Dosadanja izdanja: EDC Informator za jugoistonu Evropu ___________________________________ Broj 2, 31. januar 2005.

Pismo urednice Drage koleginice i kolege, Drugaije nego to smo to najavili - i naalost sa zakanjenjem - dobivate "Specijal", posebno izdanjeInformatora koji govori o Vijeu Evrope. Ova institucija nije tako poznata, esto je mijeaju sa EU-om, no za oblast naeg rada, za demokratsko obrazovanje, to je najvanija evropska institucija. Vijee Evrope je vano sa stanovita izuavanja ove institucije kao objekta u politikom obrazovanju te sa stanovita lobiranja za politiko obrazovanje, ono je organizator i sponzor mnogih manifestacija u ovoj oblasti, dobavlja sredstava za sprovoenje politikog obrazovanja i jedna vrsta evropske krovne organizacije. Povod za ovo posebno izdanje Informatora je "Evropska godina demokratskog obrazovanja" koja je poela velikom Konferencijom u Sofiji, odranom sredinom decembra 2004. godine. Iako Vijee Evrope ima mnogo manje politikog uticaja nego EU, ova institucija je izuzetno relevantna za jugoistonu Evropu posebno u oblastima unapreenja demokratije i zatite ljudskih prava. Upravo zbog toga Vijee Evrope zasluuje nau panju, a moja je namjera da ovim posebnim izdanjem Informatora i Vas potaknem da svoje aktivnosti u oblasti demokratskog obrazovanja tokom 2005. godine obiljeite u ovom duhu, dakle usmjeravajui svoje aktivnosti u tom pravcu! Ovaj Informator je obiman i prua servisne informacije o Vijeu Evrope te je namijenjen prije svega onima koji ne govore engleski jezik ili nemaju dovoljno vremena da danima pretrauju iscrpne web-stranice Vijea Evrope u potrazi za potrebnim informacijama. Da Vas sada ne bismo optereavali mnogobrojnim informacijama, u posebnom dijelu sljedeeg izdanja Informatora biete obavijeteni o Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima i o Evropskom sudu za ljudska prava - institucijama koje su najdjelotvorniji instrumenti Vijea Evrope. Lijep pozdrav uz najsrdanije elje povodom Nove godine! Vaa Ingrid Halbritter > EDC Informator , broj 1 (05.10.04 .)

SADRAJ predstavljamo: Vijee Evrope je najstarija i po broju drava-lanica najvea meudravana

organizacija u Evropi. Ovo poglavlje govori o historijskoj pozadini razvoja organizacije, njenoj strukturi, ciljevima i oblastima djelovanja. na primjer 2005. kao Evropska godina demokratskog obrazovanja: Demokratsko obrazovanje ili EDC (Obrazovanje za demokratsko graanstvo) je jedan od najvanijih zadataka Vijea Evrope u oblasti obrazovanja. Godina 2005. evropska je godina demokratskog obrazovanja, i kao takva odlina je prilika da se u cijeloj Evropi politiarima, nastavnicima i graanima skrene panja na to da se putem obrazovanja razvijaju sposobnosti za aktivan angaman u drutvu i politici. U ovom dijelu ete nai sve to treba da znate o evropskoj godini demokratskog obrazovanja i linkove to vode do razliitih publikacija (na svom maternjem jeziku). na mrei: Web stranica Vijea Evrope http://www.coe.int/ - Vijee Evrope nudi veoma dobru i obimnu web stranicu. Ipak, zbog svog obima i strukture, ona je veoma zahtjevna kad je koritenje u pitanju, posebno za one koji ne razumiju engleski jezik. Ovo poglavlje ponudie svim zaintersiranim jednu vrstu prirunika za koritenje ove stranice, te relevantne informacije i dokumente na jezicima jugoistone Evrope. impressum _________________________________________________

predstavljamo: Vijee Evrope

Ingrid Halbritter Vijee Evrope - zar to nema neke veze sa Evropskom unijom? Indirektno - svakako, no radi se o dvije potpuno razliite institucije, pri emu je Vijee Evrope naravno manje poznato od EU-a. Vijee Evrope je najstarija i najvea meudravna politika organizacija u Evropi. Broj njegovih trenutnih drava-lanica je 46. Nedavno su u Vijee Evrope uli Srbija i Crna Gora i Monako. Sve drave jugoistone Evrope su lanice Vijea Evrope. Bugarska je u Vijee Evrope ula 1992. godine kao prva drava iz oblasti jugoistone Evrope. Postoji uzajamna veza izmeu Vijea Evrope i EU-a koja se, na primjer, ogleda u tome to do sada niti jedna drava nije pristupila EU-u a da prije toga nije bila lanica Vijea Evrope. U novije vrijeme su poele da se oituju i druge vrste saradnje izmeu ove dvije institucije - one razvijaju zajednike projekte i programe i dijele trokove njihovog sprovoenja. To je sluaj sa velikim programom seminara za nastavnike u Bosni i Hercegovini. Sjedite Vijea Evrope je u Strasbourg-u (Strazbur), na istoku Francuske, gdje radi skoro 2000 slubenika iz svih dravalanica, i to u jednoj ogromnoj, arhitektonski impozantnoj graevini

[46 drava-lanica Vijea Evrope]

- Palais dEurope (Evropska palata). Ovi slubenici rade u oblastima potivanja ljudskih prava, unapreenja demokratije i sjedinjavanju i srastanju drava u Evropi. Svake godine drave-lanice izdvajaju oko 180 miliona eura za sprovoenje ovih projekata.

Da bi tekst bio itljiviji, odluila sam da u sljedeim poglavljima u tekstu ne stavljam linkove to vode do web-stranice Vijea Evrope. Sve linkove moete nai u treem dijelu Informatora (na mrei). Osnivanje Vijea Evrope: Pozadina, kontekst i motivi Ve tokom Prvog, a posebno za vrijeme i nakon Drugog svjetskog rata mnogo se razmiljalo o teme, to bi se moglo uiniti kako bi se ovakve i slune katastrofe sprijeile u budunosti.Winston Churchill (Vinston eril), bivi britanski premijer, svoju je ideju 1946. godine saeo ovako:"Moramo napraviti jednu vrstu Sjedinjenih Evropskih Drava!" U to doba bilo je mnogo razliitih pokreta sa istim ciljem - da se ujedine drave u Evropi. Svi su, dodue, imali razliite ideje i predstave o tome koliko bi politike moi trebalo da ima jedna takva naddravna organizacija. SAD je dugo bio protiv ujedinjene Evrope i svoj glas je davao meunarodnim organizacijama poput Ujedinjenih nacija (UN). Tek kada se zaotrio konflikt koji je kulminirao Hladnim ratom, konflikt izmeu Sovjetskog Saveza (ukljuujui i drave u istonoj Evropi koje su bile pod njegovim uticajem) i Amerike (ukljuujui njene zapadnoevropske "tienike"), SAD je poeo podravati ideju ujedinjene Evrope. Ostale evropske organizacije U isto vrijeme nastajale su i druge evropske organizacije preko kojih su (zapadno)evropske zemlje saraivale veoma intenzivno. Pa su tako osnovane OEEC (Organisation for European Economic Co-operation, tj. Organizacija za evropsku ekonomsku saradnju), NATO (North Atlantic Treaty Organisation, tj. Sjevernoatlanski pakt) i Evropska zajednica za ugalj i elik (ECSC) - to je bio prvi korak ka osnivanju dananje Evropske unije. OEEC (danas: OECD, tj. Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj) osnovan je da bi se organizirala raspodjela sredstava iz Maralovog plana. NATO je imao za cilj da svoje lanice odbrani od opasnosti - "komunizma". ECSC su osnovali Njemaka, Francuska, Italija, Belgija, Luksemburg i Holandija sa ciljem da nedgledanjem i kordinacijom teke industrije (industrije eljeza i elika), koja je naravno najvanija za proizvodnju naoruanja, osigura mir i usmjerava ekonomski razvoj. Evropski kongres u Den Haag-u (Den Hag) Da se vratimo stvarnoj ideji ujedinjenja Evrope: nakon dugih priprema zet Winstona Churchill-a je u maju 1948. godine u Den Haag-uu organizirao Evropski kongres na kojem se sastalo preko 1000 istaknutih zastupnika evropske ideje iz 20 zemalja i pripadnika razliitih pokreta. Ovaj Kongres trebalo je da pokae koliko je popularna evropska ideja, ali i da pokrene djelovanje vlada evropskih drava.

Svi su bili jednistveni u ciljevima da se putem politike saradnje drava osigura mir u Evropi, da se sroi Povelja o ljudskim pravima, te obrazuje sud koji bi sprovodio zakljuke ove Povelje. Neslaganja su postojala u pitanjima koja su se ticala vida i intenziteta te saradnje, te naina donoenja odluka. Neke drave su smatrale da bi odluke trebalo da donosi Parlamentarna skuptina koja bi se sastojala od pripadnika Parlamenata iz nacionalih drava. Ostalima, a posebno Velikoj Britaniji, to je bilo previe. Ova druga strana se vie zalagala za saradnju vlada evropskih drava s tim da se Parlamentarnoj skuptini dodijeli savjetodavna funkcija. Konano je pronaen kompromis i 10 drava je 5. maja 1949. godine u Londonu osnovalo Vijee Evrope. Odluke u vezi sa ovom institucijom trebalo je da donosi Komitet ministara i to jednoglasno. Komitet ministara se sastojao od ministara vanjskih poslova drava-lanica. To znai da je Vijee Evrope predstavljalo poetni oblik velike ideje "ujedinjene Evrope". Nada da e nastati politiki mona organizacija koja stoji iznad nacionalnih drava je ubrzo rasprena. Organizacija je ostala u rukama vlada drava-lanica, pa je bila podreena nacionalnim interesima. Ciljevi: Mir i demokratija Ciljevi Vijea Evrope odreeni su u njegovom Statutu. Prvi lan glasi: "Vijee Evrope ima zadatak ... da uspostavi uu saradnju izmeu svojih drava-lanica radi unapreenja ideala i principa koji ine njihovo zajedniko nasljee, te da unapreuje njihov ekonomski i socijalni napredak." Drugim rijeima: Vijee Evrope, odnosno njegove lanice postavile su si zajedniki cilj - da u Evropi vlada mir, demokratija, da se ouva pravna drava i socijalna jednakopravnost i da drave ne smiju niti pojedincu niti drugim dravama nanijeti nepravdu, jer e u suprotnom biti kanjene. Struktura: Organi i institucije Prije nego to se pozabavimo time kako i na koji nain se sprovode ciljevi ove institucije, pogledajmo kako izgleda struktura Vijee Evrope. Razlikuju se organi, institucije i organizacije praktinog rada. U statutu su definisana dva organa: Komitet ministara i Parlamentarna skuptina. Komitet ministara sastoji se od 46 ministara vanjskih poslova drava-lanica, odnosno od njihovih stalnih zastupnika koji ive u Strasbourg-u i ine dio razliitih tematskih odbora koji se sastaju jedanput sedmino, a ponekad i ee. Ministri vanjskih poslova drava-lanica sastaju se dva puta godinje. Komitet ministara odluuje o prijemu novih lanica u Vijee Evrope, donosi konvencije i sporazume, daje preporuke i usvaja budet, te radni program Vijea Evrope. Parlamentarna skuptina trenutno se sastoji od 313 zastupnika i 313 zamjenika iz 46 nacionalnih parlamenata. Broj zastupnika u parlamentu koje delegira svaka drava-lanica zavisi od broja njenih stanovnika. Postoji pet velikih politikih frakcija. Sjednice se odravaju svaka etiri mjeseca u Strasbourg-u i otvorene su za javnost. Zadaci skuptine, izmeu ostalog, su: - da izabere Generalnog sekretara i suce Suda za ljudska prava, - da nadgleda da li drave-lanice ispunjavaju svoje obeveze, - da raspravlja o politikim dogaajima, - da podnosi prijedloge Komitetu ministara (npr. Evropska konvencija za sprijeavanje

muenja). Bitne zadatke obavlja dvanaest razliitih odbora. Tako, na primjer, postoji Odbor za izjednaavanje prava ena i mukaraca. Generalni sekretar i njegov zamjenik Novi generalni sekretar je Britanac i zove se Terry Davis (Teri Dejvis). On ima veliko iskustvo kako u oblasti privatne ekonomije, tako i u oblasti politike na nacionalnom nivou. Dugo je bio lan britanske delegacije u odborima pri Vijeu Evrope i u drugim evropskim i internacionalnim organizacijama. Njegova zamjenica je Holananka Maud de BoerBuquicchio. Ona od 1969. godine radi u Vijeu Evrope i veinu vremena je provela kao slubenik Suda za ljudska prava. Generalnog sekretara i njegovog zamjenika sa mandatom od 5 godina bira Parlamentarna skuptina na prijedlog Komiteta ministara. Oni su odgovorni za sprovoenje ciljeva Vijea Evrope. To znai da su oni odgovorni za strategijske take rada i za svakodnevni posao Vijea Evrope. Pored toga, u Vijeu Evrope postoje jo tri institucije: Evropski sud za ljudska prava, Komesar za ljudska prava i Kongres zajednica i regija. Evropski sud za ljudska prava sa sjeditem u Strasbourg-u sastoji se od 46 sudaca (po jedan iz svake drave-lanice). Njegov zadatak je da ocijeni da li je dolo do povrede Konvencije o ljudskim pravima. Detaljniji opis zadataka ove institucije nai ete u sljedeem Informatoru! Institucija Komesara za ljudska prava je relativno nova - osnovana je tek 1999. godine, vjerovatno kao odgovor na porast broja albi podnesenih Sudu za ljudska prava. Komesar ima mandat na 6 godina i bira ga Parlamentarna skuptina. Njegov glavni zadatak je da pomae dravama-lanicama prilikom sprovedbe Konvencije o ljudskim pravima. To znai da on prati da li se u dravama-lanicama potuju ljudska prava, da li postoje neke odredbe nacionalnog zakonodavstva koje se kose sa Konvencijom, te da zajedno sa drugim organizacijama titi ljudska prava i unapreuje njihovu zatitu. Kongres zajednica i regija sastoji se od 313 zastupnika opinskih i gradskih vijea, regionalnih i kantonalnih parlamenata drava-lanica. Ovaj Kongres se sastaje jedanput godinje. Za njegov stalni rad brine se 40 saradnika Sekretarijata koji ima sjedite uStrasbourg-u. Kongres ima savjetodavnu funkciju i savjetuje Komitet ministara i Parlamentarnu skuptinu u vezi sa svim pitanjima koja se tiu lokalne i regionalne politike. Demokratija na lokalnom i regionalnom nivou je od velikog znaaja za Vijee Evrope. Upravo tamo je politika najblia graanima! Rad ovog Kongresa je od velikog znaaja za "nove demokratije" u istonoj i jugoistonoj Evropi. Postoje mnogi programi koji se tiu Balkana i unapreenja demokratije u ovoj regiji. Evropska povelja o lokalnoj samoupravi (1985) u zemljama ove regije slui kao obrazac za reforme koje one sprovode, postoji Forum gradova i regija koji se sastaje svake godine, te velika baza podataka u kojoj su dokumentirani partnerski odnosi izmeu gradova i regija. Panja! Opasnost mijeanja pojmova! Vijee Evrope Evropsko vijee

46 drava-lanica, sjedite u Strasbourg-u Parlamentarna skuptina Vijea Evrope Parlamentarni organ Vijea Evrope, 313 zastupnika iz 46 drava-lanica Evropska komisija za ljudska prava Postojala je do 1998. godine i do tada je ispitivala da li su albe u vezi sa krenjem Konvencije o ljudskim pravima osnovane Evropski sud za ljudska prava Sjedite u Strasbourg-u. Brine se o sprovoenju Konvencije o ljudskim pravima Evropska Konvencija o ljudskim pravima Ugovor kojim se drave-lanice Vijea Evrope obavezuju na potivanje osnovnih sloboda i prava ovjeka. Na snazi je od 1953. godine Zadaci i oblasti rada Vijea Evrope

Skup efova drava i vlada EU-a Evropski parlament Parlamentarni organ EU, 723 zastupnika iz 25 drava-lanica Evropska komisija Izvrni organ EU-a. Sastoji se od 25 komesara iz drava-lanica Evropski sud pravde Sjedite u Luxemburg-u (Luksemburgu). Zaduen je za tumaenje i sprovoenje ugovora EU-a Opa povelja o ljudskim pravima Usvojena je 1948. godine od strane Ujedinjenih nacija (UN) u cilju bolje zatite ljudskih prava

Pregledom organa i institucija Vijea Evrope ve je malo jasnije koji su to zadaci i oblasti rada Vijea Evrope. Gotovo je nemogue nabrojati ove zadatke i oblasti rada u nekoliko rijei i pri tome biti toliko konkretan da bi italac mogao da stekne odree nu predstavu o datom pojmu. Zbog toga u sada samo ukratko nabrojati najvanije zadatke Vijee Evrope, a na dva primjera u se zadrati neto detaljnije - oblast obrazovanja "Graansko i demokratsko obrazovanje" i Evropska konvencija o ljudskim pravima (detaljnije u sljedeem broju Informatora). Vijee Evrope pokriva etiri velike oblasti djelovanja: ljudska prava, pravna pitanja, socijani rad i obrazovanje i kulturu, Ove etiri oblasti zadataka obavljaju se u etiri velike tzv. generalne direkcije, koje se opet sastoje od mnogobrojnih sekretarijata i odbora. Pravna pitanja (Generalna direkcija I) Zadatak ove direkcije je usklaivanje pravnih sistema drava-lanica tako da oni odgovaraju standardima i normama Vijea Evrope. Zadatak ove direkcije sastoji se i u tome da brine da pravo bude i ostane u slubi demokratije. Generalna direkcija obuhvata mnogobrojne urede, direkcije i komisije. Pravna savjetodavna sluba je, na primjer, zaduena za interno pravno savjetovanje. Registratorski ured arhivira sve originalne primjerke ugovora, prikuplja dokumente o izmjenama, stupanju na snagu ovih ugovora i slino. Direkcija za pravna pitanja radi sa dravama-lanicama na modernizaciji njihovih pravnih sistema i to po demokratskim principima, potujui ljudska prava i odravajui nepovredivost pravne drave. Pored toga postoje jo mnogobrojni odbori i komisije koji se bave, na primjer, lokalnom samopravom, krivinim pravom, ustavnim pitanjima. Ljudska prava (Generalna direkcija II) U oblast ljudskih prava spada Evropska konvencija o ljudskim pravima i Sud za ljudska prava

kao i svi drugi zadaci koji se tiu dranja i unapreenja ljudskih prava, te kontrole potivanja ljudskih prava i sprovoenja presuda Suda za ljudska prava. Ukoliko drava-lanica ne potuje odluku Suda, pa, na primjer, ne isplati odtetu tuitelju ako je odluka donesena u njegovu korist, mogue je da bude iskljuena iz Vijea Evrope. Drave-lanice, a posebno one iz tzv. "novih demokratija" ne smiju rizikovati u ovoj oblasti, jer bi to moglo da utie na proces integracija. Kako je ve najavljeno, u sljedeem Informatoru posebnu panju posvetiu pojedinanim zadacima u ovoj oblasti rada Vijea Evrope, Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima i Sudu za ljudska prava. Socijalni rad (Generalna direkcija III) Ova oblast rada bavi se razliitim aspektima socijalnog rada i kvaliteta ivota. U to spadaju teme kao to je poboljanje osiguranja za socijalno ugroene kategorije - nezaposlene, starije i djecu, integracija osoba sa invaliditetom, odnos prema Romima i njihovim migracijama, medicinska skrb i etiki aspekt zloupotrebe droga. Sve to se tie teme "Droge" pokriva tzv. grupa Pompidu koja se sastoji od kruga eksperata, koji su, izmeu ostalog, izdali prirunik o tome kako se mladi mogu ubijediti da ne pribjegavaju konzumiranju droga. Obrazovanje, kultura i kulturno nasljee, mladi i sport (Generalna direkcija IV) O ovu oblast spada jedan veoma irok spektar manifestacija koje se kreu od elektronskih izlobi fotografija sa temom "Prevencija koritenja droga" do seminara za nastavnike. Samo odjel za obrazovanje (koji je sastavni dio ove direkcije) obuhvata viskokolsko obrazovanje, izuavanje historije, interkulturalno obrazovanje, jezike, romsku djecu i reformu obrazovanja. U oblasti viskokokolskog obrazovanja jedan od glavnih zadataka je meusobno priznavanje diploma i sprovoenje reforme. Nastavnicima se priskae u pomo izdavanjem razliitih prirunika i organiziranjem seminara na najrazliitije teme. Evropsko vijee podrava seminare za nastavnike koje organiziraju i nude neovisne organizacije u saradnji sa ministarstvima za obrazovanje drava-lanica. Ukoliko prijava projekta Vae organizacije bude uspjena, tj. odobrena od strane Vijea Evrope, ak se pruzimaju i trokovi Vaeg putovanja i boravka u Vijeu Evrope. Obrazovanje Roma podrava se putem razliitih usvojenih konvencija, studija i analiza, te pravljenjem nastavnih materijala. Interkulturalno obrazovanje se podrava na vie nivoa: na obrazovno-politikom nivou, donoenjem Povelja i organiziranjem konferencija, objavljivanjem dobrih primjera iz prakse, te unapreenjem obrazovanja za zainteresirane u ovoj oblasti. [sadraj] _________________________________________________

na primjer ... 2005: Evropska godina demokratskog obrazovanja

Na ovom primjeru elim Vam ukazati na sljedee:prvo treba da stekenete uvid u to kako funkcionie Vijee Evrope i koji su mu konkretni zadaci u odreenoj oblasti, to, potom, treba

da Vam ponudi relevantne i korisne informacije i za Va rad. Poeci programa demokratskog obrazovanja u Vijeu Evrope efovi vlada i drava sastali su se u oktobru 1997. godine u Strasbourg-u i doli do zakljuka da se pojavila uznemirujua zasienost graana politikom, te da se ovi sklanjaju od politike i da njihov interes za politku slabi. Ovo se primjetno manifestuje u slabom odzivu na uee na izborma. Zbog toga su oni odluili da krenu sa inicijativom demokratskog obrazovanja. U Vijeu Evrope poela je akcija na dva nivoa: prvo su Komitet ministara, Parlamentarna skuptina i ministri za obrazovanje preporuili da se demokratsko obrazovanje uvede kao predmet, dok je, sa druge strane, zapoeo konkretan projekat iji trenutni vrhunac predstavlja "Evropska godina demokratskog obrazovanja". Politiki okvir Da kaemo najprije nekoliko rijei o politikim izjavama i preporukama. One nisu pravno obavezujue za drave-lanice Vijea Evrope (kao npr. Kovencija o ljudskim pravima), ali one predstavljaju jak politiki zahtjev i izazov, jer se njihov autoriotet sastoji u tome to su ih donijeli zvanini predstavnici drava-lanica na najviem nivou. U tzv. Budimpetanskoj izjavi 1997. godine ministri vanjskih poslova drava-lanica su zakljuili da demokratskom obrazovanju moraju dati prioritet, te su dali preporuku da se napravi program rada. Ministri za obrazovanje su se sastali u Vijeu Evrope 2000. godine i donijeli tzv. Zakljuak iz Krakau-a. U tom zakljuku formulisano je zajedniko shvatanje i tumaenje demokratskog obrazovanja. Najvaniji dokument predstavlja Preporuka Vijea ministara upuena dravama-lanicama u oktobru 2002. godine. One su pozvane da u svojoj obrazovnoj politici dodijele prioritetno mjesto demokratskom obrazovanju, da podre inicijative koje unapreuju demokratsko obrazovanje te da sprovedu primjerene aktivnosti. U dodatku ove preporuke nalaze se ciljevi i metode uenja, osnove za obrazovanje i unapreenje obrazovanja nastavnika, te upute za koritenje novih medija u ovoj oblasti. Posebna pana se poklanja interdisciplinarnoj primjeni i sprovoenju demokratskog obrazovanja (npr. demokratsko obrazovanje u nastavi stranih jezika), integraciji formalnog, vankolskog i neformalnog obrazovanja sa kreativnim koritenjem novih medija (raunari, internet, CD-ROM, multimedia). Ovu preporuku moete proitati i na hrvatskom jeziku. Na ovoj stranici moete pogledati politike dokumente koji se tiu demokratskog obrazovanja (na engleskom jeziku). Program uenja demokratije Od kada su 1997. godine u Vijeu Evrope doneseni zakljuci o uenju demokratije, vie saradnika Vijea Evrope radi unutar jednog zasebnog odjela samo na ostvarenju i sporovoenju ovih ciljeva i zadataka.Kliknete li ovdje, dospjeete direktno do odlomka na web-stranici koji govori o tome. Od tada su sprovedeni mnogobrojni projekti, svi sa istim ciljem: promicanje znaaja i znaenja demokratije i ljudskih prava, stvaranje korisnih materijala i dostupnost istih, ostvarivanje partnerstva na najrazliitijim nivoima i ponuda seminara. Nekoliko konkretnih primjera: Sveevropska mrea koordinatora: Vijee Evrope zamolilo je sve drave-lanice da imenuju po jednu osobu koja bi trebalo da bude zaduena za demokratsko obrazovanje. Od tada

postoji 46 EDC-koordinatora. Veina ih radi u ministarstvima obrazovanja u svojim dravama ili na univerizetima ili pak u nevladinim organizacijama. Ovi koordinatori sastaju se jedanput godinje, razmjenjuju informacije i iskustva iz svojih zemalja, daju te informacije Vijeu Evrope i informacije iz Vijea Evrope, koje se tiu ove oblasti, donose u svoje zemlje. U posebnom dokumentu u pdf-formatu nai ete listu "svojih" koordinatora sa njihovim kontakt adresama. Ja ih sve lino poznajem, svi su veoma simpatini i pristupani, te Vam samo mogu preporuiti da stupite u kontakt s njima! Studije o demokratskom obrazovanju: Da bi steklo bolju sliku o tome u kojem stadiju se nalazi i kako napreduje demokratsko obrazovanje u pojedinanim dravama-lanicama, Vijee Evrope je podstaklo izradu studija o demokratskom obrazovanju. Ove studije trebalo bi da obuhvate sljedee aspekte: kako izgleda obrazovna politika, kakav je zakonski okvir, da li u kolskim planovima i programima rada postoji predmet demokratsko obrazovanje, da li i ako da koje vankolske aktivnosti postoje u ovoj oblasti. Ove studije su sastavljena za svaku zemlju pojedinano i zakljuak koji se izvodi za jugoistonu Evropu je sljedei: postoje zakoni, u velikom broju sluajeva demokratsko obrazovanje jeste sastavni dio kolskih planova i programa, ali nedostaje praktina primjena istog! Seminari na temu obrazovne politike i demokratskog obrazovanja: Vijee Evrope je predstavnike drava-lanica pozvalo na seminar u Strasbourg-u. Na ovom seminaru se raspravljalo upravo o pitanju kako bi bilo najbolje da se uspostavi veza izmeu teorije i prakse u ovoj oblasti. Vijee Evrope podrava obrazovne seminare, konferencije i sline manifestacije koje se mogu organizirati i u dravama-lanicama i to na taj nain to se putni trokovi i honorari za strunjake koji dre predavanja na ovakvim manifestacijama preuzimaju iz budeta Vijea Evrope. Razvoj materijala za praksu: Da bi podralo one koji demokratsko obrazovanje sprovode u praksi, Vijee Evrope je dalo nalog da se razvije rjenik (njemaki jezik), koji e sadravati i kratko objanjavati pojmove bitne za demokratsko obrazovanje. Pored toga postoji jedno veoma obimno djelo u kojem je objanjeno koje sposobnosti bi trebalo da ima idealan graanin. Link do tog djela nai ete neto dalje u tekstu. Evropska godina demokratskog obrazovanja: Uiti i ivjeti demokratiju Najnoviji "projekat" je "Evropska godina demokratskog obrazovanja". Vijee Evrope koordinira ovu "godinu" demokratskog obrazovanja koju je predloila bugarska vlada. To znai da Vijee Evrope organizira sastanke radnih grupa, sastavlja koncepte, postavlja relevantne informacije na internet i organizira konferenciju na poetku godine. Evropska godina demokratskog obrazovanja mogla bi se opisati kao jedna vrsta sveevropske kampanje ili politiki okvir za ovu oblast. Najvaniji cilj ove godine je da se jasno stavi do znanja koliko je obrazovanje vano kako bi se graani motivisali i osposobili da aktivno uestvuju u obrazovanju i stvaranju zajednikog ivota. Ovo moe da znai mnogo toga: odlazak na izbore, detaljno obavjetavanje o programima i ciljevima politikih partija koje se kandiduju na izborima, osnivanje inicijative graana protiv izgradnje velike prometnice u nekom mjestu, organiziranje demonstracija, rad u nevladinoj organizaciji, osnivanje parlamenta mladih u koli, pomo izbjeglicama i siromanim i jo mnogo toga. Koliko je obrazovanje vano za aktivan angaman graana u javnom ivotu, to bi trebalo da nakon isteka Godine demokratskog obrazovanja bude jasnije u svih 46 drava-lanica. To znai da su svi koji na bilo koji nain sudjeluju u ovoj oblasti pozvani da veoma intenzivno rade na unapreenju demokratije organizirajui obrazovne manifestacije za aktivan angaman graana i manifestacije koje e pomoi da svi ljudi u Evropio shvate da ne moe

postojati demokratija bez demokratskog obrazovanja. Tokom ove godine bi, dakle, ministri obrazovanja bi trebalo da intenzivnije ponu sa ugraivanjem demokratskog obrazovanja u kolske planove i programe, trebalo bi da budu napisani i odtampani udbenici, nastavnike bi trebalo slati na seminare na kojima e proiriti svoje znanje iz ove oblasti, direktori kola bi trebalo da se pozabave time kako se u njihovim kolama mogu razviti "istinski ive forme demokratije" (organiziranje parlamenata uenika koji bi imali uticaja na odluke koje se donose u kolama), institucije koje se bave andragokim radom trebalo bi da ponude seminare i kurseve iz oblasti demokratskog obrazovanja i jo mnogo toga. Svi roditelji, svi graani uope bi trebalo da putem medija budu informirani o tome da je pod naim zajednikim logom - vidite ga gore na samom poetku Informatora - u cijeloj Evropi i za svih njenih 800 miliona graana demokratsko obrazovanje velika i vana tema! Kada se u jednom malom selu u Bugarskoj odri seminar za 15 sudionika, onda to nije samo jedna mala manifestacija, ve jedna vana manifestacija u nizu od hiljade takvih koje bi trebalo da se tokom 2005. odravaju u svih 46 drava-lanica Vijea Evrope. Vijee Evrope je preduzelo sve potrebne pripreme da ova nakana ne samo uspije, nego da je zaista budu svjesni svi graani Evrope i da u njihovim glavama ostane zapisana injenica da je to zajdeniki evropski napor i doprinos za demokratiju i ljudska prava! Sekretarijat koji koordinira svim aktivnostima tokom ove godine nudi pomo svim sudionicima - a to ste i Vi - u obliku web-stranice na kojoj se mogu nai sve relevantne informacije, naalost samo na engleskom jeziku. Ali zato sve sadrajne informacije moete nai ete u ovom Informatora. Kasnije ete u tekstu nai linkove to vode do relevantnih dokumenata na svim jezicima. Ono to u svakom sluaju moete koristiti su logo, slogan, poster i drugi reklamni materijali (direktan link) koji Vam stoje na raspolaganju. Ukoliko elite da koristite logo za neku od svojih manifestacija, kao to mi to inimo za ovaj Informator, trebalo bi da o tome obavijestite svog lokalnog EDC-koordinatora. Materijali Vijee Evrope je sastavilo cijeli niz prirunika i materijala koji se mogu koristiti za uenje demokratije i obrazovanje u oblasti ljudskih prava: COMPASS: To je veoma opiran prirunik sa praktinim uputama kako da se organizuje i pripremi nastava iz oblasti ljudskih prava. Verziju na engleskom, francuskom i ruskom jeziku nai ete na internetu: Compass englisch franzoesisch russisch COMPASS je preveden i na bosanski, bugarski, njemaki, hrvatski, makedonski i rumunski jezik, no, koliko ja znam, jo uvijek nije objavljen na internetu. Molim Vas da se za vie informacija o ovome obratite svom lokalnom EDC-koordinatoru, koji e Vas uputiti dalje do nadlenih organizacija! Evropska povelja za demokratsku kolu bez nasilja: Nacrt ove Povelje napravili su uenici iz cijele Evrope i usvojili je na jednoj Konferenciji u julu 2004. godine. Mladi pozivaju sve kole da se pozabave ovim tekstom i milju kako bi kole mogle postati mjesto sa manje nasilja i vie demokratskih vrijednosti, te da pronau mogunosti da ovo sprovedu i u praksu. Povelja na svim jezicima Kofer sa alatom za demokratsko obrazovanje (EDC Pack): Vijee Evrope razvilo je

cijeli niz dokumenata koje mogu koristiti ljudi koji se u najrazliitijim oblastima bave demokratskim obrazovanjem (politiari, slubenici u ministarstvima obrazovanja, saradnici u institicijama koje se bave dokolovavanjem, predavai, nastavnici, saradnici nevladinih organizacija itd.). Ovi dokumenti bi trebalo da im pomognu u njihovom radu. Ime "kofer sa alatom" je dosta slikovito, ali govori mnogo toga, jer svako za sebe moe pronai upravo onaj alat koji mu odgovara.Postoji 5 alata (ovo je link to vodi direktno do web-stranice koja, naalost, postoji samo na engleskom jeziku i potreno je veoma dugo vremena za njeno uitavanje!): Alat 1 sastoji se od rjenika u kojem su objanjeni osnovni pojmovi demokratskog obrazovanja i studije u kojoj je saeto kako se u Evropi Vijee Evrope bavi obrazovnom politikom. Rjenik - njemaki, Rjenik - engleski, Rjenik - francuski, Studija - engleski, Studija - francuski Alat 2 odnosi se na demokratsku organizaciju obrazovnih institucija i stavlja na raspolaganje meunarodnu studiju koja pokazuje da uenici koji su tokom kolovanja imali kao predmet demokratsko obrazovanje te mogunost da se angauju unutar kolskih paralamenata, po zavretku kolovanja postaju aktivniji graani. Studija na engleskom jeziku Alat 3 je publikacija na temu "Dokolovavanje nastavnika". Ona se sastoji od 43 stranice teksta (u originalnoj verziji na engleskom jeziku) podijeljene na etiri poglavlja koja obrauju: neophodnost dokolovavanja nastavnika, strukture i mehanizme, ta nastavnici moraju da naue i koji procesi i metode bi trebalo da se upotrebljavaju u tu svrhu:Dokolovavanje nastavnika na engleskom jeziku. Ovaj dokument bi trebalo da u skorije vrijeme bude preveden na ostale jezike. Alat 4 je publikacija koja se bavi osiguranjem kvalitete demokratskog obrazovanja. Ovaj dokument bi trebalo da bude zavren u sljedeih nekoliko sedmica te da bude postavljen na interenet. Pretpostavljamo da e najkasnije do jeseni 2005. godine na internetu biti i prijevodi teksta dokumenata i na jezike jugoistone Evrope. Ja u Vas svakako pravovremeno informisati o tome.

Ostali materijali koje moete koristiti u praktine svrhe: D@dalos je u suradnji sa Vijeem Evrope jo 2000. godine na svojoj internet stranici postavio prirunik koji daje praktine i teoretske upute o tome kako bi se tema Ljudska prava mogla obraditi u nastavi. to se jezike strane tie, ovaj prirunik mogu koristiti zainteresirani iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske te Srbije i Crne Gore. Odjel za mlade pri Vijeu Evrope razradio je tzv. obuku Kit, u okviru koje moete nai savjete za interkulturalno uenje i ope upute za organiziranje manifestacija na kojima se uesnici obuavaju. Pored teoretskih savjeta, u okviru ove obuke nai ete i sasvim praktine upute za sprovoenje vjebi tokom manifestacije (npr. simulacije). Obuka Kit na engleskom jeziku, Obuka Kit na francuskom jeziku Studije na temu Uenje demokratije: Francois Audigier: Osnovne sposobnosti demokratskog graanina; naslov originala: Basic Concepts and Core Competencies for Education for Democratic Citizenship albanskiengleski hrvatski srpski Cesar Birzea: Uiti demokratiji - uenje od kolijevke do groba; naslov originala: Education for Democratic Citizenship. A lifelong learning experience. engleski rumunski srpski Karlheinz Duerr: Uiti demokratiju u Evropi; naslov originala: Strategies for Learning

Democratic Citizenship. njemaki engleski francuski hrvatski srpski Cesar Birzea: Sveevropska studija o politikama dekomratskog odgoja; naslov originala: All-European Study on Policies for Education for Democratic Citizenship. engleski ifrancuski Cesar Birzea: Sveevropska studija o politikama demokratskog odgoja regija: zapadna Evrope njemaki

Bibliografije Mitja Sardoc iz Slovenije sastavila je obimnu bibliografiju na engleskom jeziku sa kratkim komentarima. Veina djela navedenih u ovoj bibliografiji moe se naruiti od Vijea Evrope. Druga bibliografija predstavlja publikacije na temu demokratske strukture (i u koli) i uenje demokratije. Link to vodi do obje bibliografije Praktini savjeti kako biste se konkretno mogli ukljuiti u Godinu demokratskog obrazovanja: 1) Stupite u kontakt sa svojim koodrinatorom! U svim zamljama jugoistone Evrope obrazovane su nacionalne komisije koje koordiniraju aktivnostima na dravnom nivou. Va koordinator vas moe informisati o akcionom planu ili ak i Vi moete sudjelovati u radu komisije! 2) Ukoliko ste ve aktivni u oblasti demokratskog obrazovanja, svoje seminare, kurseve i publikacije moete proglasiti doprinosom Evropskoj godini demokratskog obrazovanja, te ovo naglasiti u kontaktu sa novinarima. 3) U dogovoru sa lokalnim koordinatorom moete koristiti logo, staviti ga na svoje publikacije, materijale koje pripremate za seminare, te i na taj nain naglasiti da se ne radi o izolovanoj manifestaciji, ve da je to dio mozaika jedne velike akcije koja se sprovodi u 46 drava-lanica Vijea Evrope! 4) Moete organizirati manifestacije za nastavnike i nastavnice ili za druge multiplikatore, te sa njima podijeliti ove informacije o Evropekoj godini demokratskog obrazovanja. 5) Ukoliko radite u obrazovnim ustanovama na lokalnom ili regionalnom nivou, moete svoje saradnike informisati o Godini demokratskog obrazovanja i u sluaju da oni ve ne znaju neto o tome. Moda Vam moe pomoi informacija da i Vaa dravna vlada Godinu demokratskog obrazovanja smatra vanom, te otvoriti neka vrata pri radu i rjeavanju praktinih problema sa nadlenim ministarstvima, inspektoratima ili institucijama koje se bave obrazovanjem. 6) Citirajte usvojene politike dokumente kada se obraate donatorima za financiranje projekata ili ministarstvima obrazovanja za dozvolu za sprovoenje projekata koje ste Vi osmislili! Osoblje u ovim ustanovama razumjee da radite u skladu sa nakanama i odlukama svoje vlade! 7) Posjetite urede Vijea Evrope u svojoj zemlji ili im se obratite pismenim putem. Ovi uredi sigurno imaju vane informacije o Evropskoj godini demokratskog obrazovanja ili e moda biti u mogunosti da daju na prijevod dokumente koji jo ne postoje na Vaem jeziku. 8) Sastanite se sa predstavnicima drugih organizacije koje nude manifestacije ovog tipa, ili sa svojim kolegama u koli. Moda ete zajedniki doi na ideju kako biste se kao institucija mogli ukljuiti u aktivnosti tokom Godine demokratskog obrazovanja.

[sadraj] _________________________________________________

na mrei Web-stranice Vijea Evrope http://www.coe.int/

ta Vas tu oekuje Internet ponuda Vijea Evrope je veoma iscrpna, no zbog velikog broja informacija i jezika na kojima se te informacije mogu pronai, veoma je nepregledna i veoma teko je nai upravo ono to elite znati. Ova stranica ne sadri samo informacije O Vijeu Evrope, ve i veliki broj dokumenata, prepisa presuda Suda za ljudska prava, nastavnih materijala i jo mnogo toga. U ovom poglavlju u Vas provesti kroz ovu stranicu i pokazati Vam na koji nain brzo moete pronai informacije o Vijeu Evrope i to i na svom maternjem jeziku. Vjerovatno bi za Vas od velike pomoi bili nastavni materijali koje je razvilo Vijee Evrope i koji u veini sluajeva postoje i na Vaem jeziku. Nakon toga u Vam na primjeru portala Vijea Evrope na njemakom jeziku objasniti obje funkcije pretrage koje se nalaze na stranici. Pored toga, ovdje ete nai upute gdje ete - pored ve gotovih broura - pronai informacije o organima Vijea Evrope. Detaljniju obradu pojedinanih oblasti rada ne smatram relevantnom, prije svega zato to ove detaljnije informacije postoje samo na engleskom jeziku. Na samom kraju u Vam navesti nekoliko konkretnih internet-stranica koje moete koristiti u svojim oblastima rada, te Vas obavijestiti o tome gdje moete nabaviti ove publikacije. Jezike verzije na Web-stranici Ukoliko ne elite da koristite englesku verziju, preko linka SITE MAP doi ete do prozoria u kojem moete izabrati jednu od 32 ponuene jezike verzije. Portali postoje za engleski, francuski, italijanski, ruski i njemaki jezik. U veini su sluajeva samo poetne stranice portala na navedenim jezicima, a svi ostali dokumenti se mogu nai samo na engleskom jeziku. Za jugoistonu Evropu (SOE) trenutno postoji dosta siromana ponuda informacija na albanskom, bosanskom, bugarskom, hrvatskom, makedonskom i rumunskom jeziku. Radi se o opim informacijama o Vijeu Evrope i nastavnim materijalima za nastavnike - kako da uenicima objasne Evropsku konvenciju o ljudskim pravima. O Vijeu Evrope i nastavnim materijalima Ope informacije u dokumentu "Vijee Evrope, 800 miliona Evropljana" (ca. 100 stranica) dae Vam zaista dobar uvid u historiju, strukturu, nain funkcioniranja i oblasti rada te konkretne aktivnosti Vijea Evrope. Pored toga, u ovom dokumentu ete nai i monogobrojne upute do adresa informacionih centara u svojoj zemlji linkove to vode do slinih internet stranica sa kratkim komentarima. Na istom mjestu nalaze se i materijali za nastavu. Njemaka jezika verzija korisnicima nudi

10 radnih listova na temu "Demokratija u nastavi". Svaka podtema kratko je opisana, formulisani su ciljevi uenja i dati savjeti i ideje za vjebe i aktivnosti koji se mogu koristiti u nastavi. Uz temu "Odgovor na multikulturno drutvo" predloeno je, na primjer, da svaki uenik napravi stablo svoje porodice i kratko objasni odakle vue korijene. Naalost, ovi radni listovi ne postoje na jezicima jugoistone Evrope. Pored toga, na njemakom jeziku postoji jo 10 radnih i 5 informacionlih listova za nastavu na temu "Ljudska prava". Na svim jezicima SOE-a moete nai razumljive informacije o Vijeu Evrope i Konvenciji o ljudskim pravima te ideje za vjebe koje moete sprovesti u nastavi sa uenicima. Ovdje su direktni linkovi to vode do pojedinanih jezikih verzija: albanski, bosanski, bugarski, njemaki,hrvatski, makedonski, rumunski, engleski Vaa zemlja u Vijeu Evrope Ukoliko elite znati neto vie detalja o svojoj zemlji, ovdje ete nai saete informacije o svakoj zemlji pojedinano. Moete proitati kratku biografiju svog ministra vanjskih poslova koji sjedi u Komitetu ministara Vijea Evrope, saznati sve brojeve telefona, email-adrese i pogledati fotografije onih koji zastupaju Vau zemlju u Vijeu Evrope (stalni zastupnici i poslanici u Parlamentarnoj skuptini Vijea Evrope, ili u Kongresu zajednica i regija). Pored toga, moete pogladati koje je Konvencije potpisala i ratificirala Vaa zemlja. Njemaki portal Da bismo pogledali neto iru ponudu Vijea Evrope preporuujem portal na njemakom jeziku,kroz koji u Vas sada provesti. Do ovog portala moete doi direktno preko gonjeg linka ili moete ii uobiajenim putem sa glavne stranice preko linka SITE MAP, a potom u prozoriu odabrati German portal. Da biste imali pregled ponuenih tema molim Vas da koristite link SITE MAP. Ukoliko ne elite zalaziti u detalje sa informacijama, a svakako traite dobar pregled, onda ste ovdje na pravom mjestu. Ovdje Vas ekaju koncizne informacije o nastanku i historiji, strukturi i oblastima rada Vijea Evrope. Tekstovi su dosta aktuelni (ljeto ili jesen 2004. godine), a imate i direktan pristup logu i ve gotovim brourama u razliitom obimu. Traiti i (nadajmo se) nai Ukoliko traite informacije o nekoj specifinoj oblasti ili temi, onda preporuujem da koristiteabecedni tematski indeks. Mana ovog indeksa je u tome to je vie od polovine dokumenata do kojih Vas vodi na engleskom jeziku. Postoji jo jedna mogunost pretrage internet-stranice Vijee Evrope, a to je preko funkcije "trai", koju ete nai u gornjoj horizontalnoj navigacijskoj ljestvici ili direktno preko ovog linka. Dodue, ovakvu pretragu moete koristiti samo uz pomo 5 "glavnih jezika". Preko pretrage "novosti" moete hronolokim redom pregladati sve to je objavljano na stranici, pa tako moete upisati pojmove kao to su konferencije, publikacije, izjave i slino. Rijetko nailazimo do kratkih tekstova od nekoliko redaka koji nas vode do daljih stranica u mrei. Zato postoje obimne pretrage dokumenata i razliitih baza podataka do kojih moete doi preko ove stranice. Organi i institucije - detaljnija objanjanja Ukoliko traite detaljnije informacije o pojedinanim organima ili institucijama Vijea Evrope, nai ete ih na stranici SITE MAP.

Oblasti rada - samo na engleskom jeziku Dolje lijevo na stranici SITE MAP nai ete etiri oblasti rada (djelovanja) - ljudska prava, pravna pitanja, socijalni rad i obrazovanje/kultura/mladi/sport. Samo kratki uvodni tekstovi su na njemakom jeziku, a sve ostalo Vam je na raspolaganju na engelskom i francuskom. Ljudska prava - cijela lepeza korisnih informacija i materijala! Odjel za saradnju nudi cijelu lepezu informativnih materijala iz oblasti ljudskih prava i to dijelom na razliitim jezicima. Tamo ete nai kratki vodi kroz Konvenciju o ljudskim pravima na albanskom, hrvatskom i ruskom jeziku. Pristup ovom dijelu stranice je neto komplikovaniji, ali se u svakom sluaju isplati: na ovoj stranici nai ete tri razliite pristupa do jedne baze podataka. Najbolje da prvi od njih potpuno ignoriete, jer je jako teko sluiti se njime. U sredini stranice nalazi se baza podataka sa 14 dokumenata. Odabetite eljeni jezik i naslov "Subject". Tako ete odmah naii na listu svih dokumenata koji postoje na ovom jeziku. Tano ispod toga nalazi se link to vodi direktno do 80 dokumenata. Odaberite naslov dokumenta koji Vas zanima na engleskom jeziku, odmah potom ete vidjeti koji Vam dokumenti i na kojim jezicima stoje na raspolaganju u pdf-formatu. Primjer: Prirunik na temu Zatita prava ena (srpski, makedonski) Dokument Prigovor savijesti (engleski, srpski) Evropska povalja o regionalnim i jezicima manjina (srpski, turski)

Kultura i obrazovanje Na poetnoj stranici za obrazovanje, kulturu, kulturno nasljee, mlade i sport kratko je predstavljeno u kojim sve oblastima djeluje Vijee Evrope. Iako su linkovi koji se nalaze sa lijeve strane na njemakom jeziku, kao i kratki opis stranica do kojih vode ti linkovio, moram Vas razoarati, jer su sve ostale stranice na engleskom jeziku. Evo nekoliko vanih linkova: sve Konvencije i Preporuke za oblast obrazovanja poetna stranica za oblast Demokrat sko obrazovanje Link to vodi do oblasti Historija Interkulturalno obrazovanje Program dokolovavanja nastavnika (ponuda kurseva, formulari za prijavu ...)

Odabrani izvori informacija za oblast obrazovanja U sljedeih nekoliko redaka predstaviu Vam neke dijelom viejezine izvore informacija koji bi Vas mogli zanimati: Ukoliko predajete tjelesni odgoj ili radite u nekom sportskom drutvu, moda e Vas interesovati tema Kontrola dopinga i Fer-plej. Informacija o tome kako bi se mogle obraditi ove teme nai ete u dokumentima Anti-Doping Konvencija i Prirunik oba dokumenta su na engleskom jeziku. Za nastavnike historije bi mogla biti interesantna Preporuka Komiteta ministara o nastavi historije (engleski i neki jezici jugoistone Evrope). Ovdje ete nai Prirunike na temu

"Predavati historiju Evrope 20. stoljea" i to na engleskom, albanskom i srpskom jeziku. JeanMichel Lecomte napisao je djelo Teaching about the Holocaust in the 21th Century (samo engleski jezik). Jedna neobina metoda predavanja historije je simulacija historijskih dogaaja: ovdje moete nai detaljan opis (na engleskom jeziku) na koji nain se priprema, koncipira, sprovodi simulacija Versajskih mirovnih pregovora iz 1919. godine. Ono to je na mene ostavilo utisak je publikacija na engleskom jeziku u kojoj je detaljno opisano50 filmova na temu nacionalizma, ena, imigracija i ljudskih prava. Pored toga u ovoj se publikaciji mogu se nai i neke upute za koritenje iste u pedagokoj praksi. Svi linkovi to vode do bitnih dokumenata i materijala u oblasti dermokratskog obrazovanja ve su spomenuti u prethodnom poglavlju gdje je bilo rijei o Evropskoj godini demokratskog obrazovanja. Publikacije Vijea Evrope na engleskom jeziku Vijee Evrope objavljuje bezbrojne publikacije na engleskom jeziku, koje moete skinuti sa interneta ili naruiti u Strasbourg-u za simbolinu sumu. Narudba publikacija iz oblasti demokratskog obrazovanja Narudba publikacija iz oblasti obrazovanja [sadraj] _________________________________________________

impressum
Informator izdaje D@dalos Sarajevo, a financira se iz sredstava Ministarstva vanjskih poslova i Ministarstva za ekonomsku saradnju Savezne Republike Njemake (BMZ). Odgovorna urednica: Ingrid Halbritter Adresa: D@dalos Sarajevo Aleja Lipa 57 71000 Sarajevo Telefon: +387 33 715 600 (Ured Hrasno) Telefon/Fax: +387 33 446 680 (Ured Vratnik) Fax: +387 33 715 601 Mobitel Ingrid Halbritter: +387 61 276 381 E-mail: Ingrid.Halbritter@dadalos.org Vae prijedloge, sugestije i priloge za Informator aljite direktno naIngrid.Halbritter@dadalos.org Mailinglista: Ukoliko elite da svaka dva mjeseca dobivate novo izdanje Informatora, molim Vas da nam se obratite na adresu Ingrid.Halbritter@dadalos.org [sadraj] [gore]