7.

Tm quan trng ca TMQT: * Khi nim TMQT( Ngoi thng): - Sch trng (tr 62): L s mua bn/trao i hng ha, dch v gia hai hay nhiu quc gia khc nhau, gia nc xut khu (bn) v nc nhp khu (mua). - Sch trng FTU: L mt hnh thc ca quan h kinh t quc t, trong din ra s mua bn, trao i hng ha, dch v, ti sn tr tu gia cc ch th quan h quc t. * Tm quan trng ca TMQT: TM quc t ng mt vai tr ngy cng quan trng trong s pht trin kinh t quc gia cng nh kinh t ton cu, th hin gi tr, tc tng trng v nhng tc ng v kinh t - x hi ca n. S gia tng khng ngng ca TMQT l mt xu th nht qun, khng th o ngc, Ngy nay, cc quc gia ( nht l nhng quc gia ang pht trin) ngy cng nhn thc c tm quan trng ca TM quc t v nhng li ch m TM quc t mang li. TM quc t c th to ra nhng c hi v li ch ng k cho ngi tiu dng, ngi sn xut v ton b nn kinh t ni chung. i vi ngi tiu dng: TM quc t a dng hng ha tng kh nng la chn hng ha v dch v cho ngi tiu dng. Mt khc, s cnh tranh gia nhiu nh sn xut c gng gim gi thnh xung mc thp nht c th => c li cho ngi tiu dng. i vi cc nh sn xut trong nc: cnh tranh gay gt c trn th trng ni a v th trng xut khu phi tm ti sng to nng cao nng lc cnh tranh, c v gi c ln cht lng. Hn na, cc nh sn xut c th m rng quy m sn xut, tng sn lng v gim gi thnh cho tng n v sn phm t c hiu qu v chi ph sn xut thng qua nn sn xut quy m. i vi nn kinh t ni chung: TM quc t lm gia tng qu trnh phn cng lao ng quc t. Tham gia vo qu trnh phn cng lao ng quc t gip mi nn kinh t m rng quy m sn xut v tiu dng ca mnh, ng thi tng sn lng v thu nhp cho nn kinh t th gii. Ngoi ra TM quc t cn l knh chuyn giao cng ngh v k nng qun l. Thong mi quc t ni chung c th ng gp cho tng trng kinh t thng qua tng nng sut v hiu qu kinh t, tng thu nhp v thc y tiu dng, gp phn lm gia tng phc li cho ton x hi. - TMQT gi vai tr quan trng hng u trong chnh sch kinh t i ngoi: + Phi hp vs u t v ti chnh quc t thc y cng nghip ha, hin i ha v duy tr s pht trin bn vng ca nn kinh t. + Gp phn nng cao v th kinh t ca quc gia trn TG. - TMQT ngy cng tng chnh l yu t c bn quyt nh xu hng ton cu ha ang din ra hin nay. - TMQT c vai tr lm cho cc ngun lc sn xut ca th gii c s dng hiu qu hn; gp phn lm tng nng lc sn xut, tng mc sng ca cc quc gia ni ring, ton cu ni chung. + TM thc y pht trin chuyn mn ha, chuyn mn ha thc y tng nng sut lao ng. + Di hn, TM gp phn lm cho nng sut v mc sng dn c ngy cng tng.
1

Ngy nay, hu ht cc quc gia u coi TM quc t l mt trong nhng yu t c coi trng hng u trong chnh sch v chin lc pht trin kinh t ca mnh, gp phn mang li thinh vng chung. Vi doanh nghip, TM quc t chnh l c hi pht trin th trng, tng doanh s v li nhun kinh doanh. 8. Trnh by cc cng c ca chnh sch TM * nh ngha chnh sch TM: Nhng bin php ca chnh ph c tnh cht nh hng, qun l cc hot ng giao dch TM gia mt quc gia v cc quc gia khc. N phn nh: - nh hng ca nn kinh t: m hoc ng - Mc t do ha ca nn kinh t * Cc cng c ca chnh sch TM: Thu nhp khu, hn ngch nhp khu, cc bin php khc. 1. Thu nhp khu. - Khi nim: L khon thu chnh ph nh vo hng ha nhp khu. (Hnh thc can thip ph bin ca chnh ph i vi TMQT) Ch yu nhm bo v cc nh sn xut trong nc khi s cnh tranh ca hng ho nhp khu t nc ngoi. C th l mt trong nhng ngun thu ngn sch quan trng ca chnh ph. Hn ch: Thu nhp khu lm tng gi bn trong nc ca hng ho nhp khu => gy thit hi cho ngi tiu dng, lm gim s lng hng ho nhp khu => (i vs mt nn kinh t nh) lm gim li ch thu c t TMQT => lm gim thu nhp quc dn. - Tc ng ca thu nhp khu: C 3 cch tnh thu nhp khu: +) Thu tnh theo s lng c th ( khon thu c nh c nh vo mt n v hng nhp khu). VD: 5USD cho vic nhp mt chic ng h, 20 cent cho 1 Kg rau,. +) Thu tnh theo phn trm gi tr ( khon thu tnh bng % c nh ca gi tr hng ha nhp khu). VD: mc thu m chnh ph Vit Nam nh thu nhp khu t l 200% gi tr xe, M l 2,5%. +) Thu hai phn: Cch tnh thu hn hp, s dng c 2 cch tnh trn cho cng mt mt hng. VD: ng h Thy S nhp vo M s b nh thu c th 5 $/chic cng vi 6.25% thu % gi tr v ng h, 5,3% thu % gi tr pin ng h.
- Nhn chung, cc loi hng ha khc nhau thng chu cc mc thu khc nhau Cc quc gia

thng c mt biu thu, cng b mc thu sut cho tng loi hng ho v dch v nhp khu c th. Cc quc gia thnh vin hoc xin gia nhp WTO phi c Biu thu thng nht da trn h thng phn loi v m ha hng ha quc t do WTO xy dng. 2. Hn ngch nhp khu: L nhng hn ch v mt lng i vi hng ho nhp khu vo mt quc gia trong mt khong thi gian nht nh. Hn ngch bt buc: Mc hn ngch nhp khu c a ra thp hn mc mun nhp khu trong iu kin TM t do. Nu mc hn ngch c quy nh bng hoc cao hn mc mun nhp khu th n c gi l hn ngch khng bt buc. Hng ha bt hp php, hng cm c mc hn ngch = 0 (thuc l, ru, thuc ty)
2

C 2 loi hn ngch: +) Hn ngch tuyt i: hn ch s lng hng nhp khu n mt mc c th trong mt khong thi gian c th. ( Phm vi ton cu hoc mt s quc gia nht nh) +) Hn ngch thu: cho php mt khi lng hng ho nht nh c nhp khu vi mc thu sut ct gim trong mt thi hn c th. lng hng nhp khu vt qu mc hn ngch s phi np mc thu bnh thng. Tc ng ca vic p dng hn ngch nhp khu ca mt nc nh i vi mt mt hng l s khin cho gi quc t ca mt hng khng i, gi trong nc tng ln n khi nhu cu trong nc cn bng vi hn ngch nhp khu m chnh ph quy nh.

Cc bin php khc: (5 bin php) - Hn ch xut khu t nguyn: L bin php hn ch do chnh ph t ra i vi s lng hng ho c th xut khu ra khi quc gia trong mt thi k nht nh. T nguyn nhng thc cht thng di sc p ca nc nhp khu. Bin php ny thng ny sinh khi cc ngnh cng nghip cnh tranh i hi s bo h (ca nc nhp) trc s gia tng t bin ca hng ho nhp khu. Thng c p dng trn c s song phng, nc xut ng xoa du nc nhp, trnh tc ng ca nhng hn ch TM m nc nhp c th p dng. Tr thnh mt hnh thc bo h ph bin trong nhng nm 1980. (M buc Nht p dng i vi t ca Nht xut sang M u nhng nm 80.) - Thu xut khu: l khon thu nh vo hng ho xut khu. cng c tnh theo 2 cch : thu c th v thu phn trm. VD: Indo du c, Nga xng, Brazil ng.. M: tri Hin php thu xk l bt hp php. - Tr cp xut khu: L nhng khon chnh ph cung cp khuyn khch xut khu nhng mt hng c th. Cng c tnh theo 2 cch : c th v phn trm. Nhm mt hng thng nhn c tr cp xk: b, sa, sn phm nng nghip. Hu ht cc quc gia u c cc chng trnh h tr thu nhp cho nng dn. Khi lng hng ha d tha chnh ph phi mua do cung vt qu cu ti mc gi sn vt qu kh nng ct tr, chnh ph s s dng bin php tr cp xk. Bng cch khuyn khch xut khu, chnh ph s gim bt lng cung trong nc v gim bt gnh nng phi mua ct tr. Bin php m rng xut khu t nguyn: L mt tho thun tng s lng nhp khu mt loi hng ho c th trong mt khong thi gian nht nh. VD: M - Nht. M yu cu Nht tng kim ngch nhp khu mt s mt hng M xut sang Nht.
3

Chnh sch mua hng ca chnh ph: Quy nh mt t l nht nh hng ho m chnh ph mua sm phi l t cc nh sn xut trong nc ch khng phi nc ngoi. Khi chnh ph mun p dng chnh sch bo h, h s quy nh t l mua hng ca chnh ph t cc nh sn xut trong nc rt cao. Ngc li, vi chnh sch TM m ca, chnh ph s khng hn ch t l mua hng nhp khu. - Ngoi ra chnh ph cn p dng mt s cng c khc nh: tiu chun hng ho, yu cu v hm lng ni a, thu chng bn ph gi, thu i khng,.. 9. Trnh by chnh sch TM t do v ch ngha bo h 9.1. Chnh sch TM t do: a) Khi nim: - Ch s mua bn hng ha, dch v gia cc quc gia khng b gii hn bi bt k mt ro cn TM no, c thu v phi thu, v s di chuyn t do ca lao ng qua bin gii. - Chnh ph khng t ra bt k mt lut l hay quy nh no cn tr hoc gy kh khn cho cc hot ng trao i hng ha, dch v vi cc i tc TM cc quc gia khc. ** TM t do hon ton khng tn ti do nc no cng c cc bin php v chnh sch qun l TM nht nh. Qu trnh t do ha TM l qu trnh ct gim v tin ti d b cc ro cn TM hin ti. ** TM tng i t do hin nay tn ti qua mt s hip nh TM song phng hoc khu vc. (Cc nc vn c nhiu li ch khi tin hnh t do ha TM n phng, khng nht thit phi trng ch vo vic cc nc khc c tin hnh t do ha TM hay khng. b) Lp lun ng h: C s: L thuyt kinh t c in ca Adam Smith, David Ricardo, Heckscher Ohlin TM t do l cuc chi c 2 bn cng thng win win game: tt c cc bn tham gia TM u c li nh pht huy li th tuyt i hay li th so snh ca mnh.
- Th nht: Tng hiu qu sn xut, nng sut v tng trng kinh t

TM t do cc ngun lc c phn b hiu qu nht, ngnh no tn dung c li th v cng ngh, yu t sn xut v tim nng sn xut quy m s c m rng v ngc li. S phn b ngun lc hp l hiu qu sn xut cao hn, hay nng sut cc yu t sn xut tng ln lm tng sn lng tng ln. (Th hin qua GDP)

TM t do nn kinh t t tc tng trng nhanh hn, n nh hn, hiu qu hn do h c th sn xut hiu qu nht v nhp khu vi gi thp nht tiu dng. Thng k cho thy cc nc c mc m ca TM cao vs chnh sch kinh t trong nc hp l t c tc tng trng nhanh hn cc nc ng ca TM ( ng 1980 -1990)
- Th 2: Ci thin mc sng TM t do lm tng kh nng sx v tiu dng ca nn kt, tc l mang li thu nhp quc dn

cao hn nng cao mc sng cho ngi dn. Ngi dn c nhiu s la chn v hng ha v dch v hn vi mc gi hiu qu. (GDP Hongkong > GDP UK)
- Th 3: Nng cao trnh sn xut v kinh nghim t chc sx: 4

- Nh chuyn mn ha v cnh tranh. li ch ca cc nc km pht trin, c trnh sx

thp. - Cc nc m ca nhanh chng tin b v cng ngh hn cc nc ng ca. - FDI + cs TM t do cng ng gp ng k vo qu trnh chuyn giao cng ngh v k nng qun l t cc nc pht trin sang cc nc ang pht trin. - Th 4: Ci thin c s h tng, cng c th ch, h thng lut php v nng lc qun l ca nh nc. - Chnh ph phi u t nhiu hn vo pht trin c s h tng m bo k thun li cho cc doanh nghip hot ng v i sng x hi.
- CP phi thit lp v ngy cng hon thin cc th ch kinh t - x hi v chnh tr ph hp

bo m tt s vn hnh ca TM t do: h thng php lut m bo quyn t do ca con ngi, trng pht cc hnh vi gian ln, h thng bo him gim thiu ri ro kinh doanh; h thng ngn hng v ti chnh hiu qu bo m ngun ti chnh cho cc hot ng kinh doanh; h thng qun l ti chnh v cc th tc gn nh, hiu qu gy chi ph tn km cho hot ng sx kinh doanh.
- Th 5: hn ch xung t

TM t do tng mc ph thuc ln nhau v kinh t gim bt kh nng i n xung t hay chin tranh gia cc nc. K t sau WW II, cha c cuc xung t hay chin tranh v trang no xy ra gia 2 quc gia cng l thnh vin ca mt hip nh TM. c) Lp lun phn i: 1. V c s l cc l thuyt c in: - Cc l thuyt ca Ricardo v H-O da trn tin khng tn ti ngy nay tin rng cc yu t sn xut c bit l vn khng di chuyn t do. - Tc ng ngoi sinh ( nhim mi trng, li ch lan ta ca qu trnh tch ly kinh nghim ca cng nhn nh my ny c nhng nh hng tch cc n cc nh my khc hoc nhng ngi hc ngh khc..) v mi trng cnh tranh khng hon ho do cc chnh sch bp mo TM (chnh sch tr cp ca nc giu i vi sn phm nng nghip) ca cc chnh ph lm cho l thuyt li th so snh trong thc t khng mang li kt qu nh mong i. Trong quan h kinh t quc t hin i, li th so snh khng cong xut pht t s sn c ca cc yu t sx na m l sn phm ca chnh sch. 2. Ph phn xu hng TM t do hin ti: - TMTD khin nhng nn kinh t ang pt l thuc rt nhiu vo bn ngoi, d b tn thng trc cc c sc cng cu hay u t t bn ngoi. - T do ha TM trn c s pht huy li th so snh khin cc quc gia ang pt ri vo tnh trng mt cn i nghim trng, c v c cu ngnh, cc lao ng ln cc vng, do cs t do ha ch ch trng mt s ngnh nht nh, mt s loi hnh lao ng v mt s khu vc a l nht nh. 3. p t t do ha ca cc nc pt i vi cc nc ang pt khng ph hp vs k v trnh pt thc t hi cho cc nc ang pt.

- Cc nc ang pt buc phi t do ha trit nhn c tr cp, khon vay. Nhng cc nc pht trin li ng ca nhng th trng m cc nc ang pt c li th cnh tranh, hoc duy tr nhng hng ro bo h tr hnh cao. - Nhiu lut l TM t do cc nc pt p t khng ph hp vi trnh pt ca cc nc ang pt. T trng TM st gim, tht nghip tng, phn ha giu ngho, pt khng ng u, n nc ngoi. ** Mt s cu hi: - Ti sao li p dng t do TM? - Nhng nc no hay p dng t do mu dch? - Hin nay cn p dng t do mu dch ko, nhiu ln hay t i? - Khi no p dng t do mu dch, khi no p dng bo h? 9.2. Ch ngha bo h a) Khi nim: - Chnh sch TM bo h l chnh sch ca chnh ph nhm t ra ro cn i vi ha ng trao i hng ha dch v vi bn ngoi (thu quan, hn ngch, tr cp, kim sot tin t,quy nh hnh chnh v hn ch xut khu t nguyn.) - Ni dung ca ch ngha bo h mu dch l cc bin php nhm bo v hng ha c sx trong nc trn th trng ni a trc s cnh tranh khc lit ca hng ngoi nhp c cht lng cao hay gi thnh thp hn hn. b) ng h: Ch ngha bo h mang li nhiu li ch cho nn kinh t: 1. Bo v ngnh cng nghip non tr: - Lp lun c gi tr nht - S bt li v chi ph sn xut ca mt ngnh cng nghip trong giai on u tn ti s c khc phc thng qua mt thi gian hc hi v sn phm, quy trnh sx, tip th sp v o to cng nhn.. cn c chnh ph bo v khi s cnh tranh ca cc nh sn xut nc ngoi c ch ph sx hiu qu hn = cc bin php chnh sch nh nh thu nhp khu, tr cp - Song bo h ch c tnh tm thi, phi c d b khi cc ngnh cng nghip thi gian ci thin v cnh tranh bnh ng. 2. M rng sx trong nc: Bo h gi c hng ha nhp khu t hn ng tiu dng chuyn sang sp trong nc m rng sx trong nc. 3. Tng cng s dng lao ng v cc ngun lc trong nc: Cc ngnh cng nghip trong nc c ng h v to k pht trin ln mnh to ra nhiu vic lm, gim p lc tht nghip. 4. Phn phi li thu nhp:
6

Chnh sch nh thu, cung cp cc k u i, hn ch, tr cp phn phi li thu nhp ca chnh ph. VD: nh thu cc mt hng xa x ngn sch thu c dng h tr cc ngnh sx hng tiu dng c bn hay phc li x hi 5. Tng ngn sch cho chnh ph: - Ch yu gn vs li ch ca cc nc ang pt - i vs 1 nc ang pt c thu nhp thp, thu hi quan chim 25% - 60% ngn sch chnh ph, trong khi mc trung bnh ca cc nc pt ch l 2% - Cc khon thu t thu bo h c dng ci thin cc mc tiu x hi hay tng cng vai tr ca nh nc 6. An ninh quc phng: Bo h gip mt quc gia c th hoc sn sng sx nhng sp cn thit cho quc gia trong thi im c nhu cu qun s khn cp. c) Phn bc: 1. Cn tr tng trng: Cc ngun lc phn b khng hiu qu tn km, lng ph, nh hng n nng sut v tng trng. 2. Khng pht huy c li ch ca nn sn xut quy m: Hng ha nhp khu ca mt nc thc hin bo h cng vp phi nhng ro cn tng t (nhiu khi mang tnh tr a) khi xut sang nc khc. Khi nn kinh t nh khng sx phc v th trng nc ngoi th th trng trong nc khng ln t c li ch ca nn sx quy m. 3. Cn cn thanh ton bt li: Hn ch xut khu thiu ngoi t nhp khu linh kin my mc. thm ht cn cn TM 4. N nc ngoi: Bo h ko k hp dn cc nh u t nc ngoi vn thiu vn khng c gii quyt vay n 5. Nguy c tt hu: Bo h th trng trong nc b c lp, khng tip cn vi nhng tin b ca nc ngoi quy trnh i mi cng ngh chm chp, nng sut lao ng thp tt hu 6. Thit hi cho ngi tiu dng (khng ci thin mc sng): - Chi ph nguyn liu v my mc nhp khu cao + phn b ngun lc thiu hiu qu tng gi thnh sn phm cng nghip ni a ln rt cao, thit hi cho ngi tiu dng - Hn ch nhp khu hng tiu dng ngi dn c t s la chn - Bo h gi thnh cao, cht lng thp. **? Ti sao bo h ch ko phi bo v?
7

10. Trnh by cc nguyn tc xy dng chnh sch TM quc t. 1/ Nguyn tc tng h (Reciprocity) l vic ginh cho nhau nhng u i v nhn nhng gia cc bn trong quan h kinh t bun bn trn c s tng xng nhau. Trn thc t nhng u i v nhn nhng theo nguyn tc ny c th mang tnh cht hnh thc hoc thc t. N ph thuc vo so snh lc lng ca cc bn tham gia v vic p dng nguyn tc ny thng gy bt li cho bn yu hn v mang tnh cht phn bit i x vi nc th 3. Ngy nay, vic p dng nguyn tc ny ang dn b thu hp. 2/ Nguyn tc ngang bng dn tc (Nguyn tc i ng quc gia - National Parity) - Cc bn tham gia cam kt dnh cho hng ho, cng dn hoc cng ty ca nc ngoi nhng u i v quyn li ging nh dnh cho hng ho, cng dn hoc cng ty nc mnh. Nguyn tc ny c th c p dng 1 cch t nh (autonomous) v khng nht thit bao gi cng mang tnh cht phn bit i x. - Nguyn tc ny thng c p dng trong lnh vc TM hng ha, TM dch v, u t, quyn s hu tr tu... nhm to s bnh ng gia hng ha, dch v, u t trong nc v ngoi nc. - Thc t cho thy cc nc pht trin bao gi cng chim v tr thun li hn cc nc km pht trin. Do tnh cht ngang bng trn thc t c th ch l hnh thc. - Ngoi l ca nguyn tc i ng quc gia: Mua sm ca chnh ph; cc hot ng TM c nh hng dn an ninh quc phng; thanh ton cc khon tr cp ch dnh ring cho cc nh sn xut kinh doanh trong nc. 3/ Nguyn tc "nc c u i nht" (Nguyn tc ti hu quc - Most Favoured Nation MFN) - Ni dung: Cc bn tham gia s dnh cho nhau nhng iu kin u i khng km hn nhng u i m mnh ang v s dnh cho cc nc khc. C th c 2 trng hp: - Tt c nhng u i v min gim m 1 bn tham gia ang hoc s dnh cho bt k 1 nc th 3 no th cng c dnh cho bn tham gia kia hng 1 cch khng iu kin. - Hng ho di chuyn t 1 bn tham gia ny a vo lnh th ca bn tham gia kia s khng chu thu quan v cc ph tn cao hn hoc nhng th tc phin toi hn nhng thu v th tc ang v s c p dng i vi hng ho nhp vo t nc th ba. - C s php l: + Hip nh TM c k kt gia cc nc v trong hip nh TM c iu khon quy nh v MFN + Quy nh ca cc t chc quc t - Cch p dng: + p dng MFN v iu kin: cc nc dnh cho nhau MFN m khng km theo k no; + p dng MFN c iu kin: Quc gia c hng MFN phi chp nhn thc hin theo nhng iu kin v kinh t hoc chnh tr m quc gia cho hng i hi - Tc dng: Xa b s phn bit i x trong quan h bun bn, to ra mi trng cnh tranh bnh ng thc y TM quc t pht trin.
8

- Mt s ngoi l khng p dng MFN: +Mu dch bin gii +Nhng u i trong cc hip nh v tha thun TM t do +Mua sm chnh ph +Nhng u i c bit m cc nc cng nghip pt dnh cho cc nc ang v chm pt. VD thu GSP (cc nc pt nc cho hng gim min thu cho cc nc ang pt nc hng, khng phn bit v khng i hi ngha v t cc nc ang pt) + 11. Trnh by v thu quan v tc ng ca thu quan, v hnh minh ho. 1. Khi nim: L loi thu nh vo hng ha khi hng ha i qua lnh th hi quan ca mt nc. 2. Phn loi: - Theo mc ch: 2 loi + Thu quan ti chnh: mc ch tng thu cho ngn sch nh nc + Thu quan bo h: Nhm bo h th trng v nn sx ni a thng qua vic nh thu cao i vi hng ha nhp khu - Theo i tng nh thu: + tq xut khu: thu nh vo mi n v hng ha xut khu ra nc ngoi + tq nhp khu: thu nh vo mi n v hng ha xut khu t nc ngoi + tq qu cnh: thu nh vo mi n v hng ha c vn chuyn qu cnh qua mt lnh th hi quan th ba. - Theo phng php tnh thu: + tq tnh theo s lng: loi thu c tnh n nh da theo khi lng hoc trng lng ca hng ha xut nhp khu. +tq tnh theo gi tr: loi thu c tnh theo t l phn trm ca gi hng +tq tnh hn hp: kt hp 2 ci trn - Theo mc thu: + tq u i: thu p dng cho nhng hng ha nhp khu t nhng nc hoc nhng khu vc c k kt vi nhau nhng tha thun u i v thu nhp khu + tq thng thng: thu p dng cho nhng hng ha nhp khu t nhng nc hoc nhng khu vc khng c k kt vi nhau nhng tha thun song phng hoc a phng v thu i vi hng ha xut nhp khu + Tq t v: Loi thu ko c quy nh trong lut thu ca cc nc. Loi thu ny do chnh ph quy nh nhm mc ch bo v hp l th trng v nn sn xut ni a trc nhng bin ng xu t bn ngoi. 3. Tc ng ca thu quan nhp khu:
9

- Tch cc: +Vs gi: nh thu hng ha nhp khu tng gi bn hng ha trn th trng ni a + Vs sx trong nc: Khi gi cao hn, cc nh sx trong nc s cung ng nhiu hn thu nhp khu lm tng sx trong nc +Vs tiu dng: Gi hng ngoi nhp cao nhu cu t hn nhu cu vi hng tng t ca ni a vi gi thnh thp hn tng ln + Vs hot ng trao i quc t: nh thu nhp khu khi lng hng ha trao i trong bun bn quc t gim i, v nhu cu ca ngi tiu dng nc nhp khu gim do phi tr mt mc gi cao cho mt hng . - Tiu cc: + Nu nh thu qu cao, tc ng bo h v kch thch sx khng cn na + Mc thu cao t l thun vs bun lu Khi nh thu nhp khu, ngi sn xut hng trong nc c li nhng ngi tiu dng b thit hi v: gi hng nhp khu t mc gi th gii = gi th gii + thu nhp khu. th ny ch ra tc ng ca thu nhp khu:

Khi thc hin TM t do cn bng th trng nh sau: ngi tiu dng mun mua mt s lng Qd hng ho mc gi th gii trong khi nhng nh sn xut trong nc ch sn xut mt s lng Qs mc gi th gii. Bng cch nhp khu phn thiu ht (chnh lch gia Qd v Qs) mc gi th gii, ngi tiu dng c th tho mn ton b nhu cu mc gi ny. Khi c thu nhp khu cn bng th trng nh sau: gi hng ho trong nc b tng ln, = gi th gii + thu nhp khu kch thch nh sn xut trong nc sn sut thm, y sn lng sn xut trong nc t Qs ln Qs'. Tuy nhin do gi tng nn cu ca ngi tiu dng b ko t Qd xung Qd'. R rng vic gi b y ln cao lm cho ngi tiu dng phi tr thm mt khon tin bng din tch ca hnh ch nht CEGH mua s lng hng Qd'. Khon tr thm ny mt phn (bng din tch hnh BCEF) c chuyn cho chnh ph di dng thu nhp khu thu c, mt phn (bng din tch hnh AFGH) c chuyn thnh li nhun ca nh sn xut trong nc do vy hai phn ny khng lm thit hi li ch tng th ca quc gia. Tuy nhin phn din tch hnh ABF b mt trng, y chnh l tn tht ca x hi chi ph cho s yu km ca nhng nh sn xut trong nc. Din tch hnh ECD li l mt tn tht na khi tho dng ca ngi tiu dng b
10

gim st: thay v c th tiu th Qd hng ho, do c thu nhp khu h ch c th tiu dng Qd' m thi. Tm li, thu nhp khu dn n c thu nhp chuyn giao t ngi tiu dng sang chnh ph v nh sn xut trong nc ng thi gy tn tht li ch rng ca ton x hi. Do nhng tc ng y, n khuyn khch sn xut phi hiu qu trong nc, lm cho ngi tiu dng gim st tho dng do phi tiu dng t i nhng n to ra ngun thu cho chnh ph. 12. Trnh by v hn ngch, so snh tc ng ca hn ngch vi thu quan. 1. Hn ngch: - nh ngha: l ch trong quy nh s p dng mt mc thu = 0 % hoc thp hn i vi nhng hng ha c nhp khu theo ng s lng quy nh, nhm m bo cung cp vi gi hp l cho ngi tiu dng. Khi hng ha nhp khu vt qu s lng quy nh th s p dng mc thu cao (thu ln 2) bo h cc nh sx trong nc. - Mc ch: m bo hi ha mc tiu bo v quyn li ngi tiu dng v bo h ngi sn xut trong nc. Cn phi nghin cu k cng thc trng cung cu, kh nng sx, nhu cu tiu dng trong nc trc khi p dng bin php ny. - Theo quy nh ca WTO, cc nc thnh vin khng c s dng ch hn ngch trong quan h TM vi nhau nhng li c php p dng n vi k khng c s phn bit i x vi tng nc. 2. So snh tc ng ca hn ngch vi thu quan: - u im ca hn ngch so vi thu quan: Quota l cng c quan trng can thip iu tit khi lg hng ha xt - nhp khu ca 1 quc gia. Thng qua h thng quota cho php, Cp c on tng i chnh xc khi lg hng xut-nhp khu trg tng thi k. Trong khi , thng qua thu quan, CP ko th d bo c khi lg hng ha xut nhp khu v n thay i ph thuc vo gi c ca th trg quc t. ch ng qun ly xut-nhp khu = quota nhng mt hg xut khu ch lc trn nhg th trg chnh yu cho php Nh nc qun l tc tng trg xut khu qu nng d dn ti nhg bin php : chng bn ph gi, bin php t v,ca nc nhp khu. - Hn ch ca hn ngch: Tnh minh bch ko cao so vi bin php thu quan v tiu chun v mc cp hn ngch ph thuc nhiu vo c quanv ngi ph duyt quota. p dng nhiu bin php ny d ny sinh tham nhng, ca quyn ca cc c quan qun l TM i vi cc doanh nghip. Hn ngch Khng mang li ngun thu cho ngn sch (tr hn ngch thu) Gi hng ho ni a tng ln Gy lng ph ngun lc x hi, dn ti phn phi li thu nhp C th bin nhng nh xut khu xin c quotas thnh c quyn Thu quan em li ngun thu cho ngn sch Lm tng gi bn ca hng ho nhp khu trong nc, gy thit hi cho ngi tiu dng Khuyn khch sn xut phi hiu qu v lm gim tho dng ca ngi dn

11

** ? - Ti sao gim thu xut khu = 0? - Nhng nc no nh thu nhp khu = 0 v ti sao? - Ti sao c quota? - C phi ch nc yu mi t ra quota?

12