ems-i Perende

Hibir yerde mekan tutmad iin durmadan dolaan ve ems-i Perende diye anlan bu zat derin bir tasavvuf eridir. Ancak onu herhangi bir tarikata yada eyhe mensup gstermek mmkn deildir. bn Arabi de dahil, devrinin bir ok nls ile sohbet etmi fakat kimini felsefeye kapldklar iin, kimisini de eyhlik ilan ettikleri iin ar biimde eletirmitir. emsin en belirgin zellii pervaszl ve melametidir. Sohbetinde bulunduu insanlar onu mridi olarak almak istediklerinde ar tenkitlere uramlar ve emsi kaybetmilerdir. ems tam bir ak, vecd ve divanelik eri, ele avuca smayan yer yurt tanmayan kurala arta balanmayan birisidir. Allm kalplar, kalabaln itibar ettii deerleri yerle bir etmek emsin en byk ibadeti durumundadr. Byle olmas da ok doaldr. nk bir veli olarak ierisinde domu olduu veya bir vesile ile bulunmu olduu toplumun sahip olduu allagelmi olan kavramlar ykmak ve bunlarn yerine yenilerini ina etmek onun en birinci vazifesidir. Bu nedenle de fazlasyla tepki ekmi tm dier veliler, alimler gibi. Tasavvufun avam olarak nitelendirdii kesim bylesi yce zatlarn tasarruflarna mahzar olmadklar srece mevcut kurulu olan dzenlerini deitirmeye almamakta byklerinden ve atalarndan grm olduklar yolu doru yada yanl olduunu irdelemeksizin devam ettiricisi olmaktadrlar. Ve ite tam bu noktada da Kuran- Kerimdeki; Ya atalarnz da yanl yolda idiyseler.(Bakara, 170) ayetine muhatap olmaktadrlar. Ne yazk ki bylesi zatlarn ou zaman akbeti benzer olmu hayatlarn ldrlmek sureti ile kaybetmilerdir.(Hallac- Mansur, Muhyiddin-i Arabi). ems, btn bunlar yaparken melamete snr. Melamet, ayplama azarlama, knama anlamna gelmektedir ve Kur-an ahlaknn omurga deerlerinden biridir. Bu kavramn bir anlamda tanm Maide Suresi 54. Ayette verilmitir. Levmedenlerin (knayanlarn) levminden korkmamak. nsanlarn tmn memnun etmek mmkn olmaz. kural sradan ilerle uraanlar iin geerlidir. Hak eri iin ileyen kural udur. Hi kimseyi memnun etmek mmkn olmaz. nk yaratc ruhun hibir tespiti, beklentisi, deeri gnlk deildir. O, kitlenin tesinde ve stnde bir alemden srekli yeni ve allmam deerler getirir. Bu yzden kitleye yaranabilmesi mmkn olmaz. O, kitlenin gafletine durmadan batan bir diken gibidir. Bu yzden dostu olmaz.

Mevlana, Hak erinin, bu garip talihine srarla parmak basar ve onu, hayal krklna uramamak zere srekli uyarr. Ve bildirir ki bir eli yada, bir eli balda, herkesin memnun olduu, adn hrmetle and bir adam sonsuzluk yolunda olamaz. yle sesleniyor:Gnl ak olunca nce iyi addan ge; nk akn balangc rezil-rsvay olmaktr, adn ktye kmasdr.(DK. 7/641)

Kaynak: Mevlana ve nsan, Yaar Nuri ZTRK