1)Ri ro th trng Ri ro ny pht sinh khi cc th trng ti sn m qu u t c s suy gim tng phn hay ton b trong mt khong thi

gian. Loi ri ro ny dn ti s suy gim ca ton b th trng. Ri ro ny thuc ri ro mang tnh h thng nm ngoi kh nng kim sot ca cng ty qun l qu. Vic t chc nghin cu kinh t v m, nh gi chnh xc xu hng th trng t hot ng nghin cu u t trong cng ty qun l qu s gp phn nh gi v d on kp thi nhng tc ng c th c nhm a ra nhng gii php thch hp trong hot ng u t, gim thiu tc ng bt li t nhng ri ro th trng. Ri ro li sut hng ch u u t c ng mt cng c u t n n nh h ng i yu t i sut i sut lm chi ph u vo cc doanh nghip tng, mc li sut mong i tng s lm gim gi tr c phiu, gim gi chng ch qu c ng nh gi tr u t vo tri phiu v ngc li. hn ch nhng ri ro v lm pht nh h ng n gi tr u t, cng ty qun l qu thng xuyn phn tch, nh gi tc ng t xu th thay i li sut c gii php theo tnh hnh bin ng nh h ng n ngnh, doanh nghip v tri phiu m cng ty u t Ri ro lm pht Lm pht m tng chi ph u vo, tng i sut danh ngha do nh h ng n gi c phiu v chng ch qu u t i ro v m pht nh h ng trc tip n hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip m qu u t vo, do v y s nh h ng kt qu i nhu n v v v nh h ng n gi tr doanh nghip v khon u t vo c phiu ca doanh nghip Tng t nh vic nh gi ri ro v li sut, hot ng nghin cu ca cng ty qun l qu c ng theo di cht ch din bin ca lm pht, d o tc ng nh h ng trc tip v gin tip n gi tr ca cc khon u t Ri ro mt kh nng thanh ton ca t chc pht hnh tri phiu/cng c n Ri ro mt kh nng thanh ton c th xy ra i vi cc t chc pht hnh tri phiu hoc cng c n khc nu c cc khon u t ca qu. Ri ro ny pht sinh khi cc bn pht hnh cng c n mt kh nng thanh ton i sut hoc tin gc i vi cc khon vay. Cng ty qun l qu s ch ng la chn cc cng c n t t chc pht hnh c nh mc tn nhim cao nhm hn ch ri ro ny. ro th t nh thanh hon ca chng ch hng ch qu giao dch tr n th trng chng khon, v v y tnh thanh khon ca qu t y thuc vo nhu cu th trng u nh n khng c kh nng mua hay n khon u t ca m nh theo gi th trng mt cch nhanh chng i y tin mt, tc khon u t ca n mt tnh thanh khon Thiu tnh thanh khon nh h ng n gi ca chng ch qu Ri ro thiu tnh thanh khon trong anh c t Mt trong nhng yu t quan trng ca Qu l dnh phn ln tng ti sn u t vo cc doanh nghip nh nc v t nhn c phn ha. Chnh v v y, cc khon u t ny ch c tnh thanh khon cao khi c phiu ny c kh nng c giao dch trn th trng chng khon. Phn ln nhng doanh nghip nh nc s c nm yt sau khi c phn ha theo quy nh ca h nc, tuy nhin khong thi gian

gia vic c phn ha v nim yt l yu t khch quan m cng ty qun l qu kh c th ch ng c. Ri ro php l T khi Vit Nam chnh thc pht trin nn kinh t theo hng th trng vo u th p nin 90, Chnh ph hon thin dn khung php l cho cc hot ng chng khon v TTCK. Cc hot ng chng khon, qu u t chng khon v TT K c Chnh ph iu ch nh trong cc vn n php l ban hnh vo nm 1998 m 2006, trc s bng n ca th trng chng khon v vic gia nh p WTO ca Vit Nam, nhiu vn n php l v th trng chng khon c Chnh ph an hnh nh u t chng khon, cc ngh nh hng dn, quy ch hot ng... Tuy nhin, vn cn tn ti nhng ri ro nht nh i n quan n yu t php { nh: s ph hp vi cc cam kt khi Vit Nam gia nh p WTO, cc quy nh v thu i vi cc nh u t trong nh vc ti chnh, ngn hng v chng khon, ch k ton qun l qu, cc chnh sch khuyn khch u t trong nh vc chng khon v ti chnh cha mnh c th thu ht nhiu hn cc khon vn nhn ri trong cng chng vo nn kinh t R ro x ng t li ch Cng ty qun l qu c ng s gp phi nhng xung t nht nh v li ch gia cc qu u t v cc sn phm ti chnh khc do cng ty qun l qu iu hnh. Cng ty qun l qu thit l p quy ch kim sot ni b cht ch, quy tr nh u t c ng nh ph n qun l danh m c u t ri ng it cho tng qu nhm hn ch xung t li ch gia cc qu. Bn cnh , s gim st ca ngn hng gim st c ng s gip gim thiu ri ro ny. Ri ro v tin gii ngn Qu trnh phn b ti sn ca qu vo cc cng ty n m yt hoc cha n m yt s ph thuc nhiu vo tin thc hin ca c phn ha, quyt nh chp thu n c nim yt ca cc cng ty theo chnh sch ca Chnh ph v h nc. Do v y, nh u t c ng cn quan tm n kh nng xy ra i vi ri ro v tin gii ngn ca qu. Tuy nhin, Cng ty qun l qu s p d ng chin c u t nng ng, linh hot thay i c cu phn b ti sn vo c phiu nim yt v cha ni m yt nhm nm bt c hi th trng mang li hiu qu tt nht cho qu. Ri ro gim st gi tr ti sn rng (NAV) ca qu Ri ro ny pht sinh ch yu do s gim gi ca cc loi c phiu trn th trng phi t p trung (OTC) v c phiu nim yt trn th trng chng khon m Qu u t Khi , AV ca Qu s b gim st v nh h ng trc tip n th gi ca chng ch qu trn th trng. Vic u t c thc hin thng qua qu trnh nghin cu thm nh cn th n theo tiu ch hot ng ca qu nhm la chn d n hiu qu, tng tr ng cao vi mc ri ro hp l. Bn cnh , cng ty qun l qu theo di cht ch v nhng bin ng v xu hng ca nn kinh t c ng nh c p nh p thng xuyn v cng ty u t c nhng gii php u t hp l.

Ri ro l iu tt yu ca hot ng kinh doanh, li nhun cao lun song hnh vi ri ro ln. ng u v qun l ri ro l phn khng th thiu ca bt k doanh nghip no nu mun to

ra li nhun v mang li gi tr cho c ng. Tuy nhin, thc t cho thy rt nhiu doanh nghip hoc khng qun l ri ro hiu qu hoc khng hiu mt cch y nhng ri ro ang i mt. Ri ro l iu tt yu ca hot ng kinh doanh, li nhun cao lun song hnh vi ri ro ln. ng u v qun l ri ro l phn khng th thiu ca bt k doanh nghip no nu mun to ra li nhun v mang li gi tr cho c ng. Tuy nhin, thc t cho thy rt nhiu doanh nghip hoc khng qun l ri ro hiu qu hoc khng hiu mt cch y nhng ri ro ang i mt. Ri ro c th nh ngha mt cch rng ri l bt k nhn t hoc s kin no c th y hot ng SXKD ca DN xung di mc d bo. C th, cc thc o thng s dng l ri ro vn, ri ro li nhun hoc ri ro lung tin, ty thuc vo trng tm l bng cn i k ton, bng quyt ton thu chi hay dng tin. C 4 loi ri ro chnh l, ri ro th trng, thng biu hin di dng nhng thay i bt li v gi, v d, gi tr c phiu, t gi, li sut hoc gi hng ha. Ri ro tn dng bt ngun t kh nng khng hon thnh ngha v thanh ton ng hn i vi cc khon vay. Ri ro hot ng thng bc l di dng thua l do cc chu trnh ni b cng nh h thng ni b khng y v do cc tc ng bn ngoi. Ri ro lin quan n doanh s kinh doanh thng xut pht t nhng thay i trong cu hoc cung hoc t i th cnh tranh v th hin di dng bin ng doanh s. Trn thc t, nhiu lnh o doanh nghip thng t nng trng tm vo hot ng kinh doanh, li nhun, doanh thu thay v tp trung nhiu n qun l ri ro. Nng cao quy trnh qun l ri ro mt mt s to ra s kim sot cht ch v hiu qu ca Hi ng Qun tr v Ban gim c, mt khc s gip tch hp quy trnh qun l ri ro vo qu trnh ra quyt nh hng ngy. Cc doanh nghip khng nng cao c quy trnh qun l ri ro s phi i mt vi rt nhiu kiu ri ro khc nhau: thua l v ti chnh nghim trng, nh hng xu n lung tin v gi tr c phiu, lm st gim uy tn vi khch hng, nhn vin v nh u t. Trong giai on khng hong ton cu c d bo gn nh chm y v bt u c nhng du hiu phc hi, mc d qu trnh phc hi c th din ra vi tc v tnh cht khc nhau ty theo ngnh v v tr a l ca doanh nghip ang hot ng, s chun b y ca doanh nghip v mi mt trong c c quy trnh v chin lc qun l ri ro s gip doanh nghip khng b ri vo th b ng v c nhiu kh nng hn tn dng cc c hi pht trin sau suy thoi. Vn t ra l lm th no qun l ri ro doanh nghip mt cch hiu qu? y c th xem nh cu hi xuyn sut qu trnh hot ng ca doanh nghip, khng ch ng v quan trng vi doanh nghip trong thi k trc, trong suy thoi m cn rt thit yu trong giai on ch phc hi v tn dng c hi sau suy thoi. Lm th no qun l ri ro hiu qu? Nm r cc ri ro s i mt qun l ri ro mt cch hiu qu, u tin cc doanh nghip phi hiu r nhng ri ro no m h ang i mt. lm c iu ny, cc DN cn phi lm r rng v minh bch tt c cc ri ro chnh ca mnh v xc nh cc kiu ri ro v s lng cc ri ro m h s sn sng chp nhn cc mc tiu ny thng c c thc hin thng qua vic thnh lp mt t chc qun l ri

ro hot ng hiu qu nhm xc nh v o lng ri ro chnh xc sau a ra cc nh gi c lp ca mnh ti cc CEO v Hi ng qun tr. Mi ngnh u phi i mt vi cc bin th khc nhau ca bn loi ri ro chnh cp phn trn; do vy, mi doanh nghip nn a ra mt cch thc phn loi ri ro da trn nhng kiu ri ro chnh ny. V d, trong ngnh CN dc phm, mt doanh nghip c th phi i mt vi ri ro v doanh s kinh doanh nu nh i th cnh tranh ca h gii thiu mt sn phm cao cp v i mt vi ri ro v hot ng nu mt sn phm t ngt b gim doanh s. Thm vo , DN ny cng phi tnh n lm th no phn loi v nh gi ri ro R&D ca mnh nu mt loi thuc mi a ra cha cc c quan c thm quyn ph chun hoc cha p ng tiu chun an ton trong thi k th nghim. Bn cnh vic hiu r cc loi ri ro ang i mt, DN cng phi tnh ton c mt cch tng i chi ph s phi b ra khi gnh chu nhng ri ro v cch thc lin kt gia cc n v kinh doanh trc thuc doanh nghip cng nh tc ng ca mi lin kt ny ln mc ri ro tng th ca DN ra sao. Ni cch khc, cc DN cn phi c mt ci nhn ton din i vi hot ng qun l ri ro. Xy dng chin lc qun l ri ro Rt nhiu doanh nghip khng c c mt chin lc tip cn v qun l ri ro hiu qu. Xy dng mt chin lc kiu nh vy l mt trong s nhng hot ng quan trng nht doanh nghip c th thc hin, v nh hng n cc quyt nh u t ca doanh nghip. Mt chin lc tt s lm r cc loi ri ro m doanh nghip c th s phi i mt trn c s nhng li th ca mnh hoc sn sng i mt trong tng lai. Xc nh r nhng nhn t ny s a ra mt ci nhn ton din, r rng v nh hng tt cho cc cp qun l doanh nghip, nhng ngi ang c gng nh hnh chin lc ca mnh ph hp vi chin lc tng th ca ton doanh nghip trong khi a ra cc quyt nh nh i gia ri ro v li nhun. CEO vi s tr gip ca Ban gim c nn xc nh r chin lc qun l ri ro ca doanh nghip. Tuy nhin thng cc chin lc ny c xc nh mt cch vi vng, thiu cn nhc trong rt nhiu doanh nghip v c bit khi a ra cc quyt nh ti chnh, u t chin lc. V d khi mt gim c iu hnh sn sng vi vic ng u vi ri ro v a ra cc quyt nh chin lc trong khi nhng b phn chuyn trch khc li c nhng quan im v chin lc khc hn, thm ch i nghch, iu ny s to ra mt chin lc qun l ri ro khng nht qun, gy cn tr cho vic qun l ri ro ca ton doanh nghip. Nh vy, c th thy rng vic chia s v thng nht cc hiu bit v nhn nh v ri ro gia cc cp lnh o, gia cc phng ban l v cng quan trng. Li nhun ca mt doanh nghip s bin ng ty theo thi cng nh kh nng chp nhn ri ro ca CEO v Ban gim c. Mt s chp nhn ri ro cao c c li nhun ln, mt s khc th ngc li, l thit lp mt mc ri ro cho trc ti a c th chp nhn c khng tnh n li nhun. Ti mc ti thiu, li nhun nn ln hn chi ph vn cn c b p cho cc ri ro khc nhau.

V cng nh cc chin lc khc, chin lc qun l ri ro ca doanh nghip nn tun theo nguyn tc th - sai sa (stress-tested) trong cc iu kin v tnh hung khc nhau. V d, mt doanh nghip bo him nn tnh ton v kho st r xem li nhun ca doanh nghip s bin i nh th no trong cc iu kin kinh t khc nhau v chc chn rng doanh nghip s cm thy khng b sc vi nhng ri ro th trng v tn dng trong nhng thi im kinh t suy thoi. Trong trng hp ngc li, chin lc cn phi c r sot v iu chnh li. Xy dng i ng qun l ri ro hiu qu Nhim v ca cc t chc qun l ri ro l xc nh, o lng v nh gi ri ro mt cch nht qun trong tng n v kinh doanh ca c doanh nghip v sau a ra cc nh gi v quan im chin lc c s tch hp v trn quy m ton doanh nghip nhm m bo rng h s qun l ri ro ca mnh ph hp v nht qun vi chin lc tng th ca doanh nghip. C cu ca cc t chc ny s thay i ty theo m hnh hot ng ca doanh nghip. V d, trong nhng tp on a ngnh v phc hp c quy m ln nh GE, mi n v kinh doanh cn c b phn qun l ri ro ring vi nhng c th v tnh cht c th. Tuy nhin, d theo cu trc no i chng na, cc nguyn tc c bn l khng thay i. C th nh sau: Nhn s ti nng: Cc gim c qun l ri ro (CRO) trong tp on cng nh trong tng b phn ring bit phi thc s c kin thc v kinh nghim su rng c th c vn cho CEO v c tnh n mi quan h li nhun ri ro trong cc quyt nh kinh doanh ca doanh nghip. Cha kha thnh cng trong vic qun l ri ro ca cc doanh nghip v tp on ln chnh l b nhim c nhng CRO thc s ti nng v nhng CRO ny s bo co trc tip ln CEO hoc CFO, v nhng CRO ny cng thc s c u i ngang tm mt gim c doanh nghip thnh vin. Tch bch vai tr v nhim v: Cc doanh nghip phi tch bit r rng vai tr ca cc cp qun l ri ro, l nhng ngi thit lp cc chnh sch v gim st vic thc hin cc chnh sch vi nhng ngi pht hin v qun l cc ri ro. Lm r trch nhim tng c nhn: Cc chc nng qun l ri ro i hi phi c bng m t cng vic r rng, v d thit lp, xc nh v kim sot cc chnh sch. Mi lin kt cng nh tnh rng buc trch nhim cng cn c xc nh r, c bit gia b phn qun l ri ro ca doanh nghip v cc n v kinh doanh trc thuc. Xy dng vn ha sn sng ng u vi ri ro Bn cnh vic nng cao quy trnh qun l ri ro, t thn cc doanh nghip dng nh ang thiu ci gi l Nhit huyt m nhn ri ro trong khi , suy cho cng, ch c m nhn ri ro mi c th to ra gi tr cho c ng. thc s to ra c nhit huyt m nhn ri ro, cc doanh nghip cn phi to ra mt mi trng trong cc quyt nh kinh doanh ng n s phi da trn c s chp nhn ng u vi ri ro v trong mi trng ny, doanh nghip phi thc s hi lng vi mc li nhun trong iu kin c ri ro mang li t nhng quyt nh nh trn.

Vi mi trng ny v vi c nhng nhit huyt chp nhn ri ro, cc doanh nghip khng ch bo v c mnh trc nhng ri ro tim n m cn tn hng c cc li th cnh tranh n t vic chp nhn ri ro. Trong Hi ngh thng nin VNR 500 do Vietnam Report t chc thng 7/2009 ti Tp H Ch Minh trn ch Tn dng c hi sau suy thoi, CEO ca mt doanh nghip trong Top VNR 500, khi c hi v nguyn nhn st gim hiu qu kinh doanh, thng thn ch ra rng mt trong nhng nguyn nhn l thiu nhit huyt chp nhn ng u vi ri ro. Khng c nhit huyt ny, ng ngha vi vic DN khng th to ra cc sn phm thnh cng v sng to c. Vai tr ca cc CFO v CRO i lp vi cc CEO, l nhng ngi c th tham gia xy dng cc quy chun hng dn qun l ri ro trn phm tr rng v ph chun cc k hoch qun l ri ro chin lc mt cch tng th, cc gim c ti chnh (CFO) v gim c qun l ri ro (CRO), thng l ngi xy dng v duy tr mt quy trnh qun l ri ro hiu qu v ng vai tr quan trng trong vic iu hnh qun l ri ro. Mc d bn cht v phm vi vai tr ca cc CFO c th rt rng, nhng cc CFO l ngi thch hp nht trong doanh nghip xy dng v nh hnh quan im v qun l ri ro tch hp, ti u ha cc quyt nh kinh doanh v gy dng vn ha nhit huyt m nhn ri ro! Trong mt vi t chc, nh cc t chc ti chnh, cc doanh nghip kinh doanh hng ha, i ng qun l ri ro thng bo co trc tip v nh k ln CEO. i vi cc t chc khc, nh cc doanh nghip ch bin hoc cc doanh nghip dch v tiu dng, nhm qun l ri ro bo co trc tip vi cc CFO. Tuy nhin, d c ch bo co no c chn i chng na, iu quan trng vn l cc CFO v cc CRO phi c mi quan h cht ch vi nhau. C nh vy, cc CFO v CRO mi c th a ra cc nh hng r rng gip Doanh nghip i ph hiu qu vi cc ri ro. Vai tr xy dng cc bo co ti chnh ca cc CFO cng a ra nhng ci nhn ton din v su sc i vi danh mc cc ri ro m cc b phn kinh doanh ca doanh nghip c th phi i mt v c nhng tc ng m cc ri ro ny, hoc tc ng ring l, hoc kt hp, ln ton doanh nghip ni chung. Hiu c cc ri ro mt cch y v cc tc ng ca ri ro i vi thu nhp ca doanh nghip c th ci thin ng k chu trnh lp k hoch/ngn sch hoc cc hp ng vi nh u t. iu ny cng cho php cc doanh nghip i ph y vi cc tc ng khng mong mun do th trng a li i vi hot ng sn xut kinh doanh ca mnh v c nhng iu chnh kp thi. Cui cng, cc CFO cng ng vai tr quan trng trong vic h tr gim nh cc ri ro v gi v xy dng vn ha chp nhn ri ro trong doanh nghip. Gim st qun l ri ro ca Ban gim c Ban gim c ca doanh nghip cn phi hiu r v d bo trc c cc ri ro chnh doanh nghip s phi i mt v phi m bo rng b my lnh o cp cao ca mnh c y nng lc trong vic iu hnh v qun l ri ro khi cn thit. c c s gim st v qun l ri ro hiu qu, Ban gim c phi gii quyt tt cc vn then cht sau:

C cu qun l: Ban gim c phi quyt nh r vic gim st v qun l ri ro nn giao cho mt b phn hin c trong doanh nghip (nh b phn kim ton hoc ban ti chnh) hay thnh lp mt b phn chuyn trch mi, hay phn chia gia cc b phn trong doanh nghip. Trn thc t, b phn kim ton/k ton thng c giao trng trch ny, tuy nhin, do b phn ny phi gnh mt trch nhim kh quan trng l m bo tnh chnh xc ca cc bo co ti chnh, nn t thn b phn ny kh c th m ng tt thm mt chc nng mi l gim st v qun l ri ro. C ch bo co ri ro: Cc bo co gim st v qun l ri ro ln Ban gim c v cc b phn ph trch phi vt ra ngoi phm vi ch l s liu thun ty bng cch a ra cc nh i c th c gia ri ro v li nhun thu v. Bi v bn thn d liu cha th ni ln ht c vn hoc cha a ra nhng c hi cho cc cuc tranh lun hu ch. o to v kinh nghim: Cc chng trnh o to c th cn thit i vi cc thnh vin ca Ban gim c. Ban gim c cng nn xem xt xem liu h c thc s cn thnh vin mi c kinh nghim phong ph n mc no hay khng Chu trnh: Ban gim c cn r sot li tnh hiu qu ca chu trnh qun l ri ro nh k ca mnh. Tp trung vo cc vn nh cu trc v chc nng ca cc b phn chuyn trch, s hiu bit y v ri ro v kinh nghim qun l ri ro ca cc thnh vin Ban gim c l nhng nt ch o trong vic gim st chu trnh ca Ban gim c. Mt s doanh nghip cng s dng cc cng c t nh gi cho php cc lnh o cp cao xp hng v nh gi tnh hiu qu ca quy trnh qun l ri ro do Ban gim c tin hnh trn rt nhiu kha cnh nh tnh minh bch trong qun l ri ro, c ch bo co ri ro, cc cuc hp nh k v c tnh chuyn nghip trong nhn thc v nh gi ri ro. Cng tc r sot nh vy nn tin hnh hng nm. Xy dng b phn kim ton ni b hot ng hiu qu Trn th gii, kim ton ni b c lch s tn ti v pht trin trn 60 nm v c tha nhn trn 165 quc gia nh mt ngh nghip mang tnh chuyn nghip. Cng vi s pht trin nng ng v ngy mt phc tp ca cc nn kinh t, vai tr v chc nng ca kim ton ni b trong vic a ra m bo v vic n v c th kim sot mt cch hu hiu ri ro dn c cng nhn trong tt c cc khu vc kinh t cng, kinh t t nhn v c cc t chc phi li nhun. Trong nhng nm u thp k ny, t s kin sp ca cc tp on ln (Enron, WorldCom) n cuc khng hong ti chnh ton cu hin nay u c mi lin h n s tn ti v vn hnh thc s ca mt c ch qun tr doanh nghip trong mt doanh nghip c th qun l v kim sot c ri ro. Cng vi s pht trin ca khung qun tr ri ro DN, kim ton ni b ang dn c xem l mt cng c hu hiu mt DN kim sot cc ri ro ca mnh thng qua c chc nng m bo v chc nng t vn cho ban gim c v cho cc ch s hu. Kim ton ni b l nhng ngi gip cho t chc ca h qun l ri ro. H gip cho nhng ngi iu hnh cp cao nm bt c kp thi nhng cu hi quan trng nh ri ro c c xc nh v qun l tt hay khng. Vai tr ca kim ton ni b chuyn dch t vai tr truyn thng trong hot ng nh gi cng tc qun l sang cc hot ng mang tnh cht t vn v a ra cc m bo mang tnh khch

quan cho cc cp qun l. Kim ton ni b tham gia trc tip vo chu trnh qun tr doanh nghip, bao gm chu trnh hot ng, th tc kim sot ni b, qun tr ri ro v c bo co ti chnh. Trong khi hot ng ca kim ton c lp gii hn vic kim tra bo co ti chnh (mc trung thc v hp l), hot ng ca kim ton ni b khng b gii hn bt k phm vi no trong cng ty, t mua hng, sn xut, bn hng n qun l ti chnh, nhn s hay cng ngh thng tin. Mc ch ca kim ton ni b l phc v cho cng tc qun l doanh nghip, ch khng phi cho i tc bn ngoi. Kim ton ni b khng ch nh gi cc yu km ca h thng qun l m cn nh gi cc ri ro c trong v ngoi cng ty. Trn thc t, c th ni ngay c vi quy trnh qun l ri ro cao cp cng khng m bo trnh khi hon ton cc ri ro tim tng, tuy nhin, nu c trang b tt, cc doanh nghip s khng cm thy bt ng v sn sng ng u vi nhng bt n trong mi trng kinh doanh hin i, nht l sau thi gian suy thoi kinh t, chun b cho giai on phc hi. Thm vo , nhng doanh nghip c chun b y v quy trnh v chin lc s ng ph vi ri ro hiu qu hn v mang li li nhun cng nh tng trng ng k trong giai on phc hi. Thiu quy trnh v chin lc qun l ri ro hiu qu, doanh nghip s tr nn th ng v c nguy c tut nhiu c hi tt vo tay i th cnh tranh, v iu quan trng hn na l mt i th phn, khch hng v nim tin ca nh u t.

Nhng bin ng ngy cng phc tp ca gi c nguyn liu, li sut, t gi, lm cho ri ro ti chnh ca cc doanh nghip ngy cng tr nn kh lng. Tuy nhin, liu iu c dn n vic cc cng c phi sinh dng phng nga ri ro ti chnh ang c quan tm nhiu hn v s dng rng ri hn chng? lm sng t vn ny, mt cuc iu tra kho st v thc tin ng dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro ti chnh cho cc doanh nghip VN c thc hin. 1. Phng php nghin cu iu tra v x l s liu M phng theo phng php nghin cu ca trng kinh doanh Wharton trong nhng nm 1995 v 1998 v vic s dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro ti chnh M, chng ti thit k bng cu hi iu tra v cc vn lin quan n vic s dng v mi quan tm n sn phm phi sinh ca cc doanh nghip VN. im khc bit so vi hai bng iu tra ca Wharton l a vo mu nghin cu c nhng doanh nghip ti chnh, trong khi iu tra ca Wharton l khng a vo mu nghin cu cc doanh nghip ti chnh. iu ny xut pht t thc tin ca VN trong thi gian qua l bin ng li sut, t gi tc ng rt mnh m n h thng ngn hng v buc h thng ngn hng ng trc nhng ri ro ti chnh rt ln. Mt khc, do c th ca VN khc vi M: Trong khi cc ngn hng ca M hu ht u s dng sn phm phi sinh v c im kinh doanh ca h v

chn mui ca th trng M th cc ngn hng VN c th vn khng quan tm n sn phm ny m vn chp nhn ri ro nhiu hn vi nim tin rng thit hi l khng d xy ra v c th chp nhn c. Bng cu hi iu tra c thit k da theo nhng ni dung c hi trong bng cu hi iu tra ca trng kinh doanh Wharton nm 1995 v c rt gn cng nh iu chnh cho ph hp thc t VN. Phng php x l s liu c thc hin theo phng php tnh bnh qun gi tr s tng ng ca cc cu tr li trong ton mu cho tng hng mc c hi v chia nhm mu nghin cu c ch ch nh gi khc bit v im s trung bnh. Ni cch khc, mi la chn cho mi cu hi trong bng cu hi tng ng vi mt mc nht nh, c s ha theo h thng phn loi. Sau , tnh gi tr bnh qun cc gi tr s cho ton mu iu tra. Phng php ny c s dng trong nghin cu iu tra v l thuyt v thc tin ca vic ng dng ti chnh doanh nghip M (Graham & Harvey, 2001). 2. Mt s gi tr thng k v cuc iu traMt s gi tr thng k v cuc iu tra c trnh by trong Bng 1 di y: Bng 1: Thng k v cuc iu tra Ch tiu S lng S bng cu hi pht ra 250 S bng cu hi nhn v 153 S bng cu hi tiu chun x l 102 S doanh nghip ti chnh tham gia tr li 27 S doanh nghip c hot ng XNK chim t trng quan trng 46 S doanh nghip c chc danh CFO 27 Trong Bng 1 ny, c mt im trng hp l s doanh nghip c chc danh CFO (gim c ti chnh) li trng hp vi s doanh nghip hot ng trong ngnh ti chnh. Tuy nhin, thc t ch c 5 doanh nghip ti chnh s dng chc danh CFO trong t chc ca mnh, ch s trng hp ny khng c ngha l tt c 27 doanh nghip ti chnh tham gia iu tra u s dng chc danh CFO. Thc t, trong khi cc doanh nghip ti chnh ngoi quc doanh, nht l cc ngn hng, vai tr CFO li thng nm trong tay ca CEO hay ph gim c ph trch hot ng ti chnh hay chc danh tng t. iu ny phn nh vai tr khc bit ca mng kinh doanh v qun tr vn doanh nghip vi ca ngn hng. 3. Cc kt qu iu tra thc nghim Da trn phng php x l ca Graham v Harvey (2001) v nhng ch c ra trong bng cu hi, cn tm hiu bn kha cnh khc nhau ca vn s dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro ti chnh VN. l cc nhn t tc ng n ri ro ti chnh ca doanh nghip, s hiu bit, mc thng xuyn s dng v mi quan tm ca doanh nghip n sn phm phi sinh. 3.1. Yu t tc ng n ri ro ti chnh ca doanh nghip

Hnh 1: Cc nhn t tc ng n ri ro ti chnh ca doanh nghip

Hnh 1 th hin kt qu nh gi ca cc doanh nghip v mc nghim trng m yu t ri ro tc ng n doanh nghip, vi mc 1 l hon ton khng c tc ng v mc 5 l rt nghim trng. Kt qu cho thy li sut l yu t ri ro doanh nghip quan tm nht, sau l t gi. iu ny l ph hp vi iu kin hin nay ca nn kinh t. Mc nh gi trn 2,8, kh gn 3 ca cc yu t t gi v li sut cho thy li sut v t gi hin l cc nhn t tc ng kh ln n kt qu kinh doanh. Vai tr ca ri ro ti chnh xut pht t ngun nguyn liu cng khng qu thp. Hnh 2 Cc nhn t tc ng n ri ro ti chnh ca doanh nghip xt ring nhm doanh nghip xut khu

Tuy nhin, nu loi b cc doanh nghip khng c hot ng xut nhp khu, th trong nhm cc doanh nghip c hot ng kinh doanh lin quan n xut khu, yu t ri ro ti chnh xut pht t gi c nguyn liu li l yu t quan trng nht, k n l t gi (xem Hnh 2). Nh vy, iu ny gi chng ta cn ch tin hnh cc th trng giao sau phc v cho doanh nghip xut nhp khu. 3.2 Mc am hiu v mc thng xuyn s dng ca cc doanh nghip i vi sn phm phi sinhDa vo hnh 3, c th nhn thy mc am hiu v sn phm k hn l cao nht, sau n quyn chn v giao sau. Hon i l sn phm t quen thuc vi doanh nghip nht. Hnh 3: Mc am hiu ca cc doanh nghip i vi sn phm phi sinh

Theo s liu c th hin trn Hnh 4, hu nh rt t ngi s dng (mc 1 l hu nh cha tng s dng, 2 l s dng ch 1 ln). Theo s liu th hin th bnh qun th trng hu nh khng s dng. Nu xt theo t l ngi tr li th s doanh nghip s dng sn phm phi sinh ch chim 27/102, l khong 25% s doanh nghip tham gia iu tra. Da vo nh gi mc thng xuyn s dng sn phm trong s 28 doanh nghip c s dng phi sinh, th r rng hp ng k hn chim u th. S s dng giao sau, phi sinh v hon i ch mc xi cho bit (bnh qun gn 2, ngha l ch s dng c 1 ln). Hnh 4: Mc thng xuyn s dng sn phm phi sinh ca cc doanh nghip tham gia iu tra

Hnh 5: Mc thng xuyn s dng sn phm phi sinh trong nhm cc doanh nghip c s dng sn phm phi sinh

Mc thnh cng trung bnh ca cc doanh nghip dng phi sinh l 3,21; mt mc thnh cng khim tn, ch vt qua mc 3 mt cht. iu ny hp l v theo mu iu tra th doanh nghip s dng sn phm k hn nhiu hn cc sn phm cn li, do thu li ch khng th qu ln c (xt v kha cnh li nhun). Nhn chung, theo s liu 3,21 ny c th tm nh gi tnh hnh chung ca cc doanh nghip tham gia kho st l tng i thnh cng trong s dng sn phm phi sinh. 3.3 So snh gia nhm cc doanh nghip s dng v khng s dng sn phm phi sinhM phng theo phng php ca Graham v Harvey (2001) v cch phn tch ca bo co v s dng sn phm phi sinh ca trng kinh doanh Wharton nm 1995, nhm mu nghin cu phn lm hai nhm: Nhm c s dng v nhm khng s dng sn phm phi sinh. So snh gia nhm cc doanh nghip s dng v nhm khng s dng sn phm phi sinh v cc ch tiu mc am hiu v mc quan tm n sn phm phi sinh, chng ta c kt qu sau: Hnh 6: Mc am hiu v sn phm phi sinh So snh gia nhm s dng v nhm khng s dng

Theo kt qu biu hin Hnh 6, r rng trong s cc doanh nghip s dng sn phm phi sinh, mc am hiu v sn phm k hn l cao nht. Cn nu so snh gia hai nhm th nhn chung,

nhm s dng sn phm phi sinh c am hiu cao hn so vi nhm khng s dng, c bit l vi sn phm k hn v hon i. Tuy nhin, nu s dng cc s liu bnh qun ny th c th khng phn nh mt cch chnh xc mc chnh lch v s am hiu sn phm phi sinh gia hai nhm. khng nh iu ny, cn tin hnh kim nh thng k vi gi thit l mc am hiu v sn phm phi sinh ca hai nhm l nh nhau cho tng loi sn phm phi sinh. Kt qu thng k c th hin trong Bng 2. Da vo Bng 2, c th khng nh mc am hiu trung bnh ca nhm doanh nghip s dng sn phm phi sinh i vi cc sn phm ny cao hn nhm doanh nghip khng s dng sn phm phi sinh v s khc bit ny l c ngha thng k t 1% n 10% cho tng loi sn phm, c ngha l tin cy thp nht ca kt lun ny l 90%. Kt qu ny dn ti hai ng : th nht, v mc am hiu ca doanh nghip c s dng sn phm phi sinh cao hn doanh nghip khng s dng sn phm phi sinh v li ch phng nga ri ro ca sn phm ny nn doanh nghip s thng xuyn thc hin hn. Nu ng nh vy, th vai tr o to v lm cho doanh nghip am hiu v nhn thc c tm quan trng ca vic s dng sn phm phi sinh cn c nhn mnh. Bng 2: Kim nh thng k s khc bit v mc am hiu gia nhm doanh nghip c s dng sn phm phi sinh v nhm khng c s dng sn phm phi sinh S quan st Am hiu v k hn Nhm khng s dng phi sinh Nhm s dng phi sinh Am hiu v giao sau Nhm khng s dng phi sinh Nhm s dng phi sinh Am hiu v quyn chn Nhm khng s dng phi sinh Nhm s dng phi sinh Am hiu v hon i Nhm khng s dng phi sinh Nhm s dng phi sinh 74 28 74 28 74 28 74 28 Trung bnh 2.405405 2.892857*** 2.364865 2.678571** 2.364865 2.642857* 2.175676 2.498900** lch chun 0.680832 0.785955 0.673863 0.669636 0.653218 0.951190 0.689612 0.793492

*,**,*** biu th nhm s dng sn phm phi sinh c mc am hiu trung bnh cao hn mc trung bnh ca nhm khng s dng sn phm phi sinh vi mc ngha ln lt l 10%, 5% v 1%. Kt qu ny t c t kim nh Test of Equality ca Eviews cho 2 chui s liu khng ng nht v cu trc v kt qu u ra ca Eviews c th hin trong Ph lc. Ng th hai l vic s dng sn phm phi sinh ngoi tr ph thuc vo mc hiu bit ca doanh nghip, cn ph thuc vo mc phc tp v li ch ca sn phm phi sinh. Mt im ng ch l s khc bit gia mc am hiu trung bnh gia hai nhm doanh nghip i vi sn phm quyn chn l kh thp, mc ngha ca s khc bit v mc am hiu trung bnh ca quyn chn ch l 10%. iu ny phn no phn nh mc ph bin ca quyn chn i

vi cng chng do nhiu sn phm v quyn chn vng, ngoi t, v.v. thng xuyn c cp trn phng tin thng tin i chng c tc ng thu hp khong cch v kin thc gia hai nhm doanh nghip, tuy nhin li cho thy cha hn c am hiu c s dng. T y a ra ng l am hiu v sn phm phi sinh ch mi l iu kin cn thc y doanh nghip s dng sn phm, ngoi ra s cn yu t khc a doanh nghip n quyt nh s dng, m trong c th k n cc yu t v qui nh lut php, vn trch nhim, v.v. trong doanh nghip s bn bn di. Hnh 7: Mc quan tm n sn phm phi sinh trong tng lai So snh gia nhm s dng v nhm khng s dng

Bng 3: Kim nh thng k s khc bit v mc quan tm gia nhm doanh nghip c s dng sn phm phi sinh v nhm khng c s dng sn phm phi sinh S quan st Trung bnh lch chun

Quan tm n s dng k hn Nhm khng s dng phi sinh 74 2.108108 1.092535 Nhm s dng phi sinh 28 3.392857*** 1.227442 Quan tm n s dng giao sau Nhm khng s dng phi sinh 74 2.067568 1.114427 Nhm s dng phi sinh 28 3.071429*** 1.245096 Quan tm n s dng quyn chn Nhm khng s dng phi sinh 74 2.027027 1.072355 Nhm s dng phi sinh 28 3.000000*** 1.360828 Quan tm n s dng hon i Nhm khng s dng phi sinh 74 1.891892 1.067163 Nhm s dng phi sinh 28 3.178571*** 1.248809 *,**,*** biu th nhm s dng sn phm phi sinh c mc quan tm s dng trong tng lai trung bnh cao hn mc trung bnh ca nhm khng s dng sn phm phi sinh vi mc ngha ln lt l 10%, 5% v 1%. Kt qu ny t c t kim nh Test of Equality ca Eviews cho 2 chui s liu khng ng nht v cu trc v kt qu u ra ca Eviews c th

hin trong Ph lc So snh v mc quan tm trong tng lai n vic s dng sn phm phi sinh, c s khc bit r rng gia nhm s dng v nhm khng s dng (bnh qun trn 3 ca nhm s dng so vi gn 2 ca nhm cha s dng). Hnh 7 v Bng 3 cho chng ta thy r s khc bit ny. Theo kim nh thng k t Bng 3 cho thy mc khc bit v mi quan tm n vic s dng sn phm phi sinh trong tng lai phng nga ri ro gia doanh nghip c s dng v khng s dng sn phm phi sinh kh r rng (mc ngha di 1% cho tt c cc sn phm). iu ny cng c phn nh trc quan qua biu din trn th 6. Theo s liu iu tra cho thy a phn cc doanh nghip tng s dng sn phm phi sinh la chn s tip tc s dng. a s cc doanh nghip nh gi mc thnh cng trong s dng sn phm phi sinh ca mnh l mc 3 hoc 4 ngha l c thnh cng t hoc thnh cng nhiu th u chn mc quan tm i vi t nht mt loi sn phm phi sinh no l 4 tr ln. iu ny phn nh tm l lm c li th lm tip positive feedback trading. Nhng mt khc, n cng phn nh v mt bng chung, nh th hin qua im bnh qun ca mc quan tm l xung quanh 3 n 3,4; ngha l cc doanh nghip ch mi s dng sn phm phi sinh theo kiu du kch, ch cha a phng nga ri ro vo chin lc ca mnh v cha a thnh qui nh khi no bt buc phi s dng sn phm. y s l mt tr ngi cho vic thc hin sn phm phi sinh trong phng nga ri ro mang tnh chin lc. Phng nga ri ro hin nay ch mang tm l ngn hn v mang tnh tnh th. Chng ta cha xy dng mt cch tip cn qun tr ri ro cng ty (enterprise risk management approach) trong chin lc kinh doanh. Cn v nhm cha s dng sn phm phi sinh th h ch ang dng li mc c quan tm sn phm v c th s dng th nhng khng bit dng th no. iu ny gi cn tip tc m rng iu tra ngun thng tin v sn phm phi sinh cho doanh nghip nh v hng qung b hiu qu hn sn phm phi sinh n doanh nghip. Tm li, da vo nhng kt qu iu tra trn, ta c th kt lun:

Li sut v t gi l hai ri ro doanh nghip lo ngi nht trong s cc ri ro ti chnh. Thnh cng i vi vic s dng sn phm phi sinh cn hn ch, nhng cng c tn hiu lc quan. Nu s dng sn phm thnh cng, doanh nghip s tip tc s dng. iu ny gi vai tr t vn ca nh cung cp v vai tr o to cho doanh nghip. K hn l sn phm phi sinh c dng nhiu nht hin nay (nghin cu ny tin hnh nm 2007). V y cng l sn phm m doanh nghip am hiu su sc nht. Mc am hiu v sn phm phi sinh ng mt vai tr quan trng trong vic quyt nh sn phm no s c s dng nhiu. Gi tip tc tm hiu cc knh truyn b sn phm phi sinh hiu qu n doanh nghip.

3.4 Nguyn nhn khin sn phm phi sinh khng ph bin: T kt qu iu tra n kin chuyn giaCn c vo kt qu iu tra nh th hin trn Hnh 8, nguyn nhn khin doanh

nghip khng thc hin sn phm phi sinh hoc gp kh khn trong s dng sn phm phi sinh nm 3 nguyn nhn chnh l:

Thiu am hiu v sn phm phi sinh Thiu nhn thc y v tm quan trng ca qun tr ri ro bng sn phm phi sinh Khung php l cha r rng

Hnh 8: Cc nguyn nhn ngn tr vic s dng sn phm phi sinh Nh trnh by, am hiu v sn phm phi sinh l mt iu kin cn quan trng sn phm phi sinh c th c s dng phng nga ri ro, nh c phn nh qua cc x l s liu iu tra. Tuy nhin, vn cn c nhng iu kin doanh nghip c th thnh cng p dng sn phm phi sinh phng nga ri ro cho mnh. Mt trong nhng vn c cp nhiu chnh l khung php l. Khung php l bao gm c nhng yu t th ch nh Nh nc cha c bin php khuyn khch thc hin mt cch mnh m, v khung php l cng bao hm mt s nhn t chng ln sang c hai yu t l hch ton bt li v tm l ngi trch nhim. Nh vy, iu ny cho thy chnh sch nh nc cng khng khuyn khch mt cch cng khai vic s dng phi sinh Thiu o to thc t v sn phm phi sinh. y l mt thc trng ang tn ti VN v nhng chuyn gia o to v sn phm phi sinh thc tin cn kh t i do sn phm ny kh mi VN v s n v cung cp v s n v tham gia thc hin sn phm phi sinh rt t. V vy, s chuyn gia c c hi tip cn vi thc tin ng dng sn phm phi sinh VN l rt hn ch. Nhiu ngi c th c o to hoc hc ti liu ca nc ngoi v sn phm phi sinh nhng nhng c xt thc t v sn phm phi sinh l hon ton khng nhiu (nu khng ni l khng c g). Ph thc hin sn phm phi sinh cao. y l mt iu hn ch doanh nghip n vi sn phm phi sinh. Tuy l k hn v giao sau khng c ph nhng quyn chn th li c ph v ph quyn chn l kh cao theo nh gi ca nhiu c nhn v doanh nghip s dng sn phm phi sinh. iu ny l v nhiu i tng s dng sn phm phi sinh da trn k vng l s to ra li nhun ch khng nhm vo phng nga ri ro. H hon ton khng ngh s dng sn phm phi sinh l tr mt khon tin mua mt gic ng ngon cho mnh, ch ng trong cc k hoch kinh doanh hay c tnh c chi ph ca mnh mt cch chnh xc hn. Doanh nghip khng c nhn s c nng lc v sn phm phi sinh.y tht s l mt tr ngi kh ln i vi cc doanh nghip. Thng tin v sn phm phi sinh kh tip cn. Khi nim kh tip cn ny qua tm hiu th lin quan n mc kh hiu v khng y ca cc hng dn v sn phm phi sinh ca t chc cung cp sn phm phi sinh v cc ti liu ca cc t chc gio dc o to v sn phm phi sinh. Nguyn nhn dn n tnh trng ny l do ch v sn phm phi sinh l mt ch kh, i hi trnh chuyn mn ng k v VN vn cn thiu lng chuyn gia am hiu su v sn phm phi sinh c th gii thch mt cch n gin d hiu vn ny cho doanh nghip.

Hai yu t v vic thiu nhn thc v thiu am hiu v sn phm phi sinh cn dn n mt vn l doanh nghip nhm ln li ch ca sn phm phi sinh n t u c kim li ch khng phi t chuyn phng nga ri ro. Mc tiu s dng phi sinh l li ch ca vic phng nga ri ro. 4. xut no c doanh nghip ng thun cao nht?Trong 4 gii php gm khun kh php l, qui nh hch ton c li, nng cao nhn thc v trnh ca doanh nghip trong vic s dng sn phm phi sinh v nng cao nng lc t vn ca h thng ngn hng trong kinh doanh sn phm phi sinh th r rng nhm gii php v nng cao nhn thc v trnh doanh nghip c nh gi l quan trng nht. Nhm gii php v k ton v thu l t quan trng nht. V vy, vn doanh nghip khng c khu tr thu i vi ph quyn chn khng phi l mt vn qu ln trong vic dng sn phm phi sinh. Hai vn khung php l v nng cao nng lc t vn ca nh cung cp sn phm phi sinh c tm quan trng ngang nhau. Nhn chung kt qu ny khng c g bt ng v n khng nh li nhng vn phn tch trn. Hnh 9 Cc gii php no c doanh nghip ng thun nhiu nht? Theo nhng phn tch kt qu kho st tnh hnh s dng sn phm phi sinh phng nga ri ro ti chnh trnh by trn, nhng vn ni cm ng quan tm ch yu l: Doanh nghip VN hin nay vn cn t s dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro, mc thnh cng ca vic s dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro cn hn ch v doanh nghip cha am hiu cng nh cha thc c tm quan trng ca vic ng dng sn phm phi sinh trong vic bo v mnh trc nhng ri ro ti chnh. Nhng phn tch thng k v bng biu cho thy vic s dng sn phm phi sinh theo t duy tm kim li nhun nhiu hn l phng nga ri ro, v h s tip tc s dng nu sn phm phi sinh nu ln u tin s dng em li li ch cho h. Nhng pht hin ny ny gi nhiu v vai tr ca vic o to v t vn trong vic s dng sn phm phi sinh. R rng theo cc kim nh thng k l cc doanh nghip c am hiu nhiu v phi sinh hn s quan tm s dng hn. Ngoi vn trnh am hiu ca doanh nghip, cc vn v khung php l, trnh nhn lc ca doanh nghip v tm l ngi trch nhim cng l nhng ro cn ni bt hn ch doanh nghip tm n vi sn phm phi sinh. Ngoi ra, mt yu t ch quan khng c cp nhiu trong cc nghin cu trc y v trong cc bi vit trn bo ch l kh nng marketing ca n v cho bn sn phm phi sinh cho doanh nghip cng l mt im cn ci thin nu mun vic s dng sn phm phi sinh trong phng nga ri ro tr nn ph bin hn

Nhng r ro thng gp trong ti chnh doanh nghip Theo t in Ting Vit ph thng, ri ro iu khng lnh mnh, khng tt bt ng xy ra V y, ri ro trong ti chnh nhng iu khng lnh mnh, khng tt, bt ng xy ra trong ti chnh doanh nghip Khoa hc v qun tr ti chnh doanh nghip (TCDN) v tng kt t thc tin cho thy, ri ro trong TCDN lun lun gn lin vi tnh trng lm pht trong nn kinh t v gm c:

Mt l, ri ro v cn i dng tin Cc lung tin vo doanh nghip (dng thu) v cc lung tin ra khi doanh nghip (dng chi) din ra mt cch thng xuyn lin t c. Trn thc t, ti nhng thi im nht nh c th xy ra, hin tng ng tin vo doanh nghip (s thu) nh hn ng tin ra khi doanh nghip (s chi) n hn Khi , tnh trng mt cn i v dng tin xy ra. S mt cn i ny tim n mt ri ro ln i vi hot ng kinh doanh. Do thiu tin, vic mua nguyn liu, v t liu, nhin liu... ph c v cho sn xut kinh doanh c th b dng li, dn n ngng sn xut, kinh doanh; tin ng ca cng nhn v cc khon vay (nu c) khng c tr ng hn nh h ng ln ti uy tn ca doanh nghip, v.v... S mt cn i dng tin c chia thnh: mt cn i tm thi v mt cn i di hn. C th ni, bt kz doanh nghip no c ng xy ra mt cn i tm thi do vic thu hi cc khon n phi thu khng ng k hoch; vic gp vn khng c thc hin ng cam kt... Mt cn i tm thi v dng tin c th khc ph c c bng nhiu bin php v h u qu thng khng ln. Mt cn i di hn xy ra do nhng nguyn nhn quan trng nh: phn nh ph trong tng chi ph ca doanh nghip qu ln; vn u ng t c qu t; n kh i tng n; doanh thu cha p cc khon chi ph thng xuyn, v v Khi m pht xy ra trong nn kinh t, do tc ng dy chuyn gia cc doanh nghip, s n phi thu, c bit l n phi thu kh i tng n, mt cn i tm thi rt d chuyn thnh mt cn i di hn. Mt cn i di hn v dng tin c th lm cho doanh nghip b ph sn. Hai l, ri do v li sut tin vay ph c v kinh doanh, u t, hu nh tt c cc doanh nghip u phi s d ng vn vay Do , i sut tin vay - chi ph s d ng vn - tr thnh b ph n cu thnh quan trng trong chi ph sn xut kinh doanh v u t ca doanh nghip. Khi l p k hoch kinh doanh v d n u t, i sut tin vay c d tnh. Song, c rt nhiu nhn t nm ngoi tm kim sot ca doanh nghip tc ng n li sut tin vay Thng thng khi lm pht xy ra, li sut tin vay tng t bin Do , nhng tnh ton, d kin trong k hoch kinh doanh, u t o ln. Mt ri ro ln xy ra v nh h ng ln ti hot ng kinh doanh ng tin vay cng ln, tc ng tiu cc ca ri ro ny cng nghim trng v c th dn n tnh trng ph sn doanh nghip nu n tn ti trong mt thi kz di. Ba l, ri ro v sc mua ca th trng Sc mua ca th trng l nhn t quyt nh kh nng ti u th hng ha ca doanh nghip v do , n c ng quyt nh dng tin vo doanh nghip. Song, sc mua ca th trng li ph thuc vo kh nng thanh ton Khi m pht, gi c hng ha trn th trng tng cao, thu nh p ca ngi ao ng v cc tng lp dn c khng tng hoc tng ch m hn ch s lm pht v tt yu dn n sc mua gim. Quan trng hn na, c cu ti u d ng c ng thay i. Phn ln kh nng thanh ton t p trung cho nhng nhu cu thit yu. V v y, s c khng t mt hng ng tiu th s gim i ng k Khi , ri ro v sc mua ca th trng xy ra. N th hin qua s ng hng ha tiu th c gim, gi bn khng b p c chi ph sn xut, kinh doanh. Bn l, ri ro v t gi hi oi L ri ro xy ra khi cc giao dch kinh t c thc hin bng ngoi t v t gi hi oi in ng theo hng m cho ng ni t b mt gi. Vi nhng doanh nghip s d ng nhiu ngoi t, khi t gi hi oi tng, s l v t gi c th lm gim ng k, th m ch l trit tiu ton b li nhu n thu c trong kinh doanh y ri ro bt kh khng ca cc doanh nghip trong mt nn kinh t nh p siu vi t l

ln. Nm l, ri ro v kh nng ti u t Mun pht trin bn vng, qu trnh sn xut, kinh doanh ca doanh nghip phi din ra lin t c, vng sau phi cao hn vng trc chnh qu tr nh ti u t gun vn ti u t qu khu hao, li nhu n thu c t qu trnh sn xut kia doanh trc Khi m pht xy ra, ngun vn ti u t gim i, th m ch l mt s m Do , kh nng ti u t trit tiu, doanh nghip s khng th hot ng lin t c, quy m kinh doanh b thu hp. Nu iu xy ra trong mt thi gian di, doanh nghip c th s "bin mnh trn th trng. Vi nhng doanh nghip ang thc hin cc d n u t lm pht c th lm cho d n u t phi dng li th m ch l "nm ch vnh vin" do tng mc u t tng t bin, li sut tin vay tng cao, vic vay vn b chn li... Qun tr ri ro trong ti chnh Cc doanh nghip - phng hn chng Nguyn nhn xy ra cc ri ro v ti chnh doanh nghip c tm vi m - hay l cng tc qun tr ca bn thn cc doanh nghip v c tm v m - hay l nhng bin ng trong phm vi ton b nn kinh t quc dn. V v y, phng nga ri ro t vic qun tr v iu hnh hng ngy phi c coi l nhim v c bit quan trng trong vic qun t cc ri ro i vi tng doanh nghip. Vi nhim v c bit quan trng ny, cc doanh nghip cn thc hin nhng bin php sau y: Tn trng nguyn tc th n trng khi l p k hoch KD hoc d n u t: Th n trng l vic xem xt, cn nhc, phn on cn thit l p cc c tnh trong KD, u t guy n tc th n trng i hi: Phi l p cc khon d phng nhng khng tp qu ln; Khng nh gi cao hn gi tr ca cc TS v cc khon thu nh p; Khng nh gi thp hn gi tr ca cc khon n phi tr v chi ph; Doanh thu v thu nh p ch c ghi nh n khi c bng chng chc chn v kh nng thu c li ch kinh t, cn chi ph phi c ghi nh n khi c bng chng v kh nng pht sinh chi ph Thng xuyn phn tch tnh hnh ti chnh nhm nh n din nhng im mnh v im yu ca doanh nghip. Mt trong nhng cng c phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip xc nh v nh gi tnh hnh ti chnh ca doanh nghip thng qua s bin ng ca cc ch tiu ti chnh quan trng nh: H s vn t c; H s thanh ton hin thi; H s thanh ton n ngn hn; H s thanh ton nhanh; H s thanh ton ca vn u ng. v.v... Qun l cht ch n phi tr v n phi thu: Bin php ny i hi cc doanh nghip phi thng xuyn nm chc danh m c cc khon n phi tr v n phi thu; c k hoch thanh ton n v thu n; khng n phi tr cng dn qu ln v khng pht sinh n phi thu kh i... Thc hin nghi m tc cc quy nh v thi hn trong kinh doanh, u t: Trong kinh doanh, c gng thc hin cc thng v vi thi hn ngn; trong u t, t p trung gii quyt dt im tng phn cng vic theo ng tin iu s gip doanh nghip trnh c s bin ng bt kh khng ca th trng. Kin ton b my k ton, thc hin nghim tc ch k ton qun tr thng xuy n c c nhng thng tin trung thc, chnh xc v y v tnh hnh ti chnh ca doanh nghip ph c v cho vic phn tch v ra nhng quyt nh qun { ng thi, bn cnh lc ng cn b k ton, mi doanh nghip cn c mt gim c ti chnh - ngi thc hin chc nng qun tr ti chnh ca doanh nghip; thc hin nhng bin php phng nga ri ro trong ti chnh doanh nghip.

Nh nc - Khng th ng ngoi cuc Cc ri ro trong ti chnh doanh nghip thng gn lin vi hin tng lm pht trong nn kinh t. Lm pht xy ra do rt nhiu nguy n nhn nhng ch yu l nhng nguyn nhn khch quan t th trng th gii, t vic iu hnh kinh t v m ca h nc Hn na, cc doanh nghip l nhng t bo ca nn kinh t quc dn, ni to ra ca ci v t cht, l lc ng ch yu trong vic ng gp vo ngn sch nh nc Do , khi m pht xy ra, cc doanh nghip phi i mt vi tt c cc ri ro v ti chnh th nh nc khng th ng ngoi cuc. C mt s kin cho rng, lm pht li l mt thi c th trng thanh lc v loi tr cc doanh nghip yu; cc doanh nghip tin hnh ci t v pht trin bn vng hn iu khng hon ton sai Song, c ng khng n n qu nhn mnh { ngha ca iu ri ph mc cho cc doanh nghip n, ng p trong v vn kh khn do m pht. Lm pht l mt cn nh ca nn kinh t. Khng ai nh bnh dch thanh lc cuc sng con ngi. V v y h nc - ngi c quyn thu thu v c chc nng qun l nn kinh t quc dn - cn c nhng bin php cp bch v hu hiu gip cc doanh nghip, c bit l cc doanh nghip nh v va, chng c vi nhng ri ro v ti chnh do lm pht.

Mt s yu t tc ng n gi tr doanh nghip
B phn t vn v phn tch (CTCK H Ni HSSC) Theo u t chng khon Gi email 11:08' AM - Th t, 10/12/2008 Bn in

1. Kh nng sinh li ca DN v xu th tng trng trong tng lai: u t c ngha l mua tng lai v l hot ng c tnh ri ro. Ch c xu th tng trng ca li nhun m DN to ra trong tng lai cao hn mc li tc hin ti mi hp dn c nh u t. Ni cch khc, khi nh gi tr ti sn DN u t, thc cht nh u t khng mua ti sn m mun s hu dng thu nhp do ti sn mang li cho h trong tng lai. Tuy nhin, mt trong nhng c tnh kh o lng v m t nht ca DN l kh nng sinh li. Tt nhin, nh u t c th o lng kh nng sinh li da trn s liu k ton trong qu kh v hin ti, nhng rt nhiu c hi kinh doanh i hi vic hy sinh li nhun hin ti nhn c mc li nhun ln hn rt nhiu trong tng lai. Mt khc, s l sai lm nu kt lun hai DN c mc li nhun hin ti bng nhau s c kh nng sinh li nh nhau, nu hot ng ca mt DN c mc ri ro cao hn. 2. Tnh hnh ti chnh: mt DN c tnh hnh ti chnh lnh mnh s lm gim ri ro ca ng vn u t, hay ni cch khc, nh u t nh gi cao cc c hi u t tng i an ton. Tri li, nhng DN c tim lc ti chnh yu thng gn vi ri ro cao, nht l khi DN mun m rng pht trin hoc trin khai cc d n u t. Nh u t tr gi thp c th t c mt t sut

li nhun cao b p cho mc ri ro m h c th phi gnh chu. Tuy nhin, nh u t cn phn bit r tnh hnh ti chnh ca DN mi thnh lp khc bit vi DN hot ng lu nm. 3. Ti sn hu hnh v ti sn v hnh ca DN: ti sn hu hnh ca DN bao gm c nh xng, my mc, trang thit b c hay mi, trnh cng ngh hin i hay lc hu.u nh hng trc tip n vic sn xut ra cc sn phm v dch v hin ti v tng lai, cng nh kh nng cnh tranh sn phm ca DN trn th trng. iu ny s quyt nh th phn ca DN v trc tip nh hng n li nhun k vng ca nh u t. Song song vi ti sn hu hnh l ti sn v hnh. Thng hiu, bn quyn, b quyt k thut, uy tn.l nhng ti sn v hnh ph bin ca DN. Mc d l ti sn v hnh khng c hnh thi vt cht c th nh cc trang thit b my mc nh xng khc ca DN, nhng n li rt c gi tr v c th tr thnh yu t quan trng trong s thnh cng hay tht bi ca DN. Nu nh trc y, ti sn hu hnh thng c coi l thc o gi tr v tnh cnh tranh ca DN trn th trng th hin nay, cch hiu ny thay i ng k v ti sn v hnh ang dn tr thnh yu t quyt nh gi tr ca DN. 4. Yu t con ngi: mc d, trong thi i ngy nay, cng ngh tr thnh mt tr th c lc trong qun l trn mi phng din. Tuy nhin, cng ngh d c hu dng my cng khng em li nhng bin i tch cc, nu con ngi khng sn sng hoc khng c kh nng ng dng mt cch hiu qu. Con ngi chnh l yu t quan trng nht quyt nh gi tr DN. c bit, cc nh qun tr DN tr thnh mt trong nhng yu t rt ng quan tm khi xem xt u t vo mt c phiu ca DN. Mt ban lnh o ti nng c xem nh l xng sng ca bt k DN thnh cng no. Lnh o c ti c th a DN vt qua kh khn, t c nhng thnh tu c x hi ghi nhn v ngc li. Th nhng, vn nh gi ban lnh o DN tht s l vic lm rt kh, bi c th ni rng, yu t con ngi, nht l cc v tr qun tr cp cao c xem l ti sn v hnh ln nht ca DN, m vic nh gi ti sn v hnh l mt vic lm khng h n gin.

Hu nh tt c mi vic chng ta ang m nhm m c ch kinh doanh u i n quan n mt lot ri ro no : thi quen ca khch hng thay i, s xut hin ca i th cnh tranh mi, nhng yu t mi nm ngoi tm kim sot...nu bit cch phn tch v qun l ri ro, doanh nghip c th quyt nh nn thc hin nhng g gim thiu nhng nhn t lm xo trn k hoch kinh doanh. goi ra, qua doanh nghip c ng nh gi c cch thc qun l ri ro ca mnh c hiu qu hay khng. Mt ri ro c xem l nh i vi doanh nghip ny li c th lm ph sn mt doanh nghip khc. Mt trong nhng cch ng ha tc ng ri ro l s d ng cng thc: Mc ri ro bng kh nng xy ra s kin nhn vi chi ph pht sinh i n quan n s kin phn tch ri ro, doanh nghip c th thc hin nhng c sau: Nh n din cc nguy c: Giai on u tin trong phn tch ri ro l xc nh cc mi e da m doanh nghip ang i u. Cc mi e da ny c th l: on ngi: Nhng tc ng t c nhn hay t chc nh au nh, t vong... Tc nghip: Nhng s kin dn n s nh tr trong hot ng, mt ti sn quan trng, xo trn trong

h thng phn phi. Uy tn: Mt cc i tc kinh doanh, lng tin ca nhn vin s t gim, ngi tiu dng hay khch hng khng cn trung thnh. Quy trnh: Nhng sai lm, tht bi trong h thng t chc ca ni b, cch phn chia trch nhim v quyn hn, cc quy trnh, th t c x l cng vic. Ti chnh:Thua l trong kinh doanh, th trng chng khon bin ng, li sut tng, t nh trng tht nghip. Cng ngh: Cng ngh ang s d ng tr nn lc h u, li thi hay thng xuyn b cc li k thu t. Mi trng t nhin: Nhng mi e da do thin tai, thi tit xu, bnh dch... Chnh tr: Nhng thay i trong cc chnh sch ca chnh ph, s nh h ng ca nc ngoi. Nhng ri ro khc: Cnh tranh trong ni b ngnh, s xut hin ca cc sn phm thay th, thay i nhu cu khch hng, kh nng thm nh p th trng ca cc i th cnh tranh mi. Vic nh n din cc ri ro rt quan trng. Doanh nghip c th s d ng mt s phng php sau y pht hin ht cc ri ro: u ti n, i theo danh sch ni tr n xc nh nhng nhm ri ro c i n quan n hot ng ca mnh. Tip theo, xem xt li cc h thng, c cu t chc m doanh nghip ang v n hnh v phn tch ri ro c lin quan. Tm hiu xem c nhng im d b "tn thng" no khc trong cc h thng ny. Tham kho kin ca ngi khc c ci nhn ton din. c tnh ri ro: Sau khi nh n din tt c nhng mi nguy m doanh nghip ang gp phi, c tip theo, phi tnh ton kh nng (xc sut) xy ra nhng nguy c ny v nh gi tc ng ca n. Tc ng ca ri ro c ng ha bng cch ly chi ph pht sinh khi xy ra mt s kin nhn vi xc sut xy ra s kin Qun l ri ro: Sau khi c tnh c ri ro, phi nghin cu nhng cch qun l cc ri ro ny. Khi lm vic ny, doanh nghip phi c gng chn la nhng cch qun l ri ro tn chi ph nht. Ri ro c th c qun l bng mt s cch sau y: Ci tin ngun lc hin ti: Phng php ny c th i n quan n mt s vic nh ci tin cc h thng, quy trnh lm vic hin ti, thay i trch nhim, ci tin cc hot ng kim sot ni b... Ln k hoch gim thiu tc ng ca ri ro: C th quyt nh chp nh n mt lot ri ro no nhng xy dng mt k hoch gim thiu nhng tc ng ca ri ro khi n xy ra. K hoch y bao gm nhng hnh ng m doanh nghip cn thc hin ngay khi xy ra ri ro v l mt phn ca k hoch duy tr hot ng kinh doanh lin t c. u t vo nhng ngun lc mi: Vic phn tch ri ro s c s doanh nghip quyt nh c nn u t th m vo nhng ngun lc mi phng trnh ri ro hay khng Phng php ny c th bao gm bo him ri ro, ngha doanh nghip tr cho mt ngi khc mt s tin h cng chia s mt phn ri ro ca doanh nghip. Bo him thng c p d ng cho nhng ri ro ln, e da s sng cn ca doanh nghip. Xem xt li thng xuy n: Sau khi phn tch xong cc ri ro v a ra cc in php qun l ri ro, phi thng xuyn phn tch li mi trng xung quanh c ng nh kim tra li tc d ng ca nhng bin php qun l ri ro. Chng hn t nht mi nm mt ln, doanh nghip phi chy th cc k hoch duy tr hot ng kinh doanh lin t c nh gi tc d ng ca n v a ra nhng iu ch nh cn thit v kp thi.