Professional Documents
Culture Documents
Crcotinin nc tiu
Crcotinin uyt tng
THNH THONG 1 S BNH NHN VO VIN C
XT NGHIM UREA GIM, CN LOI TR CC NGUYN
NHN SAU
234
Nguyn nhn Gii thch
Tng th tch huyt tng Ph n mang thai, hi chng SIADH
Tng th tch huyt tng tng tc lc cu thn
gim urea mu
Qu trnh tng hp urea gim Bnh nhn b x gan, hi chng Reye, suy gan cp
Chu trnh urea xy ra gan b ri lon gim urea
mu
Ch n thiu protein Kwashiorkor (suy dinh dng th ph)
SIADH: syndrome of inappropriate antidiuretic hormone.
BNH NHN C THANH THI CREATININ GIM,
CN LOI TR NHNG NGUYN NHN SAU
Nguyn nhn Gii thch
Tng th tch huyt
tng
Ph n mang thai, hi chng SIADH
Tng th tch huyt tng tng tc lc cu
thn gim urea mu. Cao nht vo cui thng
th 3
Giai on u ca
bnh thn i tho
ng
Tiu ng mch i ca cu thn b co li do tnh
trng x ha do hyaline, dn n tng tc lc
cu thn v gim thanh thi creatinin.
Tng tc lc cu thn s gy ra s ph hy
cu thn.
Biu hin u tin ca s ph hy ny l
microalbumin niu.
Nu pht hin thy c microalbumin niu, bnh
nhn cn c iu tr bng thuc c ch men
chuyn (captopril)
235
SUY THN CHC NNG V SUY THN TRC
THN?
- Thnh thong c sch ta thy h cp n suy thn chc nng, mt s sch khc li
ni suy thn trc thn.
- 2 nh ngha ny l 1, ni v tnh trng thiu niu do gim lng mu ti thn do
cc nguyn nhn nh mt mu, mt dch trong tiu chy.
- Ni l suy thn, nhng trn thc t thn cha suy, ngha l nu bnh nhn c b
dch y , thn s lc tr li. Tuy nhin, khi tnh trng gim ti mu thn din qua
qu lu, khi thn s khng oxy v cht dinh dng sng, gy ra 1 tnh trng
gi l hoi t ng thn cp, lc ny thn mi suy tht s (c th c gi l suy thn
ti thn ri), v cho d truyn dch vo th bnh nhn cng khng tiu c.
- Khi c sch nc ngoi, suy thn trc thn c dng ch PRERENAL
AZOTEMIA. Azotemia ngha l tnh trng tng Urea v creatinin trong mu (azot
bao gm cc hp cht c cha Nit). y do thn cha suy nn ngi ta khng
dng l PRERENAL FAILURE, m ch mi tng urea v creatinin do thn gim lc
thi, nn ngi ta mi dng azotemia (azot: gc azot). Khi no bn c thy RENAL
FAILURE, th c ngha l thn b suy 1 cch thc th.
TIP CN 1 BNH NHN VO VIN V TNG SUY
THN CP
236
Si thn l nguyn nhn hng u
gy tiu mu
119. TIU MU
L s xut hin ca HNG CU trong nc tiu
nh ngha:
- Sch ni: l s hin din ca > 10 hng cu/mm3 xt
nghim m t bo nc tiu.
- Sch sinh l bnh: Tiu mu c xc nh khi c
nhiu hn 5 hng cu / vi trng phng i v c t nht trn 2
mu nc tiu phn tch.
- Sch ngoi c s: l s hin din ca hng cu trong
nc tiu vi s lng > 3hng cu/vi trng.
Ngi ta phn bit i mu niu khoa m i mu thn hc:
i mu niu khoa:
- Do tn thung gii phu v mch mu v ng tit niu ( t tiu i thn n niu
o).
i mu thn hc:
- Do bnh cu thn
- i mu ngun gc cu thn thng khng c cc mu ng, do c h thng tan
fibrin trong ng thn (urokinase).
NGUYN NHN:
Hng cu niu trc thn:
- Rt him, c th gp trong bnh cnh ri lon ng mu nng n, gy xut huyt
ton thn v nhiu ni tng, trong c thn
Hng cu ti thn:
- Khi tn thng bt k on no ca nephron u c th lm chy mu vo lng
ng thn
- Trong vim cu thn, vim k thn, vim ng thn hng cu niu l mt triu
chng ca mt phc hp gm tr niu, protein niu v bch cu niu
- Trng hp c vim m thn th hng cu niu l mt triu chng i km vi
triu chng chnh l c bch cu, bch cu thoi ha v t bo m nc tiu
237
Hng cu niu sau thn:
- Do v mch mu vo ng dn niu, hay gp khi c si, vim nhim( i b thn,
niu qun, bng quang v niu o ) hoc do chn thng. Nghim php 3 cc gip
chn on v tr xut huyt: ng dn niu di (cc u), bng quang ( cc th 3 )
hay t niu qun tr ln ( c 3 cc ). Ngy nay, ni soi bng quang thay th cho
vic lm nghim php 3 cc trong chn on v tr chy mu, c nhy v c
hiu cao hn trong chn on v c th can thip iu tr.
KHI NIM V TR NIU
- L cu trc vi th trong nc tiu c hnh tr, do ptotein b ng vn li theo khun
ca lng ng thn
- Nu c tm thy trong nc tiu th chn on chc chn c tn thng t cu thn
iu kin xut hin tr:
- Nng protein trong nc tiu cao
- Lng nc tiu tng i thp, chy chm trong lng ng thn c thi gian hnh
thnh tr
- C nhng thay i ha-l nc tiu gip cho protein d ng li (v d, gim pH)
Hay gp tr niu trong bnh vim cu thn, thn h nhim m
Tn gi:
- Nu tr n thun ch cu to t protein, c gi l tr trong, rt hay gp trong bnh
thn h nhim m, bnh a u ty xng,Trn c s mt tr trong, nu c bch cu
bm vo th c tn l tr hat (hay gp khi vim cu thn); ngoi ra c th gp tr
hng cu (khi c hng cu niu ng k), tr m (trong bnh thn h nhim m), tr
lin bo(do t bo ng thn bm vo)
CHN ON XC NH V CHN ON PHN BIT:
XC NH:
Xt nghim t bo m trong nc tiu.
>10 hng cu/1mm3 xt nghim m t bo nc tiu.
Xt nghim m t bo trong nc tiu phi c thc hin sau khi ly nc
tiu cho php xc nh thm s hin din ca tr hng cu: l bng chng ca
i mu c ngun gc cu thn.
238
PHN BIT:
- Cc trng hp i mu gi, nc tiu c th mu do:
o Hemoglobin, myoglobin ( gip c), porphyrin ( porphyrin niu).
o Dng thuc : metronidazole, rifampicine.
- Xt nghim m t bo nc tiu cho php loi tr cc trng hp khng c s
hin din ca hng cu.
Ngoi ra cn cn phi chn on phn bit tiu mu vi:
o Chy mu trong chu k kinh nguyt ph n.
o Chy mu niu o.
CHN AN NGUYN NHN:
I MU I TH:
o S lng hng cu > 300.000/pht.
o Lm sng: Tiu ra mu lu c cn v mu cc, nc tiu mu
u bi: thng do niu o, tin lit tuyn.
Cui bi: do bng quang:
i mu niu khoa.
Ton bi: c th t niu khoa hay t nhu m thn.
i mu i th thng thy trong cc bnh l cu thn:
Bnh Berger.
Vim cu thn tin trin nhanh c tng sinh ngoi thnh mch.
I MU VI TH:
- Cn chn an xc nh bng que th v m t bo nc tiu:
- Hng cu trong nc tiu >5000/pht.
- Bnh thng c 1-3 t bo mu trong 1 vi trng, tuy nhin, ngi ta dng
phng php m hng cu trn 1 vi trng khng nh tiu mu:
o 3 Hng cu/ vi trng : dng tnh (++)
o 5 hng cu/ vi trng : dng tnh ( +++).
239
- Cn phng php m cn Addis ( tnh s hng cu trong 1 pht nh trn)
khng cn p dng nhiu.
BNH BERGER
BNH BERGER: Tn khc: bnh thn IgA, hay bnh Berger.
nh ngha: L 1 ri lon ca thn c c trng bi s xut hin ca hng cu trong nc tiu. c gy ra
bi tnh trng vim nhng cu trc ni ti ca thn v s lng ng ca khng th IgA nhu m thn.
Nguyn nhn:
- Bnh thn IgA ( bnh Berger) l 1 dng ca vim cu thn tng sinh mng. Xy ra khi c s lng ng
1 cch bt thng ca khng th IgA tch t trong cc mch mu nh ca thn. V cc cu thn tr nn
b vim.
- Tnh trng ny c th xy ra cp tnh, hoc c th tin trin chm chp trong nhiu nm ( vim cu
thn mn tnh).
- Nhng yu t nguy c bao gm: c tin s c nhn hay gia nh b bnh thn IgA hoc ban Henoch
Schonlein,1 bnh h thng, do tnh trng vim mch xy ra nhiu b phn khc nhau ca c th, v
c th gy ra nhng tn thng thn rt ging tn thng ca bnh Berger.
- Bnh c th xy ra mi la tui, nhng thng gp n ng t 20 35 tui, nam/n = 3/1.
Triu chng:
- C nhng t tiu mu lp i lp li, thng l tiu mu i th, c th c tiu mu vi th. Hng cu
trong nc tiu thng mo m.
- Cc triu chng khc:
o +Protein niu: thng < 3g/24h, him c hi chng thn h.
o + Tng huyt p.
o +Suy thn mn.
o + Tng IgA huyt tng.
o +B th mu bnh thng.
Chn an xc nh:
- Sinh thit thn:
o Trn knh hin vi hunh quang: thy lng ng
Tin lng:
Bnh thn IgA tin trin chm. Trong nhiu trng hp, n khng h tin trin. Cc yu t tin lng nng:
- Protein niu nhiu.
- Tng huyt p sm.
- Nam gii.
- C x ha khong k hoc thng tn mch mu trn sinh thit thn.
V c khong 25% bnh nhn b bnh thn IgA s tin trin n suy thn mn trong vng 25 nm.
240
Bch cu niu (i m) nhng cy
vi khun khng mc, gp trong cc
vim niu o do Chlamydia
trachomatis, lao, vim thn k do
thuc
TIU M
- C nhiu t bo m trong nc tiu( bch cu trung tnh).
- lu c ln cn m trn y ng nghim.
- Cn m gm : BCTT, t bo biu b, biu m, vi khun, si t huyt, cht nhy.
- i m thng km theo i mu lm nc tiu c mu sa socola rt d nhm ln
vi i mu, i dng chp.
Nu :
- >10 bch cu /ml or 5000 bch cu/ pht c
nhim khun.
- >30 bch cu/ vi trng i m.
Nguyn nhn:
- Qu trnh vim c nhim khun thng thng.
- Qu trnh vim khng c nhim khun.
- Qu trnh vim c hiu nh lao, nm, niu o.
Gp trong:
- Vim niu o: ch yu do lu cu, c th km theo i but.
- Vim tuyn tin lit: i but, i lu, i kh, i ngt qung, i nh git, gp
ngi cao tui.
- Vim bng quang: c hi chng kch thch bng quang: i but, i lu km i m.
- Thn m: do tc nghn gy nc thn nhim khun m, c th c p xe
do nhim khun ngc dng hoc sau nhim khun huyt.
- i m v khun: c m hoc bch cu niu nhiu nhng cy vi khun thng khng
mc. Gp trong: d vt lt vo bng quang, si khng nhim khun, chlamydia lao
thn, o thi thn ghp, dng nhiu khng sinh, dng cyclophosphamid.
Phn bit vi tiu dng chp, i cht nhy mucin, i cn phosphate calci ( soi knh hin
vi thy cn, tinh th)
Ngun: Ni c s - YHN
TI U HEMOGLOBIN HUYT SC T
- Bnh thng [Hb] nc tiu : 1-4mg/100ml.
- Nguyn nhn: tan mu cp, Hb to ra nhiu khng kp chuyn thnh billirubin.
- Ch yu do nguyn nhn trc thn nguyn nhn ti thn v sau thn l rt t, khng ng
k.
- Gp trong:
o St rt nng : thng do P.Falciparum cn gi la st rt c tnh gy v hng cu
241
o Nhim khun C.perfringens ( vi khun gy hoi th sinh hi), y l loi vi khun
sn xut c t ph hy mng hng cu gy tan mu trong mch v tiu Hb
o Nhim c:
+Asen, ng: Do cc cht ny gn vi nhm sulfydryl mng hng cu lm
gim sc bn hng cu
Bnh nhn chy thn nhn to chu k c th b tan mu do dch
lc cha ng i ra hemoglobin.
+Amphotericin ( thuc khng nm) : gn lipid mng hng cu gy tan
mu cp.
+Chloramin( cht kh khun nc ung) :
Cht ny cng c dng trong nc lc mu thn nhn to.
+ c rn.
o Truyn nhm nhm mu: triu chng ch im l bnh nhn ang c truyn mu
th c shock.
o i Hb do vn ng:
Chy xa, cha quen vn ng hng cu chuyn ng qu nhiu ln qua
cc mch nh vt qua xng cng chn thng tan mu.
i Hb kch pht do lnh: l bnh t min, him gp. Trong mu bnh nhn c
khng th IgG p ng vi lnh kt hp vi khng nguyn nhm mu
P, hot ho b th qu mc gy tan mu trong mch.Biu hin lm sng l sau nhim
lnh bnh nhn rt run, st, au bng, au lng, au cc bp chi v i ra Hb
o i hemoglobin kch pht v m - Gp bnh nhn c Hi chng Marchiafava-
Mecheli
HI CHNG MARCHIAFAVA MECHELI.
c im:
L 1 tnh trng thiu mu tan mu mn tnh.
Trong huyt tng thng xuyn c tng Hemosederin.
C t i hemoglobin niu kch pht v m.
Triu chng: Bnh thng gp tui 30- 40, thiu mu mn tnh nht nht, xanh
xao,mt mi, au lng, au bng, au vng trn mi c, i Hb.Hb mu tng sau khi ng,
ban ngy nc tiu trong. Xt nghim vo sng sm th nc tiu , c Hb nhng ko c
hng cu.
242
Nguyn nhn: Nguyn nhn do thiu yu t DAF( decay accelerating factor) mng t
bo DAF l yu t thc y qu trnh bt hot nhng phc hp b th trn mng t bo,
khi thiu DAF, b th bm vo t bo hng cu, to iu kin cho i thc bo tiu dit
hng cu.
Ngun : NCS- YHN
10 THNG S NC TIU
Trong cc xt nghim nh gi bnh l thn tit niu, c 1 xt nghim l 10 thng s nc
tiu. Chng ti xin gii thch mt s thng s trong 10 thng s ny (c ni lm ti 11 thng
s)
THNG S GII THCH
T trng nc
tiu
nh gi long hoc c ca nc tiu.
Nu t trng nc tiu tng thng th hin kh nng c c
nc tiu ca thn tng, thng gp trong suy thn trc thn
(prerenal azotemia), lng nc n thn gim lm thn phi
tng ti hp thu.
Nu t trng nc tiu gim khi m kh nng c c nc tiu
ca thn b suy gim. V d nh trong suy thn mn hoc giai
on sau ca suy thn cp
pH Ph thuc vo ch n v tnh trng acid baze ca bnh nhn.
Ngi n chay thng c pH nc tiu kim (citrate c
chuyn ha thnh bicarbonate); ngi n tht th thng c pH
acid (do cc acid hu c c trong tht)
pH kim + mi ca amoniac: Nhim khun PROTEUS.
Protein Pht hin albumins (khng phi globulin)
Glucose c hiu ch pht hin glucose, khng pht hin fructose v cc
cht ng khc.
Nhy n mc pht hin 1 lng khong 30mg/dL.
Bnh nhn tng glucose mu +glucose niu: i tho ng.
Bnh nhn c glucose mu bnh thng +glucose niu: ngi
mang thai (do h c ngng ti hp thu glucose ca thn thp
hn)
Ketones Pht hin acetone, acetoacetic acid
Keton niu gp trong: nhim keton do i tho ng, tnh trng
cht i (Starvation), ch n cha nhiu keton, ph n mang
thai (du hiu bnh thng), ng c ru isopropyl.
243
Billirubin Pht hin billirubin lin hp (tan trong nc)
Tng billirubin trong nc tiu: vim gan do virus, vng da do
tc mt.
Urobillinogen Bnh thng ch c 1 lng nh (lm cho nc tiu c mu)
(-)
Urobillinogen (-), billirubin (+) vng da do tc mt.
Urobillinogen (+), billirubin (-) vng da do tan mu.
Urubillinogen (+), billirubin (+) vim gan.
Mu Pht hin hng cu, Hb, v myoglobin.
Tiu mu: si thn
Hemoglobin niu: tan mu.
Myoglobin niu: do chn thng dp c.
Nitrite: L ch im ca nhim khun tit niu i vi nhng vi khun
c kh nng chuyn i nitrate thnh nitrite, v d nh E.coli.
Bch cu Gp trong: vim niu o, vim bng quang, vim thn b thn.
Tuy nhin, c 1 s trng hp nhim khun m bch cu niu
li m tnh: vim niu jo do Chlamydia trachomatis, lao, vim
thn k do thuc
Bch cu niu v nitrite niu l 2 ch s quan trng chn on nhim khun
tit niu
120. Cn au qun thn:
Nguyn nhn: tt nghn tng p cp tnh trn ch tt nghn gin ng bi niu.
Gp trong : si niu qun ( common), cc mu ng, hoi t tiu i thn, b thn do
lao hoc bm sinh, chn p bn ngoi nh u tiu khung, x ha sau phc mc, ung th
hch vng tht lng.
Khm cn au qun thn, khm c 9 yu t:
Hon Cng Hng Tnh V Chu, Km Gim Kt
Hon cnh: khi pht t ngt sau lm vic gng sc.
Cng : au mnh, tng dn.
244
Hng lan: au sau lng, lan ra pha trc di ti h chu, mt trong i.
Tnh cht : au qun, vn xon.
V tr : Vung hng sau lng.
Chu k: au thnh tng cn, mi ngy vi ba cn, ngoi cn cn au m vng
hng.
Triu chng km theo: hong ht, lo lng, ko st, c th bun nn, hoc nn, c th
c tiu mu.
Bin php gim au : khng c t th gim au
Kt thc : i tiu s lng nhiu.
- Phn bit:
Bn phi nhm vi :
Cn au qun gan:
au rut tha
Bn tri nhm vi: Cn au tht ngc: nhng trng hp khng in hnh, cn au
tht ngc khng lan ln cnh tay m lan xung bng.Hay ngc li, c cn au qun
thn khng lan xung di m lan ln ngc, vng trc tim.Trng hp ny him
SAU CN AU QUN THN THNG C TIU
NHIU
- Vin si di chuyn xung c nn lng nc tiu b ng do tc nghn s c
chy xung.
- Do tc nghn s nh hng n chc nng ng thn (c chc nng ti hp thu). Khi b
tc nghn, chc nng ng thn s gim i, v th sau khi ht tc nghn, thn gim ta
hp thu, nn lng nc tiu nhiu hn.
VIN SI C VNG RA NGOI HAY KHNG PH
THUC VO NHNG YU T NO?
- Kch thc, hnh dng ca vin si.
- Nhng ch hp trn ng i ca niu qun.
- S c tht ca c vng niu qun.
- C ph n do vim hay khng?
- C nhim trng hay khng?
245
X TR CP CU 1 TRNG HP AU QUN
THN, THUC NO C U TIN? CHO GIN C HAY
KHNG VIM?
- Nhiu sinh vin b hiu nhm l au qun thn l do s co tht niu qun, cho nn u
tin s s dng nhng thuc lm gin c nh paraverin, buscopan...
- Nhng trn thc t, 1 loi thuc cn c u tin hn l thuc khng vim (NSAIDs).
Trong qu trnh vin si di chuyn c vo thnh niu qun s lm cho niu qun ph
n, vim v sng ln lm tc nghn hon ton niu qun, bnh nhn s ln cn au
qun thn. Ta s dng NSAIDs lm cho on niu qun bt ph n, bt vim,
bt sng th tnh trng tc nghn s c gim bt, bnh nhn s bt au.
- Cn loi tr bnh l mch thn trc khi s dung NSAIDs. V c th khi pht suy
thn cp sau khi s dng thuc trn bnh nhn c bnh l mch thn (xem thm phn
Suy thn cp)
- Vic s dng thuc gin c th cn c cn nhc k, v l m vin si nh, c th
c tng ra ngoi m mnh dng gin c th cng lm cho vin si b mc kt.
NSAIDs: Non steroid anti inflammation drugs: Khng vim khng steroid.
IU TR NI KHOA I VI SI THN
Tiu chun theo quy tc ba s 5 (theo GS.Nguyn Bu Triu):
- Kch thc vin si <5 mm.
- Vin si cch bng quang <5cm.
- Vim si tn ti ti 1 v tr trong qu trnh tng khng qu 5 ngy, v sau 5 ngy m
thy vin si khng di chuyn th c th n dnh vo nim mc hoc 1 nguyn
nhn no lm cho vin si khng tng ra ngoi c.
iu tr bng ung nhiu nc, li tiu v mt s thuc lm tan si.
C NN CHO BNH NHN UNG NHIU NC
TNG VIN SI I TRONG CN AU QUNG THN CP?
- au qun thn l do tc cp.
- Khi cha gii quyt c tc nghn th cho bnh nhn ung nhiu nc s cng lm
tng p lc pha trn ch tc, bnh nhn cng au v nguy him.
- Ch cho bnh nhn ung nhiu nc khi gii quyt c ch tc, v iu kin
ch nh iu tr ni khoa tng si.
246
121. Cc im au thn v niu qun:
tm im au niu qun do si. Khi 1 hn si di chuyn t trn thn xung thng thng
c th mt kt 5 im:
- im c ca i thn (Ch ni b thn, niu qun)
- Niu qun bt ngang ng mch chu
- Niu qun bt ngang ng dn tinh
- Niu qun vo lp c ngoi bng quang
- Niu qun vo bng quang,
- Pha trc:
- im niu qun trn:
o Ngang rn gp b ngoi c thng to.
o Tng ng vi im ni b thn niu qun.
- Niu qun gia:
o 2 u on 1/3 gia ni 2 gai chu trc trn.
o Tng ng vi niu qun vt qua ng mch chu.
- Niu qun di:
o Bnh nhn nm nga, thm trc trng: 10h v 2h.
o Bnh nhn nm chng mng: 4h v 8h.
- Pha sau:
o im sn lng:
Giao ca b di xng sn 12 v b ngoi c cnh sng.
au gp trong vim ty cp.
o im sn sng:
Gc xng sn 12 v ct sng.
Ngun: Ni c s - YDH - YHN
247
122. CU BNG QUANG:
Nguyn nhn:
- Do nc tiu bng quang gm cc bnh nh u x tin lit tuyn, ung th tin lit
tuyn hay si bng quang.
Cch khm:
- Nhn: Khi trn vng ln vng h v trn xng mu nh qu cu gi l Cu Bng
Quang.
- S: Khi u trn, cm gic cng, gy tc cho bnh nhn, khng di ng c khi ln tn
rn Phn bit vi u nang bung trng, u t cung.
- G: c hnh trn li ln trn.
- Khi vim th n im trn xng mu au
- Thm trc trng, m o thy c khi trn, nhn .
- Thng tiu: C nc tiu ra xp khi U khng nh chc chn nht.
Phn bit:
- C thai
- U x t cung
- U nang bun trng.
248
PHN BIT B TIU V V NIU.
- B tiu: l tnh trng thn c bi xut nc tiu nhng bnh nhn khng tiu ra c.
- V niu: thn khng bi xut c nc tiu nn bnh nhn khng tiu c.
PHN BIT B TIU CP V B TIU MN:
Ngun: Ni c s YHN Ngai c s YDH
123. Thn to:
- Gp trong thn nc, thn m, thn a nang, ung th thn, thn to b.
- Cch khm:
Gm nhn v s l quan trng nht:
+Nhn:
Bnh nhn ngi lng cn i, quay lng v pha thy thuc.
Quan st hai h lng c th y ln 1 bn hoc 2 bn biu hin thn to.
ng thi, nhn vng bng, v vng tht lng xem c ph n, u hay
khng?
+S: gm 2 t th l t th bnh nhn nm nga v nm nghing:
Nm nga:
B tiu cp B tiu mn.
Hon ton khng tiu c
Trc khi b BTC c th c tiu
kh
au tc tiu d di (tiu hay l
cht)
Cu BQ cp: khi g cng, trn
u, n gy au d di
C th c tiu trn (miction par
regorgement)
Tiu c mt phn nc tiu
Tiu kh hoc khng
au tc tiu t hoc khng au
Cu BQ mn: khi g khng cn
i, mm, n t au.
S: o nc tiu tn d sau khi i
tiu
249
Thy thuc ngi bn phi hay bn tri tu theo khm thn phi hay
thn tri.Hai ngi ngi gn nhau trnh phi gng sc.Ngi bnh
nm yn, th u, mm bng, s lc ngi bnh th ra v khi cc
c mm, d s.Cc phng php s:
Dng mt hay hai bn tay n tht su ra pha sau tm khi u su
cn nh, n nh nh ln pha trn khi khi u to, nng
Dng hai tay, mt tay lun xung pha di, vng h tht lng, mt
tay t trn bng pha i din, hai tay p dn st vo nhau
Trong khi s, ch cm gic au ca ngi bnh v phn ng bng.
- Tm du hiu chm tht lng: dng mt tay t pha sau vng h tht lng, cn bn
tay kia s nh v n ln khi u. Nu thn to s c cm gic chc chc bn tay.Du
hiu ny rt quan trng chn on thn to
- Tm du hiu bp bnh thn: ngi bnh nm nga, chn dui thng, mt tay t
vng h tht lng, mt tay trn bng, vng mn sn. Tay trn yn, tay di
dng ngn tay n v ht mnh ln, ri lm ngc li, tay di yn, dng u ngn
tay trn y xung, lm khi ngi bnh bt u th ra.Cn y nhanh v hi mnh
nu y chm s khng c kt qu.Khi c thn to, tay trn c cm gic nh c cc
chm vo ri mt i
Nm nghing:
Ngi bnh nm nghing, mt chn dui.Mun khm thn bn no th
nm nghing bn i din, thy thuc ngi sau lng.V d mun
khm thn bn phi, ngi bnh nm nghing v bn tri, thy thuc
ngi sau lng, dng tay tri t h tht lng, tay phi t pha
bng.Ngn tr cch xng sn 10 khong 2 khot ngn tay.Khi
ngi bnh ht vo su, thn c y xung, ta s thy thn
Ngi bnh c th nm nghing nh trn nhng nm hi cong cc
c c chng hn, k mt gi vo mn sn pha trn, thm khm
c d hn.Phng php ny rt tt trong trng hp thn thay i
ch hoc thn qu to
Trong cc phng php s nn trn, phng php bp bnh thn
l tt nht khm thn to v n n gin v chnh xc, khi c du thn to
thng khi u l thn to.Tuy nhin c trng hp bp bnh thn khng
c hoc khng chc chn, phng php nm nghing s b sung thm.
Bng cc phong php s trn y, nu c thn to hay sa thn, ta s s
thy. Nu thn khng to, v tr bnh thng khng s thy thn.
Ngun: Ni c s - YDH
250
124. PROTEIN NIU:
- Ngi bnh thng khng c hoc c t protein niu, dng vt.
- K thut thng thng khng xc nh c ngi khe mnh 150- 200mg/24h.
- Tuy nhin,bng min dch phng x, ngi ta xc nh lng ny ch l 20mg/24h.
NGUYN NHN
Ngi ta phn lm 2 loi:
Protein niu thong qua:
L loi protein niu khng xy ra thng xuyn, lng t:
- Protein niu t th gp thanh thiu nin khi ng lu >1h, nm s ht ch khng
nh l protein niu t th khi m protein niu ny bin mt sau khi cho bnh nhn
nm ngh 2 gi.
- Ph n c thai: nht l 3 thng cui km theo tng huyt p v ph th rt c kh nng
b nhim c thai nghn. Tuy nhin, nu protein niu c pht hin ngy t u th
c th b bnh thn t trc.
- Protein Bence Jones: gp trong bnh a U ty xng. Ngi trn 60 tui khng c
hi chng thn h th ch nh tm protein ny. Tuy nhin, Protein ny khng c hiu
trong bnh ny, 10% bnh nhn Macroglobulinrmia( bnh Waldenstrom) cng c
Bence Jonces.
- Gng sc.
- St cao.
- Suy tim phi.
- Nhim trng ng tiu.
Protein niu phn loi theo mc :
- Protein niu thp < 1g/24h:
o Lnh tnh
o Vim thn, b thn.
o Vim thn k.
o Thn a nang.
o X mch thn.
- Trung bnh, 1-3g/24h:
o Bnh cu thn.
- Cao, >3,5g tr ln:
o Hi chng thn h.
251
KT LUN
- Protein niu thp th gp nhng bnh v thn, nh m k hay b thn..., Protein niu
trung bnh th gp bnh cu thn nh vim cu thn cp or mn, hay bnh thn i
tho ng. Protein niu cao gp Hi chng thn h
NHNG PHNG PHP S DNG NH
LNG PROTEIN NIU
- t nc tiu
- S dng acid sulfosalicylic (SSA): c th pht hin c c albumin ln globulins (v
d nh protein Bence jonces)
- S dng que th c tetre bromophenol: ch pht hin ra albumin cn globulin th
khng, cho nn nu s dng que th ny cho bnh nhn b a u ty xng th thng
m tnh.
125. Glucose niu:
C ch:
- Bnh thng nc tiu khng cha glucose bi v thn c kh nng ti hp thu
glucose t dch lc cu thn vo trong mu. Glucose niu dng nh xy ra l do tng
glucose mu, gp trong i tho ng khng iu tr. Him gp hn l do 1 nguyn
nhn ni ti thn khi thn khng c kh nng hp thu glucose, tnh trng ny gi l
glucose niu th thn.
- Glucose niu thng km theo tnh trng mt nc, nguyn nhn l do li tiu thm
thu.
Nguyn nhn : i tho ng, n nhiu ng, ng kinh, ngng ng thn thp, ng
c( CO, As, Morphin), bnh Tabes, U no nhim trng.
Ngun: Wikipedia.
252
128. X-quang thn tit niu khng chun b
bnh thng v bnh l (ASP):
- Tht tho 2 ln, chp phim thng, phim nghing
- Kch thc phim: phi ly ton b ng tit niu, b trn phim xng sn 11,
b di qu b di khp mu.
- Bnh thng:
Thn nm st b ngoi c y chu, hnh qu u,b thn cong u nh ht u, b
ngoi li, b trong lm.
Chiu cao thn(t cc trn- cc di) tng ng chiu cao ca 3 t sng tht
lng. Kch thc thn 3*6*12
- Bnh l:
C si cn quang thn, si niu qun, si bng quang.
Xem bng thn ln.
Pht hin cc tn thng xng(ct sng, xng chu, xng i): long xng, c
xng do ung th di cn(tin lit tuyn, bng quang).
- Ch nh chp khng chun b:
Cn au qun thn.
Suy thn cp tnh.
Suy thn mn tnh.
au bng cha r nguyn nhn.
Chp X-quang thn tit niu khng chun b khc chp bng khng chun b ch l c tht
tho.
130.Chp thn c thuc cn quang qua
ng tnh mch ( IVU: Intravenous
Urography).
- Chun b bnh nhn: tht tho tt nh trong chp ASP
- Phng php: chp 1 phim thng trc, sau tim thuc cn quang tnh mch, p
bng.
- Phng tin: thuc cn quang c iode ho tan trong nc (Telebrix, Visotrax,...),
liu lng 1-2mg/kg; tim TM nhanh
253
- Giai on p: sau khi tim thuc ngi ta chp 1 phim. Sau chp 1 phim 3 pht, 5
pht, nhng phim chm hn mi 15 pht nh gi chc nng bi xut cht cn
quang ca ng thn, khi thn suy, mc lc cu thn gim th s o thi s km i v
s hin hnh cn quang b chm li v m nht.
- Giai on b p: chp ngay quan st 2 niu qun, cui cng chp bng quang.
Gii thch:
- Ngi ta p bng gi cho thuc ng li b thn hin hnh h thng i b
thn. Tuy nhin, nh gi hnh thi i, b thn ngi ta phi so snh vi phim b
p khi nhm hnh nh cn quang i b thn vi gp niu qun do p.
- Giai on b p, thuc bt u chy xung niu qun v bng quang nhiu, khi
quan st s s hn.
Bnh thng:
- Thi gian hin hnh bng thn l 5-6 pht, i v b thn l sau 15 pht ( thng s ch
l tham kho, mi sch c 1 thng s khc nhau).
- Qu thi gian ny chng t c s bt thng ca chc nng bi xut thn.
ngha:
- nh gi chc nng bi xut ca nc tiu. Nu thn hin hnh chm, chng t
chc nng bi xut nc tiu ca thn km. Thn hon ton khng hin hnh ngi ta
gi l thn cm.
- nh gi hnh thi h tit niu t thn cho n bng quang, gip pht hin:
Thn sa, thn nh, thn nc, m, si thn, cc d tt bm sinh, bt
thng niu qung, bng quang.
Chng ch nh:
Tin s d ng thuc cn quang.
Suy thn nng.
ang c tnh trng mt nc, gim th tch.
Tng huyt p c tnh.
Hai thn nc nhiu. Trong trng hp ny khng nn tin hnh chp thn c p v
c th gy v thn.
Mang thai.
( 2 chng ch nh u thng c hi thi, 4 chng ch nh sau tham kho t bnh hc thn sau i
hc YDH)
Lu :
- Khi thn suy 4, khng nn chp UIV, v s khng c hiu qu, hn na, thuc
khng o thi c qua thn s gy c hi t chc( Iod).
- Cht cn quang ng thi cng gy c thmcho thn.
254
133. in gii bnh l:
Ch cp n 4 ri lon chnh: tng Na mu, gim Na mu, tng K mu, gim K mu:
A.Gim Na mu:
- Nng Na mu <135m
- Hi chng H Na mu gi:
o Tng lipid mu
o Tng protein mu.
o Tng glucose mu ( lm tng osmol huyt tng ht nc t ni bo ha long Na)
- Nu nghi ng bnh nhn b h Na mu, ta cn phi xc nh ln lt nh sau:
Th tch ngoi bo:
o Tng :
Suy timxung huyt
Hi chng thn h
X gan
Suy thn
nhng tnh trng ny lmgim lng huyt tng trong lng mch Tng ADH thn
tng ti hp thu nc
o Gim:
Li tiu
Mt qua da ( ra m hi, bng..)
Mt qua tiu ha: nn, a chy.
Bnh thn mt Na.
Bnh Addison
T nhng tnh trng ny, bnh nhn ung nc nhc trng vo v gy ra h Na mu.
o Bnh thng:
Tiu nhiu do thn kinh
Nhc nng gip
SIADH ( xem di).
Hi chng SIADH ( syndrome of inapropriate secretion of ADH, tit ADH nhiu, khng thch hp)
o L tnh trng c s tng khng thch hp ca p xut thm thu ca nc tiu ( >100mOsm/L) trong
tnh trng p xut thm thp ca mu li thp.
o Trn lmsng, th tch huyt tng bnh thng.
o Gim Osmol ngoi bo ( khong k v ni mch)
o Thn, tuyn yn, tim, gan bnh thng c, khng thy bnh l.
B. tng Na mu:
- Khi Na >140.
- Nguyn nhn:
o Mt nc ngoi thn, nhng bnh nhn khng b dch nhc trng ( ung nc) : mt qua da, m hi,
bng, st, tp th dc hoc nhim khun ng h hp.
o Mt qua tiu ha: Tiu chy osmol: V d nh bnh nhn tiu chy do thiu lactase, lactose gi trong
lng mch ko nc. Hoc bnh nhn b km hp thu tng osmol trong ng tiu ha mt nc.
Hoc 1 s dng nhim khun.
o ng kinh v dp c lm cho t bo tng hp thu nc nn cng gy ra tng Na mu.
o Mt nc qua thn: Bnh i tho nht thn hoc trung ng.
o Li tiu thm thu: Keton mu trong i ng, hn m do tng osmol trong i ng type 2, li tiu
manitol...
255
- Triu chng: Ch yu l cc triu chng v thn kinh: ng lm, mt mi, nga ngy, d kch ng, ng kinh,
hn m. i tho nht th c thmtriu chng i nhiu na.
C. H K mu:
Nguyn nhn:
- n thiu K.
- K i vo t bo qu nhiu:
o Kim mu: H+ t t bo i ra v thay vo K+ i vo t bo.
o Tng insulin tng K+ i vo t bo vi glucose.
o Hot ng giao cm
o Thiu B12.
- Mt qua tiu ha: nn ma, i ng, ht dch d dy.
- Mt qua thn:
o Hi chng cng Aldosterol nguyn pht ( Conn) lm tng ti hp thu Na ng xa v ng gp
thay vo l tng o thi K.
o Li tiu.
o Keton niu.
o Hi chng Cushing ( cortisol~ aldosterol)
o Hi chng Bartter:
Thn mt kh nng ti hp thu Na, Cl quai Henle, t lm tng osmol nc tiu tng
lng nc tiu gim V mu thn tit renin tng aldosterol ti hp thu Na o
thi K.
Triu chng:
Thng xy ra khi K <2,5-3 mEq/l.
Yu c, lit c, ri lon nhp tim, sng U trn ECG, sng T phng, tiu ra
myoglobin, i tho nht.
D. Tng K mu:
Nguyn nhn:
- Ung nhiu, truyn nhiu K( thng kmtheo gim bi tit th K mi tng ln).
- K t ni bo ra ngoi bo
o Gi tng K mu: Th pht sau tan mu, hay nhng chn thng trong chc tnh mch ( chng hiu, c
th do tan mu nn K thot ra ngoi nhiu hn, v hng cu cha rt nhiu K)
o Nhim Acid mu : Ngc li nh ni trn, H+ i vo t bo, K+ i ra.
o Gim Insulin: cng ngc li vi trn.
o Phn hy m : dp c, dng thuc tan khi u, ng kinh, tp th dc nng.
o Lit chu k: tng nh K (<5,5), chn on bng nhng cn lit chu k v tin s.
- Gim s bi tit t thn:
o Suy thn.
o Gim aldosterol: thuc c ch men chuyn, heparin( cht ny lmgim sn xut aldosterol)
o Nhc nng thng thn ( Addison)
o Li tiu gi K : triamterene, amiloride, spironolactone.
Triu chng:
- Yu c bt u khi K >6,5.
- S dn truyn in th trong tim b ri lon, thng s dn n ri lon nhp tim v....DEAD.
- Gim thng kh ph nang.
256
KT LUN HAY
Glucose thng vo t bo cng vi K+, nn:
- Nu c nhiu insulin, glucose s ko K+vo nhiu hn, cho nn s gim K+mu.
- Nu thiu insulin, th K+s li ngoi bo, dn n tnh trng tng K+.
- iu tr tng K+ mu, ngoi vic truyn Ca2+ chng lon nhp, ta thng
truyn thm glucose v insulin ko K+vo t bo.
- D nhin trong trng hp ny, chng ta mi ch lm gim K+mu, ch vn cha
a c K+ ra ngoi c th, sau chng ta cn s dng cc thuc c th a
K+ ra ngoi c th nh CaCl.
136. HI CHNG TNG URE MU:
Lm sng:
6 triu chng: Thn Kinh Tiu ha H hp Tim mch Huyt hc Thn nhit.
Thn kinh:
- Nh:
o Mt mi, nhc u, hoa mt, chng mt, mt ng, rui bay.
- Va:
o L m, ni m, vt v.
- Nng:
o Hn m, co git ( ph no), ng t co, phn ng nh sng km.
o Khng c thn kinh khu tr,
o Khng c mng no.
Tiu ha:
- Nh:
o n mt ngon, y bng, chng hi.
- Nng hn:
o Bun nn, nn ma, li en.
o Ming hng l lot, mng gi xm mu.
o a chy
257
H hp:
- Th hi mi amoniac.
- Kussmaul hay l Cheyne Stokes.
- Ting c mng phi, ting c mng ngoi tim( do N2 thot ra khi mch mu vo
trong mng).
Tim mch:
- Mch nhanh, nh, tng huyt p.
- Giai on cui ca suy thn th c th gy try mch.
- C th c vim mng ngoi tim, trn dch, trn mu mng ngoi tim (do cc azot
nng cao trong mu thm vo khoang mng ngoi tim khi pht qu trnh vim v
khun ). Khi lc mng bng l ch nh c u tin la chn hn so vi chy
thn nhn to mc d hiu sut lc ca n khng bng chy thn. V trong chy thn
nhn to, bnh nhn phi dng Heparin chng ng. Khi c vim mng ngoi
tim, trn dch mng ngoi tim nu vn s dng chng ng th c nguy c trn mu
mng ngoi tim. Lm trm trng thm bnh cnh lm sng.
Huyt hc:
- Nit thot ra ngoi thnh mch vo cc t chc, ko theo hng cu v huyt tng
cng ra:
o Vng mc th gy vim vng mc v chy mu vng mc
o Chy mu di da v nim mc.
o Chy mu tiu ha: i cu phn en.
o Chy mu mng no, mng ngoi tim.
- Thiu mu thng gp nhng bnh nhn tng Ure mu, nng nh ty giai on, suy
thn cng nng, thiu mu cng nng.
Thn nhit:
- Thn nhit gim.
- Triu chng xy ra sm nht l tiu ha v thn kinh, cc triu chng khc c th c
hoc khng c. Trong ting c mng ngoi tim c coi l ting gi bo t, tin
lng bnh nng.
Trn cn lm sng:
o Ure v cre mu tng.
o D tr kim gim:
Do hin tng acid mu
( 1 s acid nh phosphoric, sulfuric sinh ra t chuyn ha protit b
li)
Bnh thng c th to nhiu NH3 trung ha acid, cc cht kim
c nh Na s c gi li trong c th, cn cc base v NH3 s
trung ha cc cht thi ra. Trong suy thn, NH4OH sn xut ra
258
khng y . Cc cht kim c nh Na s thy ch cho NH3 v vy
gy acid mu.
o Ri lon cc cht in gii:
PO4 tng
Ca gim. ( 2 ci trn ny l do gim Vit D)
K tng.
Na, Cl gim.
CC NGUYN NHN GY THIU MU TRONG SUY
THN
o Gim s sn xut ca Erythropoietin.
o c ch gy suy ty mt cch trc tip do tnh c ca urea.
o Gim i sng ca hng cu.
o Tng s mt mu.
o Thiu st v thiu folate.
o Gy s khng vi erythropoietin.
( Nguyn nhn 1, 2, 3,4 thng c hi thi)
TNG UREA MU V NHP TH CHEYNES-
STOKES
Nhp th Kussmaul l do s nhim acid mu, nhp th Cheyne- Stokes do tn thng trung
tm h hp (tin lng nng).
C 2 yu t khi pht cho nhp th ny:
- S kit qu ca trung tm h hp sau 1 thi gian kh th ko di.
- S thiu O2 ti trung tm h hp do suy tun hon
PHN BIT SUY THN CP V T CP CA SUY
THN MN:
-Tnh cht mn tnh ca suy thn mn c 3 tiu chun:
Tiu chun tin s: tin s bnh thn, nh lng c tng Cre truc y.
259
Tiu chun hnh thi: Kch thc thn gim < 10 cm trn siu m hoc <
3t sng trn phim chp bng khng chun b.
Tiu chun sinh ha hc:
- Thiu mu ng sc hng cu bnh thng.
H Calci mu do thiu Vit D hot tnh ( Calcitriol).
Tuy nhin vn c ngoi l
Suy thn mn c thn ln:
Thn nc c 2 bn.
Thn a nang.
i tho ng.
Amylose.
Suy thn mn khng c h Calci mu:
Myelome.
Sarcoidose.
Suy thn cp nhng li c h Calci mu:
Hy c vn.
Hi chng hy khi u.
Suy thn cp nhng li c thiu mu:
Hi chng tan mu ( suy thn cp do Hemoglobin)
Shock chy mu.
PHNG TRNH COCKROFT GAULT V PHNG
TRNH MDRD (Modification of diet in Renal Disease study)
NH GI THANH THI CREATININ TRONG SUY THN
MN
- Phng trnh Cockroft Gault:
260
Bnh nhn ph, khng s dng phng
trnh Cockroft Gault c tnh tc
lc cu thn c v khi lng bnh nhn
s tng ln
- Phng trnh MDRD:
Theo cc ti liu cho thy phng trnh MDRD c ly t 1 nghin cu v vic iu chnh
ch n nhng bnh nhn b bnh thn ( Modification of diet in Renal Disease study)
c cho l ch s ng tin cy hn c lng tc lc cu thn bnh nhn suy thn
mn.
- Tht vy, theo v d thy c a ra, trong
phng trnh Cockroft Gault c tnh thanh thi
Creatinin da vo Creatinin huyt tng c s dng
thng s l khi lng ca bnh nhn, iu ny c v
khng khch quan trong bnh nhn b suy thn mn,
bi l nu nh h b ph th cn nng ca h tng ln,
v khi ht ph th cn nng ca h gim xung. Nh
vy nu bnh nhn b ph th thanh thi creatinin s
tng cn ngc li th thanh thi s gim.
- Li khuyn t thy c: Trong cc bnh n thng thng, chng ta c th s dng
phng trnh Cockroft Gault c lng thanh thi creatinin. Cn trong cc
bui trnh bnh, bo co khoa hc nn s dng phng trnh MDRD c lng tc
lc cu thn.
Ngun: Ni c s YDH, bnh hc ni sau i hc YDH,, sinh l bnh YDH.
137. HI CHNG THN H (phn ny l 1
ch ln, cc bn c sch ni bnh l)
PHN BIT HI CHNG THN H N THUN V
PHI HP.
HCTH n thun HCTH phi hp
Thng xy ra ngi tr Xy ra ngi ln
Tng HA (-) Tng HA (+)
Gim chc nng thn (-) Gim chc nng thn (+)
iu tr p ng tt vi corticoid p ng chm hay khng p ng
Sinh thit thn: tn thng ti thiu Tn thng mng y v t bo c chn
in di protein: chn lc Khng chn lc
261
BNH NHN B HI CHNG THN H NHNG C
PROTEIN NIU <3.5g/24h?
- Bnh nhn b suy thn
NHNG THNG S CN THEO DI BNH NHN
B HI CHNG THN H
- Tnh trng ph.
- Lng nc tiu.
- Cn nng.
- Tc dng ph ca thuc.
262
263
CHNG VII
C XNG
KHP
264
265
Lu : triu chng au trong cc bnh v C- Xng- Khp
1. Phn nh r ngun gc t u? (C, xng, m mm khc)
2. Khai thc theo trnh t trnh b st : SOCRATES (8)
[S]ite V tr (s lng, i xng ?)
[O]nset Khi pht: (t ngt, t t)
[C]haracter Tnh cht
[R]adiation Hng lan
[A]ssociations Triu chng km theo
[T]iming/duration Tn sut (ko di, chu k)
[E]xacerbation or alleviation Yu t lm tng hay lm gim
[S]everity Cng (theo thang 1-10)
138. AU C:
- Trc tin cn xc nh ng l au c (d nhm vi au xng, gn, dy chng,
khp)
- Bnh l ca c thng t gy au c, thng do vim c
- Nguyn nhn:
o au khu tr ( vim c)
o au lan to ( kh xc nh, gp trong mt s bnh ton thn (Lupus, vim a
c, hoc bnh thn kinh)
o Nhim khun: ( do virus coxackie,CMV..;vi khun- ph cu, Mycoplasma,
k sinh trng- sn mang,)
o Chn thng: rch, dp nt c
o Thuc, ru (statins, zidovudine)
139. CHUT RT
- L s co cng khng ch ng mt c hoc mt nhm c, khi pht t
ngt, cm gic rt au , to t th c nh chi cha c
- Lu y khng phi l triu chng bnh c
Thng xut hin ban m (t th c nh lu), khi lnh t ngt, khi
gng sc, trong thai k hoc xut hin t nhin
266
Do mt nc, mt in gii(gim Ca++, gim K+, gim Mg++), ri
lon thn kinh c, thuc (li tiu, (-) Ca++, an thn )
Cc ri lon in gii c th gy ra chut rt hay tetany ca c,
c bit l h canxi mu hoc h kali mu (v d: ra m hi qu nhiu
m khng c b p, bnh nhn suy thn mn).
ph n, s hnh kinh cng gy ra chut rt (hay gp ban m)
mc nht nh ti vng bng gy au lan ta ra tht lng v i. L
do l mu phi chy qua c t cung nhiu hn.
c bit lu nu bnh nhn c triu chng nh chut rt, co rt
bn tay, bn chn km theo du Chvostek (+) (g vo dy tk Mt v
tr trc di di tai thy mi bn nhch v pha g) =>ngh n H
Canxi mu => phng ng kinh, lon nhp tim
Chvostek (+)
(Professional guide to sign and symptoms 5
th
edition)
140. CO RT C
- nh ngha: L tnh trng si c gim v c kch thc v chiu di, lm gim sc
co c, hn ch vn ng, bin dng chi.
- Nguyn nhn:
Tn thng thn kinh (t, chn p): thng khu tr tng vng.
Khng s dng c trong thi gian di (bnh xng khp, bnh l phi nm
di ngy, ngi gi)
Bnh l (lon dng c): teo c ng u v i xng
- Gii hn vn ng thng km theo teo c, bin dng khp vnh vin.
V d: tn thng c cng chn sau lm bn chn lun dui bn chn
nga
267
141.AU XNG
Tnh cht:
au su
Lan dc chiu di ca xng
au tng khi hot ng hoc nn bp vo xng.
Bnh xng
Vim xng, u xng => khu tr
Long xng => au lan to nhiu ni nht l ct sng, cnh chu
Bnh khc
Cc bnh mu (l-x-mi cp, a u tu xng, bnh huyt sc t, thiu mu
huyt tn) : thng au nhiu xng di v ct sng.
Ung th ni tng (ung th ph qun gy h/c thp khp, h/c cn u)
142. LONG XNG (osteoporosis)
- nh ngha: l mt tnh trng c trng bi s suy gim mt ca xng, gim s rn
chc ca n v kt qu l xng d gy.
- Triu chng lm sng rt m thm v ch bt u khi c gy/bin dng xng
Gy d gy v kh lin xng: xng chi trn, xng chu, gt chn, bn chn
(khi i cu thang)..
Bin dng, xp, gy t sng ( cc t sng tht lng)
- Chn on:
o chiu cao gim so snh vi thi gian trc ( + nu mt > 3cm)
X- Quang pht hin tng thu quang, xp t sng.
- S rn chc ca xng trong c th ty thuc vo:
. Yu t di truyn (60-80%)
. Lng kch thich t trong c th, (oestrogen n v testosterone nam)
. Hot ng, vn ng thng xuyn
268
. Thc n hng ngy
Gim thu quang
Bm cht cement vo phc hi t sng b
xp
Xp t sng
Chp DXA (Enegy X-ray Absorptiometry) o BMD (Bone Mineral Density)
c khong xng
- Nguyn nhn:
+Nguyn pht:
- c tnh di truyn ty theo dn tc
- Oestrogen thp: dy th mun, mn kinh sm, kinh nguyt tht thng.
- Testosteron thp
+Th pht:
- Ch sinh hot, ngh nghip: n t cht cha Canxi (sa, daua, phoma ..)
v vitD, t tip xc nh sng mt tri.
- Bt ng lu, ngh nghip, ri lon ni tit (cng gip, cng tuyn sinh
dc v thng thn, bnh to u chi)
- Bnh thn: do thi nhiu Ca, chy thn nhn to
- Thuc: steroid, heparin
143. AU KHP:
- Triu chng c nng thng gp nht trong bnh l v C Xng Khp.
- Thm Khm: + Kim tra theo trnh t SOCRATES ( ch gii phn u)
1. SITE (V tr) mt s v tr c gi tr chn on:
269
au chn ngn ci (Goute),
Cc khp nh hai bn tay (vimkhp dng thp),
Khp vng chu (vimct sng dnh khp), cc khp ln nh khp ct sng,
khp hng (lao xng khp),
Khp gi (thoi ha khp, chn thng sn chm., dy chng, vim khp do lu
cu)
* Cn phn bit vi au vng khng phi khp (gn, bao gn, dy chng, au c,
xng, au do thn kinh)
V d: au vng chu c th do: au khp hng, vim c y chu,hoc do tn
thng mch i
2. ONSET (Khi pht)
Vim khp do tinh th (gout v gi gout) thng xut hin cp tnh, au tin trin
nhanh chng v thng km theo sng khp b nh hng.
Vim khp nhim trng: cn au thng khi pht v tin trin trong vng 1-2 ngy..
c bit trong vim khp do vi khun sinh m (nh t cu,..), khp rt au.
au tng cn xy ra trong 1-2 ngy mt hay nhiu khp thng c gi l thp
khp ti pht.
3. CHARACTER (Tnh cht)
Phn bit vi cm gic nhc mi cc khp trong cc bnh ton thn (cm, st, ri
lon thn kinh chc nng, ung th, thiu mu..)
C nh hay tng t?
i xng hai bn, lin quan n vn ng, thi tit khng?
4. RADIATION (Hng lan)
+ au ct sng:
- au cc on sng c khc nhau, thng gp nht l vng lng, hoc tht
lng
- Thng l au c gii
- Hng lan: l hu qu ca kch thch r thn kinh
au ct sng c: lan ln u, vai, c th xung cnh tay (do m ri
thn kinh cnh tay chi phi)
au ct sng tht lng: lan vng ra pha trc theo cc dy thn kinh
lin sn, au kiu co tht
Hi chng kch thch r thn kinh: au tng ln khi ho,rn mnh, ht
hi (do tng p lc ni tu)
270
+ au khp hng:
au vng bn hoc mng
Lan ra mt trc hoc mt sau ngoi ca i, c th xung khp gi
(d nhm vi au khp gi)
+ au khp gi:
Thng gp au mt trong
Lan xung cng chn
+ au khp vai:
Kh xc nh v tr: trc hoc mt sau, mm vai
Lan ln c hoc xung cnh tay
5. ASSOCIATION (Lin quan km theo)
Hi cc tin s v cc bnh khp hoc cc bnh ton thn.
Biu hin ton thn: St, suy sp, gy st, cc tnh trng nhim khun v.v..
Khm cc du hiu km theo nh sng khp, bin dng khp, trn dch khp,
gii hn vn ng v.v...
Du cng khp bui sng: kh vn ng khi mi ng dy, sau th
thy khp mm tr li d vn ng hn . Khi thi gian ko di (>1
gi) => Vim khp dng thp
Du ph r khp: khi mi dy thng thy khp (ct sng, gi) kh
vn ng. Sau vi ng tc khi ng th du hiu ny mt i => hay
gp trong Thoi ha khp
6. TIMING (Thi gian, din bin):
* Din bin:
Di chuyn: vim t khp ny sang khp khc, trong khi khp c khi hon ton
(thp khp cp)
Tin trin: tng dn ti mt khp, tin sang khp khc khp c vn cn au (cc
bnh khp mn tnh)
C nh: Tn thng ch c nh ti mt khp v nng dn ln (lao khp, thp khp,
d dng khp..)
Ti pht: xut hin tng t, ko di mt thi gian ri khi, sau ti pht (thp
khp cp, goute cp tnh, chy mu khp do bnh Hemophillia, bnh Scholien-
Henoch)
271
PHN BIT 1 S DNG AU KHP.
(A)Vim khp dng thp (i xng, c khp ln ln khp nh, chi trn v chi di). (B)Vim khp do bnh
vy nn (khng i xng, thng gp nhng khp ln nhiu hn nhng khp nh, v c vim khu vc
quanh khp gy ra vim ngn (C) Vim ct sng (cc khp trc, khp ln nhiu hn khp nh, khng i
xng). (D) Vim xng khp ( i xng, c khp ln ln khp nh).
7. EXACERBATION (Yu t lm tng)
Phn lm 2 loi:
au do vim (thp khp, vim m, vim lao..) au lin tc, c xu hng tng
nhiu v m, km theo cc du hiu nh sng, nng, .
au c tnh cht c gii (thoi ha, d dng): au tng khi vn ng , lao ng,
gim v ht khi ngh ngi.
8. SEVERITY (Mc )
272
- nh gi theo thang nhn (10 ) do bnh nhn t nh gi
- nh gi bng dng c t nn vo khp (ch s Ritchie)
Dng que u trn t vo b din khp
0: khng au
1: c au
2: au + nhn mt
3: au + nhn mt + ng tc chng i
Thng p dng cho b/n vim khp dng thp
- Ngoi ra c th nh gi au theo s ln dy trong m, s thuc gim au
s dng, mc nh hng n cc ng tc trong sinh hot
273
CC NGUYN NHN GY AU KHP
TON TH
Nhim khun Virus: Rubella, quai b, vim gan B.
Vi khun: staphylococci, lao, Borrelia
Nm
Sau nhim khun Thp khp cp, vim khp do phn ng (hi chng Reuter ).
Vim Vim khp dng thp, lupus ban h thng, vim ct sng dnh
khp, bnh x cng b.
Thoi ha Vim xng khp.
Khi u Tin pht: u xng (osteosarcoma), u sn (chondrosarcoma)
Di cn: t phi, v, tin lit tuyn.
nh hng ca cc khi u khc: bnh xng khp ph i.
S hnh thnh cc
tinh th
Gout, gi gout
Nguyn nhn khc Chn thng
Hi chng au x c (Fibromyalgia syndrome)
Hi chng Sjgren (bnh t min ca cc tuyn ngoi tit: gm
kh nim mc (ming, mt, mi, da, m o..) + vim khp
Hi chng qu di ng
KHU TR
Vim gn Vim gn achille
Vim ti thanh
mc
Vim ti thanh mc mu chuyn
Chn p thn kinh Hi chng ng c tay
7. SNG KHP DO VIM:
* Khi pht hin triu chng sng khp cn a ra nhng nhn nh sau y:
V tr v s lng
- V tr: mt hay nhiu khp, cc khp nh ngoi bin hay cc khp ln gc chi, ct sng
th nhng on no? i xng hay khng i xng.y l mt d kin kh quan trng
gp phn nh hng nguyn nhn.
- S lng:
-
274
Phn loi
Tnh cht
i xng
Nguyn nhn Triu chng km theo
Mt khp Vim khp do
nhim trng
St, mt mi,kh chu, cc nhim trng khc
c th da, hng, ng tiu ho.
Gout Cc Tophi, cc triu chng ca suy thn nu c
Vim xng khp
Mt s khp (2-4
khp)
Khng i
xng
Hi chng Reiter Vim niu o, lot ming hoc c quan sinh
dc, Vim kt mc, vim mng mt, cc biu
hin khc nh bnh l dy chng gt/vim mc
gan bn chn., ban
Vimct sng dnh
khp
Bnh vy nn Vy nn trn da, lm mng
Vim xng khp
Nhiu khp i xng Vim khp dng
thp
Hin tng Raynauds, cc ht thp khp di
da, vim thng cng mc,kh mt, vim mng
phi
Lupus h thng
hoc lupus ban
Hin tng Raynauds, ban dng cnh bm,
rng lng tc, st, vim thng cng mc
Vim xng khp
Tnh cht sng:
- C sng u, cn xng hay khng?
Khng u (ch sng nhiu li ra khc thng, c ch sng t) : bnh
thoi khp hoc gout
Sng u c hai bn khin cho ngn tay c hnh dng ging hnh thoi :
vim khp dng thp
- Triu chng vim km theo:nng, , au gp trong sng khp do vim
- Kh thy cc khp su nh khp hng, khp vai
- Rt r cc khp nng nh khp gi
Thng sng v tr trn khp v l v tr ca ti cng hot dch ca c t u
i
Thng km theo du hiu vim: nng, , au
T chc xung quanh khp c ph n, ti v bao hot dch c th b vim,
C khi c dch trong khp (trn dch khp)
- Phn bit vi sng khp khng do vim:
275
Thng thay i do cc u xng, sn khp, bao khp... (ch yu l mc thm
xng trong thoi khp, lon sn xng, sn; di chng chn thng, ri lon
chuyn ha.,khi u....)
Thng khng c biu hin vim.
146. TRN DCH KHP GI
Tng s lng dch trong khp do s tng tit ca mng hot dch (gp trong
vim), trn mu do xut huyt ...(cc bnh v mu nh Hemophillia)
Pht hin bng du bp bnh xng bnh ch (patella tap)
Cch lm: nhm y dch trn pha c t u i v tp trung di xng bnh
ch, sau n nh vo xng bnh ch lm dch b p qua 2 bn, qua cm
nhn lng dch nhiu hay t
o Bnh nhn nm nga, hai chn dui
o Dng 1 tay p v trt t pha trn i v xng bnh ch v duy tr p
lc vo pha trong. Dng ngn tr v gia ca tay cn li nh ln
x.bnh ch.
Dng tnh khi thy cm gic sng nc p kh v hai bn +
xng bnh ch chm vo u di xng i ri ny li
o Khi lng dch nhiu khng thy du hiu ny
Ti liu: Bate guide to physical examination chapter 15.
GII HN C NG DO KHP
276
- Quan trng trong nh gi chc nng vn ng ca khp
- Bnh nhn khng t lm c mt s ng tc ca khp v ct sng do au (vimkhp),
dnh khp, tn thng thn kinh, c xng .
Ct sng vng c : gii hn mt s hot ng c gi tr chn on:
ng tc : ci, nga, nghing thng do tn thng t t sng C3 tr
xung
ng tc xoay : tn thng t sng c 1,2
Vng ngc: nh gi s hn ch vn ng bng gin lng ngc (bnh thng
4-6cm)
Vng tht lng : nh gi bng hai nghim php : Nghim php ngn chn chm
t, nghim php gin tht lng.
Khp hng : hn ch ng tc ngi xm, dng i, ln xung xe p..
Khp gi: kh khn trong ng tc gp dui (i ng), ngi, leo cu thang..
Khp vai: Gi lng, gi tay, chi u..
- Phn gii hn hot ng do thp khp:
1: Kh nng hot ng bnh thng
2: C th thc hin cc hot ng thng thng, nhng c cm gic khng thoi
mi hoc hn ch mt hay nhiu khp
3: Ch lm c mt t cc hot ng ngh nghip hoc t chm sc
4: Hon ton hoc gn nh hon ton khng c kh nng lm bt c hot ng
no.
Ngun: Clinical examination: A systematic guide to physical diagnosis
147. LNG LO KHP
Bin hot ng ca khp v ct sng ln hn bnh thng
Nguyn nhn
o Sinh l do tp luyn
o Bnh l khp mn tnh lm dn dy chng, bao khp (vimkhp dng thp)
o Bnh l thn kinh (hi chng tiu no, giang mai,...)
o Bnh l ton thn ( Ehlers-Danlos)
nh gi bng nghim php : du rt ngn ko, du lachman, du lc lc khp
1.Du rt ngn ko:
277
Bnh nhn nm nga, gi gp 60
Bc s ngi c nh bn chn ca b/n
2 tay nm ly phn trn xng cng chn t t ko ra v y vo
ko c nhiu => t dc. Cho trc
y c nhiu => t dc. Cho sau
(du ngn ko +)
o Lu : lun phi so snh 2 bn mi
2. Du Lachman
kim tra t dc. Cho trc
- Bn nm nga, chn gp khon 20-30
Bc s dng 1 tay gi c nh i, tay cn li ko phn trn cng chn
v pha trc
Ko ra thy khng li t ngt chng t dc cn nguyn vn
Khi khng cn cm thy cng chn b khng li r rng =>t dc.
Cho trc (nghim php (+))
278
3. Lc lc khp gi
Bn nm nga, chn dui
Bc s dung mt tay nm pha trong phn di i, cn mt tay nm pha
ngoi phn trn cng chn
Nh nhng y cng chn vo trong v ra ngoi.
Nu khng cm gic dng li r khi =>tn thng dc. Bn pha i din
vi tay y
Hnh: kim tra vi t th dui hon ton, v gp nh 30
148. CC IM AU KHP
- Ct sng:
n im au c gi tr chn on v tr tn thng
Khm t th nm sp, n vo cc gai sau ct sng hoc phng php g dn t xa
(t trn nh u xung vi u hi nga)
- Khp hng:
Ch yu au vng bn (1/3 ngoi, di cung i) : lan xung mt trc i, tng
ng vi u xng i
im mu chuyn ln: thng do chn thng trc tip
im c xng i (nm pha trn mu chuyn ln)
Dng phng php g dn t xa vo u di xng i t th gp gi.
- Khp gi (n im au c gi tr chn on)
279
au hai bn khp: tn thng dy chng bn, sn chm
Vng bm tn ca mt s gn c: li cu trong xng
i, phn trc u trn xng chy
Ngay chnh gia khp (v tr xng bnh ch): nhuyn
sn x. Bnh ch, vim khp, vim mng hot dch
Pha sau: vim khp, nang Baker (nang tp trung hot
dch hnh thnh sau khp gi)
- Khp vai:
im mt trc khp b cnh tay
im khp qu n
im khp c n
149. TING LC CC KHI DUI (Ting lo
xo)
C th nghe hoc s thy c do mt khp hoc t chc cnh khp b th rp trt
ln nhau
Hay gp trong thoi ho khp gi
Nhng vn c th thy khp bnh thng => t gi tr chn on
150. TEO C DO BNH KHP
Cc bnh khp mn tnh l hn ch vn ng u c th dn n teo c vng quanh
khp
bnh khp c tnh trng vim xy ra th qu trnh teo c cng nhanh.
Thm khm bng quan st, ch nhng vng c ni r (c Delta, c vng mng,..) :
khi teo cc c vng u b xp xung
Tt nht dng thc o hai bn, so snh vi ngi lnh.
280
281
PH LC 1 : CC VN LIN QUAN.
I .Cc phn loi trong tim mch:
1.TIMI: lu thng dng chy / chp ng mch vnh
0: Khng c cht cn quang.
1: C t cht cn quang, sau ch tc khng c cht cn quang phn xa.
2: C cht cn quang phn xa.
3: Dng chy lu thng bnh thng.
2.Ngoi tm thu tht :
0: Khng c.
1: Thu < 30 ci/gi, m trong 1 pht hay 5 pht.
2: Dy >=30 ci/gi
3: a dng : trn cng mt chuyn o, ngoi tm thu c hnh dng khc
nhau.
4A: Chm 2
B: Chm 3
5: R/T.
3.KI LLI P ( suy tim cp / nhi mu c tim )
I: Kh th
II: Kh th, T3, ran m 1/3 ph trng.
III: Kh th, hen tim, ph phi cp.
IV: Shock tim-shock do nguyn nhn ti tim ( HATThu < 90 mmHg,
thiu niu, v m hi, vt v..).
4.Vanghan William : thuc chng lon nhp
I: c ch knh Natri
A : Quinidine
B : Lidocain
C : Flecain dng trong hi chng Brugada.
II: c ch beta.
III: Ko di thi k tr.
IV: c ch Canxi.
5.Phn suy tim chu u:
A : C yu t nguy c nhng cha c biu hin lm sng suy tim.
B : C tn thng ti tim nhng cha c biu hin lm sng ca suy tim.
C : C tn thng ti tim, c biu hin lm sang ca suy tim.
D : Suy tim cn liu php ( phng thc h tr )
CTR : ti ng b tim.
282
ICD : my ph rung cy.
6.Hp van hai l
a.Trn siu m:
Bnh thng din tch van hai l : 4-6 cm
Hp nh > 2,5 cm.
Hp va 1,5-2,5 cm
Hp kht 1-1,5 cm
Hp rt kht < 1cm
b.Lmsng :
I: Hp nhng cha c triu chng lm sng.
II: Hp c hi chng gng sc.
III: Hp, suy tim phi cn p ng iu tr.
IV: Hp, suy tim phi khng p ng vi iu tr ni khoa.
7.Hp van ng mch ch ( trn siu m) :
Bnh thng din tch van ng mch ch 2-4 cm
Hp nh 1,2-2 cm
Hp va 0,7-1,2 cm
Hp kht <0,7 cm
8.au tht ngc n nh ( theo hi tim mch Canada ):
I : au tht ngc khi gng sc mnh.
II: au tht ngc khi i b > 2 dy nh, >2 tng.
III: au tht ngc khi i b < 2 dy nh, <2 tng.
IV: au tht ngc khi lam vic nh.
283
PH LC 2: 1 S HI CHNG C
CP TRONG TP TI LI U NY
I I .Hi chng Schlein Hench: bnh t min, thng gp ngi tr. C hai
th:
1.Th Schlein c cc ban xut huyt tay chn dng mang giy ng v
gng tay.
2.Th Hench ban xut huyt rut non l ch yu, mt s t d dy,
i trng.
Bnh nhn c st, nhim trng, au bng, a phn mu thng ti hay
bm, tiu mu vi th hay i th.
I I I .Hi chng Reuter (vim khp phn ng ):
Vim niu o, lot ming hoc c quan sinh dc, vim kt mc, vim
mng mt, cc biu hin khc nh bnh l dy chng gt, vim mc gan bn
chn, ban Thng gp tr em hn ngi ln, th pht sau mt s bnh
nhim trng nh: si, thng hnC ch bnh sinh nghing v thuyt t
min. Cc virus, vi khun gy bnh khi pht mt qu trnh p ng min dch
mnh v sai lc. C th sn xut cc khng th chng li tc nhn gy bnh,
trong c nhng khng th c cu trc tng hp vi cc t bo ca cc c
quan, chng tr thnh cc t khng th chng li c th. Gy nn cc biu hin
bnh a dng v khng th d on trc c. Ngi ta cha tm thy c
cc yu t nguy c r rng c bin php phng nga hiu qu. C th bnh
lin quan n tui , gii, dn tc, a d
I V.Hi chng Pick-Wick :
+Gp ngi bo ph.
+Kh th.
+Hng ho v tm phi hp.
+Bun ng sau khi n, ng g
+C th lin quan n hi chng ngng th lc ng.
V.Hi chng ng c tay (carpal tunnel syndrom ):
1.L mt tp hp cc triu chng ca mt bnh thn kinh ngoi bin
thng gp, nht l ph n, do nhiu nguyn nhn khc nhau.
2.S lc v gii phu, sinh l: ng c tay l khong trng nm gia
xng c tay v cc dy chng bao quanh cc gn gp ca bn tay. Thn kinh
gia l thn kinh hn hp, chui qua ng c tay cng vi cc gn c. Va truyn
cm gic t ngoi bin v trunng ng, va truyn mnh lnh t trung ng
284
n cc c bn, ngn tay. V chui qua mt ng hp ging nh chui qua mt
ng hm cht chi nn thn kinh gia d b chn p nu cc gn c b sng
ph
3.Triu chng: Bnh nhn cm thy au c tay. au lan xung ngn ci,
tr, gia v na trong ngn tay eo nhn. Bnh nhn cng cm thy t, ging
nh kin b hoc kim chm. Cm gic au v t cng lan ln cng tay. Bnh
nhn thng phi lc bn tay bt kh chu. Triu chng tng thm vo ban
m, lm bnh nhn kh ng. Dn dn mt cm gic cc ngn, ngn tay ci
c th b yu, teo c m ci. Triu c th xy ra hai tay nhng thng nng
hn tay thun.
4.Nguyn nhn:
+Gy xng c tay
+D dng
+T thp
+Thai k
+Nhc gip
+i tho ng
+Hot ng ca tay nhiu: nh my, vn hnh my ca
5.iu tr:
+Np c tay
+Thuc ung: NSAIDS, Corticoid
+Siu m.
+Phu thut.
+iu tr cc bnh lin quan.
VI .Hi chng Sjgren (hi chng Gougerot Sjgren hay bnh kh tuyn):
L mt bnh c nguyn nhn t min. c trng bi s xut hin cc t
khng th chng li cc t bo tuyn ca c th nh: t bo tuyn nc bt,
tuyn lGy nn cc triu chng kh mt, thiu nc bt, au khp, tuyn
nt bt mang tai sng to,..Bnh c th n c, nhng thng phi hp vi
cc bnh t min khc nh: vim tuyn gip t min, vim gan t min, Lupus
ban ri rc, hi chng CRESTChnh cc bnh phi hp ny gp phn to
nn bnh cnh lm sng a dng, nh hng n chc nng ca nhiu c quan
trong c th. Cho n nay, vn chn on v iu tr vn cn nhiu kh
khn. Nu th bnh n thun th c th kt hp liu php c ch min dch vi
iu tr triu chng (nh nc mt nhn to gim c cm gic kh mt..,),
theo di cht ch tin trin ca bnh. Th bnh phi hp th kh khn hn
nhiu, mc d c nhiu tin b trong y hc c p dng (c ch min dch c
hiu, lc huyt tng,..) nhng vn cha gim c cc bin chng c th dn
ti t vong.
285
VI I .Hi chng CREST:
Bao gm:
+Calcinois: cc nt vi ha da, mch mu, phi, cc c quan khc..
+Raynauds phenomenon: hin tng Raynaud.
+Esophageal involvement and dysphagia: chng kh nut v cc tn thng
lin quan n thc qun.
+Sclerodactyly (sclrodactylie ): chng x cng ngn tay, c th c hnh nh
ngn tay hnh khc di ln, Gottrons sign (shiny plaques may occur over the
joint of the hand tm mng ph qua khp tay ).
+Telangiectasia (tlangiectasie ): gin mao mch cc v tr khc nhau.
Khong 60-70 % bnh nhn x cng b ton th c hi chng ny. Ngoi ra,
cn gp trong cc bnh to keo khc nh: Lupus ban ri rc, vim da c
(dermatomyositis), vim a c..
VI I I .Hin tng v bnh Raynaud ( do Maurice Raynaud m t nm 1862):
1.Raynaud kh him gp, l hin tng co tht mnh lit cc mch mu
n da, nht l cc ngn tay khi b kch thch bi cc stress tm l hay nhit
lnh. Ngoi ra, c th chn, vnh tai, chp mi.
2.Nguyn nhn: cha r, mt vi tc gi a ra gi thuyt dy truyn, hai
tc gi Fowler v De Talks a ra thuyt thn kinh khi ghi nhn c s bt
thng trn in no bnh nhn Raynaud.
3.Sinh l bnh: Bnh thng, thn nhit tay chn gim khi c th tip
xc vi nhit lnh. Phn ng ca c th l co cc mch mu di da, gim
lu lng mu n ngoi bin nhm duy tr c thn nhit. Nhng nhng
bnh nhn ny c s co tht mnh lit v ko di cc mch mu n da khi gp
cc stress tm l v/hoc khi tip xc vi nhit lnh. S co tht din ra
trong vi pht n vi gi, gim ti mu n m, gy nn cc biu hin lm
sng ca bnh.
4.C hai loi Raynaud:
a.Nguyn pht: c gi l bnh Raynaud (Raynauds disease) thng gp
hn loi th pht, xy ra ph n tr di 40 tui, sng x lnh. Khng c
bnh nn hay mt nguyn nhn khc gy co mch, triu chng lun i xng
gia hai bn ca c th.
b.Th pht: c gi l hin tng Raynaud (Raynauds phenomenon) .
Tuy t gp nhng triu chng phc tp v trm trng hn. C cc yu t nguy
c l ht thuc l, cc bnh to keo, bnh Buerger, thuc chn beta,
ergotamine
5.Triu chng in hnh l s thay i mu sc da 3 pha: ti nht, xanh
tm v . Khi mch mu co tht mnh lit lm cho da ti nht, thiu mu. S
286
co tht ca c hu mao mch ngn cn mu tr v. S tip xc ko di gia
hng cu v t bo t chc lm tng t l Hb kh. Lm cho mu da chuyn sang
tm, bnh nhn au nhc nhiu, cm gic t rnSau , cc mch mu gin
ra, da tr nn l do hin tng ti ti mu.
6.Chn on da theo tiu chun ca Tina (Tina R.Desai, Ryan Headley
2006 Raynauds phenomenon, ASC Surgery: Principal and Practice, WedMD
):
-Thay i mu sc ba pha in hnh nh trn khi gp lnh hay cc yu t
kch thch khc.
-Thay i mu sc hai pha ti i ti li nhiu ln.
-Thay i mu sc mt pha v yu c khi gp lnh.
7.iu tr vn cn l vn nan gii, ch yu l trnh tip xc vi cc yu
t nguy c nh khng ht thuc l, trnh b lnh, gim ti thiu cc stress tm
l trong cuc sng..
a.iu tr ni bng cc thuc: chn canxi, chn alpha, gin mch..,trnh cc
thuc c th khi pht cn co tht mch nh thuc chn beta, estrogen..
b.iu tr ngoi: ct hch giao cm (tng t nh trong bnh Buerger ), ct
lc khi c bin chng lot, hoi t u chi.
I X.Hi chng Budd Chiari: tc tnh mch trn gan do chn p t bn ngoi
ca khi u c tnh, p xe gan do amip, t mu, kn ca sn. Cc t bo gan b
hy hoi do thiu oxy v xoang gan gin, lt mu, cui cng l x ha v x
gan.
X.Hi chng Evans: vng da tan huyt, xut huyt gim tiu cu do Lupus ban
ri rc. Ngoi ra cn c th gp trong cc bnh to keo khc. Nguyn nhn
lin quan n cc p ng min dch sai lc, to nn cc t khng th chng
mng hng cu, tiu cu. Kt hp vi hi chng khng phospholipid, hi chng
Libman Sacks (vim ni tm mc do Lupus ) l mt th nng v ni ln
thng tn a dng ca bnh Lupus.
XI .Hi chng khng phospholipid
1.L s kt hp ca cc hi chng sau:
-Huyt khi.
-Sy thai lin tip.
-Gim tiu cu min dch.
-To khng th chng phospholipid mng t bo.
2.Triu chng a dng:
-Tan huyt.
-Huyt khi.
287
-Gim tiu cu.
-Ph i van tim.
-Vim m li xanh tm.
-au u kiu Migraine.
-Ma git.
-Bnh l ty sng thong qua
XI I .Du Casper: thy thuc dng hai ngn tay (ngn ci v ngn tr ) vo vo
da bng bnh nhn, nng c t chc di da ln. V tr song song vi c thng
bng bng, cch rn khong 2-3 cm. Sau bung tay ra, bnh thng da
nhanh chng tr li trng thi ban u (thi gian di 2 giy ). Nu trn 2 giy
m da vn cha tr li nh lc u (vn cn nhn ), ta ni n hi da gim hay
du Casper (+). y l du hiu gp trong mt nc.
XI I I .Bnh sarcoidose (hay sarcoid, hay cn c gi l bnh BBS Besnier
Boeck Schauman):
1.y l bnh ca h thng lin vng ni m, m theo quan im hin
nay n c xp vo nhm bnh t min. c trng ca bnh l s thm nhim
lan rng ca dng t bo Lympho cc c quan trong c th theo c ba ng:
ng mu, ng bch huyt v ng k cn. Thng gp nht l phi v
trung tht. Gy nn hch ln, tuy nhin cha phi l tn thng gii phu
bnh quan trong nht. M iu khin ngi ta quan tm n bnh ny chnh l
s tn thng khng hi phc cc c quan. S thm nhim t bo Lympho khi
pht mt qu trnh vim mn khng c hiu. V chnh qu trnh ny l nguyn
nhn dn n s ph hy cc c quan.
2.Bnh cnh lm sng rt phong ph ty qa trnh vim xy u th
c quan no. Bnh nhn c th vo vin trong bi cnh ca vim ph qun mn,
gin ph qun nu u th xy ra phi, vim gan mn, x ganThm ch,
bnh nhn c th vo vin v cc triu chng thn kinh nu c s thm nhim
no, mng no. Trn phim CT-scans s no c th c hnh nh ging t mu
ngoi mng cng, chn on phn bit i khi cng cn c t ra nu bnh
nhn c tin s chn thng.
3.Chn on giai on mun cn phi da vo tin s, lm sng v
t bit l cn lm sng. Ngoi cc xt nghim cc c quan b bnh th phim X-
quang phi c mt gi tr nht nh gi cho chn chn on. C th thy hnh
nh thm nhim phi lan ta, hch rn phi, hch trung tht ln. Sinh thit
Daniel ( sinh thit t chc b trc c bc thang ), lm gii phu bnh c th
thy s thm nhim t bo Lympho. Ngy nay, nh s pht trin ca ni soi,
ngi ta c th tin hnh ly mu bnh phm phi hay trung tht mt cch
chnh xc. Tuy nhin n cng khng hon thay th c k thut Daniel. V
288
ngi ta nhn thy c s lin quan gia phi, trung tht v t chc trc c bc
thang. S lin quan l c s ng dng k thut sinh thit Daniel vo chn
on cc bnh phi, trung tht ni chung (v d trong ung th ph qun phi,
bnh l hch trung tht..). Ti sao li c s lin quan cho n nay vn cha
c gi thit no gii thch c r rng.
4.iu tr bnh giai on mun l mt iu kh khn. Cc thy thuc
phi c s cn nht c nn s dng thuc c ch min dch hay khng. V d:
bnh nhn vo vin vi triu chng ca vim ph qun mn, c chn on l
bnh BBS, khi s dng thuc c ch min dch s tng nguy c bi nhim
phi, lm nng thm triu chng lm sngS dng thuc c ch min dch
trong giai on u t ra rt hiu qu, bng vic cho Corticoid c th ngn nga
c tin trnh vim mn cc c quan, trnh c cc thng tn khng hi
phc. Nhng chn on c bnh giai on sm khng phi d, ngay c
cc nc c nn y hc pht trin.
Cho n nay, bnh BBS vn cn l mt vn nan gii nhng rt may
l t l bnh trong cng ng ni chung cng thp.
XI V.Bnh Banti: nguyn nhn cha r rng, x lch (t chc x pht trin), x
ha tnh mch lch, tnh mch ca. Gy tng p lc ca trc xoang, v sau
cng dn ti x gan. Cn phn bit vi hi chng Banti: x tnh mch lch v
tnh mch ca trc, sau tin n x lch. Gy tng p lc ca trc xoang
n thun.
XV.Bnh Wilson ( cn c gi l bnh x gan da hun ng hay vng da
nhn u ):
Bnh dy truyn theo gen ln, do khim khuyt gen m trch tng hp
ceroplasminogen. y l mt protein c chc nng vn chuyn ng trong c
th. Bnh thng, ng l mt nguyn t vi lng cn cho c th, c hp thu
ch yu t thc n, lng tha c o thi ra ngoi. t c s cn bng
gia hp thu v o thi l nh vai tr ca protein ti ceroplasminogen. Khi
thiu protein ny dn n s tch t ng trong c th, gy nn thng tn a
dng cc c quan. Hai thng tn trong s ng s nht l thng tn no
v gan. ng li gan gy hy hoi t bo gan, tin trin thnh x gan mt
b. Nhng bnh nhn thng vo vin trong bi cnh ca cc ri lon thn kinh
(yu lit, ri lon tm thn, vn ng,..) m khng c tin s bnh r rng trc
. V khi thng l qu mun, no b tn thng khng hi phc.
Vng xanh l cy mt do ng tch t gic mc (vng Kayser
Fleischer ) l mt du hiu c trng, c th xut hin giai on sm ca
bnh. pht hin bnh sm khng phi l d v giai on u bnh thng m
thm, khng c triu chng g ni bt nn bnh nhn thng khng ch n.
Vn iu tr vn cn gp nhiu kh khn, s dng thuc thi ng cng
289
khng ngn nga hon ton c tin trin nng thm ca bnh. iu tr triu
chng kt hp vt l tr liu, phc hi chc nng thn kinh cng khng em li
c cuc sng d chu hn cho bnh nhn l my. Trnh cc thc n cha
nhiu ng (nht l cc loi u, c bit l u tng tn bnh l vng da
nhn u xut pht t y ) l bin php bt but.
Theo di cht ch nhng i tng m trc trong gia nh tng c
ngi mc bnh l mt bin php quan trng. Gip pht hin sm ngi mc
bnh, can thip vo giai on thch hp, gim c cc bin chng. T vn
trc hn nhn gp phn gim ng k t l mc bnh trong cng ng ni
chung.
XVI .Bnh Von Gierke: ri lon chuyn ha glycogen do thiu men Gluco-6-
Phosphatase, gy tch t glycogen trong gan, lch v cc c quan khc. Tn
thng gan c th dn ti x gan mt b.
XVI I .Bnh Ehlers-Danlos: l bnh l ton thn ri lon tng hp thnh phn
collagen ca m lin kt. Dn n cc triu chng nh: lng lo khp do bao
khp, gn c, dy chng yu, khng m nhn c chc nng bnh thng; d
xut huyt do thnh mch yu collagen l thnh phn quan trng cu to nn
thnh mch, iu ny cng gii thch c triu chng d chy mu trong bnh
thiu vitamin C v nh chng ta bit vitamin C l yu t gip tng hp
collagen - (pht hin bng du Lacet), nng hn c th xut huyt t nhin
(chy mu rng, xut huyt tiu ha).s
290
291
PH LC 3: T IN HI CHNG
A
Adamkiewicz (Adamkiewicz Albert, bc s ngi Ba lan)
Cc du hiu ca tc nghn ng mch thn nn gy thiu mu hnh ty: yu hai chn km
mt cm gic chim u th gy ri lon c vng (mt trng lc hoc co tht; Nu rt nng
th c th lit mm khng hi phc 2 chn km mt cm gic hon ton.
Adams-Stokes (Adams Robert v Stokes William, cc bc s I reland)
(Cn gi l hi chng Morgagni-Adams- Stokes, bnh Adams-Stokes) Ri lon kch pht ti
mu no do cn nguyn tim mch: mt thc t ngt, thng km co git kiu ng kinh.
Trc thng c cm gic nng ngc, chng mt. Trong cn thy c nhp chm r, thm
ch v tm thu, bnh nhn gim trng lc c, ti nht, xanh tm. Ngay c sau cn cng co
khuynh hng nhp tim chm. in tm thy block nh - tht cc mc . di khi rung tht
dn ti t vong.
Addison (Addison Thomas, bc s ngi Anh)
Suy thng thn mn tnh, thng do lao: u oi chm chp, mt mi, bing nn. Da nhng
ch l ngoi qun o b nm li (do lin h ngc ni tit t v thng thn vi trung gian
tuyn yn).Bnh nhn bun nn, nn i, tiu chy, khuynh hng h ng huyt, chm nhp
tim, gim trng lc c. Tang Na v K trong mu.
Adie (Adie William, bc s ngi Anh)
(Cn gi l hi chng Weill - Reys - Adie, Adie - Holmes, Kehrer - Adie, Saenger, tng
trng lc ng t gi Tabes). L bnh di truyn tri theo nhim sc th thn
(Autosoma): thoi ha chn lc cc hch r sau ty sng v hch mi (ciliary): Phn x
ng t km, gim hoc mt phn x gn xng. Ph n b nhiu hn, thng tui 20-
30.
AI DS (Cn gi l SI DA, hi chng suy gim min dch mc phi -
AIDS: Acquired ImmunoDeficiency Syndrome)
Bnh do nhim virus HIV, truyn qua ng quan h tnh dc (tinh dch v cht tit m
o),ng mu (truyn mu, dng chung kim chch) v m truyn cho con trong bo
thai. Virus tn cng v tiu dit t bo min dch (Lympho T4). Giai on bnh ko di vi
thng ti vi nm. Bnh nhn d b bnh nhim trng v st dai dng, tiu chy v nhim
nm Candida, ung th da.
Alzheimer (Alzheimer Alois, nh tm thn hc ngi c)
292
(Cn gi l bnh Alzheimer, hi chng Heidenhain, sa st tr nng trc tui gi). Sa st tr
nng trc tui gi, dng di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma) khng in hnh:
ri lon tr nh tng dn, mt tr nh, mt nh hng, mt dng ng tc(apraxia), mt
ngn ng (aphasia), mt nhn thc (agnosia), mt vit (agraphia). Thng c c l ln, o
gic, gim thc, tng ng, t ng tnh (automatismus). Bnh khi u vo tui khong
55. No teo lan ta.
Anton-Babinski (Anton Gabriel, nh thn kinh hc v tm thn hc
c; Babinski Francois F., nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l du hiu Anton, hi chng Anton, mt nhn thc thn th na ngi
hemiasomatognosia). Phc hp cc du hiu ca tn thng bn cu no phi: bi na ngi
tri km ri lon cm gic su v nng, bn manh pha bn tri, hai mt quay sang phi,
bun ng. Bnh nhn coi nh tnh trng bnh ca mnh, thmch hng cm
(euphoria), i khi bnh nhn khng mun tha nhn l mnh b lit na ngi.
Argyll-Robertson (Robertson Douglas M.C.L.Argyll, nh nhn khoa
ngi Scotland)
(Cn gi l du hiu Argyll-Robertson)
Ri lon chc nng ng t do can nguyn thn kinh trong cc bnh l khc nhau ca h thn
kinh: ng t khng phn ng vi nh sng, nhng li phn ng tt khi hi t v iu tit (xa
gn). Phn ng vi cc kch thch cm gic v tm l b suy gim. Co ng t. ng t khng
u hoc d dng ng t.
Arnold-Chiari (Arnold J ulius v Chiari Hans, hai nh bnh l hc
ngi c)
(Cn gi l bnh Arnold-Chiari, d dng Arnold-Chiari, h ng tip ng thn kinh ca
tiu no)No ng thy do tc nghn, cc du hiu tiu no vi tht iu (ataxia) v rung git
nhn cu (nystagmus). Du hiu chn p thn no v ty sng, lit cc dy thn kinh s, chng
co cng c (tetany) hoc cc co git kiu ng kinh, nhn i (song th), bn manh. Cn c
cc d dng s v xng sng.
293
B
Babinski-Nageotte (Nageotte J ean: nh bnh l hc ngi Php)
Hi chng lit giao bn: na ngi cng bn tn thng c mt phi hp ng tc (tht
iu) kiu tiu no, rung git nhn cu, co hp ng t, mt b tht lm vo, sp mi. Bn
pha i din vi tn thng c bi na ngi v ri lon cm gic. Do tn thng phn
tip ni gia cu no v hnh ty.
Banti (Banti Quido, nh bnh l hc ngi I talia)
(Cn gi l hi chng Senator-Banti, thiu mu do lch, hi chng thiu mu gan-lch)
Phc hp cc du hiu trong chng gan-lch to: thiu mu, gim tiu cu, gim bch
cu, x gan ca, tr trong l lch v tng p lc ca. Thng ph n di 35 tui.
Basedow (Basedow Karl A. von, bc s ngi c)
(Cn gi l bnh Basedow, bnh Basedow- Graves)
Cc du hiu c trng trong nhim c gip trng: bu gip, li mt, nhp tim nhanh.
Behcet (Behcet Hulushi, nh da liu hc ngi Th nh k)
(Cn gi l hi chng Adamantiades-Behcet, bnh Behcet...)
Bnh nhim trng d ng hi qui mn tnh: vim mng mt gy au, ni ban dng pt trong
ming, pht ban dng pt hay lot vng sinh dc, v vim mo tinh hon ti pht. C cc
biu hin thp v vim tc tnh mch. C th i tiu ra mu hoc chy mu ng tiu ha.
Thng c sng ph tuyn nc bt v nc mt.
Bechterev (Bechterev Vladimir, nh thn kinh v tm thn hc
ngi Nga)
Hu qu ca tai bin (ngp mu - apoplexie): tng trng lc c na ngi, tng tnh kch
thch ca c, co git c. Thng b khi tn thng th vn v bo (corpus striatum v globus
pallidus).
Bechterev - Strumpell Marie (Strumpell Adolf, nh thn kinh
hc ngi c; v Marie Pierre nh thn kinh hc ngi Php)
(Cn gi l bnh Bechterev - Strumpell - Marie, vim ct sng dnh khp - Ankylosing
spondylitis)
294
L bnh l vim mn tnh ca h thng dy chng v khp ct sng: bnh nhn b g
phn lng trn, au nhc kiu r thn kinh, cc khp ln t b tn thng, bnh nhn hi
ci. Cng hay c tn thng tim v vim mng mt - th mi. X quang ct sng "hnh cy
tre". Tng tc lng mu v tang Calci mu. Thng nam gii, tui trung nin, c th di
truyn kiu tri theo nhim sc th thn (Autosoma)
Bell (Bell Charles, nh gii phu hc, sinh l v phu thut ngi
Scotlen)
(Cn gi l lit Bell, lit mt t pht) Lit dy thn kinh mt ngoi vi.
Benedikt (Benedikt Moritz, nh thn kinh hc ngi c)
(Cn gi l bnh Benedikt, hi chng trung no) Lit giao bn trong tn thng nhn :
tng ng ngoi thp cng bn, lit cc dy vn nhn, tang trng lc c ton thn, tng
phn x gn xng bn lit. Tht iu cng bn v run chi di bn i din.
(Claude) Bernard-Horner (Bernard Claude, nh sinh l hc
ngi Php; Horner J ohann Friedrich, bc s nhn khoa ngi
Thy s)
(Cn gi l tamchng Horner, hi chng Hutchinson, hi chng Mitchell)
Phn x ng t khi tn thng cc hch giao cm khu vc C8-D2, bao gm c hch sao.
Xut hin co ng t, sp mi v lm mt. Thng cng c ri lon tit nc mt, ra m
hi, h nhn p, i khi c pha tp mu sc mng mt.
Biermer
(Cn gi l thiu mu Biermer...)
Thiu mu do thiu Vitamin B12. Bn cht l do nim mc d dy thiu yu t ni
trong
dch tit, nn nim mc d dy khng c kh nng hp thu B12. Da mu vng nht nht,
mng chn tay v tc d b gy, bing n, t li, v sau c vim li Hunter. Thng c
thiu nh chp khng vi Histamin.
Trng hp nng c ri lon chc nng ty sng. Trong mu c thiu mu t bo khng l
tng sc, hng cu khng u, hng cu bin dng, bin i nng huyt cu t. Trong
ty xng c nhiu t bo khng l, mu ngoi vi c chm a baz ca hng cu, h bch
cu. Cng cn thy r cc t bo to mu ngoi ty, ch yu trong gan v lch, tng
bilirubin mu, tng cholesterol mu.
Thng ngi cao tui.
295
Bouveret (Bouveret Lon, bc s ngi Php)
Nhp tim nhanh kch pht km h huyt p trong cn, bn chn v cm gic s hi, i khi
chng mt. Trng thi ngt xu, i khi bun nn v nn. Ngy nay n thuc v hi chng
WPW v CLC, hay l hi chng P-Q ngn.
Brown-Squard (Brown-Squard Charles, nh sinh l hc ngi
Php)
Du hiu tn thng ty sng mt bn theo chiu ngang: lit cng km ri lon cm gic su
cng bn tn thng, gim cm gic nhit v au bn kia.
Budd-Chiari (Budd George, bc s ngi Anh; Chiari Hans, nh
bnh l hc c)
Tc nghn cc tnh mch gan: trng hp cp tnh c bun nn v nn i ra mu, i khi
thm ch hn m gan; Trng hp mn tnh c au bng trn tng dn, gan to v i khi c
lch to. Nhanh chng c c trng. dn dn c ri lon chc nng gan, vng da nh ch hi.
Tng cholesterol mu. Cc bin th lm sng ph thuc vo nh khu tn thng ca cc tnh
mch gan.
C
Caplan (Caplan Anthony, bc s ngi Anh)
Phi hp vim a khp dng thp vi bnh bi phi silic.
Charcot I (Charcot J ean Martin, nh lm sng hc Php)
(Cn gi l chng khp khing cch hi, vim ni mc ng mch tc nghn -
endarteriitis obliterans)
Ri lon v i: khp khing cch hi (tng lc ri ht) v au bp chn, nguyn nhn l
thiu ti mu y cho cc bp tht khi i li. Chn tr nn trng nht, da lnh v cc
ngn xanh tm. Mch ngoi vi b yu. V sau c th hoi t cc on b bnh. da s bnh
nhn l n ng v nghin thuc l.
Hi chng Buerger: ngi tr tui di 40, nguyn nhn do vim v cn lm xt nghim
t chc hc. Ngi trn 40 l va x ng mch.
Charcot I I
(Cn gi l bnh Charcot, bnh x ct bn teo c)
Thoi ha cc neuron vn ng trung ng v ngoi vi gy ra lit c: khi u yu v teo
cc c nh bn tay, sau teo cc c cng tay v cnh tay. ng thi c cc du hiu co
cng v tng phn x gn xng km du hiu thp hai chn. Hai chn thng c d cm,
296
cm gic lnh, au v cc co git c. Bnh tin trin khng ngng. Dn dn cc c c -
mt b tn thng v bnh nhn khng th nhc u, mt biu l cm xc, ri lon nut v
tiu tin.
Charcot I I I
(Cng cn gi l bnh Charcot)
Bnh l thoi ha tin trin xng v khp: thoi ha sn, ph i cc phn ring l ca
cc khp, gai xng v gy xng t pht. Thng c khi b cc bnh l thoi ha
ty sng, rng ty v bnh tiu ng.
Charcot I V
(Cn gi l tamchng Charcot)
Tam chng c bn ca bnh x ri rc: run khi ch , ging ni kiu bng n, rung git
nhn cu.
Charcot-Marie (Marie Pierre, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l bnh Charcot-Marie-Tooth. bnh teo c tin trin do dy thn kinh)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn, cng c (t hn) di truyn ln. L bnh teo c do
thn kinh: bnh thng bt u trc khi dy th, teo cc c nh bn chn v ng chn cn
i 2 bn, to nn bn chn nga vo vo (pes equinovarus). ti khu vc b bnh mt phn
x gn xng. V sau cng c th c cc c tay b teo. Him khi teo c lan ln trn u gi
hoc trn khp khuu tay. C run ch . Mt s trng hp c tng hng cu, lit cc c
mt, li mt v teo mt. Tip theo c g lng v vo lng. Bnh mn tnh, thng n ng b
nhiu hn.
Conn (Conn J erome W., bc s ngi Anh)
(Cn gi l cng aldosteron nguyn pht) Cng aldosteron nguyn pht thng khi c khi
u tng sn v thng thn: mt mi ton thn, tiu chy, yu c theo chu k, thm ch hon
ton bt ng, t b, cc du hiu ca tetany trong khi Ca trong mu bnh thng. Cao huyt
p, tiu albumin, tng Kali niu, gim Na v Cl trong nc tiu, tiu nhiu, phn ng kim ca
phn. Thng khng ph. Tng aldosteron trong mu v nc tiu. Nu bnh khi pht tr
em, th thng ngng ln v pht trin ni chung. Mt s th bnh p ng tt vi dexa
methason .
Crohn (Crohn Burrill, bc s M)
297
(Cn gi l bnh Crohn)
Vim theo phn on mn tnh on cui ca hi trng: bnh thng khi u tui 15-35 v
thng n ng. Biu hin bng tam chng c trng sau: au na bn phi ca bng,
tiu chy ti i ti li hoc trng din, kit sc r. i khi trong t kch pht cp tnh
c cc du hiu ging nh trong vim rut tha cp. on rut tng ng ta thy cc vt
so vi nhng vng vim nm xung quanh, do vy t t dn ti hp ng rut non. Trong ta
thy bch cu chuyn tri trong giai on tng bch cu cp, tng tiu cu, thng c thiu
mu nhc sc. Tng tc mu lng, gim hot tnh prothrombin, gim Na v Ca trong
mu. Phn nhim m. Bnh nhn c th b bin chng vim tch m ti ch, c l d,
thng, v hp nng.
Cushing I (Cushing Harvey W., nh phu thut thn kinh ngi
M)
Du hiu c khi u gc cu tiu no: lit cc dy s V, VI, VII, VIII, IX cng bn vi tn
thng. Cc du hiu tiu no v du hiu chn p vo tiu no.
Cushing I I : u mng no xng bm
Cc du hiu do khi u phn gia ca xng bm: lit mt, d cm vng trn mt,
li mt mt bn, teo dy th nguyn pht cng bn tn thng, o gic thnh gic v
khu gic do chn p vo hi hi m. Thay i c tnh.
Cushing II I
Cc du hiu do c khi u tiu no c tnh tr em: nhanh chng xut hin no ng thy
do tc nghn. Thng c di cn vo ty sng gy lit chn tay. Trong giai on cui s c
hi chng tn thng ty ct ngang hon ton.
Cushing I V
(Cn gi l bnh Cushing, bnh Icenko-Cushing)
Phc b cc triu chng cng v thng thn nguyn pht hoc th pht: bo ph vi thn
mnh to ln v chn tay nh b, mt trn nh mt trng, cc vt rn da (ch yu da bng),
tng hng cu, xanh tm u chi, tng ng huyt km theo tiu ng, h Calci mu v
tiu long xng. Cn c yu mt ton thn, teo cc tuyn sinh dc, v kinh v lit dng. Tr
em b thiu nang sinh dc, n ng b n ha, ph n b rm lng. Gim kh nang khng
vi nhim khun. Gim sng to v b trm cm.
D
298
Djerine-Klumpke (Djerine-Klumpke Augusta, nh thn kinh hc
ngi Php)
Phc hp cc triu chng do tn thng cc r C7, C8 v D1. Lit cc c cng tay v cc
c nh gan bn tay. Ri lon cm gic mt trong tay. Thng c ri lon vn mch, tng
hoc gim tit m hi, tht (lm) mt, sp mi v co ng t.
Djerine I (Djerine J oseph J ., nh thn kinh hc Php)
Phc b cc du hiu trong bnh bch hu lm gi nh ti thoi ha ty sng: tht iu v
ri lon cm gic su.
Djerine I I
(Cn gi l khp khing cch hi ty sng ca Djerine)
Chng khp khnh tm thi do bnh giang mai ca h tun hon hoc do vim ng mch
huyt khi tc nghn: cc chng bi v lit khc nhau.
Djerine-Lavalpiquechef
Mt dng ca vim a dy thn kinh do ru: cc du hiu ca gi thoi ho ty sng vi ri
lon cm gic nng, cm gic v t th thn th km tht iu.
Djerine-Roussy (Roussy Gustave, nh bnh l hc ngi Php)
(Cn gi l hi chng i th)
Ri lon cm gic v th lc mt bn do bnh l i th: bn manh cng tn, Tng phn x
da v phn x gn xng bn i din. Ri lon cm gic su, d cm na ngi, au na
ngi. Thng c teo h thng c xng mt bn v ng thi mt cm gic xng.
Djerine-Sottas (Sottas J ules, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l bnh Djerine, lon dng c di truyn)Bnh teo c do cn nguyn thn kinh,
dng di truyn tri theo nhim sc th thn(autosoma): teo c tin trin cn i, pes varus
(vo trong) thm ch equinovarus (bn chn dui vo vo - bn chn nga). Cc si thn
kinh to ra v au c th s thy c di da. Ch teo co ri lon dinh dng v ri lon
cm gic. Du Romberg dng tnh. Thng c tht iu, rung git nhn cu, lit cc c
mt, ng t khng u. Cc nvi (nevus) v cc u x thn kinh di da. Bnh thng khi
pht tui thiu nin, hng tnh nam mnh.
Down (Cn gi l bnh Down)
Dng bnh km tr tu bm sinh, do c 3 nhim sc th cp th 21: tr tr tm tr, thng
299
nht l ngu n m cm xc vn cn tng i c bo tn. Bnh nhn l nhng ngi hin
lnh v a u ym. Tm vc nh b, nhiu np nhan, vim kt mc m mt, mi ngn,
li to v c rnh, tng tit nc bt. Mt c trng ging nh l h xic. Da lnh, ngn
ngn, ngn quo, gim trng lc c, bng to v nho, km pht trin sinh dc. Thng c
d tt bm sinh tim. Chim t l 1/600-1/900 tr s sinh. C mt s t trng hp l do
chuyn v nhim sc th.
Duchenne I (Duchenne de Boulogne Guillaume B.A., nh thn kinh
hc ngi Php)
(Cn gi l tabes dorsalis - giang mai ct sau ty sng)
Cc bin i kiu thoi ha ca thn no, cc r sau v phn lng (sau) ca ty sng: cc
cn au d di ton thn, tht iu tng dn, mt cc phn x, mt kh nng nut v
ri lon tiu ha. Ri lon chc nng bng quang, lit dng. Thng nht l biu hin ca
giang mai giai on 3. a s bnh nhn l nam gii trung nin.
Duchenne II
(Cn gi l lit Duchenne, lit hnh no tin trin)
Cc du hiu tn thng thn no km teo cc c lng: thng khi u bng kh c ng
li, nhanh mi li khi ni chuyn v khi n. V sau c teo li, lon vn ngn,
thm ch mt kh nng ni. Ri lon nut, nhy mt, ri lon tit nc ming. Mt phn
x hu (vm ming), ci nh khc. Trong giai on cui c ri lon tun hon v h hp,
Bnh tr em 3-4 tui.
Duchenne-Aran (Aran Francois, bc s ngi Php)
(Cn gi l bnh Duchenne-Aran, teo c ty sng tin trin)
Teo c ty sng tin trin ngi ln: teo c cn i hai bn v lit, phn x gn xng
mt hoc rt yu. Biu hin lm sng khi u bng yu cc c nh bn tay, sau l
gim kho lo, tay, kh nng c ng bn tay b km i, c cc co git c bn tay. Bnh
tin trin khng ngng v lan rng dn. Cui cng l cc du hiu ca lit hnh no.
Duchenne-Erb (Erb Wilhelm H., nh ni khoa v thn kinh hc
ngi Php)
(Cn gi l lit Erb)
300
Tn thng cc r C5 v C6: mt chc nng dn dn ca cc c delta, nh u v c cnh
tay (brachialis), mt phn c c di gai (infraspinatus),i khi c c di
n(subclavius). Khng th dng vai v co khyu c. Bn tay t th quay sp. C ng
ca c tay v cc ngn tay bnh thng. Khng c ri lon cm gic hoc ch rt nh mu
tay.
Duchenne-Griesinger (Griesinger Wilhelm, nh thn kinh hc v
tm thn hc ngi c)
(Cn gi l bnh Duchenne-Griesinger, lon dng c gi ph i)
Bnh lon dng c di truyn kiu ln lin kt vi nhim sc th X: khi u bng teo c
ngc, sau l cc c bng v chi th. Mi mt nhm c khi u u b ph i v cng
chc, sc c gim dn v ri tr thnh teo c. Khng th ng dy m khng xoay hng (?),
dng i ong a, thng c g vo lng, bn chn nga, mt phn x gn xng, mt cht
khong ca xng, suy tim. Trong mu tng aldolase v creatinphosphokinase. Ch c tr
trai 2-6 tui.
Dumping hi chng trn ngp (To dump: vt nm xung)
(Cn gi l hi chng sau ct d dy)
Phc b cc ri lon tiu ha v tun hon sau khi n bnh nhn ct d dy cao: khong 15
pht sau khi n, bnh nhn cng y thng v, bun nn v nn i, tot m hi, nng
bng, mt mi, kh chu v run chn tay, nh trng ngc, au u, c th ngt xu.
Dupuytren (Dupuytren Guillaume, nh phu thut ngi Php)
(Cn gi l bnh Dupuytren, chng co cng Dupuytren)
Bnh do tn thng t chc lin kt: mc gan tay b ngn v nhn li, gy co cng cc ngn
tay, ch yu l pha tr.
E
Erb (Erb Wilhelm H., nh ni khoa v thn kinh hc c)
(Cn gi l bnh teo c tin trin, lon dng c Landouzy-Djerine)
Bnh lon dng c di truyn th nin thiu: khi u l kh leo thang gc, dng i d dm,
teo c cn xng hai bn, xng b vai nh ra, qu n tht lng, thng cng hay c gi ph
i h c.Gim cc phn x. Ming tr ra. Tng aldolase trong mu, gim creatinin trong
nc tiu. Bnh khi pht vo tui dy th. Hng tnh nam mnh. Nu tn thng u th
m ri cnh tay th di truyn thng l tri theo nhim sc th thn. Nu tn thng u
th m ri cnh tay th di truyn thng l ln theo nhim sc th thn. i khi cng c
301
di truyn lin kt vi nhim sc th X.
F
Fallot (Fallot Etienne Louis A., bc s Php)
(Cn gi l t chng Fallot)
D dng tim v mch mu ln hay gp: ng mch ch chuyn sang phi, thiu ht vch
ngn tm tht, hp ng mch phi v ph i tm tht phi. Cc du hiu lm sng c
bn c ngay khi tr cn ang b: xanh tm, kh cho tr n, chm pht trin v kh th
vi bt k mt gng sc no, tng hng cu, cc ngn tay hnh di c. Nghe tim tht ting
thi tm thu, ting T2 yu trn phi. Khong 50% trng hp do di truyn tri theo
nhim sc th thn
Fanconi (Fanconi Guido, nh nhi khoa ngi Thy s)
Bnh ty xng tr nh, di truyn ln theo nhim sc th thn, vi rt nhiu cc bt thng:
thiu mu t bo khng l cng (tng) sc tng tin mn tnh, gim bch cu, gim tiu cu,
thiu sn thm ch bt sn ty xng km theo tng sinh t chc m. Sc khng c hc v
thm thu ca hng cu vn bnh thng. Bnh nhn nh ngi, nhi tnh, gim thiu sinh dc,
s nh, thng c tng phn x, mt nh, lc mt. Cn c cc tt ca chi trn, thn v ri lon
nhim sc t.
Fisher (Fischer Miller, nh thn kinh hc ngi M)
(Cn gi l hi chng Fisher Miller)
Mt th ca Guillain-Barr: tht iu c hai bn r, lit mt c hai bn, dn dn mt phn
x gn xng, i khi c lit mm khng cn xng.
Fischer (Fischer H., bc s da liu ngi c)
(Cn gi l hi chng Buschke-Fischer)
Phc b cc d dng ngoi da: khi pht tr em, da gan v mu tay chn tng lp sng v
tng tit m hi. Nm mng chuyn sang bong mng. Tc tha v lng tha. u chp ca
ngn tay v ngn chn to ra do ph i u xng.Thng c chm tr tu, kh da, lo ha
sm, ph mi mt. C th do suy chc nng tuyn gip bm sinh.
Foix (Foix Charles, nh thn kinh hc Php)
Huyt khi, khi u hoc phnh mch trong xoang bm gy bi hoc lit dy III, IV v
mt phn dy V, li mt, ph mi mt v kt mc, m, lit mt, au dy thn kinh V.
Foville (Foville Achille L., nh thn kinh hc v tm thn hc
Php)
302
(Cn gi l chng lit na ngi giao bn cu no di)
Phc hp cc phc b tn thng cu no: lit VI v VII kiu ngoi vi cng bn, mt
bn i din mt kh nng xoay vo trong.
Froin (Froin Georges, bc s Php)
Nhng bin i ca dch no ty do tc nghn khoang di nhn, nguyn nhn: do khi
u, lao mng no, vim ct sng hoc vim mng no ty. Hm lng albumin tng cao.
Dch no ty nhanh chng ng li, c mu nhim sc vng. Lng t bo thay i khng
nhiu. Cng lc nu ly dch no ty qua chc di chm, th li c thnh phn bnh
thng.
G
Gastaut (Gastaut Henri, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l hi chng Lennox, hi chng Gastaut-Lennox)
Cc cn co git ng kinh do bnh no tr em, c trng bng chm pht trin tr tu, cc
c khng kim sot c, v hnh nh khc bit trn in no . y khng phi l 1
bnh ring bit v c nhiu nguyn nhn gy c hi chng ny: chn thng, ngt th
khi sanh, nhim trng h thn kinh trung ng hoc bnh chuyn ha...Thng khi pht
trc 4 tui v khng c cch iu tr no t ra vng bn, 80% s b ng kinh tip khi ln
tui. Thuc tt nht l Valproat hay Felbamat, nu bnh tr l th xt phu thut ct th
chai (corpus callosotomy).
Gerstmann (Cn gi hi chng ca hi gc - gyrus angularis)
Qu trnh bnh l no vng nh: mt c ch trong khi vn cn th lc, mt vit trong
khi vn cn c ng bn tay tt, mt m, ri lon nh hng trong khng gian v thn th
ca chnh mnh.
Goodpasture (Goodpasture Ernst, nh bnh l hc M)
Nhim hemosiderin phi km vim thn tiu cu. Thng ngi di 40 tui. Bnh nhn b
ho, ho ra mu lp i lp li, v sau xanh tm, nhp tim nhanh, kh th, tiu albumin,
tiu mu, tr niu. C th tm thy khng th chng li mng nn ca tiu cu thn. Cui cng
cht do nhim ure huyt.
Guillain-Barr (Guillain Georges v Barr M.J ., cc nh thn kinh
hc ngi Php)
(Cn gi l hi chng Strohl, hi chng Landry-Guillain-Barr)
303
Bnh vim a r v dy thn kinh, vi yu bi km gim hoc mt phn x. C th d cm.
Lit leo dn ln. Dch no ty c protein tng cao, trong khi t bo bnh thng hoc tng t
(phn ly albumin - t bo).
H
Hageman (Hageman l tn ca mt bnh nhn)
Thiu yu t ng mu XII (cn gi l yu t Hageman) trong bnh di truyn ln theo nhim
sc th thn (autosoma): thi gian chy mu ch b ko di nh hoc hon ton bnh thng,
th nghim Rumpel-Leed dng tnh. Thi gian ng mu b ko di. Co cc mu bnh
thng. Thng khng c xu hng chy mu t pht. Thng ch pht hin bnh khi tnh c
b chn thng hoc xt nghim mu ng v mu chy.
Hashimoto (Hashimoto Hakaru, nh bnh l hc ngi Nht)
(Cn gi l bnh Hashimoto, bu gip Hashimoto)
Bu tuyn gip do vim t min dch mn tnh: tuyn gip b au v dn dn to ra, giai
on u c tng chc nng, v sau chc nng bnh thng, ri nhc nng gip. Bnh
ch yu n trn 40 tui. Bnh c bit hay c Nht v M, nhng cc nc khc t
gp hn.
Heiner (Heiner Douglas C., nh d ng hc nhi khoa M)
Bnh do d ng vi sa b tr em: cc khi thm nhim ln khc nhau trong phi, i
ch c xp phi, thiu mu nhc sc, thng tiu chy. Th trng chung chm pht trin.
Trong huyt thanh c khng th chng sa b. Nhng bin i trong phi c tnh cht
hemosiderin.
Henoch (Henoch Eduard H., nh nhi khoac)
(Cn gi l ban xut huyt Henoch, ban xut huyt bo pht)
Cc ban xut huyt rng v i xng hai bn thm nhim c di da, nhng nh khu ch
yu mt pha dui ca chn tay. V sau c mn nc cha mu chy bn trong,
thng c tiu ra mu. Trong mu: thiu mu ng sc, tng bch cu, tng bch cu
trung tnh, bch cu chuyn tri v tng gammaglobulin huyt. Trong ty xng: s lng
ln cc t bo li dng tng bo (plasmatic) v cc bch cu i toan. Tin lng i khi
khng tt (xem thm hi chng Schonlein-Henoch).
Herxheimer (Herxheimer Karl, nh da liu hc ngi c)
(Cn gi bnh Pick, bnh Herxheimer, bnh vimda gy teo lan ta tin trin)
Bnh teo da t pht: da nhim mu cm thch tm , trn ban u xut hin cc nt nh,
304
sau l cc mng thm nhim mm nho. Chuyn dn sang teo. Bin i ch yu mu tay,
chn, khp khuu v khp gi. Da b teo d dng b nt rch v to nn cc vt phng. y
l tnh trng tin ung th. Bnh nhn thng xuyn c cm gic lnh cc chi th b bnh. C
lng t mn.
Hirschsprung (Hirschsprung Harald,nh nhi khoa ngi an
mch)
(Cn gi l bnh Hirschsprung, bnh to i trng bmsinh)
Bnh to i trng di truyn ln theo nhim sc th thn: ngay t tr hay b to bn, bng to
km trng bng, tc rut tht thng. Cn bing n, thiu mu, chm ln, nhi ha. Bng
trc trng thng rng. Trn X quang i trng xung v i trng sigma gin rng.
Hodgkin (Hodgkin Thomas, bc s ngi Anh)
(Cn gi l bnh Hodgkin, bnh lympho ht c tnh)
Cc u lympho (lymphoma) c tnh km theo cc bin i t chc hc c trng. Khi u
cc hch to ln khng au, c bit l c pha bn tri, v sau cc hch khc cng
to ln, sau yu mi, st, tng sc t da, nga. V sau gan v lch cng to v c c trng.
Thiu mu c trng, gim lympho bo, tng bch cu i toan, tng bch cu n nhn ln.
Chc ht hch lympho 90% trng hp thy c t chc ht vi cc t bo Sternberg.
Tng bch cu i toan bin thin. Trong nhiu trng hp c th l bnh di truyn ln theo
nhim sc th thn(autosoma).
Hoffmann (Hoffmann J ohann, nh thn kinh hc c)
(Cn gi l bnh c do thiu nng gip trng)
Bnh c nhng bnh nhn thiu nng gip trng: ph i c, cc co git c gy au, gi
tng trng lc c.
Horton I (Horton Bayard T., bc s M)
(Cn gi l bnh Horton, cluster headache - au u theo chui)
y l mt bnh thuc Migraine (migren): cc cn au mt bn vng thi dng, mt v
hm trn, i khi sau t. Cc cn t xut hin t ngt v ch trong thi gian ngn. Cc
cn kch pht nh vy thng v m, sau khi ng khong 1-2 ting, v ko di nht
cng ch khong 1 gi. Trong cn, na mt bn c: chy nc mt, ph mi mt, chy
nc mi v nght mi kh th. Giai on khng c cn ko di khong vi thng. Thng
ch ngi ln tui b. Hng tnh nam. C th kch thch cn bng chch Histamine v
ct cn bng adrenalin.
Horton I I
305
(Cn gi l bnh vim ng mch thi dng) Cc du hiu ca vim ng mch nt khu tr
vng ng mch thi dng. Khi u l nhng triu chng ton thn nh: bing n, gy st,
ra m hi ban m, au thong qua trong c v khp, st nh. Sau vi ngy n vi tun s
c au d di vng thi dng, i khi ton b u. au tng ln khi nhai. Tip theo c ri
lon v nhai, nut, ph vng thi dng. ng mch thi dng dy ln, nhy cm vi s n,
v ngon ngoo. St, tng tc lng mu, tng bch cu nh, thiu mu nhc sc. Thng
ngi gi 50 tui. Thng c huyt khi hoc tc mch vng mc km theo du hiu
chy mu, c th m c 2 mt hoc bn manh. Thng c bin chng lit cng na ngi.
Huntington (Huntington George, nh thn kinh hc M)
(Cn gi l bnh Huntington, ma git Huntington, ma git tin trin di truyn)
Bnh him gp, teo tiu no do di truyn vi cc ri lon kiu tng ng v gim trng lc,
di truyn kiu tri theo nhim sc th thn. Bnh thng khi u tui 30-45. Ma git
phi hp vi ma vn, dng i khng vng vng, khng cn i. Ging ni chm v khng
hiu c. Trong trng hp nh th cc c ng ch cn tt. C th thy gim trng
lc c, d cm v au cho thy c vn ca i th thm vo. Cn c th ri lon thn
kinh thc vt, kit sc, tiu ng, n qu ngon ming. V sau c thiu nng tm tr.
Hutchinson I (Huntington J onathan, bc s phu thut, nhn khoa
v da liu ngi Anh)
(Cn gi l tamchng Hutchinson)
Tam chng c trng ca giang mai bm sinh:
1) Bin dng cc rng nanh trn, xu hng khuyt rng, thiu sn lp ng rng.
2) Vim gic mc nhu m.
3) Nghng ngng tai do m o.
Hutchinson II (Cn gi l bnh Hutchinson)
Cc ban do nh sng ti pht mn tnh, ch yu vng l da ca c th. Bnh thng
khi u vo ma xun v kt thc vo ma thu. Bnh ch yu ngi tr.
Hutchinson II I (Cng cn gi l bnh Hutchinson)
Bnh ngoi da him gp tr em: cc u mch nh lan rng ra pha ngoi vi, cn trung
tm tr nn trng v da b teo. Cui cng to thnh cc vt ng tm mu hoc nu.
I to (I to M., bc s Nht)
Phc b cc d dng, nhiu kh nng do di truyn tri theo nhim sc th thn. C cc
vn hoc cc di mt mu c bit trn da ngc hoc chn tay. Mt sc t biu hin ngay
306
sau khi sanh. Cng cn gim trng lc c ton thn, cc khp lng lo. Tr tr v tr tu v
in no bnh l. Lit chn tay, mt lc, mt sc t mng mt. Bt thng xng s v
t sng, lon sn rng, vnh tai thiu sn.
J
J ackson I (J ackson J ohn H., nh thn kinh hc Anh)
(Cn gi l lit na ngi v li giao bn, hi chng Schmid)
Tn thng thn no do ri lon tun hon, b phn trn ca hnh ty: Lit dy thn kinh
li kiu ngoi vi cng bn tn thng km theo teo li, lit chn tay bn i din. C
th ri lon nhn cm v t th thn th v tht iu. i khi c ri lon nut, pht m do
ri lon h c hng.
J ackson I I
(Cn gi l ng kinh Jackson, ng kinh cc b, ng kinh mt phn, ng kinh Bravais -
Jackson, ng kinh v no)
Cc cn co git khu tr bnh nhn c tn thng no: cc cn co cng - co git mt nhm
c nht nh m khng c mt thc. Trng hp nng th cc co git s lan sang bnh i
din v gy mt thc. C th lit cc c ko di trong vi gi. Trong khi co git hay
c ri lon cm gic hoc th lc hay thnh lc.
J acob-Creutzfeldt (J acob Alfons v Creutzfeldt Hans G., cc nh
thn kinh hc c)
(Cn gi l bnh J acob-Creutzfeldt, thoi ha no - th vn - ty sng)
Bnh l thoi ha ca no, tiu no, cc nhn xm nn no v ty sng. Thng khi pht
mun, biu hin bng yu hai chn, au v cng dn hai chn. Lon vn ngn, ri lon nut,
du hiu thp v cc ri lon tm thn. i khi c cc bt thng v sc t, tng sng ha
da, ri lon i cu. Cn nguyn nghi do virus.
K
Kahler (Kahler Otto, nh ni khoa ngi A)
(Cn gi l bnh Kahler, a u ty)
Bnh l c tnh h thng ca ty xng v h bch huyt, vi cc khi u ca cc t bo
tng bo. Bnh thng khi u vo tui trung nin vi au nhiu v ko di trong cc
xng, ch yu ct sng, khung chu v xng i. Khi s nn v g vo xng gy
au. V sau c bin dng v gy xng bnh l, tiu long xng ton thn v cc b.
Trong mu c paraprotein, v ty theo thnh phn i din nhiu nht m ta gi l u tng
307
bo gamma, alpha hay beta. Trong 50% trng hp nc tiu c protein Bence-Jones. Trong
mu: thiu mu nhc sc, tng bch cu, ch i khi c tng tng bo trong mu. Trong
ty xng: c cc t bo dng ty in hnh, ging nh cc t bo tng bo khng in
hnh. Tin lng khng tt. in hnh l tam chng Kahler: tiu long xng c km gy
xng t pht, protein Bence-Jones, suy mn.
Kaplan-Klatskin (Kaplan Herbert v Klatskin Gerald, cc bc s
ngi M)
Lin kt gia bnh sarcoidosis, bnh vy nn, v bnh thng phong (gout): cc vt chm
(eczema) nga, cc cn thng phong lp i lp li v cc biu hin ca bnh sarcoidosis.
Kaposi (Kaposi Moritz, bc s da liu Hungary)
(Cn gi l bnh Kaposi, sarcoma Kaposi...)
Bnh c tnh ca h thng t bo t chc li: cc hch nh kch thc di 2 cm, mu
ti hoc pht xanh, cc hch ny thng khng au v t li thnh nhm. Ban u cc hch
ny cng, c th bin i thnh cc mn rui, i khi t bin mt. Vng xung quanh hch
bv gin mao mch. Biu hin ch yu chn v tay. Cc hch lympho to ra, mc ln cng
vi t chc lin kt di da, thiu mu tng dn v suy mn. St nh. V sau cc hch
trung tht cng to ra. Gn y ngi ta thy bnh nhn AIDS (SIDA) hay b bnh ny.
Kennedy (Kennedy Frederic M., nh thn kinh hc M)
Phc hp cc triu chng v mt bnh nhn c qu trnh bnh l h s trc hoc tn
thng thy trn: teo dy thn kinh th gic nguyn pht bn tn thng, ri lon th lc
cho ti mc m hn, cn bn i din th c ph gai th, i khi c c ri lon khu gic.
Kienbock (Kienbock Robert, bc s X quang ngi A)
(Cn gi l bnh Kienbock, nhuyn xng bn nguyt)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn, gy hoi t xng bn nguyt ca bn tay: au
d di c tay, au tng mnh khi s nn vo xng bn nguyt, ph t chc xung
quanh. Trn phim X quang thy xng bn nguyt c cc tng sng v vt gy khng u.
Bnh thng ngi 20-30 tui, ch yu l tay phi. Tin s c chn thng.
Kimmelstiel-Wilson (Kimmelstiel Paul, nh bnh l hc M;
Wilson Clifford, bc s ngi Anh)
(Cn gi l bnh x cng tiu cu thn do tiu ng)
Bnh l tiu cu thn bnh nhn tiu ng lu ngy: ph, cao huyt p, protein niu, tng
ur huyt, bnh l vng mc do cao huyt p v tiu ng. Bnh tng tin khng ngng v
dn dn gim nhu cu s dng insulin. Xut hin x cng tiu cu thn. Tin lng khng
308
tt.
Klinefelter (Klinefelter Harry F., bc s ngi M)
Bnh di truyn ca tinh hon lin kt vi nhim sc th X, kiu gen l XXY: ngi n ng
tr pht trin bnh thng nhng c au v khng thng xuyn, thiu sn tinh hon, thiu
tinh trng hoc t tinh trng. Lng tc mc bnh thng.
Klippel (Klippel Maurice, nh thn kinh hc ngi Php)
Cc biu hin ca nghin ru mn tnh: vim a dy thn kinh, tn thng nhu m gan, hi
chng Corsakoff. Sau khi ngng ru th cc du hiu thn kinh thng gim dn, nhng
tn thng gan s khng th gim hn c.
Klippel-Feil (Cn gi l bnh Klippel-Feil)
Cc d dng di truyn tri theo nhim sc th thn km tt t sng: c rt ngn (c ch),
ranh gii mc tc h thp xung, c ng xoay u sang bn b hn ch, ngc hnh ci
phu. Cn c vim dy thn kinh do chn p, thng c ri lon th do d tt t sng gy
nn. Trn X quang thy c rt nhiu cc d tt ca t sng, t sng ch c mt na,
t sng hnh vt, cc tt nt t sng, g vo lng. Xng sn cng c d tt, vm
hng tch i, d tt bm sinh ca tim, c thm thy phi, bt sn c c n chm, chng
cong ngn, chng dnh ngn, rng mc chm, tt tha rng, ng tai trong km pht trin,
ic, bnh rng ty, tt l hu mn.
Konig I (Konig Franz, nh phu thut c)
(Cn gi l bnh Konig)
Bnh nhiu kh nng do di truyn tri theo nhim sc th thn gy hoi t v khun
phn trong ca u di xng i. Thng xut hin au trong giai on ang ln nht l
lc dy th. Ph nh v hn ch vn ng khp gi v khp khing nh. Trn X quang thy
cc nh trong sut. V sau c cc mnh xng mc tch ri ra mt trong ca u
di xng i. Bnh thng hai bn, tin trin vi nm, cui cng phc hi t pht
hon ton. Bnh hng tnh nam.
Konig I I
Cc du hiu ca hp hi manh trng: cc cn au bng km theo lun phin gia to bn v
tiu chy. Trng bng ko di, si bng vng hi manh trng. Thng c bnh lao hoc
bnh Crohn.
Korsakoff (Korsakoff Sergei S., nh tm thn hc Nga)
(Cn gi l hi chng mt nh Korsakoff)
Phc b cc ri lon tm thn trong cc bnh l no khc nhau, v d chn ng, nhim
309
trng, nhim c, c bit l ru. Khng c kh nng nh v hin ti cng nh qu kh,
gim kh nng tp trung t tng, mt nh cc s kin mi xy ra gn y km theo
chng ba chuyn, mt nh hng khng gian v thi gian, yu ui suy nhc, kit sc,
i khi sng khoi.
Kozevnikoff (Kozevnikoff Alexej J ., nh thn kinh hc Nga)
(Cn gi l ng kinh Kozevnikoff, ng kinh tng phn (cc b) lin tc)
Biu hin ng kinh bng cc co git c ko di mt s nhm c nht nh, i khi
thm ch c co git ton th. i khi c lit v d cm, sau c co cng v teo c.
Kugelberg-Welander (Kugelberg Eric v Welander Lisa, cc nh
thn kinh hc Thy in)
(Cn gi l bnh Wohlfart-Kugelberg- Welander, teo c b vai - mc)
Bnh di truyn theo kiu c tri ln ln, theo nhim sc th thn (autosoma), gy teo c ty
sng cc nhm c gc chi: teo cc c gc chi do bnh l t bo sng trc ty sng v
cc si vn ng. Khi u tui nh 3-4 tui, t khi tui ln hn.
Kussmaul (Kussmaul Adolf, nh ni khoa c)
(Cn gi l bnh vimng mch nt, hi chng Kussmaul-Meier)
Bnh c trng bi tin trin a dng: st, tng bch cu, tng bch cu i toan, tnh trng
ton thn nng km suy mn. Ri lon tiu ha vi cc cn au bng, c rt nhiu chy mu
mao mch, huyt khi i khi gy tc mch, phnh mch. C du hiu vim a c v
vim a dy thn kinh. Cc hch nh v cng, t khi c hch ln, s nn c di da dc
theo mch mu. Thng c du hiu ca vim thn: protein niu, hng cu niu, cao huyt
p. Cc biu hin suy tim, i khi c bin chng no nh co git, lit na ngi, ri lon
ngn ng, bn manh, tng ng.
L
Landry (Landry J ean B.O., bc s Php)
(Cn gi l hi chng Landry-Kussmaul, bnh lit Landry, lit leo ln cp tnh)
Khi u c d cm hai chn, st nh. Sau vu gi hoc vi ngy xut hin lit mm, mt
phn x gn xng. Lit nhanh chng tin trin ln cc c thn mnh, hai tay, li v hng,
mt v c honh. Khi lit ti c honh s gy t vong. Dch no ty tng albumin m t
bo khng tng nhiu (phn ly albumin - t bo). y l bnh cnh rt cp tnh ca hi chng
Guillain-Barr.
Lindau (Lindau Arvid, nh bnh l hc Thy in)
310
(Cn gi l bnh Lindau, u mch vng mc tiu no)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma), gy cc d dng nguyn bo mch
nhiu ch: cc u mch dng nang tiu no, vng mc v tuyn ty, thn a nang. Hi
chng ny khc vi hi chng Hippel-Lindau ch thn a nang v tuyn ty c nang.
Little I (Little William J ., bc s phu thut v chnh hnh M)
(Cn gi l bnh Little, lit hai chi di co cng tr em, lit hai chi di do bnh no)
Bnh lit co cng hai bn tr em sau chn thng khi sanh: phn x gn xng tng r,
co cng cc c khp khi i v ng. Thng c cc c ng kiu ma vn hoc ma git,
lon vn ngn, pht m chm, i khi c cc cn ng kinh, thiu nng tr tu. Co cng v
ri lon pht trin chn tay. Xng bnh ch nm trn cao. Cng cn c th nguyn nhn
do di truyn ln theo nhim sc th thn (autosoma).
Little II (Little Ernst G. Graham, nh da liu hc ngi Anh)
(Cn gi l hi chng GrahamLittle, hi chng Lassueur-Little...)
Bnh da a dng cha r cn nguyn vi chng dy sng gy teo dng nang: rng lng tc
gy teo vng nch v mu. i ch to nn cc ngoi ban kiu ging nh lichen phng, lon
dng mc chn tay.
Loffler I
(Cn gi l chng tng bch cu i toan Loffler, hi chng Kartagener)
Thm nhim t bo i toan trong phi trong thi gian ngn:st nh thong qua trong khi
ton trng tt, ch i khi c mt mi, ho nh, v m hi ban m. Nghe phi triu
chng rt ngho nn. Trong mu tng bch cu i toan r. X quang thy cc m thm
nhim c kch thc v nh khu khc nhau, v thng bin mt nhanh chng. i khi cng
thy cc m thm nhim tng t cc c quan khc. Thng c ph thong qua cc
khp v ban . Bnh lnh tnh, thng vo thng 7 v 8 ( chu u).
Loffler I I
(Cn gi l vimmng trong timLoffler)
Vim mng trong tim to m x gy tn thng ch yu tm tht phi. Cho l do nguyn
nhn d ng: suy tim tin trin m khng tm thy du hiu thc th r rt no, i khi
c ting thi tm thu, v sau cnga phi, tim to ra r, ECG thy sng T m km theo du
hiu tng gnh c 2 tht. Tng bch cu i toan r, khng st, yu mt ton thn, kh th,
lch to. Tin lng xu.
Louis-Bar (Louis-Bar Denise, n bc s Php)
(Cn gi l tht iu gin mao mch, gin mao mch no - mt - v da)
311
Phc hp di truyn ln theo nhim sc th thn (autosoma) tr em: ri lon dng i v
dng ng. Trn mt c cc vt mu c ph sa, gin mao mch kt mc mt, vim xoang
tai pht v nhim trng ng h hp, tng tit nc ming. Chp no thy gin rng no
tht IV, teo tiu no. Tin lng xu.
Lyell (Lyell A., bc s da liu Anh)
(Cn gi l tiu biu b hoi t cp tnh dng nh phng do nhimc d ng)
Bnh da nghim trng vi khi pht cp tnh, tin trin cp tnh v kt thc bng t vong:
st cao, da c cc ban ln, xut hin trong vng vai gi v chuyn mu pht xanh. Nhanh
chng to nn cc phng nc, biu b b bong ra ging nh trong bng II. Cng c biu
hin tng t nim mc ha. Sau khi bong da, xut hin cc vt trt km tit
dch ln mu. Trong mu c tng bch cu, i khi gim bch cu. Vim thn.
M
Mallory-Weiss (Mallory G. Kenneth, nh bnh l hc M; Weiss
Soma, bc s M)
Cc vt rch nim mc vng chuyn tip thc qun vo d dy: nn i ti pht, v sau
nn i ra c mu. Du hiu X quang m tnh, khi ni soi thy cc vt rch nim mc chiu
di 2-4 cm, ch yu nm gia thc qun v tm v. Thng thy nht trong nhng ngi
nghin ru.
Marfan I (Marfan Antonin B., bc s nhi khoa Php)
(Cn gi l hi chng Marfan-Achard)
Phc b di truyn tri theo nhim sc th thn:
A) Cc d dng thuc l phi gia (trung b):
a) Xng: ngc hnh ci phu, ngc g, vo lng, g lng, bin i yn bm, chn
tay di mt cch bt thng v cc ngn nh nhn. Li xng, gai i, cc ngn chn ci
quo ra, tch i vm hng, thiu rng;
b) Thiu sn h c v m m, cc khp lng lo;
c) D tt bm sinh ca tim, ti phnh ng mch ch, tnh mch di da gin rng,
s lng lp li cc thy phi;
d) Mt cn tn ti mng ng t, bnh c, thiu lng mi, nhn cu ln, cng mc
xanh;
e) Mi to, mt hnh chim, lon sn vnh tai, din mo gi
ci.
B) Cc bin i ngoi b:
a) Thy tinh th lc ch, tt khng c thy tinh th;
b) Cc biu hin ca h thn kinh trung ng: ng t c kch thc khc nhau
khng phn ng vi nh sng v hi t, ri lon cc phn x, cc du hiu thp, rung git
312
nhn cu, no ng thy, teo no;
c) Tng chiu cao c th, chn tay c u ngn ln, ri lon kinh nguyt, i tho
nht, nhi ha; d) Chm pht trin tm thn.
C) Cc bin i thuc l phi trong (ni b): rut qu di, thiu sn rut.
Marfan II
Lit hai chn co cng bnh nhn b giang mai bm sinh: lit hai chn co cng khng
km ri lon dinh dng v cm gic. teo dy thn kinh th gic.
Marion (Marion Henri, bc s Php)
(Cn gi l bnh Marion, tc c bng quang)
Hp l ra khi bng quang tr em: bnh pht sinh do cn nguyn nhim trng ng niu,
x ha bng quang, b tiu, nhim trng ngc dng ln thn. Trn X quang thy r c dng
tro ngc t bng quang ln niu qun. Ty theo giai on bnh cn c nhng bin i
tip theo. Cn phu thut gii phng ch hp kp thi.
Martin-Albright (Martin Eric, nh ni khoa Thy s; Albright
Fuller, bc s M)
(Cn gi l chng gi thiu nng cn gip)
Chng gi thiu nng cn gip trng gia nh km h Kali mu, kh nng do di truyn ln
lin kt vi nhim sc th X: tm vc nh, th cht gim sn, bo ph, mt trn, chng
dy da, thiu sn men rng v chng rng rng, chn tay ngn. Tetany tim n hay l r
nhng khng p ng vi parathormon. Thiu nng tr tu. Trong mu gim Calci ko di,
tng phosphat mu. Phosphatase bnh thng.
Matzdorff-Lhermitte (Lhermitte J ean, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l hi chng th Luys, hi chng cc nhn di i th)
Phc b cc ri lon thn kinh khi nhn Luys b kch thch hoc tn thng: cc c
ng kiu ma git mt na c th, lon vn ngn, lon ngn ng, thng c ph na
ngi. Tng trng lc c nh v c c khi ng.
McArdle (McArdle B., bc s nhi khoa Anh)
(Cn gi l bnh c do glycogen)
313
Mt loi bnh glycogen di truyn ln theo nhim sc th thn (autosoma): au trong bp c
ngay c khi vn c nh v thy c ngay khi cn nh, mt mi nhiu, yu sc, myoglobulin
niu thong qua, v sau c teo c, suy tim. V sau yu c cc c trn. Bnh do thiu ht
phosphorylase c, glycogen khng phn tch c v ng li trong c.
Melkersson-Rosenthal (Melkersson Ernst G., bc s ngi Thy
in; Rosenthal Curt, bc s c)
(Cn gi l chng lit mt ti din, hi chng hch gi)
Mt kiu lit dy thn kinh mt: u tin thnh thong, sau l b trng din chng ph
mt v mi, lit dy mt ti din, d cm ngn tay, ri lon nut lp i lp li, khuynh hng
b migren, tng tit nc mt, tai. i khi c km bnh l kiu thp v/hoc cc hch c
to ra.
Mendelson (Mendelson Curtis L., bc s gy m ngi M)
(Cn gi l vimphi do ht dch v)
Ht phi dch acisd d dy khi gy m: khong
2-5 gi sau khi ht phi dch v, bt u c kh th kiu hen suyn, xanh tm, st, nhp tim
nhanh, ran m v thm ch c th ph phi, sc. X quang: biu hin tn thng phi tng
i nh, i khi vim ph qun phi tng .
Mnire (Mnire Prosper, nh ni khoa Php)
(Cn gi l bnh Mnire, chng chng mt m o)
L tn gi chung ca cc ri lon tin nh: tai, chng mt kch pht, thng c rung git
nhn cu ngang. V sau c th c ri lon thnh lc khng phc hi do tn thng tai
trong. i khi tng tit nc ming, nn i.
Menzel (Menzel P, bc s ngi c)
Tam chng trong u c tnh hng: hch c sng to, thnh lc gim, au dy thn kinh s V.
Millard-Gubler (Millard Auguste v Gubler Adolphe M., cc bc s
Php)
(Cn gi l lit na ngi giao bn thp)
Mt kiu lit na ngi giao bn: lit dy thn kinh mt kiu ngoi vi mt bn v lit
314
chn tay bn i din.
Morgagni-Adams-Stokes
(Cn gi l hi chng Adams-Stokes, bnh Adams-Stokes
N
Neumann I (Neumann I sidor, bc s da liu ngi A)
Cc mn nc hnh thnh t pht da v nim mc ming, c quan sinh dc v nch:
cc mn nc nhanh chng v ra v thay bng tht u nh (papiloma) ca t chc ht. Thng
c thuyn gim ko di.
Neumann II (Neumann Ernst, nh bnh l hc c)
Cc khi u lnh tnh ca nu rng (li rng) tr ang b: rt nhiu cc khi u nh khng
au dc theo b ca xng hm, sau s mc rng sa vi cc khim khuyt men
rng. Bnh bm sinh, c i tnh n.
Nevin (Nevin Samuel, nh thn kinh hc Anh)
(Cn gi l bnh teo no do xp)
Bnh no trc tui gi cha r nguyn nhn: bt u vo khong 50-70 tui, ri lon
th gic tng dn ti m, ri lon ngn ng, lit vn ng, cc du hiu tiu no, gim tr
nng, cc cn co git. Vi th thy teo t bo no km s to thnh cc cu trc ging nh
bt bin trong t bo sao.
O
Osler (Osler Willim, nh ni khoa Anh-M)
(Cn gi l hi chng Rendu-Osler, bnh Osler, chy mu do gin mao mch di truyn)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma) gy gin mao mch da v nim
mc: gin mch ch yu mi v nim mc li, rt nhiu cc u mch c cc phn khc
ca thn th. Thng chy mu cam v nn c mu v cc biu hin chy mu tiu ha khc,
tiu ra mu. V sau c gan to v c trng.
315
P
Paget (Paget J ames, nh ngoi khoa Anh)
(Cn gi l bnh Paget, vimxng bin dng)
Lon dng xng ca 1 hoc nhiu xng, nhiu kh nng di truyn lin kt nhim sc
th X hoc kiu tri theo nhim sc th thn (autosoma): giai on tin triu c kiu st
thp khp. Cc ri lon kiu thp khp c th ko di nhiu nm. Khi b tn thng xng
s th s s to ra, i khi c b mt s t. Hay c gy xng t pht. Nu ta n nhng phn
xng s b ph i th c th to nn nhng triu chng thn kinh, i khi ri lon th gic
hoc ic. X quang: dy mng xng, bin dng, gy xng. Bnh thng bt u lc tui
gi, tin trei63n chm chp. Hng tnh nam.
Pancoast (Pancoast Henry K., nh X quang hc M)
(Cn gi l hi chng Pancoast-Tobias, u Pancoast)
Khi u c tnh nh phi km ri lon thn kinh giao cm c: gim tit m hi khu tr,
ch yu l c, vai v ngc. Du hiu Horner dng tnh. au nhiu 2 tay, ngc v vai
ging nh cn au tht ngc nhng khng p ng vi thuc gin vnh. Thng c teo c v
t b tay. Khi u xm ln phn mm ca c v thng xm ln c t sng v xng sn.
Dn dn suy mn.
Parinaud I (Parinaud Henri, nh nhn khoa ngi Php)
Vim kt mc dng ht l ra ngoi, mt bn v lnh tnh: st, ph mi, kt mc c cc
ht mu vng kch thc nh u kim, gic mc thng khng b nh hng. Ph kn o
tuyn mang tai av2 hch c. Khi bnh sau khong 4-5 tun. Bnh do Leptotrix v do nhiu
loi ng vt truyn bnh.
Parinaud II
Ri lon kh nng nhn theo chiu thng ng trong tn thng c no sinh t: ri lon kh
nng di chuyn nhn cu theo chiu dc (thng ng), mt phn ng vi nh sng, hi t
chm, i khi rung git nhn cu. Nguyn nhn hay gp nht l u bu.
Parkinson (Parkinson J ames, nh phu thut v kho c hc
ngi Anh)
(Cn gi l bnh Parkinson, chng lit rung)
Tn thng h thng ngoi thp t pht, i khi l hu qu ca nhim trng hay nhim
c. Bnh nhn b cng , nt mt n nh mt n, gim vn ng, i vi t th
cng xung, ging ni n iu, run in hnh u v tay, tng tit m hi v tng tit
316
nc ming. C th trm cm, gim dn tr tu, khuynh hng o gic. bnh thng
hay c nht tui 50-60.
Penfield (Penfield Wilder G., nh phu thut thn kinh Canada)
Phc b cc du hiu kch pht trong u bu ca di i th: cc cn co git, cao huyt
p, rung git nhn cu, chy nc mt v chy nc ming, li mt, gim nhit , nhp tim
nhanh, th chm.
Pick I (Pick Arnold, nh thn kinh hc v tm thn hc c)
(Cn gi l bnh Pick, sa st tr nng trc tui gi)
Teo c gii hn ca v no v bn cu i no, km theo cc bin i v nhn cch. Bnh
thng khi pht quanh tui 55. Nu tn thng thy trn s c chng th lnh m, ngho
nn cm xc, thu hp phm vi nng lc, t duy v vn ng. Nu tn thong ch yu
phn nn ca thy trn s c khoi cm bnh l, suy gim kh nng ph phn, mt km
ch o c. Nu tn thng thy thi dng s c chng lp li v c x, li ni v ch
vit. C o gic ngn hn, chng ba chuyn, cho ti trng thi l ln v bt an v tm thn
vn ng. i khi c cc ri lon ngoi thp nh: gim biu cm nt mt, cng kiu
parkinson. Thng c teo cc c nh bn tay. in no : gin rng cc no tht. Ngi ta
gi thit bnh do di truyn tri theo nhim sc th thn.
Pick II (Pick Friedel, nh ni khoa v bc s Tai-Mi-Hng c)
(Cn gi l bnh vimgan gi x gan, x gan do tim)
X gan do vim mng quanh tim: cc du hiu ca tr tnh mch, c trng, trn dch mng
phi, ph hai chn, kh th, xanh tm. Cc khm xt tip theo cho thy c hin tng tr
do vim mng quanh tim v suy tim mc nng vi tin trin mn tnh. Khi t ng thng
thy p lc tnh mch tng cao trong c hai tnh mch ch.
Prinzmetal (Prinzmetal Myron, bc s tim ngi M)
(Cn gi l hi chng Graybiel, cn au Prinzmetal)
Cn au tht ngc xuy hin vo lc ngh ngi, thng c ri lon nhp tim, cm gic s
hi, tot m hi, bt an. in tim trong cn: cc du hiu r rng ca thiu mu di
thng tm mc, ngoi cn th khng cn thy cc du hiu ny.
Q
Quincke (Quincke Heinrich I., nh ni khoa ngi c)
(Cn gi l hi chng mc - thn kinh, ph mch thn kinh, bnh Bannister, ph Quincke)
317
Ph mch thn kinh trn nn tng d ng, i khi d ng: ph cp tnh mt, nht l mi
v mi mt, chn tay v b phn sinh dc ngoi. Thng c nn i, tiu chy, au u v c
ph phi. Khi ht cc du hiu ph th thng s tiu nhiu. C khuynh hng ti pht. i
khi ng thi vi cn hoc sau cn c km cc biu hin d ng khc, nh hen ph qun,
migren...
R
Racine (Racine W., bc s ngi Thy s)
Phc b cc triu chng trc k kinh: ph c tuyn nc bt, cng v ph tuyn sa. Cc
du hiu t ht i khi c kinh.
Raeder (Raeder J .G., nh thn kinh hc Na uy)
(Cn gi l hi chng giao cmcn dy V, hi chng cn au dy V)
Biu hin ca au dy thn kinh cn dy V: au d di mt bn, au theo nhp p khng
ti no tr c trong mt. Bun nn, nn v co ng t. au thng bt u t sng
sm v ko di cho ti bui tra. Thng ph n hay b hn.
Raymond (Raymond Fulgence, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l lit na ngi giao bn vi lit dng mt)
Lit khng c nh bnh nhn c tn thng nhn dy VI (dng mt- a mt ra ngoi pha
thi dng) v b thp trc khi bt cho: lit na ngi cng bn, lit dy VI bn i din
(?).
Raynaud (Raynaud Maurice, nh ni khoa ngi Php)
(Cn gi l bnh Raynaud, bnh hoi th Raynaud, hoi th cn i)
Ri lon tun hon kch pht tay v chn, cn i hai bn, km cc du hiu hoi th th
pht: cc cn co tht ng mch gy au cn i c hai bn, ch yu ngn tay, km theo
t b v thay i mu sc. Trn da c cc mn nc, hoi th th him hn. i khi thy c
cc du hiu ny mi, tai, cm. Dng phng php soi mao mch thy rt nhiu cc mao
mch cun ngon ngoo, thm ch to thnh nt tht. i khi trn X quang c xng sn
c. B bnh a s l ph n.
Recklinghausen (Recklinghausen Friedrich D. von, nh bnh l
hc c)
(Cn gi l bnh u x thn kinh)
Bnh h thng ca cc m thn kinh, di truyn kiu tri theo nhim sc th thn (autosoma).
318
Thng khi pht vo tui thiu nin, biu hin bng cc vt sc t mu c ph sa, rt
nhiu cc u x thn kinh khng au. C cc u t bo thn kinh m (neuroglioma) khu vc
cc r thn kinh. Cc u x trong no v ty s gy cc triu chng thn kinh ty theo khu
tr ca chng. Ngay c trong xng cng c nhiu biu hin thoi ha v cc d dng.
Recklinghausen-Engel (Engel Gerhard, bc s c)
(Cn gi l bnh Recklinghausen, cng cn gip trng nguyn pht, vimxng dng si
c nang)
Cc lon dng xng lan ta km theo cc nang v cc nhm t bo khng l trong xng.
Bnh khi u tui 20-40 vi cc du hiu khng in hnh: au trong xng, tiu
nhiu. Dn dn hn ch vn ng, xut hin gy xng t pht. Trn X quang: mt Calci
cho ti teo dng ht, cc nang, u cc xng di c cc nhng t bo khng l, tiu
long xng, g lng. Trong mu tng Calci, h Phosphat, tng Phosphatase, thn b calci
ho. Nguyn nhn l cng cn gip trng nguyn pht.
Refsum (Refsum Sigvald B., nh thn kinh hc ngi Na uy)
(Cn gi l vima dy thn kinh mt iu ha ng tc di truyn)
Bnh di truyn kiu ln theo nhim sc th thn (autosoma): vim vng mc sc t km
chng qung g, vim a dy thn kinh mn tnh, lit tng dn phn di c th, phn
x gn xng gim hoc mt, tht iu tiu no, mt khu gic, tng s lng dch no ty.
Lon sn khp cn i c hai bn, cc bin i xng ging nh trong bnh vy c
(ichthyosis). in tm : nhp tim nhanh, cc bin i ti cc lan ta, i khi ri lon dn
truyn.
Reiter (Reiter Hans, nh v sinh hc ngi c)
(Cn gi l bnh Reiter, tamchng Reiter, vimniu o do vima khp, vimniu
o thp khp)
Tam chng: vim niu o, vim kt mc, vim a khp. Tin s c vim rut thng
thng, i khi l. Bing n, gy st, bun nn v nn i, st, kch thch nim mc mi
v kh qun, nhng cng c c vim m h, vim qui u, thng cng c vim mng phi,
vim mng no, vim gn - bao gn, i khi vim thn. Cn c vim kt mc, vim mng
mt th mi, ni my ay, herpes, lon dng mng km chy mu chn mng. Vim a
khp c tin trin nng n. X quang: cc bin i xng, c th cho ti mc phn hy xng.
Bnh ch yu n ng tui 20-
40. Tin trin mn tnh vi cc t ti pht/
Robertson (Robertson Douglas M.C.L. Argyll, nh nhn khoa ngi
Scotland)
(Cn gi l du hiu Argyll-Robertson)
319
Ri lon chc nng ng t do cn nguyn thn kinh trong cc bnh l khc nhau ca h
thn kinh: ng t khng phn ng vi nh sng, nhng li phn ng tt khi hi t v iu
tit (xa gn). Phn ng vi cc kch thch cm gic v tm l b suy gim. Co ng t. ng
t khng u hoc d dng ng t.
Rosenthal (Rosenthal R. L., bc s M)
(Cn gi l bnh Rosenthal, hi chng PTA)
Bnh a chy mu typ C (thiu ht prothromboplastin, yu t Rosenthal). Bnh
di truyn kiu ln theo nhim sc th thn (autosoma): chy mu d dng ngay c sau
mt chn thng nh, v d chy mu mi, sau phu thut, sau nh rng. Rong kinh.
Thng khng c chy mu vo trong khp v di da. Mu: tiu cu bnh thng, thi
gian ng mu ko di nh, ri lon ti to thrombokinase.
Roussy-Lvy (Roussy Gustave, nh bnh l hc Php; Lvy
Gabrielle, bc s Php)
(Cn gi l bnh Roussy-Lvy, chng lon iu ha vn ng di truyn mt phn x)
Bnh tht iu gai (ty sng) - tiu no do di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma):
ngay t khi mi bt u tp i c tht iu, d dng bn chn, vo lng, Teo tng dn
cc c pha di ca cng chn. Xut hin ci gi l chn cng c. Mt phn x gn
xng tt c cc chi th. i khi du Babinski (I) dng tnh, ri lon cm gic su, gim
kh nng phi hp vn ng chi th, yu sc c, chm chp l . i khi lc mt, c
thy tinh th, thiu nng tr tu.
S
Sheehan
(Cn gi l hi chng Simmonds-Sheehan, suy mn do tuyn yn)
Thiu nng thy trc tuyn yn: teo cc c quan sinh dc trong v ngoi, v kinh, thiu
sn t cung. Cc bin i bt u xy ra ph n sau khi sanh. Khng mc lng, da mng,
teo tuyn gip, gim chuyn ha v gim thn nhit, gim ng huyt, d xc cm, thiu
mu nh, gim Na mu. Cn c gim 17- ketosteroid v 11-ketosteroid, v c gonadotropin
trong nc tiu. Tin lng xy v s teo nhiu tuyn.
Sheldon (Sheldon J . M., nh nhi khoa ngi Anh)
(Cn gi l hi chng bo ph ca ngi m)
Ri lon ni tit t khi mang thai, v sau pht trin thnh bnh tiu ng: khi mang thai
ngi m nhanh chng tr nn bo ph, bo ph ko di c sau khi sanh, tr sanh ra c cn
320
nng ln hn bnh thng. Thng v sau s pht trin thnh bnh tiu ng.
Shy-Drager (Shy George M. v Drager Glenn A., cc nh thn kinh
hc M)
(Cn gi l h huyt p t th do lon vn ng - lon thn kinh thc vt)
Bnh l no ty, c th di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma): h huyt do t
th (khi ng thng), ri lon tiu tin, tn thng no-ty v tiu no tng tin. Yu v teo
c. Soi hin vi ch yu thy ch tn thng nhn lng ca dy X km s gim dn v s
lng cc t bo trc hch ca cc ct sau ty sng.
Schmidt I (Schmidt Adolf, nh ni khoa ngi c)
(Cn gi l hi chng Avellis-Schmidt)
Mt kiu lit giao bn thng thy sau tn thng pha lng ca hnh ty: lit mn hu
v dy thanh cng bn, lit c c n chm v thang cng bn, lit na ngi bn i din.
Schmidt I I (Schmidt Martin B., nh phu thut ngi c)
(Cn gi l hi chng Martin Schmidt, hi chng suy tuyn gip - thng thn, hi chng
ba tuyn)
Thiu nng tuyn gip v v thng thn trong bnh tiu ng: tng sc t da v nim
mc, mi mt, kh da, gim huyt p, ngt xu, bing n, nm i, tiu chy, v kinh, lit
dng, tiu nhiu. Mu: hm lng Na bnh thng, K tng,Glucose tng. Nc tiu c
ng. Bn cht l tn thng do min dch c 3 tuyn: tuyn gip, thng thn v ty.
Cng cn c th di truyn ln theo nhim sc th thn.
Schmitt (Schmitt H.G., nh phu thut ngi c)
Tn thng ct sng do chn thng ca ngh nghip: rt thng ngi cu th, mt mi,
au kiu gi bnh thp hoc gi r vng sau t, ct sng c v gia hai xng b vai.
Nguyn nhn l cc bin i kiu thoi ha, thm ch c th b t ri vi gai sng.
Schonlein-Henoch (Schonlein J ohannes L., nh ni khoa v
Henoch Eduard H., nh nhi khoa, ngi c)
(Cn gi l ban xut huyt Schonlein- Henoch, ban xut huyt gimtiu cu nguyn
pht)
Ban xut huyt do d ng nhim c: cc vt ging nh my ay, ban a dng, xut huyt
di da ch yu da chn tay, v cn c xut huyt nim mc. Kch thc cc vt xut
huyt bng u ghim hay ht u. Cn c ph, au khp, au bng km cu phn en. Tiu ra
321
mu v albumin niu. i khi tng bch cu i toan v tng bch cu. Mu chy v s lng
tiu cu bnh thng. Thng c cc biu hin d ng khc : my ay, ph Quincke...Thng
bnh nhn l n. Hay ti pht v thuyn gim. i khi c th di truyn tri theo nhim sc
th thn (autosoma).
Schroeder (Schroeder Henry A., bc s M)
(Cn gi l bnh cao huyt p ni tit)
Cao huyt p ngi c ri lon ni tit t: nhanh chng b bo ph (vo thi k mn kinh
hoc sau sanh), cao huyt p, thot mu ra y mt, ng cong glucose mu bt thng, ph
i xng trn, rm lng, c cc vt rn da. Gim lng Na v Cl trong m hi.
Sicard (Sicard Roger, nh thn kinh hc Php)
(Cn gi l chng au dy thn kinh li hu t pht)
au dy thn kinh li hu: au d di t ngt mt bn mn hu khi n thc n cng,
ming n nng hoc lnh, i khi thm ch sau khi ngp hoc ci to. au ko di khong
2 pht. au lan xuyn ra li , hm di, tai bn , i khi c mt.
Sjogren I (Sjogren Henrik C., nh nhn khoa ngi Thy in)
(Cn gi l hi chng Mikulicz-Sjogren, vimgic kt mc kh)
Bnh h thng mn tnh vi suy tt c cc tuyn ngoi tit: kh nim mc, vim kt mc,
vim gic mc, gim tit nc mt, vim mi, vim hng - kh qun, vim m h, vim m
o, kh ming, to tuyn mang tai. Gim toan d dy, bnh ti mt mn tnh, bnh ty. Teo
tuyn m hi v nhn, kh da, vim da do nh sng, s nh sng, gin mao mch. Ri lon
Calci ha ca rng v xng, vim a khp mn tnh, vim ng mch km theo hoi th
chn tay. Paraprotein mu, thiu mu nhc sc, gim Fe huyt thanh. Bnh nhn a s l
ph n thi k mn kinh. Thng c thuyn gim v ti pht. Bnh c th do di truyn ln
theo nhim sc th thn (autosoma), nhng hin nay a s cho l do t min.
Sjogren I I (Torsten Sjogren, nh tm thn hc Thy in)
(Cn gi l hi chng Torsten Sjogren)
Nhiu kh nng l bnh di truyn kiu ln. c thy tinh th km thiu nng tr tu:
c thy tinh th c hai bn, chm pht trin ton din, tht iu tiu no, mt trng lc c,
no nc ni.
Sudeck (Sudeck Paul H.M., nh phu thut c)
(Cn gi l hi chng Sudeck-Kienbock, teo Sudeck, long xng Sudeck)
Teo cc xng nh bn tay v chn sau chn thng do cn nguyn thn kinh: Trong giai
322
on I da bn tn thng v nng, ph v yu c; lng v mng mc nhanh hn. Trong
giai on II c xanh tm v lnh, da teo v bng, au t pht trong xng khi ngh
ngi v c sau gng sc, cng khp, teo c, mng b nt rch. X quang mt xng xp
tng . Trong giai on III au s t i, nhng hu nh khng th c ng khp c.
Sydenham (Sydenham Thomas, bc s ngi Anh)
(Cn gi l bnh Sydenham, ma git nh, ma git do thp, ma git Sydenham)
Tn thng th vn do vim - nhim c gy ra cc cc ri lon vn ng kiu tng ng -
gim trng lc lan ta. Bnh ch yu tr em, biu hin bng cc c ng ma git in
hnh v c ng nt mt bt thng (kiu nh b mt nhn nh), hi kch ng v tm l,
khng tp trung t tng, gim hot ng. Tr n hay b nhiu hn. Ma git thng kt hp
vi cc dng khc ca bnh thp khp cp, nht l vi vim mng trong tim.
Takayasu (Takayasu Michishiga, bc s Nht bn)
(Cn gi l bnh Takayasu, vimng mch cnh tay - u)
Vim ng mch gy tc nghn khu vc thn cnh tay - uL khng s c mch
tay, mch chn bnh thng, h huyt p na trn c th trong khi li cao huyt p
na di c th. Nhp tim nhanh, tng mn cm vi phn x xoang cnh vi khuynh hng
ngt xu, ting thi quai ng mch ch, ri lon th gic theo chu k thm ch m thong
qua. Cng c th tn thng vng mc vnh vin do thiu ti mu. i khi thay i dinh
dng ca da v c, thm ch teo. rng rng, nghe km, thm ch ic.
Tay-Sachs (Tay Waren, bc s nhn khoa Anh v Sachs Bernard
P., nh thn kinh hc M)
(Cn gi l bnh Tay-Sachs, chng ngu n Tay-Sachs)
Bnh di truyn ln theo nhim sc th thn (autosoma) gy ngu n v m tr em: bnh
khi pht ngay thng tui th 4-6. Gim th lc tng dn ti mc m hon ton, thiu
nng tr tu c th ti mc ngu n, cc co git kiu co cng - co git, ma vn, ma
git, co tht xon vn. Thoi ha vng mc v teo dy thn kinh th gic. Bnh ko di
khong 2-
3 nm. Thng cht do cc bnh gian pht do thiu izoenzym A.
Thomsen (Thomsen Asmus J .T., bc s c)
(Cn gi l bnh Thomsen, tng trng lc c bmsinh)
Mt kiu tng trng lc c, bnh di truyn kiu tri theo nhim sc th thn (autosoma),
cng c kiu ln theo nhim sc th thn nhng t hn. Bnh tng biu hin ngay sau khi
sanh, tr kh b, nt mt cng , cc bp tht ph i r (c bp Hercules), tng tnh
kch thch ca c.
Tinel (Tinel J ules, nh thn kinh hc Php)
323
Chng to u chi khng r nguyn nhn, c cc cn au kch pht cc on cui ca
chi th (cc ngn) m khng c ph v hng ban.
Tolosa-Hunt (Tolosa Eduard, bc s M v Hunt William E., nh
phu thut thn kinh M)
Vim xoang hang hay phn trn mt: au pha sau nhn cu mt bn, lit tm thi cc
dy vn nhn, i khi nhn i. Thng gp ngi tiu ng.
Tourette (Gilles de la Tourette Goerges E.A.B., nh ni khoa ngi
Php)
(Cn gi l hi chng Gilles de la Tourette, bnh Gilles, bnh Tourette, ma git bin thin)
Tn thng th vn gy tng ng: cc tic, bt thng biu cm nt mt (nhn nh), kht
mi, khc nh, git vai, gt lc u, ng tc nhy lp i lp li, vng tc, lp. Khi b kch
thch thm ch c cc c ng kiu ma git. Trc thng c cc lch lc trong cm
xc v tnh dc. Cng c th c yu t di truyn.
Troisier-Hanot-Chauffard (Troisier Emile, Hanot Victor v
Chauffard Anatole, cc bc s Php)
Bnh tiu ng trong x gan v x ty, lch to v tng sc t da: cc vt mu xm trn da
mt, b phn sinh dc v chn tay, tng porphyrin trong nc tiu, thng c teo bung
trng, lit dng v cc ri lon ni tit t khc. C tr tun hon ca km c trng, cc
du hiu th tng chy mu. Mu tng Fe. Thng n ng trn 40 tui. C dng di truyn
tri theo nhim sc th thn (autosoma), v c dng do nhim c, nht l vi cc cht c
cha ng.
Trotter (Trotter Wolfred, nh phu thut Anh)
(Cn gi l tamchng Trotter)
Phc hp cc triu chng khi c cc khi u nh trong mi hng: au hm di, li v
tai mt bn. Tai cng bn gim thnh lc v mn hu cng bn km c ng. V sau
xut hin chng co kht hm, ph tuyn mang tai m thng b coi l vim tuyn mang tai
mt bn.
Trousseau (Trousseau Armand, nh ni khoa ngi Php)
Vim tc tnh mch bnh nhn c ung th ni tng: vim tc tnh mch t pht cp tnh.
iu tr kt qu km, vim thng t bin mt khi loi b c khi u ni tng.
Turner-Kieser (Turner J ohn W., bc s ngi M v Kieser W.,
bc s ngi c)
324
(Cn gi l hi chng Turner, bnh lon sn c - xng - ty di truyn)
Bnh lon sn cc t chc trung b phi, di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma):
thiu sn xng bnh ch, xng khy tay km sai khp u xng quay, lon sn mng,
to thnh cc chi xng cn xng hai bn cc xng chu. Cn c lon sn cc chi trn,
ph i xng trn, i khi c nhiu vt chm cnh bm. Mt s trng hp c thiu cht
st v cc du hiu thn kinh.
Ullrich I (Ullrich Otto, nh nhi khoa ngi c)
(Cn gi l tnh trng Bonnevie-Ullrich mt bn)
Vt chm cnh bm mt bn c th, thng chn tay, rt nhiu cc thiu sn hoc
bt sn ca c. Cc du hiu khc tng t nh trong hi chng Bonnevie-Ullrich.
Ullrich I I
(Cn gi l bnh lon dng c mt trng lc x ha di truyn)
Nhiu kh nng di truyn kiu ln theo nhim sc th thn (autosoma), gy bnh c c x
ha mt trng lc: Bnh thng c ngay sau khi sanh, h c bp yu nho, c bit l cc
phn xa (bn v ngn), h c tr nn cng v co tht cng, xut hin g vo, kh c ng
cc khp, c bit l cc khp gc chi (vai hng). Cng c th tn thng dy s, yu mt
ton thn. Bnh v sau thng khng pht trin, nhng thng cht sm do bnh gian pht.
V
Volkmann I (Volkmann Richard von, nh phu thut c)
(Cn gi l d dng Volkmann)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn, gy sai khp c hai mt c, mt c trong di
lch ra trc, cc c bp chn b teo, xng i xoay ra ngoi, thng khuyt tt xng
mc, i khi bt sn hon ton. Tt ngn chi, bt sn xng quay.
Volkmann I I
(Cn gi l lit Volkmann, lit do thiu mu)
Co cng cc ngn tay hoc ngn chn do tn thng h c, hu qu ca ri lon tun hon.
Thng thy ngi tr tui sau khi gy xng canh tay. u tin c ph bn tay, da b xanh
tm v nht nht km gim cm gic, ri lon dinh dng cc ngn tay. Di khy hay to
thnh cc vt so su, cc ngn tay to thnh dng mng vut chim.
W
Waldenstrom I (Waldenstrom J an G., nh ni khoa Thy in)
(Cn gi l ban xut huyt tng globulin mu, ban xut huyt lon protein mu nguyn
325
pht)
Cc ban xut huyt chu k km tn thng kiu d ng mch mu do paraprotein mu:
ban xut huyt nh mn tnh, nht l 2 chn. Mu ng v mu chy bnh thng.
Tng cao r rt gamma globulin, tc mu lng. Bnh tin trin theo chu k.
Waldenstrom I I
(Cn gi l bnh i globulin mu)
Nhiu kh nng di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma): mt mi, ti nht, kh
th, to cc hch bch huyt ton thn, cc du hiu th tng xut huyt thy c trong vng
mc, tai trong, h thn kinh trung ng, h tiu ha. Mu ng v mu chy b ko di.
Tng thi gian prothrombin, co cc mu bnh l, paraglobulin mu, i globulin mu, th
nghim Sia dng tnh. Tng tc lng mu r. i khi to gan v lch. Mu: thiu mu r,
hay l thiu mu ng sc, tng bch cu lympho, gim tiu cu. Trong ty xng i khi
c tng cc t bo tng bo. Bnh hay c n ng 50-70 tui.
Waterhouse-Friderichsen (Waterhouse Rupert, bc s ngi Anh
v Friderichsen Carl, bc s an mch)
(Cn gi l bnh Waterhouse-Friderichsen, nhimtrng mng no cu c tnh)
Nhim trng tin trin d di vi suy thng thn: khi u t ngt vi st cao, au u,
nn i, au bng, tiu chy, xanh tm khng n nh tng dn. Trong vng vi gi xut
hin chy mu di da v nim mc, ngt xu, co git. Cc du hiu ri lon ng mu mao
mch. Thng tr em v ngi b ct b lch. Nhim trng thng l m no cu,
nhng cng thng c b do ph cu hoc lin cu.
Weber (Weber Hermann D., bc s Anh- c)
(Cn gi l hi chng Weber-Leyden, lit Weber, lit na ngi giao bn vn nhn)
Du hiu tn thng thn no: lit chn tay c du hiu tn thng thp bn i din, lit
cc c nt mt bn i din tr cc c trn. Lit cc c li. Lit cc c vn nhn cng
bn.
Welander (Welander Lars A., nh thn kinh hc Thy in)
(Cn gi l bnh c pha ngoi vi mun do di truyn)
Bnh c di truyn kiu tri theo nhim sc th thn (autosoma): bnh khi pht quanh tui
40-60, yu c tng dn, teo cc c dui v c nh ngn chi tt c cc chi th. Ni tri
ln l yu cc ngn tay, dn ti t th gp cc ngn. Cc phn x gn yu dn, nht l phn
x Achille. Cc c gn trung tm nh u, c, lng th him khi b.
326
Wenckebach (Wenckebach Karel F., nh ni khoa ngi H lan)
(Cn gi l chu k Wenckebach)
Khong P-Q trn ECG dn dn di ra, cho ti mc mt hn phc b QRS. Hin tng ny
lp li theo chu k.
Werdnig-Hoffmann (Werdnig Quido, nh thn kinh hc A v
Hoffmann J ohann, nh thn kinh hc c)
(Cn gi l bnh Werdnig-Hoffmann, teo c ty sng tin trin tr em)
Bnh teo c tun tin: bnh bt u vo cui thi k tr b m. Teo c tng dn i,
khung chu, lng, v sau c khi c b vai cnh tay. Phn x yu hoc mt, nhng cm
gic bo ton. Trong giai on mun c du hiu hnh no. C ng th dn dn b hn
ch, trng hp nng ch cn th bng c honh.
Werlhof (Cn gi l bnh Werlhof- Wichmann, bnh gi a chy
mu)
Biu hin lm sng ca xut huyt gim tiu cu: chy mu ln t ngt nim mc, ch
yu l mi ming, cng c th (t hn) vo ng tiu ha, bng quang, ph n th bng
huyt. Chy mu di da biu hin bng cc m xut huyt c cc kch thc khng u.
Mu: thiu mu th pht, gim tiu cu, tiu cu bnh l, cc dng cha trng thnh, tiu
cu khng l... Mu chy b ko di, mu ng bnh thng, co cc mu ko di hoc khng
c. Trong ty xng tng t bo nhn khng l (megakaryocyte) vi khuynh hng bt
thng. Lch hi to. Bnh thng tr em v thanh nin.
Wernicke I (Wecnicke Karl, nh thn kinh hc v tm thn hc
c)
(Cn gi l sa st tr nng Wecnicke)
Mt dng suy yu tm thn tui gi: ri lon tip thu, khoi cm, ng ngnh, ba chuyn
rt nhiu.
Wernicke I I (Cn gi l bnh no Wecnicke)
Bnh no rt nng tin trin ti cht. C tam chng: lit vn nhn, nhn i, mt phn x,
ri lon thc. Ngoi ra cn c tht iu tiu no, co git, ri lon thc vt, bnh l ni tit
thng km bo ph. Thng ngi nghin ru mn tnh, thiu Vitamin B1 v x gan.
Wernicke-Mann (Mann Ludwig, nh thn kinh hc c)
(Cn gi l lit na ngi Wernicke-Mann)
Lit trung ng khi tn thng bao trong: bn i din b lit cng chn tay, li v
mt, nhng c trn cn bo ton (do nhn phn b thn kinh kp). Bnh nhn c dng ng
v i c bit gi l t th Wernicke-Mann.
327
Westphal (Westphal Carl F.O., nh thn kinh hc v tm thn hc
c)
(Cn gi l bnh Westphal, lit chu k)
Lit nho chn tay kch pht, nhiu kh nng c tnh di truyn tri theo nhim sc th thn.
Lit mm, tin trin thng l t ngt, c bit l v m. Phn x gn xng gim hoc
mt. Tin triu: cm thy nng chn, cng thng v, bun nn. Trong cn lo s. Trng
hp nng c th tn thng c c tim v h c ni tng. Mu: h Kali.
West (West W.J ., nh nhi khoa Anh)
(Cn gi l bnh no git c tr emc lon nhp cao th)
Co git tr em biu th bng mt lot co c kiu gp. in no c lon nhp. Bnh
biu hin tui khong 2 tui. V sau mang c trng ca bnh ng kinh. Thng c ri
lon tr tu.
Willebrand-J urgens (Willebrand Erik A. von, bc s Phn lan v
J urgens Rudolf, nh huyt hc c)
(Cn gi l bnh gi a chy mu di truyn)
Bnh di truyn tri theo nhim sc th thn (autosoma) gy gim tiu cu vi cc biu hin
ca th trng chy mu. Bnh biu hin tui cn ang b, biu hin tui dy th t c
hn. Chy mu da, nim mc, mi, li rng, cn vo ng tiu ha th t hn. Nguy
him tnh mng khi chy mu t vt thng, v d khi nh rng. Lch khng to. S lng
tiu cu bnh thng, hnh dng cng bnh thng, ch c i khi gim nh. Nhng trong ty
xng c t bo nhn khng l vi cc du hiu thoi ha km cc khng bo. Kh nng
kt tp ca tiu cu gim, thi gian chy mu ko di, nhng ng mu v co cc mu bnh
thng. B bnh ch yu l ph n v h bnh cng nng hn.
Wilson (Wilson Samuel A. Kinnier, nh thn kinh hc Anh)
(Cn gi l bnh thoi ha gan - u, bnh Wilson)
Bnh di truyn kiu ln theo nhim sc th thn gy thoi ho gan v nhn u: khi u
bng run khi vn ng ch tng tin dn, ging ni kiu bng n, gim biu cm nt
mt, thn mnh ra trc, co cng chn v tay, cc c ng kiu ma git, ri lon tm
l, thiu nng tr tu. Du hiu chn on l vng mu xanh l cy quanh mng mt, gi l
vng Kayser-Fleischer. X gan, lch to nh, ri lon chuyn ha saccharid vi cc biu
hin bnh tng insulin, tiu ra aminoacid, tng bi tit Cu ra nc tiu v tch ly ng
trong gan v cc hch nn no. Trong mu the::610:: ceruloplasmin, do vy ng s
tng lin kt vi albumin v t lin kt ny s d dng gii phng ra cc c quan. Dng
328
Penicilamin lm cho tin lng kh ln.
Wolff-Parkinson-White (Wolff Louis, bc s M; Parkinson J ohn,
nh tim mch Anh; White Paul D., nh tim mch M)
(Cn gi l hi chng Kent, hi chng W-P- W)
D dng dn truyn trong tim: c khuynh hng nhp nhanh kch pht, chn on da vo
ECG thy khong P-Q ngn li v phc b QRS rng ra km sng delta. Khi nhp tim
nhanh c th l do xung ng truyn qua ng bn cnh - cu ni Kent.
Wright (Wright I rving S., bc s M)
(Cn gi l hi chng c ngc nh)
Ri lon tun hon v phn b thn kinh chi trn do chn p b mch thn kinh ti nch:
nu bnh nhn a tay ra sau u th mt mch, gan bn tay b xanh tm li, cc ngn tay
trng nht, au ngc lan ln b vai. Thng thy ngi km tp luyn sau mt gng sc
ch yu chi trn.
Y
Young (Young Frank G., nh ni tit hc Anh)
Cc du hiu tng tit somatotropin: tng tit sa trong giai on mang thai, bo ph, tr s
sinh c trng lng ln qu 4 kg, thng thai cht lu. V sau khi mn kinh hay b tiu
ng.
Youssef (Youssef Abdel F., nh ph khoa ngi A rp)
(Cn gi l chng kinh qua ng tiu sau m t cung, ng thng bng quang - t cung
sau m caesar)
C ng thng gia bng quang vi t cung sau khi m caesar phn di: khng km gi
c nc tiu, tiu ra mu trong thi k hnh kinh.
Z
Zollinger I (Zollinger Hans U., nh bnh l hc Thy s)
(Cn gi l vimtiu cu thn trong mao mch)
Hi chng thn h gy bin chng vim tiu cu thn: tiu ra mu, tiu ra protein, ri lon
protein mu, tng cholesterol mu, ph. Cc biu hin c th ko di sau vi nm.
329
Zollinger I I (Cn gi l vim thn k)
Vim thn k khng nhim trng.
Zollinger-Ellison (Zollinger Robert M. v Ellison Edwin H., cc
nh phu thut M)
Khi u tuyn ty ca cc t bo D (A1) ca tuyn ty sn sinh ra gastrin (gastrinoma) vi
cc lot d dy ti i ti li. au lp i lp li vng bng, tiu chy, bnh l lot thng
xuyn ti pht, nng v chy mu vo trong ng tiu ha, tng tit dch v v tng acid.
Tin lng ph thuc c tnh ca khi u v lun lun l nghim trng
Ngun: Sangbsdk
330
Nhm bin son:
- Khnh, Nguyn, Lim(Y4C), Xun Ti (Y5B), anh Huy Nht (nt)
- Cao Nguyn, Huy (Y4B), Xun Tr, Duy Thnh (Y4A), T Trang (Y4C), Hng Linh (Y5C)
- Khoa, Lc, in, Vinh, P.Thy Linh, Phi Chi (Y5B), Th Giang, B Ni, Vn Tm (Y4C), Vit
Sn, Huy Tun, Ha (Y4A), Ngc Chu (Y5A), H Dung Bya (Y5D)
Nm hc: 2009 2010
Tham gia chnh sa :
- Khnh (Y5C), Xun Ti (Y6B), Nguyn Hong (Y5B), Phc Minh (Y4C), Nguyn (Y5C),
Thnh (Y4A), Minh Hng (Y5A),
Nm hc 2010 - 2011