng nh ti nng ngh thut ca tc gi Nguyn Ngc Nguyn Trung Thnh. Hnh tng cy x nu cn gp phn lm sng r mt c im ni bt ca vn hc Vit Nam thi k khng chin chng M cu nc: khuynh hng s thi gn lin vi cm hng lng mn.